ZAPALENIA USZU. Department of Otolaryngology Medical University of Warsaw Head: Prof. Kazimierz Niemczyk

Transkrypt

1 ZAPALENIA USZU Department of Otolaryngology Medical University of Warsaw Head: Prof. Kazimierz Niemczyk

2 1. Zapalenia ucha zewnętrznego 2. Zapalenia ucha środkowego (otoskopia) 3. Powikłania zapaleń uszu

3

4 n. uszno-skroniowy n. uszny wielki gałęzie uszne n. X (n. Arnolda dolna ściana kostnej części, dolna część bł. B. łódka małżowiny gałązki n. VII gałązki n. IX

5 1. Nerw językowo-gardłowy, 2. Ślinianka przyuszna, 3. Zęby, 4. Ucho zewnętrzne, środkowe i wewnętrzne, 5. Staw żuchwowo-skroniowy, 6. Podniebienie, 7. Migdałki podniebienne, 8. Język, 9. Gardło dolne, krtań

6

7

8 Bakteryjne (Staphylococus aureus, Pseudomonas aeruginosa, St. Epi., Ech. coli) ostre zlokalizowane (czyrak St. au.), rozlane przelekłe złośliwe u osób z zaburzeniami odporności (Ps. ae) Wirusowe (herpes zoster oticus) Grzybicze (aspergillus, candida)

9

10 ból ucha swędzenie wyciek, (surowiczy ropny) uczucie pełności zamknięcie PSZ niedosłuch obrzęk skóry PSZ

11 Oczyszczenie, zabezpieczenie przed wodą POSIEW- antybiogram Miejscowe leki antyseptyczne (kw. borny, gencjana, rivanol) antybiotyki lub leki złożone Leki przeciwbólowe Opatrunki

12 Proxacin (ciprofloksacyna) krople 0,3%, 3 mg/ml Dikortineff (fluorokortyzon, gramicydyna, neomycyna)- krople, maść, {1mg/ml ; 0,025 mg/ml; 2,5 mg/ml} Gentamycyna krople, maść (3 mg/g) Atecortin (oksytetracyklina, polimyksyna B, hydrokortyzon) - zawiesina, 15 mg/ml; 5mg/ml; 2,5mg/ml Chibroxin (norfloksacyna) krople, 0,003g/ml) Floxal (ofloksacyna) krople, maść, 3mg/g Azyter (azytromycyna) krople, 15mg/g Triderm (betametazon, klotrimazol, gentamycyna) krem, 0,5 mg/g; 10 mg/g; 1 mg/g Cusi chloramphenicol maść, 10mg/g Pimafucort (hydrokortyzon,natamycyna, neomycyna) krem, maść, 10 mg/g; 10 mg/g; 3500 j.m./g Pimafucin (natamycyna) krem, 20mg/g Pevaryl (ekonazol) krem, 10 mg/g Antybiotyki w zasypce amoksycylina z kwasem klawulonowym, ceftadyzym, + podanie ogólne

13

14

15 Wysiękowe Ostre Przewlekłe bakteryjne wirusowe grzybicze

16 Wysiękowe zapalenie ucha Choroba, której istota polega na gromadzeniu się jałowego płynu w jamie bębenkowej, przy zachowanej błonie bębenkowej

17 Bursztynowy kolor błony bębenkowej Matowa błona bębenkowa Poziom płynu za błoną Pęcherzyki powietrza za błoną Sinawy kolor błony bębenkowej

18

19

20 częste zakażenia górnych dróg oddechowych przerost migdałka gardłowego rozszczep podniebienia alergia niezupełne wyleczenie ostrego bakteryjnego zapalenia ucha środkowego U dorosłych należy wziąć pod uwagę zaburzenia drożności trąbki słuchowej spowodowane guzem złośliwym nosogardła

21 Usunięcie przyczyn leczenie zachowawcze ostre zapalenie uszu, zapalenie zatok przynosowych, alergia leczenie operacyjne usunięcie migdałków, septoplastyka, operacja zatok, konchoplastyka

22 Postępowanie zachowawcze max. 3 miesięcy leki przeciwzapalne, mukolityczne leki immunostymulujące obserwacja

23

24

25

26

27

28

29 Ostre ropne zapalenie ucha środkowego (bakteryjne), w tym: -nawrotowe zapalenie ucha, -ostre zapalenie ucha u niemowląt, Ostre nieropne zapalenie ucha środkowego (wirusowe) w tym: - grypowe zapalenie błony bębenkowej i ucha środkowego -ostre martwicze zapalenie ucha środkowego w przebiegu chorób zakaźnych wieku dziecięcego;

30

31 silny, pulsujący bólu ucha, nasilający się w nocy i w pozycji leżącej ból głowy po stronie i w okolicy ucha szumy uszne zwykle o niskim brzmieniu upośledzenie słuchu o różnym nasileniu Drobnoustrojami patogennymi są: Streptococcus pneumoniae (do 40%) Haemophilus influenzae (25%-30%) Moraxella cararrhalis (10%-20)

32 antybiotyki (7-10 dni): amoksycylina amoksycylina z kwasem klawulonowym makrolidy (klaritromycyna, azitromycyna) cefalosporyny 2 lub 3 generacji leki miejscowo obkurczające błonę śluzową nosa (3-5 dni) leki przeciwzapalne i przeciwbólowe regularnie przez 3-5 dni (kwas acetylosalicylowy, paracetamol oraz preparaty złożone) mukolityki

33 przewlekłe proste zapalenie ucha środkowego przewlekle perlakowe zapalenie ucha środkowego przewlekłe ziarninowe zapalenie ucha środkowego ---- bezpieczne, operacja możliwa ---- niebezpieczne, operacja konieczna

34 przewlekłe zapalenie ucha środkowego z tympanosklerozą przewlekłe zapalenie ucha środkowego z atelektazją- w tym różne stadia kieszonek retrakcyjnych przewlekłe zapalenie zarostowe ucha środkowego

35 Częściowa lub całkowita deformacja błony bębenkowej, której warstwa naskórkowa stanowi worek przepukliny w jamie bębenkowej, a jej wrotami jest otwór w warstwie włóknistej Bremond 1990 Konsekwencja wysiękowego zapalenia ucha środkowego, które uszkadza blaszkę właściwą błony bębenkowej, powodując jej osłabienie Sharp 1992

36 Typ I: Odprowadzalna oraz kontrolowalna Typ II: Nieodprowadzalna oraz kontrolowalna Typ III: Niedoprowadzalna oraz niekontrolowalna: A) w mikroskopie B) w endoskopie C) z niedosłuchem przewodzeniowym

37

38

39 Antromastoidektomia Operacje tympanoplastyczne typu zamkniętego Operacje tympanoplastyczne typu otwartego Operacja radykalna obecnie wykonywana tylko w wyjątkowych przypadkach Petrosektomia boczna z zamknięciem ucha środkowego

40

41

42 rozprzestrzenianie się stanu zapalnego ucha środkowego na struktury sąsiadujące

43 Drogi rozprzestrzeniania się stanu zapalnego Przez styczność (per contiguitatem) Przez ciągłość ( per continuitatem) Droga krwiopochodna (zwłaszcza połączenia żylne)

44 Obecnie odsetek pacjentów z zapaleniami ucha rozwijających powikłania wewnątrzskroniowe i wewnątrzczaszkowe wynosi w dobie obecnej około 0,3%. W pierwszej połowie XX wieku szacowano je na ponad 6%. Kafka (1935) przypadków - 6,4% powikłań wewnątrzczaszkowych zapalenie opon mózgowych - 48% zap. zatoki esowatej lub ropień podoponowy - 22,5% ropień mózgu -16,5% inne -13%

45 Ropień mózgu Perlak piramidy powikłany zap. opon

46 U dzieci powikłania wewnątrzskroniowe i wewnątrzczaszkowe powstają częściej w wyniku ostrych zapaleń ucha. U dorosłych powikłania te powstają zwykle w wyniku zapaleń przewlekłych.

47 Zapalenie wyrostka sutkowatego Niedowład /porażenie nerwu twarzowego Zapalenie ucha wewnętrznego Zapalenie piramidy kości skroniowej

48 objawy pojawiają się w okresie dni od wystąpienia ostrego stanu zapalnego ucha środkowego. powrót bólów ucha, nasilenie wycieku ropnego, podwyższenie temperatury, cechy zapalenia w badaniach laboratoryjnych (OB, CRP) bolesność uciskowa wyrostka sutkowego lub naciek zapalny tej okolicy -charakterystyczne odstawanie małżowiny usznej. charakterystyczny objawem otoskopowym - opadnięcie tylno-górnej ściany przewodu słuchowego zewnętrznego utajone, przewlekłego, zapalenia wyrostka (mastoiditis latens) -otoskopia błony bębenkowej nie jednolita, najczęściej błona bębenkowa tylko pogrubiała

49 Streptococcus pneumoniae (10%-65%) Streptococcus pyogenes (8%-14%) Staphylococcus aureus (6%-10%) Pseudomonas aeruginosa (2%-11%) Hemophilus influenzae (2%-8%) beztenowców Bacteroides(1%-6%)

50 Rozpoznanie - na podstawie badania klinicznego oraz badania tomografii komputerowej kości skroniowej Standard postępowania paracenteza antromastoidektomia w trybie pilnym intensywna antybiotykoterapia Obecnie dopuszcza się postępowanie bardziej zachowawcze. W przypadku dylematów terapeutycznych pamiętać, że postępowanie standardowe (operacja + antybiotykloterapia) nigdy nie będzie błędem w sztuce.

51 Ropniak nadtwardówkowy (ropień zewnątrzoponowy) Ropniak podtwardówkowy (ropień podoponowy) Zakrzepowe zapalenie zatoki esowatej Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych Ropień tkanki mózgowej(mózgu i móżdżku) Wodogłowie usznopochodne

52 Ból głowy Wymioty Gorączka Objawy neurologiczne: zaburzenia świadomości, drgawki, objawy ogniskowe (w ropniakach) Objawy wczesne nasilenie wycieku, ból głowy, ból ucha (głęboko położony), gorączka (nawrót), osłabienie, ból zagałkowy, zaburzenia widzenia, pogorszenie słuchu i zawroty, wymioty, zaburzenia widzenia

53 Flora bakteryjna stwierdzana najczęściej w powikłaniach wewnątrzczaszkowych to pneumokoki, Pseudomonas, pałeczki G(-), rzadko pałeczki G(+) oraz beztlenowce

54 Objawy ogólne, mogą przesłaniać objawy uszne Możliwość powikłania - usznopochodnym wodogłowiem wewnętrznym ( także, rzadko jako powikłanie ostrego zapalenia ucha) Rokowanie jest bardzo poważne, mimo podjętego leczenia śmiertelność oceniana jest na 10 %.

55 Niezależnie od operacyjnego leczenia ucha i antybiotykoterapii konieczna jest współpraca z neurochirurgiem z możliwością podjęcia interwencji. Najczęściej ropień jest powikłaniem zaostrzenia przewlekłego zapalenia ucha środkowego z perlakiem.

56 ZASADY OGÓLNE: - operacja miejsca wyjścia zakażenia (antromastoidektomia powikłania ostre wewnątrzskroniowe; radykalna pozostałe sytuacje - antybiotykoterapia dożylna, intensywna, empiryczna do czasu posiewu (bakterie tlenowe, beztlenowe, grzyby, - materiał: ucho przed- 5 śródoperacyjnie, krew na\ szczycie gorączki, płyn mózgowo-rdzeniowy) - leczenie szczegółowe powikłań wewnątrzczaszkowych: ropień mózgu, zapalenie opon, zapalenie mózgu