Informacja o stanie realizacji zadań oświatowych w m.st. Warszawie w roku szkolnym Wprowadzenie... 5

Transkrypt

1

2

3 Spis treści 1.Wprowadzenie Typy jednostek specjalnych Rekrutacja Informacje ogólne dot. kształcenia specjalnego Informacje dotyczące placówek kształcenia specjalnego prowadzonych przez m.st. Warszawę Dane wg arkuszy organizacji Infrastruktura Własne programy nauczania i innowacje pedagogiczne Zajęcia dodatkowe Osiągnięcia a) Szkoła z pomysłem b) Udział w konkursach przedmiotowych i sportowych, co najmniej na szczeblu wojewódzkim c) Nagrody dla uczniów Zasiłki szkolne, stypendia socjalne Współpraca międzynarodowa Inne istotne informacje o placówkach specjalnych prowadzonych przez m.st. Warszawę a) jubileusze: b) inauguracje, konferencje c) ciekawe inicjatywy d) współpraca ze środowiskiem lokalnym e) współpraca z organizacjami pozarządowymi f) Warszawskie Inicjatywy Edukacyjne g) Warszawskie Inicjatywy Edukacyjne Realizacja projektów w ramach Polityki Edukacyjnej m.st. Warszawy na lata Serwis Pomoc Dziecku System wczesnego wspomagania rozwoju dziecka Specjalistyczne Punkty Konsultacyjne Przeciwdziałanie niskiemu poziomowi wykształcenia uczniów zagrożonych niedostosowaniem społecznym Program Zima i Lato w mieście Młodzieżowa Rada m.st. Warszawy Wykazy przedszkoli, szkół i placówek specjalnych Wykaz przedszkoli specjalnych prowadzonych przez m.st. Warszawę Wykaz szkół specjalnych prowadzonych przez m. st. Warszawę Warszawski System Wczesnego wspomagania Rozwoju dziecka. - wykaz Placówek Specjalistyczne punkty konsultacyjne

4 4

5 1.Wprowadzenie 1. Typy jednostek specjalnych Miasto stołeczne Warszawa prowadzi dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie, wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy: przedszkola specjalne 9 (w tym 6 prowadzonych przez Dzielnice m.st. Warszawy), szkoły specjalne wszystkich typów, w tym szkoły przysposabiające do pracy oraz szkoły, w których prowadzone są grupy rewalidacyjno-wychowawcze dla dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim 109, specjalne ośrodki szkolno - wychowawcze 6, młodzieżowe ośrodki wychowawcze 3, młodzieżowe ośrodki socjoterapii 7, specjalny ośrodek wychowawczy 1, ośrodek rewalidacyjno - wychowawczy dla dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim i ze sprzężonymi niepełnosprawnościami 1, Plan sieci publicznych szkół specjalnych w m.st. Warszawie stanowi załącznik do uchwały nr XV/282/2011 Rady m.st. Warszawy z dnia 12 maja 2011 r. roku w sprawie ustalenia planu sieci publicznych szkół specjalnych w m.st. Warszawie. Ponadto wykaz szkół i placówek specjalnych zawiera tzw. uchwała kompetencyjna, tj. uchwała nr XVLVI/1423/2008 Rady m.st. Warszawy z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie określenia instytucji kultury i innych jednostek organizacyjnych m.st. Warszawy o znaczeniu ponaddzielnicowym. Zespoły szkół specjalnych i placówki specjalne prowadzone bezpośrednio przez miasto stołeczne Warszawa, za pośrednictwem Biura Edukacji, funkcjonują pod 47 adresami. Odrębną grupę warszawskich placówek specjalnych stanowi 6 przedszkoli specjalnych pozostających w bezpośrednim nadzorze Dzielnic m.st. Warszawy. Zasady organizacji roku szkolnego ww. przedszkoli oraz ich grafik dyżurów wakacyjnych ustala i zatwierdza Dyrektor Biura Edukacji. W nadzorze Wydziału Kształcenia Specjalnego Biura Edukacji pozostają 3 przedszkola specjalne Przedszkole Specjalne nr 343 wchodzące w skład Specjalnego Ośrodka Szkolno Wychowawczego dla Dzieci Słabosłyszących nr 15, Przedszkole Specjalne nr 104 w Zespole Szkół Specjalnych nr 78 w Centrum Zdrowia Dziecka, oraz Przedszkole Specjalne nr 68 w Centrum Rehabilitacji im. prof. M. Weissa z siedzibą przy ul. Ożarowskiej 75 a. Szkoły specjalne zorganizowane są w zespołach i znajdują się na terenie całej Warszawy. Placówki specjalne dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej intelektualnie, głuchych, niedowidzących oraz z niepełnosprawnościami sprzężonymi są usytuowane w następujących dzielnicach Warszawy: Mokotów 5, Ochota 2, Praga Południe 4, Praga Północ 2, Śródmieście 8, Targówek 1, Wawer 3, Wola 5, Żoliborz 2. W 8 dzielnicach miasta zlokalizowanych jest 14 placówek resocjalizacyjnych i socjoterapeutycznych oraz zespołów szkół dla młodzieży zagrożonej 5

6 niedostosowaniem społecznym: Bielany 1, Mokotów 4, Praga Południe 1, Rembertów 1, Śródmieście 1, Wawer 4, Wola 1, Żoliborz 1. Sieć placówek specjalnych rozłożona jest nierównomiernie, najwięcej z nich znajduje się w dzielnicach: Śródmieście - 9, Mokotów - 9, Wawer - 7, Wola - 6, Praga Południe - 5. W dzielnicach: Bemowo, Białołęka, Ursynów, Wilanów, Ursus, Wesoła, Włochy nie ma szkół i placówek specjalnych. Racjonalizacja sieci szkół Od 1 września 2012 r. rozpoczęły działalność nowe szkoły, których utworzenie jest ściśle związane z realizacją zmian w prawie oświatowym dotyczącym szkolnictwa ponadgimnazjalnego. - Technikum Specjalnego nr 31 w SOSW dla Głuchych im. Jana Siestrzyńskiego, ul. Łucka 17/23, - CXLI Liceum Ogólnokształcące Specjalne w MOS nr 4 wchodzącego w skład Zespołu Placówek Opiekuńczo-Wychowawczych ul. W. Reymonta 16 dla uczniów zagrożonych niedostosowaniem społecznym, - CXXXIX Liceum Ogólnokształcące Specjalne w SOSW dla Głuchych im. Jana Siestrzyńskiego, ul. Łucka 17/23, Młodzieżowy Ośrodek Socjoterapii nr 5 Dom przy Rynku został przekształcony w Specjalny Ośrodek Wychowawczy Dom przy Rynku w Warszawie, ul. Rynek Nowego Miasta Warszawskie szkoły i placówki specjalne są prowadzone dla dzieci i młodzieży z różnymi rodzajami zaburzeń rozwojowych oraz różnego typu niepełnosprawnościami i dzielą się one na kilka charakterystycznych grup: - młodzieżowe ośrodki socjoterapii dla młodzieży zagrożonej niedostosowanym społecznym 7 1. Młodzieżowy Ośrodek Socjoterapii Nr 1 SOS, ul. Rzymowskiego Młodzieżowy Ośrodek Socjoterapii Nr 2 KĄT, ul. Zorzy Młodzieżowy Ośrodek Socjoterapii Nr 3 Dom na Trakcie im. prof. dr St. Jedleńskiego, ul. Trakt Lubelski Młodzieżowy Ośrodek Socjoterapii Nr 4 w Zespole Placówek Opiekuńczo-Wychowawczych, ul. Reymonta Młodzieżowy Ośrodek Socjoterapii Nr 6, ul. Jana Brożka Młodzieżowy Ośrodek Socjoterapii Nr 7, ul. Osowska Młodzieżowy Ośrodek Socjoterapii Nr 8, ul. Podmokła 4 - specjalny ośrodek wychowawczy 1 1. Specjalny Ośrodek Wychowawczy Dom przy Rynku ul. Rynek Nowego Miasta 4 - młodzieżowe ośrodki wychowawcze dla młodzieży niedostosowanej społecznie 3 6

7 1. Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy Nr 2, ul. Strażacka Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy Nr 3 im. dr Grzegorza Maja, ul. Patriotów Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy Nr 4, ul. Długa 19 - ośrodki szkolno wychowawcze dla dzieci i młodzieży z zaburzeniami słuchu i wzroku 4, (dzieci i młodzież słabowidząca 1, słabosłysząca i niesłysząca -3) 1. Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla Dzieci Słabosłyszących nr 15, ul. Zakroczymska 6 2. Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla Głuchych, ul. Łucka 17/23 3. Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla Dzieci Słabowidzących nr 8, ul. Koźmińska 7 4. Instytut Głuchoniemych pl. Trzech Krzyży 4/6 - ośrodki szkolno wychowawcze dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej intelektualnie 2 1. Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy nr 9 ul. Paska Zespół Placówek Szkolno Wychowawczo-Rewalidacyjnych nr 1 /Specjalny Ośrodek Szkolno- Wychowaczy nr 12, ul. Bełska 5 - ośrodek rewalidacyjno-wychowawczy dla dzieci głęboko upośledzonych z niepełnosprawnościami sprzężonymi 1 1. Ośrodek Rewalidacyjno-Wychowawczy, ul. Bełska 5 - zespół szkół dla dzieci autystycznych 1, w 5 innych szkołach są utworzone oddziały dla dzieci z autyzmem 1. Zespół Szkół Specjalnych nr 97 ul. Tarchomińska 4 wszystkie dzieci z autyzmem oddziały dla dzieci z autyzmem: 1. Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy nr 9, ul. Paska Zespół Szkół Specjalnych nr 98, ul. Bartnicza 2 3. Zespół Szkół Specjalnych nr 99, ul. Różana 22/24 4. Zespół Szkół Specjalnych nr 92, ul. Szczęśliwicka 45/47 5. Zespół Szkół Specjalnych nr 63, ul. Elektoralna 12/14 zespoły szkół i placówki dla dzieci niepełnosprawnych ruchowo i z trudnościami w komunikacji 2 1. Zespół Szkół Specjalnych nr 95, ul. Hafciarska 80/86 2. Zespół Szkół Specjalnych Nr 109, ul. Białobrzeska Przedszkole Specjalne nr 68, ul. Ożarowska 75A zespół szkół dla dzieci upośledzonych w stopniu umiarkowanym, znacznym i głębokim przy domu opieki społecznej Zespół Szkół Specjalnych nr 102, ul. Przedwiośnie 1 7

8 2. Rekrutacja Do szkół i placówek specjalnych przyjmowane są dzieci i młodzież posiadająca orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, wydane przez zespół orzekający publicznej poradni psychologiczno - pedagogicznej na okres roku szkolnego, etapu edukacyjnego albo okresu kształcenia w danej szkole W przypadku dzieci i młodzieży zamieszkałych poza m.st. Warszawą przyjęcie do szkoły specjalnej następuje na podstawie skierowania Prezydenta m.st. Warszawy, wydanego na wniosek starosty właściwego dla miejsca zamieszkania kandydata. W warszawskich szkołach i placówkach specjalnych uczy się i wychowuje ok. 30% dzieci i młodzieży spoza Warszawy, z ponad 140 powiatów z terenu całej Polski. Kierowanie nieletnich do młodzieżowych ośrodków wychowawczych oraz młodzieżowych ośrodków socjoterapii odbywa się na podstawie ustawy o systemie oświaty oraz ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich. Przepisem wykonawczym, który reguluje kwestie przyjmowania do młodzieżowych ośrodków wychowawczych jest rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 grudnia 2011 r. w sprawie szczegółowych zasad kierowania, przyjmowania, przenoszenia, zwalniania i pobytu nieletnich w młodzieżowym ośrodku wychowawczym (Dz. U. z 2011 r. Nr 296 poz. 1755). Nieletni, wobec których sąd rodzinny zastosował środek wychowawczy w postaci umieszczenia w młodzieżowym ośrodku wychowawczym lub młodzieżowym ośrodku socjoterapii (w przypadku MOS-ów postanowienia sądów wydane przed 1 styczniem 2012 r.), kierowany jest przez Prezydenta m.st. Warszawy, w imieniu którego działa Biuro Edukacji, do ośrodka wskazanego przez Ośrodek Rozwoju Edukacji w Warszawie. Wskazanie odpowiedniego dla nieletniego ośrodka następuje na podstawie informacji zawartych w dołączonej do wniosku dokumentacji, dotyczącej w szczególności: sytuacji rodzinnej nieletniego, etapu kształcenia, stanu zdrowia, warunków mogących wpłynąć na dalszą demoralizację nieletniego oraz analizy zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego, jeżeli zostało wydane. Nieletni musi być doprowadzony do ośrodka w ciągu miesiąca od wskazania i wystawionego na jego podstawie skierowania. Uczniowie mieszkający na terenie m.st. Warszawy są przyjmowani do młodzieżowych ośrodków socjoterapii na wniosek rodziców lub opiekunów prawnych przez dyrektora tego ośrodka, na podstawie rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 20 lutego 2004 r. w sprawie warunków i trybu przyjmowania uczniów do szkół publicznych oraz przechodzenia z jednych typów szkół do innych (Dz. U. Nr 26, poz. 232 ze zmianą z 2009 r. Dz. U. Nr 31 poz. 208). Uczniowie szkół specjalnych organizowanych w podmiotach leczniczych realizują w nich obowiązek szkolny bez konieczności posiadania orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego. Tego typu szkoły są prowadzone dla uczniów z chorobami przewlekłymi i dla dzieci z zaburzeniami psychicznymi. Miasto stołeczne Warszawa jest organem prowadzącym dla 11 szpitalnych zespołów szkół i przedszkoli. W roku szkolnym 2012/2013 było pod ich opieką 787 dzieci i młodzieży, w tej grupie są również pacjenci oddziałów i klinik psychiatrycznych (Marszałkowska, Sobieskiego 1/9, Sobieskiego 93). Dzieci i młodzież, którym stan zdrowia utrudnia funkcjonowanie w grupie rówieśników w szkole mogą spełniać obowiązek szkolny lub obowiązek nauki w formie nauczania indywidualnego. Indywidualne nauczanie organizuje dyrektor szkoły za wiedzą i zgodą organu prowadzącego szkoły na podstawie orzeczenia o potrzebie indywidualnego nauczania, wydanego uczniowi na wniosek rodziców przez zespół orzekający publicznej poradni psychologiczno - pedagogicznej. Zajęcia edukacyjne w ramach indywidualnego nauczania prowadzi się w miejscu pobytu ucznia (np. w domu rodzinnym) 8

9 lub w przedszkolu, specjalnym ośrodku szkolno - wychowawczym, placówce opiekuńczo - wychowawczej. Wymiar zajęć jest szczegółowo określony w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 września 2008 r. w sprawie sposobu i trybu organizowania indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży (Dz. U. z 2008 r. Nr 175 poz. 1086). 3. Informacje ogólne dot. kształcenia specjalnego Wszyscy niepełnosprawni uczniowie szkół podstawowych i gimnazjów, a także niepełnosprawni ruchowo oraz umiarkowanie i znacznie upośledzeni umysłowo uczniowie szkół ponadgimnazjalnych /do 21 r.ż./ korzystają z bezpłatnego specjalistycznego dowozu do szkoły, finansowanego z budżetów Dzielnic m.st. Warszawy organizowanego na podstawie Zarządzenia Nr 1920/2008 Prezydenta miasta stołecznego Warszawy z dnia 4 sierpnia 2008 r. w sprawie realizacji zadania polegającego na zapewnieniu transportu i opieki nad dziećmi niepełnosprawnymi w czasie przewozu na trasie dom szkoła dom. Dowożenie realizowane jest przez przewoźników wyłonionych w trybie przetargu organizowanego przez dzielnicę. Możliwe jest wykonywanie tego zdania przez rodziców, na ich wniosek. Otrzymują oni wtedy zwrot poniesionych kosztów dowozu. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie organizowania warunków kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach (Dz. U. z 2010 r. Nr 228, poz ze zm.), kształcenie dzieci i młodzieży jest prowadzone w warszawskich szkołach i placówkach specjalnych nie dłużej niż do ukończenia przez ucznia: - 18 roku życia - w przypadku szkoły podstawowej, - 21 roku życia - w przypadku gimnazjum, - 24 roku życia - w przypadku szkoły ponadgimnazjalnej. We wszystkich szkołach i placówkach specjalnych obowiązują procedury bezpieczeństwa i jednolite zasady w zakresie udzielania pomocy przedmedycznej. Uczniowie szkół i placówek specjalnych w większości przypadków mają zapewnioną profilaktyczną opiekę pielęgniarską w ramach szkolnej opieki medycznej we współpracy z dzielnicowymi zakładami opieki zdrowotnej. Na potrzeby uczniów niepełnosprawnych ruchowo, umiarkowanie i znacznie upośledzonych umysłowo, z autyzmem i z niepełnosprawnościami sprzężonymi są zatrudniane osoby na stanowisku pomocy nauczyciela. Zgodnie z regulacjami zawartymi w ramowych statutach publicznych przedszkoli i publicznych szkół w przedszkolach specjalnych i szkołach specjalnych tworzone są oddziały o ściśle określonej liczbie uczniów. Liczebność oddziałów waha się od 2 do 16 uczniów, w zależności od niepełnosprawności uczniów lub niedostosowania społecznego/ zagrożenia niedostosowaniem społecznym. W przypadku, gdy u co najmniej jednego ucznia w oddziale występują niepełnosprawności sprzężone, liczbę uczniów w oddziale można obniżyć o 2. Liczba wychowanków w grupie wychowawczej odpowiada liczbie uczniów w oddziale odpowiedniego przedszkola specjalnego lub szkoły specjalnej. 9

10 Szkoła specjalna zapewnia uczniowi realizację szkolnego planu nauczania zgodnego z ramowym planem nauczania dla danego typu szkoły. Uczniowie niepełnosprawni z zachowaną normą intelektualną oraz uczniowie z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim realizują treści szkolne zgodne z podstawą programową kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. Uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym obowiązuje odrębna podstawa programowa kształcenia ogólnego. W szkołach specjalnych zorganizowanych w podmiotach leczniczych realizuje się szkolne programy nauczania zgodnie z podstawami programowymi kształcenia ogólnego i z ramowymi planami nauczania szkół, do których uczniowie uczęszczali przed przyjęciem do szpitala. Uczniowie szkół specjalnych, z wyłączeniem uczniów z niepełnosprawnością umiarkowaną i znaczną, piszą sprawdziany oraz przystępują do egzaminów, w tym egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego oraz egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe, zgodnie z przepisami prawa oświatowego dotyczącymi warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów, jednak formy i warunki przeprowadzania tych sprawdzianów i egzaminów dostosowuje się do specjalnych potrzeb edukacyjnych ucznia oraz jego możliwości psychofizycznych, w szczególności przedłużając czas przewidziany na przeprowadzenie sprawdzianu lub egzaminu, zapewniając uczniowi korzystanie z odpowiedniego sprzętu specjalistycznego i środków dydaktycznych, w przypadku uczniów niesłyszących, słabosłyszących, niewidomych, słabowidzących i z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, przygotowując odpowiednio zestawy zadań, zestawy albo arkusze egzaminacyjne dostosowane do rodzaju ich niepełnoprawności. Szkoły im placówki specjalne zapewniają realizację zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego. Dla każdego ucznia opracowany jest indywidualny program edukacyjno terapeutyczny - na okres, na jaki zostało wydane orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, nie dłuższy jednak niż etap edukacyjny. Jest on modyfikowany w miarę potrzeb, po uprzednim dokonaniu wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia. Działania nauczycieli, wychowawców i specjalistów zajmujących się dzieckiem o specjalnych potrzebach edukacyjnych są skorelowane. W każdym oddziale szkoły specjalnej z ramowego planu nauczania realizowane są zajęcia rewalidacyjne w wymiarze 10 godzin tygodniowo, zgodnie z potrzebami uczniów. Od 1 września 2012 r. wymiar zajęć rewalidacyjnych w klasie I i IV szkoły podstawowej, klasie I gimnazjum i klasie I szkół ponadgimnazjalnych wynosi 12 godzin tygodniowo na oddział. Zajęć rewalidacyjnych nie prowadzi się (i nie są one wpisane do szkolnego planu nauczania) w szkołach organizowanych w podmiotach leczniczych. Dla uczniów tych szkół organizowane są zajęcia wychowawcze mające na celu odwrócenie ich uwagi od problemów zdrowotnych na korzyść ich zainteresowań pozalekcyjnych i zajęć o walorach terapeutycznych; są to m.in. zajęcia plastyczne, teatralne, czytelnicze, komputerowe, także spacery oraz gry i zabawy ruchowe. Pracę grup wychowawczych organizuje się w ciągu całego roku, również w okresie ferii szkolnych. Oprócz zajęć rewalidacyjnych z uczniami szkoły specjalnej realizowane są zajęcia specjalistyczne. Są one prowadzone zgodnie z indywidualnymi edukacyjnymi i rozwojowymi potrzebami ucznia. Obejmują różnorodne formy pracy m. in. w zakresie socjoterapii, logopedii, komunikacji alternatywnej, integracji sensorycznej, terapii manualnej, psychologicznej, pedagogicznej, terapii ruchowej. Prawną podstawą realizacji jest rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach (Dz. U. z 2010 r. nr 228, poz. 1489) oraz rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno pedagogicznej w publicznych w przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z 2010 r. nr 228, poz. 1487). a od 8 maja 2013 r. - rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z 2013 r., poz. 532). 10

11 W realizowanych w szkołach specjalnych programach wychowawczych i programach profilaktycznych jako cele główne działań szkolnych i pozaszkolnych wytycza się przezwyciężenie trudności rozwojowych dzieci i młodzieży niepełnosprawnych lub zagrożonych niedostosowaniem społecznym, ich integrację ze środowiskiem rówieśniczym, dbałość o własne zdrowie i bezpieczeństwo oraz przygotowanie do samodzielności w życiu dorosłym. Cele te realizowane są we współpracy z rodzicami (opiekunami prawnymi) uczniów, którzy są wspierani w zakresie umiejętności służących harmonijnemu rozwojowi ich dzieci. Ponadto w ramach godzin dodatkowo przyznanych na prowadzenie zajęć pozalekcyjnych zorganizowano zajęcia rozwijających pasje artystyczne i sportowe uczniów oraz dodatkowe zajęcia (koła, fakultety) przygotowujące do sprawdzianu w klasie szóstej szkoły podstawowej, egzaminu w klasie trzeciej gimnazjum i egzaminów w ostatnim roku nauki w szkole ponadgimnazjalnej. Dobrą praktyką wielu placówek jest organizowanie turnusów rehabilitacyjnych dla dzieci objętych wczesnym wspomaganiem i ich rodzin, a także zielonych szkół, letnich obozów artystycznych lub sportowych dla uczniów. Bardzo cenionym w środowisku przedsięwzięciem jest organizowanie przez Biuro Edukacji punktów dziennego pobytu w czasie ferii zimowych i wakacji letnich. Corocznie od kilkuset uczniów niepełnosprawnych intelektualnie i z niepełnosprawnościami sprzężonymi uczestniczy w wypoczynku specjalnie zaplanowanym i zorganizowanym szkołach i placówkach w ramach projektu Lato w Mieście i Zima w Mieście. Wszyscy uczestnicy mają zapewnioną wykwalifikowaną opiekę oraz wyżywienie. 11

12 2. Informacje dotyczące placówek kształcenia specjalnego prowadzonych przez m.st. Warszawę 1. Dane wg arkuszy organizacji W roku szkolnym 2012/2013 w szkołach i placówkach specjalnych pozostających w bezpośrednim nadzorze Biura Edukacji było objętych edukacją szkolną 4379 uczniów i słuchaczy. Tabela 1. Uczniowie według typu szkoły typ szkoły przedszkole specjalne l. dzieci/uczniów/słuchaczy 179 oddziały przedszkolne przy szkołach podstawowych szkoła podstawowa specjalna gimnazjum specjalne 1519 liceum ogólnokształcące specjalne 424 liceum profilowane specjalne 27 technikum specjalne 24 technikum uzupełniające specjalne 20 szkoła zawodowa specjalna 377 szkoła przysposabiająca do pracy 207 szkoła specjalna policealna 32 12

13 ośrodek rewalidacyjno wychowawczy (ul. Bełska 5) 39 Dodatkowo 54 dzieci i młodzieży zagrożonych niedostosowaniem społecznym było pod opieką Specjalnego Ośrodka Wychowawczego Dom przy Rynku, korzystając tu z opieki internatu, posiłków, świetlicy terapeutycznej, zajęć socjoterapeutycznych i pozalekcyjnych, i realizując jednocześnie obowiązek szkolny w szkołach rejonowych. Natomiast 80 uczniów korzystało z bursy szkolnej w Zespole Placówek przy ul. Reymonta 16. Najliczniejsza grupa dzieci i młodzieży uczęszczała do szkoły podstawowej i gimnazjum, co ilustruje poniższy wykres. Wykres 1. Dzieci i młodzież w szkołach specjalnych wg etapu edukacji rozkład procentowy. edukacja ponadgimnazjalna 26% przedszkole 6% szkoła podstawowa 34% gimnazjum 34% W grupie uczniów z zachowaną normą intelektualną, edukowanych na poziomie ponadgimnazjalnych było uczniami liceum ogólnokształcącego, 453 uczęszczało do technikum i zasadniczej szkoły zawodowej. W roku szkolnym 2012/2013 w szkołach specjalnych było prowadzone kształcenie zawodowe w kilkudziesięciu zawodach. Największą popularnością cieszyły się zawody: kucharz, piekarz, cukiernik, mechanik pojazdów samochodowych, monter zabudowy robót wykończeniowych w budownictwie, pracownik pomocniczy obsługi hotelowej, elektryk, technik informatyk, technik technologii żywności. Ogółem w roku 2012/2013 uczniowie szkół specjalnych byli kształceni w 526 oddziałach i grupach rewalidacyjno - wychowawczych. 13

14 Najmniejsze szkoły liczyły od 2 do 3 oddziałów (ZSS nr 94, ZSS nr 88, ZSS nr 93, MOW nr 4, MOS nr 8) największe od 20 do 40 (ZSS nr 78, IG, ZSS nr 85, OSW dla Głuchych). Średnia liczba uczniów w oddziale wynosiła 8,3, i jest wyraźnie niższa od wskaźnika z roku szkolnego 2011/2012 (8,7). Najmniej liczne oddziały od 3,7 do 5,8 - funkcjonują w szkołach i placówkach, do których uczęszczają dzieci i młodzież z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym, niepełnosprawnościami sprzężonymi i autyzmem, niepełnosprawnością ruchową, dzieci i młodzież z wadą słuchu oraz dzieci z zaburzonym zachowaniem, edukowane w Szkole Podstawowej Specjalnej nr 302, prowadzonej w Ośrodku Psychiatrii Dziecięcej przy ul. Sobieskiego 93. Wykres 2. Szkoły o najmniejszych oddziałach. Szkoły o najniższej liczebności oddziałów ZSS_102_Przedwiośnie 7 5,8 6 5,3 5,4 5,4 5,1 5,3 4,7 5 5,1 5 3, ZSS_097_Tarchomińska ZSS_099_Różana ZSS_090_Kordeckiego ZSS_092_Szczęśliwicka ZSS_85_Elektoralna ZPSWR_1_Bełska SP_302_Sobieskiego ZSS_109_Białobrzeska SOSW_15_Zakroczymska Oddziały najliczniejsze powyżej 15 uczniów, jednak nie więcej niż 17 są tworzone w placówkach socjoterapeutycznych i resocjalizacyjnych, takich jak: Gimnazjum Specjalne nr 150 (17,2), MOS nr 4 (15,2), MOS nr 2 (15,00). Tabela 2. Liczba uczniów wg rodzaju niepełnosprawności (strzałki pokazują wzrosty lub spadki w porównaniu z rokiem szkolnym 2011/2012). niepełnosprawność wady widzenia wady słuchu upośledzenie w stopniu lekkim umysłowe l. uczniów upośledzenie w stopniu

15 umiarkowanym lub znacznym niepełnosprawność ruchowa autyzm niepełnosprawności sprzężona Utrzymuje się niemal ta sama liczba dzieci z autyzmem (w roku szk. 2011/ ). Tego niepełnosprawność dziecka została wpisana do arkuszy zespołów szkół: Skaryszewska 2, Weterynaryjna 1, Szczęśliwicka 8, Hafciarska 2. Karolkowa 15, oraz do arkusza ośrodka szkolno wychowawczego przy ul. Paska 6. Dzieci z autyzmem zakwalifikowanym jako niepełnosprawność współwystępująca z inną niepełnosprawnością (zwykle jest to upośledzenie umysłowe) znalazły się w grupie uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi. Liczba uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi zwiększyła się o 108 osób. W tej grupie znajdują się dodatkowo osoby z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim (uczestnicy indywidualnych lub grupowych zajęć rewalidacyjno wychowawczych). Bardzo poważne problemy zdrowotne dzieci i młodzieży z niepełnosprawnościami sprzężonymi, konieczność prowadzenia z nimi zajęć specjalistycznych oraz absorbująca codzienna opieka (wlewki, cewnikowanie) powodują, że edukacja tej grupy uczniów poza szkołami i placówkami specjalnymi jest właściwie niemożliwa. Szkoły lub placówki mające najwięcej uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi to: Elektoralna 85 73, Białobrzeska 62, Hafciarska 59, Karolkowa 51, Elektoralna 63 45, Instytut Głuchoniemych 44, Bartnicza 42. Wykres 3. Niepełnosprawności uczniów w roku szkolnym 2012/2013 rozkład procentowy. 4% 30% 1% 4% wady widzenia 14% wady słuchu upośledzenie umysłowe niepełnosprawność ruchowa niepełnosprawności sprzężone 47% autyzm 15

16 W porównaniu z rokiem szkolnym 2010/2011 w roku szkolnym 2011/2012 spadł nieznacznie (o 1% w każdej grupie) procentowy udział dzieci i młodzieży z uszkodzonym analizatorem wzroku i słuchu oraz dzieci i młodzieży z autyzmem, któremu nie towarzyszy inna niepełnosprawność. O 2% wzrósł udział dzieci i młodzieży niepełnosprawnych ruchowo. Bez zmian pozostał udział uczniów z upośledzeniem umysłowym (w tej grupie w której są zarówno uczniowie upośledzeni lekko i umiarkowanie, jednak z tendencją do wzrostu liczby uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym). Wzrósł wskaźnik procentowy udziału uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi. Ogółem w roku szkolnym 2012/2013 w szkołach specjalnych edukacją i rewalidacją objęto 2517 dzieci i młodzieży niepełnosprawnych (w grupie są również osoby z pośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim). 787 dzieci i młodzieży uczyło się w szkołach zorganizowanych w podmiotach leczniczych w tej grupie są również pacjenci oddziałów i klinik psychiatrycznych (Marszałkowska, Sobieskiego 1/9, Sobieskiego 93). W młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, młodzieżowych ośrodkach wychowawczych specjalnym ośrodku wychowawczym oraz w szkołach funkcjonujących przy pogotowiu opiekuńczym było 1129 uczniów i wychowanków (o 28 więcej niż w roku szkolnym 2011/2012), co w układzie tabelarycznym placówkowym rozkłada się następująco: Tabela 3. Uczniowie i wychowankowie młodzieżowych ośrodków socjoterapii, młodzieżowych ośrodków wychowawczych oraz specjalnego ośrodka wychowawczego w roku szkolnym 2012/2013. szkoła/placówka l. uczniów G_150_Różana 103 MOS_1_Rzymowskiego 124 MOS_2_Zorzy 210 MOS_3_Trakt 58 MOS_4_ZPOW_Reymonta 76 MOS_6_Brożka 96 MOS_7_Osowska 116 MOS_8_Podmokła 36 MOW_2_Strażacka 52 MOW_3_Patriotów 48 MOW_4_Dolna 33 ZSS_107_Dembińskiego 45 16

17 ZSS_108_Bonifacego 78 Specjalny Ośrodek Wychowawczy 54 Suma końcowa 1129 Indywidualne i specjalne potrzeby edukacyjne uczniów i wychowanków młodzieżowych ośrodków socjoterapii i młodzieżowych ośrodków wychowawczych wynikają: z niedostosowania społecznego 210 uczniów z zagrożenia niedostosowaniem społecznym 731 uczniów z zagrożenia uzależnieniem 51 uczniów z zaburzeń zachowania 129 uczniów z zaburzeń psychicznych 8 uczniów Nastąpił wyraźny wzrost liczby dzieci i młodzieży zagrożonych niedostosowaniem społecznym (o 100 uczniów), niemniej w ogólnym bilansie został on zniwelowany wskutek cząstkowych spadków (od 3 do 21 uczniów) w innych grupach zagrożeń. Wykres 4. Uczniowie i wychowankowie młodzieżowych ośrodków socjoterapii, młodzieżowych ośrodków wychowawczych i specjalnego ośrodka wychowawczego w roku szkolnym 2012/2013 rozkład procentowy. 5% 1% 11% 19% niedostosowani społecznie zagrożeni niedostosowaniem społecznym zagrożeni uzależnieniem z zaburzeniami psychicznymi z zaburzonym zachowaniem 64% 17

18 W arkuszach organizacji roku szkolnego 2012/2013 organ prowadzący szkoły i placówki specjalne zatwierdził w przeliczeniu średniorocznym godzin pedagogicznych - o 977 godzin mniej niż w roku szkolnym 2011/2012. Tabela 4. Układ i godzinowy wymiar statutowych zadań zrealizowanych w szkołach/placówkach specjalnych w roku szkolnym 2012/2013. przedmioty w szkolnych planach nauczania (w tym również: nauczanie wczesnoszkolne, religia i zajęcia praktyczne w szkołach zawodowych) ,00 wychowanie przedszkolne 690,00 pomoc psychologiczno - pedagogiczna z rewalidacją uczniów niepełnosprawnych ( w tym rewalidacja osób upośledzonych w stopniu głębokim) i wczesnym wspomaganiem 7 799,10 nauczanie indywidualne 827,00 zajęcia wychowawcze prowadzone poza internatem w ośrodkach socjoterapeutycznych i wychowawczych (Rzymowskiego, Zorzy, Podmokła, Strażacka, Patriotów, Dolna) 2 112,50 zajęcia wychowawcze w szkołach zorganizowanych w podmiotach leczniczych 1 565,50 świetlica 1 839,00 internat 4 770,00 zajęcia pozalekcyjne rozwijające zainteresowania uczniów 1 578,70 inne 2 125,00 razem: ,00 18

19 Wykres 5. Statutowe zadania zrealizowane w szkołach/placówkach specjalnych w roku szkolnym 2012/2013 podane w układzie procentowym. 4% 6% 13% 37% 5% 4% 6% 2% 21% 2% szkolne plany nauczania wychowanie przedszkolne pomoc psychologiczno - pedagogiczna nauczanie indywidualne zajęcia wych. w ośrodkach socjoterapeutycznych i wych. zajęcia wychowawcze w szkołach szpitalnych świetlica internat zajęcia pozalekcyjne inne W układzie procentowym realizacja statutowych zadań szkół i placówek specjalnych w roku szkolnym 2012/2013 jest na poziomie poprzedniego roku szkolnego. Nadal dominującymi pozycjami są plany nauczania, pomoc psychologiczno - pedagogiczna z rewalidacją i wczesnym wspomaganiem oraz opieka w internacie. 8,5 % ogólnej puli zajęć w zakresie pomocy psychologiczno pedagogicznej stanowią zajęcia rewalidacyjno - wychowawcze prowadzone z dziećmi i młodzieżą upośledzonymi w stopniu głębokim. W roku szkolnym 2012/2013 w szkołach i placówkach specjalnych pozostających w nadzorze Biura Edukacji funkcjonowało 9 zespołów wczesnego wspomagania. Z terapii prowadzonej w zespołach skorzystało 205 dzieci. Wczesne wspomaganie było realizowane w wymiarze 332 godzin. Równie ważna w organizacji szkół i placówek specjalnych jest opieka nad dziećmi i młodzieżą w internatach - 13% i w świetlicach - 4%. Z opieki świetlicowej skorzystało 1172 dzieci w 101 grupach zorganizowanych w 20 zespołach szkół. W 17 placówkach funkcjonowały internaty, które zapewniły opiekę dla 848 wychowanków (88 grup). Zajęcia wychowawcze prowadzone w 10 zespołach szkół prowadzonych w podmiotach leczniczych i stanowiły 4% ogólnej liczby godzin pedagogicznych, zajęcia wychowawcze poza internatem przydzielone nauczycielom w placówkach resocjalizacyjnych i placówkach wychowawczych 6%, nauczanie indywidualne 2%, zajęcia rozwijające zainteresowania uczniów 4%. 19

20 Zmniejszyły się o 1% udziały nauczania indywidualnego i zajęć pozalekcyjnych, co wynika z realnego spadku liczby godzin tych zajęć; w przypadku nauczania indywidualnego był to spadek 371 godzin, w przypadku zajęć pozalekcyjnych godzin. Jako zadania inne stanowiące 6% ogólnej liczby godzin należy rozumieć: pracę biblioteki (718 godz. ), doradztwo m.in. w zakresie metodycznym i zawodowym (32 godz. ), konsultacje nauczycielskie (20,5 godz. ), urlopy zdrowotne i zniżki niefunkcyjne (206 godz. ), zniżki kierownicze (1140 godz. ). W roku szk. 2012/2013 w szkołach i placówkach specjalnych zatrudnionych było 1682 nauczycieli. Najliczniejszą kadrę pedagogiczną mają ośrodki szkolno wychowawcze; (IG_ 87 nauczycieli, SOSWG 70 nauczycieli, SOSW nr 8 67 nauczycieli, ZPSWR nr 1 59 nauczycieli, SOSW nr nauczycieli), młodzieżowe ośrodki socjoterapii (MOS nr 2-60 nauczycieli, MOS nr 1 50 nauczycieli) oraz niektóre zespoły szkół (ZSS nr nauczycieli, ZSS nr nauczycieli). 98 nauczycieli było stażystami, 410 nauczycielami kontraktowymi, 508 nauczycielami mianowanymi, 666 nauczycielami dyplomowanymi. Wyraźna dominacja nauczycieli dyplomowanych, wskazuje na bardzo duże doświadczenie zawodowe nauczycieli zatrudnionych w szkołach i placówkach specjalnych. Wykres 6. Nauczyciele wg stopnia awansu zawodowego w układzie procentowym. 40% 6% 24% 30% n. stażysta n. kontraktowy n. mianowany n. dyplomowany 1291 nauczycieli pracuje w pełnym wymiarze godzin, 349 ma umowę o pracę w niepełnym wymiarze godzin, 42 nauczycieli pozostaje bez przydziału godzin i zadań (długie zwolnienia L4, urlopy wychowawcze, urlopy dla poratowania zdrowia, oddelegowani do innej pracy w systemie oświaty). Nastąpił wyraźny spadek liczby nauczycieli pracujących w pełnym wymiarze o 26, i jednocześnie zwiększył udział nauczycieli niepełnozatrudnionych, co wiąże się z przydziałem zastępstw na czas nieobecności w dużej mierze nauczycielek korzystających z urlopów macierzyńskich i wychowawczych. 20

21 W podziale, którego kryterium jest stanowisko, najliczniejszą grupę pracowników pedagogicznych szkół i placówek specjalnych stanowią nauczyciele (1028 osób), w następnej kolejności są to wychowawcy internatu (231 osób), wychowawcy zatrudnieni w placówkach resocjalizacyjnych i w grupach zajęć pozalekcyjnych w szkołach prowadzonych w podmiotach leczniczych (74 osób), wychowawcy w świetlicy (63 osób). Ponadto w szkołach i placówkach jest zatrudnionych 51 psychologów, 38 pedagogów,21 bibliotekarzy, 20 nauczycieli wychowania przedszkolnego, 16 logopedów,14 reedukatorów, 10 rehabilitantów, 6 socjoterapeutów, 3 doradców metodycznych, 2 doradców zawodowych. Stanowiska kierownicze to: dyrektorzy szkół/placówek (47 osób) zastępcy dyrektora (29 osób), kierownicy internatu (8 osób), kierownicy świetlic (8 osób), kierownicy filii (1 osoba), kierownicy szkoleń praktycznych (2 osoby), kierownik laboratorium (1 osoba), kierownik zespołu wychowawczego w szkole szpitalnej( 1 osoba). Wykres 7. Nauczyciele wg stanowiska w układzie procentowym. 9% 0% 6% 1% n. wychowania przedszkolnego n. przedmiotów wychowawcy 22% 62% specjaliści doradcy dyrektorzy/kierownicy Nauczyciele zatrudnieni w warszawskich szkołach i placówkach to kadra o wysokich kwalifikacjach zawodowych dostosowanych do rodzaju zaburzeń i typu niepełnosprawności uczniów; to oligofrenopedagodzy, tyflopedagodzy, surdopedagodzy, socjoterapeuci, logopedzi, neurologopedzi, psycholodzy, pedagodzy, doradcy zawodowi, rehabilitanci, nauczyciele przedmiotów, wychowawcy internatu, wychowawcy świetlic szkolnych i zajęć pozalekcyjnych w szkołach szpitalnych, nauczyciele wczesnego wspomagania, terapeuci SI, terapeuci metody Tomatisa, reedukatorzy W szkołach i placówkach specjalnych w roku szkolnym 2012/2013 liczba etatów administracji i obsługi wynosiła 567,32, liczba zatrudnionych pracowników: 661 osób. W porównaniu z rokiem szkolnym 2011/2012 liczba etatów wzrosła o 20,31 etatów. Najwięcej pracowników administracji i obsługi mają duże ośrodki szkolno wychowawcze i te zespoły szkół, w których uczą się dzieci z niepełnosprawnością sprzężoną, co wiąże sięz koniecznością zatrudnienia pomocy nauczyciela. Od 20 do 30 etatów wykazująm.in. Instytut Głuchoniemych (30,63), ZPSWR nr 1 (33,75), ZSS nr 85 (27,50), ZSS nr 109 (25,30), SOSW nr 8 (24,40), SOSW nr 15 (21,75) ZSS nr 101 (24,00), ZSS nr 97 (20,50), ZSS nr 92 (20,00) 21

22 Wykres 8. Etaty administracji i obsługi wg realizowanego zadania , ,18 80,26 52,13 102,85 0 administracja, finanse, księgowość kuchnia sprzątanie dozór mienia pozostala obsługa Warto zwrócić uwagę na bardzo pojemne zadanie pozostała obsługa, w skład którego wchodzi również zatrudnienie pomocy nauczyciela. Nie obowiązuje w tym zakresie ściśle określony wskaźnik. Pomoc nauczyciela jest zatrudniania w wymiarze adekwatnym do potrzeb oddziału, lub ucznia. W roku szkolnym 2012/2013 na stanowisku pomocy nauczyciela było zatrudnionych 178 osób, co stanowiło 141,66 etatów. W 17 placówkach specjalnych: 6 specjalnych ośrodkach szkolno wychowawczych, 7 młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, 3 młodzieżowych ośrodkach wychowawczych i 1 specjalnym ośrodku wychowawczym funkcjonują internaty. W 20 zespołach szkół i placówkach zorganizowano świetlice, które zapewniają opiekę 1172 uczniom i wychowankom (101 grup wychowawczych). 22

23 2. Infrastruktura Szkoły i placówki specjalne zapewniają swoim uczniom i wychowankom bezpieczne i higieniczne warunki pracy. Integralną częścią szkolnej infrastruktury są internaty (pracujące w systemie feryjnym i nieferyjnym), stołówki, świetlice, boiska i place zabaw. Większość pomieszczeń ma odpowiednią wentylację, ogrzewanie i oświetlenie. Drogi ewakuacyjne są oznaczone, a plany ewakuacyjne wywieszone w widocznych miejscach. Schody posiadają balustrady z poręczami i zabezpieczenia antypoślizgowe. Wejścia na teren szkół/placówek są zabezpieczone w sposób uniemożliwiający przebywanie na ich terenie osób nieuprawnionych. Budynki szkół w których uczą się uczniowie niepełnosprawni ruchowo są w pełni dostosowane do ich potrzeb. 11 placówek zlokalizowanych jest w budynkach podmiotów leczniczych, które również nie mają barier architektonicznych. W pozostałych obiektach sukcesywnie likwidowane są bariery architektoniczne. Tabela 5. Bariery architektoniczne w szkołach i placówkach specjalnych (bez szkół w podmiotach leczniczych). rodzaj dostosowania do potrzeb niepełnosprawnych tak nie częściowo budynek parterowy 4 32 wejście na teren szkoły podjazd dostosowane wejście do budynku dostosowane toalety winda 7 29 podnośnik - umożliwiający wjazd na wszystkie kondygnacje 4 32 podnośnik - umożliwiający wjazd na niektóre kondygnacje 6 30 dostosowane sale lekcyjne dostosowana sala gimnastyczna 7 29 dostosowane pomieszczenia świetlicy 8 27 w 1 placówce nie ma świetlicy dostosowana stołówka dostosowana szatnia 8 28 dostosowany plac zabaw / boisko 8 28 inne dostosowania 3 23

24 Sprzęt szkolny odpowiada wymogom ergonomii. Sale lekcyjne, szkolne pracownie, gabinety zajęć rewalidacyjnych i specjalistycznych oraz sale gimnastyczne, rehabilitacyjne i relaksacyjne są systematycznie modernizowane i doposażane w nowe meble, sprzęt i pomoce dydaktyczne. W placówkach specjalnych znajduje się wiele wysokospecjalistycznych pracowni dostosowanych do potrzeb edukacji i rewalidacji uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Pracownie te są wyposażone w nowoczesne pomoce dydaktyczne, często pozyskane w ramach projektów EFS. Tabela 6. Specjalistyczne pracownie będące wyposażeniem placówek specjalnych sala do terapii integracji sensorycznej pokój do diagnozy małego dziecka gabinet terapii pedagogicznej gabinet logopedyczny sala do rehabilitacji sala doświadczania świata pracownie komputerowe siłownie pracownie gospodarstwa domowego place zabaw gabinety Biofeedbacku i Tomatisa pracownie do zajęć muzycznoruchowych (w tym 5 w ramach programu radosna szkoła) 9 i 5 7 Inne pracownie znajdujące się w szkołach i placówkach specjalnych: gabinet terapii widzenia i nauki Braille a, sala do terapii rodzinnej, sala do rozmów indywidualnych, sala do zajęć rozwijających procesy poznawcze, gabinety do terapii psychologicznej, sale projekcyjne, świetlice przy oddziałach szpitalnych, studio nagrań, pracownie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka. 24

25 3. Własne programy nauczania i innowacje pedagogiczne a) Własne programy nauczania Wiele szkół i placówek specjalnych realizuje własne projekty i programy rozwijające zainteresowania uczniów oraz ich kompetencje społeczne. Szkoły i placówki specjalne realizowały własne programy nauczania m.in. z zakresu: - wychowania fizycznego (Młodzieżowy Ośrodek Socjoterapii nr 3, ul. Trakt Lubelski 40; Zespół Szkół Specjalnych nr 98 ul. Bartnicza 2 ); - języka polskiego (Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy nr 3, ul. Patriotów 90; Zespół Szkół Specjalnych nr 92, ul. Szczęśliwicka 45/47; Zespół Szkół Specjalnych nr 104, ul. Długa 9,); - informatyki (Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy nr 3, ul. Patriotów 90; Zespół Szkół Specjalnych nr 92, ul. Szczęśliwicka 45/47; Zespół Szkół Specjalnych 98 ul. Bartnicza 2); - matematyki (Zespół Szkół Specjalnych nr 63, ul. Elektoralna 12/14; Zespół Szkół Specjalnych nr 92, ul. Szczęśliwicka 45/47); - zajęć artystycznych (Zespół Szkół Specjalnych nr 92, ul. Szczęśliwicka 45/47, Zespół Szkół Specjalnych 107, ul. Dembińskiego 1; Gimnazjum Specjalne nr 150, ul. Różana 22/24; Zespół Szkół Specjalnych 109, ul. Białobrzeska 44; Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy nr 9 J.Ch. Paska 10; Zespół Placówek Szkolno-Wychowawczo-Rewalidacyjnych nr 1, Bełska 5); - religii (Zespół Szkół Specjalnych 108, ul. Św. Bonifacego 81; Zespół Szkół Specjalnych nr 98, ul. Bartnicza 2), - komunikacji alternatywnej (Zespół Szkół Specjalnych 109, ul. Białobrzeska 44) - języków obcych (Zespół Szkół Specjalnych 94, ul. Spartańska 1; Specjalny Ośrodek Szkolno- Wychowawczy nr 9, ul. J.Ch. Paska 10; Zespół Szkół Specjalnych nr 91, ul. Weterynaryjna 3; Zespół Szkół Specjalnych nr 99, ul. Różana 22/24; Zespół Szkół Specjalnych 98 ul. Bartnicza 2); - edukacji ekologicznej (ZPSWR 1, Bełska 5); - edukacji wczesnoszkolnej (Zespół Szkół Specjalnych nr 98, ul. Bartnicza 2, Zespół Szkół Specjalnych nr 63 ul. Elektoralna 12/14); - wychowania seksualnego (Zespół Szkół Specjalnych nr 101, ul. Karolkowa 56; Zespół Szkół Specjalnych nr 100, ul. St. Czarnieckiego 49; - edukacji regionalnej - wiedza o Warszawie (Młodzieżowy Ośrodek Socjoterapii 1 SOS, ul. Rzymowskiego) - funkcjonowania w środowisku (Zespół Szkół Specjalnych nr 100, ul. St. Czarnieckiego 49- Droga do dorosłości ) - muzykoterapii (Zespół Szkół Specjalnych 97, ul. Tarchomińska 4); - wychowania komunikacyjnego (Zespół Szkół Specjalnych nr 101, ul. Karolkowa 56), - program dla dzieci z dziecięcym porażeniem mózgowym metoda Petö ( PS 68, ul. Ożarowska 75a; Zespół Szkół Specjalnych nr 109, ul. Białobrzeska 44). Najciekawsze autorskie programy socjoterapeutyczne i profilaktyczne to: - Moje perspektywy startu w dorosłe życie po opuszczeniu placówki (Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy nr 3, ul. Patriotów 90), - Pomóż sobie i innym (Młodzieżowy Ośrodek Socjoterapii nr 1 SOS, ul. Rzymowskiego 36), - Spotkania z Tosią (Zespół Szkół Specjalnych 109, ul. Białobrzeska 44), 25

26 - Poznać siebie i innych (Zespół Szkół Specjalnych 108, ul. Św. Bonifacego 81). Dla wszystkich uczniów z orzeczeniami o potrzebie kształcenia specjalnego opracowano indywidualne programy edukacyjno-terapeutyczne dostosowane do potrzeb i możliwości każdego dziecka. Wszystkie szkoły specjalne przysposabiające do pracy dla uczniów z upośledzeniem umiarkowanym w stopniu umiarkowanym i znacznym opracowują programy przysposobienia do pracy. W szkołach specjalnych zorganizowanych w podmiotach leczniczych realizuje się szkolne programy nauczania zgodnie z podstawami programowymi kształcenia ogólnego i z ramowymi planami nauczania szkół, do których uczniowie uczęszczali przed przyjęciem do tych podmiotów. b) Innowacje pedagogiczne wprowadzone uchwałą rady pedagogicznej Zajęcia rewalidacyjne prowadzone metodą Tomatisa pt. Słyszę słucham komunikuję się realizowana w klasach I-III - Zespół Szkół Specjalnych nr 98, ul. Bartnicza 2 Ekspresja plastyczna z języka polskiego w VI klasie SP oraz I i II klasie gimnazjum - Zespół Szkół Specjalnych nr 101, ul. Karolkowa 56 Szkółka piłkarska dla uczniów I i II klasy szkoły podstawowej - Zespół Szkół Specjalnych nr 101, ul. Karolkowa 56 Technika dla zaawansowanych dla uczniów wszystkich oddziałów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym - Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy nr 9, ul. J. Ch. Paska 10 Wprowadzenie do kl. I przedmiotu KOMUNIKACJA. (2 h tyg.) Specjalny Ośrodek Szkolno- Wychowawczy dla Głuchych, ul. Łucka 17/23 4. Zajęcia dodatkowe W szkołach i placówkach specjalnych prowadzono liczne zajęcia dodatkowe: koła zainteresowań, koła przedmiotowe, zajęcia sportowe. Łącznie we wszystkich szkołach i placówkach zorganizowano 515 różnego rodzaju zajęć, w tym 120 kół przedmiotowych, 142 koła zainteresowań, 92 zajęcia sportowe i 161 innych zajęć. Tabela 7. Zajęcia dodatkowe w roku szkolnym 2012/2013 Rodzaje zajęć dodatkowych Liczba zajęć koła przedmiotowe 120 koła zainteresowań 142 zajęcia sportowe 92 inne 161 razem:

27 Wśród zajęć dodatkowych dużą liczbę zajęć stanowią koła zainteresowań oraz zajęcia sportowe. Do najciekawszych zajęć z bogatej oferty kół zainteresowań należą: zajęcia fotograficzne, warsztaty teatralne, pracownia ceramiki, pracownia witrażu. Wśród zajęć sportowych najbardziej popularne to: szkolne koła sportowe, zajęcia na pływalni, zajęcia ruchowe usprawniające, zajęcia rehabilitacyjno-usprawniające, koła sportowe BOCCIA, koła sportowe rekreacyjne, badminton, koło bokserskie, koszykówka, aerobik dla dziewcząt, piłka nożna dla chłopców, tenis stołowy. Ponadto uczniowie szkół specjalnych biorą udział w Olimpiadach Specjalnych, Międzyszkolnych Zawodach Integracyjnych oraz zawodach lekkoatletycznych. Do najciekawszych zajęć realizowanych z uczniami w ramach zajęć dodatkowych należą: koła rewalidacji indywidualnej, koła aktywizacji zawodowej, centrum współpracy szkoły i rodziny, trening zastępowania agresji START i ART, zajęcia psychomotoryczne, zajęcia psychoedukacyjne, zajęcia usprawniające mowę i komunikację, rozwijające kompetencje społeczne, promujące ochronę przyrody, hipoterapia, dogoterapia, przedsiębiorczość i inne. W wielu szkołach specjalnych działają drużyny harcerskie. 5. Osiągnięcia a) Szkoła z pomysłem W r. szk. 2012/2013 dwie szkoły specjalne otrzymały Honorowe Wyróżnienia Prezydenta m.st. Warszawy Szkoła z pomysłem. Projekt ma na celu pobudzanie innowacyjności i kreatywności środowisk szkolnych, wyzwolenie ciekawych inicjatyw oraz integrację uczniów, nauczycieli, rodziców. 1. Szkoła Podstawowa Specjalna nr 282 w Zespole szkół Specjalnych nr 86 w Samodzielnym Zespole Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej im. prof. dr. Jana Bogdanowicza w Warszawie, ul. Niekłańska 4/24, 2. Zespół Szkół Specjalnych nr 108 w Warszawie ul. Św. Bonifacego 81. b) Udział w konkursach przedmiotowych i sportowych, co najmniej na szczeblu wojewódzkim Uczniowie szkół i placówek specjalnych licznie brali udział w różnego rodzaju konkursach szkolnych, dzielnicowych i o zasięgu wojewódzkim i ogólnopolskim. Były to konkursy o różnorodnym charakterze: sportowe, artystyczne, konkursy wiedzy o różnorodnej tematyce, np.: Ogólnopolskie Mistrzostwa Polski w Piłce Nożnej czerwiec 2013 r. III ogólnopolski Turniej Bocce Olimpiad Specjalnych w Krakowie w grze pojedynczej i deblu. Mazowiecki Turniej Piłki Nożnej Olimpiad Specjalnych Mrozy Wojewódzki Turniej Tenisa Stołowego VIII Mazowiecki Turniej Badmintona XVI Biegi Przełajowe Młodzieży Niesłyszącej i Turniej Tenisa Stołowego im. J. Sikorskiego w Poznaniu Ogólnopolska Spartakiada Dzieci i Młodzieży Niewidomej i Słabowidzącej w Lekkiej Atletyce i Pływaniu, Sielpia Konkursy plastyczne ogólnopolskie: Dziatki-Dziadkom, Komandosi w Wojsku Polskim, Sport, Maska twarzą aktora 27

28 Konkursy plastyczne wojewódzkie, Obraz mojej Warszawy, Muzyka i obraz Ogólnopolski Konkurs Ruchu Drogowego X Ogólnopolski Przegląd Teatrów Dzieci i Młodzieży z wadą słuchu Ogólnopolski konkurs znajomości języka angielskiego dla niesłyszących w Tarnowie VII Ogólnopolski Konkurs Wiedzy historycznej dla uczniów niesłyszących i słabosłyszących we Wrocławiu XVI Olimpiada języka migowego-miganego Ogólnopolski Konkurs języka angielskiego szkół podstawowych. XXIII Ogólnopolskie Zawody Matematyczne Szkół Ponadgimnazjalnych. VI Ogólnopolski Konkurs Umiejętności Matematyczno-Przyrodniczych Szkół Podstawowych. XXXVI Ogólnopolski Konkurs Matematyczny dla Gimnazjum Ogólnopolski Konkurs Pierwszej Pomocy. Ogólnopolski Konkurs Znajomości Języka Polskiego dla Szkół Podstawowych i Gimnazjów Ogólnopolski Konkurs Wiedzy Historycznej dla Niesłyszących i Słabosłyszących. Olimpiada z wiedzy o przedsiębiorczości Ogólnopolski Konkurs Odczytywania Mowy z Ust Liczba uczestników konkursów na szczeblu co najmniej wojewódzkim wynosi 383 uczniów i wychowanków. 131 spośród nich zakwalifikowało się do finału, a 104 zostało laureatami konkursów. c) Nagrody dla uczniów 78 uczniów z 14 szkół i placówek specjalnych zostało wyróżnionych nagrodami. Nagrody prezesa Rady Ministrów otrzymało 4 uczniów, 1 uczeń został wyróżniony Stypendium Prezydenta Miasta. Stypendia za wyniki w nauce przyznano 57 uczniom, a za wyniki sportowe 13 uczniom. Trzem uczniom stypendium ufundowali sponsorzy. Tabela 8. Nagrody dla uczniów Nagrody dla uczniów wybitnie zdolnych: liczba Stypendia Prezydenta Miasta 1 uczeń uczniów, 1 nagrody którzy otrzymali Nagrody dyrektora szkoły/placówki, nagrodę stypendia naukowe, stypendia za wyniki 10 w nauce 57 uczniów nagrody Prezesa Rady Ministrów 4 uczniów Dzieci Słabowidzących nr 8 im. dr Zofii Galewskiej ul. Koźmińska 7 Instytut Głuchoniemych im. J. Falkowskiego Plac Trzech Krzyży 4/6 Młodzieżowy Ośrodek Socjoterapii nr 2 Kąt nazwa Szkoły Zespół Szkół Specjalnych nr 38, ul. Namysłowska 10 Młodzieżowy Ośrodek Socjoterapii nr 2 Kąt Zespól Szkół Specjalnych nr 89, ul. Specjalny Ośrodek Szkolno- Skaryszewska 8 Wychowawczy dla Młodzieżowy Ośrodek Socjoterapii Zespół nr 1 SOS Szkół ul. Specjalnych Rzymowskiego nr 99, 36 ul. Różana 22/24 28