I. Sytuacja na rynku i obraz sieci PSB na jego tle w roku 2007

Transkrypt

1 I. Sytuacja na rynku i obraz sieci PSB na jego tle w roku 2007 Tło ogólne Boom w budownictwie Długo oczekiwany boom w budownictwie zaskoczył swoją skalą i charakterem nawet największych optymistów. W kilku kluczowych sektorach produkcji materiałów budowlanych (wełny termoizolacyjne, cement i materiały ścienne) doszło do głębokiego kilkumiesięcznego niedostatku mocy wytwórczych, przy jednoczesnym wzroście cen. Popyt na materiały, zwłaszcza te stosowane w pierwszych etapach budowy, wzrastał wyjątkowo gwałtownie od stycznia do maja, po czym zaczął powoli maleć. Do nadzwyczajnego wzrostu zapotrzebowania na materiały przyczyniła się wyjątkowo łagodna zima, inne powody wyjątkowej dynamiki można podzielić na dwie grupy. Pierwsza to niemal skokowy wzrost optymizmu inwestorów, spowodowany m.in. niskooprocentowanymi i łatwo dostępnymi kredytami hipotecznymi, spadającym bezrobociem, podwyżkami płac i znaczącym zmniejszeniem ryzyka utraty pracy oraz rosnącymi zasobami finansowymi, napływającymi od osób pracujących za granicą. Drugi czynnik to zwykła panika w obawie przed podwyżkami cen inwestorzy zaczęli już zimą masowe zakupy na zapas. Wyjątkowe, co najmniej w skali dekady, zawirowania cenowe zainspirowały nas do stałego monitoringu cen najważniejszych materiałów budowlanych owe raporty szybko stały się regularnie wykorzystywanym narzędziem pracy wielu dziennikarzy analizujących rynek budowlany. 1. Krzywą popytu w 2007 r. (ryc. 1) można opisać jednym zdaniem wyjątkowo gwałtowny i wysoki wzrost od stycznia do maja, a po nim powolny spadek trwający do grudnia, z lekkim odbiciem w październiku. Rok wcześniej sytuacja była niemal odwrotna długi i stabilny wzrost od stycznia do października i szybki spadek listopadowo-grudniowy. Zjawisko braku wystarczającej ilości niektórych materiałów pojawiło się już w drugiej połowie 2006 r. i łagodna zima 2006/7 nie pozwoliła producentom na odbudowanie zapasów magazynowych. W związku z tym problem niedoboru wystąpił już w styczniu i lutym, ale w okresie marzec-czerwiec przybrał wyjątkowo głęboki charakter. Szczególnie dotkliwe braki dotyczyły materiałów ściennych. Ocenia się, że w miesiącach kwiecień-czerwiec setki rodzimych kupców zaimportowało bezpośrednio z krajów europejskich ok. 30% materiałów ściennych dostarczonych na krajowy rynek. Przywożono także cement i wełnę. Ta gigantyczna operacja przyniosła skutek już w lipcu rynek został nasycony. 2. W skali całego sezonu dynamika wzrostu sprzedaży materiałów ściennych, drewna, izolacji termicznych oraz narzędzi mieściła się w przedziale %. Zapotrzebowanie na pozostałe wyroby (dachy, sucha zabudowa, chemia budowlana, stolarka, izolacje wodochronne) okazało się mniejsze dynamika wzrostu osiągnęła pułap %. 3. Wynikający z koniunktury wzrost cen był bardzo zróżnicowany zarówno pod względem asortymentu, skali oraz momentu pojawienia się. Ryc. 2 pokazuje dobitnie, że największa cenowa rewolucja minionego roku wystąpiła w materiałach ściennych, zwłaszcza ceramicznych. Cena pustaka wzrosła o 100 % latem w stosunku do stycznia, aby w końcu roku powrócić do stanu poprzedniego. Ceny pozostałych technologii ściennych rosły znacznie wolnej i w grudniu były Ryc. 1. Przychody Grupy PSB SA i Akcjonariuszy w latach (tys. zł) 5

2 wyższe od 22 % (gazobetony) do 38 % (silikaty) w stosunku do stanu ze stycznia. Na tym tle pokrycia dachowe wykazywały wyjątkową stabilizację począwszy od 3 kwartału ceny utrzymały się na poziomie ok. +5 %. Stal pięła się w górę do kwietnia, potem wystąpił stały trend malejący, który uległ ponownej zmianie dopiero w grudniu, osiągając cenę niższą o 7 % od tej z początku roku. Cement osiągnął apogeum we wrześniu: +15 %. Ceny większości materiałów wykończeniowych, stolarki, instalacji, chemii budowlanej itp. wahały się w przedziale 0-10 %. Ceny płytek ceramicznych przez cały II i III kwartał były niższe niż w styczniu i dopiero na początku IV kwartału zaczęły bardzo nieznacznie rosnąć. Wahania cen większości innych grup asortymentowych nie przekroczyły skali 10 %. 4. To był w sumie dobry rok dla producentów i kupców, ale nie dla inwestorów. Koszty budowy domu podrożały z dwóch powodów cen materiałów (które ulegały jednak zmiennym trendom) i cen robocizny. 5. Najistotniejszym czynnikiem hamującym budownictwo w 2007 r. była niewystarczająca liczba wykwalifikowanych pracowników budowlanych. Dodatkowo podwyżki płac w budownictwie przekroczyły kilkanaście procent w skali roku. Ryc. 2. Trendy zmian cen (I 2007=100) Wstępne wyniki Grupy PSB Dzięki tak dobrej koniunkturze większość składów budowlanych zanotowała historyczne rekordy. Łączne przychody sieci PSB osiągnęły pułap 3,8 mld zł i były wyższe o 32 % od wyników 2006 r. Należy jednak pamiętać, że nawet w tak sprzyjających okolicznościach 10 % składów dotknęły spadki przychodów w stosunku do poprzedniego sezonu. Koniunktura w dalszym ciągu sprzyjała dużym firmy o rocznych przychodach przekraczających 20 mln zł zanotowały przeciętnie 34 % wzrostu, zaś małe podmioty (poniżej 10 mln zł) rozwijały się znacznie wolniej (średni wzrost o 19 %). Z kolei przychody Grupy PSB S.A. były wyższe o 36 % i przekroczyły magiczny próg jednego miliarda złotych. Istniały w dalszym ciągu duże różnice regionalne, wynikające z liczby i wielkości poszczególnych firm: potencjał zakupowy Ryc. 3. Przychody Akcjonariuszy Grupy PSB w regionach, w 2007 roku (mln zł) 6

3 (skumulowane przychody hurtowni) najmniejszego regionu (Centrum) wyniósł 260 mln zł, zaś największego (Górny Śląsk Małopolska) 845 mln zł (ryc. 3). W strukturze odbiorców dominowali klienci indywidualni, którzy generowali średnio 48 % przychodów sieci, na drugim miejscu były firmy wykonawcze 38 %. Redystrybucja (odsprzedaż do dalszych pośredników) stanowiła 14 % obrotów w składach (ryc. 4). Średni odsetek zakupów poprzez Centralę w stosunku do łącznych przychodów Akcjonariuszy ze sprzedaży materiałów budowlanych wyniósł 28,5 % (ryc. 5). Uwzględniając średni poziom marży w składach (21%) można przyjąć, że należące do PSB hurtownie przeciętnie 35 % zaopatrzenia realizowały przez Centralę. Ryc. 4. Struktura klientów Grupy PSB w 2007 r. Ryc. 5. Przychody Akcjonariuszy Grupy PSB w latach , na ich tle zakupy w Centrali (mln zł) Jaki będzie sezon 2008 dla handlu materiałami budowlanymi? Czy w rozpoczynającym się właśnie sezonie budowlanym 2008 nie powtórzy się sytuacja z poprzedniego? Najprawdopodobniej to nam nie grozi, chociaż nie można wykluczyć nowych zawirowań na rynku. Dodatkowo w sektorze dystrybucji w dalszym ciągu będzie postępował proces polaryzacji rynku poprzez tworzenie i rozszerzanie różnego typu struktur sieciowych wśród polskich kupców z jednej strony i dalsze otwieranie nowoczesnych marketów detalicznych z drugiej. Co napawa optymizmem 1. W ciągu 2007 rozpoczęto budowę aż 34% więcej mieszkań niż w poprzednim sezonie. Jeszcze lepiej było z pozwoleniami wzrost wyniósł tutaj niemal 50%. 2. Istnieją mocne przesłanki do przypuszczenia, że 2008 przyniesie długo oczekiwany i wyraźny wzrost popytu na materiały służące wykończeniom tak wielu rozpoczętych inwestycji w budownictwie mieszkaniowym. Bariery 1. Zbyt mała liczba wykwalifikowanych pracowników wykonawstwa budowlanego wpłynie na wydłużenie cyklu realizacji tak dużej ilości planowanych inwestycji. 2. Znaczący wzrost wynagrodzeń w sektorze budowlanym jest to raczej długoterminowy trend, który znacząco wpłynie na podniesienie kosztów budowy domu. 3. Dalszy wzrost cen niektórych materiałów budowlanych. Dotychczasowe i przyszłe wzrosty cen energii, węgla i gazu także wpłyną na podniesienie kosztów produkcji, co musi odbić się na cenach wyrobów. 4. Nastąpi pogorszenie warunków kredytów na cele budowlano-montażowe. Powodem będzie wzrost inflacji, zmniejszenie populacji osób o zdolności kredytowej. Już w IV kwartale 2007 analitycy podkreślali wyraźnie malejącą dynamikę udzielanych kredytów hipotecznych. 5. Wydłużające się procedury administracyjne związane ze skokowym wzrostem wniosków o pozwolenia na budowę. 6. Brak planów zagospodarowania przestrzennego dla dużej części gmin, złe rozwiązania prawne oraz powolność i bezefektywność działań administracji centralnej i lokalnej. Mimo tak licznych powodów do pesymizmu, waga argumentów optymistycznych będzie raczej górą. To powinien być kolejny dobry rok dla rynku budowlanego. 7

4 Cieszę się, że jestem w Busku. Byłem tu przed dwoma laty i obiecałem, że poprowadzę jeden z festiwalowych koncertów. Dotrzymałem słowa powiedział Krzysztof Penderecki podczas VII Festiwalu Muzycznego im. Krystyny Jamroz. Od tej pory nasz wielki kompozytor gościł w Busku wielokrotnie. A jakie były początki? Cóż, śmiałą decyzję, jaką podjąłem w czerwcu 1995 r. by zorganizować festiwal dziś pewnie też bym zrealizował. Wtedy, I Festiwal powstał w tempie ekspresowym. Dwa tygodnie na ułożenie programu, dwa tygodnie na przygotowanie i start 16 lipca. Trzeba szczerze powiedzieć, że jedyną osobą, która wówczas wierzyła w powodzenie przedsięwzięcia był Jurek Cygan, wówczas kierownik Wydziału Kultury Urzędu Miasta i Gminy, a później dyrektor Buskiego Samorządowego Centrum Kultury. To on przekonał ówczesnego burmistrza Stefana Komendę, by wyraził aprobatę dla naszych działań. Hmm A to wcale nie było takie proste

5 II. Najważniejsze wydarzenia w Grupie PSB S.A. Zmiany w Akcjonariacie Grupy W 2007 roku Grupa PSB S.A. weszła z kapitałem zakładowym w kwocie tys. zł. W trakcie roku podwyższono kapitał zakładowy o 298 tys. zł, w wyniku czego jego stan na dzień wyniósł tys. zł. W dniu r. akcje Spółki posiadało 383 akcjonariuszy, w tym: dwa przedsiębiorstwa zagraniczne, 7 spółek akcyjnych, 75 spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, 2 spółki cywilne, 1 spółdzielnia, 66 spółek jawnych, 230 osób fizycznych. Według innej systematyki akcjonariat można podzielić na: firmy handlowe 69,8 %, producentów (dostawców spółki) 24,6 %, i osoby fizyczne 5,6 % udziału w kapitale i ilości głosów. (ryc. 6). Faktycznie działalność gospodarczą (handlową i marketingową) w ramach Grupy PSB prowadziło w końcu 2007 roku 239 podmiotów handlowych. Razem posiadały one 360 licencjonowanych przez Spółkę punktów sprzedaży o powierzchni magazynowej 490 tys. m². Łączne przychody Akcjonariuszy (firm handlowych) w roku 2007 wyniosły 4,1 mld zł, w tym ze sprzedaży materiałów budowlanych 3,8 mld zł (tab. 1). Na koniec 2007 roku, w 239 firmach pracowało łącznie ok osób. W 27 firmach prowadzono także działalność produkcyjną (co dawało zatrudnienie dla 740 osób), zaś 49 Akcjonariuszy świadczyło usługi wykonawstwa budowlanego, dając pracę 830 osobom (ryc. 7). Łączna liczba Akcjonariuszy (podmiotów handlowych) Łączna liczba punktów sprzedaży Łączne przychody Akcjonariuszy (mln PLN) Łączna powierzchnia magazynowa (tys. m 2 ) Łączna liczba zatrudnionych XII XII XII (2160*) XII (2280*) XII (2400*) XII ** 2570 (2400*) XII (2750*) XII (2575*) XII (2800*) XII (3800*) *** Tab. 1. Grupa PSB w liczbach, w latach * przychody ze sprzedaży materiałów budowlanych ** punkty sprzedaży z licencją *** łącznie z pracownikami działu produkcji i wykonawstwa budowlanego w firmach kupieckich Ryc. 6. Struktura Akcjonariatu Grupy PSB w 2007 r. Ryc. 7. Struktura przychodów w składach Grupy PSB w 2007 r. 9

6 Zmiany w kapitale podstawowym W 2007 roku dokonano podwyższenia kapitału zakładowego o kwotę 298 tys. zł. Na powyższą kwotę złożyła się emisja 298 akcji serii K na uzupełnienie pakietów akcji przez 31 dotychczasowych Akcjonariuszy. Rejestracja tych zmian w KRS została dokonana w dniu roku. Zwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy w dniu roku ponownie podjęło uchwałę upoważniającą Zarząd Spółki do podwyższania kapitału zakładowego w trybie art , 453 i 454 KSH. Upoważnienie jest ważne do roku, zaś wysokość kapitału docelowego nie może przekroczyć 6 mln zł. Działając na mocy tej uchwały (zmienionej w dniu r.) Zarząd Spółki w dniu roku podjął uchwałę o podwyższeniu kapitału zakładowego o kwotę 700 tys. zł emisja akcji serii L, a w dniu roku uchwałę o emisji 80 akcji serii M oraz 200 akcji serii N. Wniosek o rejestrację tego podwyższenia kapitału złożony został w sądzie, w listopadzie 2007 roku. Rejestracja nastąpiła w dniu roku. Na poczet tego podwyższenia kandydaci na akcjonariuszy wpłacili w 2007 roku zaliczki w łącznej kwocie tys. zł. Mimo braku rejestracji zwiększono w sprawozdaniu finansowym fundusze rezerwowe spółki (o wymienione wpłaty). Kapitał własny spółki (zakładowy, zapasowy, rezerwowy i doliczony zysk) na koniec 2007 roku wyniósł tys. zł. Zmiany te przedstawia ryc. 8. Ryc. 8. Struktura kapitału własnego Grupy PSB S.A. w latach (tys. zł) Inwestycje W minionym sezonie prowadziliśmy inwestycje głównie na terenie Spółki w Wełeczu. Dokończona została budowa hali produkcyjno-magazynowej o powierzchni 1500 m 2, wartość nakładów 289 tys. zł oraz zakupiono maszyny do uruchomienia produkcji siatek grubych wartość nakładów tys. zł. Wybudowany został sklep typu Mrówka w Busku-Zdroju wartość nakładów tys. zł plus kwota 507 tys. zł na wyposażenie sklepu. Zakupione zostały działki o powierzchni 6,7 tys. m 2 i wartości 321 tys. zł. Zakupiono środki transportu (wózki widłowe i samochody) wartość 407 tys. złotych oraz inne maszyny i urządzenia techniczne wartość 853 tys. zł. Nakłady na inne środki trwałe (głównie place składowe, przyłącza, tereny zielone, obiekt w Warszawie i kolejna hala magazynowa) wyniosły 382 tys. zł. Łączne nakłady inwestycyjne w 2007 roku to kwota tys. zł. Inwestycje w sektorze DIY miniony rok był kolejnym sezonem tworzenia sieci małych sklepów typu Zrób to sam pod nazwą PSB Mrówka. W omawianym okresie, powstały 4 nowe placówki: w Żaganiu, Pułtusku, Parczewie i Busku-Zdroju. Jednocześnie rozwiązaliśmy umowę ze sklepami w Opocznie, Sanoku i Tomaszowie Mazowieckim. W roku 2008 planujemy otwarcie 10 kolejnych obiektów. W omawianym sezonie sprzedaliśmy hurtownię w Opolu jednemu z Akcjonariuszy spółki, prowadzącemu działalność kupiecką na tamtejszym rynku. Targi Grupy PSB W Centrum Targowym Kielce zorganizowaliśmy kolejną imprezę, w której uczestniczyli wyłącznie kontraktowi dostawcy Grupy i kupcy jej Akcjonariusze. Zasadniczym celem targów było złożenie zamówień przez kupców na materiały budowlane oferowane przez wystawców w specjalnych cenach, ważnych tylko przez 2 dni. Imprezie towarzyszyło szereg prezentacji dostawców i innych partnerów Grupy. 10

7 Wyróżnienia i nagrody W minionym roku otrzymaliśmy kolejne wyróżnienia, na szczególne podkreślenie zasługują: drugi Diament do Złotej Statuetki Lidera Polskiego Biznesu Business Centre Club, złotą statuetkę Polski Herkules 2007 miesięcznika Builder oraz kolejny tytuł Dystrybutora Roku 2007 w kategorii Sieć hurtowni budowlanych w konkursie organizowanym przez ASM Centrum Badań i Analiz Rynku. Zmiany zatrudnienia Dynamiczny rozwój spółki rozbudowa mocy produkcyjnych oraz uruchomienie sklepu w Busku-Zdroju, spowodował konieczność zatrudnienia w Centrali aż 43 dodatkowych pracowników, jednocześnie firmę opuściły 34 osoby (sprzedaż hurtowni w Opolu, częściowa wymiana kadry w palcówce w Końskich). Na koniec 2007 roku stan zatrudnienia w Grupie PSB S.A. wynosił 178 osób (79 kobiet i 99 mężczyzn), wśród których 92 osoby (tj. 51 %) ma wyższe wykształcenie. Ponadto 25 osób podnosiło swoje kwalifikacje kontynuując naukę m.in. na studiach wyższych, podyplomowych czy też w szkołach średnich. Badania satysfakcji Akcjonariuszy PSB i szkolenia w centrali Jesienią przeprowadzone zostały pierwsze badania satysfakcji członków Grupy PSB z poziomu obsługi realizowanej przez pracowników działu handlowego Spółki. W opinii firmy badawczej, przeprowadzającej ankiety, uzyskane wyniki były wyraźnie lepsze niż średnia dla innych podmiotów. Respondenci zauważyli znaczące polepszenie poziomu usług pracowników centrali w porównaniu do obserwowanego w latach ubiegłych. Był to w dużym stopniu wynik wcześniej przeprowadzonej reorganizacji wprowadzenie systemu ocen pracowników, zmian zasad premiowania oraz wielu szkoleń. Kontynuując wcześniejsze założenia Spółka zorganizowała w tym roku duży cykl szkoleń tzw. miękkich (m.in. profesjonalna obsługa klienta, zarządzanie czasem, zarządzanie przez cele, zarządzanie sobą) oraz twardych (np. podatek VAT, koszty logistycznej obsługi klienta, obsługa suwnic, przewóz rzeczy, języki obce, obsługa programów Excell i Acces). Łącznie uczestniczyło w nich 76 pracowników firmy, w tym wielu kilkukrotnie. III. Wymiana handlowa dostawcy Grupy PSB S.A. Miniony rok był dla Grupy PSB sezonem wyraźnego wzrostu wymiany towarowej z dostawcami. Wielkość przychodów ze sprzedaży towarów Grupy PSB S.A. wyniosła mln zł i była aż o 36 % wyższa niż przed rokiem (ryc. 9). W tym czasie handel prowadziliśmy z 420 dostawcami, oferując klientom ok. 150 tys. pozycji asortymentowych. Ryc. 9. Przychody ze sprzedaży Grupy PSB SA w latach (mln zł) 11

8 Wystartowaliśmy. Najpierw w kaplicy Św. Brata Alberta u ks. Marka Podymy koncert z udziałem Ludmiły Worobec-Witek oraz Elżbiety Saramy, a więc Ave Maria w muzyce. Później w Parku Zdrojowym Krystyna Tybunarowska i Jan Wilga krakowskie gwiazdy Opery i Operetki oraz Filharmonia (wówczas) Kielecka. No i poszło. Choć z perspektywy czasu pierwszy festiwal może nie powalał udziałem megagwiazd, to odbył się na bardzo dobrym, wyrównanym poziomie artystycznym. Jak mówił burmistrz Stefan Komenda ważne było, że festiwal zaistniał. Prawdziwa rewia gwiazd zaczęła się już od drugiej edycji. Inaugurował go Wiesław Ochman znakomity polski tenor. Prócz niego pojawił się świeżo nagrodzony na konkursie chopinowskim Philippe Giusiano z Francji, Filharmonia Tomska z Rosji i wielu innych. Do dziś z uśmiechem wspominamy nasze pierwsze spotkanie z Wiesławem Ochmanem. Było to zaraz po burzy z intensywnym opadem deszczu, który zamienił ul. 1 Maja w okolicach willi Zielona w prawdziwe jezioro. Ja jadąc wówczas durnym polskim Fiatem 125p z rozpędu zatrzymałem się w wodzie, która omal nie wlała się do środka auta. Cóż było robić Zdjąłem buty i skarpetki i zawinąwszy nogawki u spodni dopchałem ten wynalazek motoryzacji w bezpieczne miejsce. A ponieważ było bardzo ciepło, pojawiłem się w holu Marconiego na bosaka, niczym Wojciech Cejrowski. Tam czekał na mnie maestro Ochman. A to Pan jest dyrektorem Festiwalu powitał mnie mistrz razem z małżonką, z trudem ukrywając konsternację. Jak później wyznał, myślał, że skoro dyrektor wita gości boso, to jego honorarium jest bardzo mocno zagrożone. Dziś nasz najwspanialszy tenor jest stałym gościem Festiwalu, a w roku bieżącym doczeka się swojego słoneczka w festiwalowej Alei Gwiazd.

9 Rok ten przyniósł również spore zmiany udziału grup towarowych w ogólnych zakupach Akcjonariuszy przez Centralę w stosunku do minionego okresu. Po raz pierwszy w historii Spółki na pozycję lidera wysunęły się materiały ścienne (17,5 %), drugie miejsce zajęły materiały chemii budowlanej (17 %), zaś trzecie miejsce przypadło izolacjom termicznym (16 %). Kolejne cztery pozycje zajęły odpowiednio: pokrycia dachowe (8,4 %), izolacje wodochronne (5,7 %), sucha zabudowa (5,4 %) i stolarka otworowa (5,4 %). Największy skok w zakupach miał miejsce w materiałach ściennych (+76 %), izolacjach termicznych (+62 %), narzędziach i materiałach innych (+45 %), drewnie (+44 %), pokryciach dachowych (+38 %) i stolarce (+28 %). Następne w kolejności były: sucha zabudowa (27 %), izolacje wodochronne (+21 %) i chemia budowlana (+20 %) (ryc. 10). W 2007 roku 10,4 % (108 mln zł) wymiany towarowej z udziałowcami odbywało się za pośrednictwem magazynu centralnego w Wełeczu, rok wcześniej odsetek ten wynosił 11,5 %. (ryc. 11). Ryc. 10. Struktura asortymentowa sprzedaży Grupy PSB S.A. w roku 2006 i 2007 (%) Ryc. 11. Struktura dostaw towarów do składów PSB w latach