Spis treści. Widmo mocy. Obliczanie mocy sygnału. Analiza_sygnałów_-_ćwiczenia/Fourier_4

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Spis treści. Widmo mocy. Obliczanie mocy sygnału. Analiza_sygnałów_-_ćwiczenia/Fourier_4"

Transkrypt

1 Analiza_sygnałów_-_ćwiczenia/Fourier_4 Spis treści 1 Widmo mocy 1.1 Obliczanie mocy sygnału Zadanie 1: Moc i energia sygnału w dziedzinie czasu Zadanie 2: Moc i energia sygnału w dziedzinie czasu i częstości 1.2 Periodogram: widmo mocy okienkowanego sygnału Zadanie 3: Obliczanie periodogramu 2 Sygnały stochastyczne 2.1 Stacjonarność i ergodyczność 2.2 Zadanie 4: Estymacja widma sygnału stochastycznego 2.3 Oszacowanie błędu transformaty Fouriera dla białego szumu 2.4 Zadanie 5: Metoda Welcha 2.5 Zadanie 6: Porównanie rozdzielczości i wariancji w periodogramie i w estymatorze Welcha 2.6 Zadanie 7: Estymacja widma mocy metodą wielookienkową Thomsona (multitaper) Zestawy okien ortogonalnych Estymacja widma mocy 2.7 Zadanie 8 3 Co musimy z tego zapamiętać Widmo mocy Obliczanie mocy sygnału Zadanie 1: Moc i energia sygnału w dziedzinie czasu Proszę: wygenerować sygnał sinusoidalny o amplitudzie 1, częstości 10 Hz, trwający 0.3 sekundy i próbkowany z częstością 1000 Hz. narysować ten sygnał przy pomocy funkcji pylab.stem, obliczyć i narysować przebieg mocy w czasie wartości próbki sygnału : moc w danej chwili to kwadrat obliczyć energię tego sygnału przyrosty czasu między próbkami : energia to suma mocy mnożonej przez Zadanie 2: Moc i energia sygnału w dziedzinie czasu i częstości Proszę uzupełnić i przetestować funkcję realizującą poniższy algorytm estymacji widma mocy. Następnie proszę obliczyć energię oraz wyświetlić przebieg widma mocy dla sygnału z Zadania

2 1. Sprawdzić czy energia zależy od częstości próbkowania i od długości sygnału #!/usr/bin/env python3 # -*- coding: utf-8 -*- import pylab as py import numpy as np from numpy.fft import rfft,rfftfreq def widmo_mocy(s,fs,okno): okno= # znormalizuj okno s = # zokienkuj sygnał S = # Oblicz transformatę Fouriera sygnału przy pomocy funkcji <tt>rfft</tt> P = # Oblicz moc jako iloczyn unormowanej transformaty i jej sprzężenia zespolonego. P = # Unormuj widmo dzieląc przez częstość próbkowania P = # Do dalszych operacji wybierz tylko część rzeczywistą mocy. if len(s)%2 ==: # dokładamy moc z ujemnej części widma P[1:-1] *=2 else: P[1:] *=2 F = # Korzystając z funkcji <tt>rfftfreq</tt> obliczamy częstości, dla których policzone są współczynniki Fouriera. return F,P # część testująca fs =100 T = 3 f = 10.3 # sygnał testowy dt = 1.0/fs t = np.arange(,t,dt) s = np.sin(2*np.pi*f*t ) # okno prostokątne okno = np.ones(len(s)) moc_w_czasie =... (F, moc_w_czestosci) = widmo_mocy(s, Fs=fs, okno = okno) dt = 1/fs

3 energia_w_czasie =... energia_w_czestosci =... py.subplot(3,1,1) py.plot(t,s) py.title('sygnal') py.subplot(3,1,2) py.plot(t,moc_w_czasie) py.title('moc w czasie, energia w czasie: ' +str(energia_w_czasie)) py.subplot(3,1,3) py.plot(f,moc_w_czestosci) py.title('moc w czestosci, energia w czestosci: ' +str(energia_w_czestosci)) py.show() Periodogram: widmo mocy okienkowanego sygnału Aby policzyć widmo mocy sygnału z zastosowaniem okienek wprowadzimy następujące symbole: sygnał: okienko: okienko znormalizowane: widmo mocy sygnału okienkowanego, czyli periodogram: Zadanie 3: Obliczanie periodogramu Proszę napisać funkcję obliczającą periodogram. Funkcja jako argumenty powinna przyjmować sygnał, okno (podane jako sekwencja próbek), i częstość próbkowania. Zwracać powinna widmo mocy i skalę osi częstości. Wewnątrz funkcja powinna implementować liczenie widma z sygnału okienkowanego znormalizowanym oknem. Funkcję proszę przetestować obliczając dla funkcji sinus energię sygnału w dziedzinie czasu i w dziedzinie częstości. Testy proszę wykonać dla okna prostokątnego, Blackmana i Haminga. Sygnały stochastyczne Sygnał stochastyczny to taki sygnał, dla którego ciągu próbek nie da się opisać funkcją czasu. Kolejne próbki w takim sygnale to zmienne losowe. Można je opisać podając własności rozkładu, z którego pochodzą. Często w opisie takich zmiennych posługujemy się momentami rozkładów. Jak

4 można sobie wyobrazić rozkłady, z których pochodzą próbki? Można sobie wyobrazić, że obserwowany przez nas sygnał stochastyczny to jedna z możliwych realizacji procesu stochastycznego. Jeśli jest zbiorem zdarzeń ( ) i każde z tych zdarzeń ma przypisaną funkcję zwaną realizacją procesu, to proces stochastyczny może być zdefiniowany jako zbiór funkcji: gdzie są losowymi funkcjami czasu. Procesy stochastyczne można opisywać przez wartości oczekiwane liczone po realizacjach. Dla przypomnienia wartość oczekiwaną liczymy tak: średnia procesu w chwili to suma wartości zaobserwowanych w chwili we wszystkich realizacjach ważona prawdopodobieństwem wystąpienia tej realizacji. Poniżej mamy przykład wytwarzania procesu złożonego z dwóch realizacji po 50 próbek oraz estymowania jego wartości średniej. Każda próbka jest niezależną zmienną losową z rozkładu normalnego o średniej 0 i wariancji 1: #!/usr/bin/env python3 # -*- coding: utf-8 -*- import numpy as np import pylab as py t = np.arange(,50,1) # realizacja 1 x1 = np.random.randn(t.size) # realizacja 2 x2 = np.random.randn(t.size) # średnia procesu xm = 0.5*(x1+x2) # ilustracja py.subplot(3,1,1) py.stem(t,x1) py.title('realizacja 1') py.subplot(3,1,2)

5 py.stem(t,x2) py.title('realizacja 2') py.subplot(3,1,3) py.stem(t,xm,'r') py.title('średnia procesu') Stacjonarność i ergodyczność Stacjonarność: Jeśli dla procesu stochastycznego wszystkie momenty są niezależne od czasu to jest on stajonarny w ścisłym sensie. Jeśli tylko średnia i autokorelacja nie zależą od czasu to proces jest stacjonarny w słabym sensie, co dla wielu zastosowań jest wystarczające. Ergodyczność: Proces jest ergodyczny jeśli jego średnie po czasie i po realizacjach są sobie równe. Oznacza to, że dla takiego procesu jedna realizacja jest reprezentatywna i zawiera całą informację o tym procesie. Założenie o sygnale, że jest stacjonarny i ergodyczny pozwala zamienić sumowanie po realizacjach na sumowanie po czasie w estymatorach momentów statystycznych. Zadanie 4: Estymacja widma sygnału stochastycznego Bardzo często musimy oszacować widmo mocy sygnału zawierającego znaczny udział szumu. Poniższe ćwiczenie ilustruje niepewność szacowania pików w widmie otrzymanym z transformaty Fouriera dla sygnału zawierającego szum (stochastycznego). wygeneruj 20 realizacji sygnału będącego sumą sinusoidy (f = 20 Hz, T = 1 s, Fs = 100 Hz) i szumu gaussowskiego dla każdej realizacji oblicz widmo mocy wykreśl wszystkie otrzymane widma na wspólnym wykresie Proszę obejrzeć otrzymane widma. Zaobserwuj jakiego rzędu jest niepewność wyniku. Czy podobny problem występuje dla sygnału bez szumu? Skonstruuj funkcję rysującą średnie widmo wraz z przedziałem ufności. #!/usr/bin/env python3 # -*- coding: utf-8 -*- """ Created on Tue Nov 8 11:45:15 admin """

6 # -*- coding: utf-8 -*- import pylab as py import numpy as np import scipy.stats as st from numpy.fft import rfft,rfftfreq def periodogram(s, okno, F_samp): peiodogram sygnału s okno - synał będzie przez nie przemnożony w czasie F_samp- częstość próbkowania s = s*okno N_fft = len(s) S = rfft(s,n_fft) P = S*S.conj()/np.sum(okno**2) P = P.real/Fs # P i tak ma zerowe wartości urojone, ale trzeba ykonać konwersję typów F = rfftfreq(n_fft, 1/F_samp) if len(s)%2 ==: # dokładamy moc z ujemnej części widma P[1:-1] *=2 else: P[1:] *=2 return (F,P) def sin(f = 1, T = 1, Fs = 128, phi = ): sin o zadanej częstości (w Hz), długości, fazie i częstości próbkowania Domyślnie wytwarzany jest sygnał reprezentujący 1 sekundę sinusa o częstości 1Hz i zerowej fazie próbkowanego 128 Hz dt = 1.0/Fs t = np.arange(,t,dt) s = np.sin(2*np.pi*f*t + phi) return (s,t) def szum(mu =, sigma = 1, T = 1, Fs = 128): szum gaussowski o zadanej: średniej mu wariancji sigma**2 długości T, częstości próbkowania Fs dt = 1.0/Fs t = np.arange(,t,dt) s =...

7 return (s,t) def dwadziescia_realizacji(fs): * wygeneruj 20 realizacji sygnału będącego sumą sinusoidy (f=20hz, T=1s, Fs =100Hz) i szumu gassowskiego * dla każdej realizacji oblicz widmo mocy * wykreśl wszystkie otrzymane widma na wspólnym wykresie for i in range(20): (s,t) =... #realizacja sinusa (sz,t) =...#realizacja szumu syg =...# sygnał będący sumą powyższych (F, moc_w_czestosci) = widmo_mocy(syg, Fs=FS) py.plot(f,moc_w_czestosci) py.show() def srednie_widmo(fs): # Skonstruuj funkcję rysującą średnie widmo wraz z 95% przedziałem ufności. zbior_widm = np.zeros((20,fs/2+1)) for i in range(20): (s,t) =... #realizacja sinusa (sz,t) =...#realizacja szumu syg =...# sygnał będący sumą powyższych okno =... (moc_w_czestosci, F) = periodogram(syg, Fs=FS,okno = okno) zbior_widm[i][:] =...#zapamiętaj widmo i-tej realizacji srednie_w =...# usrednij widma po realizacjach przedzial_d = np.zeros(len(f)) # tablice na dolną i górną granicę przedziału ufności przedzial_g = np.zeros(len(f)) for f in F: # dla każdej częstości znajdujemy granice przedziałów ufności przedzial_d[f] = st.scoreatpercentile(..., 2.5) przedzial_g[f] = st.scoreatpercentile(..., 97.5) py.plot(f,srednie_w,'r') # rysujemy średnią py.plot(f,przedzial_d,'b')# rysujemy granicę dolną py.plot(f,przedzial_g,'b')# rysujemy granicę górną py.show() FS =100.0 dwadziescia_realizacji(fs) srednie_widmo(fs)

8 Oszacowanie błędu transformaty Fouriera dla białego szumu Niech - sygnał stochastyczny, którego kolejne próbki pochodzą z niezależnych rozkładów normalnych (biały szum), Jego transformata Fouriera jest liczbą zespoloną Wówczas, część rzeczywista i urojona są nieskorelowanymi zmiennymi losowymi o średniej zero i równych wariancjach. Ponieważ transformata Fouriera jest operacją liniową więc składowe i mają rozkłady normalne. Wielkość: jest sumą kwadratów dwóch niezależnych zmiennych normalnych. Wielkość ta podlega rozkładowi o dwóch stopniach swobody. Możemy oszacować względny błąd dla danej częstości : Dla rozkładu : i, gdzie jest ilością stopni swobody. W naszym przypadku więc mamy, Oznacza to, że dla pojedynczego binu częstości w widmie 100%. względny błąd wynosi Aby zmniejszyć ten błąd trzeba zwiększyć ilość stopni swobody. Są generalnie stosowane dwie techniki: Pierwsza to uśrednianie sąsiednich binów częstości. Otrzymujemy wówczas wygładzony estymator mocy : Zakładając, że biny częstości są niezależne estymator ma rozkład o ilości stopni swobody równej. Względny błąd takiego estymatora to:. Druga

9 to podzielenie sygnału na fragmenty, obliczenie periodogramu dla każdego fragmentu, a następnie zsumowanie otrzymanych wartości: gdzie jest estymatą składowej o częstości w oparciu o fragment sygnału. Ilość stopni swobody wynosi w tym przypadku zatem względny błąd wynosi:. Zauważmy, że w obu metodach zmniejszamy wariancję estymatora kosztem rozdzielczości w częstości. Zadanie 5: Metoda Welcha Proszę zapoznać się zaimplementowaną w bibliotece scipy.signal funkcją welch. Funkcję proszę przetestować obliczając dla funkcji sinus energię sygnału w dziedzinie czasu i w dziedzinie częstości. Testy proszę wykonać dla okna prostokątnego, Blackmana i Haminga. # -*- coding: utf-8 -*- import pylab as py import numpy as np from numpy.fft import rfft, rfftfreq from scipy.signal import welch def sin(f = 1, T = 1, Fs = 128, phi = ): sin o zadanej częstości (w Hz), długości, fazie i częstości próbkowania Domyślnie wytwarzany jest sygnał reprezentujący 1 sekundę sinusa o częstości 1Hz i zerowej fazie próbkowanego 128 Hz dt = 1.0/Fs t = np.arange(,t,dt) s = np.sin(2*np.pi*f*t + phi) return (s,t) def periodogram(s, okno, F_samp): peiodogram sygnału s okno - synał będzie przez nie przemnożony w czasie F_samp- częstość próbkowania

10 s = s*okno N_fft = len(s) S = rfft(s,n_fft) P = S*S.conj()/np.sum(okno**2) P = P.real/Fs # P i tak ma zerowe wartości urojone, ale trzeba ykonać konwersję typów F = rfftfreq(n_fft, 1/F_samp) if len(s)%2 ==: # dokładamy moc z ujemnej części widma P[1:-1] *=2 else: P[1:] *=2 return (F,P) Fs = (x,t) = sin(f = 3.1, T =20, Fs = Fs, phi = ) N = len(x) # długość sygnału okno = np.hamming(n) okno/=np.linalg.norm(okno) py.subplot(2,1,1) (F,P) = periodogram(x,okno,fs) py.plot(f,p) py.title('periodogram'+' energia: '+ str(np.sum(p))) #periodogram py.subplot(2,1,2) Nseg =20 N_s = N/Nseg okno = np.hamming(n_s) okno/=np.linalg.norm(okno) (F, P) = welch(...) py.plot(f,p) py.title('periodogram Welcha'+' energia: '+ str(nseg*np.sum(p))) py.show() Zadanie 6: Porównanie rozdzielczości i wariancji w periodogramie i w estymatorze Welcha 1. wygeneruj 100 realizacji sygnału będącego sumą sinusoidy (f = 20 Hz, T = 10 s, Fs = 100 Hz) i szumu gaussowskiego 2. dla każdej realizacji oblicz widmo mocy za pomocą periodogramu okienkowanego oknem Blackmana

11 3. wykreśl wszystkie otrzymane widma na wspólnym wykresie (subplot(2,1,1)) 4. Powtórz krok 2) dla estymatora Welcha z oknem Blackmana o długości 1/10 długości sygnału przesuwanym co 2 punkty, otrzymane widma wykreśl na wspólnym wykresie (subplot(2,1,2)) Co można powiedzieć o rozdzielczości i względnym błędzie obu metod? bl_wzg = np.std(s,axis = 0)/np.mean(S,axis = 0) gdzie S jest tablicą zawierającą widma dla każdej z realizacji. #!/usr/bin/env python3 # -*- coding: utf-8 -*- import pylab as py import numpy as np from numpy.fft import rfft, rfftfreq from scipy.signal import welch import scipy.stats as st from matplotlib.font_manager import FontProperties font = FontProperties('Arial') def periodogram(s, okno, F_samp): peiodogram sygnału s okno - synał będzie przez nie przemnożony w czasie F_samp- częstość próbkowania s = s*okno N_fft = len(s) S = rfft(s,n_fft) P = S*S.conj()/np.sum(okno**2) P = P.real/Fs # P i tak ma zerowe wartości urojone, ale trzeba ykonać konwersję typów F = rfftfreq(n_fft, 1/F_samp) if len(s)%2 ==: # dokładamy moc z ujemnej części widma P[1:-1] *=2 else: P[1:] *=2 return (F,P) def realizacja(t,fs): dt = 1.0/Fs t = np.arange(,t,dt) # jedna realizacja sygnału będącego sumą sinusoidy (f = 20 Hz, T = 10 s, Fs = 100 Hz) i szumu gaussowskiego o std 5-krotnie większym niż amplituda sinusoidy s =... return s

12 T=10.0 Fs = N = T*Fs okno = np.blackman(n) # okno blakmana dla periodogramu ile_okien = 10 Nw = N/ile_okien okno_w =...#okno blackmana dla welcha N_rep = 100 S_perio = np.zeros((n_rep,n/2+1)) # uwaga, to jest dobrze tylko dla Fs parzystych S_welch = np.zeros((n_rep,nw/2+1)) # uwaga, to jest dobrze tylko dla Fs parzystych for i in range(n_rep):#wygeneruj 100 realizacji sygnału s =...#sygnał (F_p, P) =...# jego periodogram S_perio[i,:] =...# zachowaj periodogram tej realizacji na później (F_w, P_w) =... # widmo Welcha S_welch[i,:] =...# zachowaj widmo Welcha tej realizacji na później # poniżej robimy wykresy py.figure(1) py.subplot(3,1,1) py.plot(f_p,np.mean(s_perio,axis = ),'r', F_p, st.scoreatpercentile(s_perio, 2.5,axis =),'b', F_p, st.scoreatpercentile(s_perio,97.5,axis =),'b' ) py.title(u'periodogram: średnie widmo realizacji wraz z 95% CI', fontproperties = font) py.ylabel('v^2/hz') py.subplot(3,1,2) py.plot(f_w,np.mean(s_welch,axis = ),'r', F_w, st.scoreatpercentile(s_welch, 2.5,axis =),'b', F_w, st.scoreatpercentile(s_welch,97.5,axis =),'b' ) py.title('welch: średnie widmo realizacji wraz z 95% CI', fontproperties = font) py.ylabel('v^2/hz') py.subplot(3,1,3) py.plot(f_p,...) # błąd względny ( std/mean *100)w % dla periodogramu py.plot(f_w,...) # błąd względny w % dla Welcha py.ylim([,250]) py.xlabel('częstość Hz', fontproperties = font) py.ylabel('%') py.legend(('periodogram','welch'))

13 py.title('błąd względny', fontproperties = font) py.show() Zadanie 7: Estymacja widma mocy metodą wielookienkową Thomsona (multitaper) Jeśli nie mamy do dyspozycji dostatecznie długiego sygnału stacjonarnego i ergodycznego aby astosować metodę Welcha pomocne może być wykorzystanie zestawów okien ortogonalnych (Discrete Prolate Spheroidal Sequences- DPSS). Ponieważ są ortogonalne więc widma estymowane periodogramem z każdym z tych okienek stanowią niezależne estymaty gęstości mocy. Ich wartość średnia ma mniejszą wariancję niż estymata za pomocą pojedynczego periodogramu. Oczywiście nie ma nic za darmo: za mniejszą wariancję płacimy szerokością piku. Metoda ta została zaproponowana w pracy: D. J. Thomson, Spectrum Estimation and Harmonic Analysis, Proceedings of the IEEE, vol. 70, no. 9, pp , 1982 Zestawy okien ortogonalnych Najpierw zobaczmy jak wyglądają sekwencje okien. Moduł zawierający funkcję do generowania takiej sekwencji można ściągnąć stąd: # -*- coding: utf-8 -*- import pylab as py import numpy as np from dpss import dpss_window NW = 2 # szerokość pasma w którym zlokalizowane są piki główne okien K = 2*NW-1 # liczba okien N = 100 # rozmiar okna py.figure(1) w, eigen = dpss_window(n, NW, K) # generujemy okna for i, eig in enumerate(eigen): py.plot(w[i,:]) # kolejno wykreślamy wszystkie okna py.legend(range(len(eigen))) py.show() print(eigen) # sprawdzamy czy okna są ortogonalne print('iloczyny skalarne sekwencji okien:') for i in range(len(eigen)): for j in range(i,len(eigen)): print('okno '+str(i)+' z oknem '+str(j)+': '+'{:.5f}'.format( np.dot(w[i,:],w[j,:]) ) )

14 Estymacja widma mocy Proszę napisać funkcję do estymacji mocy metodą wielookienkową. Funkcja powinna pobierać następujące argumenty: sygnał, iloczyn NW, częstość próbkowania sygnału. Funkcja powinna zwracać krotkę (F,P) gdzie P widmo mocy, F skala częstości. Przykładowe wywołanie takiej funkcji powinno wyglądać tak: (S,F) = mtm(s, NW = 3, Fs = 128) Działanie funkcji sprawdź estymując i wykreślając widmo sinusoidy np. o częstości 10 Hz, czasie trwania 1s, próbkowanej 100Hz z dodanym szumem gaussowskim o średniej 0 i wariancji 1. Sprawdź także zachowanie energii przez tą estymatę. Dla porównania na tym samym wykresie dorysuj widmo otrzymane przez periodogram z oknem prostokątnym. Algorytm do zastosowania wewnątrz funkcji: Oblicz maksymalną liczbę okienek K = 2*NW-1 Oblicz długość sygnału wygeneruj serię okienek dpss dla każdego z otrzymanych okienek oblicz widmo mocy iloczynu tego okienka i sygnału. Dla i- tego okienka będzie to: Si = np.abs(fft(s*w[i]))**2 uśrednij widma otrzymane dla wszystkich okienek wygeneruj oś częstości (fftfreq) Uzupełnij poniższy kod: # -*- coding: utf-8 -*- import pylab as py import numpy as np from dpss import dpss_window from numpy.fft import rfft,rfftfreq from matplotlib.font_manager import FontProperties font = FontProperties('Arial') def sin(f = 1, T = 1, Fs = 128, phi = ): sin o zadanej częstości (w Hz), długości, fazie i częstości próbkowania Domyślnie wytwarzany jest sygnał reprezentujący 1 sekundę sinusa o częstości 1Hz i zerowej fazie próbkowanego 128 Hz... return (s,t) def periodogram(s, okno, Fs):

15 peiodogram sygnału s okno - synał będzie przez nie przemnożony w czasie F_samp- częstość próbkowania... return (F,P) def mtm(s, NW, Fs): estymacja widma w oparciu o metodę Multiteper D. J. Thomson, Spectrum Estimation and Harmonic Analysis, Proceedings of the IEEE, vol. 70, no. 9, pp , x - sygnał N -ilość punktów okna NW - iloczyn długości okna w czasie i szerokości w częstości K - ilość okien funkcja zwraca estymatę mocy widmowej K = 2*NW-1 N = len(s) w, eigen =...# wygeneruj sekwencję okien DPSS P_tmp = for i in range(k): #dla każdego okna (F,Pi)=...# oblicz periodogram P_tmp+=...# dodaj do zmiennej tymczasowej P =...# moc jest średnią z periodogramów dla poszczególnych okien F = rfftfreq(n,1.0/fs) return (F, P) #prezentacja widma Fs = # częstość próbkowania # tworzymy sygnał testowy (s1,t) = sin(f=10.2,fs=fs) (s2,t) = sin(f=17.2,fs=fs) s = s1+s2+np.random.randn(len(t)) py.figure(1) NW = 2 # ustalamy szerokość pasma (F_m,P_m) =... # estymujemy widmo metodą mtm (F_p,P_p) =... # estymujemy widmo metodą periodogram z oknem prostokątnym # wykreślamy wyniki py.plot(f_m,p_m) py.plot(f_p,p_p,'g') # opisy wykresu

16 py.xlabel('częstość [Hz]', fontproperties = font) py.ylabel('gestość mocy V^2/Hz', fontproperties = font) py.title('porównanie estymat gęstości mocy: wielokoienkowej i periodogramu', fontproperties = font) py.legend(('wielookienkowa','periodogram')) # test zacowania energii print('test zachowania energii:') print( 'energia w czasie = \t\t'+ '{:.5f}'.format(... )) print( 'energia w mtm = \t\t'+ '{:.5f}'.format(... )) print( 'energia w periodogramie = \t'+ '{:.5f}'.format(... )) py.show() Zadanie 8 Proszę wykonać ilustrację średniej wraz z przedziałami ufności 95% oraz błędu względnego w estymatorze wielookienkowym (dla porównania periodogram), analogicznie jak w zadaniu 6. Co musimy z tego zapamiętać Jak definiujemy moc sygnału i energię w dziedzinie czasu w analizie sygnałów? Jak definiujemy gęstość energii i energię sygnału w dziedzinie częstości? Jak estymować periodogram? Co to znaczy że sygnał jest stochastyczny? Co to znaczy że sygnał jest stacjonarny i ergodyczny? Jaki jest błąd względny widma białego szumu estymowanego za pomocą periodogramu? Metody zmniejszenia błędu względnego: metoda Welcha i metoda wielookienkowa Thomsona - na czym polegają, jakie są podobieństwa i różniece w stosowaniu tych metod? W jakich sytuacjach wybrać metodę Welcha a w jakich Thomsona? Analiza_sygnałów_-_ćwiczenia/Fourier_4

Twierdzenie o splocie

Twierdzenie o splocie Twierdzenie o splocie g(t) = (s h) (t) G(f ) = S(f ) H(f ) (1) To twierdzenie działa też w drugą stronę: G(f ) = (S H) (f ) g(t) = s(t) h(t) (2) Zastosowania: zamiana splotu na mnożenie daje wgląd w okienkowanie

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Przetwarzania Sygnałów Biomedycznych

Laboratorium Przetwarzania Sygnałów Biomedycznych Laboratorium Przetwarzania Sygnałów Biomedycznych Ćwiczenie 1 Wydobywanie sygnałów z szumu z wykorzystaniem uśredniania Opracowali: - prof. nzw. dr hab. inż. Krzysztof Kałużyński - mgr inż. Tomasz Kubik

Bardziej szczegółowo

Weryfikacja hipotez statystycznych

Weryfikacja hipotez statystycznych Weryfikacja hipotez statystycznych Hipoteza Test statystyczny Poziom istotności Testy jednostronne i dwustronne Testowanie równości wariancji test F-Fishera Testowanie równości wartości średnich test t-studenta

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wstęp. Regresja

Spis treści. Wstęp. Regresja Spis treści 1 Wstęp 2 Regresja 2.1 Regresja liniowa 2.1.1 Przykład: Dopasowanie prostej do punktów (zakładamy jednakową wariancję Y dla każdego X) 2.1.2 Ocena jakości dopasownia 2.1.2.1 Współczynnik 2.1.2.2

Bardziej szczegółowo

Zadanie: Filtr adaptywny

Zadanie: Filtr adaptywny Spis treści 1 Zadanie: Filtr adaptywny 1.1 Przygotuj sygnały: 1.2 Symulacja sieci 1.3 Wykresy 1.4 Szkielet rozwiązania: 1.5 Pytania Zadanie: Filtr adaptywny W tym zadaniu symulujemy działanie filtra, który

Bardziej szczegółowo

DYSKRETNA TRANSFORMACJA FOURIERA

DYSKRETNA TRANSFORMACJA FOURIERA Laboratorium Teorii Sygnałów - DFT 1 DYSKRETNA TRANSFORMACJA FOURIERA Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest przeprowadzenie analizy widmowej sygnałów okresowych za pomocą szybkiego przekształcenie Fouriera

Bardziej szczegółowo

Zadania z rysowania i dopasowania funkcji

Zadania z rysowania i dopasowania funkcji Spis treści 1 Zadania z rysowania i dopasowania funkcji 1.1 Znajdowanie miejsca zerowego funkcji 1.2 Wczytywanie danych i wykres 1.3 Dopasowywanie krzywej do danych i wykres 1.3.1 Wskazówki Zadania z rysowania

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Przetwarzania Sygnałów Biomedycznych

Laboratorium Przetwarzania Sygnałów Biomedycznych Laboratorium Przetwarzania Sygnałów Biomedycznych Ćwiczenie 3 Analiza sygnału o nieznanej strukturze Opracowali: - prof. nzw. dr hab. inż. Krzysztof Kałużyński - mgr inż. Tomasz Kubik Politechnika Warszawska,

Bardziej szczegółowo

CYFROWE PRZETWARZANIE SYGNAŁÓW

CYFROWE PRZETWARZANIE SYGNAŁÓW POLITECHNIKA RZESZOWSKA im. I. Łukasiewicza WYDZIAŁ ELEKTROTECHNIKI I INFORMATYKI Katedra Metrologii i Systemów Diagnostycznych CYFROWE PRZETWARZANIE SYGNAŁÓW Analiza korelacyjna sygnałów dr hab. inż.

Bardziej szczegółowo

Stacjonarność i ergodyczność

Stacjonarność i ergodyczność Stacjonarność i ergodyczność Stacjonarność: Jeśli dla procesu stochastycznego ξ(t) wszystkie momenty są niezależne od czasu to jest on stajonarny wścisłymsensie.jeślitylkośrednia µ x i autokorelacjar x

Bardziej szczegółowo

Model autoregresyjny stochastycznego szeregu czasowego

Model autoregresyjny stochastycznego szeregu czasowego Pracownia EEG / Widmowa analiza parametryczna Spis treści 1 Model autoregresyjny stochastycznego szeregu czasowego 1.1 Wstęp 1.2 Parametryczna analiza widmowa 1.3 Wybór rzędu modelu 1.4 Sygnały wielokanałowe

Bardziej szczegółowo

Analiza szeregów czasowych: 2. Splot. Widmo mocy.

Analiza szeregów czasowych: 2. Splot. Widmo mocy. Analiza szeregów czasowych: 2. Splot. Widmo mocy. P. F. Góra http://th-www.if.uj.edu.pl/zfs/gora/ semestr letni 2007/08 Splot Jedna z najważniejszych własności transformaty Fouriera jest to, że transformata

Bardziej szczegółowo

Akademia Górniczo-Hutnicza Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki

Akademia Górniczo-Hutnicza Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki Akademia Górniczo-Hutnicza Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki Przetwarzanie Sygnałów Studia Podyplomowe, Automatyka i Robotyka. Wstęp teoretyczny Zmienne losowe Zmienne losowe

Bardziej szczegółowo

Algorytmy, które estymują wprost rozkłady czy też mapowania z nazywamy algorytmami dyskryminacyjnymi.

Algorytmy, które estymują wprost rozkłady czy też mapowania z nazywamy algorytmami dyskryminacyjnymi. Spis treści 1 Wstęp: generatywne algorytmy uczące 2 Gaussowska analiza dyskryminacyjna 2.1 Gaussowska analiza dyskryminacyjna a regresja logistyczna 3 Naiwny Klasyfikator Bayesa 3.1 Wygładzanie Laplace'a

Bardziej szczegółowo

Celem tych ćwiczeń jest zapoznanie się z klasyfikacją za pomocą sieci neuronowych.

Celem tych ćwiczeń jest zapoznanie się z klasyfikacją za pomocą sieci neuronowych. Spis treści 1 Wstęp 1.1 Importy 2 Zbiór uczący 3 Klasyfikacja 3.1 Rysunki dodatkowe 4 Polecenia dodatkowe Wstęp Celem tych ćwiczeń jest zapoznanie się z klasyfikacją za pomocą sieci neuronowych. Importy

Bardziej szczegółowo

SMOP - wykład. Rozkład normalny zasady przenoszenia błędów. Ewa Pawelec

SMOP - wykład. Rozkład normalny zasady przenoszenia błędów. Ewa Pawelec SMOP - wykład Rozkład normalny zasady przenoszenia błędów Ewa Pawelec 1 iepewność dla rozkładu norm. Zamiast dodawania całych zakresów uwzględniamy prawdopodobieństwo trafienia dwóch wartości: P x 1, x

Bardziej szczegółowo

Analiza szeregów czasowych: 2. Splot. Widmo mocy.

Analiza szeregów czasowych: 2. Splot. Widmo mocy. Analiza szeregów czasowych: 2. Splot. Widmo mocy. P. F. Góra http://th-www.if.uj.edu.pl/zfs/gora/ semestr letni 2006/07 Splot Jedna z najważniejszych własności transformaty Fouriera jest to, że transformata

Bardziej szczegółowo

Zjawisko aliasingu. Filtr antyaliasingowy. Przecieki widma - okna czasowe.

Zjawisko aliasingu. Filtr antyaliasingowy. Przecieki widma - okna czasowe. Katedra Mechaniki i Podstaw Konstrukcji Maszyn POLITECHNIKA OPOLSKA Komputerowe wspomaganie eksperymentu Zjawisko aliasingu.. Przecieki widma - okna czasowe. dr inż. Roland PAWLICZEK Zjawisko aliasingu

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Przetwarzania Sygnałów. Ćwiczenie 2. Analiza widmowa

Laboratorium Przetwarzania Sygnałów. Ćwiczenie 2. Analiza widmowa PTS laboratorium Laboratorium Przetwarzania Sygnałów Ćwiczenie 2 Analiza widmowa Opracowali: - prof. dr hab. inż. Krzysztof Kałużyński - dr inż. Beata Leśniak-Plewińska - dr inż. Jakub Żmigrodzki Zakład

Bardziej szczegółowo

2. Założenie niezależności zakłóceń modelu - autokorelacja składnika losowego - test Durbina - Watsona

2. Założenie niezależności zakłóceń modelu - autokorelacja składnika losowego - test Durbina - Watsona Sprawdzanie założeń przyjętych o modelu (etap IIIC przyjętego schematu modelowania regresyjnego) 1. Szum 2. Założenie niezależności zakłóceń modelu - autokorelacja składnika losowego - test Durbina - Watsona

Bardziej szczegółowo

2. P (E) = 1. β B. TSIM W3: Sygnały stochastyczne 1/27

2. P (E) = 1. β B. TSIM W3: Sygnały stochastyczne 1/27 SYGNAŁY STOCHASTYCZNE Przestrzeń probabilistyczna i zmienna losowa Definicja Przestrzenią probabilistyczną (doświadczeniem) nazywamy trójkę uporządkowaną (E, B, P ), gdzie: E przestrzeń zdarzeń elementarnych;

Bardziej szczegółowo

1 Estymacja i analiza względnych zmian gęstości energii sygnału EEG w przestrzeni czasczęstość

1 Estymacja i analiza względnych zmian gęstości energii sygnału EEG w przestrzeni czasczęstość Pracownia EEG / Czas-częstość Spis treści 1 Estymacja i analiza względnych zmian gęstości energii sygnału EEG w przestrzeni czasczęstość 1.1 Zasada nieoznaczoności dla przestrzeni czas-częstość 1.2 Estymatory

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Przetwarzania Sygnałów

Laboratorium Przetwarzania Sygnałów PTS - laboratorium Laboratorium Przetwarzania Sygnałów Ćwiczenie 4 Transformacja falkowa Opracował: - prof. dr hab. inż. Krzysztof Kałużyński Zakład Inżynierii Biomedycznej Instytut Metrologii i Inżynierii

Bardziej szczegółowo

Układy stochastyczne

Układy stochastyczne Instytut Informatyki Uniwersytetu Śląskiego 21 stycznia 2009 Definicja Definicja Proces stochastyczny to funkcja losowa, czyli funkcja matematyczna, której wartości leżą w przestrzeni zdarzeń losowych.

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 3. Właściwości przekształcenia Fouriera

Ćwiczenie 3. Właściwości przekształcenia Fouriera Politechnika Wrocławska Wydział Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki Przetwarzanie sygnałów laboratorium ETD5067L Ćwiczenie 3. Właściwości przekształcenia Fouriera 1. Podstawowe właściwości przekształcenia

Bardziej szczegółowo

( x) Równanie regresji liniowej ma postać. By obliczyć współczynniki a i b należy posłużyć się następującymi wzorami 1 : Gdzie:

( x) Równanie regresji liniowej ma postać. By obliczyć współczynniki a i b należy posłużyć się następującymi wzorami 1 : Gdzie: ma postać y = ax + b Równanie regresji liniowej By obliczyć współczynniki a i b należy posłużyć się następującymi wzorami 1 : xy b = a = b lub x Gdzie: xy = też a = x = ( b ) i to dane empiryczne, a ilość

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM PROCESÓW STOCHASTYCZNYCH

LABORATORIUM PROCESÓW STOCHASTYCZNYCH WOJSKOWA AKADEMIA TECHICZA im. Jarosława Dąbrowskiego w Warszawie Wydział Elektroniki LABORATORIUM PROCESÓW STOCHASTYCZYCH Grupa Podgrupa Data wykonania ćwiczenia Ćwiczenie prowadził. Skład podgrupy 1....

Bardziej szczegółowo

Testowanie hipotez statystycznych.

Testowanie hipotez statystycznych. Bioinformatyka Wykład 9 Wrocław, 5 grudnia 2011 Temat. Test zgodności χ 2 Pearsona. Statystyka χ 2 Pearsona Rozpatrzmy ciąg niezależnych zmiennych losowych X 1,..., X n o jednakowym dyskretnym rozkładzie

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE III ANALIZA WIDMOWA SYGNAŁÓW DYSKRETNYCH. ver.3

ĆWICZENIE III ANALIZA WIDMOWA SYGNAŁÓW DYSKRETNYCH. ver.3 1 Zakład Elektrotechniki Teoretycznej ver.3 ĆWICZEIE III AALIZA WIDMOWA SYGAŁÓW DYSKRETYCH (00) Celem ćwiczenia jest przeprowadzenie analizy widmowej dyskretnych sygnałów okresowych przy zastosowaniu szybkiego

Bardziej szczegółowo

Wnioskowanie statystyczne. Statystyka w 5

Wnioskowanie statystyczne. Statystyka w 5 Wnioskowanie statystyczne tatystyka w 5 Rozkłady statystyk z próby Próba losowa pobrana z populacji stanowi realizacje zmiennej losowej jak ciąg zmiennych losowych (X, X,... X ) niezależnych i mających

Bardziej szczegółowo

Sposoby opisu i modelowania zakłóceń kanałowych

Sposoby opisu i modelowania zakłóceń kanałowych INSTYTUT TELEKOMUNIKACJI ZAKŁAD RADIOKOMUNIKACJI Instrukcja laboratoryjna z przedmiotu Podstawy Telekomunikacji Sposoby opisu i modelowania zakłóceń kanałowych Warszawa 2010r. 1. Cel ćwiczeń: Celem ćwiczeń

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Przetwarzania Sygnałów. Ćwiczenie 2. Filtracja i korelacja sygnałów dyskretnych

Laboratorium Przetwarzania Sygnałów. Ćwiczenie 2. Filtracja i korelacja sygnałów dyskretnych PTS laboratorium Laboratorium Przetwarzania Sygnałów Ćwiczenie 2 Filtracja i korelacja sygnałów dyskretnych Opracowali: - prof. nzw. dr hab. inż. Krzysztof Kałużyński - dr inż. Beata Leśniak-Plewińska

Bardziej szczegółowo

ZAJĘCIA II. Zmienne losowe, sygnały stochastyczne, zakłócenia pomiarowe

ZAJĘCIA II. Zmienne losowe, sygnały stochastyczne, zakłócenia pomiarowe ZAJĘCIA II Zmienne losowe, sygnały stochastyczne, zakłócenia pomiarowe Po co statystyka w identyfikacji? Zmienne losowe i ich parametry Korelacja zmiennych losowych Rozkłady wielowymiarowe i sygnały stochastyczne

Bardziej szczegółowo

Szczegółowy program kursu Statystyka z programem Excel (30 godzin lekcyjnych zajęć)

Szczegółowy program kursu Statystyka z programem Excel (30 godzin lekcyjnych zajęć) Szczegółowy program kursu Statystyka z programem Excel (30 godzin lekcyjnych zajęć) 1. Populacja generalna a losowa próba, parametr rozkładu cechy a jego ocena z losowej próby, miary opisu statystycznego

Bardziej szczegółowo

CYFROWE PRZETWARZANIE SYGNAŁÓW

CYFROWE PRZETWARZANIE SYGNAŁÓW POLITECHNIKA RZESZOWSKA im. I. Łukasiewicza WYDZIAŁ ELEKTROTECHNIKI I INFORMATYKI Katedra Metrologii i Systemów Diagnostycznych CYFROWE PRZETWARZANIE SYGNAŁÓW Sygnały stochastyczne, parametry w dziedzinie

Bardziej szczegółowo

DYSKRETNE PRZEKSZTAŁCENIE FOURIERA C.D.

DYSKRETNE PRZEKSZTAŁCENIE FOURIERA C.D. CPS 6 DYSKRETE PRZEKSZTAŁCEIE FOURIERA C.D. Twierdzenie o przesunięciu Istnieje ważna właściwość DFT, znana jako twierdzenie o przesunięciu. Mówi ono, że: Przesunięcie w czasie okresowego ciągu wejściowego

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Przetwarzania Sygnałów. Ćwiczenie 3. Filtracja i korelacja sygnałów dyskretnych

Laboratorium Przetwarzania Sygnałów. Ćwiczenie 3. Filtracja i korelacja sygnałów dyskretnych PTS laboratorium Laboratorium Przetwarzania Sygnałów Ćwiczenie 3 Filtracja i korelacja sygnałów dyskretnych Opracowali: - prof. dr hab. inż. Krzysztof Kałużyński - dr inż. Beata Leśniak-Plewińska - dr

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 4. Filtry o skończonej odpowiedzi impulsowej (SOI)

Ćwiczenie 4. Filtry o skończonej odpowiedzi impulsowej (SOI) Politechnika Wrocławska Wydział Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki Przetwarzanie sygnałów laboratorium ETD5067L Ćwiczenie 4. Filtry o skończonej odpowiedzi impulsowej (SOI) 1. Filtracja cyfrowa podstawowe

Bardziej szczegółowo

Statystyka. Rozkład prawdopodobieństwa Testowanie hipotez. Wykład III ( )

Statystyka. Rozkład prawdopodobieństwa Testowanie hipotez. Wykład III ( ) Statystyka Rozkład prawdopodobieństwa Testowanie hipotez Wykład III (04.01.2016) Rozkład t-studenta Rozkład T jest rozkładem pomocniczym we wnioskowaniu statystycznym; stosuje się go wyznaczenia przedziału

Bardziej szczegółowo

Wykład 3 Hipotezy statystyczne

Wykład 3 Hipotezy statystyczne Wykład 3 Hipotezy statystyczne Hipotezą statystyczną nazywamy każde przypuszczenie dotyczące nieznanego rozkładu obserwowanej zmiennej losowej (cechy populacji generalnej) Hipoteza zerowa (H 0 ) jest hipoteza

Bardziej szczegółowo

Monitorowanie i Diagnostyka w Systemach Sterowania na studiach II stopnia specjalności: Systemy Sterowania i Podejmowania Decyzji

Monitorowanie i Diagnostyka w Systemach Sterowania na studiach II stopnia specjalności: Systemy Sterowania i Podejmowania Decyzji Monitorowanie i Diagnostyka w Systemach Sterowania na studiach II stopnia specjalności: Systemy Sterowania i Podejmowania Decyzji Analiza składników podstawowych - wprowadzenie (Principal Components Analysis

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM PODSTAW TELEKOMUNIKACJI

LABORATORIUM PODSTAW TELEKOMUNIKACJI WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA im. Jarosława Dąbrowskiego w Warszawie Wydział Elektroniki LABORATORIUM PODSTAW TELEKOMUNIKACJI Grupa Podgrupa Data wykonania ćwiczenia Ćwiczenie prowadził... Skład podgrupy:

Bardziej szczegółowo

Podstawy Przetwarzania Sygnałów

Podstawy Przetwarzania Sygnałów Adam Szulc 188250 grupa: pon TN 17:05 Podstawy Przetwarzania Sygnałów Sprawozdanie 6: Filtracja sygnałów. Filtry FIT o skończonej odpowiedzi impulsowej. 1. Cel ćwiczenia. 1) Przeprowadzenie filtracji trzech

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 3,4. Analiza widmowa sygnałów czasowych: sinus, trójkąt, prostokąt, szum biały i szum różowy

Ćwiczenie 3,4. Analiza widmowa sygnałów czasowych: sinus, trójkąt, prostokąt, szum biały i szum różowy Ćwiczenie 3,4. Analiza widmowa sygnałów czasowych: sinus, trójkąt, prostokąt, szum biały i szum różowy Grupa: wtorek 18:3 Tomasz Niedziela I. CZĘŚĆ ĆWICZENIA 1. Cel i przebieg ćwiczenia. Celem ćwiczenia

Bardziej szczegółowo

Generowanie sygnałów na DSP

Generowanie sygnałów na DSP Zastosowania Procesorów Sygnałowych dr inż. Grzegorz Szwoch greg@multimed.org p. 732 - Katedra Systemów Multimedialnych Generowanie sygnałów na DSP Wstęp Dziś w programie: generowanie sygnałów za pomocą

Bardziej szczegółowo

Kartkówka 1 Opracowanie: Próbkowanie częstotliwość próbkowania nie mniejsza niż podwojona szerokość przed spróbkowaniem.

Kartkówka 1 Opracowanie: Próbkowanie częstotliwość próbkowania nie mniejsza niż podwojona szerokość przed spróbkowaniem. Znowu prosta zasada - zbierzmy wszystkie zagadnienia z tych 3ech kartkówek i opracujmy - może się akurat przyda na dopytkę i uda się zaliczyć labki :) (dodatkowo można opracowania z tych rzeczy z doc ów

Bardziej szczegółowo

2. Próbkowanie Sygnały okresowe (16). Trygonometryczny szereg Fouriera (17). Częstotliwość Nyquista (20).

2. Próbkowanie Sygnały okresowe (16). Trygonometryczny szereg Fouriera (17). Częstotliwość Nyquista (20). SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ I SYGNAŁY CYFROWE 9 1. Pojęcia wstępne Wiadomości, informacje, dane, sygnały (9). Sygnał jako nośnik informacji (11). Sygnał jako funkcja (12). Sygnał analogowy (13). Sygnał cyfrowy

Bardziej szczegółowo

ALGORYTMICZNA I STATYSTYCZNA ANALIZA DANYCH

ALGORYTMICZNA I STATYSTYCZNA ANALIZA DANYCH 1 ALGORYTMICZNA I STATYSTYCZNA ANALIZA DANYCH WFAiS UJ, Informatyka Stosowana II stopień studiów 2 Wnioskowanie statystyczne dla zmiennych numerycznych Porównywanie dwóch średnich Boot-strapping Analiza

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Optymalizacja jednowymiarowa

Spis treści. Optymalizacja jednowymiarowa Spis treści 1 Optymalizacja jednowymiarowa 2 Optymalizacja wielowymiarowa 2.1 Zadanie - rozkład Cauchy'ego 2.2 Rozwiązanie 2.3 Zadanie - Data Container 2.4 Rozwiązanie Optymalizacja jednowymiarowa Omawianie

Bardziej szczegółowo

Szeregi czasowe, analiza zależności krótkoi długozasięgowych

Szeregi czasowe, analiza zależności krótkoi długozasięgowych Szeregi czasowe, analiza zależności krótkoi długozasięgowych Rafał Weron rweron@im.pwr.wroc.pl Definicje Mając dany proces {X t } autokowariancję definiujemy jako : γ(t, t ) = cov(x t, X t ) = = E[(X t

Bardziej szczegółowo

Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Inżynierii Systemów Sterowania. Podstawy Automatyki

Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Inżynierii Systemów Sterowania. Podstawy Automatyki Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Inżynierii Systemów Sterowania Podsta Automatyki Transmitancja operatorowa i widmowa systemu, znajdowanie odpowiedzi w dziedzinie s i w

Bardziej szczegółowo

FFT i dyskretny splot. Aplikacje w DSP

FFT i dyskretny splot. Aplikacje w DSP i dyskretny splot. Aplikacje w DSP Marcin Jenczmyk m.jenczmyk@knm.katowice.pl Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii 10 maja 2014 M. Jenczmyk Sesja wiosenna KNM 2014 i dyskretny splot 1 / 17 Transformata

Bardziej szczegółowo

Często spotykany jest również asymetryczny rozkład gamma (Г), opisany za pomocą parametru skali θ i parametru kształtu k:

Często spotykany jest również asymetryczny rozkład gamma (Г), opisany za pomocą parametru skali θ i parametru kształtu k: Statystyczne opracowanie danych pomiarowych W praktyce pomiarowej często spotykamy się z pomiarami wielokrotnymi, gdy podczas pomiaru błędy pomiarowe (szumy miernika, czynniki zewnętrzne) są na tyle duże,

Bardziej szczegółowo

Definicja. x(u)h (u t)e i2πuf du. F x (t,f ;h) = Krótko czasowa transformata Fouriera Ciągłą transformata falkowa

Definicja. x(u)h (u t)e i2πuf du. F x (t,f ;h) = Krótko czasowa transformata Fouriera Ciągłą transformata falkowa Definicja Krótko czasowa transformata Fouriera(STFT) może być rozumiana jako seria transformat Fouriera wykonanych na sygnale okienkowanym, przy czym położenie okienka w czasie jest w ramach takiej serii

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenia z przetwarzania tablic 2D

Ćwiczenia z przetwarzania tablic 2D Ćwiczenia z przetwarzania tablic 2D Wyświetlanie tablic 2D Jako wstęp do przetwarzania obrazów w pythonie przećwiczmy podstawowe operacje na dwuwymiarowych tablicach numpy w postaci których będziemy takie

Bardziej szczegółowo

Algorytmy detekcji częstotliwości podstawowej

Algorytmy detekcji częstotliwości podstawowej Algorytmy detekcji częstotliwości podstawowej Plan Definicja częstotliwości podstawowej Wybór ramki sygnału do analizy Błędy oktawowe i dokładnej estymacji Metody detekcji częstotliwości podstawowej czasowe

Bardziej szczegółowo

CYFROWE PRZTWARZANIE SYGNAŁÓW (Zastosowanie transformacji Fouriera)

CYFROWE PRZTWARZANIE SYGNAŁÓW (Zastosowanie transformacji Fouriera) I. Wprowadzenie do ćwiczenia CYFROWE PRZTWARZANIE SYGNAŁÓW (Zastosowanie transformacji Fouriera) Ogólnie termin przetwarzanie sygnałów odnosi się do nauki analizowania zmiennych w czasie procesów fizycznych.

Bardziej szczegółowo

Testowanie hipotez statystycznych.

Testowanie hipotez statystycznych. Statystyka Wykład 10 Wrocław, 22 grudnia 2011 Testowanie hipotez statystycznych Definicja. Hipotezą statystyczną nazywamy stwierdzenie dotyczące parametrów populacji. Definicja. Dwie komplementarne w problemie

Bardziej szczegółowo

Badanie widma fali akustycznej

Badanie widma fali akustycznej Politechnika Łódzka FTIMS Kierunek: Informatyka rok akademicki: 00/009 sem.. grupa II Termin: 10 III 009 Nr. ćwiczenia: 1 Temat ćwiczenia: Badanie widma fali akustycznej Nr. studenta: 6 Nr. albumu: 15101

Bardziej szczegółowo

Rozdział 1 PODSTAWOWE POJĘCIA I DEFINICJE

Rozdział 1 PODSTAWOWE POJĘCIA I DEFINICJE 1. 1. W p r owadze n ie 1 Rozdział 1 PODSTAWOWE POJĘCIA I DEFINICJE 1.1. WPROWADZENIE SYGNAŁ nośnik informacji ANALIZA SYGNAŁU badanie, którego celem jest identyfikacja własności, cech, miar sygnału; odtwarzanie

Bardziej szczegółowo

Równania różniczkowe zwyczajne

Równania różniczkowe zwyczajne Równania różniczkowe zwyczajne Zajmiemy się teraz problemem numerycznego rozwiązywania równań różniczkowych zwyczajnych o postaci: z warunkeim początkowym. Zauważmy że przykładowe równanie różniczkowe

Bardziej szczegółowo

8. Analiza widmowa metodą szybkiej transformaty Fouriera (FFT)

8. Analiza widmowa metodą szybkiej transformaty Fouriera (FFT) 8. Analiza widmowa metodą szybkiej transformaty Fouriera (FFT) Ćwiczenie polega na wykonaniu analizy widmowej zadanych sygnałów metodą FFT, a następnie określeniu amplitud i częstotliwości głównych składowych

Bardziej szczegółowo

Statystyka matematyczna Testowanie hipotez i estymacja parametrów. Wrocław, r

Statystyka matematyczna Testowanie hipotez i estymacja parametrów. Wrocław, r Statystyka matematyczna Testowanie hipotez i estymacja parametrów Wrocław, 18.03.2016r Plan wykładu: 1. Testowanie hipotez 2. Etapy testowania hipotez 3. Błędy 4. Testowanie wielokrotne 5. Estymacja parametrów

Bardziej szczegółowo

Układy i Systemy Elektromedyczne

Układy i Systemy Elektromedyczne UiSE - laboratorium Układy i Systemy Elektromedyczne Laboratorium 1 Stetoskop elektroniczny parametry sygnałów rejestrowanych. Opracował: dr inż. Jakub Żmigrodzki Zakład Inżynierii Biomedycznej, Instytut

Bardziej szczegółowo

Statystyka i opracowanie danych Podstawy wnioskowania statystycznego. Prawo wielkich liczb. Centralne twierdzenie graniczne. Estymacja i estymatory

Statystyka i opracowanie danych Podstawy wnioskowania statystycznego. Prawo wielkich liczb. Centralne twierdzenie graniczne. Estymacja i estymatory Statystyka i opracowanie danych Podstawy wnioskowania statystycznego. Prawo wielkich liczb. Centralne twierdzenie graniczne. Estymacja i estymatory Dr Anna ADRIAN Paw B5, pok 407 adrian@tempus.metal.agh.edu.pl

Bardziej szczegółowo

Kolokwium ze statystyki matematycznej

Kolokwium ze statystyki matematycznej Kolokwium ze statystyki matematycznej 28.05.2011 Zadanie 1 Niech X będzie zmienną losową z rozkładu o gęstości dla, gdzie 0 jest nieznanym parametrem. Na podstawie pojedynczej obserwacji weryfikujemy hipotezę

Bardziej szczegółowo

KORELACJE I REGRESJA LINIOWA

KORELACJE I REGRESJA LINIOWA KORELACJE I REGRESJA LINIOWA Korelacje i regresja liniowa Analiza korelacji: Badanie, czy pomiędzy dwoma zmiennymi istnieje zależność Obie analizy się wzajemnie przeplatają Analiza regresji: Opisanie modelem

Bardziej szczegółowo

Zaawansowane algorytmy DSP

Zaawansowane algorytmy DSP Zastosowania Procesorów Sygnałowych dr inż. Grzegorz Szwoch greg@multimed.org p. 732 - Katedra Systemów Multimedialnych Zaawansowane algorytmy DSP Wstęp Cztery algorytmy wybrane spośród bardziej zaawansowanych

Bardziej szczegółowo

Egzamin / zaliczenie na ocenę*

Egzamin / zaliczenie na ocenę* WYDZIAŁ PODSTAWOWYCH PROBLEMÓW TECHNIKI Zał. nr 4 do ZW 33/01 KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim CYFROWE PRZETWARZANIE SYGNAŁÓW Nazwa w języku angielskim DIGITAL SIGNAL PROCESSING Kierunek studiów

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA OPOLSKA

POLITECHNIKA OPOLSKA POLITECHNIKA OPOLSKA KATEDRA MECHANIKI I PODSTAW KONSTRUKCJI MASZYN MECHATRONIKA Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Analiza sygnałów czasowych Opracował: dr inż. Roland Pawliczek Opole 2016 1 2 1. Cel

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN MAGISTERSKI, czerwiec 2014 Matematyka w ekonomii i ubezpieczeniach

EGZAMIN MAGISTERSKI, czerwiec 2014 Matematyka w ekonomii i ubezpieczeniach Matematyka w ekonomii i ubezpieczeniach Sprawdź, czy wektor x 0 = (0,5,,0,0) jest rozwiązaniem dopuszczalnym zagadnienia programowania liniowego: Zminimalizować 3x 1 +x +x 3 +4x 4 +6x 5, przy ograniczeniach

Bardziej szczegółowo

Ważne rozkłady i twierdzenia c.d.

Ważne rozkłady i twierdzenia c.d. Ważne rozkłady i twierdzenia c.d. Funkcja charakterystyczna rozkładu Wielowymiarowy rozkład normalny Elipsa kowariacji Sploty rozkładów Rozkłady jednostajne Sploty z rozkładem normalnym Pobieranie próby

Bardziej szczegółowo

Weryfikacja hipotez statystycznych, parametryczne testy istotności w populacji

Weryfikacja hipotez statystycznych, parametryczne testy istotności w populacji Weryfikacja hipotez statystycznych, parametryczne testy istotności w populacji Dr Joanna Banaś Zakład Badań Systemowych Instytut Sztucznej Inteligencji i Metod Matematycznych Wydział Informatyki Politechniki

Bardziej szczegółowo

Tablica Wzorów Rachunek Prawdopodobieństwa i Statystyki

Tablica Wzorów Rachunek Prawdopodobieństwa i Statystyki Tablica Wzorów Rachunek Prawdopodobieństwa i Statystyki Spis treści I. Wzory ogólne... 2 1. Średnia arytmetyczna:... 2 2. Rozstęp:... 2 3. Kwantyle:... 2 4. Wariancja:... 2 5. Odchylenie standardowe:...

Bardziej szczegółowo

Szczegółowy program kursu Statystyka z programem Excel (30 godzin lekcyjnych zajęć)

Szczegółowy program kursu Statystyka z programem Excel (30 godzin lekcyjnych zajęć) Szczegółowy program kursu Statystyka z programem Excel (30 godzin lekcyjnych zajęć) 1. Populacja generalna a losowa próba, parametr rozkładu cechy a jego ocena z losowej próby, miary opisu statystycznego

Bardziej szczegółowo

Wykład Centralne twierdzenie graniczne. Statystyka matematyczna: Estymacja parametrów rozkładu

Wykład Centralne twierdzenie graniczne. Statystyka matematyczna: Estymacja parametrów rozkładu Wykład 11-12 Centralne twierdzenie graniczne Statystyka matematyczna: Estymacja parametrów rozkładu Centralne twierdzenie graniczne (CTG) (Central Limit Theorem - CLT) Centralne twierdzenie graniczne (Lindenberga-Levy'ego)

Bardziej szczegółowo

Temat: BADANIE ZGODNOŚCI ROZKŁADU CECHY (EMPIRYCZNEGO) Z ROZKŁADEM TEORETYCZNYM TEST CHI-KWADRAT. Anna Rajfura 1

Temat: BADANIE ZGODNOŚCI ROZKŁADU CECHY (EMPIRYCZNEGO) Z ROZKŁADEM TEORETYCZNYM TEST CHI-KWADRAT. Anna Rajfura 1 Temat: BADANIE ZGODNOŚCI ROZKŁADU CECHY (EMPIRYCZNEGO) Z ROZKŁADEM TEORETYCZNYM TEST CHI-KWADRAT Anna Rajfura 1 Przykład wprowadzający Wiadomo, Ŝe 40% owoców ulega uszkodzeniu podczas pakowania automatycznego.

Bardziej szczegółowo

Rozdział 8. Regresja. Definiowanie modelu

Rozdział 8. Regresja. Definiowanie modelu Rozdział 8 Regresja Definiowanie modelu Analizę korelacji można traktować jako wstęp do analizy regresji. Jeżeli wykresy rozrzutu oraz wartości współczynników korelacji wskazują na istniejąca współzmienność

Bardziej szczegółowo

PDF created with FinePrint pdffactory Pro trial version http://www.fineprint.com

PDF created with FinePrint pdffactory Pro trial version http://www.fineprint.com Analiza korelacji i regresji KORELACJA zależność liniowa Obserwujemy parę cech ilościowych (X,Y). Doświadczenie jest tak pomyślane, aby obserwowane pary cech X i Y (tzn i ta para x i i y i dla różnych

Bardziej szczegółowo

RÓWNOWAŻNOŚĆ METOD BADAWCZYCH

RÓWNOWAŻNOŚĆ METOD BADAWCZYCH RÓWNOWAŻNOŚĆ METOD BADAWCZYCH Piotr Konieczka Katedra Chemii Analitycznej Wydział Chemiczny Politechnika Gdańska Równoważność metod??? 2 Zgodność wyników analitycznych otrzymanych z wykorzystaniem porównywanych

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Techniki ultradźwiękowej w diagnostyce medycznej

Laboratorium Techniki ultradźwiękowej w diagnostyce medycznej TUD - laboratorium Laboratorium Techniki ultradźwiękowej w diagnostyce medycznej Ćwiczenie 1 Analiza sygnałów występujących w diagnostycznej aparaturze ultradźwiękowej (rev.2) Opracowali: prof. nzw. dr

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie budżetu niepewności w pomiarach wybranych parametrów jakości energii elektrycznej

Wyznaczanie budżetu niepewności w pomiarach wybranych parametrów jakości energii elektrycznej P. OTOMAŃSKI Politechnika Poznańska P. ZAZULA Okręgowy Urząd Miar w Poznaniu Wyznaczanie budżetu niepewności w pomiarach wybranych parametrów jakości energii elektrycznej Seminarium SMART GRID 08 marca

Bardziej szczegółowo

Prawdopodobieństwo i rozkład normalny cd.

Prawdopodobieństwo i rozkład normalny cd. # # Prawdopodobieństwo i rozkład normalny cd. Michał Daszykowski, Ivana Stanimirova Instytut Chemii Uniwersytet Śląski w Katowicach Ul. Szkolna 9 40-006 Katowice E-mail: www: mdaszyk@us.edu.pl istanimi@us.edu.pl

Bardziej szczegółowo

Politechnika Wrocławska Wydział Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki Przetwarzanie sygnałów laboratorium ETD5067L

Politechnika Wrocławska Wydział Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki Przetwarzanie sygnałów laboratorium ETD5067L Politechnika Wrocławska Wydział Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki Przetwarzanie sygnałów laboratorium ETD5067L Ćwiczenie 4. Filtry o skończonej odpowiedzi impulsowej (SOI) 1. Filtracja cyfrowa podstawowe

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 6 Projektowanie filtrów cyfrowych o skończonej i nieskończonej odpowiedzi impulsowej

Ćwiczenie 6 Projektowanie filtrów cyfrowych o skończonej i nieskończonej odpowiedzi impulsowej Ćwiczenie 6 Projektowanie filtrów cyfrowych o skończonej i nieskończonej odpowiedzi impulsowej. Filtry FIR o skończonej odpowiedzi impulsowej (SOI) Filtracja FIR polega na tym, że sygnał wyjściowy powstaje

Bardziej szczegółowo

METODY STATYSTYCZNE. Studia stacjonarne, semestr zimowy 2017/2018. Motto III: In God we trust. All others must bring data (z internetu)

METODY STATYSTYCZNE. Studia stacjonarne, semestr zimowy 2017/2018. Motto III: In God we trust. All others must bring data (z internetu) METODY STATYSTYCZNE Studia stacjonarne, semestr zimowy 017/018 Motto I: Prawie każdy jest statystykiem ale niewielu o tym wie (inspiratorzy: Molier i Joseph Schumpeter) Motto II: Statystyka jest bodajże

Bardziej szczegółowo

SPRZĘTOWA REALIZACJA FILTRÓW CYFROWYCH TYPU SOI

SPRZĘTOWA REALIZACJA FILTRÓW CYFROWYCH TYPU SOI 1 ĆWICZENIE VI SPRZĘTOWA REALIZACJA FILTRÓW CYFROWYCH TYPU SOI (00) Celem pracy jest poznanie sposobu fizycznej realizacji filtrów cyfrowych na procesorze sygnałowym firmy Texas Instruments TMS320C6711

Bardziej szczegółowo

Obliczanie niepewności rozszerzonej metodą analityczną opartą na splocie rozkładów wielkości wejściowych

Obliczanie niepewności rozszerzonej metodą analityczną opartą na splocie rozkładów wielkości wejściowych Obliczanie niepewności rozszerzonej metodą analityczną opartą na splocie rozkładów wejściowych Paweł Fotowicz * Przedstawiono ścisłą metodę obliczania niepewności rozszerzonej, polegającą na wyznaczeniu

Bardziej szczegółowo

Generatory takie mają niestety okres, po którym sekwencja liczb powtarza się.

Generatory takie mają niestety okres, po którym sekwencja liczb powtarza się. 1 Wstęp Będziemyrozważaćgeneratorytypux n+1 =f(x n,x n 1,...,x n k )(modm). Zakładamy,żeargumentamifunkcjifsąliczbycałkowitezezbioru0,1,...,M 1. Dla ustalenia uwagi mogą to być generatory liniowe typu:

Bardziej szczegółowo

Teoria Sygnałów. Inżynieria Obliczeniowa II rok 2018/19. Wykład 10. ( t) Wykorzystanie transformacji Fouriera w analizie korelacyjnej

Teoria Sygnałów. Inżynieria Obliczeniowa II rok 2018/19. Wykład 10. ( t) Wykorzystanie transformacji Fouriera w analizie korelacyjnej Teoria Synałów Inżynieria Obliczeniowa II rok 208/9 Wykład 0 Wykorzystanie transformacji Fouriera w analizie korelacyjnej Na początek krótkie przypomnienie podstawowych definicji: Funkcja autokorelacji

Bardziej szczegółowo

9. Dyskretna transformata Fouriera algorytm FFT

9. Dyskretna transformata Fouriera algorytm FFT Transformata Fouriera ma szerokie zastosowanie w analizie i syntezie układów i systemów elektronicznych, gdyż pozwala na połączenie dwóch sposobów przedstawiania sygnałów reprezentacji w dziedzinie czasu

Bardziej szczegółowo

Metoda największej wiarygodności

Metoda największej wiarygodności Metoda największej wiarygodności Próbki w obecności tła Funkcja wiarygodności Iloraz wiarygodności Pomiary o różnej dokładności Obciążenie Informacja z próby i nierówność informacyjna Wariancja minimalna

Bardziej szczegółowo

Funkcje dwóch zmiennych

Funkcje dwóch zmiennych Funkcje dwóch zmiennych Andrzej Musielak Str Funkcje dwóch zmiennych Wstęp Funkcja rzeczywista dwóch zmiennych to funkcja, której argumentem jest para liczb rzeczywistych, a wartością liczba rzeczywista.

Bardziej szczegółowo

Ważne rozkłady i twierdzenia

Ważne rozkłady i twierdzenia Ważne rozkłady i twierdzenia Rozkład dwumianowy i wielomianowy Częstość. Prawo wielkich liczb Rozkład hipergeometryczny Rozkład Poissona Rozkład normalny i rozkład Gaussa Centralne twierdzenie graniczne

Bardziej szczegółowo

Porównanie generatorów liczb losowych wykorzystywanych w arkuszach kalkulacyjnych

Porównanie generatorów liczb losowych wykorzystywanych w arkuszach kalkulacyjnych dr Piotr Sulewski POMORSKA AKADEMIA PEDAGOGICZNA W SŁUPSKU KATEDRA INFORMATYKI I STATYSTYKI Porównanie generatorów liczb losowych wykorzystywanych w arkuszach kalkulacyjnych Wprowadzenie Obecnie bardzo

Bardziej szczegółowo

WNIOSKOWANIE STATYSTYCZNE

WNIOSKOWANIE STATYSTYCZNE STATYSTYKA WNIOSKOWANIE STATYSTYCZNE ESTYMACJA oszacowanie z pewną dokładnością wartości opisującej rozkład badanej cechy statystycznej. WERYFIKACJA HIPOTEZ sprawdzanie słuszności przypuszczeń dotyczących

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM AKUSTYKI MUZYCZNEJ. Ćw. nr 12. Analiza falkowa dźwięków instrumentów muzycznych. 1. PODSTAWY TEORETYCZNE ANALIZY FALKOWEJ.

LABORATORIUM AKUSTYKI MUZYCZNEJ. Ćw. nr 12. Analiza falkowa dźwięków instrumentów muzycznych. 1. PODSTAWY TEORETYCZNE ANALIZY FALKOWEJ. LABORATORIUM AKUSTYKI MUZYCZNEJ. Ćw. nr 1. Analiza falkowa dźwięków instrumentów muzycznych. 1. PODSTAWY TEORETYCZNE ANALIZY FALKOWEJ. Transformacja falkowa (ang. wavelet falka) przeznaczona jest do analizy

Bardziej szczegółowo

Zakładamy, że są niezależnymi zmiennymi podlegającymi (dowolnemu) rozkładowi o skończonej wartości oczekiwanej i wariancji.

Zakładamy, że są niezależnymi zmiennymi podlegającymi (dowolnemu) rozkładowi o skończonej wartości oczekiwanej i wariancji. Wnioskowanie_Statystyczne_-_wykład Spis treści 1 Centralne Twierdzenie Graniczne 1.1 Twierdzenie Lindeberga Levy'ego 1.2 Dowód 1.2.1 funkcja tworząca sumy zmiennych niezależnych 1.2.2 pochodna funkcji

Bardziej szczegółowo

Wersja do wydruku - bez części teoretycznej

Wersja do wydruku - bez części teoretycznej Jacek Misiurewicz Krzysztof Kulpa Piotr Samczyński Mateusz Malanowski Piotr Krysik Łukasz Maślikowski Damian Gromek Artur Gromek Marcin K. Bączyk Zakład Teorii Obwodów i Sygnałów Instytut Systemów Elektronicznych

Bardziej szczegółowo

Oszacowanie i rozkład t

Oszacowanie i rozkład t Oszacowanie i rozkład t Marcin Zajenkowski Marcin Zajenkowski () Oszacowanie i rozkład t 1 / 31 Oszacowanie 1 Na podstawie danych z próby szacuje się wiele wartości w populacji, np.: jakie jest poparcie

Bardziej szczegółowo