Program Rozwoju Gminy Kargowa na lata

Transkrypt

1 Program Rozwoju Gminy na lata CZĘŚĆ II Planowanie i priorytety, 8 1 kwietnia 2016 r. Odrzański, 28 października 2015 r.

2 Zleceniodawca: Gmina ul. Rynek NIP: REGON: Wykonawca: Biuro Ekspertyz i Rozwoju Gospodarczego Sp. z o. o. ul. Kokosowa 15/2 Zielona Góra KRS NIP REGON

3 Spis treści Wprowadzenie Podstawy prawne Metodologia Synteza diagnozy Analiza SWOT Plan operacyjny Program Rozwoju Gminy na lata PLAN FINANSOWY REALIZACJI PROGRAMU ROZWOJU System monitorowania i ewaluacji Programu Rozwoju Gminy na lata Załącznik nr Załącznik nr Spis tabel Tabela 1 Analiza SWOT w obszarze funkcjonalnym Jakość życia Tabela 2 Analiza SWOT w obszarze funkcjonalnym Potencjał gospodarczy Tabela 3 Analiza SWOT w obszarze funkcjonalnym Kapitał ludzki Tabela 4 Analiza SWOT w obszarze funkcjonalnym Komunikacja, położenie Tabela 5 Analiza SWOT w obszarze funkcjonalnym Atrakcyjność przyrodnicza i potencjał turystyczny Tabela 6 Analiza SWOT w obszarze funkcjonalnym Zarządzanie rozwojem Tabela 7 Analiza SWOT szanse i zagrożenia Tabela 8 Kluczowe działania. Cel operacyjny I Tabela 9 Wskaźniki do monitorowania Tabela 10 Kluczowe działania - Cel operacyjny I Tabela 11 Wskaźniki do monitorowania Tabela 12 Kluczowe działania. Cel operacyjny II Tabela 13 Wskaźniki do monitorowania Tabela 14 Kluczowe działania. Cel operacyjny II Tabela 15 Wskaźniki do monitorowania Tabela 16 Kluczowe działania. Cel operacyjny II Tabela 17 Wskaźniki do monitorowania Tabela 18 Kluczowe działania. Cel operacyjny III Tabela 19 Wskaźniki do monitorowania Tabela 20 Kluczowe działania. Cel operacyjny III Tabela 21 Wskaźniki do monitorowania Tabela 22 Kluczowe działania. Cel operacyjny III Tabela 23 Wskaźniki do monitorowania Tabela 24 Kluczowe działania. Cel operacyjny III Tabela 25 Wskaźniki do monitorowania Tabela 26 Kluczowe działania. Cel operacyjny II

4 Tabela 27 Wskaźniki do monitorowania Tabela 28 Kluczowe działania. Cel operacyjny II Tabela 29 Wskaźniki do monitorowania Tabela 30 Kluczowe działania. Cel operacyjny II Tabela 31 Wskaźniki do monitorowania Tabela 32 Kluczowe inwestycje planowane do realizacji w Gminie w okresie

5 Wprowadzenie Program Rozwoju Gminy na lata jest podstawowym i najważniejszym dokumentem samorządu gminy określającym obszary, cele i kierunki interwencji polityki rozwoju, w kompetencjach realizowanych przez władze gminy. Dokument ten uwzględnia potrzeby i oczekiwania całej wspólnoty gminnej. W systemie zarządzania polityką rozwoju, Program Rozwoju Gminy, pełniący zarazem rolę strategii rozwoju, spełnia kluczową rolę, jako generalny plan postępowania władz samorządowych, partnerów gospodarczych i społecznych. Mogą się oni na ten dokument powoływać w procesie pozyskiwania środków zewnętrznych oraz w oparciu o niego budować własne plany strategiczne. Dzięki temu dokument ten jest również narzędziem kierowania i intensyfikowania współpracy z partnerami samorządowymi, biznesowymi i pozarządowymi. Realizacja przyjętych kierunków działań Gminy, nierzadko będzie się wiązać z podejmowaniem współpracy pomiędzy samorządami wszystkich szczebli, partnerami społecznymi i prywatnymi. Stąd też Program nie obejmuje wyłącznie zadań będących w kompetencjach samorządu gminnego, ale wskazuje na rozwiązania niezbędne dla stałego i efektywnego rozwoju całej wspólnoty lokalnej. Przedmiotowy dokument zawiera syntetyczny opis wyników diagnozy wielosektorowej, analizę SWOT, wizję, misję, cel nadrzędny, a także cele operacyjne wraz z wykazem kluczowych działań. Częścią wieńczącą opracowanie jest natomiast opis sposobu monitorowania, ewaluacji i aktualizacji strategii. 5

6 1. Podstawy prawne Podstawą prawną uchwalenia Programu Rozwoju Gminy na lata jest Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 1990 Nr 16 poz. 95, z 2013 r. poz. 594, 1318, z 2014 r. poz. 379, 1072, z 2015 r. 1045). Artykuł 18 tejże ustawy mówi, że do wyłącznej właściwości Rady Gminy należy m.in. uchwalanie programów gospodarczych i przyjmowanie programów rozwoju w trybie określonym w przepisach o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. 2. Metodologia Procedura formułowania Programu Rozwoju Gminy na lata była złożonym procesem, w ramach którego należy wymienić następujące etapy: Etap I Przygotowanie do wdrożenia (decyzja o przygotowaniu dokumentu), Etap II Przygotowanie diagnozy (analiza wielosektorowa i analiza SWOT), Etap III Hierarchizacja celów (sformułowanie wizji, misji, celu nadrzędnego, celów operacyjnych i kluczowych działań), Etap IV Implementacja strategii (określenie zasad monitorowania i ewaluacji). 3. Synteza diagnozy Położenie gminy Gmina położona jest w środkowo-wschodniej części województwa lubuskiego, w powiecie zielonogórskim, w odległości 40 km od Zielonej Góry, 90 km od Poznania i 120 km od granicy niemieckiej. Powierzchnia gminy zajmuje obszar 129 km2. Stolicą gminy jest miasto, leżące nad Obrzycą. Ponadto w skład gminy wchodzi 9 sołectw. Gmina miejsko wiejska jest położona we wschodniej części Euroregionu Sprewa Nysa - Bóbr będącego stowarzyszeniem polskich gmin z powiatami i miastami Republiki Federalnej Niemiec, obejmujący po polskiej stronie południową i środkową część województwa lubuskiego. Potencjał demograficzny W okresie obserwuje się wzrost liczby mieszkańców Gminy. W 2006 r. w Gminie zamieszkiwało 5755 osób (w tym 2940 kobiet i 2815 mężczyzn). Na koniec 2014 r. według danych Głównego Urzędu Statystycznego liczba ta wynosiła 5860 osób (w tym 3017 kobiet i 2843 mężczyzn). Na terenie analizowanej jednostki samorządu terytorialnego średnie saldo migracji gminnych wewnętrznych w okresie wyniosło -6. Warto dodać, że w latach 2005, 2006, 2008, 2012 i 2013 zanotowano ujemne saldo migracji. Kolejnym ważnym wskaźnikiem przy analizie trendów demograficznych Gminy jest zwiększająca się liczba mieszkańców. To z pewnością wyróżnia gminę spośród innych tego typu jednostek samorządu terytorialnego. 6

7 Wzrost liczby mieszkańców Gminy w wielu przypadkach przekłada się bezpośrednio na pozytywne efekty społeczno-gospodarcze dla gminy: wzrost ilości podatków z tytułu PIT pośrednio wpływających do budżetu (37,42% od każdej złotówki zapłaconej z tytułu PIT) oraz wzrost wpływów z podatków i opłat lokalnych. Za główne centra rozwoju w Gminie dysponujące największym potencjałem demograficznym należy uznać przede wszystkim: Miasto (3689 mieszkańców), Wieś Smolno Wielkie (628 mieszkańców), Wieś Chwalim (399 mieszkańców), Wieś Karszyn (305 mieszkańców), Wieś Stary Jaromierz (208 mieszkańców). Dane dotyczące struktury ludności, a w szczególności liczby osób w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym i poprodukcyjnym są zbliżone do ogólnych tendencji zaobserwowanych na terenie Powiatu Zielonogórskiego, a także Lubuskiego i Polski. W okresie wzrosła liczba mieszkańców w wieku poprodukcyjnym z 764 do 983, jednocześnie zanotowano spadek ludności w wieku przedprodukcyjnym. Rynek pracy Wskaźnik bezrobocia, mierzony jako udział zarejestrowanych bezrobotnych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym był w Gminie niższy niż w województwie lubuskim i w 2014 r. wyniósł 6,6 % (w regionie 12,8%). W stosunku do 2004 r. sytuacja na analizowanym obszarze uległa znacznej poprawie, wówczas wskaźnik bezrobocia wynosił 12,9%, był jednakże również niższy od regionalnego (15,2%). Edukacja Współczynnik skolaryzacji na poziomie podstawowym wyniósł 91,30%, a na poziomie gimnazjalnym 94,87%. W 2014 r. w Gminie funkcjonowało 1 Gimnazjum Publiczne oraz 1 Zespół Szkolno- Przedszkolny (Szkoła Podstawowa i Przedszkole). Przedszkole wraz z 1 oddziałem przedszkolnym dysponuje łącznie 125 miejscami. Na obszarze Gminy zaobserwować można ogólną tendencję zmniejszania się liczby uczniów. W latach liczba uczniów szkół podstawowych zmniejszyła się z 458 do 362, a gimnazjów z 262 do 185. W analogicznym okresie zjawisko powyższe (w podobnej skali) wystąpiło również w województwie lubuskim i powiecie zielonogórskim. Aktywność społeczna Porównanie informacji dotyczących frekwencji wyborczej wskazuje na Gminę Kargową (40,01%), jako gminę charakteryzującą się niższym niż w Polsce poziomem uczestnictwa w wyborach ogólnokrajowych (46,18%). Dla przykładu w 2011 r. frekwencja w kraju w wyborach parlamentarnych wyniosła 48,92%, a w gminie 43,81%, w wyborach prezydenckich w 2015 r. (I tura), kraj - 55,34%, gmina 41,78%. Ważniejsze organizacje pozarządowe: Uczniowski Klub Sportowy,,Dąbrówka, Miejski Klub Sportowy,,Cargovia, Kargowski Uniwersytet Trzeciego Wieku, Lubuski Klub Turystyczny,,Agroś, Centrum Wspierania Rozwoju Społecznego Zdrowie 7

8 W 2014 r. na obszarze gminy funkcjonowały 3 zakłady opieki zdrowotnej, Udzielono porad w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej. Opieka społeczna Ze świadczeń opieki społecznej skorzystało w 2014 r. 446 osób, co oznacza spadek tej liczny w stosunku do roku 2013 (480 osób). Wartość środków przeznaczonych na opiekę społeczną w Gminie wyniosła w 2014r ,58 zł, co stanowiło jeden z ważniejszych wydatków sztywnych planu dochodów i wydatków gminy. Kultura Zadania z zakresu organizacji życia kulturalnego w mieście realizuje Gminne Centrum Kultury (GCK) i Biblioteka Publiczna, wpisane do rejestru instytucji kultury. Ważniejsze imprezy kulturalne: Konkurs literacki im. Eugeniusza Paukszty, Święto Czekolady, Festiwal filmowy obecnie w odbywały się seanse w ramach Lubuskiego Lata Filmowego, co odbywało się w miejsce organizowanego w ubiegłych latach Festiwalu Kozzi Gangsta Film. Przedsiębiorczość W 2014 roku w Gminie zarejestrowanych było 533 podmiotów gospodarczych. Od 2012 roku ilość podmiotów wzrosła o ponad 5%. Na terenie Gminy dominują mikro i małe przedsiębiorstwa, jest jedno duże przedsiębiorstwo: Nestle Polska, które jest zarazem największym pracodawcą w Gminie (ok. 700 etatów). Najwięcej, bo około 75% podmiotów zarejestrowanych jest w miejscowości. Struktura podmiotów według sekcji pokazuje wysoki udział podmiotów z branż: Handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle, budownictwo, przetwórstwo przemysłowe. Turystyka Gmina posiada wiele walorów turystycznych. O jej atrakcyjności turystycznej decydują w szczególności: urozmaicona rzeźba terenu i krajobraz, duże kompleksy leśne obfitujące w grzyby, jagody, liczne gatunki zwierzyny łownej, trzy obfitujące w ryby jeziora: Linie i Wojnowskie oraz położone w lesie jezioro Zacisze koło Chwalimia, malowniczo położone ośrodki wypoczynkowe, zabytki. Zabytki: Pałac - dawna siedziba właścicieli miasta - rodziny Unrug - pochodzi z XVII wieku; Ratusz - piętrowy, czteroskrzydłowy z małym wewnętrznym dziedzińcem i kwadratowa wieża. Swój obecny kształt zawdzięcza rozbudowie w 1856 r. i późniejszym przeróbkom; Kościół poewangelicki - obecnie pomocniczy, Św. Maksymiliana Kolbego, wzniesiony w latach w miejscu starej budowli; Kościół parafialny - Św. Wojciecha, wybudowany w 1882 r. Przebudowany w 1932r. nawiązuje stylowo do romanizmu i gotyku; Kościół filialny w 8

9 Karszynie - zbudowany w 1792 r., klasycystyczny z zabytkowym wnętrzem; Pałac w Wojnowie - wzniesiony w miejscu starego w 1910 r. w formie neobarokowej. W 2014 r. na obszarze Gminy funkcjonowało 9 ośrodków oferujących noclegi, łącznie 311 noclegów. Rolnictwo i leśnictwo Lasy na terenie gminy zajmują powierzchnie ha, co stanowi prawie 49% powierzchni gminy. Użytki rolne stanowią 43,06% powierzchni gminy tj ha. Od lat dziewięćdziesiątych systematycznie zmniejsza się ekonomiczne znaczenie rolnictwa i leśnictwa w rozwoju Gminy. Złoża naturalne Już ponad dwadzieścia lat temu na terenach Gminy, jak również na terenach Gmin Babimost, Zbąszyń i w rejonie Wilcza zostały odkryte przez PGNiG złoża gazu ziemnego, jednak jakość tych pokładów nie pozwalała ich wówczas wykorzystać. Dzisiaj, kiedy procesy technologiczne oczyszczania gazu są na zawansowanym poziomie możemy mieć nadzieję, że w niedługim okresie i złoża Gminy będą eksploatowane. Sfera środowiska Obszar Gminy pod względem morfologicznym należy do czterech jednostek morfologicznych: Kotliny Kargowskiej, Rowu Grójeckiego, Wału Zbąszynkowskiego i Pagórków Sulęcińsko Świebodzińskich. Główne cieki wodne: rzeki Obrzyca - prawy dopływ Odry oraz Gniła Obra - prawy dopływ Obrzycy. Istotnym elementem w hydrografii terenu są jeziora: Jezioro Wojnowskie Wschodnie o powierzchni - 73,5 ha, Jezioro Wojnowskie Zachodnie o powierzchni ha, Jezioro Liny o powierzchni - 27,68 ha, Jezioro Zacisze o powierzchni - 2,7 ha. Infrastruktura komunalna Gmina posiada stosunkowo dobrze rozwiniętą sieć wodociągową. Wg danych z GUS z dnia długość czynnej sieci rozdzielczej wynosi 31,2 km (miasto -19,2 km, obszar wiejski 12 km), korzysta z niej około 77,6% mieszkańców gminy, odnotowano 1040 przyłączeń prowadzących do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania. Natomiast średnie zużycie wody w 2013 roku w gospodarstwach domowych na 1 mieszkańca wynosi 22,5 m 3. Systemem kanalizacji istnieje w tylko mieście. Długość sieci kanalizacyjnej wynosi 21,7 km. Gmina posiada 3 stacje uzdatniania wody, 1 lokalną oczyszczalnię ścieków oraz 43 przydomowe oczyszczalnie ścieków. Oczyszczalnia ścieków jest oczyszczalnia typu mechaniczno-biologiczna Lemna, w której wykorzystuje się między innymi zjawisko redukcji zanieczyszczeń w stawach biologicznych zaszczepionych rzęsą wodną. Odbiornikiem oczyszczonych ścieków jest Kanał Dźwiński, do którego ścieki dopływają poprzez rowy melioracyjne o symbolach DWA-1 i DW-A. Tabela 1 Ludność korzystająca z infrastruktury wodnej, kanalizacyjnej i gazowej 9

10 Dostawa gazu ziemnego zaazotowanego GZ-41,5 odbywa się poprzez gazociąg przesyłowy Dn80 Wolsztyn. Ze stacji redukcyjnej w gazociąg średniociśnieniowy doprowadza gaz poprzez wsie Chwalim i Wojnowo do wsi Smolno Wielkie. Pozostałe wioski nie są zgazyfikowane. Przez obszar gminy przebiega jedna droga krajowa: nr 32 Zielona Góra - Sulechów - Stęszew Poznań /14.4km/, która obecnie przebiega przez miejscowości Chwalim i Kargową. Podstawowym utrudnieniem występującym na tym odcinku jest ruch tranzytowy przebiegający przez obie te miejscowości. Droga bezpośrednio sąsiaduje z gęsto usytuowanymi budynkami mieszkalnymi, co w efekcie tworzy tzw. wąskie gardło. Szerokość chodników pomiędzy drogą a budynkami wynosi w granicach 1,0 do 1,7 m. Gospodarka odpadami Organizacją zbiórki i zagospodarowania odpadów komunalnych, jak również organizacją stałych punktów selektywnej zbiórki, sprawozdawczością i kampanią edukacyjnoinformacyjną na terenie gminy miejsko-wiejskiej zajmuje się Związek Gminny "Eko Przyszłość. Oprócz firmy obsługującej i dbającej o terminowy ich odbiór, otwarto Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych w, zlokalizowany na terenie byłego Składowiska Odpadów w przy ulicy Zamieści. Finanse gminy Dochody Gminy w badanym okresie wykazują tendencję wzrostową. W 2004 r. dochody Gminy wyniosły ponad 8,8 mln złotych, dziesięć lat później ponad 21 mln złotych. Wynika to ze wzrostu dochodów z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych, osób prawnych oraz podatków i opłat lokalnych, a także wzrostu subwencji i dotacji z budżetu państwa oraz środków z Unii Europejskiej. Wydatki z budżety Gminy stopniowo zwiększały się do 2010 r. Wtedy to wskaźnik ten wyniósł ponad 20,1 mln zł. Od tego momentu widoczna jest mała tendencja spadkowa. W 2014 r. znów zanotowano wzrost wydatku, spowodowany zaciągniętymi kredytami do kwoty ponad 25 mln zł. Największe wydatki majątkowe gmina poniosła w 2014 r. ponad 9 mln złotych. Średnia wartość wydatków majątkowych na przestrzeni ostatnich dziesięciu lat wyniosła 4,8 mln złotych. Wskaźnik dochodu podatkowego Gg w analizowanych okresie był nieco niższy od wskaźnika Gg dla kraju w tych samych latach. 4. Analiza SWOT Analiza SWOT stanowi jedną z najpopularniejszych metod diagnozy sytuacji,. Służy porządkowaniu i segregacji informacji, dzięki czemu stanowi użyteczną pomoc przy dokonywaniu oceny zasobów i otoczenia danej jednostki samorządu terytorialnego, ułatwia też identyfikację problemów i określenie priorytetów rozwoju. 10

11 Nazwa SWOT to skrót od pierwszych liter angielskich słów, stanowiących jednocześnie pola przyporządkowania czynników, mogących mieć wpływ na powodzenie planu strategicznego silne strony (strenghts), słabe strony (weaknesses), szanse (opportunities) i zagrożenia (threats): STRENGHTS, czyli silne strony, WEAKNESSES, czyli słabe strony, OPPORTUNITIES, czyli szanse, THREATS, czyli zagrożenia. Zgodnie z powyższym, czynniki rozwoju podzielić można na wewnętrzne, na które społeczność lokalna ma wpływ (silne i słabe strony), oraz na czynniki zewnętrzne umiejscowione w bliższym i dalszym otoczeniu jednostki (szanse i zagrożenia). Podział ten dokonuje się również według innego kryterium, co pozwala zidentyfikować: czynniki pozytywne, czyli atuty i szanse, oraz czynniki negatywne, czyli słabe strony i zagrożenia. Analizę SWOT dla Gminy przeprowadzono w układzie sześciu obszarów funkcjonalnych, mających, zgodnie z przeprowadzoną wcześniej, ekspercką diagnozą społecznogospodarczą, kluczowe znaczenie dla rozwoju gminy: Jakość życia, Potencjał gospodarczy, Kapitał ludzki, Komunikacja, położenie, Atrakcyjność przyrodnicza, potencjał turystyczny i środowisko, Zarządzanie rozwojem Analiza SWOT w obszarze funkcjonalnym Jakość życia Tabela 2 Analiza SWOT w obszarze funkcjonalnym Jakość życia. Jakość życia SILNE STRONY SŁABE STRONY Czyste środowisko (stosunkowo niewiele dużego przemysłu, przestrzeganie norm środowiskowych). Wysoka aktywność społeczna w zakresie sportu i rekreacji. Stosunkowy prosty dostęp do sektora usług i rozrywki dla części mieszkańców gminy prężnie działające w tym zakresie Gminne Centrum Kultury, bliskość do tzw. Zielonogórskiego Obszaru Funkcjonalnego (Sulechów, Zielona Góra) i Wolsztyna (woj. wielkopolskie). Dobry dostęp do miejsc integracji społecznej (Gminne Centrum Kultury, Gminna Biblioteka, świetlice wiejskie, remizy OSP). Względnie dobrze rozwinięta baza sportowo- Ograniczony dostęp do lekarza rodzinnego oraz specjalistycznych usług medycznych. Za małe nakłady na modernizację infrastruktury i doposażenie instytucji oświatowych i kulturalnych w stosunku do istniejących potrzeb. Pogłębiające się problemy społeczne, związane z korzystaniem z pomocy społecznej na obszarach wiejskich. Niewystarczająca liczba mieszkań komunalnych, socjalnych. Niedostosowanie budynków użyteczności publicznej do potrzeb osób niepełnosprawnych. Ograniczony dostęp do opieki przedszkolnej 11

12 rekreacyjna na terenie miejskim, Dobry dostęp do usług administrac`ji samorządowej, w tym oświaty m.in. dzięki systemowi e-usług Względnie nieduże bezrobocie, dzięki dostępności miejsc pracy m.in., w Nestle Polska (ograniczona liczba miejsc w przedszkolu; lokalizacja tylko w ). Niewystarczające inwestycje w wiejską infrastrukturę społeczną (konieczna modernizacja świetlic wiejskich w: Wojnowie, Smolnie Małym, Jaromierzu i Dąbrówce; za mało miejsc sportowo-rekreacyjnych w miejscowościach Gminy i w ) Zły stan techniczny boisk sportowych w Smolnie Wielkim i. Brak żłobka. Brak transportu publicznego pomiędzy miejscowościami. Źródło: opracowanie własne 4.2. Analiza SWOT w obszarze funkcjonalnym Potencjał gospodarczy Tabela 3 Analiza SWOT w obszarze funkcjonalnym Potencjał gospodarczy Potencjał gospodarczy SILNE STRONY Funkcjonowanie w Podstrefy Kostrzyńsko- Słubickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej posiadającej dogodne połączenia komunikacyjne z siecią dróg wojewódzkich największa firma NESTLE (ponad 700 pracowników) przyciąga innych inwestorów, jest zatem dobry klimat i warunki do dalszego rozwoju inwestycyjnego. Niewielka odległość do Lotniska w Babimoście (15 km). Sukcesywnie rosnąca liczba mikro i małych przedsiębiorstw. Złoża naturalne gazu ziemnego i ropy naftowej (4,5 mld m3 gazu na terenie Gminy, Stary Jaromierz i inne; są prowadzone obecnie 4 odwierty rozpoznawcze, analiza ekonomiczna pozytywna eksploatacja złóż jest oceniana na opłacalną ekonomicznie). Pozytywne nastawienie samorządu do rozwoju przedsiębiorstw. Bogate tradycje turystyczne i dobre warunki dla rozwoju turystyki (jeziora: Wojnowskie, Liny, bogactwo lasów i przyrody) Są 2 gorzelnie na terenie Gminy jest zbyt na ziarna zbóż Tradycje rolnicze gospodarstwa wielkopowierzchniowe, korzystne zmiany, zgodnie z trendami w Europie. Źródło: opracowanie własne SŁABE STRONY Niewystarczająca ilość dużych podmiotów gospodarczych (generujących znaczące wpływy do budżetu gminy z tytułu CIT). Brak ludzi do pracy, zarówno nisko, średnio i wysoko kwalifikowanej kadry, jak również specjalistów Niewystarczająca baza noclegowo-gastronomiczna. Ograniczony kapitał na rozwój MMSP. Słabo rozwinięta baza noclegowa oraz gastronomiczna. Brak infrastruktury kolejowej. Brak obwodnicy ; część dróg powiatowych i wojewódzkich wymaga remontu lub modernizacji 12

13 4.3. Analiza SWOT w obszarze funkcjonalnym Kapitał ludzki. Tabela 4 Analiza SWOT w obszarze funkcjonalnym Kapitał ludzki Kapitał ludzki SILNE STRONY Dodatni przeciętny przyrost naturalny. Relatywnie niski poziom oficjalnego bezrobocia (niższy niż w województwie). Korzystna struktura ludności wg grup wieku duży odsetek ludzi młodych. Duży potencjał w zakresie rozwoju drobnej przedsiębiorczości duch przedsiębiorczości wśród mieszkańców, wynikający jeszcze z wielkopolskich korzeni. Spójny kulturowo obszar o dużych tradycjach (Region kozła nie ma konfliktowości, obszar kulturowo i mentalnie spójny). Aktywność organizacji w pozyskiwaniu środków zewnętrznych. SŁABE STRONY Rosnący odsetek osób w wieku poprodukcyjnym Wysokie odsetek osób korzystających z pomocy opieki społecznej, ukryte bezrobocie (nie notowane przez PUP). Niewystarczająca liczba miejsc pracy. Mała aktywność obywatelska mieszkańców przejawiająca się w niskiej frekwencji wyborczej. Źródło: opracowanie własne 4.4. Analiza SWOT w obszarze funkcjonalnym Komunikacja, położenie. Tabela 5 Analiza SWOT w obszarze funkcjonalnym Komunikacja, położenie Komunikacja, położenie SILNE STRONY Położenie przy drodze krajowej DK 32 (Guben/Gubin Zielona Góra Poznań). Położenie gminy w odległości km do lotniska. Bliskość (10-15 km) do strefy gospodarczej zlokalizowanej przy lotnisku w Babimoście (miejsca pracy) Dobra lokalizacja pod względem turystycznym nad jeziorami: Wojnowskim i Liny. Względna bliskość zielonogórskiego obszaru funkcjonalnego (Sulechów i Zielona Góra) rynek pracy, możliwość kształcenia, usługi publiczne wysokiej jakości. Względnie dobrze rozwinięty układ dróg gminnych, powiatowych i wojewódzkich. Dobry dojazd do obszarów aktywności gospodarczej Dobra infrastruktura informatyczna i dostęp do Internetu w znaczącej większości obszaru Gminy (szerokopasmowy, radiowy i mobilny) SŁABE STRONY brak obwodnicy ; konieczne inwestycje na części dróg powiatowych i wojewódzkich Brak transportu publicznego pomiędzy miejscowościami Względnie słabo rozwinięta sieć dróg rowerowych Internet - Białe plamy w okoliceach Karszyna, Obry Dolnej, Nowego i Starego Jaromierza Względnie ograniczony dostęp do dużych ośrodków miejskich (odległość co najmniej 15 km Wolsztyn i Sulechów, dojazd tylko transportem własnym lub PKSem) Duża liczba dróg gminnych nieutwardzonych. 13

14 Źródło: opracowanie własne 4.5. Analiza SWOT w obszarze funkcjonalnym Atrakcyjność przyrodnicza potencjał turystyczny i środowisko Tabela 6 Analiza SWOT w obszarze funkcjonalnym Atrakcyjność przyrodnicza i potencjał turystyczny Atrakcyjność przyrodnicza, potencjał turystyczny i środowisko SILNE STRONY Walory turystyczne jeziora Wojnowskie i Liny, duży procent zalesienia, zwierzyny łownej, grzybów i ryb Myślistwo - na terenie Gminy znajdują się 4 koła łowieckie. Sprzyjające warunki do rozwoju agroturystyki. miasto z tradycjami, posiada piękną starówkę, która może przyciągnąć zwiedzających. Potencjał do rozwój energii odnawialnej, w tym farm wiatrowych obecnie są opracowywane PZP dla ok. 30 wiatraków o mocy po 2,5 MW; warunki wietrzne są dobre, potwierdzone badaniami Źródło: opracowanie własne SŁABE STRONY Przestarzała technologicznie oczyszczalnia ścieków konieczna inwestycja w tym zakresie. Brak sieci kanalizacyjnych i w związku z tym brak uregulowania gospodarki ściekowej na terenie wszystkich miejscowości wiejskich w Gminie. Niska świadomość ekologiczna. Mała ilość akcji promujących ekologię. Brak inwestycji jak do tej pory z zakresu Odnawialnych Źródeł Energii Analiza SWOT w obszarze funkcjonalnym Zarządzanie rozwojem Tabela 7 Analiza SWOT w obszarze funkcjonalnym Zarządzanie rozwojem Zarządzanie rozwojem SILNE STRONY Dobre przygotowanie merytoryczne Urzędu Miejskiego w do aplikowania o środki z Budżetu Państwa, Unii Europejskiej i innych źródeł. Funkcjonowanie w urzędzie Platformy e-usługowej w obszarze usług administracji samorządowej, w tym oświaty Wysoka jakość współpracy Gminy z Lokalną Grupą Działania Region Kozła Dobra kooperacja samorządu z organizacjami pozarządowymi. SŁABE STRONY Niewystarczająca liczba miejsc parkingowych. Brak obwodnicy w ciągu drogi Krajowej DK 32. Niewystarczająca ilość terenów uzbrojonych w Strefie Aktywności Gospodarczej. Niewystarczający stopień dostępności do sieci gazowej na terenach wiejskich. Niewystarczająco rozwinięty system oświetleniowy na terenach wiejskich gminy. Niewystraczająca infrastruktura społeczna na 14

15 Wysoka wartość wydatków majątkowych gminy ciągły rozwój infrastruktury komunalnej. Członkostwo Gminy w Stowarzyszeniu Euroregion Sprewa-Nysa-Bóbr Nieprzekroczone wskaźniki w zakresie poziomu zadłużenia Gminy. Wysokie dochody własne Gminy w stosunku do innych samorządów - stanowią ponad połowę dochodów gminy ogółem. Źródło: opracowanie własne obszarach wiejskich (ośrodki zdrowia, świetlice, miejsca rekreacyjno-sportowe) Zły stan techniczny zabytkowych budynków komunalnych. Niskie walory estetyczne zaplecza rynku w, zły stan techniczny, brak harmonijnego zagospodarowania terenów przy kamienicach Analiza SWOT szanse i zagrożenia Tabela 8 Analiza SWOT szanse i zagrożenia SZANSE Dostępność zewnętrznych źródeł finansowania, w tym m.in. nowa perspektywa finansowa Unii Europejskiej : RPO L2020, PROW , POWER, POPC. Możliwość uzyskania dofinansowania ze środków Banku Gospodarstwa Krajowego na budowę, remont budynków z mieszkaniami socjalnymi i komunalnymi. Możliwość uzyskania dofinansowania ze środków Budżetu Państwa (np. Program Maluch) na budowę żłobka. Współpraca z innymi samorządami w ramach Regionu Kozła i Aglomeracji Zielonogórskiej. Rozwój budownictwa mieszkalnego a w szczególności jednorodzinnego, przyciąganie nowych mieszkańców spoza gminy. Możliwość dofinansowania przedsięwzięć z zakresu Odnawialnych Źródeł Energii. Wykorzystanie złóż naturalnych (gaz ziemny i ropa naftowa) w Gminie. Rozwój współpracy terytorialnej, międzysektorowej i międzyorganizacyjnej Rozwój zakładów pracy w Podstrefie Kostrzyńsko- Słubickiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej i innych obszarach aktywności gospodarczej w. Źródło: opracowanie własne ZAGROŻENIA Ograniczone możliwości finansowania zadań inwestycyjnych. Rosnące zadłużenie samorządu Odpływ młodych mieszkańców poszukujących wyższej jakości edukacji. Migracje wykwalifikowanych pracowników z Gminy. Wzrost bezrobocia, a tym samym ilości osób korzystający ze świadczeń społecznych Biurokracja związana z pozyskiwaniem środków zewnętrznych na inwestycje; Niepewna sytuacja gospodarcza kraju i państw Unii Europejskiej. Częste zmiany przepisów prawnych. Likwidacja połączeń autobusowych, a tym samym ograniczenie dostępności komunikacyjnej. Zwiększający się zakres zadań własnych gminy przy braku wsparcia finansowego z budżetu państwa, 15

16 5. Wizja i misja i cel nadrzędny 5.1. Wizja Gminy Wizja rozwoju Gminy stanowi projekcję, opis pożądanego stanu rzeczywistości lokalnej w perspektywie 2022 roku. Określa stan docelowy, do którego dążyć będzie cała gmina rozumiana jako wspólnota mieszkańców tj. władze samorządowe, przedsiębiorcy, organizacje pozarządowe, partnerzy i instytucje, wykorzystując przy tym możliwości płynące z własnych atutów i szans pojawiających się w otoczeniu. Wizja to pewne modelowe ujęcie gminy, które musi odzwierciedlać ambicje ogółu jej mieszkańców. Wizja powinna odpowiadać na pytania: Jak widzimy naszą Gminę? Czego chcemy, czego oczekujemy? Jak chcemy aby nas postrzegano? Czego potrzebują mieszkańcy? Wizja Gminy brzmi następująco: W 2022 roku Gmina w bezpieczny sposób w pełni korzysta ze swojego położenia przy drodze krajowej relacji Poznań Zielona Góra, w niewielkiej odległości od zielonogórskiego obszaru funkcjonalnego, jak również przy granicy z Wielkopolską, jako część Regionu Kozła. Gmina jest miejscem przyjaznym do życia, przede wszystkim dla samym jej mieszkańców i migrantów z terenów z okolicznych gmin. Walory turystyczne, związane z położeniem nad jeziorami: Wojnowskim i Liny, bogactwo lasów i przyrody, rozbudowana infrastruktura turystyczna, zrewitalizowany Rynek w w połączeniu z atrakcyjnymi produktami turystycznymi i ofertą przedsiębiorstw z branży gastronomicznej i noclegowej przyciągają turystów i gości z zewnątrz. Rozwija się przedsiębiorczość i sektor prywatny oparty na małych i średnich przedsiębiorstwach, dzięki czemu umacnia się konkurencyjna gospodarka w wymiarze lokalnym w zakresie zarówno usług, jak i produkcji, wspierana przez rozwinięty biznes w Kostrzyńsko-Słubickiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej w mieście. Sprawna administracja lokalna efektywnie zarządza środkami i zasobami publicznymi, realizując wyznaczone zadania, spełniając oczekiwania mieszkańców, co odbywa się m.in. dzięki aktywnej 16

17 współpracy samorządu z sektorem pozarządowym, biznesowym i publicznym, przy wykorzystaniu zaawansowanych technik informatyczno-komunikacyjnych, w tym portali e-usługowych, co zapewnia wysoką jakość i dostępność usług publicznych, w tym również usług administracji samorządowej i z zakresu szkolnictwa elementarnego, podstawowego i gimnazjalnego Misja rozwoju Gminy Rozwinięciem wizji jest misja, która służy określeniu tego, co w wyniku realizacji Strategii uzyskają mieszkańcy. Właściwie sformułowana zapewnia, iż rozwój będzie służył rzeczywistym oczekiwaniom społecznym. Misja w sposób dokładny definiuje charakter gminy a przede wszystkim wskazuje jej atuty. Dobrze wypracowana, wraz z wizją, pokazuje pozytywne ujęcie Gminy w perspektywie do 2022 r. Jednocześnie misja stanowi ważne przesłanie, komunikujące w najprostszy sposób nadrzędną ideę Strategii. Misja jest nadrzędnym celem rozwoju Gminy. Określa ona również rolę władz samorządowych w procesie rozwoju wspólnoty lokalnej. Zgodnie z misją, władze samorządowe pełnią rolę inicjatora dla realizacji przedsięwzięć zgodnych ze Programem Rozwoju Gminy na lata , a podejmowanych przez różnych aktorów życia społecznego i gospodarczego liderów lokalnych, organizacje pozarządowe, instytucje publiczne, przedsiębiorców, grupy nieformalne mieszkańców, itd. Ponadto, władze samorządowe są także realizatorem własnych projektów (leżących w zadaniach własnych oraz we współpracy z innymi jednostkami samorządu terytorialnego), zmierzających do rozwoju Gminy, upowszechniania jej walorów, ułatwiania współpracy partnerów lokalnych i wdrażania innowacyjnych rozwiązań. Misją Gminy jest aktywna współpraca wszystkich lokalnych i ponadlokalnych partnerów społecznych, gospodarczych i instytucjonalnych na rzecz zrównoważonego rozwoju Gminy przy zachowaniu zalet bliskiego sąsiedztwa Zielonej Góry oraz województwa wielkopolskiego, jako część Regionu Kozła. Wspólnie zamierzamy zapewnić mieszkańcom wysoki poziom życia, dostęp do usług publicznych odpowiedniej jakości, możliwość kształcenia, rozwoju małej i średniej przedsiębiorczości, a tym samym wzrost poziomu zatrudnienia. Turystom i gościom oferujemy wysoką jakość usług bazujących na bogactwie środowiska jeziora: Wojnowskie i Liny, bogactwo lasów i przyrody, walory, jednego z piękniejszych województwa lubuskiego. 17

18 5.3. Cel nadrzędny Cel nadrzędny wyznacza podstawowe kryteria oceny procesów rozwojowych. Ważne, aby wskazywał na te efekty procesu rozwojowego, które są autentycznie najważniejsze dla lokalnej społeczności. Jednocześnie istotne jest, by były to wyniki możliwe mierzalne, pozwalające na późniejszą ocenę osiąganych rezultatów. Cel nadrzędny brzmi następująco: Satysfakcja mieszkańców oraz harmonijny rozwój gwarantujący zachowanie środowiska i bogatego dziedzictwa kulturowego dla następnych pokoleń. 6. Plan operacyjny Program Rozwoju Gminy na lata OBSZAR 1. NOWOCZESNA GOSPODARKA I EDUKACJA Cel strategiczny I: Konkurencyjna gospodarka lokalna oparta o rozwój specjalnej strefy ekonomicznej powiązana z skutecznym systemem oświatowym i aktywnością zawodową mieszkańców Cel operacyjny I.2 Rozwój gospodarczy Gminy Diagnoza sfery gospodarczej Gminy wykazała, że na terenie jednostki samorządu dominują mikro i małe przedsiębiorstwa świadczące usługi w obszarze przemysłu i budownictwa. Na terenie gminy siedzibę ma również duże przedsiębiorstwo. Jednakże zasadne jest skoncentrowanie działań samorządu do grupy MSP, która stanowi duży potencjał w zakresie rozwoju drobnej przedsiębiorczości na obszarze gminy. Znaczenie dla rozwoju potencjału gospodarczego mają gospodarstwa rolne. Region posiada bogate tradycje rolnicze. Nie na wszystkie czynniki rozwoju przedsiębiorstw władze gminy mają bezpośredni wpływ. Jednakże odpowiednio prowadzona polityka gospodarcza, uwzględniająca system zachęt i ulg, skorelowana z zacieśnianiem współpracy z różnymi podmiotami specjalizującymi się w rozwoju gospodarczym, przyczynia się do intensyfikacji czynników rozwoju i wzrostu konkurencyjności gminy. W ramach niniejszego działania konieczne jest skoncentrowanie wysiłków na rozwoju takich instrumentów, które w większym stopniu oddziaływać będą na wykorzystanie lokalnych zasobów, 18

19 tj. lokalnej przedsiębiorczości. W tym zakresie mowa jest też o wykorzystaniu lokalnych potencjałów geograficznych turystycznych, które wyróżniają Gminę i mogą stać się atrakcyjnym obszarem dla potencjalnych odbiorców. Ważne jest także kreowanie pozytywnego klimatu wokół odkrytych złóż gazu ziemnego i ropy naftowej na terenie m.in. Starego Jaromierza. Wykonane są 4 odwierty rozpoznawcze. Przeprowadzona analiza ekonomiczna dała pozytywny wynik tereny są atrakcyjne i opłacalne ekonomicznie. Uruchomienie ewentualnych kopalni w tym miejscu wpłynęłoby zdecydowanie na przyspieszenie procesów rozwojowych w Gminie. Dodatkowym aspektem sprzyjającym rozwojowi gospodarczemu gminy jest rozwój farm wiatrowych. Aktualnie opracowywana jest dokumentacja dla wiatraków o mocy 2,5 MW w dwóch lokalizacjach okolice Chwalimia oraz Starego / Nowego Jaromierza i Obry Dolnej. Wsparciu przedsięwzięcia budowy nowych źródeł wytwarzania energii wykorzystujących energię wiatrową sprzyjają także warunki klimatyczne (warunki wietrzne), które w ocenie badania zostały ocenione bardzo dobrze. Tabela 9 Kluczowe działania. Cel operacyjny I.1 Kierunki interwencji Organizacja systemu wsparcia rozwoju przedsiębiorstw i zakładania nowych podmiotów gospodarczych oraz dla rolników Promocja potencjału turystycznego Gminy wobec firm świadczących usługi hotelarskie i turystyczne Wprowadzenie (utrzymanie) ulg i zachęt dla przedsiębiorców i osób planujących rozpocząć własną działalność gospodarczą oraz stworzenie systemu informacyjno doradczego Likwidacja barier w obsłudze przedsiębiorców poprzez cyfryzację obsługi klienta w Urzędzie Miejskim w Jednostka realizująca Urząd Miejski w, Powiatowy Urząd Pracy, Organizacje pracodawców np. Organizacja Pracodawców Ziemi Lubuskiej Urząd Miejski w Urząd Miejski w Urząd Miejski w Jednostka monitorująca po stronie gminy UM Partnerzy Lubuskiego (SWL) y gminne, powiatowe, media Rada Gminy, instytucje otoczenia biznesu, Agencja Rozwoju Regionalnego Powiatowy Urząd Pracy Urząd Miejski w, Lubuskiego Okres realizacji Tworzenie przyjaznego klimatu wokół wydobycia złóż gazu ziemnego i ropy naftowej Źródło: Opracowanie własne. Urząd Miejski w y gminne, powiatowe, media 19

20 Tabela 10 Wskaźniki do monitorowania Wskaźnik realizacji Źródło danych Metoda pozyskania danych Liczba powstałych nowych podmiotów gospodarczych Liczba przedsiębiorców korzystających z oferowanych form wsparcia Liczba rolników korzystających z oferowanych form wsparcia Źródło: Opracowanie własne. CEiDG Urząd Miejski w Urząd Miejski w Raport Lista uczestników Lista uczestników CEL OPERACYJNY I.2 ROZWÓJ POTENCJAŁU EDUKACYJNEGO DZIECI, MŁODZIEŻY I OSÓB DOROSŁYCH Z GMINY KARGOWA Program Rozwoju Gminy na lata szczególny nacisk kładzie na rozwój edukacji rozumianej jako oferta publiczna dla wszystkich mieszkańców Gminy. Głównym wyzwaniem w tej sferze jest zapewnienie wysokiej jakości i nowoczesnej, odpowiadającej na zmiany zachodzące w otoczeniu, oferty edukacyjnej. Jakość edukacji uzależniona jest w głównej mierze od zdolności i kreacji kadry nauczycielskiej, jednakże trudnym do pominięcia jest stan infrastruktury edukacyjnej oraz wyposażenie w nowoczesny sprzęt dydaktyczny (m.in. rozbudowa zespołu szkolno-przedszkolnego w ). Osiągnięcie wysokiego poziomu edukacji uzależnione jest od uwzględnienia w systemie edukacji na poziomie gminy szerszego kontekstu, tj. kolejnych szczebli (etapów) kształcenia (przedszkole szkoła podstawowa gimnazjum) oraz powiązania systemu edukacji z innymi systemami życia publicznego, w tym szczególnie ze sferą gospodarki. Stąd ważne jest podejmowanie działań zmierzających do stwarzania równych szans w dostępie do systemu edukacji, kształtowania postaw aktywnych, pozwalających rozumieć współczesny świat, rozwijania kompetencji oraz zacieśniania współpracy ze sferą biznesu. Podejmowane działania mają równolegle rozwijać i unowocześniać bazę lokalową i narzędziową oraz rozwijać działalność merytoryczną sfery edukacji, by przyczyniać się do efektywnego przejścia z systemu edukacji do zatrudnienia. Tabela 11 Kluczowe działania - Cel operacyjny I.2 Kierunki interwencji Jednostka realizująca Jednostka monitorująca po stronie gminy Partnerzy Okres realizacji 1. Modernizacja gminnej bazy Urząd Miejski w Dyrektorzy 20

21 oświatowej (w tym świetlic gminnych) 2. Rozwój kadry nauczycielskiej poprzez udział w szkoleniach, studiach podyplomowych i innych formach dokształcania. 3. Upowszechnienie stosowania pracy metodą eksperymentów. 4. Cyfryzacja procesów edukacji poprzez większe wykorzystanie technologii informacyjnokomunikacyjnych. 5. Rozszerzenie oferty edukacyjnej uwzględniającej kształcenie kompetencji kluczowych, rozwój kreatywności i umiejętności pracy zespołowej. 6. Kształcenie postaw przedsiębiorczych wśród dzieci i młodzieży współpraca szkół z terenu gminy z lokalnym biznesem. 7. Rozwój doradztwa zawodowego w gimnazjum. 8. Indywidualizacja pracy z uczniem poprzez wsparcie 9. Kształtowanie i promocja postaw związanych z uczeniem się przez całe życie, korzystaniem z kształcenia ustawicznego, podnoszenia i zmiany kwalifikacji zawodowych. Zespół Szkół w Zespół Szkolno- Przedszkolny w, Gimnazjum Publiczne Zespół Szkolno- Przedszkolny w, Gimnazjum Publiczne Zespół Szkolno- Przedszkolny w, Gimnazjum Publiczne Zespół Szkolno- Przedszkolny w, Gimnazjum Publiczne Gimnazjum Publiczne w Zespół Szkolno- Przedszkolny w, Gimnazjum Publiczne Urząd Miejski w 10. Uruchomienie żłobka Urząd Miejski w albo partnerzy biznesowi 11. Budowa (rozbudowa, przebudowa) infrastruktury przedszkolno-szkolnej Urząd Miejski w Miasta i Gminy i szkół, Lubuskiego (SWL), Ministerstwo Edukacji Narodowej (MEN), Kuratorium Oświaty (KO) Dyrektor szkoły, SWL, MEN, KO Dyrektorzy szkół, SWL, MEN, KO Dyrektorzy szkół, SWL, MEN, KO Dyrektorzy szkół, SWL, MEN, KO Dyrektorzy szkół, SWL, MEN, KO Dyrektor szkoły, SWL, MEN, KO Dyrektorzy szkół, SWL, MEN, KO Instytucja szkoleniowe, PUP, WUP Dyrektorzy szkół, Lubuskiego (SWL), Ministerstwo Edukacji Narodowej (MEN), Kuratorium Oświaty (KO) Dyrektor szkoły, 21

22 Źródło: Opracowanie własne. Lubuskiego (SWL), Ministerstwo Edukacji Narodowej (MEN), Kuratorium Oświaty (KO) Tabela 12 Wskaźniki do monitorowania Wskaźnik realizacji Źródło danych Metoda pozyskania danych Liczba projektów edukacyjnych na rzecz rozwoju kompetencji kluczowych, indywidualizacji procesu nauczania Liczba żłobków Urząd Miejski w, Zespół Szkolno-Przedszkolny w, Gimnazjum Publiczne Umowa o dofinansowanie, sprawozdanie z realizacji Urząd Miejski w, Zespół Protokół odbioru Szkolno-Przedszkolny w Liczba miejsc w przedszkolach GUS GUS Liczba środków trwałych związanych z doposażeniem obiektów edukacyjnych Urząd Miejski w, Zespół Szkolno-Przedszkolny w, Gimnazjum Publiczne Protokół odbioru Liczba projektów w zakresie realizacji idei Long life learning (uczenie się przez całe życie Liczba inwestycji w zakresie modernizacji Źródło: Opracowanie własne. Urząd Miejski w, Zespół Szkolno-Przedszkolny w, Gimnazjum Publiczne Urząd Miejski w, placówki oświatowe gminy Umowa o dofinansowanie, sprawozdanie z realizacji Protokół odbioru 6.2. Turystyka, rekreacja i oferta czasu wolnego Cel strategiczny II: Wysoka atrakcyjność turystyczna i rekreacyjna gminy, oparta na rozwoju infrastruktury rzeki Obrzycy, rewitalizacji Rynku w szerokiej ofercie czasu wolnego CEL OPERACYJNY II.1 ZWIĘKSZENIE ATRAKCYJNOŚCI RYNKU W KARGOWEJ ORAZ INNYCH OBSZARÓW Ochrona przestrzeni i dziedzictwa kulturowego stanowi jedno z najważniejszych wyzwań Gminy w perspektywie 2020 roku. Zgodnie z nowym podejściem do zarządzania zasobami dziedzictwa kulturowego, zaprojektowane działania służyć będą kompleksowej ochronie i zachowaniu dziedzictwa (m.in. zabiegi konserwatorskie i modernizacyjne, rewitalizacja, kultywowanie tradycji, zachowanie walorów i zasobów przyrodniczych), ale również generowaniu impulsów do dalszego jego rozwoju, np. poprzez nadawanie zabytkom nowych funkcji. Współdziałanie władz samorządowych, sąsiednich gmin, sektora biznesu, instytucji kultury, środowisk artystycznych i twórczych, służb konserwatorskich oraz innych odpowiedzialnych podmiotów pozwoli na wzmocnienie podejmowanych działań i bardziej racjonalne wydatkowanie 22

23 środków, a także możliwość uzyskania dodatkowych korzyści przez partnerów na różnych etapach realizacji wspólnych przedsięwzięć (komplementarność i synergia). Tabela 13 Kluczowe działania. Cel operacyjny II.1 Kierunki interwencji Jednostka realizująca Jednostka monitorująca po stronie gminy Partnerzy Okres realizacji Rewitalizacja Rynku w Rewitalizacja Dworca w i Smolnie Wielkim Podjęcie działań związanych z uwzględnieniem aspektu społecznoekonomicznego procesu rewitalizacji Urząd Miejski w Urząd Miejski w Urząd Miejski w Lubuskiego, służby konserwatorskie, Skarb Państwa Lubuskiego, służby konserwatorskie, Skarb Państwa Lubuskiego, służby konserwatorskie, Skarb Państwa Poprawa infrastruktury turystyczno rekreacyjnej na terenie gminy (Wojnowo, Jezioro Liny) Urząd Miejski w Lubuskiego Podjęcie działań związanych z rozwojem turystyki w oparciu o walory środowiska naturalnego gminy myślistwo, wędkarstwo, zbieranie grzybów i inne. Urząd Miejski w Lubuskiego Źródło: Opracowanie własne. Tabela 14 Wskaźniki do monitorowania Wskaźnik realizacji Źródło danych Metoda pozyskania danych Liczba inwestycji w zakresie rewitalizacji Liczba inwestycji w zakresie infrastruktury turystyczno rekreacyjnej Źródło: Opracowanie własne. Urząd Miejski w Urząd Miejski w Protokół odbioru prac. Protokół odbioru prac. 23

24 CEL OPERACYJNY II.2 ROZWÓJ TURYSTYKI BAZUJĄCEJ NA RZECE OBRZYCY Ważną szansą rozwojową Gminy jest wykorzystanie bogactwa walorów przyrodniczych dla podniesienia atrakcyjności rekreacyjno-wypoczynkowej gminy. Jak wykazała sporządzona diagnoza zaletą gminy jest przede wszystkim położenie wzdłuż rzeki Obrzycy, która jest znanym szlakiem kajakowym znajdującym się przy wschodnich krańcach Pojezierza Lubuskiego. Jeziora i rzeki okolic od przyciągają turystów, szczególnie mieszkańców Dolnego i Górnego Śląska. Dla miłośników wodnego aktywnego wypoczynku istnieje możliwość korzystania z przystani kajakowej znajdującej się nad rzeką Obrzycą w. Stąd kajakarze mogą wyruszyć na spływ w kierunku wielkopolskich szlaków kajakowych lub szlakiem papieskim, który pokrywa się z lubuskim szlakiem wodnym. Ważna będzie także współpraca pomiędzy sąsiednimi JST w zakresie budowania spójnej i komplementarnej oferty. Tabela 15 Kluczowe działania. Cel operacyjny II.2 Kluczowe działania Jednostka realizująca Jednostka monitorująca po stronie gminy Partnerzy Okres realizacji Rozbudowa infrastruktury portowej Aktywna promocja turystyki wodnej wspólnie z innymi podmiotami Wzmocnienie procesu inwestycji prywatnych w zakresie gastronomii, hotelarstwa i agroturystyki Źródło: Opracowanie własne. Urząd Miejski w Urząd Miejski w Prywatni przedsiębiorcy Lubuskiego, Gminy z Powiatu Zielonogórskiego, Świebodzińskiego Lubuskiego, Lokalna Grupa Działania Stowarzyszenie Regionu Kozła Prywatni przedsiębiorcy Lubuskiego, Lokalna Grupa Działania Stowarzyszenie Regionu Kozła Tabela 16 Wskaźniki do monitorowania 24

25 Wskaźnik realizacji Źródło danych Metoda pozyskania danych Szacunkowa liczba turystów Urząd Miejski w Statystyka gminna Korzystający z noclegów w turystycznych obiektach zakwaterowania zbiorowego Źródło: Opracowanie własne. GUS Bank Danych Lokalnych CEL OPERACYJNY II.3 POPRAWA OFERTY KULTURALNEJ I REKREACYJNO - SPORTOWEJ Jednym z większych wyzwań Gminy w perspektywie jest rozwój oferty kulturalnej i rekreacyjno-sportowej, skierowanej zarówno do mieszkańców, jak i turystów odwiedzający gminę. Oferta powyższa powinna być urozmaicona, dostosowana do potrzeb społecznych, konkurencyjna w stosunku do innych możliwości zagospodarowania czasu wolnego oraz rozwijająca. Ofertę kulturalno-rozrywkową winno się budować wokół imprez o charakterze ponadlokalnym, bazujących na tradycji i specyfice Gminy oraz we współpracy z zewnętrznymi organizatorami imprez kulturalnych i sportowych. Historia, bogactwo tradycji, folkloru Gminy zobowiązuje władze, ale i każdego mieszkańca do ochrony i pielęgnowania lokalnych i regionalnych wartości kulturowych. W tym sensie zasadne jest wspieranie lokalnych zespołów i Kół Gospodyń Wiejskich. Rozwój turystyki i usług czasu wolnego możliwy będzie m.in. dzięki wsparciu dla rozwoju i modernizacji infrastruktury turystycznej oraz okołoturystycznej na terenie gminy. Zaplanowano przedsięwzięcia, mające na celu stworzenie oferty dla turystyki aktywnej m.in. modernizacja ścieżek pieszych i rowerowych, prezentujących najciekawsze i najbardziej wartościowe miejsca pod względem krajobrazowym, historycznym, kulturowym czy przyrodniczym. Dla rozwijania talentów sportowych, utrzymania kondycji, sprawności, dobrego stanu zdrowia mieszkańców ważnym jest stwarzanie odpowiednich warunków dla aktywności rekreacyjnosportowej. Wyzwaniem pozostaje aktywizacja oraz edukacja obywatelska i kulturalna, w szczególności dzieci i młodzieży, jak również upowszechnianie kultury fizycznej, co pozwoli na ich wszechstronny rozwój oraz podniesienie potencjału intelektualnego i społecznego. Tabela 17 Kluczowe działania. Cel operacyjny II.3 Kluczowe działania Jednostka realizująca Jednostka monitorująca po stronie gminy Partnerzy Okres realizacji 25

26 Kontynuacja imprez o charakterze ponadlokalnym m.in. Święto Czekolady, Festiwal Filmu i Teatru im. Macieja Kozłowskiego. Organizacja wydarzeń kulturalnych, bazujących na tradycjach i zwyczajach wiejskich oraz na produkcji rolnej (Region Kozła). Rozwój infrastruktury sportoworekreacyjnej na terenie gminy poprzez budowę / modernizacje obiektów sportowo-rekreacyjnych (m.in. miejsca do ćwiczeń, place zabaw, boiska) Urząd Miejski w Urząd Miejski w Urząd Miejski w LGD Stowarzyszenie Regionu Kozła, organizacje pozarządowe Lokalna Grupa Działania Stowarzyszenie Regionu Kozła, Podmioty gospodarcze, rolnicy, izby gospodarcze, placówki oświatowe, mieszkańcy, parafie, zespoły i artyści lokalni, media lokalne i regionalne Lubuskiego Wspieranie i rozwój inicjatyw społeczno-kulturalnych służących integracji mieszkańców gminy Zwiększenie potencjału turystycznego gminy m.in. poprzez modernizację ścieżek rowerowych Urząd Miejski w Urząd Miejski w Lubuskiego, LGD Stowarzyszenie Regionu Kozła, organizacje pozarządowe Lubuskiego Źródło: Opracowanie własne. Tabela 18 Wskaźniki do monitorowania. Wskaźnik realizacji Źródło danych Metoda pozyskania danych Wartość środków publicznych przeznaczonych na stworzenie bazy infrastrukturalnej dla usług kulturalnych i rekreacyjno sportowych Liczba uczestników imprez o charakterze ponadlokalnym Liczba inwestycji w zakresie infrastruktury sportowo rekreacyjnej Długość zmodernizowanych ścieżek rowerowych Źródło: Opracowanie własne. Urząd Miejski w Urząd Miejski w Urząd Miejski w Urząd Miejski w Statystyka gminna Statystyka gminna Protokół odbioru prac. Protokół odbioru prac. 26

27 6.3. OBSZAR 3. WYSOKA JAKOŚĆ ŻYCIA MIESZKAŃCÓW Cel strategiczny III: Sprawny i efektywny system usług publicznych wysokiej jakości, warunkujący odpowiednią jakość życia i pracy mieszkańców oraz podnoszący atrakcyjność inwestycyjną CEL OPERACYJNY III.1 ROZWÓJ INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ I KOMUNALNEJ Infrastruktura techniczna systemy, urządzenia, sieci przesyłowe i związane z nimi obiekty to warunek zapewnienia zarówno optymalnej jakości życia mieszkańców, jak i element wpływający na procesy gospodarcze. Decyduje nie tylko o atrakcyjności gminy względem mieszkańców i turystów, ale także o atrakcyjności inwestycyjnej, stanowiąc warunek konieczny do prowadzenia działalności gospodarczej i wpływając na wzrost konkurencyjności gminy. Inwestycje w infrastrukturę stanowią siłę napędową gospodarki, a z drugiej strony rozwój działalności gospodarczej pobudza rozwój infrastruktury, gdyż podmioty zwiększają popyt na usługi infrastrukturalne. Inwestycje w infrastrukturę techniczną wpływają m.in. na wzrost zatrudnienia w budownictwie, ale także na zwiększenie dobrobytu społecznego poprzez jej pośredni wpływ na polepszenie zdrowotności, bezpieczeństwa i komfortu życia. To także czynniki tworzące odpowiedni klimat do inwestowania na terenie gminy. Pamiętać należy, że istniejąca infrastruktura (wodna, kanalizacyjna) ulega również ciągłej amortyzacji i konieczne są działania/nakłady przeciwdziałające jej degradacji, stąd wskazane kierunki interwencji obejmują nie tylko rozwój sieci, ale także poprawę stanu infrastruktury już istniejącej. Jedną z ważniejszych kwestii jest konieczność zagwarantowania dostępu do bieżącej wody oraz bezpieczeństwa sanitarnego. Modernizacja i rozbudowa infrastruktury wodociągowokanalizacyjnej oraz budowa przydomowych oczyszczalni ścieków jest potrzebą wynikająca z podnoszenia standardów infrastrukturalnych na terenie gminy (komfort i jakość życia, pracy oraz wypoczynku) oraz zabezpieczania potrzeb w kontekście rozwoju nowych terenów mieszkaniowych, rekreacyjnych i inwestycyjnych. Wg danych z 2014 r. korzystający z instalacji (wodociągi, kanalizacja, gaz) stanowią w Gminie 84,8% ogółu ludności (w tym na obszarze wiejskim: 76,8%), co jest wskaźnikiem niższym o niemal 10% od średniej dla całego województwa (94,3%). Największy problem z zaopatrzeniem, zwłaszcza w kanalizację jest na wsiach, ze względu na często rozproszoną zabudowę (wskaźnik korzystających z instalacji kanalizacyjnej na obszarze wiejskim Gminy wynosi 0%, systemem kanalizacji istnieje w tylko mieście ). Istotna jest również rozbudowa sieci gazowniczej: co prawda w mieście korzysta z niej 92,3% mieszkańców, ale już na obszarach wiejskich 31,1%. 27