Opłacalność uprawy zbóż w latach na podstawie badań w systemie Agrokoszty

Transkrypt

1 Opłacalność uprawy zbóż w latach na podstawie badań w systemie Agrokoszty Marcin Żekało Zakład Rachunkowości Rolnej, IERiGŻ-PIB, Warszawa

2 Plan prezentacji 1. Cel i metodyka badań 2. Wyniki produkcyjno-ekonomiczne uprawy pszenicy ozimej, żyta ozimego i jęczmienia jarego w systemie Agrokoszty 3. Podsumowanie

3 Cel badań Określenie opłacalności produkcji pszenicy ozimej, żyta ozimego i jęczmienia jarego w badanych gospodarstwach indywidualnych w Polsce w latach Źródła danych AGROKOSZTY - System Zbierania Danych o Produktach Rolniczych Polski FADN - System Zbierania i Wykorzystywania Danych Rachunkowych z Gospodarstw Rolnych Główny Urząd Statystyczny

4 Schemat obliczania dochodu z działalności Wartość produkcji ogółem (potencjalnie towarowej) Koszty bezpośrednie = Nadwyżka bezpośrednia bez dopłat Koszty pośrednie rzeczywiste (bez kosztu czynników zewnętrznych) = Wartość dodana brutto z działalności Koszty pośrednie szacunkowe (amortyzacja) = Wartość dodana netto z działalności Koszt czynników zewnętrznych = Dochód z działalności bez dopłat + Dopłaty = Dochód z działalności Schemat obliczania wskaźnika opłacalności uprawy Wskaźnik opłacalności produkcji [%] = wartość produkcji ogółem / koszty ogółem * 100

5 Koszty bezpośrednie produkcji roślinnej materiał siewny i nasadzeniowy nawozy z zakupu (bez wapna nawozowego) środki ochrony roślin i regulatory wzrostu ubezpieczenia dot. bezpośrednio konkretnej rolniczej działalności produkcyjnej koszty specjalistyczne (np. wydatki na promocję, analiza gleby, najem dorywczy do prac specjalistycznych) Koszty pośrednie produkcji roślinnej koszty pośrednie rzeczywiste - koszty ogólnogospodarcze (np. energia elektryczna, opał, paliwo, remonty, przeglądy, usługi, ubezpieczenia budynków) - podatki (np. rolny, leśny, od działów specjalnych, od nieruchomości) - koszt czynników zewnętrznych (koszt pracy najemnej, czynsze dzierżawne, odsetki od kredytów) koszty pośrednie szacunkowe (np. amortyzacja budynków, maszyn) Dopłaty jednolita płatność obszarowa, uzupełniającą płatność obszarowa, płatność za zazielenienie, płatność dodatkowa

6 [dt/ha] Plony pszenicy ozimej w badanych gospodarstwach w latach ,0 69,8 60,0 53,5 61,2 61,8 59,1 54,9 55,5 62,2 64,5 59,5 63,9 53,8 40,0 47,0 43,4 44,5 39,6 41,2 34,0 40,9 42,8 43,2 45,3 42,8 43,3 45,9 51,5 47,6 47,6 51,1 43,0 20, Plony wg GUS Plony wg systemu AGROKOSZTY

7 [dt/ha] Plony żyta ozimego w badanych gospodarstwach w latach ,0 40,0 30,0 20,0 34,2 29,8 24,4 24,1 24,1 19,9 38,2 36,1 33,6 28,7 23,7 24,7 26,6 26,8 28,9 24,0 33,3 35,8 27,7 28,6 39,4 31,5 41,0 38,1 34,8 27,8 28,4 30,6 32,4 24,2 10, Plony wg GUS Plony wg systemu AGROKOSZTY

8 [dt/ha] Plony jęczmienia jarego w badanych gospodarstwach w latach ,0 50,0 40,0 48,5 44,1 42,9 39,4 40,3 45,9 44,3 49,8 44,5 48,3 51,2 39,8 30,0 20,0 31,0 31,3 35,3 33,1 31,6 28,3 25,0 32,4 32,9 31,3 35,6 34,0 38,2 33,0 36,3 38,0 29,5 10, Plony wg GUS Plony wg systemu AGROKOSZTY

9 [zł/dt] Ceny sprzedaży pszenicy ozimej w badanych gospodarstwach w latach , ,16 35,51 48,17 35,15 48,73 76,95 74,04 91,29 76,10 67,15 75,470 65,74 53,19 46,22 52,00 45,02 71,86 71,59 64,69 66,20 61,14 64,94 64,45 65,95 62,68 59,02 76,96 74, Ceny skupu wg GUS Ceny sprzedaży wg systemu AGROKOSZTY

10 [zł/dt] Ceny sprzedaży żyta ozimego w badanych gospodarstwach w latach ,09 72, ,13 61,91 61,33 44,59 50,82 46,33 65,28 64,97 49,76 50,50 51,72 50,34 48,9 49,63 50,83 48,22 53,85 51,59 64,03 61, ,15 39,61 41, ,5 28,67 30,63 26,82 26, Ceny skupu wg GUS Ceny sprzedaży wg systemu AGROKOSZTY

11 [zł/dt] Ceny sprzedaży jęczmienia jarego w badanych gospodarstwach w latach , ,5 66,34 65,25 65,51 60,31 53,59 74,21 70,050 77,34 69,51 66,95 60,41 61,60 57,82 58,18 59,72 56,06 60,95 59,09 68,52 66, ,90 36,80 31,19 41,35 34,58 38,75 38,11 52, Ceny skupu wg GUS Ceny sprzedaży wg systemu AGROKOSZTY

12 Wyniki ekonomiczne produkcji pszenicy ozimej w badanych gospodarstwach w latach Wartość produkcji ogółem zł/ha Koszty bezpośrednie ogółem zł/ha Nadwyżka bezpośrednia bez dopłat zł/ha Koszty pośrednie ogółem zł/ha Dochód z działalności bez dopłat zł/ha Dopłaty zł/ha Dochód z działalności zł/ha KOSZTY OGÓŁEM zł/ha Koszt produkcji 1 dt pszenicy ozimej zł/dt 28,62 30,60 39,53 35,36 39,07 44,34 44,40 52,3 57,6 52,4 45,7 48,3 49,4 46,3 56,4 dopłaty (zł/ha) / dochód z działalności (zł/ha) 0,27 0,59 0,41 0,11 0,25 0,89 0,21 0,17 0,10 0,44 0,41 0,41 0,59 0,44 0,46

13 Wyniki ekonomiczne produkcji żyta ozimego w badanych gospodarstwach w latach Wartość produkcji ogółem zł/ha Koszty bezpośrednie ogółem zł/ha Nadwyżka bezpośrednia bez dopłat zł/ha Koszty pośrednie ogółem zł/ha Dochód z działalności bez dopłat zł/ha Dopłaty zł/ha Dochód z działalności zł/ha KOSZTY OGÓŁEM zł/ha Koszt produkcji 1 dt żyta ozimego zł/dt 29,39 33,56 36,76 33,94 36,78 38,81 41,12 47,82 47,06 40,92 35,76 39,31 40,10 37,68 49,17 dopłaty (zł/ha) / dochód z działalności (zł/ha) 0,54 x 0,79 0,26 0,64 x 0,64 0,35 0,26 0,76 0,62 0,66 0,71 0,58 0,66

14 Wyniki ekonomiczne produkcji jęczmienia jarego w badanych gospodarstwach w latach Wartość produkcji ogółem zł/ha Koszty bezpośrednie ogółem zł/ha Nadwyżka bezpośrednia bez dopłat zł/ha Koszty pośrednie ogółem zł/ha Dochód z działalności bez dopłat zł/ha Dopłaty (płatność uzupełniająca)* zł/ha Dochód z działalności zł/ha KOSZTY OGÓŁEM zł/ha Koszt produkcji 1 dt jęczmienia jarego zł/dt 30,02 33,85 39,29 38,51 51,69 36,17 37,36 47,27 45,34 39,07 43,90 44,00 40,81 38,50 50,93 dopłaty (zł/ha) / dochód z działalności (zł/ha) 0,21 x x 0,23 0,36 0,81 0,36 0,23 0,12 0,55 0,55 0,54 0,53 0,44 0,57

15 % Opłacalność produkcji pszenicy ozimej w badanych gospodarstwach w latach ,0 219,1 200,0 150,0 100,0 157,8 114,9 124,3 133,2 101,6 148,1 145,1 159,3 137,5 141,8 137,4 119,5 135,3 131,7 50,0 0,

16 % Opłacalność produkcji żyta ozimego w badanych gospodarstwach w latach ,0 180,0 183,9 160,0 140,0 120,0 125,2 108,8 111,2 113,2 137,5 139,1 121,2 140,4 130,8 122,4 139,4 127,5 100,0 80,0 88,5 69,9 60,0 40,0 20,0 0,

17 % Opłacalność produkcji jęczmienia jarego w badanych gospodarstwach w latach ,0 180,0 170,7 171,1 173,1 160,0 140,0 120,0 100,0 80,0 136,4 92,5 88,9 127,5 105,4 140,3 149,0 133,8 136,6 138,3 154,6 131,5 60,0 40,0 20,0 0,

18 Podsumowanie Badania systemu AGROKOSZTY dowodzą, że w latach uprawa pszenicy ozimej, żyta ozimego i jęczmienia jarego na ogół umożliwiła osiągnięcie dochodu z działalności w badanych gospodarstwach. W rozpatrywanym okresie najwyższy jego poziom uzyskano w 2012 roku, głównie dzięki najwyższej cenie sprzedaży ziarna tych zbóż. Poziom kosztów ogółem związanych z uprawą badanej działalności produkcyjnej w rozpatrywanych latach kształtował się następująco: pszenica ozima zł/ha, żyto ozime zł/ha, jęczmień jary zł/ha. Poziom kosztu produkcji 1 dt ziarna badanych zbóż był następujący: pszenica ozima 28,62-57,60 zł, żyto ozime 29,39-49,17 zł, jęczmień jary 30,02-51,69 zł.

19 Podsumowanie Przeprowadzona analiza uwidoczniła duży wpływ dopłat na poziom dochodu relacja dopłat do dochodu z działalności w zależności od roku badań wynosiła: pszenica ozima 0,10-0,89; żyto ozime 0,26-0,79; jęczmień jary 0,12-0,81. Biorąc pod uwagę wyniki wskaźnika opłacalności stwierdzono, że w całym okresie badań uprawa pszenicy ozimej była opłacalna (najbardziej w 2007 roku, relatywnie niskie koszty ogółem). W przypadku żyta ozimego i jęczmienia jarego produkcja także na ogół byłą opłacalna, jednak stratę odnotowano w 2005 i 2009 roku dla żyta ozimego oraz w 2005 i 2006 roku dla jęczmienia jarego (najsłabsze wyniki produkcyjno-cenowe).

20 /ha Margins in soft wheat production (EU 28) /tn GMtn NMtn NEMtn GMarea NMarea NEMarea Gross Margin = Receipts (revenue) per ha/tn; without subsidies operating costs per ha/tn [Operating costs = fuel, electricity, water, fertilisers, machinery, seeds, contract work, etc] Net Margin = Gross margin depreciation external factors (wages, rent, interests) Net economic margin (after own factors) = Net margin imputed own factors costs (family labour cost & own capital cost)

21 Zapraszamy na strony