PĘTLE ROZWOJU O POLITYCE GOSPODARCZEJ POLSKI

Transkrypt

1 PĘTLE ROZWOJU O POLITYCE GOSPODARCZEJ POLSKI Sytuacja gospodarcza na przełomie poprzedniej i obecnej dekady bardzo wysokie i gwałtownie rosnące bezrobocie bardzo niska stopa aktywności zawodowej niska i spadająca stopa inwestycji wysoki udział wydatków socjalnych stanowiących wydatki sztywne budżetu szybko pogarszający się stan finansów publicznych spowolnienie gospodarcze wysoka nierównowaga w obrotach zagranicznych syndrom: gospodarczej stagnacji, dezaktywizacji zawodowej i zadłużenia publicznego

2 Syndrom miękkiego państwa niski poziom dyscypliny społecznej znaczne niedostatki w ustawodawstwie nieskuteczność w egzekwowaniu prawa rozpowszechniona korupcja wykorzystywanie władzy politycznej i gospodarczej do realizacji partykularnych interesów jednostek i małych grup niska efektywność wykorzystywania funduszy publicznych samowola i niezdyscyplinowanie urzędników niska skuteczność we wprowadzaniu reform sprzyjających rozwojowi gospodarczemu i większej sprawiedliwości społecznej

3 Syndrom zinstytucjonalizowanej nie-odpowiedzialności Nie-odpowiedzialność społeczna to: przerzucanie odpowiedzialności za kształt życia społecznego na państwo, przy jednoczesnym dążeniu jednostek i grup do prywatyzacji zysków i upubliczniania strat. Nie-odpowiedzialność polityczna to: partyjna kolonizacja aparatu państwa, klientelizm polityczny, obojętność klasy politycznej wobec patologii życia publicznego, uznawanie przez polityków prawa do renty politycznej, instytucjonalna korupcja i powszechność quasi funduszy publicznych, nie kontrolowanych przez parlament. Nie-odpowiedzialność administracyjna to: urzędnicza uznaniowość, brak osobistej odpowiedzialności urzędników, niska jakość decyzji administracyjnych, niska sprawność i nieprzejrzystość procedur administracyjnych.

4 Plan Hausnera wysoki wzrost gospodarczy wzrost nakładów inwestycyjnych tworzenie nowych miejsc pracy racjonalizacja i ograniczenie wydatków socjalnych ograniczenie pośrednich kosztów pracy (składki i podatki płacone przez pracodawcę i pracownika nakładane na wynagrodzenia) wzrost zatrudnienia wzrost zatrudnienia wzrost funduszu płac wzrost popytu konsumpcyjnego wzrost sprzedaży (zwłaszcza małych i średnich przedsiębiorstw lokalnych) wzrost zysków i dochodów wzrost dochodów budżetowych. Pryncypia polityki wyrastania z długu Po pierwsze naprawy finansów publicznych można dokonać wyłącznie na ścieżce wzrostu gospodarczego. Jeżeli wzrost gospodarczy nie zbiegnie się z działaniami na rzecz naprawy finansów publicznych, to pozytywnego efektu nie będzie. Ta teza stanowi odwrócenie rozumowania Balcerowicza. I wydaje mi się, że doświadczenie Polski potwierdza jej słuszność.

5 Po drugie o co usilnie dbałem w centrum polityki gospodarczej trzeba postawić problematykę przedsiębiorczości i konkurencyjności. Po trzecie co wydaje mi się istotnym i nowym elementem niezbędne jest kreowanie aktorów rozwoju, czyli formowanie partnerów rządu zdolnych do współdziałania na rzecz rozwoju. Chodzi tu nie tylko o przedsiębiorców, ale także o samorząd terytorialny oraz sektor organizacji pozarządowych. Bariery mentalne makroekonomiczna wąskowzroczność proste przeciwstawianie wydatków społecznych i rozwojowych ambicjonalny, kapryśny reformizm

6 Bariery instytucjonalne rozdarcie między publiczną niemocą a rozwojową szansą dominacja układów resortowokorporacyjnych niesprawność administracji publicznej niska jakość ustawodawstwa bardzo niski poziom kapitału społecznego nienowoczesne przywództwo Pętle rozwoju bariery instytucjonalne wahania koniunkturalne nierozwiązane problemy i słabości strukturalne

7 Wymiary polityki gospodarczej koniunkturalny strukturalny instytucjonalny ustrojowy Podstawowe kwestie koniunkturalne analogią jest rok 1997 dylemat ścieżki dostosowania się przedsiębiorstw: ekspansja czy ograniczenie skali i zakresu działalności: to przesądzi o tempie wzrostu za 2-3 lata ( ) rynek pracy presja inflacyjna pogorszenie warunków wymiany międzynarodowej

8 Możliwe ścieżki dostosowania rząd: poprawa warunków konkurencyjności przedsiębiorstw (obniżenie kosztów pracy, składka na Fundusz Pracy, przejęcie przez budżet, osłabienie presji inflacyjnej, uwolnienie cen energii) Rada Polityki Pieniężnej (podniesienie stóp procentowych, podrożenie pieniądza i ograniczenie inwestycji) rynki finansowe i agencje ratingowe (osłabienie złotego, podniesienie kosztów obsługi długu) przedsiębiorstwa (redukcja skali i zakresu działania, odpływ kapitału i obniżenie bezpośrednich inwestycji zagranicznych) organizacje międzynarodowe (procedura nadmiernego deficytu)

9 Problemy strukturalne restrukturyzacja i prywatyzacja bezpieczeństwo energetyczne (suwerenność, ekonomia, ekologia) naprawa finansów publicznych Bariery naprawy finansów publicznych bez przeprowadzenia poważnych reform strukturalnych sektora publicznego nie będzie można w okresie pogorszenia koniunktury utrzymać spełnienia kryterium fiskalnego motywacja polityczna do przeprowadzenia takich reform w przypadku braku scenariusza szybkiego wejścia do EMU jest wątpliwa w polskiej gospodarce narastać będzie presja inflacyjna jej wystąpienie będzie powodować stopniową utratę przewagi konkurencyjnej przez przedsiębiorstwa a to wkrótce stanie się hamulcem dynamiki gospodarczej jesteśmy już poza optymalnym scenariuszem makroekonomicznym

10 Bariery instytucjonalne dialog społeczny od dialogu korporatystycznego do dialogu obywatelskiego ład korporacyjny w sektorze publicznym układy resortowo-korporacyjne Kwestie ustrojowe decentralizacja w stronę samorządności i pomocniczości odbudowa przestrzeni publicznej, zatrzymanie partyjnej kolonizacji państwa współzarządzanie i zinstytucjonalizowane partnerstwo sojusz dla rozwoju

11 Program gospodarczy i jego wiarygodność ludzie kompetencja i komunikacja centrum polityki gospodarczej odpowiedzialność i skuteczność spójność działań doraźnych (koniunkturalnych, strukturalnych i instytucjonalnych oraz wizji państwa suwerenność a integracja europejska i globalizacja