ademecum zamówień publicznych Uczestnicy przetargu Czytelnicy pytają

Transkrypt

1 Nr 6 (105), Sierpień 2014 ISSN ademecum zamówień publicznych VPrawo praktyka orzeczenia dokumenty Uczestnicy przetargu ZAMAWIAJĄCY JAKI MA STATUS JEDNOSTKA PUBLICZNA W POSTĘPOWANIU O UDZIELENIE ZAMÓWIENIA Ustawa Prawo zamówień publicznych określa zasady i tryb udzielania zamówień publicznych, środki ochrony prawnej oraz ich kontrolę. Powszechność stosowania ustawy Prawo zamówień publicznych wyraża się przede wszystkim tym, że poza nielicznymi wyjątkami obejmuje ona swoimi zapisami nieomal wszystkie rodzaje wydatków finansowanych ze środków publicznych. 47 Czytelnicy pytają Podmioty powiązane kapitałowo 12 Należyta realizacja prac 13 Uzupełnienie dokumentów 13 Termin związania ofertą 15 Udzielanie zamówień z dziedziny nauki 17 Dzielenie zamówienia 18 Wartość planowanych zakupów 20 Wykaz doświadczenia 23 W PRZETARGACH NIE ZAWSZE UWZGLĘDNIA SIĘ ZASADĘ UCZCIWEJ KONKURENCJI Zamawiający w celu uzyskania potrzebnych zakupów stosują coraz więcej konkurencyjnych procedur oraz aukcji elektronicznych generujących wymierne oszczędności. Średni czas trwania procedury na zamówienie o niedużej wartości to niewiele ponad miesiąc wynika z analiz Urzędu Zamówień Publicznych. str. 7 ZAMAWIAJĄCY POWINNI REALIZOWAĆ W PRZETARGACH PUBLICZNYCH CELE SPOŁECZNE Równość szans, integracja społeczna i godna praca to tylko niektóre z aspektów, jakie jednostki zamawiające powinny wykorzystywać w swoich przetargach, dokonując wyboru najkorzystniejszej oferty. str. 8 WEZWANIE DO WYJAŚNIENIA RAŻĄCO NISKIEJ CENY MUSI BYĆ POPARTE UZASADNIONYMI WĄTPLIWOŚCIAMI Zamawiający nie ma obowiązku wzywania wykonawców do wyjaśnienia rażąco niskiej ceny. Zwraca się do oferentów o szczegółowe powody zaproponowania niskiej ceny, jedynie gdy w trakcie oceny ofert uzna, że ma do czynienia z ofertą zawierającą cenę rażąco niską w stosunku do przedmiotu zamówienia. str. 26 Zadaj pytanie ekspertom, prześlij je na adres Zamowieniapubliczne@wip.pl

2 Pozyskaj dotację na rozwój swojej firmy! Przegląd najnowszego orzecznictwa KIO Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 1 6 m a j a r. ; s y g n. a k t KIO / 1 4 Za ofertę z rażąco niską ceną należy uznać ofertę, której cena jest nierealna w relacji do cen rynkowych podobnych zamówień. Odbiega ona od cen przyjętych, wskazując na fakt wykonania zamówienia poniżej kosztów wytworzenia. Jak stwierdził Sąd Okręgowy w Katowicach w wyroku z 30 stycznia 2007 r., sygn. akt XIX Ga 3/07, o cenie rażąco niskiej można mówić wówczas, gdy oczywiste jest, że przy zachowaniu reguł rynkowych wykonanie umowy przez wykonawcę byłoby dla niego nieopłacalne. Rażąco niska cena jest to cena niewiarygodna, oderwana całkowicie od realiów rynkowych. Przykładem może być oferowanie towarów poniżej kosztów zakupu lub wytworzenia albo oferowanie usług za symboliczną kwotę. Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 2 1 m a j a r. ; s y g n. a k t KIO / 1 4 nr 1, kwiecień 2014 issn w numerze Przedsięwzięcia turystyczne są dotowane z programów regionalnych 1 Naukowcy mają szansę na sfinansowanie badań 2 Przedsiębiorcy mogą budować sieć internetową nowej generacji 3 Pożyczka dla firmy, która już otrzymała dofinansowanie, jest możliwa 4 Wnioski o dotacje na projekty innowacyjne są inaczej oceniane 5 Usługi turystyczne są dotowane z programów regionalnych P ytanie OdpOwiedź Przedsięwzięcia turystyczne w nowej perspektywie są traktowane jako element lokalnych strategii rozwoju, projektów związanych z kulturą i dziedzictwem kulturowym czy przedsiębiorczością. Właśnie w regionalnych programach należy poszukać odpowiednich konkursów. w y j a ś n i e n i e Dokumenty unijne dotyczące funduszy europej- Przed problemami z rozliczaniem projektów można się uchronić 12 Wynagrodzenie pracownika nie musi być kosztem uzyskania przychodu 14 Podstawa prawna: programowanie perspektywy finansowej Umowa partnerstwa. Strategie rozwoju województw do roku Warto skorzystać z doświadczeń z poprzednich lat Beneficjent musi znać procedury wyboru wykonawcy danej inwestycji 8 10 Na potwierdzenie wyjazdu służbowego potrzebna jest faktura 15 Kontrola w projektach unijnych przybiera różne formy 16 Marek Dominik Peda koordynator projektów unijnych Zadaj pytanie naszym ekspertom Zadaj pytanie na: funduszeunijne@wip.pl 1 funduszeunijne@wip.pl okładka.indd x235.indd Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 1 9 m a j a r. ; s y g n. a k t KIO / 1 4 Prowadzę firmę turystyczną i chciałabym się dowiedzieć, czy moja spółka ma szansę na dotację w ramach nowej perspektywy unijnej. W jakim programie powinnam szukać informacji o konkursach? skich na lata wśród celów tematycznych i priorytetów inwestycyjnych nie wymieniają bezpośrednio turystyki. Nie oznacza to jednak, że nie będzie możliwości uzyskania dofinansowania w tym zakresie. Pozyskanie środków na inwestycje związane z turystyką będzie pojawiać się w nowej perspektywie finansowej zwykle na poziomie regionalnym. Będą one odpowiadać na zaplanowane działania wynikające z regionalnych i lokalnych strategii rozwoju. W strategiach można także znaleźć narzędzia, jakie dany region przewiduje do osiągnięcia założonych celów rozwoju. Turystyka może się mieścić w działaniach na rzecz zwiększenia dostępności i rozwoju zasobów naturalnych i kulturowych. Dodatkowo projekty turystyczne będą mogły być realizowane w ramach celu Podnoszenie konkurencyjności mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw, sektora rolnego oraz sektora rybołówstwa i akwakultury. Także warto poszukać elementów przedsięwzięć turystycznych w założeniach konkursów obejmujących nabory na realizację projektów z zakresu ochrony i promocji dziedzictwa kulturowego (np. Ochrona środowiska naturalnego i wspieranie efektywności wykorzystania zasobów ). Umowę o dofinansowanie można zmienić, ale nie jest to łatwe 7 Wszystko o funduszach unijnych! Ustawa Pzp nie precyzuje treści zobowiązania podmiotu trzeciego składanego w trybie art. 26 ust. 2b. Przepis ten wskazuje jednak na konieczność udowodnienia przez wyko nawcę zamawiającemu, że będzie on w sposób rzeczywisty dysponował zasobami innego podmiotu. Chodzi tu o wykazanie faktycznej, realnej możliwości korzystania z wymaganego sprzętu na potrzeby realizacji danego zamówienia, niezależnie od rodzaju stosunku prawnego łączącego wykonawcę z podmiotem trzecim. Jak podkreśla się w orzecznictwie, udostępnienie musi mieć charakter realny, dający pewność zama wiającemu, że wykonawca w przypadku wybrania jego oferty będzie mógł zrealizować w sposób prawidłowy zamówienie. Sprawdź ofertę prenumeraty na: Zamówienia na prenumeratę przyjmuje Centrum Obsługi Klienta: Tel: cok@wip.pl, funduszeunijne@wip.pl :42:20 Rozprawa przed Krajową Izbą Odwoławczą nie jest miejscem dla przedstawiania uzasadnienia uprzednio podejmowanych czynności zamawiającego o wykluczeniu wykonawcy i odrzuceniu oferty. Odwołanie jest bowiem wnoszone od czynności czy też zaniechania czynności zamawiającego, podejmowanych w toku postępowania o zamówienie publiczne ( art. 180 ust. 1 ustawy Pzp). Rozprawa przed Krajową Izbą Odwoławczą nie jest też składnikiem postępowania przetargowego, lecz podlega odrębnym regułom proceduralnym organu zewnętrznego. Pisma oświadczenia i stanowiska stron składane przed Izbą w danej sprawie nie są zatem równoznaczne z podejmowaniem czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego. Izba bowiem weryfikuje działania zamawiającego pod względem przestrzegania wzorca ustawowego, jakie zostały podjęte w trakcie postępowania przetargowego :59

3 Szanowny Czytelniku! Postępowanie o udzielenie zamówienia przygotowuje i przeprowadza zamawiający. Jednak pod tym pojęciem kryje się wiele jednostek publicznych. Często charakter danego podmiotu sprawia, że ma on możliwość stosować mniej rygorystyczne przepisy. Przykładowo tak będzie w przypadku jednostek badawczych i kulturalnych. Dzięki nowelizacji ustawy Pzp z 16 kwietnia 2014 r. zyskały one wiele możliwości odstępstw od podstawowych zapisów ustawy Pzp. Artykuł zawierający wszystkie niezbędne informacje o organizatorach przetargów można znaleźć w tym numerze. Natomiast na ostatnich stronach tego wydania zamieszczamy wzór dokumentu Upoważnienie do pełnienia funkcji kierownika Zamawiającego. To bowiem na kierowniku spoczywa duża odpowiedzialność organizacji postępowań w imieniu danej jednostki. Serdecznie pozdrawiam ademecum VZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH Redaktor prowadzący: Klaudyna Saja-Żwirkowska Wydawca: Katarzyna Czech Druk: MDruk Nakład: 800 egz. Koordynator produkcji: Katarzyna Kopeć Projekt graficzny publikacji: Dominika Raczkowska Korekta: Zespół redaktor prowadzący Bardzo zależy nam na opinii naszych Czytelników, dlatego zachęcamy do kontaktowania się z redakcją pod adresem zamowieniapubliczne@wip.pl. Wszelkie uwagi i sugestie będą wyznaczały nam kierunek dalszego rozwoju, aby Vademecum zamówień publicznych zawsze było najbardziej użytecznym narzędziem w codziennej pracy. Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o Warszawa, ul. Łotewska 9a Tel , faks cok@wip.pl NIP: Numer KRS: Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, Sąd Gospodarczy XIII Wydział Gospodarczy Rejestrowy Wysokość kapitału zakładowego: zł Redakcja zastrzega sobie prawo dokonywania zmian i skrótów w nadesłanych artykułach i ich tytułach. Artykułów ani jakichkolwiek innych materiałów niezamówionych redakcja nie zwraca. Wszelkie prawa do niniejszej publikacji, w tym do jej tytułu oraz do treści zamieszczonych w niej artykułów, podlegają ochronie prawnej przewidzianej w szczególności prawem autorskim. Ich przedruk oraz rozpowszechnianie bez wiedzy i zgody redakcji są zabronione. Zakaz ten nie dotyczy cytowania ww. materiałów w granicach dozwolonego użytku, z powołaniem się na źródło. Wszelkie materiały zawarte w niniejszej publikacji mają charakter wyłącznie popularyzacyjno-informacyjny i nie mogą być traktowane w sposób prawnie wiążący pomiędzy Czytelnikiem a wydawcą lub redakcją. Redakcja dokłada wszelkich starań, aby informacje i dane zamieszczone w tych materiałach były poprawne merytorycznie i aktualne, jednakże informacje te nie mają charakteru porady czy opinii prawnej, jako że wydawca ani redakcja nie świadczą żadnych usług prawnych. Nie mogą być one również traktowane jako oficjalne stanowisko organów i urzędów państwowych. Zastosowanie tych informacji w konkretnym przypadku może wymagać dodatkowych, pogłębionych konsultacji lub opinii prawnej. Wobec powyższego wydawca, redakcja, redaktorzy ani autorzy ww. materiałów nie ponoszą odpowiedzialności prawnej w szczególności za skutki zastosowania lub wykorzystania w jakikolwiek sposób informacji zawartych w tych materiałach.

4 list+stopka.indd :33

5 AKTUALNOŚCI Zmieniła się definicja ceny 6 Korupcja w polskich urzędach blokuje rynek zamówień publicznych 6 W przetargach nie zawsze uwzględnia się zasadę uczciwej konkurencji 7 Dysponowanie potencjałem innej firmy należy potwierdzić 7 Zamawiający powinni realizować w przetargach publicznych cele społeczne 8 Przedstawiciel oddziału zagranicznego przedsiębiorcy nie musi dysponować specjalnym pełnomocnictwem 9 P o r a d y ek s pe r tów Podmioty powiązane kapitałowo mogą wykazywać się doświadczeniem w realizacji wzajemnych umów 12 Protokół odbioru może potwierdzać należytą realizację prac i udowodnić doświadczenie 13 Nie zawsze wolno wezwać wykonawcę do uzupełnienia dokumentów podmiotu trzeciego 13 Zamawiający musi zawsze prawidłowo zakończyć prowadzone postępowanie 15 Zasady udzielania zamówień z dziedziny nauki określa nie tylko Prawo zamówień publicznych 17 Zamówienie usługi dystrybucji oraz dostawy prądu wolno zrealizować w dwóch procedurach 18 Wiedza zamawiającego dotycząca planowanych zakupów determinuje sposób szacowania ich wartości 20 Istotna zmiana ogłoszenia zobowiązuje do przedłużenia terminu składania ofert 22 To inwestor decyduje o treści wykazu doświadczenia 23 sierpień 2014 list+stopka.indd 3 3 Vademecum zamówień publicznych :33

6 Spis treści Orzecznictwo Wezwanie do wyjaśnienia rażąco niskiej ceny musi być poparte uzasadnionymi wątpliwościami 26 Ocena oferty może dotyczyć tylko wymagań wskazanych w specyfikacji 26 Zamawiający nie ma prawa dowolnie zmieniać ilości zamawianych dostaw na etapie realizacji zamówienia 29 Błąd w zaokrągleniu ceny nie może spowodować odrzucenia oferty wykonawcy 31 Data dokumentu nie jest wystarczającą przesłanką do wykluczenia z postępowania 33 Możliwości złożenia odwołania w postępowaniu krajowym są 0graniczone 35 Wykonawca musi przedstawić informację o udostępnieniu zasobów podmiotu trzeciego 36 Nie zawsze trzeba składać referencje na potwierdzenie należytego wykonania wcześniejszego zamówienia 39 Poprawienie omyłki nie może prowadzić do zmiany oświadczenia woli wykonawcy 40 Zamawiający powinien sprawdzić, czy wykonawca podjął działania w celu zachowania tajemnicy 43 TEMATY NUMERU Zamawiający jaki status ma jednostka publiczna w postępowaniu o udzielenie zamówienia 47 WZÓR Upoważnienie do pełnienia funkcji kierownika Zamawiającego Vademecum zamówień publicznych

7 Aktualności Zmieniła się definicja ceny cena to wartość wyrażona w jednostkach pieniężnych, którą kupujący jest obowiązany zapłacić przedsiębiorcy za towar lub usługę. 6 Korupcja w polskich urzędach blokuje rynek zamówień publicznych większość polskich przedsiębiorców twierdzi, że łapówka jest najłatwiejszym sposobem zdobywania zamówień publicznych. 6 W przetargach nie zawsze uwzględnia się zasadę uczciwej konkurencji zamawiający w celu uzyskania potrzebnych zakupów stosują coraz więcej konkurencyjnych procedur oraz aukcji elektronicznych generujących wymierne oszczędności. 7 Dysponowanie potencjałem innej firmy należy potwierdzić jeśli oferent deklaruje, że przy wykonywaniu zamówienia korzystać będzie z zasobów innych podmiotów, musi udowodnić, że dostęp do tych zasobów będzie aktualny przez cały okres korzystania z nich przy wykonywaniu zamówienia. 7 Zamawiający powinni realizować w przetargach publicznych cele społeczne równość szans, integracja społeczna i godna praca to tylko niektóre z aspektów, jakie jednostki zamawiające powinny wykorzystywać w swoich przetargach dokonując wybory najkorzystniejszej oferty. 8 Przedstawiciel oddziału zagranicznego przedsiębiorcy nie musi dysponować specjalnym pełnomocnictwem pełnomocnik oddziału zagranicznego podmiotu może działać tylko w imieniu tego podmiotu a nie własnym. Oddział nie jest bowiem odrębnym od przedsiębiorcy bytem prawnym. 9

8 Aktualności Zmieniła się definicja ceny Cena to wartość wyrażona w jednostkach pieniężnych, którą kupujący jest obowiązany zapłacić przedsiębiorcy za towar lub usługę. Tak brzmi nowa definicja ceny, którą wprowadza, podpisanej przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, ustawy z 9 maja 2014 r. o informowaniu o cenach towarów i usług, która w art. 19 zmienia ustawę Prawo zamówień publicznych. Nowa definicja ceny, do której odsyła ustawa Pzp wskazuje również na art. 3 ust. 2 ustawy o informowaniu o cenach towarów i usług. Ustawodawca wskazuje w nim, że w cenie uwzględnia się podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów sprzedaż towaru (usługi) podlega obciążeniu podatkiem od towarów i usług lub podatkiem akcyzowym. Stawka taryfowa również uznawana jest za cenę. Zasadniczym celem przedmiotowej ustawy jest dostosowanie przepisów ustawowych do panujących na rynku realiów. Dzięki nowym przepisom ma dojść do rezygnacji z obowiązku oznaczania ceną każdej sztuki towaru czy usługi z osobna. Ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Źródło: Urząd Zamówień Publicznych Korupcja w polskich urzędach blokuje rynek zamówień publicznych Większość polskich przedsiębiorców twierdzi, że łapówka jest najłatwiejszym sposobem zdobywania zamówień publicznych. Takie wnioski można było wysnuć z danych przedstawionych na zorganizowanej przez Polską Izbę Informatyki i Telekomunikacji konferencji Zapobieganie korupcji. Aż 21% przedsiębiorców startujących w przetargach doświadczyło korupcji, a 43% wykonawców liczy się z możliwością zetknięcia się z tym zjawiskiem w ciągu najbliższego roku. Takie dane płyną z raportu przygotowanego przez PwC. Jednak najbardziej negatywnym wnioskiem z raportu jest to, że 92% firm uważa łapówkę za najskuteczniejszy sposób zdobycia zamówienia. Światełkiem w tunelu jest to, że w praktyce nie zetknęli się z nią tak często. Podczas spotkania zaznaczano, że w firmach trzeba prowadzić politykę dotyczącą zwalczania korupcji, tak aby wszyscy pracownicy byli uczuleni na ryzykowne sytuacje, wiedzieli, co im wolno i jak mają reagować w razie wątpliwości. Wskazywano także na potrzebę zmian w przepisach, które ułatwią karanie za korupcję całej organizacji uwikłanej w nielegalne praktyki. Klaudyna Saja-Żwirkowska prawnik, redaktor publikacji o tematyce zamówień publicznych Źródło: Vademecum zamówień publicznych

9 W przetargach nie zawsze uwzględnia się zasadę uczciwej konkurencji Zamawiający w celu uzyskania potrzebnych zakupów stosują coraz więcej konkurencyjnych procedur oraz aukcji elektronicznych generujących wymierne oszczędności. Średni czas trwania procedury na zamówienie o niedużej wartości to niewiele ponad miesiąc wynika z analiz Urzędu Zamówień Publicznych. Jak twierdzą eksperci Urzędu Zamówień Publicznych (dalej: UZP), w 2013 r. utrzymała się dobra tendencja dotycząca korzystania przez zamawiających z przetargu nieograniczonego. Skorzystano z niego w odniesieniu aż do 88,8% zamówień o wartości powyżej progów unijnych i 80,1% zakupów poniżej tych kwot. Nieco ponad 8 z 10 postępowań było inicjowanych poprzez publikację ogłoszenia, co również przekłada się na transparentność prowadzonych procedur i zachowanie zasad równego traktowania i uczciwej konkurencji wykonawców. Na platformie UZP przeprowadzono aukcji elektronicznych. Pozwoliło to zaoszczędzić ponad 321 mln zł (w roku mln zł) w stosunku do złożonych ofert pisemnych. Jednocześnie ustalono, iż niestety mimo możliwości jakie daje ustawa Pzp wobec stosowania zróżnicowanych kryteriów oceny ofert, w 2013 r. aż w 92% postępowań (przy wartościach zamówień poniżej progów unijnych) i 85% (w zamówieniach powyżej progów unijnych) jako jedyne kryterium zastosowano cenę. Warto także zwrócić uwagę na przeciętny czas trwania postępowań pozwoli to skutecznie zaplanować nabywanie potrzebnych dostaw, usługi robót. W przypadku zamówień o wartości nieprzekraczającej progów unijnych czas prowadzenia procedury wyniósł średnio 32 dni. Z kolei w odniesieniu do postępowań o wartości powyżej tych kwot okres ten stanowił 92 dni. Źródło: Informacje Departamentu Informacji, Edukacji i Analiz Systemowych Urzędu Zamówień Publicznych Dysponowanie potencjałem innej firmy należy potwierdzić Jeśli oferent deklaruje, że przy wykonywaniu zamówienia korzystać będzie z zasobów innych podmiotów, musi udowodnić, że dostęp do tych zasobów będzie aktualny przez cały okres korzystania z nich przy wykonywaniu zamówienia. Wykonawca może polegać na wiedzy i doświadczeniu, potencjale technicznym, osobach zdolnych do wykonania zamówienia lub zdolnościach finansowych innych podmiotów, niezależnie od charakteru prawnego łączących go z nimi stosunków. Wykonawca w takiej sytuacji zobowiązany jest udowodnić zamawiającemu, iż będzie dysponował zasobami niezbędnymi do realizacji zamówienia. W szczególności powinien przedstawić w tym celu pisemne zobowiązanie tych podmiotów do oddania mu do dyspozycji niezbędnych zasobów na okres korzystania z nich przy wykonywaniu zamówienia (art. 26 ust. 2b ustawy Prawo zamówień publicznych). sierpień Vademecum zamówień publicznych

10 Aktualności Najprostszym i najczęściej występującym w postępowaniach sposobem udowodnienia dostępu do zasobów podmiotu trzeciego jest jego pisemne zobowiązanie w tym zakresie. Jednak, jak wynika z wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z 10 lutego 2012 r. o sygn. akt KIO 151/12, potwierdzenie dysponowania zasobami podmiotu trzeciego może nastąpić poprzez różne dowody. To na wykonawcy ciąży obowiązek wykazania, iż będzie on dysponował zasobami niezbędnymi do realizacji przedmiotu zamówienia publicznego. Przepisy ustawy Prawo zamówień publicznych nie wskazują katalogu dokumentów, dzięki którym wykonawca ma udowadniać fakt dysponowania takimi zasobami. Mowa jest jedynie o pisemnym zobowiązaniu podmiotów udostępniających zasoby do oddania do dyspozycji wykonawcy niezbędnych zasobów na okres korzystania z nich przy realizacji zamówienia. Oznacza to, zdaniem KIO, iż oprócz omawianego zobowiązania podmiotów trzecich możliwe są również inne dowody. Trzeba pamiętać, że z dokumentu tego jasno musi wynikać, iż wykonawca będzie miał dostęp do wymaganych zasobów (np. sprzętu, personelu) w niezbędnym zakresie w czasie wykonywania zamówienia. Wybrany wykonawca powinien bowiem spełniać warunki udziału w postępowaniu nie tylko w chwili jego wyboru, ale przez cały okres realizacji zamówienia. Tylko taki stan rzeczy może zabezpieczyć interesy zamawiającego i zapewnić właściwe wykonanie zamówienia. Dlatego oświadczenie o oddaniu zasobów podmiotu trzeciego musi być precyzyjnie sformułowane. Jeśli organizator przetargu uzna, że otrzymane dokumenty nie potwierdzają spełniania warunków udziału w postępowaniu, powinien wezwać wykonawcę do uzupełnienia brakującej dokumentacji. Jeśli jednak ma wątpliwości, może zgodnie z art. 26 ust. 4 ustawy Pzp wezwać oferenta do złożenia stosownych wyjaśnień. Damian Michalak radca prawny specjalizujący się w zamówieniach publicznych i partnerstwie prywatno-publicznym Zamawiający powinni realizować w przetargach publicznych cele społeczne Równość szans, integracja społeczna i godna praca to tylko niektóre z aspektów, jakie jednostki zamawiające powinny wykorzystywać w swoich przetargach dokonując wybory najkorzystniejszej oferty. Wykorzystywanie aspektów społecznych w postępowaniach o zamówienia publiczne to cel, jaki realizowany jest przede wszystkim na szczeblu Unii Europejskiej i wynika chociażby z komunikatu Komisji Europejskiej w sprawie możliwości uwzględniania kwestii społecznych w zamówieniach publicznych KOM(2001) 566 z 2001 roku. Kwestia ta została uregulowana dopiero w 2004 roku, kiedy przyjęte zostały dyrektywy unijne, niemniej jednak dopiero w 2010 roku KE wydała podręcznik Kwestie społeczne w zakupach. Przewodnik dotyczący uwzględniania kwestii społecznych w zamówieniach publicznych. To właśnie w tej publikacji zdefiniowane zostały społeczne zamówienia publiczne. Zamiennie są one nazywane również społecznie odpowiedzialnymi zamówieniami publicznymi. Ich istotą jest to, że w ich procedurach uwzględniany jest co najmniej jeden z aspektów społecznych takich jak: możliwość zatrudnienia, 8 Vademecum zamówień publicznych

11 godna praca, zgodność z prawami społecznymi i z prawem do pracy, integracja społeczna (w tym m.in. osób niepełnosprawnych), równość szans, dostępność, projektowanie dla wszystkich, uwzględnianie kryteriów zrównoważonego rozwoju, w tym etycznego handlu oraz dobrowolnego przestrzegania zasad społecznej odpowiedzialności biznesu (corporate social responsibility CSR). Ponadto przetargi tego typu muszą być zgodne z zasadami zawartymi w Traktacie o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz w dyrektywach zamówieniowych. Anna Śmigulska-Wojciechowska prawnik specjalizujący się w zamówieniach publicznych Źródło: Aspekty społeczne w zamówieniach publicznych Podręcznik podręcznik, Urząd Zamówień Publicznych, Warszawa 2014 Przedstawiciel oddziału zagranicznego przedsiębiorcy nie musi dysponować specjalnym pełnomocnictwem Pełnomocnik oddziału zagranicznego podmiotu może działać tylko w imieniu tego podmiotu a nie własnym. Oddział nie jest bowiem odrębnym od przedsiębiorcy bytem prawnym. Nie może w związku z tym składać oświadczeń woli, które nie byłyby zarazem czynnościami wykonawcy. Pewien inwestor otrzymał w przetargu wniosek o dopuszczenie do udziału w postępowaniu od zagranicznego wykonawcy. Wszystkie oświadczenia i dokumenty wymagane postanowieniami ogłoszenia o zamówieniu dotyczyły przedsiębiorstwa zagranicznego i zostały złożone przez reprezentującego go mianowanego przedstawiciela na oddział w Polsce. Z aktu mianowania wynikało, że przedstawiciel posiada uprawnienie do reprezentowania oddziału przed wszelkimi organami, sądami, trybunałami, osobami prawnymi i fizycznymi. Nie potwierdzał on natomiast wprost umocowania do reprezentacji zagranicznego podmiotu. Oddział przedsiębiorcy Inwestor powziął wątpliwość, czy umocowanie było właściwe i miało wymaganą moc prawną. Nie był przekonany, czy przedstawiciel uprawniony do reprezentowania oddziału może w związku z tym automatycznie składać oświadczenia oraz dokumenty w imieniu i na rzecz zagranicznego wykonawcy. Wobec tego wystąpił do oferenta z prośbą o stosowne wyjaśnienie. W odpowiedzi na wezwanie wykonawca stwierdził, iż zgodnie z przepisami polskiego prawa oddział zagranicznego przedsiębiorcy nie posiada odrębnej od przedsiębiorcy osobowości prawnej. W związku z tym czynności podejmowane przez oddział jak i jego przedstawicieli należy uznać za działania samego przedsiębiorcy. A zatem uprawnienie do reprezentowania oddziału stanowi jednocześnie o umocowaniu do występowania w imieniu zagranicznego podmiotu. Oddział pomimo swojego wyodrębnienia pozostaje nadal częścią działalności wykonywanej przez samego przedsiębiorcę. sierpień Vademecum zamówień publicznych

12 Aktualności Pełnomocnictwo do działania Przeprowadzona przez zamawiającego analiza orzecznictwa oraz doktryny w tym zakresie potwierdziła stanowisko wykonawcy. Przykładowo w wyroku KIO z 27 lutego 2009 r. (sygn. akt KIO 163/09) Izba orzekła, że każda czynność i oświadczenie woli oznaczone jako działanie oddziału dokonane przez osoby prawidłowo umocowane do reprezentowania przedsiębiorcy w oddziale należy uznać za oświadczenie samego przedsiębiorcy. Wywiera ono wobec tego wszelkie skutki prawne w odniesieniu do przedsiębiorcy. Oddziałowi nie można przypisywać zobowiązaniowej i organizacyjnej odrębności w stosunku do podmiotu, który go utworzył. Wobec tego nie może on złożyć oferty czy zaciągnąć innego zobowiązania, które byłyby odrębne od zobowiązań przedsiębiorcy (wyrok KIO z 11 maja 2011 r., sygn. akt 854/11). Oddziałom i przedstawicielstwom podmiotów zagranicznych poświęcony jest rozdział 6 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. Przepisy art. 86 i 87 tej ustawy stanowią, że przedsiębiorca zagraniczny tworzący oddział jest obowiązany ustanowić w nim osobę upoważnioną do reprezentowania przedsiębiorcy. Ponadto oddział może wykonywać aktywność gospodarczą wyłącznie w zakresie przedmiotu działalności głównego przedsiębiorcy. A zatem charakter działalności oddziału nie może być odmienny od tej prowadzonej przez przedsiębiorcę. Doświadczenie Oferty czy wnioski oddziału podmiotu zagranicznego należy traktować tak jakby były złożone przez ten podmiot. Dla postępowań o udzielenie zamówienia publicznego ten fakt wiąże się z określonymi konsekwencjami. Mianowicie ofertę, a zatem również wszelkie oświadczenia należy oceniać przez pryzmat sytuacji zagranicznego podmiotu a nie oddziału. Dokumenty przedmiotowe powinny być wystawione na przedsiębiorcę zagranicznego, a nie na oddział. Podobnie ma się rzecz z dokumentami podmiotowymi potwierdzającymi regulowanie zobowiązań publiczno-prawnych, tj. odprowadzanie składek, opłat, podatków, pozostawanie bądź nie w stanie likwidacji czy upadłości, zakaz bądź brak zakazu ubiegania się o zamówienie, niepodleganie wykluczeniu z tytułu skazania za przestępstwa skatalogowane w art. 24 ust. 1 pkt 4 8 oraz Wszystkie one powinny pochodzić od zagranicznego przedsiębiorcy a nie od oddziału. Sytuacja wygląda inaczej w odniesieniu do badania spełniania przez wykonawcę warunków pozytywnych, tj. posiadania wiedzy i doświadczenia. Trzeba mieć bowiem na uwadze, że doświadczenie oddziału, jako że jest częścią działalności wykonywanej przez samego przedsiębiorcę, może być przez przedsiębiorcę traktowane jako własne. Tak orzekła również KIO w wyroku z 13 czerwca 2008 r. (KIO/UZP 531/08). Agata Smerd główny specjalista ds. zamówień publicznych członek Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Konsultantów Zamówień Publicznych, autorka licznych publikacji poświęconych problematyce związanej z prawem zamówień publicznych 10 Vademecum zamówień publicznych

13 9odpowiedzi na pytania Czytelników Czy podmioty powiązane kapitałowo mogą wykazywać się doświadczeniem w realizacji wzajemnych umów? 12 W jaki sposób wykonawca może potwierdzać należytą realizację prac i udowodnić zdobyte doświadczenie? 13 Kiedy należy wezwać wykonawcę do uzupełnienia dokumentów podmiotu trzeciego? 13 Co powinien zrobić zamawiający, gdy upłynął termin związania ofertą? 15 Jakie akty prawne określają zasady udzielania zamówień z dziedziny nauki? 17 Czy zamówienie usługi dystrybucji oraz dostawy prądu wolno zrealizować w dwóch procedurach? 18 W jaki sposób szacować wartość planowanych zakupów? 20 Czy istotna zmiana ogłoszenia w postępowaniu powyżej progów unijnych zobowiązuje do przedłużenia terminu składania ofert? 22 Jakie informacje powinna zawierać treść wykazu doświadczenia? 23