02. Historia źródeł dawnego prawa polskiego:

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "02. Historia źródeł dawnego prawa polskiego:"

Transkrypt

1 02. Historia źródeł dawnego prawa polskiego: Rzeczpospolita Obojga Narodów (1569/ ). Prawo miejskie, wiejskie, elementy prawa kanonicznego konspektopracowany na podstawie: 1/ W. Uruszczak, Historia państwa i prawa polskiego, t. I, WoltersKluwer2013 (opracowanie podstawowe) 2/ S. Płaza, Historia prawa w Polsce na tle porównawczym, cz. I, Kraków 2002 (opracowanie pomocnicze) Konspekt jest pomocą dydaktyczną, nie zastępuje podręcznika, wykładu i ćwiczeń, w szczególności nie zawiera wszystkich informacji zamieszczonych w zalecanym podręczniku.

2 Prawa fundamentalne, ustawy zasadnicze (1) Artykuły henrykowskie sejm elekcyjny 12 V 1573 r. dla elekta Henryka Walezego w formie przywileju generalnego, zaprzysiężony w Paryżu, odmówił ponownej przysięgi po koronacji więc nie obowiązuje 1576 zaprzysiężenie Stefana Batorego podstawowe zasady ustrojowe państwa końcowy artykuł De non praestanda oboedientia od 1632 wraz z osobistymi zobowiązaniami króla, całość zwana Pacta conventa Pacta conventa sui generis konstytucja do 1791 r.

3 Prawa fundamentalne, ustawy zasadnicze (2) Prawa kardynalne z 1768 r. część traktatu z Rosją, która gwarantem; walor ustawy zasadniczej niezmienne prawa kardynalne i materie status, które można było zmienić jednomyślnie na sejmie [wykaz za: W. Uruszczak, op.cit., s ] prawa kardynalne: 1. władza ustawodawcza sejm walny trzech stanów sejmujących 2. panująca religia katolicka, apostazja przestępstwem 3. elekcja viritim 4. nietykalność osobista szlachty osiadłej 5. dożywotność urzędów państwowych 6. unia Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego 7. zasada równości szlacheckiej 8. uznanie innych wyznań 9. liberum veto ale nie w sprawach ekonomicznych 10. własność ziemska i zwierzchność nad chłopami dla szlachty ale bez ius vitae ac necis 11. równość kary za zabójstwo i zranienie umyślne materie stanu: 1. nowe podatki 2. powiększenie wojska 3. umowy międzynarodowe 4. wypowiedzenie wojny 5. nowa moneta

4 Prawa fundamentalne, ustawy zasadnicze (3) Prawa kardynalne z 1775 r. poszerzenie wcześniejszych, gwarancje państw zaborczych Prawa kardynalne z 1791 r. oblata 8 I 1791 r.; deklaracja niepodległości [wykaz za: W. Uruszczak, op.cit., s ] 1. katolicyzm rzymski i grecki panującą religią 2. król i królowa katolikami 3. apostazja przestępstwem 4. uznanie innych wyznań 5. unia Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego 6. suwerenność państwa 7. nieważność gwarancji obcych państw 8. sejm wyłącznym organem prawodawczym, zasada legalizmu organów państwa 9. gwarancja praworządności 10. zasada nietykalności osobistej ograniczona tylko w ustawach szczególnych 11. wolność słowa Prawa kardynalne z 1793 r. część traktatu z państwami zaborczymi, powrót do rozwiązań z 1768 i 1775 r.

5 Prawa fundamentalne, ustawy zasadnicze (4) Konstytucja 3 Maja - brak równości wobec prawa, utrzymana stanowość, zasada nadrzędności konstytucji - rola Ignacego Potockiego i Stanisława Małachowskiego, króla i Hugona Kołłątaja - wstęp, 11 at., zakończenie [wykaz za: W. Uruszczak, op.cit., s ] - stosunki społeczne 4 artykuły a) zachowanie praw szlachty osiadłej b) równość, wolność osobista, własność, bezpieczeństwo osobiste szlachty c) panująca religia rzymsko-katolicka d) uznanie innych religii e) uznanie Prawa o miastach królewskich z 18 IV 1791 za część Ustawy rządowej prawa osobiste jak szlachta, ułatwienia nobilitacji, dobrowolność przyjęcia tych regulacji w miastach prywatnych f) niejasna opieka państwa, zachęta dla szlachty regulowania powinności umowami g) brak regulacji statusu Żydów - ustrój polityczny 7 artykułów 1) suwerenność narodu, 2) podział władzy 3) parlamentarno-gabinetowy system rządów 4) tron dziedziczny w dynastii Wettynów, elekcja w wypadku wygaśnięcia 5) władza wykonawcza król i straż praw z kolegialnymi ministerstwami (komisjami) 6) przewaga Izby Senatorskiej nad Izbą Poselską w dwuizbowym sejmie obradującym pod przewodnictwem króla 7) brak liberum veto i sejmów skonfederowanych 8) rewizja konstytucji co 25 lat

6 Ustawy konstytucje sejmowe Inne akty prawne (1) inicjatywa, rola instrukcji sejmikowych i artykułów poselskich na sejmie, opracowanie w deputacji i ostateczny kształt w Kancelarii królewskiej, odczytanie podczas konkluzji, pieczętowanie i oblata w księgach grodzkich od 1613 z podpisem przedstawicieli obu izb w tym marszałka drukowanie konstytucji sprawy ogólne i indywidualne od końca rządów Zygmunta III rezygnacja z osobnych uniwersałów poborowych, na końcu informacja o zgodzie na podatki z poszczególnych ziem Ustawy konfederackie Akty prawodawcze uchwalane przez zgromadzenie uchwałodawcze konfederacji, czyli związku szlachty utworzonego w celach politycznych. ([wykaz za: W. Uruszczak, op.cit., s. 228] -średniowiecze - w okresie bezkrólewia: wojewódzkie (kapturowe) i ogólnopaństwowe -do 1764 r. moc prawna po zatwierdzeniu przez króla - Konfederacja warszawska 1573 r. -sejmy konfederackie, konfederacja wojewódzka --> konfederacja generalna z marszałkiem, za zgodą króla w sejm, brak liberum veto; 1673, 1710, 1717, , , 1776, szczególna forma s.k. to sejmy pacyfikacyjne: 1673, 1698, 1699, 1717, nieprzestrzegany zakaz sejmów konfederacyjnych

7 Inne akty prawne (2) Uchwały sejmikowe brak ścisłej terminologii pełna moc po zatwierdzeniu przez króla rola instrukcji sejmikowych sprawy lokalne, rządy sejmikowe II poł. XVII w.-i poł. XVIII w. (do 1717 r.) także podatki i sprawy wojskowe 1768 konstytucja Porządek sejmikowania : zakaz uchwał podatkowych Senatus consulta Artykuły henrykowskie: rada senatorów, od 1607 SC na piśmie pomocnicze źródło prawa Traktaty międzynarodowe dokumenty spisane, ratyfikacja konstytucją sejmową, niekiedy po kilku latach (1686-->1710; >1775) podział ze względu na treść: [wykaz za: W. Uruszczak, op.cit., s. 232] przymierza polityczno-wojskowe np z Austrią protekcyjne np. 1768, 1773 z Rosją rozejmy np.1667 z Rosją pokojowe np z Rosją handlowe np z: Prusy, Rosja, Austria rozbiorowe małżeńskie układy hetmańskie w związku z prowadzonymi walkami (rozejm, wymiana jeńców), np Chocim druk traktatów Maciej Dogiel

8 Inne akty prawne (3) Akty królewskie do 1775 r. edykty, dekrety, ordynacje, przywileje; po 1775 władza wykonawcza za aprobatą Rady Nieustającej Rezolucje Rady Nieustającej od 1776 wiążąca wykładnia prawa Akty prawodawcze inny władz administracyjnych i sądowych centralnych i lokalnych - artykuły marszałkowskie (1678 zatwierdzone przez sejm) -artykuły hetmańskie (1609 zatwierdzone przez sejm, z taksą na towary dla wojska); XVIII hetmańskie regulaminy wojskowe -II poł. XVIII w. komisje wojska, skarbu i policji podstawą działania przepisy konstytucji; wyjątki: 1774 ordynacja KEN, 1792 ordynacja Komisji Policji -ordynacje trybunalskie regulaminy wewnętrzne (skład sędziowski, adwokaci, porządek w miejscu sądów) -regulaminy wewnętrzne sądu sejmowego, Trybunału Skarbowego, sądów konfederackich i skarbowych, regulaminy starostów dla urzędów grodzkich - taksy wojewodzińskie

9 Kodyfikacje partykularne (1) Statuty mazowieckie 1529 gwarantowane odrębności prawa sądowego w przywileju inkorporacyjnym; statuty średniowieczne 1377 Ziemowit III, Janusz I trzynaście; 1529 na sejmie polecenie akcji kodyfikacyjnej Wawrzyniec Prażmowski, Statut Mazowiecki I = Zwód Prażmowskiego (1532; luki i sprzeczności); 1540 nowy statut Zwód Goryńskiego wiceregenswoj. maz. Piotr Goryński (25 statutów, prawo zwyczajowe, przywilej z 1529 r., trzy dekrety króla z 1532 r., konstytucja dla Mazowsza z 1540 r., dekret króla z 1540 zatwierdzający Statut; modyfikacja prawa zwyczajowego, łagodzenie p. karnego, usprawnienie procesu); 1576 eksceptamazowieckie 46 art. odmiennych od prawa koronnego, do 1795 r. LandfrydŚląski dla Księstwa Oświęcimsko-Zatorskiego; obowiązuje landfrydz 1513 r. w języku czeskim; 1569 inkorporacja do Królestwa i rozciągnięcie prawa ziemskiego; w biskupim Księstwie Siewierskim przywileje generalne biskupów (1529 r.), landfrydz 1513 r. i prawo polskie Statut ormiański 1519 r. dla Ormian z Lwowa i Kamieńca Podolskiego; 134 duże art., podstawą wcześniejszy zbiór Datastanagirk z XIII w.; 1528 tłumaczenie polskie Statuty litewskie z lat 1529, 1566, 1588 I Statut inicjatywa sejmu wileńskiego w 1514 do hospodara Zygmunta I, prace koordynuje Olbracht Gasztołdkanclerz WKs.L; ogłoszenie 1522 i poprawki, wejście w życie 1529, w języku zachodnioruskim, 1530 tłumaczenie na łacinę, brak wersji drukowanej; 244 artykułów, 13 tytułów; prawo zwyczajowe, prawodawstwo wielkiego księcia, konstytucje XV i XVI w., polskie prawo ziemskie; wiele przepisów karnych, niewiele procesowego, brak systematyki w zakresie prywatnego; w przypadku luk odesłanie do prawa zwyczajowego; uzupełniany w 1534 i 1536 r.

10 Kodyfikacje partykularne (2) II Statut w wyniku potrzeby poprawy, zgłaszanej w 1544 i 1547 r.; 1551 specjalna komisja, największe znaczenie Augustyn RotundusMielewski i Piotr Rojzjusz; zatwierdzenie projektu 1566 przez króla; 14 rozdziałów 366 art.; język zachodnioruski, tłumaczenie na język polski w 1568 i łacinę w 1576 r.; modyfikowany jako Statut Wołyński stosowany na zadnieprzudo 1917 r. III Statut konsekwencja unii w 1569 r.; wpływ podkanclerzego Lwa Sapiehy; zatwierdzenie Stefana Batorego; 488 art., 14 rozdziałów; język zachodnioruski, także przepisy sprzeczne z unią z 1569 r. dyskryminacja szlachty koronnej; druk, 1614 tłumaczenie polskie; obowiązuje do 1840 r., problem recepcji prawa rzymskiego, stosowany w Koronie jako posiłkowe źródło prawa, wpływ na Sobornoje ułożenije z 1649 r. Korektura pruska z 1598 r zniesiona odrębność Prus Królewskich; szlachta domaga się prawa odrębnego od miejskiego prawa chełmskiego; uchwalenie przez sejm kodyfikacja częściowa, autorzy prawnicy Rajnold Heidensteini Mikołaj Niewieściński; 158 art. w 7 tytułach; sądy, proces, prawo spadkoweh

11 Próby kodyfikacji prawa w epoce Oświecenia (1) idee prawa natury (humanitaryzacja prawa karnego, prawa podmiotowe w prawie cywilnym) Voluminalegum inicjatywa Stanisław Konarski, Józef Załuski (5 tomów), 1782 t. VII i VIII ( ); 1809 uznane za oficjalne źródło prawa polskiego; przedruk; 1889 t. IX ( ), 1950 r. t. X (1793). Zbiór praw sądowych z 1778 tzw. Kodeks Andrzeja Zamoyskiego dyskusja 1768, podstawą kodeksu miały być: Statut Łaskiego, III Statut Litewski (1588), Korektura pruska (1598), prawo rzymskie, prace zaniechane 1776 powierzenie prac byłem kanclerzowi Andrzejowi Zamoyskiemu, współpraca m.in. prawnik Józef Wybicki, zwolennik prawa natury, autor Listów patriotycznych oraz Myśli polityczne o wolności cywilnej prace poprzedzone odezwą do społeczeństwa, nadsyłanie materiałów i uwag projekt ogłoszony drukiem w 1778 r. systematyka wg personae, res, actiones ale nieklarowna, w cz. I prawo publiczne i sądowe odzwierciedla brak ścisłego podziału na przepisy prawa materialnego i procesowego kodeks umiarkowanie konserwatywny nadal nierówność stanowa, ale opieka rządu nad kmieciami i kontrola państwa nad wiejskim wymiarem sprawiedliwości prawo mieszczan do dóbr ziemskich i niektórych urzędów państwowych, a szlachty do zajmowania się rzemiosłem uprzywilejowani szlachta-posesjonaci, wyeliminowanie szlachty nieposiadającej jako klientów magnatów, precyzyjne zasady nobilitacji (albo majątek albo zasługi w nauce, wynalazczości) 1780 odrzucenie na sejmie, sprzeciw posłów litewskich przywiązanych do III Statutu litewskiego, opozycja duchownych przeciw utracie stanowiska uprzywilejowanego, działanie przedstawicieli mocarstw (Otto von Stackelberg)

12 Próby kodyfikacji prawa w epoce Oświecenia (2) Kodeks Stanisława Augusta Poniatowskiego 30 VI 1791 deputacja do opracowania kodeksu dla Korony i osobna dla Litwy; podstawa Statut łaskiego, III Statut litewski, prawo natury; Deputacja ma zorganizować konkurs na projekt przewodniczący deputacji Jacek Małachowski i Hugo Kołłątaj 1792 zawieszenie obrad w obliczu wojny z Rosją cząstkowe opracowania ustroju sądów ziemiańskich i Trybunału Koronnego są o ustawy z 10 i 21 I 1792 r. miał wykorzystać myśl humanitarną w prawie karnym (domniemanie niewinności, nullum crimen sine lege) i koncepcję praw podmiotowych

13 Prawo niemieckie: rewolucja prawna na wsi i w miastach prawo niemieckie w Polsce problem lokacji na prawie niemieckim i kolonizacji; pomniki prawne: 1. Zwierciadło saskie (SpeculumSaxonum spisał ok Eikevon Repkov, saskie prawo zwyczajowe, tłumaczenia łac. w Polsce: ok Versio Vratislaviensis, 1359 Konrad z Sandomierza Versio Sandomiriensis) 2. Weichbildmagdeburski (IusMunicipale, tłumaczenie łac. Konrad z Opola pocz. XIV w. dla miasta Krakowa); 3. problem ortyli i sądów wyższych 1356 założenie sądu wyższego prawa niemieckiego na zamku królewskim w Krakowie; I Ius Culmense przywilej dla Chełmna 1233 r., rola tamtejszego sądu ławniczego; podstawowy zbiór der Alte Kulm Stare prawo chełmińskie, uzupełniona przeróbka ortyli magdeburskich, też przepisy zwierciadła szwabskiego, 386 art. w 5 księgach, niepełny; zbiory prywatne, najpopularniejszy Landläufiges Kulmische Recht Gdańsk 117 art.: prawo zwyczajowe, Zwierciadło saskie i Weichbild; prawo lubeckie Elbląg (zbiór z 1240), Chojnice, Tczew, Hel, Braniewo; zbiory i pouczenia z Lubeki; przywileje miejskie: dla całej gminy lub cechowe, dokumenty polityczno-społeczne (Kraków prawo nabywania dóbr ziemskich 1377, 1378; Gdańsk 1454 używanie herbu z wizerunkiem korony królewskiej) i gospodarcze (kapelusznicy krak. 1365) wilkierze statuty miejskie, Kraków 1336, 1342, 1363, 1364 (sprawy policyjno-targowe); wilkierze cechowe

14 Prawo miejskie i wiejskie Prawo miejskie (do 1795 r.) rozwój polonizacji; nowa redakcja łacińska Weichbildu i Zwierciadła Mikołaj Jaskier 1535 r.; opracowania Bartłomieja GroickiegoArtykuły prawa majdeburskiego(1559), Porządek sądów prawa majdeburskiego(1559), Postępek z praw cesarskich (1559), Tytuły prawa majdeburskiego(1567); tłumaczenie na j. polski Weichbildu i Zwierciadła Paweł Szczerbic 1581 r.; w XVIII w. popularny podręcznik Jakuba Czechowicza Praktyka kryminalna, to jest wzór rozumnego i porządnego spraw kryminalnych sądzenia (1769) próba kodyfikacji projekt Macieja Śliwnickiego 1523 Sigismundina iura constitutionesque Sigismundinae Rewizje prawa chełmińskiego komisja powołana przez króla I rewizja lidzbarska, po dyskusjach w 1566 ogłoszona jako II rewizja lidzbarska, 1580 rewizja Nowomiejska IusCulmensePolonicum miasta Mazowsza, południowych Prus, ziemi dobrzyńskiej; 1594 Rewizja Toruńska (Gdańska), przygotowana przez syndyka gdańskiego Henryka Lemckiego i burmistrza Malborka Grzegorza Heese miasta północnych Prus inne źródła prawa: prawodawstwo królewskie (przywileje i inne dokumenty), wilkierze (np. proces sądowy w Krakowie 1544 r.), konstytucje sejmowe w sprawach miejskich (np. legessumptuariae1613, 1620, 1629, 1655), ortyle; wyroki precedensowe sądu asesorskiego, 1627 wydał Andrzej Lipski w Practica observationum ex iure civili et saxonico...; prawodawstwo dla miast prywatnych autorstwa właścicieli, w duchu oświeceniowym 1786 dla Kocka i Siemiatycz księżny Anny Jabłońskiej zatwierdzone przez sejm wpis czynności prawnych do ksiąg: radzieckich (acta consularia), ławniczych (acta scabinalia), wójtowskich (acta advocatalia); księgi karne libri maleficorum, acta niga II poł. XVIII w. podniesienie miast z upadku: Komisje policji (centralne), komisje dobrego porządku (w terenie); ustawa o miastach królewskich z 18 IV 1791 r. Prawo wiejskie (do 1795) XVI w. większość wsi iusteutonicum, w praktyce zwyczaj, prawo karne ze Zwierciadła saskiego, uzupełnienie ustawy wiejskie; księgi wiejskie od 1408 r. (Krościenko Wyżne); brak ksiąg dla Wielkopolski; w formie czystopisów; ordynacje prywatnych właścicieli

15 Prawo lenne prawo lenne układ lenny i jego podmioty; występowanie: Ruś Czerwona i Podole; XII kodyfikacja Iurafeudorum, weszło do Corpus Iuris Civilisz XII w. w Bolonii; w Polsce za pośrednictwem Lehnrechtw Zwierciadle Saskim; na podstawie lennej stosunki Królestwa z: księstwa mazowieckie (1355, 1359), ziemia bełska (1396), Mołdawia (1387, 1393), Prusy zakonne (1466), Prusy Książęce (1525)

16 Prawo kanoniczne prawo kanoniczne powszechne (Tripartitum, CollectioCracoviensis, Corpus iuris Canonici), i partykularne (1. bule papieskie z 1000 r. i 1136 r. tzw. złota bulla ; 2. ustawy synodów prowincjonalnych 18 z XIII i XIV w., SynodykJarosławazbiór 18 statutów; akty państwowo-kościelne: 1361 Arbitraż Jarosława, 1359 Ordynacja Bodzanty dotyczą dziesięcin); znaczenie prawa kanonicznego dla rozwoju prawa polskiego: podmiotowość prawna, zasady prawne, likwidacja ordaliów, dekretał z 1193 r. w sprawie sprawstwa kierowniczego, nauka prawa magister Salomon w kolegiacie sandomierskiej profesor iuris Prawo kościelne (do 1795) pomniki prawa: 1/ 1420 synod kalisko-wieluński tzw. Statut Mikołaja Trąby; 2/ inicjatywa abp Jana Łaskiego, przygotowanie Jerzy Myszkowski i Jan Chojeński 1525 Statut Jana Łaskiego; oba wysoka technika prawodawcza; 1577 Kodeks Stanisława Karnkowskiego; 1620 Kodeks Jana Wężyka z 1620 r.; kon. XVIII w. kodeks Krzysztofa Żórawskiego; powszechne prawo to Corpus Iuris Canonicioraz prawodawstwo soboru trydenckiego przyjęte w 1577 r. księgi kościelne: acta episcopalia, acta officialia, acta capitularia(podzielone rzeczowo, w tym acta actorumzawierające protokoły czynności, w szczególności posiedzeń i uchwał); księgi parafialne po 1563 r. prawo kościoła prawosławnego: gwarancje przywilejami królewskimi (W. Uruszczak, HPiPP, s. 247)

HISTORIA USTROJU POLSKI. Autor: Marian Kallas

HISTORIA USTROJU POLSKI. Autor: Marian Kallas HISTORIA USTROJU POLSKI Autor: Marian Kallas Dział I Kształt terytorialno-administracyjny i ludność Polski Część I Dawne państwo polskie (do 1795) Rozdział 1. Powstanie Polski i zmiany terytorialno-administracyjne

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Dział I Kształt terytorialno-administracyjny i ludność Polski. Do Czytelnika Przedmowa... 13

Spis treści. Dział I Kształt terytorialno-administracyjny i ludność Polski. Do Czytelnika Przedmowa... 13 Spis treści Do Czytelnika.............................................. 11 Przedmowa................................................ 13 Dział I Kształt terytorialno-administracyjny i ludność Polski Część

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Część I. Dawne państwo polskie (do 1795) Rozdział 1. Państwo patrymonialne (połowa X w. 1320)

Spis treści. Część I. Dawne państwo polskie (do 1795) Rozdział 1. Państwo patrymonialne (połowa X w. 1320) Spis treści Do Czytelnika 5 Część I Dawne państwo polskie (do 1795) Rozdział 1. Państwo patrymonialne (połowa X w. 1320) 1.1. Początki i rozwój państwa polskiego (do 1138). Rozbicie dzielnicowe i dążenia

Bardziej szczegółowo

Dział I Kształt terytorialno-administracyjny i ludność Polski

Dział I Kształt terytorialno-administracyjny i ludność Polski Spis treści Do Czytelnika Przedmowa Dział I Kształt terytorialno-administracyjny i ludność Polski Część I Dawne państwo polskie (do 1795) Rozdział 1. Powstanie Polski i zmiany terytorialno-administracyjne

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wstęp... DZIAŁ PIERWSZY. USTRÓJ POLSKI DO 1795 R... 1

Spis treści. Wstęp... DZIAŁ PIERWSZY. USTRÓJ POLSKI DO 1795 R... 1 Spis treści Wstęp... XI DZIAŁ PIERWSZY. USTRÓJ POLSKI DO 1795 R.... 1 Rozdział I. Monarchia patrymonialna... 3 Część I. Powstanie państwa polskiego... 3 Część II. Ustrój polityczny... 5 Część III. Sądownictwo...

Bardziej szczegółowo

Konstytucja 3 Maja z 1791 roku była jedną z najważniejszych ustaw w Polsce. Była ona drugą konstytucją w świecie - po Konstytucji Stanów

Konstytucja 3 Maja z 1791 roku była jedną z najważniejszych ustaw w Polsce. Była ona drugą konstytucją w świecie - po Konstytucji Stanów Konstytucja 3 Maja z 1791 roku była jedną z najważniejszych ustaw w Polsce. Była ona drugą konstytucją w świecie - po Konstytucji Stanów Zjednoczonych z 1787 r. - spisaną ustawą tego typu. Konstytucja

Bardziej szczegółowo

Wacław Uruszczak, Historia państwa i prawa polskiego. Tom I ( ).

Wacław Uruszczak, Historia państwa i prawa polskiego. Tom I ( ). Wacław Uruszczak, Historia państwa i prawa polskiego. Tom I (996-1795). Spis treści: Przedmowa Rozdział 1 Zagadnienia wstępne 1. Przedmiot historii państwa i prawa polskiego 2. Historia dyscypliny 3. Pojęcie

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wykaz literatury... XIX Wstęp... XXI

Spis treści. Wykaz literatury... XIX Wstęp... XXI Spis treści Wykaz literatury... XIX Wstęp... XXI Rozdział I. Ustrój dawnej Polski (do 1795 r.)... 1 1. Monarchia patrymonialna... 1 I. Powstanie państwa polskiego... 1 1. Ustrój rodowo-plemienny i jego

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. Przedmowa 17

SPIS TREŚCI. Przedmowa 17 SPIS TREŚCI Przedmowa 17 Rozdział l Zagadnienia wstępne 19 1. Przedmiot historii państwa i prawa polskiego 19 2. Historia dyscypliny 20 3. Pojęcie prawa i państwa 24 3.1. Prawo 24 3.2. Państwo 26 4. Periodyzacja

Bardziej szczegółowo

Spis treści. str. Nb. Wykaz literatury... XVII Wstęp... XIX

Spis treści. str. Nb. Wykaz literatury... XVII Wstęp... XIX Spis treści str. Nb. Wykaz literatury... XVII Wstęp... XIX Rozdział I. Ustrój dawnej Polski (do 1795 r.)... 1 1 1. Monarchia patrymonialna... 1 1 I. Powstanie państwa polskiego... 1 1 1. Ustrój rodowo-plemienny

Bardziej szczegółowo

Spis treści. str. Nb. Wykaz literatury

Spis treści. str. Nb. Wykaz literatury Spis treści Wykaz literatury Wstęp str. Nb. XVII XIX Rozdział I. l>strój dawnej Polski (do 1795 r.) l l {j I. Monarchia patrymonialna l l l. Powstanie państwa polskiego l l 1. Ustrój rodowo-plemienny i

Bardziej szczegółowo

Konstytucja 3 maja 1791 roku

Konstytucja 3 maja 1791 roku Konstytucja 3 maja 1791 roku 3 maja, jak co roku, będziemy świętować uchwalenie konstytucji. Choć od tego wydarzenia minęło 226 lat, Polacy wciąż o nim pamiętają. Dlaczego jest ono tak istotne? Jaki wpływ

Bardziej szczegółowo

Rozwój demokracji szlacheckiej. Nic o nas bez nas Konstytucja Nihil novi 1505 r.

Rozwój demokracji szlacheckiej. Nic o nas bez nas Konstytucja Nihil novi 1505 r. Rozwój demokracji szlacheckiej Nic o nas bez nas Konstytucja Nihil novi 1505 r. 1. Pozycja prawna szlachty Najpierw byli wojowie, potem rycerstwo, na końcu szlachta Szlachta silna z powodu otrzymywanych

Bardziej szczegółowo

Sprawdzian IV. Rozbiory i upadek Rzeczypospolitej

Sprawdzian IV. Rozbiory i upadek Rzeczypospolitej Sprawdzian IV Rozbiory i upadek Rzeczypospolitej GRUPA A Zadanie 1. (0 3 pkt) Podkreśl te pojęcia i postacie, które odnoszą się do konfederacji targowickiej. patriotyzm, zdrada, Seweryn Rzewuski, Tadeusz

Bardziej szczegółowo

Liczba godzin Punkty ECTS Sposób zaliczenia. ćwiczenia 21 zaliczenie z oceną

Liczba godzin Punkty ECTS Sposób zaliczenia. ćwiczenia 21 zaliczenie z oceną Wydział: Prawo i Administracja Nazwa kierunku kształcenia: Prawo Rodzaj przedmiotu: podstawowy Opiekun: prof. dr hab. Marian Kallas Poziom studiów (I lub II stopnia): Jednolite magisterskie Tryb studiów:

Bardziej szczegółowo

Liczba godzin Punkty ECTS Sposób zaliczenia. ćwiczenia 24 zaliczenie z oceną

Liczba godzin Punkty ECTS Sposób zaliczenia. ćwiczenia 24 zaliczenie z oceną Wydział: Prawo i Administracja Nazwa kierunku kształcenia: Prawo Rodzaj przedmiotu: podstawowy Opiekun: prof. dr hab. Marian Kallas Poziom studiów (I lub II stopnia): Jednolite magisterskie Tryb studiów:

Bardziej szczegółowo

HISTORIA ADMINISTRACJI W POLSCE Autor: Wojciech Witkowski

HISTORIA ADMINISTRACJI W POLSCE Autor: Wojciech Witkowski HISTORIA ADMINISTRACJI W POLSCE 1764-1989 Autor: Wojciech Witkowski Rozdział 1. Geneza i charakterystyka ustroju administracyjnego państw nowożytnej Europy 1.1. Pojęcie administracji i biurokracji 1.2.

Bardziej szczegółowo

Rozdział II. Interpretacje historii Mazowsza... 22 Specyfika historyczna Mazowsza... 22 Kwestia zacofania Mazowsza w literaturze historycznej...

Rozdział II. Interpretacje historii Mazowsza... 22 Specyfika historyczna Mazowsza... 22 Kwestia zacofania Mazowsza w literaturze historycznej... Spis treści Wstęp..................................................... 11 Rozdział I. Wprowadzenie................................... 15 Uwagi metodologiczne..................................... 15 O stanie

Bardziej szczegółowo

Księgarnia PWN: Wojciech Witkowski - Historia administracji w Polsce

Księgarnia PWN: Wojciech Witkowski - Historia administracji w Polsce Księgarnia PWN: Wojciech Witkowski - Historia administracji w Polsce 1764-1989 Spis treści Do Czytelnika..... 11 Przedmowa....... 13 Rozdział 1. Geneza i charakterystyka ustroju administracyjnego państw

Bardziej szczegółowo

Konstytucja 3 Maja - najstarsza ustawa zasadnicza w Europie i druga na świecie

Konstytucja 3 Maja - najstarsza ustawa zasadnicza w Europie i druga na świecie Konstytucja 3 Maja - najstarsza ustawa zasadnicza w Europie i druga na świecie Majowe święto dla wszystkich POLAKÓW JEST DNIEM SZCZEGÓLNYM. Dzień 3 maja ustanowiono świętem narodowym w dowód pamięci o

Bardziej szczegółowo

2. Wpisz w odpowiednie miejsca nazwy: Inflanty, ziemię smoleńską, ziemię czernihowską, wschodnią Ukrainę.

2. Wpisz w odpowiednie miejsca nazwy: Inflanty, ziemię smoleńską, ziemię czernihowską, wschodnią Ukrainę. 1. Uzupełnij schemat wpisując w odpowiednie miejsca podane pojęcia: wojsko, izba poselska, urzędnicy, skarb, prawo, waluta, król, senat, polityka zagraniczna. RZECZPOSPOLITA OBOJGA NARODÓW 2. Wpisz w odpowiednie

Bardziej szczegółowo

Monarchia polska w XIV-XV wieku

Monarchia polska w XIV-XV wieku Monarchia polska w XIV-XV wieku 1. Zmiany w administracji polskiej w XIII w. Rozwój immunitetów, kolonizacja na prawie niemieckim, zmiana struktur stanowych wymusił zmiany w systemie władzy Urzędy dworskie

Bardziej szczegółowo

Marek Wąsowicz. Historia. ustroju państw Zachodu. zarys wykładu. wydanie 1

Marek Wąsowicz. Historia. ustroju państw Zachodu. zarys wykładu. wydanie 1 Marek Wąsowicz Historia ustroju państw Zachodu zarys wykładu wydanie 1 LIBER Warszawa 1998 Spis treści WSTĘP 11 I. PAŃSTWO W STAROŻYTNOŚCI USTRÓJ DESPOTII WSCHODNICH I POLIS GRECKIEJ 1. Uwagi wstępne 17

Bardziej szczegółowo

11 listopada 1918 roku

11 listopada 1918 roku 11 listopada 1918 roku 92 lat temu Polska odzyskała niepodległość Europa w II połowie XVII wieku Dlaczego Polska zniknęła z mapy Europy? Władza szlachty demokracja szlachecka Wolna elekcja Wojny Rzeczpospolitej

Bardziej szczegółowo

KONSTYTUCYJNY SYSTEM ORGANÓW PAŃSTWOWYCH RED. EWA GDULEWICZ

KONSTYTUCYJNY SYSTEM ORGANÓW PAŃSTWOWYCH RED. EWA GDULEWICZ KONSTYTUCYJNY SYSTEM ORGANÓW PAŃSTWOWYCH RED. EWA GDULEWICZ PRZEDMOWA ROZDZIAŁ I. ZMIANY USTROJU POLITYCZNEGO POLSKI W LATACH 1944-1997 1. Pojęcie ustroju politycznego i jego periodyzacja 2. Okres Krajowej

Bardziej szczegółowo

Pierwsze konstytucje

Pierwsze konstytucje KONSTYTUCJA Konstytucja to akt prawny, określany także jako ustawa zasadnicza, która zazwyczaj ma najwyższą moc prawną w systemie źródeł prawa w państwie. W skład materii konstytucyjnej mogą wchodzić różne

Bardziej szczegółowo

1. Wojna rosyjsko - turecka

1. Wojna rosyjsko - turecka Warszawa 2011 1 1. Wojna rosyjsko - turecka W drugiej połowie XVIII w. Imperium Rosyjskie uwikłane było w serie konfliktów z Turcją, która caryca Katarzyna usiłowała odepchnąć od Krymu i Kaukazu. Wojny,

Bardziej szczegółowo

RZECZPOSPOLITA W XVI WIEKU

RZECZPOSPOLITA W XVI WIEKU Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy Nr 2 w Kutnie XX OGÓLNOPOLSKI KONKURS WIEDZY HISTORYCZNEJ DLA UCZNIÓW NIESŁYSZĄCYCH I SŁABO SŁYSZĄCYCH RZECZPOSPOLITA W XVI WIEKU KATEGORIA III : SZKOŁA PONADGIMNAZJALNA

Bardziej szczegółowo

PRÓBNY EGZAMIN GIMNAZJALNY Z NOWĄ ERĄ 2016/2017 HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE

PRÓBNY EGZAMIN GIMNAZJALNY Z NOWĄ ERĄ 2016/2017 HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE PRÓBNY EGZAMIN GIMNAZJALNY Z NOWĄ ERĄ 2016/2017 HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Zadanie 1. (0 1) 6. Dziedzictwo antyku. Uczeń: 1) charakteryzuje

Bardziej szczegółowo

Historia ustroju i prawa sądowego Polski

Historia ustroju i prawa sądowego Polski Tadeusz Maciejewski Historia ustroju i prawa sądowego Polski 5. wydanie PODRĘCZNIKI PRAWNICZE T. Maciejewski Historia ustroju i prawa sądowego Polski W sprzedaży: T. Maciejewski HISTORIA POLSKIEJ MYŚLI

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Rozdział czwarty Zasady ustroju politycznego Rzeczypospolitej Polskiej w świetle Konstytucji z 2 kwietnia 1997 r...

Spis treści. Rozdział czwarty Zasady ustroju politycznego Rzeczypospolitej Polskiej w świetle Konstytucji z 2 kwietnia 1997 r... Spis treści Rozdział pierwszy Ustrój polityczny państwa pojęcie i istota... 11 1. Pojęcie ustroju politycznego... 12 2. Ewolucja ustroju politycznego Polski... 14 Rozdział drugi Konstytucyjne podstawy

Bardziej szczegółowo

K o n s t y t u c j a 3 - g o M a j a. Konstytucja 1791r. S Z K O L N A G A Z E T K A Z Z S P I M. J A N A P A W Ł A I I

K o n s t y t u c j a 3 - g o M a j a. Konstytucja 1791r. S Z K O L N A G A Z E T K A Z Z S P I M. J A N A P A W Ł A I I N r 6 K o n s t y t u c j a 3 - g o M a j a Konstytucja 1791r. S Z K O L N A G A Z E T K A Z Z S P I M. J A N A P A W Ł A I I S t r. 2 K o n s t y t u c j a 3 - g o M a j a Konstytucja 3 -go Maja 1791

Bardziej szczegółowo

Przedmiot: Dzieje ustroju i administracji na ziemiach polskich (XIX w.)

Przedmiot: Dzieje ustroju i administracji na ziemiach polskich (XIX w.) Przedmiot: Dzieje ustroju i administracji na ziemiach polskich (XIX w.) Kod: ECTS: 08.3-xxxx-140 Punkty ECTS: 1 Rodzaj studiów: studia stacjonarne I stopnia, rok III spec. archiwistyka Liczba godzin: 22

Bardziej szczegółowo

HISTORIA KLASA II GIMNAZJUM SZKOŁY BENEDYKTA

HISTORIA KLASA II GIMNAZJUM SZKOŁY BENEDYKTA 2016-09-01 HISTORIA KLASA II GIMNAZJUM SZKOŁY BENEDYKTA Cele kształcenia wymagania ogólne I. Chronologia historyczna. Uczeń sytuuje wydarzenia, zjawiska i procesy historyczne w czasie oraz porządkuje je

Bardziej szczegółowo

3 MAJA MAJA LAT MINĘŁO KONKURS HISTORYCZNY Szkoła Podstawowa nr 2 w Rabce- Zdroju Termin: 21 kwietnia 2016 roku

3 MAJA MAJA LAT MINĘŁO KONKURS HISTORYCZNY Szkoła Podstawowa nr 2 w Rabce- Zdroju Termin: 21 kwietnia 2016 roku 3 MAJA 1791 3 MAJA 2016 225 LAT MINĘŁO KONKURS HISTORYCZNY Szkoła Podstawowa nr 2 w Rabce- Zdroju Termin: 21 kwietnia 2016 roku 1. Obrady Sejmu Czteroletniego odbywały się w latach: a) 1787-1791 b) 1788-1792

Bardziej szczegółowo

Kalendarz roku szkolnego 2013/2014

Kalendarz roku szkolnego 2013/2014 Kalendarz roku szkolnego 2013/2014 Termin Wydarzenie 2 września2013 r. Rozpoczęcie roku szkolnego 2i 3 stycznia 2013 r. Dzień wolny po odpracowaniu w dniu 14 i 28 września 2013r. Grudzień 2013 Próbne egzaminy

Bardziej szczegółowo

Majowe święta , numer 2 KWIECIEŃ W NUMERZE: Gazetka Gimnazjum Zespół Szkół im. Lotników Polskich w Płocicznie - Tartak. Sejm Wielki...

Majowe święta , numer 2 KWIECIEŃ W NUMERZE: Gazetka Gimnazjum Zespół Szkół im. Lotników Polskich w Płocicznie - Tartak. Sejm Wielki... Gazetka Gimnazjum Zespół Szkół im. Lotników Polskich w Płocicznie - Tartak 2013, numer 2 KWIECIEŃ W NUMERZE: Sejm Wielki... 2 Prace nad ustawą 3 Majowe święta... Uchwalenie... 4 Postanowienia 5 W sztuce

Bardziej szczegółowo

ŹRÓDŁA PRAWA DO 1795 R. CZĘŚĆ I. konspekt opracowany na podstawie:

ŹRÓDŁA PRAWA DO 1795 R. CZĘŚĆ I. konspekt opracowany na podstawie: ŹRÓDŁA PRAWA DO 1795 R. CZĘŚĆ I konspekt opracowany na podstawie: 1) W. Uruszczak, Historia państwa i prawa polskiego, t. I, Wolters Kluwer 2010 (opracowanie podstawowe) 2) S. Płaza, Historia prawa w Polsce

Bardziej szczegółowo

Rzeczypospolita w dobie Sejmu Wielkiego

Rzeczypospolita w dobie Sejmu Wielkiego Rzeczypospolita w dobie Sejmu Wielkiego 1. Sytuacja polityczna po I rozbiorze Panuje król, ale w porozumieniu z ambasadorem Rosji Poniatowski liczy na to, że Rosja zaangażowana w wojnie z Turcją zgodzi

Bardziej szczegółowo

Temat: Konstytucja marcowa i ustrój II Rzeczypospolitej

Temat: Konstytucja marcowa i ustrój II Rzeczypospolitej Temat: Konstytucja marcowa i ustrój II Rzeczypospolitej 1. Wybory do sejmu ustawodawczego (1919r.) 26 stycznia 1919 r. przeprowadzono wybory w dawnym Królestwie i Galicji Zachodnie, w czerwcu 1919 dołączyli

Bardziej szczegółowo

KONSPEKT Z HISTORII DO KLASY II Nauczyciel prowadzący: Monika Dąbrowska. TEMAT: Konfederacja barska i pierwszy rozbiór Polski.

KONSPEKT Z HISTORII DO KLASY II Nauczyciel prowadzący: Monika Dąbrowska. TEMAT: Konfederacja barska i pierwszy rozbiór Polski. KONSPEKT Z HISTORII DO KLASY II Nauczyciel prowadzący: Monika Dąbrowska TEMAT: Konfederacja barska i pierwszy rozbiór Polski. Powiązanie z wcześniejszą wiedzą: uczniowie przypominają, znaczenie pojęcia

Bardziej szczegółowo

Test z zakresu rozwoju Rzeczypospolitej Obojga Narodów do czasów Jana III Sobieskiego

Test z zakresu rozwoju Rzeczypospolitej Obojga Narodów do czasów Jana III Sobieskiego Test z zakresu rozwoju Rzeczypospolitej Obojga Narodów do czasów Jana III Sobieskiego 1. Rzeczpospolita Obojga Narodów była państwem: A. dualistycznym i jednorodnym narodowo; B. zróżnicowanym kulturowo

Bardziej szczegółowo

Dlaczego? O przyczynach uchwalenia Konstytucji 3 maja

Dlaczego? O przyczynach uchwalenia Konstytucji 3 maja Dlaczego? O przyczynach uchwalenia Konstytucji 3 maja Dlaczego? O przyczynach uchwalenia Konstytucji 3 maja Wstęp Od 1768 r. Rzeczpospolita Obojga Narodów znajdowała się w zależności politycznej od Imperium

Bardziej szczegółowo

listopad 13, Warszawa. Rozporządzenie wykonawcze Rady Ministrów do rozporządzenia z dn. 28 sierpnia 1919 r. (Dz. Pr. P. P. 72 poz.

listopad 13, Warszawa. Rozporządzenie wykonawcze Rady Ministrów do rozporządzenia z dn. 28 sierpnia 1919 r. (Dz. Pr. P. P. 72 poz. Spis treści 1. 1918 październik 7, Warszawa. Rada Regencyjna do Narodu Polskiego 2. 1918 listopad 11, Warszawa. Rada Regencyjna do narodu Polskiego 3. 1918 listopad 14, Warszawa. Do Naczelnego Dowódcy

Bardziej szczegółowo

Pierwsze lata rządów Stanisława Poniatowskiego. Aby mieć pewność, trzeba rozpocząć od wątpienia Stanisław August Poniatowski

Pierwsze lata rządów Stanisława Poniatowskiego. Aby mieć pewność, trzeba rozpocząć od wątpienia Stanisław August Poniatowski Pierwsze lata rządów Stanisława Poniatowskiego Aby mieć pewność, trzeba rozpocząć od wątpienia Stanisław August Poniatowski 1. Elekcja Stanisława Augusta Poniatowskiego i pierwsze reformy Kiedy w 1763

Bardziej szczegółowo

Jerzy Buczkowski (red.) Łukasz Buczkowski Krzysztof Eckhardt

Jerzy Buczkowski (red.) Łukasz Buczkowski Krzysztof Eckhardt Podręczniki uczelniane nr 125 Wyższa Szkoła Prawa i Administracji Rzeszów-Przemyśl Wydział Prawa i Administracji 105 (125) Jerzy Buczkowski (red.) Łukasz Buczkowski Krzysztof Eckhardt PRAWO KONSTYTUCYJNE

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Spis treści. Spis treści

Spis treści. Spis treści. Spis treści Spis treści Spis treści Spis treści Wykaz skrótów.................................................. 15 Od Autora...................................................... 19 ROZDZIAŁ I. Pojęcie i przedmiot

Bardziej szczegółowo

Historia administracji

Historia administracji Historia administracji Administracja lokalna i centralna Księstwa Warszawskiego dr Karol Dąbrowski ...po bitwach pod Jeną i Auerstedt (październik 1806), zakończeniu kampanii pruskiej, powstaniu wielkopolskim

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ LEKCJI. Temat: Konstytucja 3 maja. Nauczyciel uczący: mgr Joanna Marczak-Burzyńska

SCENARIUSZ LEKCJI. Temat: Konstytucja 3 maja. Nauczyciel uczący: mgr Joanna Marczak-Burzyńska SCENARIUSZ LEKCJI Temat: Konstytucja 3 maja Nauczyciel uczący: mgr Joanna Marczak-Burzyńska Przedmiot: historia Klasa: 5b Cele lekcji: - uczeń poprawnie posługuje się terminami: Sejm Wielki, konstytucja,

Bardziej szczegółowo

8. Administracja państwowa (publiczna) Gminy miejskie i wiejskie Zmiana i zawieszenie konstytucji VI. Hamburg w Republice Wei

8. Administracja państwowa (publiczna) Gminy miejskie i wiejskie Zmiana i zawieszenie konstytucji VI. Hamburg w Republice Wei Wykaz skrótów... Bibliografia... XV XVII Wstęp... 1 1. Przedmiot i zakres chronologiczno-terytorialny... 1 2. Konstytucja a ustrój konstytucyjno-polityczny... 4 3. Stan badań... 9 4. Struktura pracy...

Bardziej szczegółowo

Konstytucja 3 Maja 1791 r.:

Konstytucja 3 Maja 1791 r.: Konstytucja 3 Maja 1791 r.: 3 maja 1791r. to data zaprzysiężenia ustawy rządowej, Konstytucji 3 maja. Ustawa ta została przygotowana przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego i rzeszę jego współpracowników,

Bardziej szczegółowo

POLSKIE PRAWO KONSTYTUCYJNE W ZARYSIE. PODRĘCZNIK DLA STUDENTÓW KIERUNKÓW NIEPRAWNICZYCH W

POLSKIE PRAWO KONSTYTUCYJNE W ZARYSIE. PODRĘCZNIK DLA STUDENTÓW KIERUNKÓW NIEPRAWNICZYCH W POLSKIE PRAWO KONSTYTUCYJNE W ZARYSIE. PODRĘCZNIK DLA STUDENTÓW KIERUNKÓW NIEPRAWNICZYCH W RED.: DARIUSZ GÓRECKI Wykaz skrótów Przedmowa Rozdział pierwszy Nazwa i przedmiot prawa konstytucyjnego 1. Nazwa

Bardziej szczegółowo

ZSP - Ćwiczenia. Temat: Zajęcia organizacyjne. Historia Państwa i Prawa

ZSP - Ćwiczenia. Temat: Zajęcia organizacyjne. Historia Państwa i Prawa ZSP - Ćwiczenia Temat: Zajęcia organizacyjne. Historia Państwa i Prawa Mateusz Menzel POK. NR 505, w budynku B Wydziału Prawa. [ul. Kuźnicza 46/47 50-138 WROCŁAW TERMINY KONSULTACJI: E-MAIL: mateusz.menzel@uwr.edu.pl

Bardziej szczegółowo

225 rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja

225 rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja 225 rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja Sytuacja Rzeczypospolitej w połowie XVIII wieku Od przełomu XVII/XVIII wieku Rzeczypospolita Obojga Narodów chyliła się ku upadkowi. Jeszcze niedawno jedna z

Bardziej szczegółowo

1. Kto powiedział te słowa: Przybyłem, zobaczyłem, Bóg zwyciężył. a) Jan III Sobieski b) Stanisław August Poniatowski c) Henryk Walezy

1. Kto powiedział te słowa: Przybyłem, zobaczyłem, Bóg zwyciężył. a) Jan III Sobieski b) Stanisław August Poniatowski c) Henryk Walezy Turniej historyczny 1. Kto powiedział te słowa: Przybyłem, zobaczyłem, Bóg zwyciężył. a) Jan III Sobieski b) Stanisław August Poniatowski c) Henryk Walezy 2. Uzbrojenie przedstawia wojowników jakiego kraju?

Bardziej szczegółowo

UNIA LUBELSKA POCZĄTEK RZECZYPOSPOLITEJ OBOJGA NARODÓW

UNIA LUBELSKA POCZĄTEK RZECZYPOSPOLITEJ OBOJGA NARODÓW UNIA LUBELSKA POCZĄTEK RZECZYPOSPOLITEJ OBOJGA NARODÓW Pomiędzy stanami Korony Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego zostało zawarte porozumienie w dniu 1 lipca 1569 na sejmie walnym w Lublinie.

Bardziej szczegółowo

PRAWO KONSTYTUCYJNE. Ćwiczenia 4

PRAWO KONSTYTUCYJNE. Ćwiczenia 4 PRAWO KONSTYTUCYJNE Ćwiczenia 4 Status prawny posła i senatora a) Mandat przedstawicielski b) Immunitet parlamentarny c) Zasada incompatibilitas d) Prawa i obowiązki posłów e) Organizacje posłów f) Zgromadzenie

Bardziej szczegółowo

HISTORIA POLSKI

HISTORIA POLSKI HISTORIA POLSKI 1505-1795 Tekst źródłowy do zadania 1. Ponieważ prawa ogólne i ustawy publiczne dotyczą nie pojedynczego człowieka, ale ogółu narodu, przeto na tym walnym sejmie radomskim wraz ze wszystkimi

Bardziej szczegółowo

WYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI ODNIESIENIE ZADAŃ DO PODSTAWY PROGRAMOWEJ

WYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI ODNIESIENIE ZADAŃ DO PODSTAWY PROGRAMOWEJ WYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI ODNIESIENIE ZADAŃ DO PODSTAWY PROGRAMOWEJ Poniżej zapisano ogólne i szczegółowe wymagania podstawy programowej kształcenia ogólnego z historii na III etapie kształcenia,

Bardziej szczegółowo

Numer zadania Suma punktów

Numer zadania Suma punktów Sprawdzian 2. Nowożytność Grupa B Imię i nazwisko Klasa Ocena Numer zadania 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Suma punktów Liczba punktów Zadanie 1. (0 3) Określ, które z podanych zdań na temat demokracji szlacheckiej

Bardziej szczegółowo

Księgarnia PWN: M. Kallas, M. Krzymkowski - Historia ustroju i prawa w Polsce 1772/

Księgarnia PWN: M. Kallas, M. Krzymkowski - Historia ustroju i prawa w Polsce 1772/ Księgarnia PWN: M. Kallas, M. Krzymkowski - Historia ustroju i prawa w Polsce 1772/1795-1918 Spis treści Przedmowa...13 Wstęp...15 Wykaz skrótów...17 A. Ustrój (Marian Kallas) A.1. Zabór pruski (do 1806/1807)...21

Bardziej szczegółowo

I rozbiór Polski

I rozbiór Polski Karta pracy 10. Temat: W Rzeczypospolitej Obojga Narodów.Cz.1. Oś czasu: 1548 1572 panowanie Zygmunta II Augusta 1573 - pierwsza wolna elekcja 1793 II rozbiór Polski 1569 unia lubelska Zadanie 1. Przeczytaj

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ LEKCJI. Temat lekcji: Próby naprawy państwa w XVIII wieku ( temat zgodny z podstawą programową rozporządzenia MEN z dnia r.

SCENARIUSZ LEKCJI. Temat lekcji: Próby naprawy państwa w XVIII wieku ( temat zgodny z podstawą programową rozporządzenia MEN z dnia r. SCENARIUSZ LEKCJI Data: 13.12.2012r. Klasa: VI a Przedmiot: historia i społeczeństwo Nauczyciel: mgr Małgorzata Borowska Temat lekcji: Próby naprawy państwa w XVIII wieku ( temat zgodny z podstawą programową

Bardziej szczegółowo

I PRAWO KARNE. Księga Jubileuszowa Profesora Andrzeja Zolla T O M II. Zredakcja. Piotr Kardas, Tomasz Sroka Włodzimierz Wróbel

I PRAWO KARNE. Księga Jubileuszowa Profesora Andrzeja Zolla T O M II. Zredakcja. Piotr Kardas, Tomasz Sroka Włodzimierz Wróbel Z PAŃSTWO AZ PRAWA I PRAWO KARNE Księga Jubileuszowa Profesora Andrzeja Zolla T O M II Zredakcja Piotr Kardas, Tomasz Sroka Włodzimierz Wróbel W a r s z a w a 2 0 1 2 Prawo karne materialne Zagadnienia

Bardziej szczegółowo

Zestaw zagadnień na egzamin dyplomowy dla kierunku Prawo studia jednolite magisterskie

Zestaw zagadnień na egzamin dyplomowy dla kierunku Prawo studia jednolite magisterskie Wydział Prawa i Administracji Uniwersytet Zielonogórski Zestaw zagadnień na egzamin dyplomowy dla kierunku Prawo studia jednolite magisterskie STUDIA STACJONARNE I NIESTACJONARNE Pytania ogóle: 1. Konstytucja

Bardziej szczegółowo

Narodziny monarchii stanowej

Narodziny monarchii stanowej Narodziny monarchii stanowej 1. Przemiany społeczne Mimo władzy patrymonialne władca musiał liczyć się z możnymi Umowy lenne wiążą króla (seniora) z jego wasalami Wzajemna zależność i obowiązki X/XI w.

Bardziej szczegółowo

Historia prawa. Autor: Katarzyna Sójka-Zielińska

Historia prawa. Autor: Katarzyna Sójka-Zielińska Historia prawa Autor: Katarzyna Sójka-Zielińska Spis treści: Przedmowa Wprowadzenie. Prawo w starożytności 1. Ogólne wiadomości o początkach prawa 1. Pojęcie i geneza prawa 2. Prawo prymitywne 3. Ogólna

Bardziej szczegółowo

Prawo konstytucyjne. Niestacjonarne Studia Prawa 2016/2017 semestr zimowy

Prawo konstytucyjne. Niestacjonarne Studia Prawa 2016/2017 semestr zimowy Prawo konstytucyjne Niestacjonarne Studia Prawa 2016/2017 semestr zimowy Stosunek prawa międzynarodowego do prawa krajowego Artykuł 38. 1. Trybunał, którego zadaniem jest orzekać na podstawie prawa międzynarodowego

Bardziej szczegółowo

HISTORIA PAŃSTWA I PRAWA

HISTORIA PAŃSTWA I PRAWA HISTORIA PAŃSTWA I PRAWA Ćwiczenia sylabus Studia Stacjonarne Prawa Rok akademicki 2015/2016 Semestr letni Grupy: 11, 12 Kod przedmiotu: 23-PR-SM-R1-Hpip Prowadzący: mgr Marcin Husak Instytut Historii

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z historii dla klasy VI

Wymagania edukacyjne z historii dla klasy VI Wymagania edukacyjne z historii dla klasy VI Wymagania na ocenę wyższą obejmują wymagania na ocenę niższą! I semestr Ocena : dopuszczający I Stary i Nowy Świat - definiuje pojęcie: karawela - określa datę

Bardziej szczegółowo

Sprawdzian nr 1. Rozdział I. W obronie upadającej Rzeczypospolitej. 1. Uzupełnij poniższe zdania, podkreślając właściwe wyrażenia spośród podanych

Sprawdzian nr 1. Rozdział I. W obronie upadającej Rzeczypospolitej. 1. Uzupełnij poniższe zdania, podkreślając właściwe wyrażenia spośród podanych Sprawdzian nr 1 Rozdział I. W obronie upadającej Rzeczypospolitej GRUPA A 5 1. Uzupełnij poniższe zdania, podkreślając właściwe wyrażenia spośród podanych w nawiasach. a) Myśliciele epoki oświecenia uważali,

Bardziej szczegółowo

Spis treści CZĘŚĆ PIERWSZA U ŹRÓDEŁ USTROJU MARCOWEGO. I. Powrót na mapę polityczną Europy. Wstęp... 11

Spis treści CZĘŚĆ PIERWSZA U ŹRÓDEŁ USTROJU MARCOWEGO. I. Powrót na mapę polityczną Europy. Wstęp... 11 Spis treści Wstęp.............................................................. 11 CZĘŚĆ PIERWSZA U ŹRÓDEŁ USTROJU MARCOWEGO I. Powrót na mapę polityczną Europy Rozdział 1. Ziemie polskie w latach 1917

Bardziej szczegółowo

BADANIE DIAGNOSTYCZNE

BADANIE DIAGNOSTYCZNE Centralna Komisja Egzaminacyjna BADANIE DIAGNOSTYCZNE W ROKU SZKOLNYM 2012/2013 CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE WYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI ARKUSZ GH-H1-125, GH-H4-125, GH-H5-125,

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wstęp... DZIAŁ PIERWSZY. STAROŻYTNOŚĆ... 1

Spis treści. Wstęp... DZIAŁ PIERWSZY. STAROŻYTNOŚĆ... 1 Wstęp... XI DZIAŁ PIERWSZY. STAROŻYTNOŚĆ... 1 Rozdział I. Monarchie despotyczne... 3 Część I. Rys historyczny... 3 Część II. Ustrój społeczny despotii... 4 Część III. Ustrój polityczny despotii... 5 Część

Bardziej szczegółowo

Czy Rzeczypospolita Obojga Narodów była anomalią wśród innych państw europejskich? Przemiany ustrojowe w latach 1569-1791.

Czy Rzeczypospolita Obojga Narodów była anomalią wśród innych państw europejskich? Przemiany ustrojowe w latach 1569-1791. Czy Rzeczypospolita Obojga Narodów była anomalią wśród innych państw europejskich? Przemiany ustrojowe w latach 1569-1791. Dr Aleksandra Barwicka-Makula Unia lubelska (1 lipca 1569) Iż iuż Korona Polska,

Bardziej szczegółowo

Archiwum Narodowe w Krakowie. ul. Sienna 16 30-960 Kraków INWENTARZ. Zespołu (zbioru) akt Akta miasta Chrzanowa. z lat 1408-1943.

Archiwum Narodowe w Krakowie. ul. Sienna 16 30-960 Kraków INWENTARZ. Zespołu (zbioru) akt Akta miasta Chrzanowa. z lat 1408-1943. 29 Archiwum Narodowe w Krakowie ul. Sienna 16 30-960 Kraków INWENTARZ Zespołu (zbioru) akt Akta miasta Chrzanowa z lat 1408-1943 Nr zespołu 103 DOKUMENTY Sygnatura Data dokumentu Miejsce wystawienia Regest

Bardziej szczegółowo

KONSTYTUCJA FEDERACJI ROSYJSKIEJ A ROSYJSKA I EUROPEJSKA TRADYCJA KONSTYTUCYJNA

KONSTYTUCJA FEDERACJI ROSYJSKIEJ A ROSYJSKA I EUROPEJSKA TRADYCJA KONSTYTUCYJNA Ub Hamburg A/553552 Jerzy Kowalski KONSTYTUCJA FEDERACJI ROSYJSKIEJ A ROSYJSKA I EUROPEJSKA TRADYCJA KONSTYTUCYJNA Polskie Wydawnictwo Prawnicze Warszawa - Poznań 2009 Spis treści Wstęp 11 1. Zakres tematyczny

Bardziej szczegółowo

KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. z dnia 2 kwietnia 1997 r.

KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. z dnia 2 kwietnia 1997 r. KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 2 kwietnia 1997 r. Rozdział IV SEJM I SENAT Art. 95. 1. Władzę ustawodawczą w Rzeczypospolitej Polskiej sprawują Sejm i Senat. 2. Sejm sprawuje kontrolę nad

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. Rozdział I. Aksjologiczne fundamenty Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej Uwagi wprowadzające... 26

SPIS TREŚCI. Rozdział I. Aksjologiczne fundamenty Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej Uwagi wprowadzające... 26 SPIS TREŚCI Wykaz skrótów... XI Wykaz podstawowej literatury... XV Przedmowa... XVII Rozdział I. Aksjologiczne fundamenty Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej... 1 1. Uwagi wprowadzające... 2 2. Zasada

Bardziej szczegółowo

Oryginalny manuskrypt Konstytucji 3 Maja

Oryginalny manuskrypt Konstytucji 3 Maja Konstytucja 3 maja, właśc. Ustawa Rządowa z dnia 3 maja uchwalona 3 maja 1791 roku ustawa regulująca ustrój prawny Rzeczypospolitej Obojga Narodów, wprowadzając ład do zanarchizowanych rządów magnaterii

Bardziej szczegółowo

Ziemie polskie w latach

Ziemie polskie w latach Ziemie polskie w latach1815-1830 1. Sprawa polska na kongresie wiedeńskim 1. Z części ziem Ks. Warszawskiego utworzono Królestwo Polskie związane unią personalną z Rosją 2. Z Krakowa i okolicznych ziem

Bardziej szczegółowo

WŁADZA SĄDOWNICZA W RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Organizacja wymiaru sprawiedliwości

WŁADZA SĄDOWNICZA W RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Organizacja wymiaru sprawiedliwości W RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Organizacja wymiaru sprawiedliwości Sądy są władzą odrębną i niezależną od innych władz. Sądy wydają wyroki w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej. Wymiar sprawiedliwości w Rzeczypospolitej

Bardziej szczegółowo

Pierwsze wolne elekcje. Król Henricus wyrządził Polakom psikus

Pierwsze wolne elekcje. Król Henricus wyrządził Polakom psikus Pierwsze wolne elekcje Król Henricus wyrządził Polakom psikus 1. Pierwsze bezkrólewie Lipiec 1572 r. umiera Zygmunt August; ale on nie zostawił potomka Bez króla nie działają np. sądy By nie dopuścić do

Bardziej szczegółowo

2. Czas wielkich zmian

2. Czas wielkich zmian 2. Czas wielkich zmian Pytanie 1/47 Bostońskie picie herbaty odbyło się w: A. 1771 roku B. 1773 roku C. 1783 roku D. 1777 roku Pytanie 2/47 Północ kolonii brytyjskiej charakteryzowała się: A. rozwojem

Bardziej szczegółowo

Mała Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej

Mała Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej Mała Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Ustawa Konstytucyjna z dnia 19 lutego 1947 r. o ustroju i zakresie działania najwyższych organów Rzeczypospolitej Polskiej) http://maopd.wordpress.com/ Tymczasowa

Bardziej szczegółowo

225. Rocznica Uchwalenia Konstytucji 3 Maja

225. Rocznica Uchwalenia Konstytucji 3 Maja 225. Rocznica Uchwalenia Konstytucji 3 Maja 1791-2016 Polska w przededniu katastrofy Rozbiór (kraju) oznacza zabranie części kraju przez inny często wbrew woli jego mieszkańców a nawet bez wypowiedzenia

Bardziej szczegółowo

Od Unii do Unii. Polskie wizje jednoczenia Europy

Od Unii do Unii. Polskie wizje jednoczenia Europy Komunikat prasowy Od Unii do Unii. Polskie wizje jednoczenia Europy wystawa z okazji 5. rocznicy wstąpienia Polski do Unii Europejskiej Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych oraz Archiwum Główne Akt Dawnych

Bardziej szczegółowo

Spis treści. IV. Rząd Federalny. VI. Prezydent Federalny. VI. Władza sądownicza

Spis treści. IV. Rząd Federalny. VI. Prezydent Federalny. VI. Władza sądownicza Spis treści Rozdział pierwszy Unia Europejska I. Unia Europejska i Wspólnoty Europejskie - podstawowa charakterystyka II. Podstawy traktatowe i Wspólnot Europejskich III. Jednostka w IV. Instytucje i organy

Bardziej szczegółowo

Rozdział 1 Nazwa i przedmiot prawa konstytucyjnego 1.Nazwa 2.Przedmiot prawa konstytucyjnego i jego miejsce w systemie prawa

Rozdział 1 Nazwa i przedmiot prawa konstytucyjnego 1.Nazwa 2.Przedmiot prawa konstytucyjnego i jego miejsce w systemie prawa POLSKIE PRAWO KONSTYTUCYJNE Red.: Dariusz Górecki Wykaz skrótów Wstęp Rozdział 1 Nazwa i przedmiot prawa konstytucyjnego 1.Nazwa 2.Przedmiot prawa konstytucyjnego i jego miejsce w systemie prawa Rozdział

Bardziej szczegółowo

P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E. SEMESTR LETNI 2018/2019 mgr Anna Kuchciak

P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E. SEMESTR LETNI 2018/2019 mgr Anna Kuchciak P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E SEMESTR LETNI 2018/2019 mgr Anna Kuchciak art. 110 ust. 1 Konstytucji RP Sejm wybiera ze swojego grona Marszałka Sejmu i wicemarszałków. O R G A N Y S E J M U ( O R G A

Bardziej szczegółowo

HISTORIA POWSZECHNA USTROJU I PRAWA. Autor: TADEUSZ MACIEJEWSKI. Część I. Starożytność

HISTORIA POWSZECHNA USTROJU I PRAWA. Autor: TADEUSZ MACIEJEWSKI. Część I. Starożytność HISTORIA POWSZECHNA USTROJU I PRAWA Autor: TADEUSZ MACIEJEWSKI Część I. Starożytność Rozdział I. Monarchie despotyczne i wielkie imperia Wschodu 1. Rys historyczny 2. Ustrój społeczny despotii 3. Ustrój

Bardziej szczegółowo

U C H W A Ł A Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992 r. REGULAMIN SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

U C H W A Ł A Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992 r. REGULAMIN SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ ORGANY SEJMU U C H W A Ł A Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992 r. REGULAMIN SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Rozdział 3 ORGANY SEJMU Art. 9 Organami Sejmu są: 1) Marszałek Sejmu, 2) Prezydium

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. Wykaz skrótów... Wykaz literatury...

SPIS TREŚCI. Wykaz skrótów... Wykaz literatury... SPIS TREŚCI Wykaz skrótów... Wykaz literatury... XV XIX Rozdział I. Źródła prawa... 1 1. Źródła prawa zagadnienia podstawowe... 1 I. Pojęcie źródeł prawa... 1 II. Zasada hierarchicznej budowy systemu źródeł

Bardziej szczegółowo

ID Testu: 8F98496 Imię i nazwisko ucznia Klasa Data 1. Wykonaj polecenie. A. Zdefiniuj pojęcie norma prawna. 2. Wykonaj polecenia. A. Zdefiniuj pojęcie przepis prawny. B. Wskaż przykład przepisu prawnego.

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN GIMNAZJALNY W ROKU SZKOLNYM 2012/2013

EGZAMIN GIMNAZJALNY W ROKU SZKOLNYM 2012/2013 EGZAMIN GIMNAZJALNY W ROKU SZKOLNYM 2012/2013 CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE WYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI Numer zadania Wymagania ogólne (z podstawy programowej) 1. II. Analiza

Bardziej szczegółowo

10. Rzeczpospolita Obojga Narodów powstała na mocy unii lubelskiej w roku: (0-1)

10. Rzeczpospolita Obojga Narodów powstała na mocy unii lubelskiej w roku: (0-1) 10. Rzeczpospolita Obojga Narodów powstała na mocy unii lubelskiej w roku: (0-1) A. 1496 B. 1505 C. 1569 D. 1572 11. Korzystając z poniższego fragmentu drzewa genealogicznego Jagiellonów, oceń prawidłowość

Bardziej szczegółowo

Karpacki Ośrodek Wsparcia Straży Granicznej

Karpacki Ośrodek Wsparcia Straży Granicznej Karpacki Ośrodek Wsparcia Straży Granicznej Źródło: http://kow.strazgraniczna.pl/kar/aktualnosci/10755,obchody-swieta-konstytucji-3-maja.html Wygenerowano: Poniedziałek, 30 stycznia 2017, 05:29 Obchody

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 8. Etap rejonowy

Załącznik nr 8. Etap rejonowy Załącznik nr 8 ZAKRES WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI WYMAGANY NA KONKURS HISTORYCZNY Z ELEMENTAMI WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM W ROKU SZKOLNYM 2014/2015 Cele konkursu:

Bardziej szczegółowo

ŹRÓDŁA PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO: umowy międzynarodowe

ŹRÓDŁA PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO: umowy międzynarodowe ŹRÓDŁA PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO: umowy międzynarodowe Marta Statkiewicz Katedra Prawa Międzynarodowego i Europejskiego Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytet Wrocławski art. 38 Statutu Międzynarodowego

Bardziej szczegółowo

FUNKCJONOWANIE I ORGANIZACJA SEJMU, SENATU. PRAWA I OBOWIĄZKI PARLAMENTARZYSTY

FUNKCJONOWANIE I ORGANIZACJA SEJMU, SENATU. PRAWA I OBOWIĄZKI PARLAMENTARZYSTY FUNKCJONOWANIE I ORGANIZACJA SEJMU, SENATU. PRAWA I OBOWIĄZKI PARLAMENTARZYSTY Rozdział IV SEJM I SENAT Art. 95. Władzę ustawodawczą w Rzeczypospolitej Polskiej sprawują Sejm i Senat. Sejm sprawuje kontrolę

Bardziej szczegółowo