MARCIN KRZANICKI OBEP IPN ODDZIAŁ RZESZÓW. Praca. ze źródłami do historii najnowszej

Transkrypt

1 MARCIN KRZANICKI OBEP IPN ODDZIAŁ RZESZÓW Praca ze źródłami do historii najnowszej

2 Podstawowe zasady pracy ze źródłami dokładne określenie czasu i miejsca powstania materiału, z którego się korzysta kim był autor/instytucja, która wytworzyła źródło? jaki był/jest cel powstania źródła z jakiego się korzysta?

3 kto był odbiorcą źródła? skąd pochodzi źródło? na ile źródło obiektywnie przedstawia minioną rzeczywistość? czy jest ono przydatne do tematu jakim się zajmujemy? czy mamy do czynienia ze źródłem oryginalnym? (fotokopia, skan, pełny przedruk), czy przetworzonym? (cytat)

4 Problematyka historii najnowszej historia bliska odbiorcy nakładanie się wiedzy, przekonań, postaw i świadomości historycznej wyniesionych z domu rodzinnego na przekaz ze szkoły, mediów i własny światopogląd ucznia często zamiast merytorycznych opracowań i dyskusji granie na uczuciach odbiorcy duży ładunek emocjonalny

5 Główne źródła informacji o historii najnowszej z jakich korzystają uczniowie: internet programy telewizyjne i radiowe prasa książki historyczne (naukowe, popularnonaukowe, beletrystyczne) pamiątki rodzinne (fotografie, dokumenty, przekazy ustne)

6 INTERNET

7 Internet ogromny zasób informacji związanych z praktycznie każdym aspektem historii szum informacyjny różne typy źródeł historycznych w jednym miejscu (dokumenty, wspomnienia, zdjęcia, nagrania filmowe i dźwiękowe itp.) problem z określeniem wiarygodności informacji i oddzieleniem ich od opinii i komentarzy

8 INTERNET NA PRZYKŁADZIE WIKIPEDII

9 Zawartość artykuły encyklopedyczne wzmianki i definicje materiały źródłowe - kopie dokumentów, fotografie, mapy, schematy i wykresy, dane statystyczne, filmy, dźwięki odnośniki do stron pasjonatów i specjalistów zajmujących się daną tematyką w niektórych przypadkach bibliografię tematu

10 Jak wykorzystać? Wikipedia świetnie się nadaje jako podstawa do wstępnego rozeznania tematu i znalezienia podstawowych informacji nie może być wykorzystywana jako jedyne źródło informacji nie zawsze wiarygodna - istnieje potrzeba skonfrontowania informacji z niej pochodzących z literaturą historyczną

11 Wikipedia może być wsparciem dla poszukiwania informacji za pomocą wyszukiwarek takich jak google, czy yahoo

12 WYSZUKIWARKI INTERNETOWE

13 możliwość znalezienia praktycznie każdej informacji nie zawsze jednak wiarygodnej i obiektywnej duże prawdopodobieństwo natrafienia na skrajne ujęcia tematów z historii najnowszej (często kontrowersyjnych) potrzeba konfrontacji z innym źródłem informacji

14 STRONY PASJONATÓW I SPECJALISTYCZNE

15 wąsko profilowane (zwykle dotyczą jednego tematu lub zagadnienia) w przypadku stron specjalistycznych, tworzonych przez instytucje i ośrodki badawcze duża wiarygodność i wartość informacyjna strony pasjonatów prezentują pełne spektrum - od profesjonalnych po strony o wątpliwej wartości możliwość uzyskania nie tylko ciekawych informacji, ale i odnośników do innych źródeł

16 Zasady w pracy z informacjami pochodzącymi z internetu ograniczone zaufanie i konfrontowanie ich z informacjami z innych źródeł (zwłaszcza w wypadku tematów i kwestii kontrowersyjnych) szczegółowy opis bibliograficzny wg wzoru: nazwa strony, adres strony, data ostatniego wejścia na stronę, ewentualnie hasło pod jakim znajdują się informacji (w przypadku stron encyklopedycznych) ścisłe oddzielanie opinii i komentarzy od właściwej części informacyjnej dobrym pomysłem jest stworzenie przez nauczyciela katalogu stron internetowych, jakie uważa on za cenne źródło informacji

17 PROGRAMY TELEWIZYJNE I RADIOWE

18 rozróżnienie na programy dokumentalne i edukacyjne, oraz filmy, seriale itp. o tematyce historycznej duża rola w zainteresowaniu tematem filmy i audycje dokumentalne oparte na materiałach archiwalnych pozwalają na zapoznanie się z realiami i nastrojem minionych czasów zwrócenie uczniom uwagi na to, że programy takie kierowane są do szerokiego odbiorcy, co powoduje uproszczenia treści i często słabości pod względem realizmu i poziomu informacji

19 PRASA JAKO ŹRÓDŁO I PRASA O TEMATYCE HISTORYCZNEJ

20 Jako źródło źródło pozwalające na uzyskanie zarówno informacji, jak i poznanie opinii jednocześnie często trudno określić co jest jeszcze informacją a co już opinią należy wiedzieć jaki jest profil danej gazety/czasopisma kto je czytywał, kto je tworzył? po jakiej stronie opowiadała się redakcja i czy przez to jest obiektywna w danej sprawie?

21 Prasa o tematyce historycznej artykuły popularnonaukowe ciekawe źródło ikonografii i przedruków źródeł historycznych mapy, schematy, wykresy dane statystyczne podane w przystępny sposób niestety możliwe są uproszczenia i okrajanie warstwy informacyjnej na rzecz uczuć i kreowania postaw należy odróżniać opinie autorów od warstwy faktograficznej

22 KSIĄŻKI HISTORYCZNE

23 Naukowe rozbudowana warstwa bibliograficzna i naukowa często trudny język duża ilość informacji, w której nie znający zupełnie tematu uczeń może się pogubić bardzo przydatne w konfrontowaniu informacji pochodzących z internetu, telewizji, radia, prasy itp.

24 Popularnonaukowe łatwiejszy język tematyka trafiająca do szerszego odbiorcy niestety trafiają się pozycje bez informacji bibliograficznych większy ładunek emocjonalny łatwiejsze w przyswojeniu na wstępnym etapie badania zagadnienia

25 Beletrystyka podobnie jak film pomaga w zainteresowaniu tematem płytka warstwa faktograficzna w fakty wpleciona fikcja, często trudna do odróżnienia od rzeczywistości pomocne w odtworzeniu realiów epoki duży ładunek emocjonalny

26 PAMIĄTKI RODZINNE

27 unikatowe źródła związane z historią jednostek i lokalną często traktowane jak rodzinne relikwie, a przez to niepodlegające dyskusji i krytyce niekiedy niosące ze sobą duży ładunek emocjonalny najczęściej jedyne źródła z epoki, z jakimi stykają się uczniowie

28 w przypadku tych źródeł prosić o jak najdokładniejsze udokumentowanie ich historii - z kim są związane, kim był ten człowiek, jak przedmiot znalazł się w rodzinie, z czym się wiąże itd. własna interpretacja historyczna ucznia punkt wyjścia do zainteresowania lokalną historią, a dzięki temu historią jako taką rola świadka historii jako źródła historycznego (nieoceniona przy przekazaniu nastroju i rzeczywistości badanego okresu)

29 WSKAZÓWKI DO PRACY ZE ŹRÓDŁAMI

30 dyskusja źródeł - zdobywanie i porównywanie informacji na ten sam temat z różnych źródeł JAKO SWOISTY TRENING MOŻNA POPROSIĆ UCZNIÓW O ZDOBYCIE JAK NAJWIĘKSZEJ ILOŚCI INFORMACJI NA JEDEN WYBRANY I BARDZO WĄSKI TEMAT Z KILKU RÓŻNYCH ŹRÓDEŁ (NP. PRASA, KSIĄŻKA, OPOWIEŚĆ RODZICÓW, INTERNET) A NASTĘPNIE DOKONAĆ ICH PORÓWNANIA wyrobienie w uczniach postawy krytycznego podejścia do informacji JAKO ĆWICZENIE - ANALIZA AKTUALNEGO WYDARZENIA NA PODSTAWIE KILKU RÓŻNYCH MEDIÓW OPINII zachęcenie do własnej analizy i wyciągania wniosków ze zdobytych informacji

31 zwrócenie uwagi na oddzielanie opinii od informacji potrzeba dokładnego dokumentowania miejsca pochodzenia informacji zwracanie uwagi na wiarygodność źródła - zwłaszcza w przypadku źródeł o charakterze propagandowo-agitacyjnym