Uprawa roślin na potrzeby energetyki

Transkrypt

1 INSTYTUT UPRAWY NAWOŻENIA I GLEBOZNAWSTWA PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY Uprawa roślin na potrzeby energetyki Szczecin 3 grudnia 2009

2 Promocja rozwiązań sprzyjających produkcji energii niskoemisyjnej Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan we wrześniu 2008 r. przy współpracy z Ambasadą Brytyjską, rozpoczęła 2,5-letni projekt, którego celem jest: Wspieranie działań, które mają doprowadzić do stworzenia optymalnych warunków prawnych i gospodarczych, które zachęcą przedsiębiorców do przejścia na technologie niskoemisyjne w Polsce, w tym: Przygotowanie podręcznika* i promocja produkcji biomasy na cele energetyczne *Opracowanie współfinansowane przez Ambasadę Brytyjską w ramach Strategic Programme Fund Low Carbon High Growth brytyjskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych (Foreign & Commonwealth Office ) promującego gospodarkę niskoemisyjną

3 Główne kierunki badań IUNG-PIB nad uprawami na cele energetyczne 1. Analiza uwarunkowao prawnych produkcji na cele energetyczne 2. Analizy dostępności i przydatności gleb do uprawy roślin na cele energetyczne. 3. Środowiskowe aspekty upraw energetycznych. 4. Agrotechnika i plonowanie nowych gatunków. 5. Analizy ekonomiczne 6. Analiza możliwości pozyskania rolniczych produktów ubocznych na potrzeby energetyki INSTITUTE OF SOIL SCIENCE AND PLANT CULTIVATION NATIONAL RESEARCH INSTITUTE

4 Analizy ekonomiczne INSTITUTE OF SOIL SCIENCE AND PLANT CULTIVATION NATIONAL RESEARCH INSTITUTE

5 Rośliny objęte kalkulacją Rośliny na cele energetyczne: Rośliny rolnicze: Wierzba krzewiasta Ślazowiec pensylwański Miskant Pszenica ozima Pszenżyto ozime Żyto Podstawowe kryteria oceny Wynik finansowy - warunkujący zysk/stratę Wskaźnik opłacalności wyraża stopień pokrycia wartością produkcji kosztów poniesionych na jej wytworzenie

6 Główne elementy kalkulacji Koszty: 1. Koszty założenia plantacji. 2. Koszty prowadzenia plantacji w trakcie eksploatacji. 3. Koszty likwidacji plantacji. Przychody: 1. Wartość produkcji 2. Dopłaty bezpośrednie (JPO) 3. Dopłaty do zakładania plantacji 4. Dopłaty do roślin energetycznych (RE) INSTITUTE OF SOIL SCIENCE AND PLANT CULTIVATION NATIONAL RESEARCH INSTITUTE

7 Cena zbytu biomasy W kalkulacji przyjęto szacunkowe ceny biomasy na poziomie zł/gj ( zł/t.s.m.) INSTITUTE OF SOIL SCIENCE AND PLANT CULTIVATION NATIONAL RESEARCH INSTITUTE

8 Gatunek Główne założenia kalkulacji* Wierzba krzewiasta Miskant Ślazowiec pensylwański Obsad roślin tys. ha ,5 20 Koszt sadzonek zł szt. -1 0,10 1,3 Nawożenie NPK kg ha -1 (190) ,15 (1-1,5 kg nasion o sile kiełkowania przekraczającej 60% - cena 3 000zł) Plon t.s.m. ha Odchwaszczanie chemiczne Ochrona chemiczna Fusilade Forte Actara Miedzian Chwastox x Fusilade Forte Actara Miedzian co 3 lata/ Częstotliwość zbioru corocznie corocznie * Kalkulacja sporządzona loco pole w cenach z marca 2009

9 Wielowariantowa kalkulacja kosztów założenia plantacji roślin energetycznych w technologii pracochłonnej (zł ha -1 ) Gatunek Wierzba krzewiasta Miskant Ślazowiec pensylwański Rodzaj materiału roślinnego zrzerzy sadzonki ukorzenione nasiona sadzonki ukorz. Sposób zakładania plantacji sadzenie ręczne sadzenie sadzarką sadzenie ręczne sadzenie sadzarką siew sadzenie ręczne Koszt przygotowania pola Koszt zakupu (wyhodowania sadzonek) wraz z transportem sadzenie sadzarką Koszty sadzenia Koszty pielęgnacyjne (do pierwszego zbioru, ewentualnie do końca sezonu wegetacyjnego) Razem koszty założenia plantacji zł ha Średnio koszty zał. plantacji zł ha -1 rok Dopłaty do założenia plantacji zł ha Koszt założenia po uwzględnieniu dopłat zł ha

10 Wielowariantowa kalkulacja kosztów założenia plantacji roślin energetycznych w technologii w pełni zmechanizowanej (zł ha -1 ) Roślina Wierzba Miskant Ślazowiec Koszty użycia maszyn i narzędzi w tym: przygotowanie pola sadzenie pielęgnacja Koszty materiałowe w tym: materiał roślinny nawozy mineralne środki ochrony Wynagrodzenia w tym: przygotowanie pola sadzenie pielęgnacja Pozostałe ubezpieczenia +podatek gruntowy analiza gleby Razem koszty założenia 1 ha

11 tys zł Koszty założenia plantacji w zależności od zastosowanej technologii zł/ha (bez dopłat do założenia) tys zł MISKANT ŚLAZOWIEC WIERZBA Technologi pracochłonna Technologi zmechanizowana INSTITUTE OF SOIL SCIENCE AND PLANT CULTIVATION NATIONAL RESEARCH INSTITUTE

12 Jakie są możliwości redukcji kosztów Zastąpienie robocizny pracą maszyn. Zastosowanie nowoczesnych, wydajniejszych maszyn, Uprawę danej rośliny na polach o większej powierzchni, co zwiększa wydajność pracy ludzi i maszyn. Zastąpienie nawozów mineralnych osadami ściekowymi INSTITUTE OF SOIL SCIENCE AND PLANT CULTIVATION NATIONAL RESEARCH INSTITUTE

13 Koszty prowadzenia plantacji w trakcie eksploatacji zł ha -1 rok -1 Zabiegi pielęgna cyjne Zbiór Gatunek coroczny Wierzba krzewiasta zbiór raz na 3 lata/średnio na rok Miskant Ślazowiec pensylwańsk i Koszty użycia maszyn i narzędzi / Koszty materiałowe (nawozy, herbicydy) / Wynagrodzenie za pracę 43 43/14 43 Koszty użycia maszyn i narzędzi / Wynagrodzenie za pracę /40 32 Pozostałe koszty (OC rolników, podatek rolny) 86 86/86 86 Razem /

14 Koszty likwidacji plantacji zł ha -1 Gatunek Wierzba krzewiasta Miskant Ślazowiec pensylwański Koszty użycia maszyn i narzędzi Koszty materiałowe (herbicydy) Wynagrodzenie za pracę Razem INSTITUTE OF SOIL SCIENCE AND PLANT CULTIVATION NATIONAL RESEARCH INSTITUTE

15 PRZYCHODY Wartość produkcji = plon x cena +dopłaty Zakres plonów możliwych do uzyskania w warunkach produkcyjnych: Miskant: 9-16 t.s.m./ha Ślazowiec: 7-12 t.s.m./ha Wierzba: 7-12 t.s.m./ha Szacunkowa cena biomasy: zł/t.s.m zł/t (16-20 zł/gj) INSTITUTE OF SOIL SCIENCE AND PLANT CULTIVATION NATIONAL RESEARCH INSTITUTE

16 OPŁACALNOŚĆ PRODUKCJI Od czego zależy: 1. Wysokości uzyskiwanych plonów. 2. Jakości plonów. 3. Uzyskanej ceny. 4. Poziomu kosztów produkcji i ewentualnie transportu. 5. Poziomu subwencji związanymi z daną produkcją. INSTITUTE OF SOIL SCIENCE AND PLANT CULTIVATION NATIONAL RESEARCH INSTITUTE

17 EFEKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA wyrażona wskaźnikiem opłacalności określa w jakim stopniu przychody pokrywają koszty produkcji Wskaźnik opłacalności dla wybranych roślin w zależności od ceny i plonu.

18 Potencjalny zysk/strata z produkcji wybranych gatunków roślin energetycznych Roślina Wierzba (zbierana w cyklu Miskant Ślazowiec Wyszczególnienie co 3 lata) Koszty produkcji zł/ha/rok Plon t*/ha/rok (7-11) (9-15) (7-11) Koszt produkcji zł/t*/rok 191 ( ) 245 ( ) 301 ( ) Cena zł/t 288 ( ) Zysk/Strata zł/t*/rok (79-207) ( ) ( ) Zysk/Strata zł/ha/rok ( ) ( ) ( )

19 Konkurencyjność uprawy roślin na cele energetyczne w vs roślin na cele żywnościowe CENA WYSOKA CENA ŚREDNIA CENA NISKA Żyto Pszenżyto Pszenica Ślazowiec Miskant Wierzba Żyto Pszenżyto Pszenica Ślazowiec Miskant Wierzba Żyto Pszenżyto Pszenica Ślazowiec Miskant Wierzba Plon wysoki Plon średni Plon niski zł/ha

20 Podsumowanie Przeprowadzona przy aktualnych uwarunkowaniach rynkowych analiza opłacalności upraw roślin na cele energetyczne wykazała, że: Produkcja wierzby w cyklu zbioru trzyletniego przynosi dochody przy każdym z założonych poziomów cen i plonów. Uprawa ślazowca i miskanta jest najbardziej opłacalna przy wysokich plonach i cenach, natomiast przy niskich plonach i cenach przynosi straty. Opłacalność uprawy wierzby i miskanta w stosunku do roślin rolniczych (pszenica, żyto, pszenżyto) jest na wyższym lub zbliżonym poziomie. Jedynie w przypadku uprawy ślazowca uzyskiwane dochody są niższe niż z uprawy zbóż. INSTITUTE OF SOIL SCIENCE AND PLANT CULTIVATION NATIONAL RESEARCH INSTITUTE

21 Podsumowanie Spośród porównywanych gatunków najbardziej opłacalna jest uprawa pszenicy pod warunkiem, że rolnik uzyska wysokie plony, a ziarno sprzeda po atrakcyjnych cenach. Rozwój produkcji rolniczej na cele energetyczne, spowoduje konkurencję o zasoby środków produkcji i rynki te podlegać będą wzajemnym wpływom zmian podaży i popytu na żywność oraz energię. Dodatkowo czynnikiem regulującym konkurencję będą relacje cen uzyskiwanych za płody rolnicze przeznaczone na cele żywnościowe w stosunku do cen uzyskiwanych za płody przeznaczone na cele energetyczne. INSTITUTE OF SOIL SCIENCE AND PLANT CULTIVATION NATIONAL RESEARCH INSTITUTE

22 Klon Reakcja genotypowo środowiskowa wierzby liczba pędów na roślinie Cechy biometryczne* długość pędu (m) średnica pędu (mm) liczba pędów martwych Plon (%) na glebie ciężkiej średniej lekkiej ,0 2,1 8,8 2, ,8 1,9 8,8 3, ,1 2,1 9,2 2, ,7 1,8 7,1 1, Gigantea 10,3 2,0 9,6 2, Tora 8,0 2,3 10,6 2, Torhild 8,0 2,4 11,5 2, Olof 8,3 2,4 11,1 1, Sven 7,5 2,5 12,0 1, Średnia */ średnie dla gleby ciężkiej, średniej i lekkiej

23 Plon suchej masy miskanta ( ) Genotyp Kompleks 8 Kompleks 4 t/ha % t/ha % Giganteus 17, ,0 94 M 7 Gofal 18, ,9 110 M 40 S.F. 12, ,1 83 M , ,6 76 M , ,9 121 Średnio 15, ,1 100 Wilgotność(%)

24 INSTITUTE OF SOIL SCIENCE AND PLANT CULTIVATION NATIONAL RESEARCH INSTITUTE

25 INSTITUTE OF SOIL SCIENCE AND PLANT CULTIVATION NATIONAL RESEARCH INSTITUTE

26 Dziękuję za uwagę INSTITUTE OF SOIL SCIENCE AND PLANT CULTIVATION NATIONAL RESEARCH INSTITUTE