This copy is for personal use only - distribution prohibited.
|
|
- Dorota Sobczak
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Autorzy nie zgłaszają konfliktu interesów. w przebiegu zapaleń uszu Thrombophlebitis of venous sinuses in otitis media Jerzy Kuczkowski Katedra i Klinika Chorób Uszu, Nosa, Gardła i Krtani AM w Gdańsku Kierownik: prof. dr hab. med. C. Stankiewicz Summary Thrombophlebitis of dura venous sinuses is a rare intracranial complication of otitis media, which may be sometimes accompanied by symptoms or sepsis. Anatomical conditions and early diagnosis of this vascular complication determine the treatment modality. Aim of this study was the assessment of diagnostics and treatment of venous sinuses thrombophlebitis in acute and chronic otitis media considering anatomy and the venous sinuses and status of coagulation system. Otogenic thrombophlebitis may occur in lateral, transverse, upper and lower petrosal sinuses, and rarely in cavernous. In some cases thrombophlebitis proces may expand into brain or emissary mastoid veins. Lateral sinus thrombophlebitis in chronic otitis media usually appears clinically as septic fever, earache, and increasing neurologic signs. In acute otitis media when thrombophlebitis develops the patient complains about headache, high fever and visual acquity. Diagnosis of venous sinus thrombophlebitis is based on clinical signs, radiological imaging (CT scan, MRI), bacteriological examinations and laboratory biochemical tests. Contrast enhanced CT scan shows delta sign. Septic thrombophlebitis sinus sigmoidei is caused by mixed bacterial flora. Surgical treatment in cases with septic thrombus consists of radical modiffied ear operation and lateral sinus exposure. Thrombectomy and jugular vein ligation is performed when sepsis or thrombus is present. Mastoidectomy and tympanic cavity drainage is performed in cases with lateral sinus thrombosis in acute mastoiditis. Intravenous antibiotics therapy should be continued for 2 weeks. Anticoagulants should be given taking into consideration parameters of coagulation system and the type of thrombus. Treatment results of venous sinuses thrombophlebitis are good if they are not accompanied by other intracranial complications. Hasła indeksowe: zapalenia ucha środkowego, powikłania, zapalenia zakrzepowe zatok żylnych Key words: otitis media, complications, thrombophlebitis dural veins Otolaryngol Pol 2007; LXI (5): by Polskie Towarzystwo Otorynolaryngologów Chirurgów Głowy i Szyi Powikłania zapaleń uszu występują obecnie bardzo rzadko. Wprowadzenie antybiotyków, nowoczesne metody diagnostyki i leczenia spowodowały, zmniejszenie liczby powikłań usznopochodnych [1, 2]. Obraz kliniczny obecnie występujących powikłań uległ zmianie na skutek leczenia antybiotykami chorych z zapaleniem uszu. Przed wprowadzeniem antybiotyków dominowały powikłania usznopochodne w następstwie ostrego zapalenia ucha środkowego (AOM acute otitis media). Obecnie częściej występują powikłania przewlekłego zapalenia ucha środkowego (COM chronic otitis media) perlakowego lub ziarninowego, rzadko ostrego lub utajonego zapalenia wyrostka sutkowatego (ML mastoiditis lenta) [2, 3]. Wśród powikłań wewnątrzczaszkowych, zakrzepowe zapalenie zatoki esowatej (TSS thrombophlebitis sinus sigmoidei) występuje na czwartym miejscu po zapaleniu opon mózgowo- -rdzeniowych, ropniu nadtwardówkowym i ropniu mózgu [3, 4]. W materiale Osma i wsp. [5] na 57 powikłań wewnątrzczaszkowych, zakrzepowe zapalenie zatoki esowatej stwierdzono u 1 (1,8%) chorego. Zapalenie zakrzepowe zatoki esowatej może wystąpić z posocznicą (STSS septic thrombophlebitis sinus sigmoidei) jako powikłanie zapaleń ucha środkowego lub zatok oraz jako proces zakrzepowy bez posocznicy (NSTSS nonseptic thrombophlebitis sinus sigmoidei) występujące w zaburzeniach wrodzonych lub nabytych układu krzepnięcia, po urazach, antykoncepcji hormonalnej lub w następ- 769
2 J. Kuczkowski stwie utajonego zapalenia wyrostka sutkowatego [6 8]. Powstaniu STSS sprzyja położenie anatomiczne zatoki w sąsiedztwie procesu zapalnego wyrostka sutkowatego. Obecność licznych połączeń układu żylnego wewnątrzczaszkowego z zewnątrzczaszkowym w okolicy kości skroniowej jest czynnikiem sprzyjającym rozwojowi dalszych powikłań. Zatoka poprzeczna łączy się ze spływem zatok (torcular Herophili) oraz z zatoką esowatą, posiada liczne połączenia żylne z móżdżkiem, z żyłami opon. Zatoka esowata łączy się z opuszką żyły szyjnej, z zatoką jamistą za pomocą zatoki skalistej górnej (łączącej się z żyłą Trolarda), z żyłą oponową środkową za pomocą zatoki skalisto-łuskowej i żyłą Labbego, z jamą sutkową i jamą bębenkową za pomocą drobnych żył, z żyłami zewnątrzczaszkowymi za pomocą żyły wypustowej sutkowej i kłykciowej. Zatoka skalista dolna łączy opuszkę żyły szyjnej wewnętrznej z zatoką jamistą, z zatoką skalistą górną, splotem żylnym podstawnym i kręgowym, z żyłą słuchową wewnętrzną. Opuszka żyły szyjnej wewnętrznej posiada połączenia z żyłą wodociągu przedsionka [8, 9]. Proces zakrzepowy w zatoce esowatej może rozwijać się na drodze przeniesienia zakażonych zakrzepów naczyniami żylnymi z jamy sutkowej lub bębenkowej, bezpośrednio z przylegającej zakażonej kości lub z ropnia okołozatokowego [10, 11]. Powstanie w przestrzeni zewnątrzoponowej ropnia okołozatokowego doprowadza do powstania stanu zapalnego zatoki żylnej z formowaniem zakrzepu przyściennego. Zakrzep przyścienny powiększa się wewnątrz naczynia, powoduje obturację światła, rozprzestrzenia się w kierunku spływu zatok, do zatoki skalistej górnej, zatoki jamistej lub żyły podobojczykowej [12, 13]. Zakażenie zakrzepu prowadzi do wystąpienia stanu zapalnego i martwicy ściany naczynia, odrywania się skrzepów z wystąpienia zakażonych zatorów oraz ujawnienia się objawów ogólnych posocznicy z gorączką septyczną (STSS). Najczęstszą przyczyną powstania posocznicy jest mieszana flora bakteryjna: Staphylococcus aureus Proteus sp, Streptococcus sp, Escherichia coli, Haemophilus influenzae i beztlenowce [1, 2, 9, 13]. Zastosowanie we wczesnym okresie choroby antybiotyków powoduje, że posiewy krwi mogą być ujemne. Rozwój ziarniny zapalnej wokół zatoki może prowadzić do powstania ograniczonego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, ropnia mózgu. Rozwój zakrzepu wewnątrz zatoki poprzecznej i strzałkowej może doprowadzać do zaburzeń w krążeniu płynu mózgowo-rdzeniowego i w konsekwencji do powstania łagodnego nadciśnienia wewnątrzczaszkowego objawiającego się silnymi bólami głowy, podwójnym widzeniem, obrzękiem tarczy nerwu wzrokowego i porażeniem nerwu odwodzącego [9, 12, 14, 15]. Zakrzep w zatokach skalistych może prowadzić do zajęcia zatoki jamistej i wystąpienia zaburzeń ostrości wzroku, opadania powieki, wytrzeszczu oraz zastoju w obrębie oczodołu. Objawy SST są uzależnione od rozwoju skrzepliny wewnątrz naczynia oraz procesu zapalnego. W początkowym okresie chorzy skarżą się na bóle w okolicy ucha, złe samopoczucie, stany podgorączkowe. Leczenie antybiotykami chorego w tym okresie może zamazywać klasyczny obraz zakrzepowego zapalenia zatoki esowatej i utrudniać jego rozpoznanie. W okresie rozwoju zapalenia septycznego zatoki esowatej występują objawy ogólne w postaci: bólów głowy i chorego ucha, podwyższenia ciepłoty ciała wahającej się od 36 do 40ºC, narastającej z gwałtownymi wstrząsającymi dreszczami, okresowej hipotermii, wymiotów, senności, bladości powłok ciała, suchości warg i języka, sztywności karku (towarzyszących w zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych), duszności (spowodowanej obecnością przerzutów septycznych w płucach), żółtaczką z powodu uszkodzenia septycznego wątroby, obecnością wybroczyn podskórnych, powiększenia śledziony, przyspieszenia tętna powyżej 90/min, liczby oddechów powyżej 20/min, leukocytozy powyżej /mm 3 [2, 9, 16, 17]. Objawy miejscowe w STSS polegają na pojawieniu się tętniącej ropnej wydzieliny w uchu, bolesności przewodu słuchowego, bolesności i obrzęku wzdłuż przedniej krawędzi mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowatego (ok. 20% przypadków) oraz obrzęku i bolesności na ucisk w okolicy żyły wypustowej sutkowej (objaw Griesingera) [11, 12, 14]. Objawy neurologiczne i okulistyczne w postaci bólów głowy, nudności, senności, podwójnego widzenia, zaburzeń ostrości wzroku, związane są ze wzrostem ciśnienia wewnątrzczaszkowego lub rozwojem innych powikłań wewnątrzczaszkowych. Według Monolidisa i wsp. [9] oraz Samuela i wsp.[11] w ponad 40% przypadków STSS towarzyszą inne powikłania wewnątrzczaszkowe. Objawy powikłań odległych uzależnione są od rozwoju zakażonych zatorów i ropni w narządach miąższowych, najczęściej w płucach, wątrobie i nerkach. Roz-poznanie zapalenia zakrzepowego zatoki esowatej opiera się na dokładnym zebraniu wywiadu, badaniu przedmiotowym, badaniach laboratoryjnych i badaniach obrazowych. W każdym przypadku należy dokonać badania neurologicznego oraz badania ostrości wzroku, pola widzenia i dna oczu. Punkcja lędźwiowa z 770
3 uwzględnieniem przeciwwskazań może być wykonana u chorego w celu oceny ciśnienia płynu mózgowo-rdzeniowego oraz badania biochemicznego i bakteriologicznego. Próby Queckenstedta i Tobey- Ayera nie są pomocne w ustaleniu rozpoznania [9, 17]. Badanie bakteriologiczne w kierunku zakażeń tlenowych i beztlenowych wykonuje się z materiału biologicznego pobranego z ucha oraz z krwi żylnej drogą oddzielnego wkłucia. O rozpoznaniu posocznicy w przebiegu STSS świadczy dodatni posiew krwi. Wyniki ujemne posiewu krwi nie wykluczają obecności posocznicy, ponieważ większość chorych jest w tym okresie intensywnie leczona antybiotykami. Badania laboratoryjne są niezbędne w celu rozpoznania STSS. Najczęstszymi zmianami we krwi są: anemia, wzrost OB i CRP, podwyższona leukocytoza, rzadziej trombocytopenia (wynik zaburzeń w układzie krzepnięcia), w rozmazie krwi stwierdza się przewagę granulocytów z przesunięciem obrazu w lewo. W badaniu moczu pojawiają się hematuria oraz białko [15, 16, 19]. Badania obrazowe są decydujące o rozpoznaniu STSS oraz pozwalają na różnicowanie z innymi powikłaniami wewnątrzczaszkowymi (ropień mózgu, ropień nadtwardówkowy, zespół łagodnego nadciśnienia wewnątrzczaszkowego). Zdjęcie RTG w projekcji Schüllera wykazuje ogniska rozmiękania kości w wyrostku sutkowatym. Badanie USG Dopplera pozwala ocenić drożność i szybkość przepływu w żyle szyjnej wewnętrznej. Badanie TK wysokiej rozdzielczości kości skroniowych wykonuje się w projekcji osiowej i czołowej z kontrastem i bez kontrastu. W badaniu TK z kontrastem można wykazać obraz ubytku w zatoce z zakrzepem z obrączkowatym wzmocnieniem ( objaw delty ) dookoła zajętej zatoki [20 22]. Badanie TK dzieci z STSS wykazuje pozytywne obrazy u 42% badanych [4, 7, 20]. Angiografia lub wenografia są badaniami, które są rozstrzygającymi, ale ze względu na niebezpieczeństwo rozsiewu zakrzepów obecnie są rzadko wykonywane. Badanie MRI niewymagające kontrastu wykazuje izointensywne obrazy T1-zależne i hypointensywne T2-zależne, których intensywność wzrasta w czasie następnego badania, ponieważ oxyhemoglobina skrzepu ulega przekształceniu w methemoglobinę i deoxyhemoglobinę [4, 7, 22]. Badanie MRI może wykazać nieprawidłowy sygnał z zatoki, a także brak przepływu krwi. Badanie MRI z frakcją naczyniową może wykazać obecność płynnej krwi w świetle zatoki i dlatego jest bardzo przydatne w badaniach kontrolnych. W rozpoznaniu różnicowym należy uwzględnić wirusowe zapalenie płuc, gruźlicę prosówkową, dur brzuszny, malarię, zapalenie miedniczek nerkowych oraz ropień mózgu, ropień nadtwardówkowy, zespół łagodnego nadciśnienia wewnątrzczaszkowego. Leczenie powikłań zapalnych zatok żylnych powinno być wdrożone natychmiast po ustaleniu rozpoznania i polega na intensywnym leczeniu antybiotykami oraz leczeniu chirurgicznym ucha. W pierwszym okresie chorzy wymagają nawodnienia płynami, uzupełnienia krwi, wspomagania układu sercowo-naczyniowego i oddechowego. Wystąpienie objawów neurologicznych powinno być natychmiast skonsultowane z neurochirurgiem. Przed przystąpieniem do leczenia chirurgicznego zapaleń zatok żylnych należy posiadać wiedzę na temat prawidłowej anatomii oraz odmian anatomicznych zatok żylnych i żył na szyi, połączeń wewnątrz- i zewnątrzczaszkowych naczyń żylnych, patofizjologii nadciśnienia wewnątrzczaszkowego oraz wpływu krążenia żylnego na przepływ mózgowy krwi [7, 9]. Leczenie chirurgiczne STSS w przebiegu przewlekłego zapalenia ucha środkowego wymaga operacji radykalnej ucha lub radykalnej zmodyfikowanej z szerokim odsłonięciem zatoki esowatej na całym przebiegu w wyrostku sutkowatym. Ziarninę na ścianie zatoki należy ostrożnie usunąć. Operacja zatoki esowatej nie ma na celu udrożnienia jej światła, lecz usunięcie ogniska zapalnego. W dalszym etapie przeprowadza się badanie drożności zatoki oraz wykonuje się jej nakłucie w kierunku proksymalnym i dystalnym. W przypadku braku krwi płynnej oraz obecności zmian martwiczych w ścianie zatoki, dokonuje się podwiązania żyły szyjnej wewnętrznej powyżej żyły twarzowej oraz nacina się zatokę esowatą i usuwa skrzep wraz ze zmienionymi chorobowo tkankami. Wycięcie zatoki esowatej wykonuje się poniżej spływu zatoki skalistej górnej, ażeby zapobiec udarowi skroniowo-ciemieniowemu na skutek zakrzepu w żyle Labbego. Przeciwwskazania do wycięcia chorej zatoki esowatej są następujące: brak lub znaczna asymetria kontrlateralnej zatoki poprzecznej lub esowatej, obecność niewielkiej skrzepliny w zatoce oraz obecność innych powikłań wewnątrzczaszkowych powodujących wzrost ciśnienia wewnątrzczaszkowego (zapalenie opon, ropień mózgu, ropniak podtwardówkowy). Po uzyskaniu krwi płynnej dokonuje się obliteracji zatoki za pomocą surgicelu. Wielu innych autorów postępuje inaczej w przypadku zakażonego zakrzepu [9, 12, 21]. Monolidis i wsp. w materiale 12 chorych z STSS, w 6 przypadkach wykonali resekcję zatoki esowatej, a w pozostałych 6 wycięcie zakrzepu z zastosowaniem cewnika Fogarta [9]. 771
4 J. Kuczkowski Podwiązywanie żyły szyjnej wewnętrznej w STSS jest przedmiotem dyskusji. Argumentami przemawiającymi za podwiązaniem żyły szyjnej wewnętrznej jest przede wszystkim zabezpieczenie przed powstaniem zatorów na obwodzie oraz izolacja zakażenia. Przeciw podwiązywaniu żyły szyjnej wewnętrznej przemawiają: możliwość powstania wstecznej zakrzepicy w zatoce, rozwój posocznicy mimo podwiązania żyły szyjnej oraz możliwość uszkodzenia nerwów czaszkowych [9, 17]. W ostatnim czasie wykazano obecność zakrzepu w żyle szyjnej wewnętrznej po operacjach węzłowych, które ulegały samoistnej rekanalizacji (cyt. wg [18, 20]). Leczenie dożylne antybiotykami powinno trwać co najmniej 2 tygodnie i musi uwzględniać potencjalną obecność zakażenia paciorkowcami, gronkowcami, bakteriami Gram-ujemnymi i beztlenowcami. Dobrym rozwiązaniem terapeutycznym jest podawanie dożylne Vankomycyny w przypadku oporności wśród paciorkowców i gronkowców. U chorych z podejrzeniem innych powikłań wewnątrzczaszkowych należy stosować cefalosporyny trzeciej generacji oraz metronidazol. Powikłania będące następstwem przewlekłego zapalenia ucha należy leczyć penicylinami syntetycznymi oraz aminoglikozydami. W niektórych zakażeniach wywołanych gronkowcem złocistym należy stosować Rifampicynę [9, 12, 17]. Zastosowanie leków przeciwkrzepliwych w zapaleniu zakrzepowych zatok żylnych budzi nadal wiele kontrowersji [6, 8]. Wskazaniem do ich stosowania jest wystąpienie septycznych zatorów u chorych z STSS. Większość autorów zaleca stosowanie w okresie pooperacyjnym heparyny drobnocząsteczkowej przez okres 2 tygodni [6]. W obecności zakrzepu bez posocznicy stosowanie leków przeciwkrzepliwych jest raczej nieuzasadnione. Wystąpienie zakrzepu nieseptycznego w zaburzeniach krzepliwości lub po urazach wymaga leczenia trombolitycznego lub przeciwzakrzepowego. Potencjalnymi powikłaniami leczenia przeciwzakrzepowego jest krwawienie, trombocytopenia, interakcja z innymi lekami, osteoporoza oraz martwica krwotoczna skóry [6]. Rokowanie w zapaleniu zakrzepowym zatok żylnych jest zawsze poważne. Zależy ono od okresu, w którym podjęto leczenie chorego, rodzaju zakażenia, stanu immunologicznego chorego oraz obecności innych powikłań lub chorób ogólnoustrojowych. Śmiertelność z powodu STSS przed erą leczenia operacyjnego wynosiła 100%. Wprowadzenie sulfonamidów i penicyliny zredukowało śmiertelność wśród tych chorych do 30%. W materiale Meltzera [cyt. wg. 4] z 1935 roku śmiertelność z powodu STSS wynosiła 39%, a w zestawieniu Teichgrabera i wsp. [19] z 1982 roku zmniejszyła się do 16%. W ostatnich 25 latach śmiertelność z powodu STSS wahała się od 0 do 10% [4, 18, 19]. POSUMOWANIE Zakrzepowe zapalenie zatok żylnych jest rzadkim powikłaniem wewnątrzczaszkowym. Najczęstszą przyczyną STSS jest zapalenie perlakowe ucha. Rozpoznanie zakrzepu septycznego potwierdza obecność drobnoustrojów we krwi. Dominującymi czynnikami chorobotwórczymi STSS są paciorkowce, gronkowce oraz drobnoustroje beztlenowe. Badanie TK i MRI dobrze obrazuje stan wyrostka sutkowatego, jamy bębenkowej, zatok żylnych oraz ujawnia ewentualną obecność innych powikłań wewnątrzczaszkowych. Leczenie antybiotykami powinno być szerokospektralne z możliwością dobrej penetracji bariery krew-mózg. Usuwanie chirurgiczne zakrzepu z zatoki esowatej oraz stosowanie leków przeciwkrzepliwych jest kontrowersyjne. Śmiertelność z powodu zakrzepowego zapalenia zatok żylnych jest niska, jeśli wcześnie zostanie wdrożone leczenie antybiotykami i leczenie chirurgiczne. PIŚMIENNICTWO 01. Kangsanarak J, Fooanant S, Ruckphaopunt K, Navachoroen N, Teotrakul S. Extracranial and intracranial complications of suppurative otitis media. Report of 102 cases. J Laryngol Otol. 1993; 107: Gower D, McGuirt WF. Intracranial complications of acute and chronic infectious ear disease: a problem still with us. Laryngoscope 1983; 93: Doyle KJ, Jackler RK. Otogenic cavernous sinus thrombosis. Otolaryngol Head Neck Surg 1991; 104: Ooi HE, Hilton M, Hunter G. Management of lateral sinus thrombosis: update and literature review. J Laryngol Otol. 2003; 117: Osma U, Coreoglu S, Hosoglu S. The complications of chronic otitis media: report of 93 cases. J Laryngol Otol. 2000; 114: Bradley DT, Hashisaki GT, Mason JC. Otogenic sigmoid sinus thrombosis: what is the role of anticoagulation? Laryngoscope 2002; 112: Kaplan DM, Kraus M, Puterman M, Niv A, Leiberman A, Fliss DM. Otogenic lateral sinus thrombosis in children. Int J Pediatr Otorhinolaryngol. 1999; 49:
5 Oestreicher-Kedem Y, Raveh E, Kornreich L, Popovtzer A, 18. Spandow O, Gothefors L, Fagerlund M, et al. Lateral sinus Buller N, Nageris B. Prothrombotic factors in children with otitis media and sinus thrombosis. Laryngoscope 2004; 114: Monolidis S, Kutz JW. Diagnosis and management of lateral sinus thrombosis. Otol Neurotol. 2005; 26: Rosen A, Scher N. Nonseptic lateral sinus thrombosis: the otolaryngologic perspective. Laryngoscope 1997; 107: Samuel J, Fernandes CM. Lateral sinus thrombosis (a review of 45 cases). J Laryngol Otol. 1987; 101: Stam J. Thrombosis of the cerebral veins and sinuses. N Engl J Med. 2005; 352: O Connel JE. Lateral sinus thrombosis: a problem still with us. J Laryngol Otol. 1990; 104: Holzmann D, Huisman TA, Linder TE. Lateral dural sinus thrombosis in childhood. Laryngoscope 1999; 109: Kuczkowski J, Mikaszewski B. Intracranial complications of acute and chronic mastoiditis: report of two cases in children. Int J Pediatr Otorhinolaryngol. 2001; 60: Goldenberg RA. Lateral sinus thrombosis: medical or surgical treatment. Arch Otolaryngol. 1985; 111: Iseri M, Aydin Ö, Üstündağ E, Keskin G, Almaç A. Management of lateral sinus thrombosis in chronic otitis media. Otol Neurotol. 2006; 27: thrombosis after untreated otitis media. A clinical problem again? Eur Arch Otorhinolaryngol. 2000;257: Teichgraeber JF, Per-Lee JH, Turner JS Jr. Lateral sinus thrombosis: a modern perspective. Laryngoscope 1982; 92: Wong I, Kozak FK, Poskitt K, Ludemann JP, Harriman M. Pediatric lateral sinus thrombosis: retrospective case series and literature review. J Otolaryngol. 2005; 34: Singh B. The management of lateral sinus thrombosis. J Laryngol Otol. 1993; 107: Agarwal A, Lowry P, Isaacson G. Natural history of sigmoid sinus thrombosis. Ann Otol Rhinol Laryngol. 2003; 112: Adres autora: dr hab. med. Jerzy Kuczkowski Klinika Otolaryngologii AM w Gdańsku ul Dębinki Gdańsk tel. 058/ jerzyk@amg.gda.pl Pracę nadesłano: r. 773
1. Protezowanie aparatami (przewodnictwo powietrzne i kostne). 2. Ćwiczenia logopedyczne.
2. Implantacje mikroelektrod do ślimaka przekazywanie odpowiednio dobranych sygnałów elektrycznych do receptorów w sposób sterowany komputerem. Rehabilitacja w uszkodzeniach słuchu: 1. Protezowanie aparatami
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
Autorzy nie zgłaszają konfliktu interesów. Powikłania ostrego zapalenia wyrostka sutkowatego u dzieci Complications of acute mastoiditis in children Jerzy Kuczkowski, Waldemar Narożny, Czesław Stankiewicz,
Ropień Bezolda powikłanie zapalenia ucha środkowego
Warszawa 25-26 listopada 2016 Wiesław Konopka Ropień Bezolda powikłanie zapalenia ucha środkowego Ostre zapalenie ucha środkowego u dzieci jest najczęstszą przyczyną powikłań usznopochodnych Otitis media
Imię i nazwisko Pacjenta: PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY
FORMULARZ ZGODY I Informacje o osobach uprawnionych do wyrażenia zgody Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:..... PESEL/Data urodzenia Pacjenta:... II Nazwa procedury
Definicja INFEKCYJNE ZAPALENIE WSIERDZIA 2015-04-23
Definicja INFEKCYJNE ZAPALENIE WSIERDZIA II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 Wewnątrznaczyniowe zakażenie obejmujące struktury serca (np. zastawki, wsierdzie komór i przedsionków), duże naczynia krwionośne
przewlek³ego stanu zapalnego ucha œrodkowego
93 Otorynolaryngologia, 2005, 4(2), 93-99 Ocena powik³añ wewn¹trzczaszkowych w przebiegu przewlek³ego stanu zapalnego ucha œrodkowego Intracranial complications of chronic otitis media JOANNA KOBIORSKA-NOWAK,
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
Wraz z wprowadzeniem nowoczesnej antybiotykoterapii w latach 40. XX w. istotnie zmniejszyła się liczba wewnątrzskroniowych i wewnątrzczaszkowych powikłań usznopochodnych u dzieci. Częstość występowania
WCZESNE OBJAWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ U DZIECI
WCZESNE OBJAWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ U DZIECI Elżbieta Adamkiewicz-Drożyńska Katedra i Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologii Początki choroby nowotworowej u dzieci Kumulacja wielu zmian genetycznych
uszkodzenie tkanek spowodowane rozszerzeniem lub zwężeniem zamkniętych przestrzeni gazowych, wskutek zmian objętości gazu w nich zawartego.
Barotrauma uszkodzenie tkanek spowodowane rozszerzeniem lub zwężeniem zamkniętych przestrzeni gazowych, wskutek zmian objętości gazu w nich zawartego. Podział urazów ciœnieniowych płuc zatok obocznych
Definicja INFEKCYJNE ZAPALENIE WSIERDZIA
INFEKCYJNE ZAPALENIE WSIERDZIA II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 Definicja Wewnątrznaczyniowe zakażenie obejmujące struktury serca (np. zastawki, wsierdzie komór i przedsionków), duże naczynia krwionośne
KATEDRA CHIRURGII STOMATOLOGICZNEJ I SZCZĘKOWO- TWARZOWEJ ZAKŁAD CHIRURGII STOMATOLOGICZNEJ
DLA STUDENTÓW III ROKU ODDZIAŁU STOMATOLOGII SEMESTR VI (LETNI) 1. Zapoznanie z organizacją Katedry, w szczególności z organizacją Zakładu Chirurgii Stomatologicznej. Powiązania chirurgii stomatologicznej
Analysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn
Analiza powikłań infekcyjnych u dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną leczonych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie Analysis of infectious complications inf children with
Pytania na II-gi termin poprawkowy z anatomii prawidłowej człowieka dla studentów Oddziału Stomatologicznego
Pytania na II-gi termin poprawkowy z anatomii prawidłowej człowieka dla studentów Oddziału Stomatologicznego CZASZKA 1. Połączenia ścisłe kości czaszki. Ciemiączka 2. Staw szczytowo-potyliczny 3. Staw
Lp. Zakres świadczonych usług i procedur Uwagi
Choroby układu nerwowego 1 Zabiegi zwalczające ból i na układzie współczulnym * X 2 Choroby nerwów obwodowych X 3 Choroby mięśni X 4 Zaburzenia równowagi X 5 Guzy mózgu i rdzenia kręgowego < 4 dni X 6
Katedra i Klinika Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu Wydziału Lekarskiego w Katowicach SUM Kierownik: prof. dr hab. n. med.
Katowice 2016 Jolanta Żak Katedra i Klinika Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu Wydziału Lekarskiego w Katowicach SUM Kierownik: prof. dr hab. n. med. Damian Kusz W razie zaobserwowania niepokojących
UNIWERSYTET MEDYCZNY W BIAŁYMSTOKU SYLABUS - CHIRURGIA.... (imię i nazwisko)
UNIWERSYTET MEDYCZNY W BIAŁYMSTOKU SYLABUS - CHIRURGIA... (imię i nazwisko) III rok (semestr 5/6) wykłady seminaria ćwiczenia I Klinika Chirurgii Ogólnej i Endokrynologicznej II Klinika Chirurgii Ogólnej
CHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH
CHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH KATEDRA I KLINIKA CHIRURGII NACZYŃ I ANGIOLOGII AKADEMII MEDYCZNEJ W LUBLINIE Kierownik: Dr hab.n. med. Jacek Wroński UDROŻNIENIE T. SZYJNEJ WEWNĘTRZNEJ WSKAZANIA
Powikłania zapaleń płuc
Powikłania zapaleń płuc Katarzyna Krenke Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Miejscowe powikłania zapaleń płuc Powikłany wysięk parapneumoniczny/ropniak
Zapalenia płuc u dzieci. Joanna Lange
Zapalenia płuc u dzieci Joanna Lange choroba przebiegająca z dusznością, gorączką oraz różnymi objawami osłuchowymi, potwierdzona (zgodnie z definicją kliniczno - radiologiczną) lub nie (zgodnie z definicją
Imię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:..
FORMULARZ ZGODY I Informacje o osobach uprawnionych do wyrażenia zgody Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:.. PESEL/Data urodzenia Pacjenta:... II Nazwa procedury medycznej
Gorączka. Dr hab. med. Agnieszka Szypowska Dr med. Anna Taczanowska Lek. Katarzyna Piechowiak. Klinika Pediatrii Warszawski Uniwersytet Medyczny
Gorączka Dr hab. med. Agnieszka Szypowska Dr med. Anna Taczanowska Lek. Katarzyna Piechowiak Klinika Pediatrii Warszawski Uniwersytet Medyczny Ciepłota ciała Kontrolowana przez ośrodek termoregulacji w
Tematy seminariów z Neurologii dla V roku Kierunku Lekarskiego realizowane w Klinice Neurochirurgii:
Tematyka zajęć i zaliczenie z Neurologii - plik pdf do pobrania Neurochirurgia Do zajęć seminaryjnych student jest zobowiązany przygotować wiedzę teoretyczną zgodnie ze słowami kluczowymi do danego tematu.
Imię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:..
FORMULARZ ZGODY I Informacje o osobach uprawnionych do wyrażenia zgody Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:.. PESEL/Data urodzenia Pacjenta:... II Nazwa procedury medycznej
57.94 Wprowadzenie na stałe cewnika do pęcherza moczowego
ICD9 kod Nazwa 03.31 Nakłucie lędźwiowe 03.311 Nakłucie lędźwiowe w celu pobrania płynu mózgowo-rdzeniowego 100.62 Założenie cewnika do żyły centralnej 23.0103 Porada lekarska 23.0105 Konsultacja specjalistyczna
Anna Durka. Opiekun pracy: Dr n. med. Waldemar Machała
Anna Durka Zastosowanie aktywowanego białka C (Xigris) u pacjentów leczonych z powodu ciężkiej sepsy w II Zakladzie Anestezjologii i Intensywnej Terapii USK nr 2 im. WAM w Łodzi. Opiekun pracy: Dr n. med.
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
Actual problem of meningitis and other intracranial complications in cases of otitis media and sinusitis in children SUMMARY The most frequent primary infections causing purulent meningitis in older children
Zakażenia układu moczowego u dzieci. Zofia Konarska Klinika Pediatrii WUM
Zakażenia układu moczowego u dzieci Zofia Konarska Klinika Pediatrii WUM Plan wędrówki Kilka definicji Rekomendacje, siła zaleceń Omówienie przypadków dzieci z ZUM w świetle rekomendacji Najważniejsze
Imię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:...
FORMULARZ ZGODY I Informacje o osobach uprawnionych do wyrażenia zgody Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... PESEL/Data urodzenia Pacjenta:... II Nazwa procedury medycznej
Radiologia zabiegowa. Radiologia zabiegowa. Radiologia zabiegowa. dr n.med. Jolanta Meller
Radiologia zabiegowa dr n.med. Jolanta Meller Radiologia zabiegowa wykorzystuje metody obrazowania narządów oraz sprzęt i techniki stosowane w radiologii naczyniowej do przeprowadzania zabiegów leczniczych
Zaawansowany. Zaliczenie pierwszego semestru z anatomii i z patologii
1 Kierunek: PILĘGNIARSTWO Nazwa przedmiotu Chirurgia i pielęgniarstwo chirurgiczne Kod przedmiotu Poziom przedmiotu Rok studiów Semestr Liczba punktów Metody nauczania Język wykładowy Imię i nazwisko wykładowcy
Leczenie żylaków. Warianty usługi: estetyka.luxmed.pl
Leczenie żylaków Przewlekła niewydolność żylna to choroba objawiająca się zmęczeniem, obrzękiem i bólem nóg, szpecącymi pajączkami żylnymi, żylakami czy owrzodzeniami żylnymi. Zabiegi usunięcia żylaków
Imię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:...
FORMULARZ ZGODY I Informacje o osobach uprawnionych do wyrażenia zgody Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... PESEL/Data urodzenia Pacjenta:... II Nazwa procedury medycznej
ZAKŁAD DIAGNOSTYKI OBRAZOWEJ Cennik badań
ZAKŁAD DIAGNOSTYKI OBRAZOWEJ Cennik badań Badania RTG 1 Zdjęcia klatki piersiowej ( p-a lub boczne) 2 40,00 2 Zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej - 30,00 3 Zdjęcie czaszki 2 40,00 4 Zdjęcie celowane siodełka
Grant NCN 2011/03/B/ST7/03649. Reguły systemu wsparcia decyzji: wskazania/przeciwskazania trombolizy
Grant NCN 2011/03/B/ST7/03649 Reguły systemu wsparcia decyzji: wskazania/przeciwskazania trombolizy Kryterium Dane (jakie) Dane (źródło) Reguła Moduł wiek wiek pacjent/osoba > 18 lat (włączająca) kliniczne
Zapalenie ucha środkowego
Zapalenie ucha środkowego Poradnik dla pacjenta Dr Maciej Starachowski Ostre zapalenie ucha środkowego. Co to jest? Ostre zapalenie ucha środkowego jest rozpoznawane w przypadku zmian zapalnych w uchu
ZAPALENIE OPON MÓZGOWO RDZENIOWYCH U NIEMOWLĄT I DZIECI MENINGITIS
ZAPALENIE OPON MÓZGOWO RDZENIOWYCH U NIEMOWLĄT I DZIECI MENINGITIS Choroba zakaźna wywoływana przez wirusy lub bakterie, rzadziej przez pierwotniaki i pasożyty. ETIOLOGIA Przyczyny infekcyjne Przyczyny
SZKARLATYNA PŁONICA NADAL GROŹNY PRZECIWNIK
SZKARLATYNA PŁONICA NADAL GROŹNY PRZECIWNIK OBJAWY Pierwsze objawy szkarlatyny są bardzo gwałtowne. Pojawia się silny ból gardła, kaszel i wymioty. Towarzyszą jej wysoka gorączka, bóle głowy i znaczne
Zakażenia układu moczowego u dzieci. Zofia Konarska Klinika Pediatrii WUM KURS 2019
Zakażenia układu moczowego u dzieci Zofia Konarska Klinika Pediatrii WUM KURS 2019 Plan wędrówki Kilka definicji Rekomendacje, siła zaleceń CASE Najważniejsze zalecenia Zakażenie górnych dróg układu moczowego
WYNIKI PUNKTOWEGO BADANIA ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM ZAKAŻEŃ MIEJSCA OPEROWANEGO PRZEPROWADZONEGO 2013 ROKU W WSZZ W TORUNIU
WYNIKI PUNKTOWEGO BADANIA ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM ZAKAŻEŃ MIEJSCA OPEROWANEGO PRZEPROWADZONEGO 2013 ROKU W WSZZ W TORUNIU Ewa Chodakowska WszZ ToruŃ Badanie przeprowadzono w ramach
Terapeutyczne Programy Zdrowotne 2012 Leczenie dystonii ogniskowych i połowiczego kurczu twarzy
Załącznik nr 13 do Zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu: LECZENIE DYSTONII OGNISKOWYCH I POŁOWICZEGO KURCZU TWARZY ICD-10 G24.3 - kręcz karku G24.5 - kurcz
Inwazyjna choroba meningokokowa. Posocznica (sepsa) meningokokowa
Inwazyjna choroba meningokokowa Posocznica (sepsa) meningokokowa Sepsa, posocznica, meningokoki to słowa, które u większości ludzi wzbudzają niepokój. Każdy z nas: rodzic, opiekun, nauczyciel, dorosły
POLIOMYELITIS. (choroba Heinego Medina, nagminne porażenie dziecięce, porażenie rogów przednich rdzenia, polio)
W latach 50. na chorobę Heinego-Medina chorowało w Europie i USA jedno na 5000 dzieci. Po wdrożeniu w Polsce masowych szczepień przeciw poliomyelitis, już w 1960 roku zarejestrowano mniej zachorowań. W
Imię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:...
FORMULARZ ZGODY I Informacje o osobach uprawnionych do wyrażenia zgody Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... PESEL/Data urodzenia Pacjenta:... II Nazwa procedury medycznej
UNIWERSYTECKIE CENTRUM KLINICZNE. Zakład Radiologii. ul. Dębinki 7, 80-952 Gdańsk, tel. (058) 349 22 60 CENNIK USŁUG 2010
Załącznik nr 3 UNIWERSYTECKIE CENTRUM KLINICZNE Zakład Radiologii ul. Dębinki 7, 80-952 Gdańsk, tel. (058) 349 22 60 Rentgenodiagnostyka CENNIK USŁUG 2010 L.p. Badanie Cena PLN 1. RTG klatki piersiowej
Stopa cukrzycowa. Dr med. Anna Korzon-Burakowska Katedra Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii AMG Kierownik prof.dr hab. med. B.
Stopa cukrzycowa Dr med. Anna Korzon-Burakowska Katedra Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii AMG Kierownik prof.dr hab. med. B. Wyrzykowski Stopa cukrzycowa - definicja Infekcja, owrzodzenie lub destrukcja
AIDS AIDS jest nabytym zespołem upośledzenia odporności, którego skrót (AIDS) wywodzi się od pierwszych liter nazwy angielskiej: (A)cquired (I)mmune
AIDS AIDS jest nabytym zespołem upośledzenia odporności, którego skrót (AIDS) wywodzi się od pierwszych liter nazwy angielskiej: (A)cquired (I)mmune (D)eficiency (S)yndrome. Przyczyny zakażenia AIDS Czynnikiem
USG W DIAGNOSTYCE OBUMIERAJĄCEGO ZAPALENIA JELIT
USG W DIAGNOSTYCE OBUMIERAJĄCEGO ZAPALENIA JELIT Renata Bokiniec Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka WUM Szpital im. ks. Anny Mazowieckiej w Warszawie TECHNIKA BADANIA Głowica liniowa,
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 25 kwietnia 2006 r. w sprawie wymagań dla kandydata na dawcę komórek, tkanek lub narządu
Dz.U.06.79.556 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 25 kwietnia 2006 r. w sprawie wymagań dla kandydata na dawcę komórek, tkanek lub narządu Na podstawie art. 12 ust. 6 ustawy z dnia 1 lipca 2005
CENNIK PROCEDUR MEDYCZNYCH WYKONYWANYCH W PRACOWNI ULTRASONOGRAFII ŚWIĘTOKRZYSKIEGO CENTRUM ONKOLOGII W KIELCACH NA 2019 ROK
1 USG tarczycy 60,00 2 USG piersi 90,00 3 USG worka mosznowego 70,00 4 USG dołów pachowych, nad i podobojczykowych 60,00 5 USG jam opłucnych i worka osierdziowego 60,00 6 USG blizn pooperacyjnych 60,00
Pozaszpitalne zapalenia płuc u dzieci
Pozaszpitalne zapalenia płuc u dzieci Katarzyna Krenke Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Thorax 2011;66: suppl. 2 Zapalenia płuc - etiologia Nowe czynniki
LP. NAZWA BADANIA CENA W PLN
SZPITAL UNIWERSYTECKI NR 2 IM. DR JANA BIZIELA W BYDGOSZCZY ZAKŁAD RADIOLOGII I DIAGNOSTYKI OBRAZOWEJ CENNIK ZEWNĘTRZNY BADAŃ DIAGNOSTYCZNYCH I KONSULTACJI SPECJALISTYCZNYCH NA ROK 2018 Załącznik nr 1
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
- - - - - 314 Pol. Przegląd Otorynolaryngol 2012; 4 (1): 314-318 Zakażenia ropne głębokich przestrzeni szyi w Klinice Otolaryngologii PUM w okresie ostatnich 5 lat Deep neck space suppurative infections
Inwazyjna Choroba Meningokokowa
Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w m. st. Warszawie ul. Kochanowskiego 21,, ul. Cyrulików 35; tel. 22/311-80-07 08; e-mail: oswiatazdrowotna@pssewawa.pl Inwazyjna Choroba Meningokokowa Profilaktyka
Diagnostyka różnicowa omdleń
Diagnostyka różnicowa omdleń II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 Omdlenie - definicja Przejściowa utrata przytomności spowodowana zmniejszeniem perfuzji mózgu (przerwany przepływ mózgowy na 6-8sek lub zmniejszenie
Torbiele przymiedniczkowe nie mogą być mylone z wodonerczem i torbielami okołomiedniczkowymi.
Torbiele przymiedniczkowe nie mogą być mylone z wodonerczem i torbielami okołomiedniczkowymi. Przypadek kliniczny 9 Case courtesy of Dr Ahmed Abd Rabou rid: 24528 Dziewczynka, 8 lat Bóle w lewej okolicy
WSKAZANIA OSTRE KOD OPIS
WSKAZANIA OSTRE KOD OPIS A48.0 ZGORZEL GAZOWA A48.8 INNE OKREŚLONE CHOROBY BAKTERYJNE D.74 METHEMOGLOBINEMIA D.74.0 D.74.8 D.74.9 H.83.3 METHEMOGLOBINEMIA WRODZONA INNE METHEMOGLOBINEMIE NIEOKREŚLONA METHEMOGLOBINEMIA
Jedna bakteria, wiele chorób
Jedna bakteria, wiele chorób prof. dr hab. med. Jacek Wysocki dr n. med. Ilona Małecka Katedra i Zakład Profilaktyki Zdrowotnej, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Specjalistyczny
Spis treści. Część I Choroby układu krążenia 1 Wendy A. Ware. Część II Choroby układu oddechowego 137 Eleanor C. Hawkins
Spis treści Część I Choroby układu krążenia 1 Wendy A. Ware 1 Badanie układu krążenia 2 2 Badania dodatkowe stosowane w chorobach układu krążenia 8 3 Leczenie zastoinowej niewydolności serca 29 4 Zaburzenia
Stany nadkrzepliwości (trombofilie)
Stany nadkrzepliwości (trombofilie) DEFINICJA I ETIOPATOGENEZA Genetycznie uwarunkowana lub nabyta skłonność do zakrzepicy żylnej lub (rzadko) tętniczej, związana z nieprawidłowościami hematologicznymi.
Imię i nazwisko Pacjenta: PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY
FORMULARZ ZGODY I Informacje o osobach uprawnionych do wyrażenia zgody Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:..... PESEL/Data urodzenia Pacjenta:... II Nazwa procedury
Rodzaje omdleń. Stan przedomdleniowy. Omdlenie - definicja. Diagnostyka różnicowa omdleń
Omdlenie - definicja Diagnostyka różnicowa omdleń Przejściowa utrata przytomności spowodowana zmniejszeniem perfuzji mózgu (przerwany przepływ mózgowy na 6-8sek lub zmniejszenie ilości tlenu dostarczonego
Powikłania zapaleń płuc
Powikłania zapaleń płuc Katarzyna Krenke Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Miejscowe powikłania zapaleń płuc Powikłany wysięk parapneumoniczny/ropniak
Wysypka i objawy wielonarządowe
Wysypka i objawy wielonarządowe Sytuacja kliniczna 2 Jak oceniasz postępowanie lekarza? A) Bez badań dodatkowych nie zdecydowałbym się na leczenie B) Badanie algorytmem Centora uzasadniało takie postępowanie
SYLABUS Część A - Opis przedmiotu kształcenia.
Nazwa modułu/przedmiotu : Wydział: Kierunek studiów: Specjalności: SYLABUS Część A - Opis przedmiotu kształcenia. OTOLARYNGOLOGIA DZIECIĘCA Kod modułu LK.3.F.003 I Wydział Lekarski z Oddziałem Stomatologicznym
Wybrane przypadki medyczne na oddziale chirurgii i onkologii dziecięcej
Wybrane przypadki medyczne na oddziale chirurgii i onkologii dziecięcej Maria Marciniak Opiekun koła: Dr n. med. Janusz Jabłoński Kierownik kliniki: Prof. dr n med. Ewa Andrzejewska Ostre zespoły brzuszne
Czy można ograniczyć strefę udaru mózgu?
Czy można ograniczyć strefę udaru mózgu? Agnieszka Słowik Klinika Neurologii UJ CM Epidemiologia udaru mózgu m w Polsce 70 000 przypadków rocznie 175/100 000 rocznie wśród mężczyzn 125/100 000 rocznie
Zapalenia płuc u dzieci
Zapalenia płuc u dzieci Katarzyna Krenke Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Zapalenie płuc - definicja 1. Objawy wskazujące na ostre zakażenie (gorączka,
Imię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:...
FORMULARZ ZGODY I Informacje o osobach uprawnionych do wyrażenia zgody Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... PESEL/Data urodzenia Pacjenta:... II Nazwa procedury medycznej
znieczulenie zewnątrzoponowe znieczulenie podpajęczynówkowe połączone znieczulenie zewnątrzoponowe i podpajęczynówkowe blokady nerwów obwodowych i
Leki przeciwkrzepliwe a anestezja regionalna Anestezja regionalna znieczulenie zewnątrzoponowe znieczulenie podpajęczynówkowe połączone znieczulenie zewnątrzoponowe i podpajęczynówkowe blokady nerwów obwodowych
Podstawy diagnostyki onkologicznej. Podstawy diagnostyki onkologicznej. Marcin Stępie. pień
Marcin Stępie pień Katedra Onkologii i Klinika Onkologii Ginekologicznej AM Wrocław, Dolnośląskie Centrum Onkologii we Wrocławiu. Cele diagnostyki rozpoznanie choroby nowotworowej; ocena zaawansowania
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
Przewlekłe zapalenie ucha środkowego jako wstęp do usznopochodnych powikłań wewnątrzczaszkowych WSTĘP Autorzy nie zgłaszają konfliktu interesów. Chronic otitis media as an introduction to intracranial
Imię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:...
FORMULARZ ZGODY I Informacje o osobach uprawnionych do wyrażenia zgody Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... PESEL/Data urodzenia Pacjenta:... II Nazwa procedury medycznej
Zakażenia wywołane przez paciorkowce z grupy A. Informacje dla pacjentów
Zakażenia wywołane przez paciorkowce z grupy A. Informacje dla pacjentów Health Protection Scotland Co to są zakażenia wywołane przez paciorkowce z grupy A? Paciorkowce z grupy A (ang. Group A Streptococcus,
Nazwa programu LECZENIE NADPŁYTKOWOŚCI SAMOISTNEJ ICD - 10 D75.2 - nadpłytkowość samoistna Dziedzina medycyny: hematologia.
Załącznik nr 10 do Zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu LECZENIE NADPŁYTKOWOŚCI SAMOISTNEJ ICD - 10 D75.2 - nadpłytkowość samoistna Dziedzina medycyny:
Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa Niedoceniany problem?
Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa Niedoceniany problem? Żylna Choroba Zakrzepowo-Zatorowa (ŻChZZ) stanowi ważny ny, interdyscyplinarny problem współczesnej medycyny Zakrzepica żył głębokich (ZŻG) (Deep
Temat: Higiena i choroby układu oddechowego.
Temat: Higiena i choroby układu oddechowego. 1. Sprawność układu oddechowego - ważnym czynnikiem zdrowotnym. a) zanieczyszczenia powietrza Pyły miedzi, aluminium, żelaza, ołowiu, piaskowe, węglowe, azbestowe,
Imię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:...
FORMULARZ ZGODY I Informacje o osobach uprawnionych do wyrażenia zgody Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... PESEL/Data urodzenia Pacjenta:... II Nazwa procedury medycznej
Postępowanie w zakażeniach układu oddechowego
Postępowanie w zakażeniach układu oddechowego Etiologia Wirusy; Rinowirusy; Adenowirusy; Koronawirusy; Wirusy grypy i paragrypy; Wirus RS; Enterowirusy ; Etiologia Bakterie Streptococcus pneumoniae Haemophilus
Niemowlę z gorączką i wysypką. Dr n. med. Ewa Duszczyk
Niemowlę z gorączką i wysypką Dr n. med. Ewa Duszczyk Co to jest wysypka? Osutka = exanthema ( gr. Rozkwitać ) Zmiana skórna stwierdzana wzrokiem i dotykiem, będąca reakcją skóry na działanie różnorodnych
Szczepienia ochronne. Dr hab. med. Agnieszka Szypowska Dr med. Anna Taczanowska Lek. Katarzyna Piechowiak
Szczepienia ochronne Dr hab. med. Agnieszka Szypowska Dr med. Anna Taczanowska Lek. Katarzyna Piechowiak Klinika Pediatrii Warszawski Uniwersytet Medyczny Szczepienie (profilaktyka czynna) Podanie całego
zakrzepicy żył głębokich i zatoru tętnicy płucnej
Rozpoznanie zakrzepicy żył głębokich i zatoru tętnicy płucnej Objawy zakrzepicy żył głębokich kończyn dolnych są bardzo mało charakterystyczne. Najczęściej występują ból i obrzęk, znacznie rzadziej zaczerwienienie
PODWYŻSZONE CIŚNIENIE WEWNĄTRZCZASZKOWE U DZIECI INTRACRANIAL PRESSURE ICP
PODWYŻSZONE CIŚNIENIE WEWNĄTRZCZASZKOWE U DZIECI INTRACRANIAL PRESSURE ICP Nadmierne ciśnienie wewnątrz niepodatnego sklepienia czaszki, upośledzające funkcje neurologiczne. PRZYCZYNY ICP Wynik zmian zwiększających
Oddział Pediatryczny - ARION Szpitale sp. z o.o. Zespół Opieki Zdrowotnej w Biłgoraju
Nazwa świadczenia A59 bóle głowy A87b inne choroby układu nerwowego < 18 r.ż. C56 poważne choroby gardła, uszu i nosa C57 inne choroby gardła, uszu i nosa C56b poważne choroby gardła, uszu i nosa < 18
KIERUNEK: PIELEGNIARSTWO; I rok I ο PRZEDMIOT: ANATOMIA (ĆWICZENIA 45h) ĆWICZENIE 1 (01.10.2012) ĆWICZENIE 2 (04.10.2012) ĆWICZENIE 3 (08.10.
KIERUNEK: PIELEGNIARSTWO; I rok I ο PRZEDMIOT: ANATOMIA (ĆWICZENIA 45h) ĆWICZENIE 1 (01.10.2012) - Zapoznanie się z regulaminem i przepisami BHP obowiązującymi na zajęciach. Podstawowe mianownictwo anatomiczne
Część II - Ceny świadczeń medycznych i usług diagnostyki obrazowej r. Dział pierwszy - ŚWIADCZENIA I USŁUGI RADIODIAGNOSTYCZNE
Część II - Ceny świadczeń medycznych i usług diagnostyki obrazowej 10.10.2018 r. Rozdział I - BADANIA RADIOLOGICZNE CZASZKI 1. Rtg czaszki (AP+bok) 40,00 zł 2. Rtg czaszki (dodatkowa projekcja) 20,00 zł
Program nauczania neurochirurgii na Wydziale Lekarskim PAM.
Program nauczania neurochirurgii na Wydziale Lekarskim PAM. Zajęcia z neurochirurgii odbywają się na VI roku studiów na Wydziale Lekarskim PAM. Program i obejmuje 18 godzin w tym 10 godzin ćwiczeń i 8
ZAPALENIA USZU. Department of Otolaryngology Medical University of Warsaw Head: Prof. Kazimierz Niemczyk
ZAPALENIA USZU Department of Otolaryngology Medical University of Warsaw Head: Prof. Kazimierz Niemczyk 1. Zapalenia ucha zewnętrznego 2. Zapalenia ucha środkowego (otoskopia) 3. Powikłania zapaleń uszu
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Propedeutyka onkologii
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Nazwa modułu Propedeutyka onkologii Obowiązkowy Lekarsko-Stomatologiczny
Neisseria meningitidis
Neisseria meningitidis Wyłączny rezerwuar: : człowiek Źródło zakażenia: : nosiciel lub chory Kolonizacja: : jama nosowo-gardłowa Przenoszenie: : droga kropelkowa, bezpośredni kontakt Okres wylęgania: :
Imię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:...
FORMULARZ ZGODY I Informacje o osobach uprawnionych do wyrażenia zgody Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... PESEL/Data urodzenia Pacjenta:... II Nazwa procedury medycznej
BADANIE PŁYNU MÓZGOWO-RDZENIOWEGO
BADANIE PŁYNU MÓZGOWO-RDZENIOWEGO 1. Pobranie płynu mózgowo-rdzeniowego (PMR) Podstawowym sposobem uzyskania próbki do badania płynu mózgowo rdzeniowego jest punkcja lędźwiowa. Nakłucie lędźwiowe przeprowadza
Doustne środki antykoncepcyjne a ryzyko wystąpienia zakrzepicy. Dr hab. Jacek Golański Zakład Zaburzeń Krzepnięcia Krwi Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Doustne środki antykoncepcyjne a ryzyko wystąpienia zakrzepicy Dr hab. Jacek Golański Zakład Zaburzeń Krzepnięcia Krwi Uniwersytet Medyczny w Łodzi Żylna choroba zakrzepowozatorowa (ŻChZZ) stanowi ważny
LECZENIE NADPŁYTKOWOŚCI SAMOISTNEJ ICD - 10 D75.2
załącznik nr 11 do zarządzenia Nr 36/2008/DGL Prezesa NFZ z dnia 19 czerwca 2008 r. Nazwa programu LECZENIE NADPŁYTKOWOŚCI SAMOISTNEJ ICD - 10 D75.2 - nadpłytkowość samoistna Dziedzina medycyny: hematologia.
Badanie ultrasonograficzne tętnic szyjnych w odcinku zewnątrzczaszkowym
5 Badanie ultrasonograficzne tętnic szyjnych w odcinku zewnątrzczaszkowym Radosław Kaźmierski W niniejszym rozdziale omówiono jeden z najważniejszych elementów badania ultrasonograficznego w neurologii
Diagnostyka mikrobiologiczna zakażeń krwi Paweł Zwierzewicz
Diagnostyka mikrobiologiczna zakażeń krwi Paweł Zwierzewicz Diagnostyka mikrobiologiczna sepsy oferta firmy biomerieux Automatyczne analizatory do posiewów krwi Automatyczne analizatory do identyfikacji
2. Etiopatogeneza astmy... 14 2.1. Układ oddechowy... 14 2.2. Układ krążenia... 16
INTENSYWNA TERAPIA STANU ASTMATYCZNEGO 1. Definicja... 13 2. Etiopatogeneza astmy... 14 2.1. Układ oddechowy... 14 2.2. Układ krążenia... 16 3. Obraz kliniczny... 17 3.1. Rozpoznanie... 17 3.2. Diagnostyka
Układ moczowy. Przypadki kliniczne
Układ moczowy Przypadki kliniczne 2015-2016 Przypadek 1 Case courtesy of Dr Frank Gaillard rid: 16699 Mężczyzna, 40 lat lewostronna kolka brzuszna Ból w okolicy lędźwiowej Pytanie 1 Podaj prawdopodobne
PROKALCYTONINA infekcje bakteryjne i sepsa. wprowadzenie
PROKALCYTONINA infekcje bakteryjne i sepsa wprowadzenie CZĘŚĆ PIERWSZA: Czym jest prokalcytonina? PCT w diagnostyce i monitowaniu sepsy PCT w diagnostyce zapalenia dolnych dróg oddechowych Interpretacje
Rozdział 3. Ograniczenia i połączenia dołów i przestrzeni czaszki Rozdział 4. Mięśnie i powięzie głowy, szyi i karku
Spis treści 7 Spis treści Rozdział 1. Okolice głowy, szyi i karku... 13 Rozdział 2. Kościec głowy i szyi... 23 2.1. Kościec głowy... 23 2.1.1. Czaszka mózgowa... 23 2.1.1.1. Ściana przednia... 23 2.1.1.2.