Recenzenci: prof. dr hab. Krzysztof Jajuga doc. dr hab. ukasz Stettner Redaktor: Ma gorzata Rajwacka{Jachymek Projekt ok adki i stron tytu owych: Wojc
|
|
- Lech Zieliński
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 IN YNIERIA FINANSOWA Wycena instrument w pochodnych Symulacje komputerowe Statystyka rynku Aleksander Weron Rafa Weron Centrum Metod Stochastycznych im. Hugona Steinhausa Politechnika Wroc awska
2 Recenzenci: prof. dr hab. Krzysztof Jajuga doc. dr hab. ukasz Stettner Redaktor: Ma gorzata Rajwacka{Jachymek Projekt ok adki i stron tytu owych: Wojciech J.Steifer Sk ad i amanie: Rafa Weron Ksi ka czy og ln wiedz o rynkachpapier wwarto ciowychznowoczesnym wyk adem matematyki nansowej, kt ry obejmuje modele i metody dotycz ce wyceny instrument w pochodnych, oceny ryzyka, a tak e statystyk rynku. Poj cia teoretyczne s bogato ilustrowane przyk adami. Szczeg owo om wiono te oryginalny pakiet komputerowy Financial Engineering Toolbox, umo liwiaj cy tw rcze stosowanie metod in ynierii nansowej. Poszczeg lne rozdzia y ko cz si pytaniami i zadaniami, do kt rych odpowiedzi mo na znale w dodatku D. Ksi ka jest przeznaczona dla szerokiego kr gu odbiorc w: dla rodowiska akademickiego, zw aszcza student w kierunk w matematycznych iekonomicznych, kt rym b dzie s u y za podr cznik, dla specjalist w, pracownik w instytucji nansowych, a tak e dla inwestor w indywidualnych, kt rzy chc pog bi swoj wiedz o rynku i transakcjach terminowych. Tytu dotowany przez Polski Bank Rozwoju S.A. c Copyright by Aleksander Weron and Rafa Weron Warszawa 1998 All Rights Reserved Printed in Poland Utw r w ca o ci ani we fragmentach nie mo e by powielany ani rozpowszechniany za pomoc urz dze elektronicznych, mechanicznych, kopiuj cych, nagrywaj cych i innych, bez pisemnej zgody posiadacza praw autorskich. Adres poczty elektronicznej: wnt@pol.pl Strona WWW: ISBN 83{204{2252{3
3 Spis tre ci Przedmowa Wprowadzenie Pocz tki rynk w nansowych : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Konferencja w Bretton Woods : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Pocz tki matematyki nansowej : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : In ynieria nansowa : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Nobel'97 z ekonomii : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Model Blacka-Scholesa : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : 30 Pytania i zadania : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Rynek nansowy Struktura rynku nansowego : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Uczestnicy rynku : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Gie dy : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Gie dy towarowe i terminowe : : : : : : : : : : : : : : : : : : Gie dy papier w warto ciowych : : : : : : : : : : : : : : : : : Gie da Papier w Warto ciowych wwarszawie : : : : : : : : : Organizacja i dzia anie gie dy : : : : : : : : : : : : : : : : : : Regulowany rynek pozagie dowy : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : 52 Pytania i zadania : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Papiery warto ciowe Wst p : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Obligacje : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Emitenci obligacji : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Euroobligacje : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Klasykacja d u nik w : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Akcje : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Kupno na kredyt : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Kr tka sprzeda : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Indeksy gie dowe : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Indeks DJIA : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Indeksy kapita owo-wa one : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Inne znane indeksy : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : 78
4 6 Spis tre ci Pytania i zadania : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Kontrakty terminowe Wst p : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Kontrakty forward : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Ceny terminowe : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Walutowe kontrakty forward : : : : : : : : : : : : : : : : : : Wide ki cen kupna i sprzeda y : : : : : : : : : : : : : : : : : Kontrakty FRA : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Kontrakty futures : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Rozliczenie dzienne : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : System depozyt w : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Izba rozliczeniowa : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Zbie no cen terminowych i got wkowych : : : : : : : : : : : Towarowe kontrakty futures : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Finansowe kontrakty futures : : : : : : : : : : : : : : : : : : Kontrakty wymiany : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Kontrakty PLA : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Wymiany walutowe : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Wymiany procentowe : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Modykacje podstawowych kontrakt w wymiany : : : : : : : Opcje : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Instrumenty podstawowe : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Cena opcji : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Ograniczenia na cen opcji : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Przedterminowe wykonanie opcji ameryka skich : : : : : : : Parytet kupna-sprzeda y : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : 125 Pytania i zadania : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Matematyka nansowa modeli dyskretnych Podstawowy model dwumianowy : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Wycena opcji europejskich : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Strategia zabezpieczaj ca : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Wycena opcji na instrumenty o sta ej stopie dywidendy : : : : : : : Opcje indeksowe iwalutowe : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Opcje na kontrakty futures : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Wycena opcji ameryka skich : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Strategia zabezpieczaj ca : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Podej cie martynga owe : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Twierdzenie o reprezentacji martynga owej proces w dyskretnych : : 153 Pytania i zadania : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Matematyka nansowa modeli ci g ych Wprowadzenie do modeli ci g ych : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Analiza stochastyczna : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : B dzenie losowe : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Ruch Browna : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : 165
5 Spis tre ci Lemat It^o : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Model Blacka-Scholesa. Metoda r wna r niczkowych cz stkowych Zamiana miary. Twierdzenie Girsanowa : : : : : : : : : : : : : : : : Twierdzenie o reprezentacji martynga owej proces w ci g ych : : : : Zupe no rynku : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Model Blacka-Scholesa. Metoda martynga owa : : : : : : : : : : : : Zerowa stopa procentowa : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Niezerowa stopa procentowa : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Wz r Blacka-Scholesa : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Wz r Mertona dla opcji na akcje o sta ej stopie dywidendy : Analiza wra liwo ci : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Delta : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Gamma : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Theta : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Vega : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Model Blacka dla opcji na kontrakty futures : : : : : : : : : : : : : : Model Mertona dla opcji z losow stop procentow : : : : : : : : : Model typu Blacka-Scholesa dla opcji walutowych : : : : : : : : : : : Rynek dolarowy : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Rynek z ot wkowy : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Wz r Garmana-Kohlhagena : : : : : : : : : : : : : : : : : : : 199 Pytania i zadania : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Modelowanie struktury terminowej Krzywa dochodowo ci : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Stopy forward : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Modele chwilowej stopy procentowej : : : : : : : : : : : : : : : : : : Model Heatha-Jarrowa-Mortona : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Wielofaktorowy model HJM : : : : : : : : : : : : : : : : : : : R wnowa na miara martynga owa : : : : : : : : : : : : : : : Jednofaktorowy model HJM : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Wycena instrument w w modelu HJM : : : : : : : : : : : : : : : : : Kontrakt forward na obligacj zerokuponow : : : : : : : : : Obligacja o zmiennym oprocentowaniu : : : : : : : : : : : : : Instrumenty na polskim rynku : : : : : : : : : : : : : : : : : 223 Pytania i zadania : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Konstrukcja i wycena egzotycznych instrument w pochodnych In ynieria nansowa : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Kombinacje kontrakt w terminowych : : : : : : : : : : : : : : : : : : Kontrakt forward swap : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Kombinacje opcji : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Instrumenty syntetyczne : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Kontrakt break forward : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Kontrakt range forward : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Opcje zale ne od czasu, z o one i binarne : : : : : : : : : : : : : : : Opcja typu forward-start : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : 240
6 8 Spis tre ci Opcja wyboru : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Opcja z o ona : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Opcja binarna : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Opcje zale ne od trajektorii : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Opcja azjatycka : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Opcje barierowe : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Opcja kwantylowa : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Opcje typu lookback : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Wielowymiarowe instrumenty egzotyczne : : : : : : : : : : : : : : : : Opcja koszykowa : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Instrumenty typu quanto : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Instrumenty egzotyczne na rynku st p procentowych : : : : : : : : : Opcja kupna na obligacj zerokuponow : : : : : : : : : : : : Kontrakt forward swap : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Opcja caplet : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Kontrakt forward cap : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Kontrakt forward oor : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Opcje na kontrakty wymiany (swaptions) : : : : : : : : : : : 269 Pytania i zadania : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Statystyka rynk w nansowych Modele rynk w nansowych : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Hipoteza rynku fraktalnego : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Hipoteza rynku niejednorodnego : : : : : : : : : : : : : : : : Rozk ady niegaussowskie a stopy zwrotu : : : : : : : : : : : : : : : : Empiryczne w asno ci zwrot w : : : : : : : : : : : : : : : : : Rozk ady niesko czenie podzielne : : : : : : : : : : : : : : : : Model CED : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Szeregi czasowe : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Procesy liniowe : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Procesy nieliniowe : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Techniki analizy danych nansowych : : : : : : : : : : : : : : : : : : Badanie grubo ci ogon w rozk ad w : : : : : : : : : : : : : : Badanie zgodno ci rozk ad w : : : : : : : : : : : : : : : : : : Badanie d ugoterminowej zale no ci danych : : : : : : : : : : 323 Pytania i zadania : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Alternatywne modele nansowe Randomizacja modelu dyskretnego : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Model Racheva-Ruschendorfa : : : : : : : : : : : : : : : : : : Model Gerbera-Shiu : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Transformata Esschera : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Model Hursta-Platena-Racheva : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Modele H-samopodobne : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : U amkowy ruch Browna : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Podej cie bezpo rednie : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Podej cie martynga owe : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : 356
7 Spis tre ci 9 Pytania i zadania : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : 358 Zako czenie 359 Dodatki 361 A. Pakiet Financial Engineering Toolbox v A.1. Wymagania sprz towe i programowe : : : : : : : : : : : : : : : : : : 363 A.2. Instalacja : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : 363 A.3. Praca z programem : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : 364 A.3.1. Prole wyp aty : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : 364 A.3.2. Greckie wska niki dla pozycji : : : : : : : : : : : : : : : : : : 367 A.3.3. Wycena instrument w pochodnych w modelu dyskretnym : : 368 A.3.4. Wycena opcji egzotycznych w modelu dyskretnym : : : : : : 369 A.3.5. Metoda Monte Carlo : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : 374 B. Rachunek nansowy 379 B.1. Przysz a warto sumy pieni nej : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : 379 B.2. Bie ca warto przysz ej sumy pieni nej : : : : : : : : : : : : : : : 380 B.3. Przysz a warto ci gu p atno ci : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : 381 B.4. Bie ca warto ci gu p atno ci : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : 382 B.5. Stopa zwrotu : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : 382 C. Laureaci Nagr d Nobla z nauk ekonomicznych 385 D. Odpowiedzi i rozwi zania 389 D.1. Rozdzia 1 : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : 389 D.2. Rozdzia 2 : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : 390 D.3. Rozdzia 3 : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : 391 D.4. Rozdzia 4 : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : 393 D.5. Rozdzia 5 : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : 396 D.6. Rozdzia 6 : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : 398 D.7. Rozdzia 7 : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : 402 D.8. Rozdzia 8 : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : 403 D.9. Rozdzia 9 : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : 405 D.10.Rozdzia 10 : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : 407 Literatura 411 Indeks termin w angielskich 419 Indeks 425
8 10 Spis tre ci
9 Przedmowa W ci gu ostatnich kilku lat obserwujemy burzliwy rozw j in ynierii - nansowej { dzia u nans w maj cego charakter interdyscyplinarny, gdzie korzysta si z analizy stochastycznej, rozwini tej w ramach matematycznej teorii proces wstochastycznych. Nie jest atwe sprecyzowanie, czym dok adnie zajmuje si in ynieria nansowa. Dla jednych jest to zarz dzanie ryzykiem nansowym, dla innych za { tworzenie instrument w egzotycznych, specjalnie dostosowanych do indywidualnych potrzeb inwestor w. W zasadzie in ynieria nansowa jest i jednym, i drugim, a jedn z podstawowych dzia alno ci in yniera nansowego jest konstrukcja nowych instrument w o mniejszym ryzyku. Znaczenie in ynierii nansowej we wsp czesnych - nansach zosta o podkre lone przyznaniem w roku 1997 Nagrody Nobla z ekonomii Robertowi Mertonowi i Myronowi Scholesowi za opracowanie metody wyceny pochodnych instrument w nansowych, kt ra pomog a wygenerowa nowe instrumenty nansowe i uprzyst pni bardziej skuteczne zarz dzanie ryzykiem. Przedstawienie tej metody jest w a nie jednym z g wnych temat w niniejszej ksi ki. Ksi ka jest adresowana do szerokich kr g w Czytelnik w: specjalist w, spo eczno ci akademickiej oraz pracownik w instytucji nansowych. Pierwsza cz ksi ki (rozdzia y 2{4) zawiera niezb dne dla Czytelnik w bez wcze niejszego przygotowania ekonomicznego wprowadzenie do rynk w i instrument w nansowych. Autorzy s przekonani, e g wna cz ksi ki (rozdzia y 5{10) zainteresuje r wnie uczestnik w kurs w dla doradc w - nansowych, praktyk w, a tak e inwestor w indywidualnych, kt rzy pragn poszerzy swoj wiedz dotycz c transakcji terminowych, in ynierii nansowej, jej mo liwo ci w dziedzinie zarz dzania ryzykiem oraz konstrukcji iwyceny instrument w egzotycznych. Nowo ci w ksi ce jest dynamiczna metoda wprowadzania z o onych poj matematycznych na konkretnych przyk adach nansowych, wspomagana licznymi ilustracjami gracznymi i komputerowymi. Jej integraln cz ci jest Financial Engineering Toolbox v. 2.0 { atwy w u yciu pakiet program w w rodowisku MATLAB, umo liwiaj cy Czytelnikowi (na-
10 12 Przedmowa wet bez wcze niejszej znajomo ci tego rodowiska) praktyczne testowanie poznawanego materia u. Pakiet, udost pniony w Internecie pod adresem wykorzystuje najnowsze, przyjazne dla u ytkownika, narz dzia informatyczne. Na podkre lenie zas uguje fakt, e od Czytelnika ksi ki nie oczekuje si zaawansowanej wiedzy ani z teorii nans w, ani z teorii prawdopodobie stwa. G wne koncepcje teorii instrument w nansowych oraz matematyki nansowej s systematycznie wprowadzane w kontek cie przyk ad w najpierw dla prostych modeli dyskretnych, a p niej dla bardziej realistycznych modeli ci g ych. Strategie nansowe przedstawiono w postaci przejrzystych algorytm w, co umo liwia atwiejsze przyswojenie kluczowych metod wyceny instrument w nansowych. W przypadku dyskretnym podstawowe poj cia probabilistyczne s reprezentowane na drzewach dwumianowych, co pozwala na wyrobienie niezb dnej intuicji. Natomiast w przypadku ci g ym podobn rol odgrywaj liczne symulacje komputerowe. Ksi ka rozpoczyna si wprowadzeniem w problematyk rynk w nansowych, ze szczeg lnym podkre leniem wp ywu upadku uk adu z Bretton Woods na ryzyko nansowe, oraz zwi z ym om wieniem historii matematyki nansowej w rozdziale 1. Na tym tle przedstawiono zas ugi laureat w Nagrody Nobla z ekonomii w roku Rozdzia 2. to kr tki przegl d rynk w nansowych. Podstawowe papiery warto ciowe: akcje i obligacje, oraz indeksy gie dowe s szczeg owo om wione w rozdziale 3. Cztery podstawowe dla in ynierii nansowej typy instrument w terminowych: kontrakty forward, futures, wymiany oraz opcje s tematem rozdzia u 4. Trzy kolejne rozdzia y stanowi kr tki, praktyczny kurs analizy stochastycznej na u ytek zastosowa nansowych. Systematyczne wprowadzenie w matematyk nansow modeli dyskretnych zawiera rozdzia 5. Kluczowe poj cia probabilistyczne: warunkowa warto oczekiwana, ltracja, martynga oraz zamiana miary s wprowadzane stopniowo na pogl dowych przyk adach nansowych, ilustrowanych prost metod drzewek dwumianowych. W rozdziale 6. wprowadzono podstawowy model stochastyczny, oparty na geometrycznym ruchubrowna i stochastycznych r wnaniach r niczkowych. Liczne symulacje komputerowe stanowi istotn pomoc dla Czytelnika, podobnie jak i mo liwo powt rzenia takich eksperyment w komputerowych poprzez wykorzystanie pakietu Financial Engineering Toolbox v Podstawowy algorytm wyceny instrument w nansowych jest wyprowadzony i w klasycznym modelu Blacka-Scholesa, i w modelu og lnym. W rozdziale 7. zastosowano wprowadzone w rozdziale 6. metody analizy stochastycznej do opisu struktury terminowej. Om wiono szczeg owo zar wno klasyczne modele Vasicka, Ho-Lee oraz Coxa-Ingersolla-Rossa, jak i metod Heatha-Jarrowa-Mortona.
11 Przedmowa 13 Rozdzia 8. jest po wi cony konstrukcji i wycenie instrument w egzotycznych: od najprostszych instrument w (break i range forwards, opcje binarne, wyboru, z o one), przez opcje zale ne od trajektorii (azjatyckie, barierowe, lookback, kwantylowe) i instrumenty wielowymiarowe (opcje koszykowe i instrumenty quanto), po instrumenty egzotyczne na rynku st p procentowych (forward swaps, caps, oors, swaptions). W rozdziale tym wykorzystuje si analiz stochastyczn rozwini t w rozdzia ach 5{7 do konstrukcji i wyceny ca ej gamy nowych instrument w nansowych, budowanych w ramach in ynierii nansowej. Rozdzia 9. wprowadza Czytelnika w wa n problematyk rynk w niezupe nych poprzez prezentacj praktycznych metod statystycznych. Przedstawione s hipoteza rynku fraktalnego i hipoteza rynku niejednorodnego oraz analiza niegaussowskich (hiperbolicznych, stabilnych) rozk ad w st p zwrotu. Om wiono ekonometryczne modele szereg w czasowychtypu ARCH, GARCH, R{GARCH, TARCH i HARCH oraz model CED, stosowane w ostatnich latach do modelowania rynk w nansowych. Szczeg owo opisano metody analizy danych (badanie grubo ci ogon w, zgodno ci rozk ad w i d ugoterminowej zale no ci danych). Niekt re wsp czesne alternatywne kierunki rozwoju matematyki nansowej s kr tko om wione w rozdziale 10. Mi dzy innymi przedstawiono tam model Racheva-Ruschendorfa, model Gerbera-Shiu, model Hursta-Platena- Racheva orazdwa modele bazuj ce na u amkowym ruchu Browna. Ka dy rozdzia jest zako czony pytaniami i zadaniami sprawdzaj cymi stopie przyswojenia materia u, a dodatek D zawiera odpowiedzi lub rozwi zania zada. Dzi ki temu niniejsz ksi k mo na traktowa jako podr cznik. W dodatku A, po wi conym oryginalnemu pakietowi komputerowemu Financial Engineering Toolbox v. 2.0, jest zawarta szczeg owa instrukcja u ycia pakietu oraz informacje pozwalaj ce U ytkownikowi na tw rcze wykorzystanie mo liwo ci element w in ynierii nansowej w interesuj cych go problemach. W dodatku B Czytelnik znajdzie om wienie podstawowych zagadnie z rachunku nansowego, do kt rych cz sto nawi zuje si w g wnej cz ci ksi ki. S to m.in. warto przysz a sumy pieni nej, dyskontowanie oraz stopa zwrotu. Dodatek C zawiera list laureat w Nagrody Nobla z nauk ekonomicznych w latach J zykiem nans w jest angielski. Prawie wszystkie wprowadzane terminy s podawane zar wno w j zyku polskim (czcionk pogrubion ), jak i angielskim (kursyw ). Zdarza si jednak, e podano tylko terminy angielskie { by unikn wprowadzania na si zwrot w w j zyku polskim. Dotyczy to wy cznie przypadk w, gdy nie ma do tej pory dobrych odpowiednik w polskoj zycznych. Pe ni ce funkcj s ownika szczeg owe wykazy polskich
12 14 Przedmowa i angielskich termin w oraz bogaty wyb r literatury (ponad 150 pozycji), zamieszczone na ko cu ksi ki, z pewno ci u atwi Czytelnikowi dalsze studiowanie tej ciekawej problematyki. Niniejsza ksi kapowsta a na podstawie wyk ad w, jakie systematycznie prowadzimy od roku akademickiego 1994/95 dla specjalizacji Matematyka Finansowa i Ubezpieczeniowa na Wydziale PPT Politechniki Wroc awskiej. Jest ona te wynikiem naszych do wiadcze zdobytych za granic. Je li chodzi o stron teoretyczn, to wszechstronnej, yczliwej pomocy, polegaj cej m.in. na inspiruj cych dyskusjach, udzielili nam: O. Barndor-Nielsen (Aarhus University, Dania), P. Embrechts (ETH Zurich, Szwajcaria), R. Engle (University of California San Diego, USA), B. Mandelbrot (IBM Watson Center, USA), H. Markowitz (San Diego, USA), J. Hu McCulloch (Ohio State University, USA), J. Mielniczuk (IPI PAN, Warszawa), M. Musiela (University of New South Wales, Australia), J. Aase Nielsen (Aarhus University, Dania), S. Rachev (University of California Santa Barbara, USA), M. Rutkowski (Politechnika Warszawska) oraz G. Samorodnitsky (Cornell University, USA), kt rym pragniemy tu gor co podzi kowa. Rafa Weron jest szczeg lnie zobowi zany przedstawicielom instytucji nansowych za wprowadzenie w praktyczne aspekty rynk w nansowych. Osobami, kt re chcia by tu wymieni, s : F. Arnieri (F&O Finance AG, Szwajcaria), M. Dacorogna (Olsen & Associates, Szwajcaria), G. Fleming (F&O Finance AG, Szwajcaria), T. Garli ski (Garlinski Finanzhandels, Niemcy) orazg.reum(european Trust and Bank, Holandia). Aleksander Weron pragnie podzi kowa swym (by ym i obecnym) magistrantom i doktorantom, kt rzy przyczynili si istotnie do ulepszenia r nych fragment w pierwotnego tekstu, w szczeg lno ci: K. Burneckiemu, J. G owi skiemu, M. Klickiej, P. Mu kowi (Bank Zachodni S.A.), J. Nowickiej, A. Rejmanowi (Polski Bank Rozwoju S.A.), K. Rojkowi (ING Bank N.V.), P. Sztubie, W. Wilandowi oraz. Wojakowskiemu, bo uczenie si od swoich uczni w i wsp praca z nimi jest prawdziw satysfakcj dla profesora. Nasze podzi kowania za yczliw i konstruktywn krytyk kierujemy pod adresem recenzent w: Profesora K. Jajugi (AE, Wroc aw) i Profesora. Stettnera (IM PAN, Warszawa), a tak e Pani Redaktor M. Jachymek ipani Redaktor Z. Leszczy skiej. Jeste my r wnie wdzi czni Panu Dyrektorowi P. Kazimierczykowi (Polski Bank Rozwoju S.A.) zadecyzj o sponsorowaniu ksi ki. Wroc aw, grudzie 1997 Aleksander Weron Rafa Weron
Spis treści. Przedmowa 11
Przedmowa 11 1. Wprowadzenie 15 1.1. Początki rynków finansowych 15 1.2. Konferencja w Bretton Woods 17 1.3. Początki matematyki finansowej 19 1.4. Inżynieria finansowa 23 1.5. Nobel'97 z ekonomii 26 1.6.
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa. O Autorach. Wstęp. Część I. Finanse i system finansowy
Spis treści Przedmowa O Autorach Wstęp Część I. Finanse i system finansowy Rozdział 1. Co to są finanse? 1.1. Definicja pojęcia finanse 1.2. Dlaczego należy studiować finanse? 1.3. Decyzje finansowe gospodarstw
Bardziej szczegółowoWarszawska Giełda Towarowa S.A.
KONTRAKT FUTURES Poprzez kontrakt futures rozumiemy umowę zawartą pomiędzy dwoma stronami transakcji. Jedna z nich zobowiązuje się do kupna, a przeciwna do sprzedaży, w ściśle określonym terminie w przyszłości
Bardziej szczegółowoOgólna charakterystyka kontraktów terminowych
Jesteś tu: Bossa.pl Kurs giełdowy - Część 10 Ogólna charakterystyka kontraktów terminowych Kontrakt terminowy jest umową pomiędzy dwiema stronami, z których jedna zobowiązuje się do nabycia a druga do
Bardziej szczegółowoMarcin Bartkowiak Krzysztof Echaust INSTRUMENTY POCHODNE WPROWADZENIE DO INŻYNIERII FINANSOWEJ
Marcin Bartkowiak Krzysztof Echaust INSTRUMENTY POCHODNE WPROWADZENIE DO INŻYNIERII FINANSOWEJ Spis treści Przedmowa... 7 1. Rynek instrumentów pochodnych... 9 1.1. Instrumenty pochodne... 9 1.2. Rynek
Bardziej szczegółowoEugeniusz Gostomski. Ryzyko stopy procentowej
Eugeniusz Gostomski Ryzyko stopy procentowej 1 Stopa procentowa Stopa procentowa jest ceną pieniądza i wyznacznikiem wartości pieniądza w czasie. Wpływa ona z jednej strony na koszt pozyskiwania przez
Bardziej szczegółowoAnaliza instrumentów pochodnych
Analiza instrumentów pochodnych Dr Wioletta Nowak Czwartek 13.00-15.00, p. 205C wioletta.nowak@uwr.edu.pl http://prawo.uni.wroc.pl/user/12141/students-resources Sylabus Zasady i metody wyceny kontraktów
Bardziej szczegółowoOFERTA WYKŁADÓW, WARSZTATÓW I LABORATORIÓW DLA UCZNIÓW KLAS IV- VI SZKÓŁ PODSTAWOWYCH, GIMNAZJALNYCH I ŚREDNICH
OFERTA WYKŁADÓW, WARSZTATÓW I LABORATORIÓW DLA UCZNIÓW KLAS IV- VI SZKÓŁ PODSTAWOWYCH, GIMNAZJALNYCH I ŚREDNICH Strona 1 z 9 SPIS ZAJĘĆ WRAZ Z NAZWISKAMI WYKŁADOWCÓW dr hab. Mieczysław Kula Poznaj swój
Bardziej szczegółowoKrakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2015/2016
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 05/06 Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej Kierunek studiów:
Bardziej szczegółowoIN YNIERIA FINANSOWA Wycena instrument w pochodnych Symulacje komputerowe Statystyka rynku Aleksander Weron Rafa Weron Centrum Metod Stochastycznych im. Hugona Steinhausa Politechnika Wroc awska Recenzenci:
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Akcje na giełdzie dr Adam Zaremba Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 28 kwietnia 2016 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL PLAN WYKŁADU I.
Bardziej szczegółowoForma i wymiar zajęć Forma kursu Wykład Ćwiczenia Seminarium Inne Ogólna liczba godzin - 30 Liczba godzin w
Tryb studiów Stacjonarne Nazwa kierunku studiów EKONOMIA Poziom studiów Stopień drugi Rok studiów/ semestr II/ Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Suwałkach SYLLABUS na rok akademicki 015/016 Specjalność
Bardziej szczegółowoSzczegółowe zasady obliczania wysokości. i pobierania opłat giełdowych. (tekst jednolity)
Załącznik do Uchwały Nr 1226/2015 Zarządu Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. z dnia 3 grudnia 2015 r. Szczegółowe zasady obliczania wysokości i pobierania opłat giełdowych (tekst jednolity)
Bardziej szczegółowoANALIZA INWESTYCJI. Wstęp
ANALIZA INWESTYCJI Wstęp Pod hasłem "analiza inwestycji" rozumie się analizę dochodowości aktywów, ich wycenę, jak też analizę ryzyka. Niniejsza książka dostarcza narzędzi służących kwantyfikacji wymienionych
Bardziej szczegółowoRok akademicki: 2014/2015 Kod: BEZ-1-109-s Punkty ECTS: 2. Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: -
Nazwa modułu: Podstawy ekonomi i zarządzania - ekonomiczny 1 Rok akademicki: 2014/2015 Kod: BEZ-1-109-s Punkty ECTS: 2 Wydział: Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Kierunek: Ekologiczne Źródła Energii
Bardziej szczegółowoRozdzia 5. Uog lniona metoda najmniejszych kwadrat w : ::::::::::::: Podstawy uog lnionej metody najmniejszych kwadrat w :::::: Zastos
Spis tre ci PRZEDMOWA :::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: 11 CZ I. Wprowadzenie do modelowania ekonometrycznego ::::::::::: 13 Rozdzia 1. Modelowanie ekonometryczne ::::::::::::::::::::::::::::::
Bardziej szczegółowoEKONOMETRIA II SYLABUS A. Informacje ogólne
EKONOMETRIA II SYLABUS A. Informacje ogólne Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Profil studiów Forma studiów Kod Język Rodzaj Rok studiów /semestr Wymagania wstępne (tzw. sekwencyjny system zajęć
Bardziej szczegółowoNiniejszy ebook jest własnością prywatną.
Niniejszy ebook jest własnością prywatną. Niniejsza publikacja, ani żadna jej część, nie może być kopiowana, ani w jakikolwiek inny sposób reprodukowana, powielana, ani odczytywana w środkach publicznego
Bardziej szczegółowoNumer obszaru: 13. Jak pracować z uczniem uzdolnionym informatycznie? Od grafiki i multimediów do poważnych algorytmów w środowisku Logomocja-Imagine
Numer obszaru: 13 Jak pracować z uczniem uzdolnionym informatycznie? Temat szkolenia Od grafiki i multimediów do poważnych algorytmów w środowisku Logomocja-Imagine Symbol szkolenia: PUZIMG SZCZEGÓŁOWY
Bardziej szczegółowoKomputerowe Systemy Sterowania Sem.VI, Wykład organizacyjny
Komputerowe Systemy Sterowania Sem.VI, Kierunek: Automatyka i Robotyka, Specjalność: Automatyka i Systemy Sterowania Wykład organizacyjny Katedra Inżynierii Systemów Sterowania Wymiar dydaktyczny przedmiotu
Bardziej szczegółowoOpis szkolenia. Dane o szkoleniu. Program. BDO - informacje o szkoleniu
Opis szkolenia Dane o szkoleniu Kod szkolenia: 512214 Temat: Rachunkowość od podstaw do samodzielnego księgowego - kurs weekendowy 25 Kwiecień - 4 Lipiec Wrocław, BDO Wrocław, Kod szkolenia: 512214 Koszt
Bardziej szczegółowoKontrakty terminowe na WIBOR
Kontrakty terminowe na WIBOR W Polsce podstawowym wskaźnikiem odzwierciedlającym koszt pieniądza na rynku międzybankowym jest WIBOR (ang. Warsaw Interbank Offered Rate). Jest to średnia stopa procentowa
Bardziej szczegółowoZarządzanie kosztami w dziale utrzymania ruchu
Zarządzanie kosztami w dziale utrzymania ruchu Cele szkolenia Zapotrzebowanie na wykwalifikowanych menedżerów zarządzania procesami i kosztami utrzymania ruchu potęguje się wraz ze wzrostem postrzegania
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Podstawy matematyki finansowej (MFI221)
Załącznik Nr 5 KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Podstawy matematyki finansowej (MFI221) 2. KIERUNEK: MATEMATYKA 3. POZIOM STUDIÓW: I stopnia 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: II/3 5. LICZBA PUNKTÓW ECTS: 6
Bardziej szczegółowo- 70% wg starych zasad i 30% wg nowych zasad dla osób, które. - 55% wg starych zasad i 45% wg nowych zasad dla osób, które
Oddział Powiatowy ZNP w Gostyninie Uprawnienia emerytalne nauczycieli po 1 stycznia 2013r. W związku napływającymi pytaniami od nauczycieli do Oddziału Powiatowego ZNP w Gostyninie w sprawie uprawnień
Bardziej szczegółowoStatystyka finansowa
Statystyka finansowa Rynki finansowe Rynek finansowy rynek na którym zawierane są transakcje finansowe polegające na zakupie i sprzedaży instrumentów finansowych Instrument finansowy kontrakt pomiędzy
Bardziej szczegółowoEKONOMETRIA dr inż.. ALEKSANDRA ŁUCZAK Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Katedra Finansów w i Rachunkowości ci Zakład Metod Ilościowych Collegium Maximum,, pokój j 617 Tel. (61) 8466091 luczak@up.poznan.pl
Bardziej szczegółowoliwości dostosowania programu studiów w do potrzeb rynku pracy w sektorze IT
Możliwo liwości dostosowania programu studiów w do potrzeb rynku pracy w sektorze IT Jacek Migdałek Katedra Informatyki i Metod Komputerowych Akademia Pedagogiczna w Krakowie Produkt Informatyk Producent
Bardziej szczegółowoSmart Beta Święty Graal indeksów giełdowych?
Smart Beta Święty Graal indeksów giełdowych? Agenda Smart Beta w Polsce Strategie heurystyczne i optymalizacyjne Strategie fundamentalne Portfel losowy 2 Agenda Smart Beta w Polsce Strategie heurystyczne
Bardziej szczegółowoDZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 6 czerwca 2016 r. Poz. 789 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW 1) z dnia 25 maja 2016 r. w sprawie rocznych i półrocznych sprawozdań ubezpieczeniowego
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 11 września 2013 r. Poz. 27. KOMUNIKAT Nr 36 KOMISJI EGZAMINACYJNEJ DLA AGENTÓW FIRM INWESTYCYJNYCH. z dnia 3 września 2013 r.
DZIENNIK URZĘDOWY KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO Warszawa, dnia 11 września 2013 r. Poz. 27 KOMUNIKAT Nr 36 KOMISJI EGZAMINACYJNEJ DLA AGENTÓW FIRM INWESTYCYJNYCH z dnia 3 września 2013 r. w sprawie zakresu
Bardziej szczegółowoFormy zatrudnienia zarządu spółki kapitałowej. Aspekty prawne, podatkowe i ubezpieczeniowe. Zawiera wzory pism
Formy zatrudnienia zarządu spółki kapitałowej. Aspekty prawne, podatkowe i ubezpieczeniowe. Zawiera wzory pism Agnieszka Kowalska,,, Artur Kowalski Publikacja stanowi kompendium wiedzy na 2010 rok dotyczące
Bardziej szczegółowoKOMISJA NADZORU FINANSOWEGO
KOMISJA NADZORU FINANSOWEGO PLAC POWSTAŃ CÓW WARSZAWY 1, 00-950 WARSZAWA WNIOSEK O ZATWIERDZENIE ANEKSU DO PROSPEKTU EMISYJNEGO zatwierdzonego w dniu 6 marca 2008 r. decyzją nr DEM/410/4/26/08 (Na podstawie
Bardziej szczegółowoINFORMACJE O INSTRUMENTACH FINANSOWYCH WCHODZĄCYCH W SKŁAD ZARZADZANYCH PRZEZ BIURO MAKLERSKIE PORTFELI Z UWZGLĘDNIENIEM ZWIĄZANYCH Z NIMI RYZYK
INFORMACJE O INSTRUMENTACH FINANSOWYCH WCHODZĄCYCH W SKŁAD ZARZADZANYCH PRZEZ BIURO MAKLERSKIE PORTFELI Z UWZGLĘDNIENIEM ZWIĄZANYCH Z NIMI RYZYK Akcje Akcje są papierem wartościowym reprezentującym odpowiedni
Bardziej szczegółowo2.Prawo zachowania masy
2.Prawo zachowania masy Zdefiniujmy najpierw pewne podstawowe pojęcia: Układ - obszar przestrzeni o określonych granicach Ośrodek ciągły - obszar przestrzeni którego rozmiary charakterystyczne są wystarczająco
Bardziej szczegółowoOpis szkolenia. Dane o szkoleniu. Program. BDO - informacje o szkoleniu
Opis szkolenia Dane o szkoleniu Kod szkolenia: 543114 Temat: Rachunkowość dla kandydatów na głównych księgowych - kurs weekendowy 28 Marzec - 27 Czerwiec Katowice, BDO Katowice, Kod szkolenia: 543114 Koszt
Bardziej szczegółowoArtur Samojluk Zostań inwestorem
Artur Samojluk Zostań inwestorem 1 e-bookowo ZOSTAŃ INWESTOREM Artur Samojluk ZOSTAŃ INWESTOREM Czyli sztuka podejmowania dobrych decyzji finansowych Sekrety praktyków. Poznaj kompletną strategię dochodowych
Bardziej szczegółowoZAPYTANIE OFERTOWE KADRA TORUŃ/POKL/2014
Toruń, 01.09.2014 r. ZAPYTANIE OFERTOWE KADRA TORUŃ/POKL/2014 Synik Teresa Centrum Edukacji Dorosłych w związku z realizacją projektu Rozwój kwalifikacji w zawodzie Technik informatyk wśród 50 osób dorosłych
Bardziej szczegółowoZbigniew Krzysiak. Projektowanie 2D w programie AutoCAD
Zbigniew Krzysiak Projektowanie 2D w programie AutoCAD Recenzenci Dr hab. inż. Józef Drewniak, prof. ATH w Bielsku-Białej Dr inż. Kamil Sybilski Projekt okładki Andrzej Leśkiewicz Redakcja Krzysztof Janus
Bardziej szczegółowoWspółczesna bankowość detaliczna
Tytuł: Współczesna bankowość detaliczna Autorzy: Anna Szelągowska (red.) Wydawnictwo: CeDeWu.pl Rok wydania: 2010 Opis: "Współczesna bankowość detaliczna" to jedno z najbardziej aktualnych na rynku opracowań
Bardziej szczegółowoRecenzent: dr hab. Robert Kupiecki Redaktor prowadząca: Anna Raciborska Redakcja: Anna Kaniewska Marek Szczepaniak Korekta: Marek Szczepaniak Projekt okładki: Katarzyna Juras Copyright 2014 by Wydawnictwo
Bardziej szczegółowoRudniki, dnia 10.02.2016 r. Zamawiający: PPHU Drewnostyl Zenon Błaszak Rudniki 5 64-330 Opalenica NIP 788-000-22-12 ZAPYTANIE OFERTOWE
Zamawiający: Rudniki, dnia 10.02.2016 r. PPHU Drewnostyl Zenon Błaszak Rudniki 5 64-330 Opalenica NIP 788-000-22-12 ZAPYTANIE OFERTOWE W związku z planowaną realizacją projektu pn. Rozwój działalności
Bardziej szczegółowoJAK INWESTOWAĆ W ROPĘ?
JAK INWESTOWAĆ W ROPĘ? Za pośrednictwem platformy inwestycyjnej DIF Freedom istnieje wiele sposobów inwestowania w ropę naftową. Zacznijmy od instrumentu, który jest związany z najmniejszym ryzykiem inwestycyjnym
Bardziej szczegółowoPodstawa programowa kształcenia ogólnego informatyki w gimnazjum
1 Podstawa programowa kształcenia ogólnego informatyki w gimnazjum Obowiązująca podstawa programowa nauczania informatyki w gimnazjum, w odniesieniu do propozycji realizacji tych zagadnień w podręcznikach
Bardziej szczegółowoZAPYTANIE OFERTOWE dot. rozliczania projektu. realizowane w ramach projektu: JESTEŚMY DLA WAS Kompleksowa opieka w domu chorego.
ZAPYTANIE OFERTOWE dot. rozliczania projektu Wrocław, 31-07-2014 r. realizowane w ramach projektu: JESTEŚMY DLA WAS Kompleksowa opieka w domu chorego. Zamówienie jest planowane do realizacji z wyłączeniem
Bardziej szczegółowoZaproszenie. Ocena efektywności projektów inwestycyjnych. Modelowanie procesów EFI. Jerzy T. Skrzypek Kraków 2013 Jerzy T.
1 1 Ocena efektywności projektów inwestycyjnych Ocena efektywności projektów inwestycyjnych Jerzy T. Skrzypek Kraków 2013 Jerzy T. Skrzypek MODEL NAJLEPSZYCH PRAKTYK SYMULACJE KOMPUTEROWE Kraków 2011 Zaproszenie
Bardziej szczegółowoPRÓG RENTOWNOŚCI i PRÓG
PRÓG RENTOWNOŚCI i PRÓG WYPŁACALNOŚCI (MB) Próg rentowności (BP) i margines bezpieczeństwa Przychody Przychody Koszty Koszty całkowite Koszty stałe Koszty zmienne BP Q MB Produkcja gdzie: BP próg rentowności
Bardziej szczegółowoPLAN POŁĄCZENIA UZGODNIONY POMIĘDZY. Grupa Kapitałowa IMMOBILE S.A. z siedzibą w Bydgoszczy. Hotel 1 GKI Sp. z o.o. z siedzibą w Bydgoszczy
PLAN POŁĄCZENIA UZGODNIONY POMIĘDZY Grupa Kapitałowa IMMOBILE S.A. z siedzibą w Bydgoszczy a Hotel 1 GKI Sp. z o.o. z siedzibą w Bydgoszczy Bydgoszcz, dnia 29 luty 2016r. 1 Plan Połączenia spółek Grupa
Bardziej szczegółowoSystem wielokryterialnej optymalizacji systemu traderskiego na rynku kontraktów terminowych
System wielokryterialnej optymalizacji systemu traderskiego na rynku kontraktów terminowych Bartłomiej Wietrak 1 1 Wydział Inżynierii Mechanicznej i Informatyki Kierunek informatyka, Rok IV Streszczenie
Bardziej szczegółowoZakupy poniżej 30.000 euro Zamówienia w procedurze krajowej i unijnej
biblioteczka zamówień publicznych Agata Hryc-Ląd Małgorzata Skóra Zakupy poniżej 30.000 euro Zamówienia w procedurze krajowej i unijnej Nowe progi w zamówieniach publicznych 2014 Agata Hryc-Ląd Małgorzata
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE RADY NADZORCZEJ IMPERA CAPITAL S.A.
SPRAWOZDANIE RADY NADZORCZEJ IMPERA CAPITAL S.A. Z W Y N I K Ó W O C E N Y SPRAWOZDANIA ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI SPÓŁKI ORAZ GRUPY KAPITAŁOWEJ SPÓŁKI ZA 2015 R., SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO SPÓŁKI ORAZ SKONSOLIDOWANEGO
Bardziej szczegółowoPolecenie 2.W spółce akcyjnej akcja na okaziciela oznacza ograniczoną zbywalność. Polecenie 5. Zadaniem controllingu jest pomiar wyniku finansowego
Polecenie 1. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest podmiotem w pełni bezosobowym. Polecenie 2.W spółce akcyjnej akcja na okaziciela oznacza ograniczoną zbywalność Polecenie 3.W WZA osobą najważniejszą
Bardziej szczegółowoZapytanie ofertowe nr 3
I. ZAMAWIAJĄCY STUDIUM JĘZYKÓW OBCYCH M. WAWRZONEK I SPÓŁKA s.c. ul. Kopernika 2 90-509 Łódź NIP: 727-104-57-16, REGON: 470944478 Zapytanie ofertowe nr 3 II. OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA Przedmiotem zamówienia
Bardziej szczegółowoPolityka zmiennych składników wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze w Banku Spółdzielczym w Końskich Końskie, grudzień 2011r.
Załącznik nr 17/XXXVIII/11 do Uchwały Zarządu Banku z dnia 22.12.2011r. Polityka zmiennych składników wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze w Banku Spółdzielczym w Końskich Końskie, grudzień
Bardziej szczegółowoZamawiający potwierdza, że zapis ten należy rozumieć jako przeprowadzenie audytu z usług Inżyniera.
Pytanie nr 1 Bardzo prosimy o wyjaśnienie jak postrzegają Państwo możliwość przeliczenia walut obcych na PLN przez Oferenta, który będzie składał ofertę i chciał mieć pewność, iż spełnia warunki dopuszczające
Bardziej szczegółowoRYZYKO WALUTOWE - NARZĘDZIA MINIMALIZACJI. Wysoka konkurencyjność. Produkty dostosowywane do indywidualnych potrzeb Klienta
RYZYKO WALUTOWE - NARZĘDZIA MINIMALIZACJI str. 1 Wysoka konkurencyjność Produkty dostosowywane do indywidualnych potrzeb Klienta Oferta cenowa negocjowana indywidualnie dla każdego Klienta Elektroniczne
Bardziej szczegółowoPolityka zmiennych składników wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze w Banku Spółdzielczym w Końskich
Załącznik do Uchwały Nr 9/XL/14 Zarządu Banku Spółdzielczego w Końskich z dnia 23.12.2014r Uchwała Nr 13/IX/14 Rady Nadzorczej Banku Spółdzielczego w Końskich z dnia 30.12.2014r Polityka zmiennych składników
Bardziej szczegółowoWydział Zarządzania. Poziom i forma studiów. Ścieżka dyplomowania: Kod przedmiotu: Punkty ECTS 1) W - 15 C- 15 L- 0 P- 0 Ps- 0 S- 0
Wydział Zarządzania Nazwa programu kształcenia (kierunku) Politologia Poziom i forma studiów studia I stopnia stacjonatne Specjalność: - Ścieżka dyplomowania: - Nazwa przedmiotu: Rodzaj obieralny 6 przedmiotu:
Bardziej szczegółowoAkademia Młodego Ekonomisty
Akademia Młodego Ekonomisty Analiza wskaźnikowa przedsiębiorstwa. Jak ocenić pozycję finansową firmy. Hanna Micińska Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach 12 października 2015 r. Analiza wskaźnikowa Każda
Bardziej szczegółowoObowiązek wystawienia faktury zaliczkowej wynika z przepisów o VAT i z faktu udokumentowania tego podatku.
Różnice kursowe pomiędzy zapłatą zaliczki przez kontrahenta zagranicznego a fakturą dokumentującą tę Obowiązek wystawienia faktury zaliczkowej wynika z przepisów o VAT i z faktu udokumentowania tego podatku.
Bardziej szczegółowoSYSTEM FINANSOWANIA NIERUCHOMOŚCI MIESZKANIOWYCH W POLSCE
SYSTEM FINANSOWANIA NIERUCHOMOŚCI MIESZKANIOWYCH W POLSCE Wstęp Rozdział 1 przedstawia istotę mieszkania jako dobra ekonomicznego oraz jego rolę i funkcje na obecnym etapie rozwoju społecznego i ekonomicznego.
Bardziej szczegółowoSYLABUS. stopnia Rodzaj przedmiotu
Załącznik nr 1 do Zarządzenia Rektora UR Nr 4/2012 z dnia 20.01.2012r. SYLABUS Nazwa przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wprowadzenie do metrologii Wydział Matematyczno-Przyrodniczy, Centrum
Bardziej szczegółowoProjekty uchwał na Zwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy zwołane na dzień 10 maja 2016 r.
Projekty uchwał na Zwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy zwołane na dzień 10 maja 2016 r. Uchwała nr.. Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy OEX Spółka Akcyjna z siedzibą w Poznaniu z dnia
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU UMIEJĘTNOŚCI
KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Matematyka ubezpieczeń na życie (MUB231) 2. KIERUNEK: MATEMATYKA 3. POZIOM STUDIÓW: I stopnia 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: III/5 5. LICZBA PUNKTÓW ECTS: 6 6. LICZBA GODZIN:
Bardziej szczegółowoGRUPA KAPITAŁOWA POLIMEX-MOSTOSTAL SKRÓCONE SKONSOLIDOWANE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ZA OKRES 12 MIESIĘCY ZAKOŃCZONY DNIA 31 GRUDNIA 2006 ROKU
GRUPA KAPITAŁOWA POLIMEX-MOSTOSTAL SKRÓCONE SKONSOLIDOWANE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ZA OKRES 12 MIESIĘCY ZAKOŃCZONY DNIA 31 GRUDNIA 2006 ROKU Warszawa 27 lutego 2007 SKONSOLIDOWANE RACHUNKI ZYSKÓW I STRAT
Bardziej szczegółowoINWESTYCJE Instrumenty finansowe, ryzyko SPIS TREŚCI
INWESTYCJE Instrumenty finansowe, ryzyko Jajuga Krzysztof, Jajuga Teresa SPIS TREŚCI Przedmowa Wprowadzenie - badania w zakresie inwestycji i finansów Literatura Rozdział 1. Rynki i instrumenty finansowe
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU. UBEZPIECZENIA w języku polskim Nazwa przedmiotu. MAJĄTKOWE w języku angielskim
KARTA PRZEDMIOTU Kod przedmiotu UMAJ_M UBEZPIECZENIA w języku polskim Nazwa przedmiotu MAJĄTKOWE w języku angielskim NON-LIFE INSURANCE USYTUOWANIE PRZEDMIOTU W SYSTEMIE STUDIÓW Kierunek studiów Forma
Bardziej szczegółowoExcel w logistyce - czyli jak skrócić czas przygotowywania danych i podnieść efektywność analiz logistycznych
Excel w logistyce - czyli jak skrócić czas przygotowywania danych i podnieść efektywność analiz logistycznych Terminy szkolenia 25-26 sierpień 2016r., Gdańsk - Mercure Gdańsk Posejdon**** 20-21 październik
Bardziej szczegółowoAUTOR MAGDALENA LACH
PRZEMYSŁY KREATYWNE W POLSCE ANALIZA LICZEBNOŚCI AUTOR MAGDALENA LACH WARSZAWA, 2014 Wstęp Celem raportu jest przedstawienie zmian liczby podmiotów sektora kreatywnego na obszarze Polski w latach 2009
Bardziej szczegółowoInformacja dotycząca instrumentów finansowych oraz ryzyka związanego. z inwestowaniem w instrumenty finansowe. w PGE Domu Maklerskim S.A.
PGE Dom Maklerski S.A. Informacja dotycząca instrumentów finansowych oraz ryzyka związanego z inwestowaniem w instrumenty finansowe w PGE Domu Maklerskim S.A. I. Informacje ogólne Inwestycje w instrumenty
Bardziej szczegółowoFirma Informatyczna JazzBIT
Artykuły i obrazy Autor: Stefan Wajda [zwiastun] 10.02.2006. Dodawanie i publikowanie artykułów to najczęstsze zadanie. I chociaż nie jest skomplikowane, może początkujacych wprawiać w zakłopotanie. Trzeba
Bardziej szczegółowoInformacja dotycząca adekwatności kapitałowej HSBC Bank Polska S.A. na 31 grudnia 2010 r.
Informacja dotycząca adekwatności kapitałowej HSBC Bank Polska S.A. na 31 grudnia 2010 r. Spis treści: 1. Wstęp... 3 2. Fundusze własne... 4 2.1 Informacje podstawowe... 4 2.2 Struktura funduszy własnych....5
Bardziej szczegółowoByć albo nie być produktów strukturyzowanych na polskim
Być albo nie być produktów strukturyzowanych na polskim rynku Wall Street 2009 Robert Raszczyk Główny Specjalista Dział Instrumentów Finansowych, GPW Zakopane, 06.06.2009 Program Czy wciąż potrzebna edukacja?
Bardziej szczegółowoTPF CONSULTING 50-077 WROCŁAW ul. Kazimierza Wielkiego 67 WYCENA RYNKOWA
TPF CONSULTING 50-077 WROCŁAW ul. Kazimierza Wielkiego 67 mgr inŝ. Warnicki Wojciech niezaleŝny RZECZOZNAWCA w zakresie Wyceny Maszyn, Urządzeń i Pojazdów Specjalistycznych Zamawiający: GETIN LEASING SA
Bardziej szczegółowoII. WNIOSKI I UZASADNIENIA: 1. Proponujemy wprowadzić w Rekomendacji nr 6 także rozwiązania dotyczące sytuacji, w których:
Warszawa, dnia 25 stycznia 2013 r. Szanowny Pan Wojciech Kwaśniak Zastępca Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego Pl. Powstańców Warszawy 1 00-950 Warszawa Wasz znak: DRB/DRB_I/078/247/11/12/MM W
Bardziej szczegółowoREGULAMIN ZAWIERANIA I WYKONYWANIA TERMINOWYCH TRANSAKCJI WALUTOWYCH
Tekst jednolity -Załącznik do Zarządzenia Członka Zarządu nr 53/2002 z dnia 04.03.2002 B a n k Z a c h o d n i W B K S A REGULAMIN ZAWIERANIA I WYKONYWANIA TERMINOWYCH TRANSAKCJI WALUTOWYCH Poznań, 22
Bardziej szczegółowoCHIŃSZCZYZNA PO POLSKU
Adina Zemanek CHIŃSZCZYZNA PO POLSKU PRAKTYCZNA GRAMATYKA JĘZYKA CHIŃSKIEGO Tom 2 Chińszczyzna po polsku. Praktyczna gramatyka języka chińskiego Projekt okładki: Elżbieta Kidacka Redaktor prowadzący: Jolanta
Bardziej szczegółowoPolitechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2015/2016
Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki Karta przedmiotu Wydział Mechaniczny obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 015/016 Kierunek studiów: Inżynieria Produkcji Forma
Bardziej szczegółowoOpole, dnia 9 grudnia 2015 r. Poz. 2916 UCHWAŁA NR XII/99/2015 RADY MIEJSKIEJ W PRÓSZKOWIE. z dnia 26 listopada 2015 r.
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO Opole, dnia 9 grudnia 2015 r. Poz. 2916 UCHWAŁA NR XII/99/2015 RADY MIEJSKIEJ W PRÓSZKOWIE z dnia 26 listopada 2015 r. w sprawie ustalenia trybu udzielania i rozliczania
Bardziej szczegółowoZAPYTANIE OFERTOWE nr 02/10/2014 NA STANOWISKO PROGRAMISTY W PROJEKCIE
Zabrze 214-1-17 ZAPYTANIE OFERTOWE nr 2/1/214 NA STANOWISKO PROGRAMISTY W PROJEKCIE W związku z realizacją projektu badawczego Innowacyjne stanowisko sprzedaży detalicznej, w ramach Programu Operacyjnego
Bardziej szczegółowoCzęść II.A. Informacje o studiach podyplomowych ANALIZA DANYCH METODY, NARZĘDZIA, PRAKTYKA (nazwa studiów podyplomowych)
Część II.A. Informacje o studiach podyplomowych ANALIZA DANYCH METODY, NARZĘDZIA, PRAKTYKA (nazwa studiów podyplomowych) 1. Ogólna charakterystyka studiów podyplomowych 1.1 Ogólne cele kształcenia oraz
Bardziej szczegółowoNowoczesne rozwiązania w doradztwie zawodowym Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
ZAPYTANIE OFERTOWE NR 5/07/ZK/ORE/2014 W SPRAWIE zakupu podkładów muzycznych do filmów informacyjnych nt. zawodów prowadzone zgodnie z ZASADĄ KONKURENCYJNOŚCI W RAMACH PROJEKTU PT. Nowoczesne rozwiązania
Bardziej szczegółowoHAŚKO I SOLIŃSKA SPÓŁKA PARTNERSKA ADWOKATÓW ul. Nowa 2a lok. 15, 50-082 Wrocław tel. (71) 330 55 55 fax (71) 345 51 11 e-mail: kancelaria@mhbs.
HAŚKO I SOLIŃSKA SPÓŁKA PARTNERSKA ADWOKATÓW ul. Nowa 2a lok. 15, 50-082 Wrocław tel. (71) 330 55 55 fax (71) 345 51 11 e-mail: kancelaria@mhbs.pl Wrocław, dnia 22.06.2015 r. OPINIA przedmiot data Praktyczne
Bardziej szczegółowoKomputer i urządzenia z nim współpracujące
Temat 1. Komputer i urządzenia z nim współpracujące Realizacja podstawy programowej 1. 1) opisuje modułową budowę komputera, jego podstawowe elementy i ich funkcje, jak również budowę i działanie urządzeń
Bardziej szczegółowoSieci komputerowe cel
Sieci komputerowe cel współuŝytkowanie programów i plików; współuŝytkowanie innych zasobów: drukarek, ploterów, pamięci masowych, itd. współuŝytkowanie baz danych; ograniczenie wydatków na zakup stacji
Bardziej szczegółowoOpis szkolenia. Dane o szkoleniu. Program. BDO - informacje o szkoleniu
Opis szkolenia Dane o szkoleniu Kod szkolenia: 50711 Temat: Planowanie podatkowe polskie i transgraniczne - nowe podejście w 2011 roku 12-13 Kwiecień Warszawa, Centrum miasta, Kod szkolenia: 50711 Koszt
Bardziej szczegółowoRegu g l u a l min i n w s w pó p ł ó p ł r p acy O ow o iązuje od dnia 08.07.2011
Regulamin współpracy Obowiązuje od dnia 08.07.2011 1 1. Wstęp Regulamin określa warunki współpracy z firmą Hubert Joachimiak HubiSoft. W przypadku niejasności, prosimy o kontakt. Dane kontaktowe znajdują
Bardziej szczegółowoPROGRAM WSPÓŁPRACY GMINY STASZÓW Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI ORAZ PODMIOTAMI PROWADZĄCYMI DZIAŁALNOŚĆ POśYTKU PUBLICZNEGO NA ROK 2009
Załącznik Nr 1 do uchwały Nr XLIII/356/08 Rady Miejskiej w Staszowie z dnia 23. 12.2008r sprawie przyjęcia Programu współpracy Gminy Staszów z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami prowadzącymi działalność
Bardziej szczegółowoDE-WZP.261.11.2015.JJ.3 Warszawa, 2015-06-15
DE-WZP.261.11.2015.JJ.3 Warszawa, 2015-06-15 Wykonawcy ubiegający się o udzielenie zamówienia Dotyczy: postępowania prowadzonego w trybie przetargu nieograniczonego na Usługę druku książek, nr postępowania
Bardziej szczegółowoZapytanie ofertowe nr 4
Zapytanie ofertowe nr 4 Wrocław, dnia 22.10.2015 r. W związku z realizacją projektu Almas House in Poland dofinansowanego ze środków Mechanizmu Finansowego EOG 2009-2014, Norweskiego Mechanizmu Finansowego
Bardziej szczegółowoRegulamin Konkursu Start up Award 9. Forum Inwestycyjne 20-21 czerwca 2016 r. Tarnów. Organizatorzy Konkursu
Regulamin Konkursu Start up Award 9. Forum Inwestycyjne 20-21 czerwca 2016 r. Tarnów 1 Organizatorzy Konkursu 1. Organizatorem Konkursu Start up Award (Konkurs) jest Fundacja Instytut Studiów Wschodnich
Bardziej szczegółowoOgłoszenie o zamiarze udzielenia zamówienia nr 173/2016
DATA OGŁOSZENIA: 10 maja 2016 Szwajcarsko-Polski Program Współpracy Projekt Produkt Lokalny Małopolska Ogłoszenie o zamiarze udzielenia zamówienia nr 173/2016 Tytuł ogłoszenia: Realizacja usług w zakresie
Bardziej szczegółowoRegulamin konkursu Kurs Stylizacji z Agata Meble
Regulamin konkursu Kurs Stylizacji z Agata Meble I Postanowienia ogólne 1. Regulamin określa zasady konkursu (zwanego dalej konkursem ), przeprowadzanego na łamach miesięcznika M jak Mieszkanie w terminie
Bardziej szczegółowoInstalacja programu. Omówienie programu. Jesteś tu: Bossa.pl
Jesteś tu: Bossa.pl Program Quotes Update to niewielkie narzędzie ułatwiające pracę inwestora. Jego celem jest szybka i łatwa aktualizacja plików lokalnych z historycznymi notowaniami spółek giełdowych
Bardziej szczegółowoWZÓR UMOWY DLA PRZETARGU NIEOGRANICZONEGO na realizację szkoleń w ramach projektu Patrz przed siebie, mierz wysoko UMOWA NR.
Załącznik nr 6 do SIWZ WZÓR UMOWY DLA PRZETARGU NIEOGRANICZONEGO na realizację szkoleń w ramach projektu Patrz przed siebie, mierz wysoko UMOWA NR. Zawarta w dniu..... roku w. POMIĘDZY:. reprezentowaną
Bardziej szczegółowoWymiana nawierzchni chodników oraz dróg dojazdowych wokół budynku, rozbiórka i ponowny montaż prefabrykowanego muru oporowego
Istotne postanowienia umowy ------------------------------------------------- W dniu. r w Jastrzębiu Zdroju pomiędzy ZLO dla Dzieci BETLEJEM zwanym dalej Zamawiającym w imieniu którego działa s. Jadwiga
Bardziej szczegółowoPozostałe informacje do raportu za I kwartał 2010 r. - zgodnie z 87 ust. 7 Rozp. MF
Pozostałe informacje do raportu za 2010 r. - zgodnie z 87 ust. 7 Rozp. MF 1. Wybrane dane finansowe Wybrane dane finansowe (rok bieŝący) 01.01.10 r do 31.03.10r w tys. zł 01.01.09 r do 31.03.09 r 01.01.10
Bardziej szczegółowoKoszty bezpośrednie rozliczane w ramach PO KL
Koszty bezpośrednie rozliczane w ramach PO KL - stawki jednostkowe - Stawka jednostkowa to kwota (stawka) należna za daną usługę, której wysokość jest określona przez Instytucję Zarządzającą w załącznikach
Bardziej szczegółowoAutorzy: Tomasz Kierzkowski (red.), Agnieszka Jankowska, Robert Knopik
FUNDUSZE STRUKTURALNE ORAZ FUNDUSZ SPÓJNOŚCI Autorzy: Tomasz Kierzkowski (red.), Agnieszka Jankowska, Robert Knopik Od autorów Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające
Bardziej szczegółowoPRAWO PRACY NAJNOWSZE ZMIANY jak prawidłowo stosować przepisy k.p.
WARSZTATY DLA WYMAGAJĄCYCH PRAWO PRACY NAJNOWSZE ZMIANY jak prawidłowo stosować przepisy k.p. 5 sierpnia br. Prezydent RP podpisał 2 ustawy nowelizujące kodeks pracy, zmiany wprowadzają: 1. Nowe zasady
Bardziej szczegółowo