Andrzej Sobczyk ISTOTA ROZWOJU LOKALNEGO

Transkrypt

1 Andrzej Sobczyk ISTOTA ROZWOJU LOKALNEGO

2 Rozwój to proces kierunkowych zmian czegoś lub kogoś, o charakterze długotrwałym Rozwój jest bliski pojęciu postęp: postępowość, progresywność, zmiana na lepsze, ulepszanie, zwiększanie doskonalenie, rozwijanie się w czasie Słowa bliskoznaczne: ewolucja, przeobrażanie się, przekształcanie, proces, przebieg, zmiana, przebudowa, restrukturyzacja, modyfikacja

3 Definicje rozwoju lokalnego Rozwój lokalny związany jest z lokalną skalą działalności społeczno-gospodarczej i obejmuje lokalne środowisko życia społeczności. Jest prowadzony z punktu widzenia potrzeb tych społeczności, lokalnych zasobów rozwoju oraz przy zaangażowaniu w ten proces społeczności lokalnych, struktur samorządu terytorialnego i innych organizacji i instytucji, głownie charakteru niekomercyjnego (niedochodowego)

4 Definicje rozwoju lokalnego proces pozytywnych przemian o charakterze ilościowym i jakościowym w poziomie życia społeczności lokalnej oraz w warunkach funkcjonowania podmiotów gospodarczych, uwzględniający potrzeby, priorytety i preferencje oraz uznawane systemy wartości mieszkańców i przedsiębiorców.

5 System gospodarki lokalnej Gospodarstw a domowe Gospodarstw a rolne Organizacje pozarządowe lokalne władze samorządowe Jednostki gospodar cze instytucje

6 Funkcje władz gminy Regulacyjne Stymulujące Tworzenie możliwie jak najlepszego środowiska życia dla mieszkańców gminy

7 Elementy środowiska Zamieszkania, obejmujących nie tylko dostępność mieszkań i warunki mieszkaniowe, ale również cały zespół ilościowych i jakościowych czynników kształtujących warunki bytu w miejscu zamieszkania (np. ład przestrzenny zabudowy, tereny zieleni, tereny rekreacji i wypoczynku, obiekty sportowe, obiekty handlowo-usługowe) Pracy, obejmujących możliwość uzyskania pracy i dostępność miejsca jej wykonywania; Obsługi, obejmujących szeroki wachlarz podstawowych usług dla ludności w sferze bytowej, oświaty, ochrony zdrowia i opieki społecznej, kultury, rekreacji i wypoczynku, a także usług wyspecjalizowanych (banki, firmy konsultingowe itp.) oraz dostępność do miejsca ich lokalizacji; Środowiska przyrodniczego, obejmującego zasoby i walory oraz jakość tegoż środowiska w skali całej gminy, jak i poszczególnych jej fragmentów.

8 Rodzaje kapitału inwestycyjnego Kapitał lokalnych inwestorów Kapitał zewnętrznych podmiotów gospodarczych Kapitał własny lub zgromadzony z różnych źródeł samorządu gminnego

9 Tradycyjne czynniki lokalizacyjne Położenie geograficzne i usytuowanie komunikacyjne względem otoczenia; Dostęp i niezawodność funkcjonowania urządzeń infrastruktury technicznej oraz wysokość taryf opłat za korzystanie z ich usług; Struktura gospodarki; Zasoby pracy i ich struktura; Wielkość i struktura lokalnego rynku zbytu; Dostępność odpowiednich terenów i obiektów, koszty ich pozyskania oraz wysokość podatków od nieruchomości; Dostęp do ośrodków decyzji politycznych i gospodarczych.

10 Nowoczesne czynniki lokalizacyjne Koncentracja placówek badawczo-rozwojowych oraz szkół wyższych; Lokalny klimat dla rozwoju działalności gospodarczej; Instytucje otoczenia biznesu; Koszty budowy oraz wynajmu domów i mieszkań; Jakość i różnorodność środowiska zamieszkania; Dostępność obszarów oraz terenów wypoczynku, sportu i rekreacji; Bezpieczeństwo osobiste; Lokalny klimat i atmosfera gminy.

11 Rozwój danej gminy oraz konkurencyjność jej gospodarki względem innych gmin jest wynikiem stworzonych korzyści lokalizacyjnych w postaci określonych walorów użytkowych dla podmiotów gospodarczych i ludności z tytułu poniesionych nakładów

12 Zadania władz w rozwoju lokalnym Podstawowe zadania władz gminnych w sferze lokalnego rozwoju gospodarczego Wspieranie lokalnych podmiotów gospodarczych Kreowanie i stymulowanie powstawania określonych walorów użytkowych Najlepsze wykorzystanie walorów użytkowych

13 Zadania władz w rozwoju lokalnym Podstawowe cele rozwoju w wymiarze przestrzennym Wykształcenie optymalnej społeczno-ekonomicznej struktury przestrzennej Ukształtowanie jak najlepszego układu funkcjonalnego Prowadzenie efektywnej i oszczędnej gospodarki terenami Ochrona zasobów i walorów środowiska przyrodniczego i dziedzictwa kulturowego

14 Warunki skutecznego kształtowania i stymulowania rozwoju gospodarczego gminy Znajomość sytuacji gospodarki lokalnej oraz uwarunkowań i możliwości jej rozwoju; Znajomość wymagań i preferencji lokalizacyjnych firm; Znajomość tendencji rozwojowych gospodarki narodowej.

15 NIE MA NA ŚWIECIE NIC RÓWNIE POTĘŻNEGO JAK POMYSŁ, KTÓREGO CZAS WŁAŚNIE NADSZEDŁ - VICTOR HUGO

16 CZYNNIKI ROZWOJU LOKALNEGO

17 Ogólne czynniki rozwoju lokalnego 1. Potrzeby społeczności lokalnych 2. Zasoby i walory środowiska przyrodniczego 3. Zasoby pracy 4. Zainwestowanie infrastrukturalne 5. Istniejący potencjał gospodarczy 6. Rynek lokalny i rynki zewnętrzne 7. Kapitał finansowy, zwłaszcza inwestycyjny 8. Poziom nauki, techniki i kultury 9. Nowoczesne technologie 10. Teren i korzyści miejsca 11. Stosunki międzynarodowe i współpraca bilateralna

18 Ogólne czynniki rozwoju lokalnego Potrzeby społeczności lokalnych 1. Potrzeby egzystencjonalne (biologiczne) 2. Potrzeby rezydencjalne (mieszkaniowe) 3. Potrzeby kulturalne 4. Potrzeby społeczne

19 Ogólne czynniki rozwoju lokalnego Zasoby i walory środowiska przyrodniczego 1. Ogólna charakterystyka zasobów 2. Zasoby terenu 3. Surowce mineralne 4. Rzeźba terenu 5. Wody powierzchniowe i podziemne 6. Warunki klimatyczne 7. Gleby 8. Świat roślinny (i zwięrzęcy) 9. Walory przyrodnicze

20 Ogólne czynniki rozwoju lokalnego Zasoby pracy 1. Liczba mieszkańców i prognoza demograficzna (ogólna, w grupach wiekowych i funkcjonalnych) 2. Poziom wykształcenia 3. Doświadczenie zawodowe i dodatkowe kwalifikacje 4. Tradycje zawodowe w terenie 5. Cechy osobowe

21 Ogólne czynniki rozwoju lokalnego Zainwestowanie infrastrukturalne 1. Podstawowe kategorie urządzeń i sieci infrastruktury technicznej 2. Struktura hierarchiczna i przestrzenna sieci infrastruktury technicznej 3. Dostępność sieci i techniczne rezerwy jej wydajności 4. Parametry techniczne i możliwość podłączenia się do sieci

22 Ogólne czynniki rozwoju lokalnego Potencjał gospodarczy Dobrze rozwinięta i zróżnicowana struktura gospodarcza tworzy swoisty klimat rozwoju lokalnego, w którym istnieją warunki podejmowania działalności gospodarczej przez nowe podmioty, warunki współdziałania (kooperacji) z innymi podmiotami oraz prowadzenie działań komplementarnych Czynniki dla rozwoju potencjału gospodarczego: Struktura społeczno-ekonomiczna, którą określają: agencje rozwoju gospodarczego, izby handlowo-przemysłowe, organizacje systemu kształcenia i dokształcania Struktura finansowa reprezentowana przez: banki, fundacje rozwoju, fundusze wspierania gospodarki, fundusze kredytowe, Struktura polityczna, którą określają różnego rodzaju ośrodki i instytucje władzy oraz działalności politycznej Struktura oświatowa: szkoły i instytucje kształcenia

23 Ogólne czynniki rozwoju lokalnego Potencjał gospodarczy Obok oceny poszczególnych elementów struktury gospodarczej określających bazę rozwojową danego obszaru ważna jest syntetyczna ocena właściwości i znaczenia potencjału gospodarczego: Dominujący w rozwoju sektor gospodarki, z uwzględnieniem: miejsc pracy, asortymentu produkcji, sprzedaży, wynagrodzenia zatrudnionych, płaconych podatków, powiązań z innymi sektorami gospodarki i z samorządem terytorialnym Struktura społeczno-gospodarcza: powiązania wewnętrzne i zewnętrzne poszczególnych dziedzin gospodarki wraz ze wskazaniem i określeniem roli gminy w regionie, kraju, układach międzynarodowych Lokalne czynniki rozwoju, stopień stabilizacji oraz przyczyny upadku gospodarczego wraz ze wskazaniem okoliczności zdolnych zmodyfikować każdy z tych trendów Czynniki rozwoju ważne z punktu widzenia społeczności lokalnych, elit i liderów lokalnego życia politycznego, w tym zwłaszcza czynników mających wpływ na pracę, dochody ludności, ceny, efekty ogólnospołeczne, wydatki publiczne, produktywność majątku, kwalifikacje, jakość i wydajność pracy, stan środowiska, jakość życia itp.

24 Ogólne czynniki rozwoju lokalnego Rynek lokalny i zewnętrzny Wielkość rynku jest w ogólnym ujęciu wypadkową liczby ludności, jaka zamieszkuje dany rejon obsługi. Struktura rynku i popyt zależy z jednej strony od dochodów i upodobań ludności (konsumenci), a z drugiej strony od dostępności rynku, oferowanego asortymentu, poziomu cen, jakości i atrakcyjności sprzedawanych wyrobów, formy sprzedaży, informacji, reklamy itp. (producenci i handlowcy). Rynek nie jest czymś stałym. Kształtują go i zmieniają producenci i konsumenci, przyjmując pod wpływem wielorakiego rodzaju czynników określone postawy.

25 Ogólne czynniki rozwoju lokalnego Kapitał inwestycyjny i zasoby finansowe Kapitał lokalnych inwestorów Kapitał zewnętrznych podmiotów gospodarczych Kapitał własny lub zgromadzony z różnych źródeł samorządu gminnego

26 Ogólne czynniki rozwoju lokalnego Poziom nauki i kultury Dziedzictwo przeszłości Docenienie roli nauki w rozwoju gospodarczym i społecznym

27 Ogólne czynniki rozwoju lokalnego Technologia i innowacje Rola nowych technologii i innowacji Proces przepływu technologii Przystosowanie istniejących firm do adaptacji nowych rozwiązań technologicznych Wspieranie innowacji i adaptacji nowych technologii przez istniejące firmy Inicjowanie i wspomaganie współpracy technologicznej pomiędzy istniejącymi a rekonstruowanymi i tworzonymi firmami Tworzenie warunków rozwoju nowych technologii poprzez rozwój współpracy z nauką, organizowanie parków naukowo-technologicznych, tworzenie firm transferu innowacji itp. Kształcenie kadry zdolnej zaadoptować i rozwijać nowe technologie Finansowanie badań naukowych w zakresie nowych technologii Finansowe wspieranie procesu adaptacji i wdrożenia nowych technologii do prowadzonej lub planowanej działalności gospodarczej

28 Ogólne czynniki rozwoju lokalnego Korzyści miejsca Wielkość Położenie w układzie przestrzenno-strukturalnym miejscowości Położenie na terenie kraju, w stosunku do granic państwa, portów, głównych szlaków komunikacyjnych, centrów gospodarczych itp. Dostępność przestrzenna Ukształtowanie powierzchni Nośność gruntów i inne właściwości geotechniczne Poziom zalegania wód podziemnych Rodzaj gleby oraz jej wartość bonitacyjna i użytkowo-rolnicza Uzbrojenie techniczne i możliwość dozbrojenia Aktualna forma użytkowania Formy zagospodarowania przewidziane w planie zagospodarowania przestrzennego

29 Ogólne czynniki rozwoju lokalnego Współpraca międzynarodowa Efektywne wykorzystanie współpracy międzynarodowej Wymiana doświadczeń Wizyty studyjne Doradztwo techniczne, technologiczne, finansowe i organizacyjne Wspólne inwestycje

30 Ogólne czynniki rozwoju lokalnego Czynniki a uwarunkowania rozwoju Efektywne wykorzystanie współpracy międzynarodowej Wymiana doświadczeń Wizyty studyjne Doradztwo techniczne, technologiczne, finansowe i organizacyjne Wspólne inwestycje

31 Ogólne czynniki rozwoju lokalnego Czynniki a uwarunkowania rozwoju Do podstawowych elementów społecznego klimatu rozwoju lokalnego można zaliczyć: Struktury społeczne szczebla lokalnego zainteresowane rozwojem lokalnym i popierające rozwój Doświadczenie i wola kreowania rozwoju przez samorząd terytorialny Inicjatywność, aktywność i przedsiębiorczość mieszkańców Prawne, organizacyjne, techniczne i technologiczne wspieranie inicjatyw Materialno-finansowe wspomaganie inicjatyw rozwoju lokalnego