HACCP uciążliwy obowiązek?
|
|
- Maria Borowska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 HACCP uciążliwy obowiązek? HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Point) jest systemem zapewnienia bezpieczeństwa żywności, opartym na analizie zagrożeń oraz wyznaczeniu na tej podstawie krytycznych punktów kontrolnych. Obowiązek jego stosowania nakłada na producentów żywności prawo, lecz oprócz wizji przymusowego działania z groźbą represji, warto zwrócić uwagę na potencjał i możliwości, jakie daje przedsiębiorstwom. W swoich założeniach system HACCP został stworzony jako narzędzie, które pozwala podnieść standard działania przedsiębiorstwa, ze względu na ujęcie tematyki jakości zdrowotnej jako stałego i istotnego elementu jego organizacji, a także włączenie monitorowania newralgicznych punktów zagrażających bezpieczeństwu żywności do rutynowych czynności w obrębie jego działania. Warto podkreślić, że praca w ramach systemu powoduje szeroko pojęte uporządkowanie i usystematyzowanie działań w firmie oraz wpływa na ogólną poprawę nie tylko bezpieczeństwa żywności, ale także organizacji pracy (np. przez wyznaczanie osób odpowiedzialnych za prawidłowość przebiegania poszczególnych etapów wytwarzania bądź dystrybucji żywności). Warto również dodać, że system HACCP ma zastosowanie nie tylko w przypadku producentów, ale również wszelkich dystrybutorów żywności (hurtownie, sklepy itp.), gdyż każdy proces poprzedzający zakup i spożycie żywności przez konsumenta ma wpływ na bezpieczeństwo zdrowotne. Niestety często bywa, że system HACCP jest traktowany w kategoriach uciążliwego obowiązku, a nawet przeszkody w codziennym funkcjonowaniu. Najczęstsze błędy, wpływające na ten stan rzeczy to m.in.: Przeprowadzenie analizy zagrożeń w sposób niedokładny i nierzetelny Brak integracji systemu na papierze z rzeczywistym funkcjonowaniem przedsiębiorstwa (rozbieżność działań opisanych i faktycznie wykonywanych) Traktowanie systemu jako dodatkowego elementu, a nie części funkcjonowania przedsiębiorstwa Źle wyznaczone krytyczne punkty kontroli Brak świadomości i szkoleń personelu Brak zaangażowania kierownictwa Nadmierne obciążanie dokumentacją (zbyt rozbudowana forma, która np. poprzez brak funkcjonalności jest nieużyteczna i wpływa na utrudnianie realizowanych procesów ) Jeśli na wejściu do wdrażania HACCP, potraktuje się ten proces wyłącznie jako potrzebę wygenerowania wymaganych przepisami dokumentów, to szanse na płynne, równoległe oraz przynoszące korzyści współdziałanie systemu z procesami realizowanymi w firmie są niewielkie. 1 S t r o n a
2 Po co, dlaczego? Podczas codziennego, często mechanicznego wykonywania zadań zarówno zarządzający jak i pracownicy nie zastanawiają się nad zasadnością i sensem wykonywania wielu zadań. HACCP nakłada konieczność zadania pytania "po co wykonujemy daną czynność" i "czemu ona służy". Pomimo, dodatkowej pracy jaką niosą ze sobą choćby regularne kontrole parametrów produkcji i wypełnianie dokumentacji, może się okazać, że praca stanie się mniej obciążająca i wnosząca rzeczywisty wkład w działalność. Przy wdrażaniu HACCP istotną rolę odgrywa powołanie zespołu ds. HACCP. Członkowie wchodzący w jego skład powinni być otwarci na rozmowę oraz przyjmowanie wzajemnych sugestii. Dzięki utworzeniu zespołu z przedstawicieli różnych działów, a także otwartemu podejściu do procesu wdrażania oraz analizy zagrożeń można przeprowadzić konstruktywną i wartościową dyskusję, uwzględniającą uwagi z różnych punktów i poziomów struktury organizacyjnej firmy. Po gruntownej i rzetelnie przeprowadzonej analizie, z uwzględnieniem wszystkich istniejących zagrożeń należy przeprowadzić wybór środków nadzoru, przy pomocy których będziemy panować nad danym zagrożeniem, np. cogodzinny pomiar temperatury podczas sterylizacji, by móc utrzymać ją w założonym zakresie, kontrola atestów jakościowych od dostawcy pod kątem wymagań mikrobiologicznych (Salmonella sp.) i fizykochemicznych (wilgotność, ph), by dopuszczać do produkcji surowiec spełniający założone wymagania, kontrola skuteczności mycia i dezynfekcji (ocena wizualna, wymazy czystościowe), kontrola pozostałości środków myjących i dezynfekujących przy pomocy wskaźników ph, itd. Końcowym etapem jest wybór, które z analizowanych zagrożeń powinno być Krytycznym Punktem Kontrolnym (CCP), Punktem Kontrolnym (CP) bądź etapem, gdzie wystarczy stosowanie GMP/GHP w celu zminimalizowania ryzyka. Dokonuje się tego przy pomocy liczbowej weryfikacji priorytetu zagrożeń lub na podstawie drzewka decyzyjnego (narzędzia HACCP ich sposób zastosowania opisany jest w poradnikach). Elastyczność Warto na tym etapie zaznaczyć, że istnieją przypadki, w których wystarczające okaże się stosowanie dobrych praktyk produkcyjnych i higienicznych, a wyznaczanie CCP (krytycznego punktu kontrolnego) za wszelką cenę jest nieuzasadnione w niektórych przypadkach wręcz zbędne. Może mieć to zastosowanie w małych przedsiębiorstwach i przy nieskomplikowanych procesach produkcyjnych, choć nie jest to regułą. 2 S t r o n a
3 Analiza zagrożeń wraz z wyznaczaniem krytycznych punktów kontrolnych jest działaniem bardzo indywidualnym i specyficznym dla danego procesu (np. proces pasteryzacji jest stosunkowo nieskomplikowany, ale z uwagi na temperaturę wymaganą do inaktywacji enzymów i zniszczenia drobnoustrojów, jej kontrola odbywa się zazwyczaj w ramach krytycznego punktu). Ponadto, ustalane limity krytyczne nie muszą mieć wymiaru liczbowego, ważne jest jednak by przyjęty środek nadzoru mógł utrzymać monitorowany parametr w założonym zakresie. W preambule Rozporządzenia 852/2004 1, dotyczącym elastyczności w działaniach związanych z wdrożeniem i utrzymywaniem HACCP jest również informacja o tym, że dokumentacja nie powinna obciążać małych przedsiębiorstw, zatem istotne jest, by była przede wszystkim adekwatna i uzasadniona. To pracownicy tworzący dokumentację mają największy wpływ na to jak ostatecznie wygląda. Ważne by np. formularze były proste, przejrzyste, szybkie w wypełnianiu, a jednocześnie ujmowały wszystkie niezbędne z punktu widzenia bezpieczeństwa żywności informacje. Każdy parametr sprawdzany i zapisywany przez pracownika przekłada się na czas i jego nakład pracy, więc jego kontrola, a także zapis muszą być uzasadnione i potrzebne. Niezmiernie ważne jest również to, by dokumenty w miarę zmieniających się warunków były aktualizowane. Dokumentacja nie jest tworzona raz na zawsze i musi opisywać stan rzeczywisty, a zatem ujmować również wszystkie zachodzące zmiany istotnie wpływające na bezpieczeństwo żywności, zarówno w zakresie struktury organizacyjnej, zakupów i handlu, warunków lokalowych, wyposażenia w urządzenia, parametrów procesu itd. Dokładna analiza zasadności stworzenia i stosowania danego dokumentu jest zatem kluczową kwestią w aspekcie wygodnego i przydatnego dokumentowania systemu. Zapisy Rozporządzenia 852/2004 odnoszące się do powyższego mają zastosowanie w określonych przypadkach, jednakże elastyczność nie powinna zagrażać celom higieny żywności. Przykład idzie z góry Kierownictwo, mając bezpośredni wpływ na pracowników oraz wyznaczając wartości obowiązujące w firmie, kształtuje postawy oraz realizuje założenia wizji, do której zmierza. Przy braku akceptacji i przekonania Kierownictwa co do słuszności pomysłu, działania związane z HACCP są nieefektywne i w oczywisty sposób skazane na niepowodzenie. Dużym problemem w postrzeganiu zarówno systemów zarządzania jakością jak i zapewnienia bezpieczeństwa żywności jest fakt, iż bywa, że jedynym czynnikiem motywującym w kontekście ich wdrożenia jest chęć podniesienia prestiżu, bądź dostosowania się do wymagań odbiorcy, bez uwzględniania faktycznych korzyści wypływających z dobrze utrzymywanego, zrozumianego systemu. 1 Rozporządzenie (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz. Urz. UE L 139 z , str. 1, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13, t. 34, str. 319 z późniejszymi zmianami) 3 S t r o n a
4 Oczywiście nie ma nic złego w zamiarze podniesienia prestiżu firmy jako głównego motywu zapoczątkowującego działania, pod warunkiem, że pod pojęciem prestiż mamy na myśli nie tylko posługiwanie się certyfikatem, bądź logo, ale również konkretny standard organizacji i jasno określone zasady postępowania, zmierzające ku produkowaniu bezpiecznej żywności o powtarzalnej jakości oraz dystrybuowaniu w warunkach nie stwarzających zagrożenia dla zdrowia i życia konsumenta. Tego typu ograniczenia w myśleniu o HACCP powodują dążenie do używania haseł, które niewiele za sobą niosą, a także do tworzenia dokumentacji przechowywanej w segregatorze, uzupełnianej falowo przed kontrolami i auditami, a nie mającej odbicia w rzeczywistości. Przy tego rodzaju podejściu system może przeszkadzać, bo rzeczywiście nie pełni żadnej funkcji, a jedynie okresowo dezorganizuje pracę zakładu poprzez akcje sprzątania oraz konieczność uzupełniania zapisów, które nie mają w tym przypadku żadnej wartości. Co więcej, zachowania takie powodują, że w przypadku sytuacji zagrożenia, bądź przyjmowania notorycznie tego samego typu reklamacji, nie ma żadnej autentycznej historii, do której można wrócić, i która pozwoliłaby na przeanalizowanie problemu np. sprawdzenia parametrów procesu w dniu produkcji problematycznej partii, wilgotności i temperatury powietrza panujących tego dnia na hali, a także informacji nt. ewentualnej wymiany części w maszynach. Tylko dzięki rzetelnie prowadzonej dokumentacji można w takim przypadku się nią wspomóc i ustalić działania korygujące oraz doskonalące, pozwalające uniknąć problemu w przyszłości. Dojrzałość w zarządzaniu jakością W matrycy dojrzałości zarządzania jakością wg Crosby ego (co można odnieść również do zapewnienia bezpieczeństwa żywności) istnieje 5 etapów. Pierwszy z nich to nieświadomość, a jego cechami charakterystycznymi są: rozwiązywanie problemów dopiero wtedy, gdy się pojawią, brak zdecydowania, błędne definiowanie problemów, mnóstwo pokrzykiwania i oskarżeń, a główny nacisk kładzie się na ocenianie jakości wyrobów i sortowanie. Tą postawę jakościową przedsiębiorstwa można podsumować pytaniem nie wiemy dlaczego mamy problem z jakością. Kolejne etapy to przebudzenie i oświecenie aż do mądrości i pewności, gdzie zarządzanie jakością uznawane jest za nieodzowny element systemu przedsiębiorstwa, problemy rozwiązywane są we wczesnym stadium, wszystkie funkcje są otwarte na sugestie i usprawnianie, a główne działania skupione są na zapobieganiu. Zdanie podsumowujące tę postawę jakościową brzmi zapobieganie problemom jest naszym rutynowym działaniem i wiemy dlaczego nie mamy problemów z jakością. Wraz z przesuwaniem się w kierunku ostatniego etapu, zmniejszają się koszty jakości jako % sprzedaży i równolegle zmniejsza się różnica w wartościach raportowanych i faktycznych [1]. Odnosząc to do HACCP, tu także założeniem jest produkowanie bezpiecznej żywności, oparte na zapobieganiu i panowaniu, a nie wycofywaniu już niebezpiecznych produktów. W tym przypadku również koszty prewencji są nieporównywalnie niższe w stosunku do kosztu wycofania środka spożywczego z obrotu, jego utylizacji oraz przede wszystkim utraty zaufania konsumentów i kontrahentów. 4 S t r o n a
5 Zmiany należy zacząć od siebie Nie ulega jednak wątpliwości, że każdy z nas chce mieć pewność, że żywność, którą kupujemy jest bezpieczna i, że przy jej produkcji zachowano odpowiednią higienę procesu. Odpowiedzialność, którą ponosi producent wprowadzając środek spożywczy do obrotu jest dużo większa niż przygotowywanie posiłku w domu, choćby ze względu na skalę zjawiska, czyli liczbę osób, u których może wystąpić niekorzystny efekt zdrowotny po spożyciu niebezpiecznego produktu. Pamiętajmy, że niebezpieczeństwo to nie polega wyłącznie na obecności zanieczyszczeń fizycznych czy zatruciach pokarmowych, które w większości przypadków kończą się wyzdrowieniem, ale również na zanieczyszczeniach chemicznych - mikotoksynami, metalami ciężkimi oraz innymi substancjami, których spożycie może nieść ze sobą działanie teratogenne, kancerogenne, embriotoksyczne itp., a ich działanie nie jest ostre i nagłe, lecz wywołane skutki mogą mieć charakter długofalowy i trudny do zdiagnozowania. Żaden producent nie chciałby spożywać i dawać do spożycia swoim bliskim niebezpiecznej żywności pochodzącej z miejsc o niedostatecznej higienie procesu produkcyjnego. Świadomość, że produkt, który spożywamy, pochodzi z zakładu produkującego bezpieczną żywność, sprawia, że wybieramy ją chętniej. Warto więc spojrzeć na prowadzenie własnej działalności z innej perspektywy i zacząć poprawę ogólnej sytuacji sanitarno-higienicznej od własnego podwórka, by konsumenci mogli myśleć o firmie w taki sposób, w jaki producent chciałby myśleć o tym, kto produkuje żywność, którą on sam spożywa. Chcę wdrożyć HACCP, ale nie wiem jak Producenci żywności czują się jednak często zagubieni w temacie wdrażania HACCP nie wiedzą od czego zacząć, jak system ma wyglądać w praktyce, jakie dokumenty są potrzebne oraz jak je stworzyć. Zakres i sposób stosowania HACCP ustala Rozporządzenie (WE) nr 852/2004 parlamentu europejskiego i rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych. Nie określa ono jednak szczegółowych działań, ponieważ tak jak już wcześniej wspomniano HACCP to system specyficzny dla danego przedsiębiorstwa oraz przebiegających tam procesów produkcyjnych i wszystkie działania w jego obrębie są bardzo indywidualne. a) poradniki Istnieje dość dużo pozycji podejmujących tematykę HACCP oraz poradników dotyczących wdrożenia systemu (księgarnie, biblioteki uniwersyteckie). Do wielu z nich można uzyskać bezpłatny dostęp w Internecie, np. na stronie FAPA (Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa) [2], Instytutu Żywności i Żywienia [3] oraz Głównego Inspektoratu Sanitarnego [4]. Poradniki takie zwykle wyszczególniają etapy, wg których należy rozpocząć i kontynuować działanie. Ponadto zawierają ogólne zasady (GMP/GHP), które należy odnieść do własnej działalności, a także wskazują drogę do prawidłowego przeprowadzenia analizy zagrożeń, będącej kluczowym elementem, dającym początek HACCP. 5 S t r o n a
6 Warto się zapoznać z ich treścią i zacząć tworzenie dokumentacji na podstawie udostępnianych tam wzorów dokumentów, które należy dostosować do prowadzonych procesów. b) firmy konsultingowe Formą, z której coraz chętniej korzystają producenci są firmy konsultingowe. W zależności od zakresu usługi mogą one brać udział we wdrożeniu poprzez pomoc przy analizie zagrożeń, tworzeniu dokumentacji, doradztwie w kwestii dostosowania zakładu, przygotowaniu do ew. certyfikacji przez akredytowane jednostki itd. To wyjście choć wymaga nakładów finansowych, często bardzo ułatwia i przyspiesza proces wdrażania oraz stanowi dobry początek odpowiednio utrzymywanego później systemu. Przed wyborem firmy, warto jednak zorientować się, czy jest ona godna zaufania, jak długo działa na rynku oraz czy w jej skład wchodzą kompetentni, a także odpowiednio wykształceni specjaliści. Organy nadzoru W związku z tym, że HACCP jest systemem obligatoryjnym (wymaganym przez prawo), organem nadzoru, kontrolującym jego wdrożenie i utrzymywanie jest Państwowa Inspekcja Sanitarna, a podstawą prawną tych działań jest Rozporządzenie (WE) nr 852/2004 oraz Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz.U Nr 171 poz. 1225), która precyzuje informacje zawarte w rozporządzeniu. Jednocześnie w/w rozporządzenie określa, iż System HACCP nie powinien być postrzegany jako metoda autoregulacji i nie powinien zastępować urzędowych kontroli. Pracownicy nadzoru w Państwowej Inspekcji Sanitarnej kierując się tym zapisem nie traktują HACCP domyślnie jako pewnika, stanowiącego o bezpieczeństwie żywności, lecz jako jeden z elementów podlegających kontroli. Mgr inż. Paulina Podolska-Borucka Oddział Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Poznaniu Literatura: [1]. P.A. Luning, W.J. Marcelis, W.M.F. Jongen. Zarządzanie jakością żywności: ujęcie technologiczno-menedżerskie. [2]. Strona FAPA Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa (poradniki HACCP) [3]. Strona Instytutu Żywności i Żywienia (poradniki HACCP): edukacja/edukacja/145-poradniki-systemu-haccp-opracowane-z-udziaem-pracownikow-instytutu-ywnoci-i-ywienia [4]. Strona Głównego Inspektoratu Sanitarnego: 6 S t r o n a
7 Wykaz przewodników oraz poradników Dobrej Praktyki Higienicznej (GHP), Dobrej Praktyki Produkcyjnej (GMP) i wdrażania zasad systemu HACCP zaopiniowanych pozytywnie pod względem zgodności z wymaganiami higienicznymi przez Głównego Inspektora Sanitarnego Lp. Tytuł poradnika/przewodnika Kontakt 1. Kodeks dobrej praktyki higienicznej dla europejskiego przemysłu młynarskiego 2. Przewodnik dobrej praktyki higienicznej dla przemysłu soków owocowych 3. Kodeks higieny dla margaryn i tłuszczów do smarowania 4. Przewodnik dobrych praktyk higienicznych CAOBISCO 5. Przewodnik dobrej praktyki higienicznej dla produkcji mrożonej żywności 6. Dobre Praktyki Magazynowania oraz Ekspozycji Wód i Napojów Krajowa Izba Gospodarcza Przemysł Rozlewniczy ul. Żurawia 32/ Warszawa 7 S t r o n a
HACCP- zapewnienie bezpieczeństwa zdrowotnego żywności Strona 1
CO TO JEST HACCP? HACCP ANALIZA ZAGROŻEŃ I KRYTYCZNE PUNKTY KONTROLI HAZARD ryzyko, niebezpieczeństwo, potencjalne zagrożenie przez wyroby dla zdrowia konsumenta ANALYSIS ocena, analiza, kontrola zagrożenia
Bardziej szczegółowoZasady GMP/GHP, które należy wdrożyć przed wprowadzeniem HACCP
System HACCP Od przystąpienia Polski do Unii Europejskiej wszystkie firmy zajmujące się produkcją i dystrybucją żywności muszą wdrożyć i stosować zasady systemu HACCP. Przed opisaniem podstaw prawnych
Bardziej szczegółowoWykaz. Tytuł poradnika/przewodnika. Główny Inspektorat Sanitarny ul. Targowa 65 03-729 Warszawa
Wykaz przewodników oraz poradników Dobrej Praktyki Higienicznej (GHP), Dobrej Praktyki Produkcyjnej (GMP) i wdrażania zasad systemu HACCP zaopiniowanych pozytywnie pod względem zgodności z wymaganiami
Bardziej szczegółowoWykaz. Tytuł poradnika/przewodnika. Główny Inspektorat Sanitarny ul. Długa 38/40 00-238 Warszawa
Wykaz przewodników oraz poradników Dobrej Praktyki Higienicznej (GHP), Dobrej Praktyki Produkcyjnej (GMP) i wdrażania zasad systemu HACCP zaopiniowanych pozytywnie pod względem zgodności z wymaganiami
Bardziej szczegółowoPORADNIKI Dobrej Praktyki Higienicznej (GHP), Dobrej Praktyki Produkcyjnej (GMP) i wdrażania zasad systemu HACCP
PORADNIKI Dobrej Praktyki Higienicznej (GHP), Dobrej Praktyki Produkcyjnej (GMP) i wdrażania zasad systemu HACCP Z inicjatywy Głównego Inspektora Sanitarnego zostały opublikowane bezpłatnie przez Fundację
Bardziej szczegółowoMateriał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: TECHNIK ŻYWIENIA I USŁUG GASTRONOMICZNYCH przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej
Bardziej szczegółowoProjekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego KUCHARZ
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: KUCHARZ przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej Priorytet III. Wysoka jakość
Bardziej szczegółowow stołówkach szkolnych
Zasady Dobrej Praktyki Higienicznej w stołówkach szkolnych Magdalena Chojnowska Oddział HŻŻ i PU WSSE w Białymstoku SYSTEMY BEZPIECZEŃSTWA ŻYWNOŚCI Główny cel prawa żywnościowego zdefiniowany w Preambule
Bardziej szczegółowoKatarzyna Piskorz Wojewódzki Inspektor Weterynaryjny ds. bezpieczeństwa żywności Wojewódzki Inspektorat Weterynarii W Szczecinie
Nadzór organów Inspekcji Weterynaryjnej nad jakością wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi wykorzystywaną w zakładach produkcji żywności pochodzenia zwierzęcego Katarzyna Piskorz Wojewódzki Inspektor
Bardziej szczegółowoPRZEPISY PRAWNE DOTYCZĄCE ZAKŁADÓW ŻYWIENIA ZBIOROWEGO ZAMKNIĘTEGO
Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Gorzowie Wlkp. PRZEPISY PRAWNE DOTYCZĄCE ZAKŁADÓW ŻYWIENIA ZBIOROWEGO ZAMKNIĘTEGO Małgorzata Stodolak Gorzów Wlkp.,.12.2014 r. OBOWIĄZUJĄCE AKTY PRAWNE: Ustawa
Bardziej szczegółowoEtapy wdrażania systemu zarządzania bezpieczeństwem żywności (SZBŻ) wg ISO 22000
BIURO USŁUG DOSKONALENIA ZARZĄDZANIA I ORGANIZACJI SYSTEM SP.J. ul. Faradaya 53 lok. 44, 42-200 Częstochowa tel.: 34-321 43 80 e-mail: sekretariat@biuro-system.com www.biuro-system.com Etapy wdrażania
Bardziej szczegółowoSYSTEM HACCP W GASTRONOMII HOTELOWEJ. Opracował: mgr Jakub Pleskacz
Opracował: mgr Jakub Pleskacz HACCP to skrót pierwszych liter angielskiej nazwy Hazard Analysis and Critical Control Point po polsku Analiza Zagrożeń i Krytyczny Punkt Kontroli CEL SYSTEMU HACCP HACCP
Bardziej szczegółowoCEL SZKOLENIA: DO KOGO SKIEROWANE JEST SZKOLENIE:
Audytor Wewnętrzny systemu HACCP oraz standardów IFS w wersji 6 (International Food Standard version 6) i BRC w nowej wersji 7 (Global Standard for Food Safety issue 7) - AWIFSBRC CEL SZKOLENIA: zrozumienie
Bardziej szczegółowoSYLABUS. Efekt kształcenia Student:
SYLABUS 1. Nazwa przedmiotu Zarządzanie jakością w przemyśle spożywczym 2. Nazwa jednostki prowadzącej Katedra Marketingu i Przedsiębiorczości przedmiot 3. Kod przedmiotu E/I/EIG/C-1.10a 4. Studia Kierunek
Bardziej szczegółowoCertyfikacja suplementy diety Krajowa Rada Suplementów i OdŜywek oraz Dekra Certification Sp. z o.o.
Certyfikacja suplementy diety Krajowa Rada Suplementów i OdŜywek oraz Dekra Certification Sp. z o.o. Idea Wprowadzenie jednolitej procedury dotyczącej certyfikacji suplementów diety. Program certyfikacji
Bardziej szczegółowoWYTYCZNE I ZALECENIA DLA PODMIOTÓW PRODUKCJI PODSTAWOWEJ
WYTYCZNE I ZALECENIA DLA PODMIOTÓW PRODUKCJI PODSTAWOWEJ Podmioty prowadzące produkcję podstawową produktów pochodzenia roślinnego, dostawy bezpośrednie oraz rolniczy handel zobowiązane są złożyć do właściwego
Bardziej szczegółowoJAKOŚĆ I BEZPIECZEŃSTWO ŻYWNOŚCI W SEKTORZE USŁUG. Zagadnienia: Systemy zapewnienia bezpieczeństwa żywności i żywienia;
JAKOŚĆ I BEZPIECZEŃSTWO ŻYWNOŚCI W SEKTORZE USŁUG Zagadnienia: Czynniki ryzyka zdrowia i jakości żywności; Systemy zapewnienia bezpieczeństwa żywności i żywienia; Ustawodawstwo w zakresie bezpieczeństwa
Bardziej szczegółowoDarmowy fragment www.bezkartek.pl
Wszelkie prawa zastrzeżone. Rozpowszechnianie całości lub fragmentów niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci bez zgody wydawcy zabronione. Autor oraz wydawca dołożyli wszelkich starań aby zawarte
Bardziej szczegółowoSzanowny Pan Kazimierz Czekaj Radny Województwa Małopolskiego
Kraków, 22 lipca 2003 r. Nasz znak: OR VII.0036/2- /03 Szanowny Pan Kazimierz Czekaj Radny Województwa Małopolskiego W odpowiedzi na interpelację złożoną przez Pana podczas IX Sesji Sejmiku Województwa
Bardziej szczegółowoPROGRAM MINIMUM SANITARNEGO
PROGRAM MINIMUM SANITARNEGO NR DZIAŁU SZCZEGÓŁOWE CELE KSZTAŁCENIA (słuchacz powinien umieć) HASŁA PROGRAMOWE MATERIAŁ NAUCZANIA ĆWICZENIA 1 2 3 4 I - definiować składniki pokarmowe; - opisywać funkcje
Bardziej szczegółowoSystemy Zapewnienia Jakości (HACCP i ISO 22000)
Projekt Nr POKL.08.01.01-635/10 pt. Szerzenie wiedzy pracowników sektora spożywczego kluczem do sukcesu przedsiębiorstw. współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Bardziej szczegółowoObligatoryjne i nieobligatoryjne systemy zarządzania jakością stosowane w produkcji i przetwórstwie surowców rolnych
Zakład Towaroznawstwa mgr inż. Sławomir Stec Obligatoryjne i nieobligatoryjne systemy zarządzania jakością stosowane w produkcji i przetwórstwie surowców rolnych Badania realizowane w ramach Programu:
Bardziej szczegółowoLISTA KONTROLNA SPIWET-00/ kontrola stała i doraźna (zakład produkujący produkty pochodzenia zwierzęcego) Data rozpoczęcia/zakończenia kontroli:
pieczęć inspektoratu weterynarii PROTOKÓŁ Z KONTROLI Nr... weterynaryjny numer identyfikacyjny /nr protokołu/rok LISTA KONTROLNA SPIWET00/ kontrola stała i doraźna (zakład produkujący produkty pochodzenia
Bardziej szczegółowowymagania w zakresie sprawowania nadzoru sanitarnego
wymagania w zakresie sprawowania nadzoru sanitarnego Agroturystyka jest rodzajem turystyki wiejskiej, charakteryzuje się powiązaniem usług turystycznych z gospodarstwem rolnym - rejestracja (ustawa o bezpieczeństwie
Bardziej szczegółowoSystemy zapewnienia i zarządzania bezpieczeństwem i jakością żywności oraz stopień ich wdrożenia w przemyśle spożywczym
Systemy zapewnienia i zarządzania bezpieczeństwem i jakością żywności oraz stopień ich wdrożenia w przemyśle spożywczym prof. dr hab. Tadeusz Sikora Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Katedra Zarządzania
Bardziej szczegółowoWysłodki i melas jako pasza GMP. Roman Wojna
Wysłodki i melas jako pasza GMP Roman Wojna Ustawa o paszach 2006 1) Rejestracja i zatwierdzenie zakładów. 2) Zasady wytwarzania i stosowania pasz leczniczych oraz nimi obrót. 3) Wymagania jakościowe
Bardziej szczegółowoTECHNOLOGIA ŻYWNOŚCI CZ. 1 PODSTAWY TECHNOLOGII ŻYWNOŚCI
TECHNOLOGIA ŻYWNOŚCI CZ. 1 PODSTAWY TECHNOLOGII ŻYWNOŚCI Praca zbiorowa pod red. Ewy Czarnieckiej-Skubina SPIS TREŚCI Rozdział 1. Wiadomości wstępne 1.1. Definicja i zakres pojęcia technologia 1.2. Podstawowe
Bardziej szczegółowoLISTA KONTROLNA SPIWET PASZE H stosowanie procedur opartych na zasadach HACCP
Pieczęć Inspektoratu Weterynarii LISTA KONTROLNA SPIWET PASZE H stosowanie procedur opartych na zasadach HACCP PROTOKÓŁ Z KONTROLI Nr... Data inspekcji.. Godzina rozpoczęcia inspekcji.. Godzina zakończenia
Bardziej szczegółowoDwie szkoły oceny 360 stopni. Sprawdź różnicę pomiędzy klasycznym a nowoczesnym podejściem
Sprawdź różnicę pomiędzy klasycznym a nowoczesnym podejściem Czy stosowanie tradycyjnego podejścia do metody 360 stopni jest jedynym rozwiązaniem? Poznaj dwa podejścia do przeprowadzania procesu oceny
Bardziej szczegółowoS A N E P I D H A C C P, G M P #GASTROSUKCES CO, JAK I GDZIE
S A N E P I D H A C C P, G M P CO, JAK I GDZIE 1 GHP/HACCP DOKUMENT ACJA Jakość bez defektów, to obecnie za mało. Dlaczego warto zadbać o stopień doskonałości, poziom jakości jaki i miarę jakości, które
Bardziej szczegółowoRolniczy Handel Detaliczny
Rolniczy Handel Detaliczny Rolniczy Handel Detaliczny (RHD) to handel detaliczny polegający na produkcji żywności pochodzącej w całości lub części z własnej uprawy, hodowli lub chowu podmiotu działającego
Bardziej szczegółowoUwarunkowania i ekonomiczna ocena wdrażania systemów zarządzania jakością w produkcji i przetwórstwie mięsa wieprzowego mgr inż.
Uwarunkowania i ekonomiczna ocena wdrażania systemów zarządzania jakością w produkcji i przetwórstwie mięsa wieprzowego mgr inż. Sławomir Stec Zakład Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich Państwowa Wyższa
Bardziej szczegółowoWymagania przy sprzedaży bezpośredniej produktów pochodzenia roślinnego
Wymagania przy sprzedaży bezpośredniej produktów pochodzenia roślinnego Agnieszka Domańska Mełgieś Wojewódzka Stacja Sanitarno Epidemiologiczna Lublinie Oddział Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 2023/2006. z dnia 22 grudnia 2006 r.
Dz.U.UE.L.06.384.75 2008.04.17 zm. Dz.U.UE.L.2008.86.9 art. 15 ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 2023/2006 z dnia 22 grudnia 2006 r. w sprawie dobrej praktyki produkcyjnej w odniesieniu do materiałów i wyrobów
Bardziej szczegółowoROLA KADRY ZARZĄDZAJĄCEJ W KSZTAŁTOWANIU BEZPIECZEŃSTWA PRACY. dr inż. Zofia Pawłowska
ROLA KADRY ZARZĄDZAJĄCEJ W KSZTAŁTOWANIU BEZPIECZEŃSTWA PRACY dr inż. Zofia Pawłowska 1. Ład organizacyjny jako element społecznej odpowiedzialności 2. Podstawowe zadania kierownictwa w zakresie BHP wynikające
Bardziej szczegółowo4. Zaangażowanie kierownictwa i współudział
4. Zaangażowanie kierownictwa i współudział pracowników - podstawowe warunki skutecznego wdrażania polityki bezpieczeństwa i higieny pracy 4.1. Jakie działania świadczą o zaangażowaniu kierownictwa we
Bardziej szczegółowoGMP w wytwarzaniu produktu chemicznego
GMP w wytwarzaniu produktu chemicznego Good Manufacturing Practice - GMP Good Manufacturing Practice - GMP (Dobra Praktyka Wytwarzania/Produkcji) połączenie efektywnych procedur produkcyjnych oraz skutecznej
Bardziej szczegółowoProces certyfikacji ISO 14001:2015
ISO 14001:2015 Informacje o systemie W chwili obecnej szeroko pojęta ochrona środowiska stanowi istotny czynnik rozwoju gospodarczego krajów europejskich. Coraz większa liczba przedsiębiorców obniża koszty
Bardziej szczegółowoOPERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ PRZEMYSŁU SPOŻYWCZEGO CELE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE
TG.02. Produkcja wyrobów spożywczych z wykorzystaniem maszyn i urządzeń 816003 314403 314402 Operator maszyn i urządzeń przemysłu spożywczego Technik technologii żywności Technik przetwórstwa mleczarskiego
Bardziej szczegółowoWSHiG Karta przedmiotu/sylabus. System HACCP w gastronomii, hotelarstwie i turystyce
WSHiG Karta przedmiotu/sylabus KIERUNEK SPECJALNOŚĆ TRYB STUDIÓW SEMESTR Turystyka i Rekreacja Hotelarstwo i Gastronomia Stacjonarny / niestacjonarny VI/ I stopnia Nazwa przedmiotu Wymiar godzinowy poszczególnych
Bardziej szczegółowoKontrola zarządcza w jednostkach samorządu terytorialnego z perspektywy Ministerstwa Finansów
Kontrola zarządcza w jednostkach samorządu terytorialnego z perspektywy Ministerstwa Finansów Monika Kos, radca ministra Departament Polityki Wydatkowej Warszawa, 13 stycznia 2015 r. Program prezentacji
Bardziej szczegółowoOCENA SPEŁNIENIA WYMAGAŃ DOTYCZĄCYCH NADZORU NAD KRYTYCZNYMI PUNKTAMI KONTROLI PRZEZ PRZEDSIĘBIORSTWA NALEŻĄCEDO ŁAŃCUCHA ŻYWNOŚCIOWEGO
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str. 349 353 Agata Szkiel OCENA SPEŁNIENIA WYMAGAŃ DOTYCZĄCYCH NADZORU NAD KRYTYCZNYMI PUNKTAMI KONTROLI PRZEZ PRZEDSIĘBIORSTWA NALEŻĄCEDO ŁAŃCUCHA ŻYWNOŚCIOWEGO Katedra
Bardziej szczegółowoStan wdrażania systemów zapewnienia bezpieczeństwa i zarządzania jakością żywności w przedsiębiorstwach przemysłu spożywczego.
Stan wdrażania systemów zapewnienia bezpieczeństwa i zarządzania jakością żywności w przedsiębiorstwach przemysłu spożywczego dr Grażyna Morkis Wprowadzenie Jakość i bezpieczeństwo żywności są bardzo ważne
Bardziej szczegółowoPIW.DH Brzeg, dnia 27 stycznia 2016 r.
PIW.. 42..206 Brzeg, dnia 27 stycznia 206 r. PLAN KONTROLI POWIATOWEGO INSPEKTORATU WETERYNARII W BRZEGU NA 206 ROK Zespół ds. bezpieczeństwa żywności Lp. Rodzaj kontroli Podmiot kontrolowany Ilość kontroli
Bardziej szczegółowoPrzykładowy szkolny plan nauczania* /przedmiotowe kształcenie zawodowe/
I II I II I II Przykładowy szkolny plan nauczania* /przedmiotowe kształcenie zawodowe/ Typ szkoły: Zasadnicza Szkoła Zawodowa - 3-letni okres nauczania Zawód: Operator maszyn i urządzeń przemysłu spożywczego;
Bardziej szczegółowoINFORMACJE DLA PRZEDSIĘBIORCÓW ROZPOCZYNAJĄCYCH / PROWADZĄCYCH DZIAŁALNOŚĆ W SEKTORZE SPOŻYWCZYM
INFORMACJE DLA PRZEDSIĘBIORCÓW ROZPOCZYNAJĄCYCH / PROWADZĄCYCH DZIAŁALNOŚĆ W SEKTORZE SPOŻYWCZYM Przedsiębiorcy prowadzący produkcję lub obrót żywnością są zobowiązani do przestrzegania przepisów prawa
Bardziej szczegółowoKrakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2012/2013
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu Wydział Nauk o Bezpieczeństwie obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2012/2013 Kierunek studiów: Bezpieczeństwo
Bardziej szczegółowoPROTOKÓŁ Nr... KONTROLI SANITARNO WETERYNARYJNEJ CHŁODNIA
Zdr-wet/48, dnia WOJSKOWY OŚRODEK MEDYCYNY PREWENCYJNEJ WOJSKOWA INSPEKCJA WETERYNARYJNA 00-123 Warszawa ul. Królewska 1 tel.fax.. PROTOKÓŁ Nr... KONTROLI SANITARNO WETERYNARYJNEJ CHŁODNIA Kontrolę przeprowadzono
Bardziej szczegółowoRamowy program zajęć dydaktycznych Standardy ISO i zarządzanie przez jakość (TQM) (nazwa studiów podyplomowych)
Ramowy program zajęć dydaktycznych Standardy ISO i zarządzanie przez jakość (TQM) (nazwa studiów podyplomowych) Załącznik nr do Zarządzenia Rektora PG nr 1. Wykaz przedmiotów i ich treść, wymiar godzinowy,
Bardziej szczegółowoDziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 160/19
12.6.2013 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 160/19 Sprostowanie do rozporządzenia (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dziennik
Bardziej szczegółowoBezpieczeństwo i kontrola produktów żywnościowych
EDYTA WACŁAWIK Bezpieczeństwo i kontrola produktów żywnościowych Tematem mojej pracy jest Bezpieczeństwo i kontrola produktów żywnościowych. Dlaczego? Bo każdy z nas spożywa żywność i na co dzień ma z
Bardziej szczegółowoPODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE Opracowano na podstawie dokumentu z dnia 7 lutego 2012 r.
PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE Opracowano na podstawie dokumentu z dnia 7 lutego 2012 r. Cukiernik 751201 Celem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego
Bardziej szczegółowoGMP - Dobra Praktyka Wytwarzania (ang. Good Manufacturing Prac:ce)
GMP - Dobra Praktyka Wytwarzania (ang. Good Manufacturing Prac:ce) GMP definicja GMP to system oparty na procedurach produkcyjnych, kontrolnych oraz zapewnienia jakości, gwarantujących, że wytworzone produkty
Bardziej szczegółowoPIW.DH Brzeg, dnia 9 lutego 2017 r.
PIW.. 421.4.2017 Brzeg, dnia 9 lutego 2017 r. PLAN KONTROLI POWIATOWEGO INSPEKTORATU WETERYNARII W BRZEGU NA 2017 ROK Zespół ds. bezpieczeństwa żywności Lp. Rodzaj kontroli Podmiot kontrolowany Ilość kontroli
Bardziej szczegółowoWykład: Błędy w planach monitoringu Krytycznych Punktów Kontroli (CCP) w produkcji i logistyce
Konferencja Błędy i niezgodności w zarządzaniu bezpieczeństwem żywności Wykład: Błędy w planach monitoringu Krytycznych Punktów Kontroli (CCP) w produkcji i logistyce mgr inż. Sławomir Muńko Dyrektor Regionalny
Bardziej szczegółowoWstęp. 1 Założenia i cele EMAS 2 EMAS w Polsce 3 Wdrażanie i rejestracja w EMAS
Wstęp 1 Założenia i cele EMAS 2 EMAS w Polsce 3 Wdrażanie i rejestracja w EMAS Założenia 1 i cele EMAS Geneza zarządzania środowiskowego EMAS / ISO 14001 Zarządzanie środowiskowe 1995 Zarządzanie jakością
Bardziej szczegółowoII. Bezpieczeństwo. żywno. ywności
II. Bezpieczeństwo żywno ywności przy sprzedaży bezpośredniej 26 Dostawy bezpośrednie dokonywanie przez producenta dostaw małych ilości surowców do konsumenta końcowego lub lokalnego zakładu detalicznego
Bardziej szczegółowoPROTOKÓŁ Nr... KONTROLI SANITARNO WETERYNARYJNEJ FERMA NIOSEK/ZAKŁAD PAKOWANIA JAJ
Zdr-wet/46, dnia WOJSKOWY OŚRODEK MEDYCYNY PREWENCYJNEJ WOJSKOWA INSPEKCJA WETERYNARYJNA 00-123 Warszawa ul. Królewska 1 tel.fax.. PROTOKÓŁ Nr... KONTROLI SANITARNO WETERYNARYJNEJ FERMA NIOSEK/ZAKŁAD PAKOWANIA
Bardziej szczegółowoPROTOKÓŁ Nr... KONTROLI SANITARNO WETERYNARYJNEJ FIRMA CATERINGOWA/ZAKŁAD GARMAŻERYJNY
Zdr-wet/47, dnia WOJSKOWY OŚRODEK MEDYCYNY PREWENCYJNEJ WOJSKOWA INSPEKCJA WETERYNARYJNA 00-123 Warszawa ul. Królewska 1 tel.fax.. PROTOKÓŁ Nr... KONTROLI SANITARNO WETERYNARYJNEJ FIRMA CATERINGOWA/ZAKŁAD
Bardziej szczegółowoKorzyści wynikające z wdrożenia systemu zarządzania jakością w usługach medycznych.
Norma PN-EN ISO 9001:2009 System Zarządzania Jakością w usługach medycznych Korzyści wynikające z wdrożenia systemu zarządzania jakością w usługach medycznych. www.isomed.pl Grzegorz Dobrakowski Uwarunkowania
Bardziej szczegółowoKtóre i jakie organizacje będą zobowiązane do wyznaczenia inspektora ochrony danych (IOD/DPO)
Które i jakie organizacje będą zobowiązane do wyznaczenia inspektora ochrony danych (IOD/DPO) Prowadzi: Piotr Glen Ekspert ds. ochrony danych osobowych Administrator bezpieczeństwa informacji ROZPORZĄDZENIE
Bardziej szczegółowoWojewódzka Stacja Sanitarno- Epidemiologiczna w Katowicach
Wojewódzka Stacja Sanitarno- Epidemiologiczna w Katowicach Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 1.07.2011r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 2. Bezpieczeństwo i higiena żywności
Ćwiczenie 2. Bezpieczeństwo i higiena żywności Bezpieczeństwo żywności stanowi jeden z priorytetów polityki żywieniowej i zajmuje centralne miejsce w obszarze ochrony zdrowia publicznego. Organizacja Narodów
Bardziej szczegółowoKOSZTY JAKOŚCI JAKO NARZĘDZIE ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ
Narzędzia jakości w doskonaleniu i zarządzaniu jakością, red. Sikora T., Akademia Ekonomiczna w Krakowie, Kraków 2004, ss. 137-141 Urszula Balon Katedra Towaroznawstwa Ogólnego i Zarządzania Jakością Akademia
Bardziej szczegółowoIdentyfikacja i identyfikowalność artykułów spożywczych. Bronisze, 04.12.2015 r.
Identyfikacja i identyfikowalność artykułów spożywczych Bronisze, 04.12.2015 r. 1 Zadaniem Państwowej Inspekcji Sanitarnej jest m.in. sprawowanie nadzoru nad warunkami zdrowotnymi żywności i żywienia,
Bardziej szczegółowoUSTAWA. z dnia 21 listopada 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy 1) (Dz. U. z dnia 18 grudnia 2008 r.)
Dz.U.08.223.1460 USTAWA z dnia 21 listopada 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy 1) (Dz. U. z dnia 18 grudnia 2008 r.) Art. 1. W ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr
Bardziej szczegółowoUsprawnienia zarządzania organizacjami (normy zarzadzania)
(normy zarzadzania) Grażyna Żarlicka Loxxess Polska Sp. z o. o. www.loxxess.pl AS-QUAL Szkolenia Doradztwo Audity www.as-qual.iso9000.pl email:g_zarlicka@interia.pl Klub POLSKIE FORUM ISO 9000 www.pfiso9000.pl
Bardziej szczegółowoKOSZTY JAKOŚCI NARZĘDZIEM OCENY FUNKCJONOWANIA SYSTEMU ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ
Jakość w dokonaniach współczesnej ekonomii i techniki, pod red. Doroszewicz S., Zbierzchowska A., Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa 2005, ss. 11-18 Akademia Ekonomiczna w Krakowie balonu@uek.krakow.pl
Bardziej szczegółowoTÜVRheinland Polska. Niezgodności w dokumentowaniu systemów zarządzania bezpieczeństwem
TÜVRheinland Polska Niezgodności w dokumentowaniu systemów zarządzania bezpieczeństwem żywności HACCP, BRC, IFS, ISO 22000 podsumowanie doświadczeń wdrożeniowych i auditorskich mgr inż. Zbigniew Oczadły
Bardziej szczegółowoCharakterystyka systemu HACCP i zasady jego. wdraŝania
Charakterystyka systemu HACCP i zasady jego wdraŝania HACCP (Hazard Analysis Critical Control Point) Jest systemowym postępowaniem mającym na celu zapewnienie bezpieczeństwa zdrowotnego Ŝywności poprzez
Bardziej szczegółowoLaunch. przygotowanie i wprowadzanie nowych produktów na rynek
Z przyjemnością odpowiemy na wszystkie pytania. Prosimy o kontakt: e-mail: kontakt@mr-db.pl tel. +48 606 356 999 www.mr-db.pl MRDB Szkolenie otwarte: Launch przygotowanie i wprowadzanie nowych produktów
Bardziej szczegółowoRolniczy handel detaliczny już działa! Zarejestruj działalność!
Rolniczy handel detaliczny już działa! Zarejestruj działalność! Autor: Ewa Ploplis Data: 9 stycznia 2017 Od 1 stycznia 2017 r. rolnicy mogą podejmować działalność gospodarczą w ramach rolniczego handlu
Bardziej szczegółowoKOMPUTEROWE WSPOMAGANIE ZARZĄDZANIA RYZYKIEM ZAWODOWYM
KOMPUTEROWE WSPOMAGANIE ZARZĄDZANIA RYZYKIEM ZAWODOWYM Edward KOWAL, Kamila WOJEWÓDKA Streszczenie: W opracowaniu wskazano na możliwość i niemal konieczność zastosowania programów komputerowych na każdym
Bardziej szczegółowoPrzykładowy szkolny plan nauczania* /przedmiotowe kształcenie zawodowe/
I II I II I II I II Przykładowy szkolny plan nauczania* /przedmiotowe kształcenie zawodowe/ Typ szkoły: Technikum - 4-letni okres nauczania /1/ Zawód: Technik technologii żywności; symbol 314403 (na podbudowie
Bardziej szczegółowoDokumentacja systemu zarządzania bezpieczeństwem pracy i ochroną zdrowia
Dokumentacja systemu zarządzania bezpieczeństwem pracy i ochroną zdrowia Dariusz Smoliński Część 1 Prezentacja dostępna na: http://sites.google.com/site/dariuszromualdsmolinski/home/politechnika-gdanska
Bardziej szczegółowoPROTOKÓŁ Nr... KONTROLI SANITARNO WETERYNARYJNEJ ZAKŁAD MLECZARSKI
Zdr-wet/42, dnia WOJSKOWY OŚRODEK MEDYCYNY PREWENCYJNEJ WOJSKOWA INSPEKCJA WETERYNARYJNA 00-123 Warszawa ul. Królewska 1 tel.fax.. PROTOKÓŁ Nr... KONTROLI SANITARNO WETERYNARYJNEJ ZAKŁAD MLECZARSKI Kontrolę
Bardziej szczegółowoWybrane systemy jakości żywności Zasady higieny w przetwórstwie i przechowalnictwie żywności
Wybrane systemy jakości żywności Zasady higieny w przetwórstwie i przechowalnictwie żywności 1 Do systemów tych należą: - Dobra Praktyka Higieniczna (Good Hygienic Practice - GHP) - Dobra Praktyka Produkcyjna
Bardziej szczegółowoRolniczy handel detaliczny informacje podstawowe
Rolniczy handel detaliczny informacje podstawowe Od dnia 1 stycznia 2017 r. weszły w życie akty prawne umożliwiające rejestrację rolniczego handlu detalicznego, w tym przede wszystkim ustawa z dnia 16
Bardziej szczegółowoAdres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia:
1 z 6 2013-11-05 14:11 Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.zamowienia.ozdgw.wp.mil.pl Warszawa: zakup i dostawy pieczywa oraz wyrobów
Bardziej szczegółowoBADANIA WODY Z INSTALACJI SIECI WEWNĘTRZNEJ (ISW) W RAMACH BADAŃ WŁAŚCICIELSKICH
BADANIA WODY Z INSTALACJI SIECI WEWNĘTRZNEJ (ISW) W RAMACH BADAŃ WŁAŚCICIELSKICH BADANIA WŁAŚCICIELSKIE Z ISW PRZEPISY PRAWA Obowiązek badań właścicielskich (isw) w przypadku zakładów produkcji żywności
Bardziej szczegółowoPrzykładowy szkolny plan nauczania* /przedmiotowe kształcenie zawodowe/
Przykładowy szkolny plan nauczania* /przedmiotowe kształcenie zawodowe/ Typ szkoły: Technikum - 4-letni okres nauczania /1/ Zawód: Technik przetwórstwa mleczarskiego; symbol 314402 Podbudowa programowa:
Bardziej szczegółowoGŁÓWNY INSPEKTORAT SANITARNY
GŁÓWNY INSPEKTORAT SANITARNY Departament Bezpieczeństwa Żywności i Żywienia W związku z e-mailem Pana Grzegorza Ignaczewskiego w sprawie rejestracji gospodarstw rolnych prowadzących produkcję roślinną,
Bardziej szczegółowoAgencje zatrudnienia wiele usług w jednym miejscu
Agencje zatrudnienia wiele usług w jednym miejscu Obecnie w Polsce funkcjonuje ponad 3800 agencji zatrudnienia, które działają w różnym obszarze usług i w różnym zasięgu geograficznym. Najwięcej dostawców
Bardziej szczegółowoCertyfikacje wyrobów i rekomendacje
NARODOWE CENTRUM ZDROWIA PUBLICZNEGO I HIGIENY INSTYTUT ZDROWIA W WARSZAWIE Certyfikacje wyrobów i rekomendacje Oferta Instytutu Zdrowia w Warszawie 2019 Rodzaje certyfikacji dla poszczególnych grup wyrobów
Bardziej szczegółowoGMP gwarancją bezpieczeństwa i jakości produktu kosmetycznego
GMP gwarancją bezpieczeństwa i jakości produktu kosmetycznego Wyczekiwana data - 11 lipca 2013 roku, kiedy to zaczęło obowiązywać Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1223/2009r. dotyczące
Bardziej szczegółowoMetodyka zarządzania ryzykiem w obszarze bezpieczeństwa informacji
2012 Metodyka zarządzania ryzykiem w obszarze bezpieczeństwa informacji Niniejszy przewodnik dostarcza praktycznych informacji związanych z wdrożeniem metodyki zarządzania ryzykiem w obszarze bezpieczeństwa
Bardziej szczegółowoHigiena i bezpieczeństwo żywności w sklepikach szkolnych oraz blokach żywieniowych
Higiena i bezpieczeństwo żywności w sklepikach szkolnych oraz blokach żywieniowych Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Wieruszowie mgr inż. Karolina Krawczyk - Borowiec Iwona Promna - stażystka
Bardziej szczegółowoBezpieczeństwo zdrowotne i jakość żywności
Projekt Nr POKL.08.01.01-635/10 pt. Szerzenie wiedzy pracowników sektora spożywczego kluczem do sukcesu przedsiębiorstw. współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Bardziej szczegółowo10. Dokumentacja systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy
10. Dokumentacja systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy 10.1. Co to są dokumenty i zapisy w systemie zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy? W każdym systemie zarządzania dokumentacja
Bardziej szczegółowoWymagania higieniczno-sanitarne dla obiektów żywieniowych i żywnościowych działających na terenie szkół
Wymagania higieniczno-sanitarne dla obiektów żywieniowych i żywnościowych działających na terenie szkół opracowanie: Maria Wruk Gorzów Wlkp., 04 stycznia 2007r. 2 Podstawy prawne UE: 1) Rozporządzenie
Bardziej szczegółowoInnowacja w praktyce szkolnej
Innowacja w praktyce szkolnej Jakie są podstawowe założenia innowacji? Czy nauczyciel może sam zdecydować, co jest innowacją, czy też musi sięgać do określonych wymagań prawnych? Zgodnie z definicją innowacja
Bardziej szczegółowoHIGIENA PASZ PYT. i ODP.
SANCO/3655/2005 HIGIENA PASZ PYT. i ODP. 1. Czy rolnicy, którzy sami nie produkują paszy, ale podają ją zwierzętom a) są objęci rozporządzeniem? Tak. Zakres rozporządzenia (rozporządzenie (WE) nr 183/2005)
Bardziej szczegółowoAudyt energetyczny jako wsparcie Systemów Zarządzania Energią (ISO 50001)
Audyt energetyczny jako wsparcie Systemów Zarządzania Energią (ISO 50001) ROMAN KOŁODZIEJ IV Konferencja Naukowo-Techniczna,,Utrzymanie ruchu w przemyśle spożywczym Szczyrk, 26 kwietnia 2012 r. 1 PLAN
Bardziej szczegółowoVIII PAŃSTWOWA INSPEKCJA SANITARNA
VIII PAŃSTWOWA INSPEKCJA SANITARNA VIII PAŃSTWOWA INSPEKCJA SANITARNA Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Lublinie i 20 Powiatowych Stacji Sanitarno-Epidemiologicznych w 2012 r. sprawowała
Bardziej szczegółowoJak aplikacje Infor Food & Beverage ułatwiają spełnienie wymogów certyfikacji bezpieczeństwa żywności i pomagają chronić markę produktu?
Jak aplikacje Infor Food & Beverage ułatwiają spełnienie wymogów certyfikacji bezpieczeństwa żywności i pomagają chronić markę produktu? Agenda Propozycja dla branży spożywczej Bezpieczeństwo żywności
Bardziej szczegółowoWyższa Szkoła Ekonomii i Administracji w Bytomiu
Wyższa Szkoła Ekonomii i Administracji w Bytomiu Bytom 2011 Wstęp... 9 Rozdział I Przepisy ogólne... 11 Rozdział II Wymagania zdrowotne i znakowanie żywności... 28 2.1. Przepisy ogólne... 28 2.2. Substancje
Bardziej szczegółowoPIW.DH Brzeg, dnia 6 marca 2018 r.
PIW.. 421.4.2018 Brzeg, dnia 6 marca 2018 r. PLAN KONTROLI POWIATOWEGO INSPEKTORATU WETERYNARII W BRZEGU NA 2018 ROK Zespół ds. bezpieczeństwa żywności Lp. Rodzaj kontroli Podmiot kontrolowany Ilość kontroli
Bardziej szczegółowoUWAGA INFORMACJA DLA OSÓB PROWADZĄCYCH DZIAŁALNOŚC W ZAKRESIE PRODUKCJI PIERWOTNEJ (np. uprawa owoców, warzyw, ziół, zbóż, zbiór runa leśnego)
UWAGA INFORMACJA DLA OSÓB PROWADZĄCYCH DZIAŁALNOŚC W ZAKRESIE PRODUKCJI PIERWOTNEJ (np. uprawa owoców, warzyw, ziół, zbóż, zbiór runa leśnego) Produkcja pierwotna obejmuje działalność na poziomie gospodarstw
Bardziej szczegółowoAkademia Ekonomiczna w Krakowie WPROWADZENIE
Sposoby osiągania doskonałości organizacji w warunkach zmienności otoczenia - wyzwania teorii i praktyki, pod red. E. Skrzypek, Wy. UMCS, Lublin 2006, t. I, ss. 399-405 URSZULA BALON Akademia Ekonomiczna
Bardziej szczegółowo(PDG). Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej Uczeń: 1) stosuje pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej;
TG.18. Organizacja i nadzorowanie produkcji wyrobów mleczarskich 314402 Technik przetwórstwa mleczarskiego OMZ PKZ(TG.b) PKZ(TG.i) TECHNIK PRZETWÓRSTWA MLECZARSKIEGO 314402 Klasyfikacja zawodów szkolnictwa
Bardziej szczegółowo