Zautomatyzowany system obsługi ogłoszeń o seminariach

Transkrypt

1 UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI W KRAKOWIE WYDZIAŁ FIZYKI, ASTRONOMII I INFORMATYKI STOSOWANEJ Zautomatyzowany system obsługi ogłoszeń o seminariach Grzegorz Furtak Praca magisterska z informatyki stosowanej opiekunowie: prof. dr hab. Romuald Wit mgr Jerzy F. Gierula Kraków 2006

2 Spis treści 1. Wstęp Ogólne informacje o systemie Założenia i cele systemu Funkcje systemu Opis działania systemu Logowanie do systemu, typy użytkowników i ich prawa Możliwe stany ogłoszenia w systemie Elementy menu użytkowników systemu Obsługa ogłoszeń tworzenie, modyfikacja, wyszukiwanie, usuwanie Plik z parametrami systemu Pozostałe funkcjonalności systemu Opis budowy systemu Struktura katalogów oraz ich zawartość Mechanizmy wymiany informacji wykorzystywane w systemie Generowanie stron systemu przy użyciu plików schematu Baza danych MySQL Instalacja systemu Bezpieczeństwo systemu Ograniczenia, możliwości rozbudowy i udostępniania systemu Podsumowanie i podziękowanie...34 Bibliografia...35 Luty 2006 Strona 2 z 2

3 I. Wstęp Obserwowany w ostatnich latach intensywny rozwój technologii internetowych spowodował wykorzystanie Internetu do udostępniania różnorodnych usług. Zarówno programiści, jak i menedżerowie firm zauważyli korzyści oraz możliwości płynące z postępu technologicznego. Wynikiem tego było powstawanie serwisów internetowych zapewniających dostęp do informacji i usług. Z biegiem czasu systemy te stawały się coraz bardziej zautomatyzowane, dzięki czemu znacznie zwiększył się zakres oferowanych w Internecie usług. Użytkownicy także docenili możliwości jakie zapewnia szybki i łatwy dostęp do ogromnych ilości informacji. Obecnie Internet pozwala na wykonanie wielu czynności bez potrzeby wychodzenia z domu (np. zakupy, rejestracja w przychodni, obsługa konta bankowego i wiele innych), oszczędzając tym samym nasz czas i pieniądze. Celem mojej pracy było wykonanie Zautomatyzowanego systemu obsługi ogłoszeń o seminariach, który spełnia wymagania nowoczesnego serwisu internetowego przeznaczonego dla pracowników oraz studentów Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UJ. System jest ogólnodostępną stroną www, co oznacza, że może z niego skorzystać każdy internauta. Dotychczas funkcjonujący system wymagał ręcznego wykonywania wielu czynności ze strony administratora, co było kłopotliwe i czasochłonne. Serwis ten działał od 1998 roku i zgromadził kilkaset ogłoszeń, które zostały zaimportowane w postaci archiwum do nowej wersji systemu, dzięki czemu wszystkie dane historyczne są dostępne. Szerokie zastosowanie samoobsługi, automatyzacja wielu czynności administracyjnych oraz funkcjonalności, czynią nowo powstały system łatwym i naturalnym w użytkowaniu i obsłudze. Aktualnie (marzec 2006) użytkowana przez Wydział FAiIS wersja mojego systemu dostępna jest pod adresem Luty 2006 Strona 3 z 3

4 Istotną część pracy stanowi dokumentacja (dołączona na płycie CD) oraz niniejsze opracowanie: - rozdział II: Ogólne informacje o systemie - zawiera podstawowe założenia oraz zadania stawiane przed systemem, a także uzasadnienie wyboru użytych technologii. - rozdział III: Opis działania systemu - przedstawia funkcjonalności udostępniane przez system z punktu widzenia jego użytkowników. - rozdział IV: Opis budowy systemu - zawiera techniczny opis systemu, czyli sposób jego budowy, strukturę, mechanizmy użytych języków programowania, możliwości rozbudowy i wykorzystywania systemu lub jego części na innych wydziałach (jednostkach dydaktycznych). - rozdział V: Podsumowanie to zbiór wniosków i końcowych uwag dotyczących całości pracy. Luty 2006 Strona 4 z 4

5 II. Ogólne informacje o systemie 2.1 Założenia i cele systemu Celem niniejszej pracy magisterskiej było wykonanie systemu, w którym użytkownicy mogliby umieszczać ogłoszenia o seminariach odbywających się na Wydziale FAiIS UJ. System taki jest potrzebny w związku z rosnącą liczbą seminariów oraz ze zwiększonym zainteresowaniem ze strony uczestników i otoczenia. Główne założenia oraz wymagania stawiane przed systemem: - łatwo dostępny dla użytkowników - prosty w obsłudze - prosty w zarządzaniu - łatwo modyfikowalny - dobrze udokumentowany. Podstawowym zadaniem systemu jest przechowywanie oraz możliwość przeglądania i tworzenia ogłoszeń o seminariach. Powyższe wymagania sprawiły, że do wykonania systemu wybrany został język PHP wraz z połączeniem do bazy danych MySQL. PHP jest najczęściej obecnie używanym, w pełni darmowym oraz wciąż rozwijanym językiem służącym do tworzenia dynamicznych stron www, szeroko stosowanym także na serwerach Uniwersytetu Jagiellońskiego. Stworzony system jest więc serwisem www, do korzystania z którego potrzebna jest jedynie przeglądarka internetowa obsługująca javascript oraz mechanizm cookies (ciasteczka). Przeglądarki internetowe są częścią najpopularniejszych systemów operacyjnych, dzięki czemu wymaganie o łatwym dostępie do Zautomatyzowanego systemu... jest spełnione. Innym niezależnym od platformy językiem jest Java, lecz aby korzystać z aplikacji napisanych w tym języku konieczne jest instalowanie wirtualnej maszyny Javy. Użycie PHP sprawia także, że to przeglądarka dostarcza całego graficznego interfejsu do użytkownika, podczas gdy korzystanie z Javy wymaga tworzenia własnych okienek. Luty 2006 Strona 5 z 5

6 2.2 Funkcje systemu W trakcie wykonywania projektu okazało się, że poza spełnieniem podstawowych zadań systemu (obsługa ogłoszeń o seminariach) konieczne było wprowadzenie wielu dodatkowych funkcjonalności ułatwiających korzystanie z serwisu. Ostatecznie system zapewnia następujące funkcjonalności (dokładniej opisane w rozdziale 3): - tworzenie/modyfikacja/przeglądanie/drukowanie ogłoszeń o seminariach Użytkownicy mają możliwość tworzenia nowych ogłoszeń o seminariach poprzez formularz będący częścią serwisu. Odpowiedni użytkownicy posiadają także prawo modyfikacji oraz usuwania wcześniej stworzonych ogłoszeń. System zapewnia możliwość przeszukiwania bazy ogłoszeń, cykli oraz miejsc stosując wiele kryteriów zapytań. Istnieje także możliwość drukowania ogłoszeń - przechowywanie informacji o cyklach i miejscach seminariów W trakcie tworzenia nowego ogłoszenia, cykl seminarium oraz miejsce seminarium (adres, budynek, sala) wybierane są z list rozwijanych umieszczonych na stronach systemu - przechowywanie informacji o użytkownikach Aby określić prawa użytkowników w dostępie do określonych części systemu, wprowadzony został mechanizm logowania poprzez podanie nazwy użytkownika i hasła - problemy Funkcjonalność ta zapewnia użytkownikom możliwość zgłaszania problemów związanych z funkcjonowaniem systemu. Lista problemów znajduje się w dziale Pomoc - komunikaty Komunikaty pozwalają administratorowi systemu na przekazywanie użytkownikom pewnych informacji np. związanych z przerwami w działaniu systemu, wprowadzanymi zmianami itd. - logowanie zdarzeń System zapewnia mechanizm logowania zdarzeń; logowanie odbywa się w zależności od ustawień wprowadzonych przez administratora - możliwości konfiguracji systemu Administrator ma możliwość ustawiania parametrów działania systemu Luty 2006 Strona 6 z 6

7 - e powiadamiające Po wystąpieniu odpowiednich zdarzeń, system wysyła e powiadamiające do użytkowników i administratora - sprawdzanie poprawności bazy danych W części administracyjnej dostępna jest funkcja sprawdzania poprawności informacji zawartych w bazie danych - archiwum Do bazy danych zostały zaimportowane wszystkie ogłoszenia archiwalne z lat (1638 ogłoszeń). Wszystkie informacje przechowywane są w odpowiednich tabelach bazy MySQL (struktura bazy opisana jest dokładnie w dokumentacji dołączonej do systemu). Luty 2006 Strona 7 z 7

8 III. Opis działania systemu 3.1 Logowanie do systemu, typy użytkowników i ich prawa Używanie oraz zarządzanie systemem wymaga określenia zakresu praw dostępu do poszczególnych części serwisu. Aby to zapewnić, został wprowadzony mechanizm logowania oraz 4 typy użytkowników korzystających z systemu (prawa poszczególnych typów zawarte są w tabeli nr 1 na stronie 10): - gość: internauta odwiedzający serwis, lecz niezalogowany - użytkownik podstawowy: internauta odwiedzający serwis, zalogowany po podaniu nazwy użytkownika i hasła - administrator danych: internauta odwiedzający serwis, zalogowany po podaniu nazwy użytkownika i hasła, posiadający uprawnienia szersze niż użytkownik podstawowy; w systemie może istnieć wielu użytkowników tego typu - administrator systemu: internauta odwiedzający serwis, zalogowany po podaniu nazwy użytkownika i hasła, posiadający maksymalne uprawnienia, czyli możliwość modyfikacji wszystkich danych w systemie; w systemie istnieje tylko jeden użytkownik tego typu. Logowanie do systemu wymaga podania nazwy użytkownika oraz hasła. Jeżeli użytkownik zapomni hasła, istnieje możliwość przypomnienia za pomocą a ( Menu Logowanie Zapomniałem hasła ): po podaniu nazwy użytkownika (loginu), list zawierający hasło wysyłany jest pod adres zapisany w profilu użytkownika o podanym loginie. Jeżeli jako dane logowania podane zostaną poprawna nazwa użytkownika oraz hasło, następuje zalogowanie użytkownika do systemu, które polega na zapisaniu typu użytkownika oraz jego danych w zmiennych sesyjnych bieżącej sesji przeglądarki. Na podstawie tych zmiennych, typ użytkownika jest rozpoznawany na odpowiednich stronach serwisu, co prowadzi do wyświetlania bądź ukrywania niektórych opcji. Po poprawnym zalogowaniu zmianie ulega także menu systemu umieszczone w lewej części strony, w którym pojawiają się opcje odpowiednie dla typu zalogowanego użytkownika. Ciekawą funkcją systemu jest możliwość zalogowania się administratora systemu na konto dowolnego użytkownika, poprzez podanie dowolnego loginu oraz hasła administratora systemu. Luty 2006 Strona 8 z 8

9 Jeżeli użytkownik zakończył pracę i chce się wylogować powinien użyć linku opisanego odpowiednim tekstem: Wyloguj imię i nazwisko użytkownika ; po kliknięciu użytkownik zostanie wylogowany, czyli bieżąca sesja przeglądarki będzie zniszczona. Wygląd ekranu logowania (login.php) Informacje na temat użytkowników przechowywane są w bazie danych (tabela users, dokumentacja rozdział 2). Nowy użytkownik może zostać stworzony na dwa sposoby: - bezpośrednio przez administratora z menu administracyjnego - osoba chcąca posiadać konto w systemie wypełnia formularz zgłoszenia nowego użytkownika ( Menu Logowanie Chcę posiadać konto w systemie ) i oczekuje na aktywację konta przez administratora. Każde konto użytkownika istniejące w systemie znajduje się w jednym z następujących stanów: - nowy: nowe konto w systemie stworzone poprzez wypełnienie formularza zgłoszenia nowego użytkownika; na takie konto nie można się zalogować - nieaktywny: administrator ustalił taki stan dla użytkownika; na takie konto nie można się zalogować - aktywny: na takie konto można się zalogować i wykonywać dozwolone operacje Luty 2006 Strona 9 z 9

10 Tabela nr 1: Prawa użytkowników systemu (*) ogłoszenia wymagają zatwierdzenia przez administratora w zależności od konfiguracji systemu (patrz rozdział 3.6.8) Typ użytkownika akcja gość użytkownik podstawowy administrator danych administrator systemu tworzenie nowego ogłoszenia z/bez nowym cyklem/ miejscem TAK (*) (tylko przyszłe) TAK (*) (tylko przyszłe) TAK (*) (tylko przyszłe) TAK modyfikacja ogłoszeń, których użytkownik jest właścicielem, czyli które stworzył NIE TAK (tylko przyszłe) TAK (tylko przyszłe) TAK modyfikacja ogłoszeń, których użytkownik nie jest właścicielem NIE NIE TAK (tylko przyszłe) TAK (wszystkie: przeszłe i przyszłe) zatwierdzanie ogłoszeń stworzonych przez innych użytkowników NIE NIE TAK (tylko przyszłe) TAK (wszystkie: przeszłe i przyszłe) usuwanie ogłoszeń z bazy danych NIE NIE NIE TAK (wszystkie: przeszłe i przyszłe) modyfikacja własnego profilu użytkownika NIE TAK TAK TAK zarządzenie cyklami i miejscami NIE NIE TAK TAK zarządzanie kontami użytkowników NIE NIE NIE TAK zarządzanie problemami NIE NIE NIE TAK zarządzanie komunikatami NIE NIE NIE TAK zarządzanie logami zdarzeń NIE NIE NIE TAK zarządzanie konfiguracją systemu NIE NIE NIE TAK dostęp do statystyk bazy danych NIE NIE TAK TAK Luty 2006 Strona 10 z 10

11 3.2 Możliwe stany ogłoszenia w systemie Każdy użytkownik korzystający z systemu ma możliwość stworzenia nowego ogłoszenia o seminarium poprzez wypełnienie odpowiedniego formularza ( Menu Nowe ogłoszenie ), co opisane jest dokładniej w rozdziale Z punktu widzenia systemu, wszystkie ogłoszenia można podzielić na dwa sposoby: - według terminu: o seminaria przeszłe, czyli takie, które odbyły się w przeszłości o seminaria przyszłe, czyli takie, które są zaplanowane - według stanu ogłoszenia: Stan ogłoszenia jest ustalany podczas tworzenia oraz modyfikacji ogłoszenia w zależności od typu użytkownika tworzącego/modyfikującego ogłoszenie oraz aktualnej konfiguracji systemu. Biorąc pod uwagę te dwa czynniki, każde ogłoszenie w systemie znajduje się w jednym z następujących stanów: o zaplanowane/zatwierdzone: ogłoszenie przeszłe lub przyszłe, widoczne dla wszystkich użytkowników. Ogłoszenie znajduje się w takim stanie gdy: zostało stworzone przez administratora systemu zostało stworzone przez administratora danych zostało stworzone przez użytkownika podstawowego i podczas tworzenia ogłoszenia nie został stworzony nowy cykl/miejsce zostało stworzone przez użytkownika podstawowego, podczas tworzenia ogłoszenia został stworzony nowy cykl/miejsce, lecz aktualna konfiguracja systemu dopuszcza tworzenie nowego cyklu/miejsca bez konieczności zatwierdzania przez administratora administrator danych lub systemu zatwierdził ogłoszenie, które poprzednio było w stanie niezatwierdzone/odwołane użytkownik podstawowy będący właścicielem ogłoszenia zmienił stan ogłoszenia ustawiony wcześniej na odwołane o niezatwierdzone: ogłoszenie przeszłe lub przyszłe, oczekujące na zatwierdzenie przez administratora, widoczne jedynie dla administratorów. Ogłoszenie znajduje się w takim stanie: zawsze, jeżeli zostało stworzone przez gościa (niezalogowanego użytkownika) Luty 2006 Strona 11 z 11

12 gdy zostało stworzone przez użytkownika podstawowego; podczas tworzenia ogłoszenia został stworzony nowy cykl/miejsce oraz aktualna konfiguracja systemu wymaga zatwierdzania nowego cyklu/miejsca przez administratora gdy administrator danych lub systemu zmienił stan ogłoszenia na niezatwierdzone o odwołane: ogłoszenie przeszłe lub przyszłe, widoczne dla wszystkich użytkowników, lecz z informacją, że seminarium zostało odwołane: użytkownik podstawowy będący właścicielem ogłoszenia zmienił stan ogłoszenia ustawiony wcześniej na zatwierdzone/zaplanowane administrator danych lub systemu zmienił stan ogłoszenia na odwołane. Wyżej wymienione scenariusze zmiany stanu ogłoszeń obrazują poniższe 4 schematy: G: gość U: użytkownik podstawowy AD: administrator danych AS: administrator systemu Pojawienie się skrótu typu użytkownika ponad strzałką oznacza możliwość wykonania zmiany stanu ogłoszenia przez użytkownika tego typu. Schemat 1: Po utworzeniu ogłoszenia przez gościa (niezalogowanego użytkownika), ogłoszenie jest zawsze w stanie niezatwierdzone; prawo do modyfikacji oraz zmian stanu tego ogłoszenia posiadają wyłącznie AS i AD: nowe ogłoszenie niezatwierdzone AS, AD zaplanowane/ zatwierdzone AS, AD odwołane G AS, AD Luty 2006 Strona 12 z 12

13 Schemat 2: Po utworzeniu ogłoszenia przez użytkownika podstawowego z wybranym niezatwierdzonym cyklem/miejscem lub z tworzeniem nowego cyklu/miejsca oraz konfiguracją systemu wymagającą zatwierdzania ogłoszeń z nowym cyklem/miejscem, ogłoszenie jest w stanie niezatwierdzone. Po zatwierdzeniu ogłoszenia przez AD lub AS, użytkownik może zmieniać stan ogłoszenia zaplanowane/zatwierdzone odwołane: nowe ogłoszenie nowy cykl/miejsce niezatwierdzone AS, AD zaplanowane/ zatwierdzone AS, AD, U odwołane U AS, AD Schemat 3: Po utworzeniu ogłoszenia przez użytkownika podstawowego bez tworzenia nowego cyklu/miejsca lub gdy konfiguracja systemu nie wymaga zatwierdzania ogłoszeń z nowym cyklem/miejscem, ogłoszenie jest w stanie zaplanowane/zatwierdzone. Użytkownik może zmieniać stan ogłoszenia zaplanowane/zatwierdzone odwołane, zaś AS i AD mogą dowolnie zmieniać stan ogłoszenia: nowe ogłoszenie zaplanowane/ zatwierdzone AS, AD niezatwierdzone AS, AD odwołane U AS, AD, U Schemat 4: Po utworzeniu ogłoszenia przez administratora danych lub systemu, ogłoszenie jest zawsze w stanie zaplanowane/zatwierdzone. AS i AD mogą dowolnie zmieniać stan ogłoszenia: nowe ogłoszenie zaplanowane/ zatwierdzone AS, AD niezatwierdzone AS, AD odwołane AD, AS AS, AD Luty 2006 Strona 13 z 13

14 3.3 Elementy menu użytkowników systemu Stworzony dostarcza wiele funkcjonalności mających na celu łatwe i wygodne zarządzanie przechowywanymi w bazie danych ogłoszeniami o seminariach. Zakres dostępnych funkcji zależy od typu aktualnie zalogowanego użytkownika i ma bezpośredni wpływ na elementy menu systemu. Poniższa tabela zawiera jedynie spis akcji dozwolonych dla poszczególnych użytkowników; dokładniejszy opis funkcjonalności znajduje się w rozdziale 3.6. Tabela nr 2: Elementy menu użytkowników systemu typ użytkownika elementy menu wygląd menu na stronach systemu niezalogowany - Bieżące seminaria - Nowe ogłoszenie - Szukaj - Pomoc - Logowanie użytkownik podstawowy - link służący do wylogowania z systemu - Bieżące seminaria - Nowe ogłoszenie - Szukaj - Pomoc - Moje seminaria - Moje konto Luty 2006 Strona 14 z 14

15 typ użytkownika elementy menu wygląd menu na stronach systemu administrator danych - link służący do wylogowania z systemu - Bieżące seminaria - Nowe ogłoszenie - Szukaj - Pomoc - Moje seminaria - Moje konto - Lista zadań do wykonania - Cykle - Miejsca - Baza danych administrator systemu - link służący do wylogowania z systemu - Bieżące seminaria - Nowe ogłoszenie - Szukaj - Pomoc - Moje seminaria - Moje konto - Lista zadań do wykonania - Cykle - Miejsca - Użytkownicy - Logi - Konfiguracja - Komunikaty - Problemy - Baza danych Luty 2006 Strona 15 z 15

16 3.4 Obsługa ogłoszeń tworzenie, modyfikacja, wyszukiwanie, usuwanie Podstawowym zadaniem systemu jest zapewnienie użytkownikom możliwości przeglądania, tworzenia, modyfikowania oraz usuwania z systemu ogłoszeń o seminariach. Każde ogłoszenie w systemie posiada swój unikalny numer id przydzielany w momencie tworzenia, a dane ogłoszenia zapisywane są w dwóch tabelach w bazie danych (szczegółowy opis tabel znajduje się w dokumentacji w rozdziale 2): - tabela seminars_base przechowuje podstawowe informacje na temat ogłoszenia, czyli datę, miejsce, cykl, dane osoby zgłaszającej, ewentualne komentarze do całego seminarium - tabela seminars_details przechowuje informacje na temat referatów odbywających się w ramach seminarium, czyli tytuł referatu(ów), nazwisko referenta(ów), ewentualne streszczenie oraz komentarze do referatu. System zapewnia możliwość tworzenia ogłoszeń prostych (z jednym referentem i jednym referatem), a także bardziej złożonych z wieloma referatami i/lub referentami. W przypadku ogłoszenia prostego jeden rekord w tabeli seminars_base odpowiada dokładnie jednemu w tabeli seminars_details. W przypadku ogłoszenia złożonego, w tabeli seminars_details znajduje się więcej rekordów dla jednego ogłoszenia - tabele seminars_base i seminars_details są skojarzone ze sobą poprzez numer id seminarium. Wszystkie wymienione wyżej akcje można wykonać wykorzystując następujące strony składowe serwisu: Menu Bieżące seminaria Bieżące seminaria to strona zawierająca listę zaplanowanych (przyszłych) seminariów oraz komunikatów, jakie administrator systemu przekazuje użytkownikom. Seminaria ułożone są w kolejności chronologicznej zaczynając od seminariów z terminem najbliższym, a kończąc na seminariach z terminem najbardziej odległym. Istnieje możliwość wyświetlenia wszystkich seminariów z bieżącego miesiąca lub wyłącznie przyszłych seminariów. Administratorzy widzą na liście ogłoszenia znajdujące się w każdym z możliwych stanów (zaplanowane/zatwierdzone, niezatwierdzone, odwołane), zaś użytkownicy podstawowi oraz niezalogowani nie widzą ogłoszeń oczekujących na zatwierdzenie. Luty 2006 Strona 16 z 16

17 Każde wyświetlone ogłoszenie zawiera następujące elementy: - id ogłoszenia - informacje na temat seminarium: o termin o miejsce o referaty (nazwiska i afiliacje referenta(ów), tytuł(y) referatu(ów), ewentualnie streszczenia lub komentarze) o informacje o cyklu do jakiego należy seminarium o informacje na temat osoby zgłaszającej: imię i nazwisko, afiliację, . Administrator systemu dodatkowo otrzymuje informacje na temat telefonu osoby zgłaszającej oraz adresu sieciowego (numer IP oraz nazwa) komputera, z jakiego ogłoszenie zostało stworzone. o ewentualne komentarze dotyczące danego seminarium - przyciski akcji: o każdy użytkownik dostaje przycisk Do druku (doc), po użyciu którego generowany jest dokument w HTML zawierający dane o seminarium. Dokument ten jest następnie przesyłany do przeglądarki, jako strumień danych typu msword, co powoduje otwarcie go np. w programie MS Word i daje możliwość wydrukowania papierowej wersji ogłoszenia. o użytkownik będący właścicielem ogłoszenia oraz administratorzy otrzymują przycisk Modyfikuj, po użyciu którego następuje przekierowanie na stronę, gdzie można dokonać zmian w danym ogłoszeniu. o administrator systemu otrzymuje dodatkowo przycisk Usuń z bazy, który daje możliwość całkowitego usunięcia ogłoszenia z bazy danych Menu Nowe ogłoszenie Nowe ogłoszenie to strona zawierająca formularz zgłaszania nowego seminarium. Część pól obecnych w formularzu to pola obowiązkowe, które należy podać przy tworzeniu ogłoszenia pola te opisane są w formularzu czerwonym tekstem. Pozostałe pola, takie jak komentarze lub streszczenie są polami opcjonalnymi, które użytkownik wypełnia w miarę potrzeby. Standardowo wszystkie pola oprócz terminu seminarium mają wartości puste; termin seminarium ustawiany jest na aktualny czas systemowy serwera www, na którym pracuje system. Luty 2006 Strona 17 z 17

18 Pola obowiązkowe to: - termin seminarium (data, godzina oraz czas trwania) - miejsce gdzie będzie odbywać się seminarium: wybieramy z listy zdefiniowanych miejsc bądź tworzymy nowe - cykl do jakiego należy seminarium, jeżeli jest to seminarium cykliczne: wybieramy z listy zdefiniowanych cykli bądź tworzymy nowy - co najmniej jeden referat, czyli: o imię i nazwisko referenta o afiliacja referenta o tytuł referatu - dane osoby zgłaszającej, czyli: o imię i nazwisko o adres o pochodzenie (afiliacja) o numer telefonu. Termin seminarium wybieramy używając wygodnego kalendarzyka (jako baza kalendarzyka został wykorzystany skrypt javascript ze strony: ( Kalendarzyk wykorzystuje javascript, działa więc w pełni po stronie przeglądarki użytkownika. Rozwiązanie takie posiada zarówno zalety (brak konieczności odświeżania strony po zmianie danych), jak i wady (javascript używa czasu systemowego ustawionego na komputerze użytkownika). W celu uniknięcia błędów spowodowanych różnicami w ustawieniu daty na komputerze użytkownika i serwerze www gdzie działa system, do kalendarzyka zostały dodane elementy języka PHP wymuszające używanie daty serwera. Dzięki tym zmianom, jako poprawną datę system uznaje czas ustalony na serwerze www. Do sprawdzenia podanych przez użytkownika danych służą przyciski Sprawdź wszystkie dane. Po użyciu tego przycisku system sprawdza wszystkie wprowadzone przez użytkownika dane. Po poprawnym wypełnieniu pól obowiązkowych, użytkownik zostaje poinformowany o możliwości zapisania nowego ogłoszenia w bazie, a także o różnych ewentualnych okolicznościach dotyczących tworzonego ogłoszenia, np.: ogłoszenie będzie oczekiwać na akceptację administratora. Bardzo przydatny jest, dostępny w każdej chwili, podgląd tworzonego ogłoszenia, czyli przybliżony wygląd (z różnicą czcionek) na liście seminariów po zapisaniu w bazie Luty 2006 Strona 18 z 18

19 danych. Podgląd ogłoszenia zawiera także informacje na temat ewentualnych błędów w podanych przez użytkownika informacjach. Administrator systemu ma dodatkowo możliwość ustawienia koloru tła osobno dla każdego ogłoszenia. Jeżeli nie skorzysta z tej opcji, ogłoszenie zostanie podkolorowane kolorem standardowym dla wszystkich ogłoszeń. Wszystkie mechanizmy używane przy tworzeniu ogłoszenia stosowane są także w trakcie modyfikowania istniejącego już ogłoszenia. Z modyfikacją ogłoszenia mamy do czynienia po użyciu przycisku Modyfikuj, będącego elementem ogłoszenia na liście bieżących seminariów, liście seminariów stworzonych przez aktualnie zalogowanego użytkownika oraz na liście wyników wyszukiwania. Strona modyfikacji ogłoszenia korzysta z tego samego formularza co strona tworzenia nowego seminarium, lecz wartości wszystkich pól są początkowo ustawione na wartości podane podczas tworzenia tego ogłoszenia. Dodatkowo użytkownicy posiadają prawo modyfikacji właściciela ogłoszenia a także stanu ogłoszenia (rozdział 3.2). Po wprowadzeniu odpowiednich zmian korzystamy z przycisku Zapisz nowe dane. Każde użycie przycisku Zapisz nowe dane inicjuje akcję sprawdzania danych (jak po użyciu przycisku Sprawdź wszystkie dane ) a dopiero potem zapis do bazy danych jeżeli wszystkie informacje są poprawne. Zatwierdzanie ogłoszeń, czyli zmiana stanu z niezatwierdzone na zaplanowane/zatwierdzone odbywa się właśnie podczas procesu modyfikacji ogłoszenia. Administrator systemu posiada także możliwość usuwania ogłoszeń z bazy danych używając przycisku Usuń z bazy, będącego elementem ogłoszenia na liście bieżących seminariów, liście seminariów stworzonych przez aktualnie zalogowanego użytkownika oraz na liście wyników wyszukiwania Menu Szukaj Szukaj to strona systemu dająca możliwość przeszukiwania bazy danych ogłoszeń, cykli oraz miejsc przy zastosowaniu odpowiednich kryteriów: - szukanie z użyciem jednego lub wielu słów kluczowych, a także całych fraz - szukanie seminariów należących do danego cyklu - szukanie seminariów, które odbyły się w danym miejscu - szukanie seminariów według daty: o podanie dokładnego dnia o wcześniej niż podany dzień o później niż podany dzień Luty 2006 Strona 19 z 19

20 o między dwiema datami - wyszukiwanie seminarium o podanym id Menu Moje seminaria Moje seminaria to element menu każdego zalogowanego użytkownika. Na stronie tej znajduje się lista wszystkich ogłoszeń, niezależnie od stanu, utworzonych przez aktualnie zalogowanego użytkownika. Wyświetlanie ogłoszeń na stronach: Bieżące seminaria, Moje seminaria oraz na stronie wyników wyszukiwania wykonywane jest za pomocą jednej funkcji, przez co ogłoszenie ma zawsze taki sam wygląd. Przykładowy wygląd ogłoszenia w widoku administratora systemu 3.5 Plik z parametrami systemu Wszystkie najważniejsze parametry służące do generowania stron systemu zostały zebrane w pliku system_params.php. Zmiana wartości parametru powoduje natychmiastową zmianę na wszystkich stronach systemu. Parametry są dokładniej opisane w dokumentacji w rozdziale Pozostałe funkcjonalności systemu Menu Pomoc Opcja dostępna dla wszystkich użytkowników systemu. Strona ta zawiera podręcznik użytkownika w wersji on-line oraz do pobrania w wersji pdf. Użytkownicy znajdą tutaj również kontakt do administratorów, a także listę znanych problemów jakie występują podczas korzystania z systemu. Luty 2006 Strona 20 z 20

21 3.6.2 Menu Moje konto Opcja dostępna dla każdego zalogowanego użytkownika. Na tej stronie zalogowany użytkownik może dokonać zmian w swoim profilu użytkownika przechowywanym w bazie danych Menu Administracja Lista zadań Opcja dostępna dla administratora systemu oraz administratorów danych. Strona ta zawiera informacje na temat zadań jakie czekają na administratora np. - czy są w systemie cykle, miejsca, ogłoszenia, użytkownicy oczekujący na zatwierdzenie - czy są w systemie błędne wpisy w bazie danych Menu Administracja Cykle Opcja dostępna dla administratora systemu oraz administratorów danych. Strona ta umożliwia administratorom zarządzanie cyklami seminariów. Informacje o cyklach zapisane są w bazie danych (tabela cycles, dokumentacja rozdział 2) Każdy cykl zdefiniowany w systemie opisany jest następującymi parametrami: - nazwa skrócona (maksymalnie 70 znaków): nazwa cyklu pojawiająca się w listach wyboru podczas tworzenia/modyfikowania ogłoszeń oraz w formularzu wyszukiwania - nazwa pełna cyklu (maksymalnie 150 znaków): nazwa cyklu pojawiająca się w ogłoszeniach o seminariach - stan cyklu: o aktywny o niezatwierdzony: cykl oczekujący na zatwierdzenie przez administratora o przedawniony: cykl używany w przeszłości; tylko administrator systemu może tworzyć ogłoszenia w tym cyklu (celem korekty lub uzupełnienia zdarzeń archiwalnych). Administratorzy mogą wykonać następujące akcje: - tworzenie nowych cykli - modyfikowanie istniejących cykli - usuwanie cykli Luty 2006 Strona 21 z 21

22 3.6.5 Menu Administracja Miejsca Opcja dostępna dla administratora systemu oraz administratorów danych. Strona ta umożliwia administratorom zarządzanie miejscami(salami) używanymi podczas tworzenia ogłoszeń. Informacje o miejscach zapisane są w bazie danych (tabela places, dokumentacja rozdział 2). Każde miejsce zdefiniowane w systemie opisane jest następującymi parametrami: - nazwa skrócona (maksymalnie 70 znaków): nazwa miejsca pojawiająca się w listach wyboru podczas tworzenia/modyfikowania ogłoszeń oraz w formularzu wyszukiwania - nazwa pełna (maksymalnie 150 znaków): nazwa miejsca pojawiająca się na listach seminariów - stan miejsca: o aktywny o niezatwierdzony: miejsca oczekujące na zatwierdzenie przez administratora o przedawniony: miejsce używane w przeszłości, tylko administrator systemu może tworzyć ogłoszenia korzystając z tego miejsca (celem korekty lub uzupełnienia zdarzeń archiwalnych) Administratorzy mogą wykonać następujące akcje: - tworzenie nowych miejsc - modyfikowanie istniejących miejsc - usuwanie miejsc Menu Administracja Użytkownicy Opcja dostępna dla administratora systemu. Strona ta umożliwia administratorowi zarządzanie kontami użytkowników zdefiniowanych w systemie. Informacje o użytkownikach zapisane są w bazie danych (tabela users, dokumentacja rozdział 2). Każdy użytkownik systemu opisany jest następującymi parametrami: - login (unikalny dla każdego użytkownika) - imię i nazwisko, afiliacja, numer telefonu, adres - stan użytkownika (rozdział 3.1): o aktywny o nieaktywny o nowy Luty 2006 Strona 22 z 22

23 - parametry dodatkowe: o powiadamianie em: jeżeli ustawiony na TAK to znaczy, że użytkownik wyraził chęć otrzymywania zawiadamiającego o każdym nowym ogłoszeniu o aktualizacja: jeżeli administrator ustawi ten parametr na TAK dla danego użytkownika, oznacza to, że przy kolejnym logowaniu użytkownik zostanie poproszony o sprawdzenie oraz zaakceptowanie/zmianę swoich danych zapisanych w profilu użytkownika o data ostatniego logowania do systemu o data ostatniego tworzenia ogłoszenia w systemie. Administrator systemu może wykonać następujące akcje: - tworzenie nowych użytkowników - modyfikowanie istniejących użytkowników - usuwanie użytkowników Menu Administracja Logi Opcja dostępna dla administratora systemu. Administrator systemu ma możliwość przeglądania zapisanych informacji o zdarzeniach jakie nastąpiły w systemie. Ponieważ każdy log ma określony typ, listę można łatwo filtrować. Istnieje także możliwość zapisania logów do pliku. Logi zapisane są w bazie danych (tabela logs, dokumentacja rozdział 2) Menu Administracja Konfiguracja Opcja dostępna dla administratora systemu. Konfiguracja systemu zapisana jest w bazie danych (tabela configuration, dokumentacja rozdział 2). Administrator ma możliwość zmiany konfiguracji systemu: - konfiguracji logowania, czyli wybrania jakie zdarzenia powinny być zapisywane w bazie logów systemowych - ustawienia, czy system powinien wysyłać e powiadamiające do użytkowników. e do administratora systemu powiadamiające o zdarzeniach systemowych (błędy bazy danych, naruszeniu bezpieczeństwa systemu) wysyłane są zawsze Luty 2006 Strona 23 z 23

24 - ustawienia, czy zatwierdzenie przez administratora jest wymagane, gdy zalogowany użytkownik tworzy/modyfikuje seminarium z nowym/niezatwierdzonym cyklem/miejscem. W przypadku tworzenia nowego cyklu/miejsca przez zalogowanego użytkownika, przed zatwierdzeniem ogłoszenia administrator musi zatwierdzić nowy cykl/miejsce Menu Administracja Komunikaty Opcja dostępna dla administratora systemu. Administrator systemu ma możliwość tworzenia/usuwania/modyfikacji komunikatów jakie przekazuje użytkownikom systemu. Informacje o komunikatach zapisane są w bazie danych (tabela messages, dokumentacja rozdział 2). Komunikaty wyświetlane są wraz z ogłoszeniami na liście Bieżące seminaria. Każdy komunikat opisany jest następującymi parametrami: - treść komunikatu: tagi HTML nie są usuwane z treści komunikatu, co umożliwia np. tworzenie graficznych komunikatów, wstawianie linków do innych stron - typ wyświetlania komunikatu: o według daty: komunikat wyświetlany jest przed wszystkimi seminariami stworzonymi na dany dzień o wyświetlany zawsze: komunikat wyświetlany jest zawsze na początku listy bieżących seminariów Menu Administracja Problemy Opcja dostępna dla administratora systemu. Administrator systemu ma możliwość tworzenia/usuwania/modyfikacji informacji o problemach, jakie zostały zgłoszone przez użytkowników systemu. Informacje o problemach zapisane są w bazie danych (tabela issues, dokumentacja rozdział 2). Lista problemów wyświetlana jest w Menu Pomoc. Każdy problem opisany jest następującymi parametrami: - opis problemu: tagi HTML nie są usuwane z treści problemu co umożliwia np. tworzenie graficznych opisów problemów, wstawianie linków do innych stron itp. - opis rozwiązania: zawiera opis rozwiązania problemu, jeżeli rozwiązanie jest znane - imię i nazwisko zgłaszającego problem. Luty 2006 Strona 24 z 24

25 Menu Administracja Baza danych Opcja dostępna dla administratora systemu oraz administratorów danych. Strona ta zawiera szczegółowe informacje na temat bazy danych: - ilość ogłoszeń w systemie w zależności od typu (przyszłe, przeszłe) oraz stanu (niezatwierdzone, odwołane) - ilość cykli zdefiniowanych w systemie z podziałem w zależności od stanu - ilość miejsc zdefiniowanych w systemie z podziałem w zależności od stanu - ilość użytkowników zdefiniowanych w systemie z podziałem w zależności od stanu - ilość błędnych wpisów w bazie danych: jeżeli są w bazie danych błędne wpisy, to podana jest lista id (ogłoszenia, cykle, miejsca) lub loginów (użytkownicy) niepoprawnych wpisów e powiadamiające W zależności od konfiguracji (rozdział 3.6.8), system wysyła e powiadamiające użytkowników oraz administratorów o sytuacjach zaistniałych w systemie. Sytuacje w jakich system może wysłać to: - jest wysyłany do użytkownika, który stworzył ogłoszenie; otrzymuje on zawiadomienie na adres podany w danych osoby zgłaszającej - jeżeli w systemie pojawi się nowe ogłoszenie w stanie zaplanowane/zatwierdzone, e są wysyłane do użytkowników, którzy wybrali opcję powiadamiania o każdym nowym seminarium - jeżeli administrator akceptuje niezatwierdzone ogłoszenie i zaznaczy odpowiednią opcję, e są wysyłane do użytkowników, którzy wybrali opcję powiadamiania o każdym nowym seminarium - użytkownik otrzymuje , jeżeli złoży prośbę o przypomnienie hasła - użytkownik otrzymuje , jeżeli administrator zmienia stan tego użytkownika i zaznaczy opcję: Powiadom użytkownika o zmianie stanu - administrator systemu otrzymuje , jeżeli do systemu zostanie wprowadzona prośba o nowe konto użytkownika ( Menu Logowanie Chcę posiadać konto w systemie ) - administrator systemu otrzymuje , jeżeli nastąpi błąd bazy danych - administrator systemu otrzymuje , jeżeli w systemie nastąpi naruszenie bezpieczeństwa (użytkownik próbuje otworzyć stronę do której nie ma praw, wystąpi błąd wysyłania a). Luty 2006 Strona 25 z 25

26 IV. Opis budowy systemu 4.1 Struktura katalogów oraz ich zawartość W skład systemu wchodzi 99 plików (zawierających około linii kodu PHP, HTML, CSS oraz javascript), które według zawartości można podzielić na następujące kategorie: - *.php: pliki z kodem PHP i HTML (strony i skrypty) - *.inc: pliki zawierające elementy schematu stron systemu (rozdział 4.3) - *.css: pliki zawierające definicje stylów - *.js: skrypty javascript - *.gif: elementy grafiki. Aby struktura systemu była przejrzysta wprowadzone zostały następujące podkatalogi przechowujące odpowiednią zawartość: - katalog główny zawiera pliki dostępne dla wszystkich użytkowników - katalog admin zawiera szereg podkatalogów, w których mieszczą się strony dostępne jedynie dla administratorów - katalog grafika zawiera pliki graficzne używane przez system - katalog js zawiera skrypty javascript. Szeroko wykorzystywany w systemie jest mechanizm wstawiania plików za pomocą funkcji include języka PHP. Sprawia to, że bezwzględne ścieżki dostępu nie są nigdzie zapisywane, co umożliwia łatwe przenoszenie systemu w obrębie systemu plików serwera www. Luty 2006 Strona 26 z 26

27 4.2 Mechanizmy wymiany informacji wykorzystywane w systemie Wymiana informacji pomiędzy stronami a skryptami systemu zrealizowana jest przy pomocy obsługi formularzy (mechanizmu POST) oraz zmiennych sesyjnych; nie jest stosowane przekazywanie parametrów jako elementów adresu URL strony. Wartości odpowiednich zmiennych zawsze czytane są z jednej z tablic przechowywanych po stronie serwera: - $_SESSION jeżeli odczytujemy wartość zmiennej sesyjnej - $_POST jeżeli odczytujemy parametry przesłane metodą POST z formularza. Poniższy schemat ilustruje sposób wymiany danych używany w całym systemie: Po uzupełnieniu i przesłaniu formularza ze strony, dane zostają przesłane metodą POST do skryptu obsługującego ten formularz. Skrypt odczytuje wartości odpowiednich pól formularza zapisanych w tablicy $_POST i analizuje ich zawartość. Po zakończeniu analizy i wykonaniu potrzebnych operacji ustawiane są odpowiednie zmienne sesyjne w tablicy $_SESSION i następuje przekierowanie na stronę, która wyświetla efekt działania skryptu. Przekierowanie może nastąpić na stronę, na której wypełniany był formularz (np. w przypadku podania błędnych danych), ale może to być także całkiem inna strona (np. informująca o pomyślnym zakończeniu operacji). Luty 2006 Strona 27 z 27

28 4.3 Generowanie stron systemu przy użyciu plików schematu Wszystkie strony będące częścią systemu są generowane przy użyciu plików schematu. Generacja stron polega na włączeniu dwóch plików schematu do kodu strony przy użyciu funkcji include języka PHP: - schema_1.inc: generuje nagłówek strony oraz menu - schema_2.inc: generuje stopkę strony. Sprawia to, że wszystkie strony systemu składają się z 3 bloków danych, co ilustruje poniższy schemat, na którym odpowiednie kolory oznaczają przełożenie działania funkcji include na wygląd generowanej strony: Przykład generowania strony na podstawie strony logowania (login.php) Zastosowana technika sprawia, że zmiana w jednym z plików schematu powoduje automatycznie zmianę na wszystkich stronach systemu, co jest bardzo dogodne i oszczędne. W Internecie często spotykamy strony, których menu staje się niewidoczne przy przewijaniu dłuższej zawartości strony. Jest to poważna niedogodność, której należy unikać. W tym celu menu systemu zostało unieruchomione przy pomocy arkuszy stylów CSS, a dokładniej atrybutu position: fixed, który zapewnia wyświetlanie elementu zawsze w tym samym miejscu okna przeglądarki. Jest to bardzo dobry sposób emulowania ramek (frames). Ponieważ Internet Explorer niepoprawnie interpretuje atrybut position, konieczne było utworzenie osobnego pliku ze stylami dla IE. W związku z tym konieczne Luty 2006 Strona 28 z 28

29 jest wykrywanie typu przeglądarki korzystającej z systemu. Ostatecznie system korzysta z 3 plików ze stylami: - style.css: zawiera definicje stylów wspólne dla wszystkich przeglądarek (style, przycisków, tabel) - style_fixed4all.css: zawiera style powodujące unieruchomienie menu we wszystkich przeglądarkach oprócz IE - style_fixed4ie.css: zawiera style powodujące unieruchomienie menu w IE. Unieruchomienie menu wymagało podziału strony na 2 bloki (div): - blok o nazwie sidebar : menu zawsze wyświetlane w tym samym miejscu okna przeglądarki - blok o nazwie content : prawa, ruchoma część okna zawierająca pozostałe dane. Ilustruje to poniższy schemat: div sidebar div content Style zastosowane w systemie powodują poprawne działanie menu w najpopularniejszych przeglądarkach internetowych, czyli Internet Explorer, Mozilla, Mozilla Firefox, Netscape, Opera. Istnieje także grupa przeglądarek nie wspierających atrybutu position: fixed, np. Konqueror dołączany do interfejsu graficznego KDE systemów Unix/Linux. W tych przeglądarkach, przy przewijaniu zawartości strony, menu jest także przewijane i staje się niewidoczne. Style CSS są interpretowane i obsługiwane wyłącznie przez przeglądarkę użytkownika. Użycie stylów w opisany powyżej sposób obciążyło przeglądarkę w znacznym stopniu, co spowodowało zauważalne spowolnienie Luty 2006 Strona 29 z 29

30 pracy systemu na starszych komputerach. Na nowych, szybkich maszynach przeglądarki nie wykazują podobnych efektów. 4.4 Baza danych MySQL Wszystkie informacje dostępne w systemie przechowywane są w bazie danych MySQL. Szczegółowy opis struktury tabel oraz ich wzajemnych relacji znajduje się w dokumentacji dołączonej do pracy (dokumentacja rozdział 2). Wszystkie strony i skrypty systemu stosowane do wydobywania informacji z bazy danych używają specjalnie przygotowanych funkcji języka PHP, zebranych w pliku functions_database.php. Funkcje te najczęściej przyjmują parametry wejściowe, w zależności od których budowane jest zapytanie do bazy danych. Po wykonaniu zapytania funkcje zwracają wyniki w postaci tablic z rekordami zawierającymi interesujące nas dane. Po wykonaniu każdego zapytania uruchamiana jest funkcja check_mysql_result, która sprawdza, czy podczas zapytania nie pojawił się błąd. Jeżeli nastąpił błąd bazy, użytkownik przekierowywany jest na stronę zawierającą informację o błędzie. Jednocześnie następuje próba zapisu logu z wydarzenia, która w zależności od rodzaju usterki bazy może się nie udać, a dodatkowo wysyłany jest do administratora systemu informujący o zaistniałej sytuacji. zawiera nazwę funkcji i treść zapytania, które wywołały błąd, a także dostarczany przez serwer MySQL opis błędu, który wystąpił. Zaimportowanie z dawnego systemu wszystkich ogłoszeń archiwalnych z lat 1998 do 2005, spowodowało powiększenie bazy danych o około 1640 ogłoszeń i wpłynęło na szybkość wykonywania zapytań, co ogólnie spowolniło pracę systemu. Aby zaimportować archiwum, miałem do dyspozycji wszystkie ogłoszenia zapisane w postaci HTML. Dokładna analiza tych plików pokazała, że odpowiednie elementy ogłoszeń znajdują się przeważnie pomiędzy odpowiednimi sekwencjami tagów HTML. Umożliwiło to analizowanie ogłoszeń archiwalnych przy użyciu wyrażeń regularnych. Stworzony został skrypt PHP parse_archive.php, który analizując plik z ogłoszeniami, jednocześnie łączy się z bazą danych zapisując tam ogłoszenia. Skrypt dołączony jest do pracy na płycie CD, a dokładniej opisany w dokumentacji dołączonej do systemu w rozdziale 5.2. Obecna wielkość bazy danych zawierających około 1860 ogłoszeń wynosi 1,2 Mb, w tym około 700 kb na tabele zawierające ogłoszenia. Wynika z tego, że średnio przypada około Luty 2006 Strona 30 z 30

31 370 bajtów na jedno ogłoszenie. Według danych archiwalnych ( ), średnia ilość ogłoszeń tworzonych przez użytkowników w ciągu roku wynosi 250. Przyjmując takie założenie można wyliczyć, że z każdym rokiem baza danych powinna zwiększać swoje rozmiary o około 100 kb. 4.5 Instalacja systemu Aby uruchomić system na serwerze potrzebne są: - serwer www (np. Apache) wraz z obsługą PHP: może pracować w każdym ustawieniu safe_mode oraz register_globals serwera, lecz zalecane jest ustawienie: o safe_mode=on o register_globals=off o track_vars = on - możliwość połączenia do bazy danych MySQL: adres IP serwera MySQL, nazwa oraz hasło użytkownika w bazie danych Instalacja systemu odbywa się w następujących krokach: 1. utworzenie bazy MySQL o dowolnej nazwie 2. utworzenie struktury tabel korzystając z odpowiedniego skryptu 3. skopiowanie kodu źródłowego systemu do lokalizacji, pod którą ma być dostępny dla użytkowników 4. modyfikacja parametrów systemu (plik system_params.php ). Powyższa procedura opisana jest dokładnie w dokumentacji dołączonej do systemu na płycie CD, w rozdziale 5.1. Po wykonaniu powyższych kroków system jest gotowy do użytku. 4.6 Bezpieczeństwo systemu System używa następujących mechanizmów zwiększających bezpieczeństwo, mających na celu uniemożliwienie dostępu do informacji osobom niepowołanym: Luty 2006 Strona 31 z 31

32 - kontrola informacji zapisanych w sesji: strony przeznaczone dla użytkowników zalogowanych oraz administratorów sprawdzają czy użytkownik ma prawo do oglądania danej strony; jeżeli nie, to użytkownik jest informowany o takim fakcie - logowanie zdarzeń i wysyłanie po stwierdzeniu naruszenia bezpieczeństwa, system zapisuje log o takim wydarzeniu, oraz wysyła do administratora systemu. - wykorzystanie odpowiednich mechanizmów przesyłania informacji między elementami systemu (rozdział 4.2) - możliwość pracy w trybie safe_mode=on serwera. 4.7 Ograniczenia, możliwości rozbudowy i udostępniania systemu Ograniczenia systemu: - obciążenie przeglądarki przez style (rozdział 4.3) - nieoptymalny kod - obciążenie bazy danych systemu przez ogłoszenia archiwalne. Możliwości rozbudowy systemu: - łatwość dodawania nowych stron poprzez wykorzystanie plików schematu - dodanie terminarza i rezerwacji sal: możliwość wyświetlenia zajętości sal w podanym przez użytkownika dniu/okresie - rozbudowa interfejsu owego o dodatkowe funkcje, np. użytkownicy mogliby wybierać interesujący ich cykl seminariów i otrzymywać e powiadamiające o nowych seminariach pojawiających się w tym cyklu; obecnie użytkownicy informowani są em o wszystkich nowych seminariach. - dodanie administratorom systemu możliwości masowego wykonywania niektórych operacji np.: usuwania ogłoszeń, przypisywania ogłoszeń do cyklu/miejsca - zastosowanie obiektowości kodu PHP - możliwość dodania zapytań zagnieżdżonych do bazy danych (wymusza użycie serwera MySQL w wersji minimum 4.1). Luty 2006 Strona 32 z 32

33 Możliwości udostępniania systemu. Są dwa sposoby udostępnienia systemu innym jednostkom organizacyjnym: - osobny egzemplarz systemu dla każdej jednostki dydaktycznej: ten sposób polega na umieszczeniu osobnego egzemplarza kodu systemu oraz bazy danych dla każdej jednostki - rozbudowa tabel bazy o dodatkowe pole identyfikujące jednostkę dydaktyczną: poprzez dodanie do tabel nowego pola identyfikującego jednostkę dydaktyczną do jakiej odnosi się dany rekord. Sposób pierwszy jest o wiele łatwiejszy do zrealizowania i polecam go przyszłym użytkownikom systemu. Ponieważ funkcje zawierające zapytania do bazy danych umieszczone są w jednej bibliotece, można w łatwy sposób udostępnić innym systemom wydobywanie potrzebnych informacji z bazy danych seminariów. Wystarczy aby zewnętrzny system połączył się z bazą seminariów oraz skorzystał z odpowiedniej funkcji z biblioteki systemu seminariów. Luty 2006 Strona 33 z 33

34 V. Podsumowanie i podziękowanie Zautomatyzowany system do zarządzania seminariami powstał jako odpowiedź na konkretne zapotrzebowanie Wydziału FAiIS UJ. Wykonany projekt spełnia postawione wymagania, jest funkcjonalny oraz kompatybilny ze wszystkimi najpopularniejszymi przeglądarkami internetowymi. Na pewnym etapie pracy została podjęta decyzja o testowym wykorzystaniu nowo powstałego systemu w miejsce dotychczas działającej wersji. Udostępnienie użytkownikom nowego serwisu zakończyło się sukcesem, pozwoliło na wykrycie oraz naprawę drobnych błędów istniejących w systemie, a także na wykonanie pewnych ulepszeń. W trakcie tworzenia projektu konieczne okazało się rozbudowywanie niektórych funkcjonalności. W rezultacie powstał system zapewniający użytkownikom wykonywanie wielu czynności. Jako najciekawsze funkcjonalności występujące w systemie warto wymienić wykorzystanie stylów CSS do unieruchomienia menu, użycie plików ze schematami, możliwość wymuszenia przez administratora systemu aktualizacji danych użytkowników, możliwość logowania się administratora na konta innych użytkowników oraz mechanizm komunikatów. Obecnie system używany jest wyłącznie na Wydziale FAiIS UJ, lecz z powodzeniem mógłby być udostępniony innym jednostkom organizacyjnym. Mam nadzieję, że łatwość instalacji oraz rozbudowy przyczynią się do wzrostu zainteresowania systemem oraz sprawią, że będzie on szerzej używany. Pragnę w tym miejscu podziękować Panu mgr Jerzemu F. Gieruli, który był autorem i administratorem systemu używanego poprzednio (w latach ) i inicjatorem oraz niestrudzonym konsultantem, wnikliwym analitykiem i krytykiem budowanego przeze mnie systemu. Luty 2006 Strona 34 z 34

35 Bibliografia: Luke Welling, Laura Thomson PHP i MySQL. Tworzenie stron WWW. Vademecum profesjonalisty. Wydanie trzecie, Helion 2005 HTML: HTML 4.01 Specification: kurs języka HTML: CSS: CSS validator: CSS tutorial: JAVASCRIPT: javascript tutorial: javascript kompendium: PHP: strona główna dokumentacji: funkcje daty i czasu: obsługa protokołu HTTP: poczta elektroniczna: obsługa MySQL: obsługa zmiennych napisowych: obsługa sesji: MySQL: strona główna dokumentacji: Luty 2006 Strona 35 z 35