KATALOG RZECZOWY - lekcja w bibliotece pedagogicznej

Transkrypt

1 1 KATALOG RZECZOWY - lekcja w biblitece pedaggicznej Bżena Czyż-Brtwska, Bibliteka Pedaggiczna w Truniu Temat: KATALOG RZECZOWY : lekcja w biblitece pedaggicznej Klasa: scenariusz lekcji w klasie V szkły pdstawwej Czas trwania lekcji: 45 minut Cel gólny: Pznanie budwy i rli katalgu rzeczweg Cele peracyjne: Na pzimie wiadmści uczeń p lekcji pwinien: wymienić rdzaje katalgów, wyjaśnić różnicę między katalgiem rzeczwym i alfabetycznym. Na pzimie umiejętnści uczeń pwinien: Nawyki: w sytuacjach typwych: krzystać z napisów infrmacyjnych, dczytać pdstawwą infrmację książce na pdstawie karty katalgwej, scharakteryzwać układ kart w katalgu rzeczwym, dtrzeć d ptrzebnej książki pprzez katalg rzeczwy, wyszukać w katalgu i wyknać spis pzycji na zadany temat. w sytuacjach prblemwych: samdzielnie dcierać d infrmacji rzeczwych, cenić przydatnść katalgu rzeczweg. kształtwanie pstawy samkształceniwej, kształtwanie ptrzeb sięgania d różnych źródeł infrmacji. Metda: pdająca, ćwiczeń, praktyczneg działania. Frmy pracy: zbirwa, indywidualna, grupwa. Pmce dydaktyczne: infrmacje bibliteczne (napisy na katalgach, pis szufladek), katalgi, tablica infrmacyjna d katalgu rzeczweg, plansza ze schematem UKD, skrócne wydanie Uniwersalnej Klasyfikacji Dziesiętnej, indeks d katalgu rzeczweg, wzry kart katalgwych, książki z literatury pięknej i ppularnnaukwej. Przebieg lekcji: Zaprszenie uczniów d wypżyczalni. Stwrzenie atmsfery mbilizującej d aktywneg uczestnictwa w lekcji. 1. Część wstępna

2 Swbdna rzmwa na temat różnych spsbów pszukiwania książek w biblitece szklnej i w biblitekach publicznych ( książkę pdaje biblitekarz, wybór książki z półki, wybór książki pprzez katalgi). Uczniwie dpwiadają na pytania: Znaczenie słwa "katalg"? - spis książek ułżny w kreślnym prządku ze wskazaniem miejsca na półce. Czym jest katalg alfabetyczny? - spis książek ułżny alfabetycznie według haseł autrskich lub tytułwych, jeśli dzieła nie mają znaczneg autra. Kiedy z nieg krzystamy? - jeśli znany jest autr lub tytuł pracy zbirwej. Jakie wiadmści zawiera karta katalgwa? - zawiera najważniejsze infrmacje książce. Jaką rlę pełni sygnatura? - jest znakiem miejsca książki na półce Część zasadnicza: Na lekcji uczniwie pznają budwę i funkcję katalgu rzeczweg. Nauczą się kiedy i jak z nieg krzystać. Nauczyciel infrmuje uczniów: - Czytelnik sięga d katalgu rzeczweg, grupująceg książki według ich treści, jeśli ptrzebuje książki z kreślnej dziedziny wiedzy na kreślny temat, a nie wie lub nie pamięta, kt taką książkę napisał i nie zna jej tytułu. W biblitekach mżna zetknąć się z różnymi rdzajami katalgów rzeczwych, np.: działwy literatury pięknej ( ułżny wg działów literatury pięknej znacznych symblami literwymi - w biblitece szklnej), przedmitwy (ułżny alfabetycznie według tematów - haseł przedmitwych - przypmina encyklpedię gólną), systematyczny (układ wielstpniwy, prwadzi d pjęć gólnych d craz bardziej szczegółwych). W biblitekach pedaggicznych i szklnych stsuje się katalg rzeczwy systematyczny party na Uniwersalnej Klasyfikacji Dziesiętnej. Klejnym etapem działań nauczyciela jest pkaz planszy i mówienie tablicy infrmacyjnej przedstawiających pdział piśmiennictwa według UKD: C t jest UKD? - System uniwersalny bejmujący całść wiedzy ludzkiej. Pdstawwą cechą jest pdział dziesiętny, z któreg wynika niegraniczna rzbudwa systemu w pinie. Sztuczny pdział całści na 1p działów narzuca tę samą metdę pstępwania na wszystkich szczeblach pdziału (ilustracją tej części wykładu jest plansza ze schematem UKD). Struktura UKD Całą wiedzę pdzieln na 1p działów głównych (pierwszy stpień rzbudwy) : 1. Zagadnienia gólne 2. Filzfia 3. Religia. Telgia

3 3 4. Nauki spłeczne. Praw Administracja 5. Dział wlny 6. Matematyka. Nauki przyrdnicze 7. Nauki stswane. Medycyna. Technika. Rlnictw 8. Sztuka. Architektura. Rzemisł artystyczna. Ftgrafia. Muzyka. Teatr. Gry. Sprt 9. Języki. Lingwistyka. Literatura piękna 1p. Gegrafia. Bigrafie. Histria. Każdy z tych działów mże być pdzielny na działy pdrzędne drugieg stpnia rzbudwy, np. Matematyka 5 5p Ogólne zagadnienia nauk matematycznych i przyrdniczych 51 Matematyka 52 Astrnmia. Gedezja. Kartgrafia. Chrnlgia 53 Fizyka 54 Chemia teretyczna. Krystalgrafia. Mineralgia 55 Gelgia i nauki pkrewne. Meterlgia 56 Palentlgia 57 Nauki bilgiczne 58 Btanika 59 Zlgia Mżna też wprwadzać pdziały pdrzędne trzecieg lub nawet czwarteg stpnia rzbudwy, znaczne symblami trzy- lub cztercyfrwymi, np. 51 Matematyka 51p Matematyka gólnie. Pdstawy. Lgika 511 Arytmetyka. Teria liczb.1 Arytmetyka elementarna.2 Elementarna teria liczb W UKD zastswan szerk rzbudwany system symbli wspólnych. Przy klasyfikacji biblitekarz psługuje się tablicami patrznymi indeksem przedmitwym (nauczyciel pkazuje skrócne tablice UKD ). Alfabetycznie ułżny indeks ułatwia dtarcie d właściwych symbli cyfrwych. Okazanie książek z kilkma symblami klasyfikacyjnymi uświadmi ucznim fakt, że jedna książka mże być zaszeregwana d kilku działów. ĆWICZENIA PRAKTYCZNE: Uczniwie trzymują schemat tablicy infrmacyjnej d katalgu i wyknują następujące plecenia: wskaż skrzynki katalgwe dpwiadające działm głównym z tablicy infrmacyjnej UKD, wskaż skrzynki katalgwe z działem 5, a ptem dszukaj szufladkę z pddziałem 51, prównaj schemat pdziału UKD na planszy z układem kart katalgwych w skrzynce,

4 4 dszukaj w indeksie d Skrócnych tablic UKD hasł "matematyka" i dczytaj numer działu. Nauczyciel zwraca uwagę uczniów na karty rzdzielaczwe i alfabetyczny układ kart katalgwych w ramach pddziałów. Uczniwie prównują i pisują różnicę między szufladką katalgu alfabetyczneg i szufladką katalgu rzeczweg. Następują klejne plecenia (uczniwie krzystają z tablicy infrmacyjnej, pisów na szufladkach katalgwych i z indeksu): dszukaj numery działów swich przedmitów nauczania, w jakich działach znajdziesz wiadmści na następujące tematy: - religie niechrześcijańskich [29] - teksty literatury plskiej dla dzieci i młdzieży [ ] Nauczyciel zwraca uwagę uczniów na zastswanie katalgu działweg literatury pięknej w biblitece szklnej! - życie i twórczść Marii Knpnickiej [ (p91)AjZ : 929AjZ], ile jest kart katalgwych książek na ten temat? - Nauczyciel zwraca uwagę uczniów na pdwójną klasyfikację (ta sama książka mże być przydzielna d kilku działów)! - życie Marii Curie-Skłdwskiej [929AjZ], ile egzemplarzy książek na ten temat zgrmadziła bibliteka? - Pwstanie Warszawskie [94(438).p82.218] - pdaj trzy tytuły książek, - gemetria [514] - grzyby [582.28] - pływanie [797.2], dczytaj adntację umieszczną na karcie katalgwej - gegrafia Plski [913(438)] - starżytnść [94(3)] pdaj sygnaturę i znak klasyfikacyjny wybranej książki (wskaż ich miejsce na karcie katalgwej) kiedy rk wydania będzie miał wpływ na wybór książki? - (aktualnść infrmacji w pszczególnych dziedzinach wiedzy)? czy infrmacja ilści strn będzie miała znaczenie przy wybrze książki, dlaczeg? w jakim przypadku ważna będzie infrmacja, czy książka zawiera klrwe ilustracje? 3. Pdsumwanie Kiedy psłużymy się katalgiem rzeczwym? Czym różni się katalg rzeczwy d alfabetyczneg? Czym różni się katalg rzeczwy bibliteki pedaggicznej d katalgu rzeczweg bibliteki szklnej? Zadanie dmwe: W parciu katalg rzeczwy bibliteki szklnej wyknaj spis książek na temat życia i pracy Marii Curie- Skłdwskiej. W wykazie pdaj autra, tytuł, miejsce i rk wydania książki. Kmentarz Lekcja w biblitece pedaggicznej pwinna być pprzedzna zajęciami na temat katalgów w biblitece szklnej. Katalg rzeczwy jest tematem trudnym. Zrealizwanie lekcji na ten temat w biblitece pedaggicznej jest szczególnie uzasadnine, ze względu na stswanie teg sameg typu katalgu parteg na UKD również przez bibliteki szklne (należy pamiętać różnicy w klasyfikwaniu literatury pięknej). Zasby bibliteki pedaggicznej są bgatsze, a tym samym głębszy pdział w pszczególnych

5 dziedzinach wiedzy, c lepiej ilustruje ptrzebę stswania klasyfikacji dziesiętnej. Uczniwie muszą się wykazać na tej lekcji dużą samdzielnścią, i zazwyczaj sprawia im t dużą satysfakcję. Wskazane byłby zrganizwanie w niezbyt dległym terminie ddatkwych zajęć (ćwiczeń praktycznych w grupach), które utrwaliłyby zdbyte wiadmści i umiejętnści. Scenariusz pracwan w parciu prgram nauczania autrstwa Mariusza Kąklewicza i Józefa Pielachwskieg, pt. "Edukacja czytelnicza i medialna : prgram nauczania : szkły pdstawwe, gimnazja" Pznań : Wydaw. empi