2.2.2 Moliwoci rozwojowe gospodarki winoujcia

Transkrypt

1 2.2.2 Moliwoci rozwojowe gospodarki winoujcia Zbadanie przyczyn regresu gospodarczego winoujcia, a nastpnie okrelenie moliwoci rozwojowych wymagało przeprowadzenia analizy sektorowej lokalnej gospodarki. W tym celu dokonano wyodrbnienia podstawowych sektorów działalnoci gospodarczej, za które w warunkach winoujcia uznano: 1) gospodark morsk, 2) turystyk, obejmujc: usługi uzdrowiskowe, usługi hotelarskie i gastronomiczne, pozostałe usługi zwizane z turystyk, cz handlu (pozostajc w cisłym zwizku z osobami wizytujcymi miasto), 3) działalno produkcyjn, 4) handel, 5) usługi dla mieszkaców, do których zakwalifikowano: gospodark komunaln, budownictwo ogólne, owiat, ochron zdrowia, usługi róne (w tym edukacj), 6) administracj publiczn (wojsko, policja, samorzd, organizacje społeczne itp.) Posługujc si materiałami otrzymanymi z Urzdu Skarbowego (dane z PIT-ów i CIT-ów powizane z symbolami Europejskiej Klasyfikacji Działalnoci) skalkulowano wielko wartoci dodanej wytwarzanej w kadym z sektorów. Kalkulacja ujmuje równie obroty nieewidencjonowane, które oszacowano na podstawie profesjonalnych publikacji dotyczcych szarej strefy w Polsce (z uwzgldnieniem specyfiki winoujcia). Wyniki oblicze przedstawiono na wykresach nr

2 WYKRES 7. WARTO DODANA W SEKTORACH GOSPODARKI WINOUJSCIA (lata ) GOSPODARKA MORSKA TURYSTYKA PRODUKCJA HANDEL USŁUGI DLA MIESZKACÓW ADM. PUBLICZNA WYKRES 8. STRUKTURA LOKALNEJ WARTOCI DODANEJ (rok 2002) 13,9% 22,4% 31,7% 15,1% 13,4% 3,5% GOSPODARKA MORSKA TURYSTYKA PRODUKCJA HANDEL USŁUGI DLA MIESZKACÓW ADM. PUBLICZNA Zaprezentowane wyniki analiz pozwalaj na sformułowanie kilku wanych dla oceny winoujskiej gospodarki wniosków: filarem winoujskiej gospodarki jest co prawda nadal gospodarka morska (22,4% lokalnego produktu w roku 2002), ale jest to filar wyranie słabncy zarówno pod wzgldem wartoci bezwzgldnej, jak i wzgldnej (25% w roku 2000); udział turystyki w gospodarce Miasta, co prawda ronie, ale jest nadal niewielki (15,1% przy wysokim oszacowaniu obrotów nieewidencjonowanych); 15

3 niekorzystny jest, z punktu widzenia moliwoci rozwojowych gospodarki, duy relatywnie udział (w lokalnej wartoci dodanej) administracji publicznej (ze swojej natury nie stanowi ona bazy rozwojowej miasta, chocia zapewnia dochody znacznej czci mieszkaców np. wojsko), niekorzystny jest równie, z punktu widzenia moliwoci rozwojowych gospodarki, bardzo duy udział sektora usług dla mieszkaców (rozwój tego sektora ograniczony jest poziomem dochodów mieszkaców). Badanie moliwoci rozwojowych lokalnej gospodarki kontynuowano drog analizy konkurencyjnoci i pozycji strategicznej produktów (usług) charakterystycznych dla winoujcia a wytwarzanych na eksport, przy czym wyrónikiem kwalifikujcym do eksportu jest ich sprzeda poza granice Miasta (sprzeda osobom przyjedajcym do winoujcia jest równie eksportem ). Wyodrbniono a nastpnie oceniono moliwoci rozwojowe nastpujcych produktów (usług): przeładunków wgla w eksporcie, przeładunków wgla w imporcie, przeładunków rudy w imporcie, przeładunków rudy w tranzycie, przeładunków drobnicy konwencjonalnej, przeładunków drobnicy promowej, usług zwizanych z zaokrtowaniem i wyokrtowaniem pasaerów, przeładunków paliw, przeładunków ładunków masowych pozostałych, przeładunków kontenerów, usług holowniczych, remontów statków, konstrukcji typu off shore (np. na potrzeby wie wiertniczych) usług uzdrowiskowych, turystyki zdrowotnej (wellness), turystyki wypoczynkowej, turystyki aktywnej (wodna, rowerowa, piesza, specjalistyczna), turystyki morskiej (biała flota), wypoczynku dzieci ( zielone szkoły ) turystyki ekologicznej, turystyki przygranicznej, 16

4 rybołówstwa, przetwórstwa (spoywcze, przerób uszlachetniajcy, inne) budownictwa hydrotechnicznego, handlu przygranicznego. Badania przeprowadzono w oparciu o znane z teorii analiz strategicznych metody portfelowe adaptowane do potrzeb studiów nad gospodark lokaln. Metody te w przypadku przedsibiorstw słu głównie do okrelenia rynkowej pozycji przedsibiorstwa w stosunku do jego konkurentów. Zgodnie z powysz koncepcj produkty (usługi) wytwarzane w winoujciu (wymienione powyej) spozycjonowano w trzech rónych macierzach trójwymiarowych: macierzy diagnostycznej nr 1, w której poszczególne produkty (usługi) uplasowano w jednym z czterech pól płaszczyzny podstawy scharakteryzowanych: (1) tempem wzrostu rynku (niskie, wysokie) oraz (2) udziałem w rynku (mały, duy). Wysoko walca reprezentujcego produkt (usług) okrela orientacyjn wielko wartoci dodanej generowanej łcznie przez winoujskie podmioty wytwarzajce poszczególne produkty (usługi). Macierz diagnostyczna jest adaptacj macierzy BCG (Boston Consulting Group); macierzy diagnostycznej nr 2, w której produkty (usługi) uplasowano w jednym z dziewiciu pól płaszczyzny podstawy scharakteryzowanych: (1) atrakcyjnoci sektora (niska, rednia, wysoka) oraz (2) pozycj konkurencyjn podmiotów wytwarzajcych badane produkty (słaba, korzystna, silna). Wysoko walca reprezentujcego produkt (usług) okrela orientacyjn wielko wartoci dodanej generowanej łcznie przez winoujskie podmioty wytwarzajce poszczególne produkty (usługi). Macierz diagnostyczna jest adaptacj macierzy Mc Kinsey a; macierzy diagnostycznej nr 3, w której produkty (usługi) uplasowano w jednym z dwunastu pól płaszczyzny podstawy scharakteryzowanych: (1) cyklem ycia produktu (start, ekspansja, dojrzało, schyłek) oraz (2) pozycj konkurencyjn podmiotów wytwarzajcych badane produkty (słaba, korzystna, silna). Wysoko walca reprezentujcego produkt (usług) okrela orientacyjn wielko wartoci dodanej generowanej łcznie przez winoujskie podmioty wytwarzajce poszczególne produkty (usługi). Macierz diagnostyczna jest adaptacj macierzy ADL (Artur D. Little). 17

5 Pozycjonowanie poszczególnych produktów (usług) przeprowadzono analizujc rynek usług portowych, turystyki, remontu statków, przetwórstwa, rybołówstwa, budownictwa a nastpnie konsultujc wyniki analiz ze rodowiskami gospodarczymi miasta. 18

6

7

8

9 Z przeprowadzonych analiz wynikaj nastpujce wnioski: rynek dotychczas sztandarowych produktów winoujcia (przeładunki wgla i rudy, remonty statków), mimo ich znaczcych udziałów w rynku, nie jest niestety wzrostowy (pewien wzrost odnotowuje si w roku 2004 na rynku remontowym), wikszo produktów generujcych wysok warto dodan jest bd w fazie schyłku, bd w fazie dojrzałoci, dodatnie tempo wzrostu wykazuje rynek produktów (usług), które na razie s w sferze zamierze (przeładunki rudy w tranzycie, wgla w imporcie, przeładunki kontenerów), wobec kurczenia si rynków na usługi wiadczone przez winoujskie podmioty gospodarcze naley si liczy z dalszym spadkiem lokalnie wytworzonej wartoci dodanej, najbardziej obiecujcym sektorem winoujskiej gospodarki mimo jej stosunkowo niewielkiego udziału w PLB jest turystyka, uwaga partnerów lokalnego rozwoju winna by skoncentrowana na: przeciwdziałaniu dalszemu regresowi gospodarki morskiej, rozwoju turystyki, pomocy istniejcym MP (dostpno kredytów, system ulg, klimat, pomocy w podejmowaniu nowych inicjatyw gospodarczych, poszukiwaniu nowych specjalnoci Miasta. Dla pełnej oceny sfery gospodarczej Miasta poza aspektami analizowanymi powyej oceniono i inne uwarunkowania lokalne jak: otoczenie biznesu, dostpno komunikacyjna, dostpno kredytów, stopie prywatyzacji itp. a wyniki tej oceny przedstawiono w macierzy diagnostycznej nr 4. Macierz zawiera ocen czynników rozwojowych gospodarki (negatywna, zadowalajaca, pozytywna), ocen realnej moliwoci zmian (mała, dua) oraz stopie wanoci ocenianego czynnika (w skali 1-10). Ocena moliwoci zmian wynika z odpowiedzi na pytanie: czy partnerzy rozwoju lokalnego swoim działaniem potrafi poprawi istniejc sytuacj? Odpowied pozytywna implikuje umieszczenie odpowiednich zada w programach realizacyjnych strategii miasta. Z uwagi na specyfik turystyki jako sektora gospodarki, na którego rozwój rzeczywisty i wymierny wpływ maj decyzje lokalne, opracowano dodatkow macierz diagnostyczn oceniajc czynniki rozwojowe w tej sferze działalnoci gospodarczej (macierz nr 5).

10 MACIERZ DIAGNOSTYCZNA 4. OCENA CZYNNIKÓW ROZWOJOWYCH GOSPODARKI MIASTA moliwoci pozyskania kredytów preferencje dla firm lokalnych klimat dla biznesu oprocentowanie kredytów dostpno komunikacyjna struktura gospodarki stopie prywatyzacji stopie organizacji klastera gosp. morskiej i turystycznej infrastruktura (nabrzea,woda,cieki, energia itp..) pozycja strategiczna sektorów dua renomowane firmy stopie wanoci (1-10) nowoczesno technologii chłonno innowacyjna negatyw na zadow alajca pozytyw na mała realna moliwo zmia ocena stanu istniejcego 23

11 MACIERZ DIAGNOSTYCZNA 5. OCENA CZYNNIKÓW ROZWOJOWYCH TURYSTYKI infrastruktura turystyczna jako usług "produkty" turystyczne oferta organizatorów turystyki dostpno komunikacyjna wysokostandardowa baza noclegowa długo sezonu promocja turystyczna miasta baza gastronomiczna oferta kulturalna baza noclegowa informacja turystyczna baza uzdrowiskowa stopie organizacji klastera turyst. walory naturalne dua stopie wanoci (1-10) walory antropogeniczne (zabytki itp.) negatywna zadowalajca pozytywna mała realna moliwo zmian ocena stanu istniejcego 24