styczeń 2015 r. PROJEKT BADAWCZY: KONFERENCJI PRZEDSIĘBIORSTW FINANSOWYCH W POLSCE ORAZ KRAJOWEGO REJESTRU DŁUGÓW Informacja sygnalna

Transkrypt

1 styczeń 1 r. PROJEKT BADAWCZY: KONFERENCJI PRZEDSIĘBIORSTW FINANSOWYCH W POLSCE ORAZ KRAJOWEGO REJESTRU DŁUGÓW Informacja sygnalna

2 PORTFEL NALEŻNOŚCI POLSKICH PRZEDSIĘBIORSTW STYCZEŃ 1 R. OPRACOWANIE: DR PIOTR BIAŁOWOLSKI Indeks Należności Przedsiębiorstw ,4 81,6 81, 84,3 84,6 83,7 83,6 86,2 8,8 86,8 87, 86,7 86, 84,2 83,1 82,2 82,4 82,2 8,7 88,6 91,6 88,3 88,9 9,4 9, W styczniu 1 r. Indeks Należności Przedsiębiorstw (INP) utrzymał się na bardzo wysokim poziomie 9 punktów. Jest to trzecia najwyższa wartość w ponad sześcioletniej historii badania, przy czym obecne wskazanie jest jedynie o,4 punktu poniżej wartości sprzed trzech miesięcy. Obserwując bardzo silne powiązanie między INP i dynamiką Produktu Krajowego Brutto można spodziewać się, że w czwartym kwartale 14 r. gospodarka Polski rozwijała się w bardzo szybkim tempie ok. 4%, a także można oczekiwać, że podobne tempo wzrostu zostanie utrzymane w I kwartale 1 r. Na spadek INP w bieżącym kwartale w największym stopniu wpływ miało pogorszenie prognoz dotyczących portfela należności w kolejnym kwartale, a także spadek optymizmu w ocenie bieżących problemów z egzekwowaniem należności. Pogorszenie to jest jednak na razie widoczne jedynie w sferze odczuć. Twarde wskaźniki związane z odsetkiem przeterminowanych faktur, przeciętnym okresem opóźnienia, a także odsetkiem firm, które same muszą zaprzestać płacenia faktur w związku z opóźnieniami w otrzymywaniu należności, pozostają na historycznie niskich poziomach. Na wartość INP pozytywnie oddziałuje też spadek kosztów związanych z obsługą, windykacją i prewencją przeterminowanych należności. Oznacza to, że polskie firmy zaczęły sobie bardzo dobrze radzić w obliczu trudności z odzyskiwaniem należności. Z jednej strony duży optymizm przedsiębiorstw wzbudza sytuacja gospodarcza, jednak z drugiej strony, nawet w obliczu problemów z otrzymywaniem należności, rośnie przekonanie, że jest to problem, któremu można skutecznie zaradzić. Reasumując, wysoka wartość INP jest wynikiem pozytywnych nastrojów w gospodarce i wskazuje na kontynuację szybkiego wzrostu gospodarczego. Niestety, w pełni pozytywny obraz jest nieznacznie zmącony, gdyż w opiniach firm zaczynają ujawniać się obawy dotyczące perspektyw sytuacji w obszarze należności w kolejnych miesiącach. 1

3 PORTFEL NALEŻNOŚCI POLSKICH PRZEDSIĘBIORSTW STYCZEŃ 1 SKALA PROBLEMÓW Z REGULOWANIEM ZOBOWIĄZAŃ PRZEZ KLIENTÓW/KONTRAHENTÓW POLSKICH PRZEDSIĘBIORCÓW STAN BIEŻĄCY SKALA PROBLEMÓW Z REGULOWANIEM ZOBOWIĄZAŃ PRZEZ KLIENTÓW/KONTRAHENTÓW POLSKICH PRZEDSIĘBIORCÓW PRZEWIDYWANIA ,3 31,1 19,1 2,7 4,2 36,1,6 23, 24,9 21,9 październik 14 styczeń ,6 19,1 6,8,9 61,, 1,9,7, 4, październik 14 styczeń Tak, i problem ten narasta Wystąpią w większej skali niż do tej pory Tak, ale problem utrzymuje się na stałym poziomie Wystąpią w takiej samej skali jak do tej pory Tak, ale skala tego problemu się zmniejsza Wystąpią, ale w skali mniejszej niż do tej pory Nie, taki problem u mnie nie występuje Nie będą występować saldo odpowiedzi saldo odpowiedzi Po dwóch kwartałach znaczącej poprawy, pogorszyły się opinie przedsiębiorstw dotyczące obecnej sytuacji w obszarze należności. Należy jednak podkreślić, że pomimo pogorszenia, obserwowana obecnie sytuacja jest w dalszym ciągu bardzo bliska historycznych maksimów. Udział firm, które w ogóle nie odczuwają problemów z opóźnieniami w otrzymywaniu należności, pomimo spadku do poziomu 21,9%, jest o ponad 8 pp. wyższy od średniej z ostatnich sześciu lat, podczas gdy udział firm, w których problemy rosną (19,1%) jest o ponad 2 pp. poniżej długookresowej średniej. Obserwowane pogorszenie opinii nie powinno być zatem traktowane jako jednoznacznie negatywny sygnał, a jedynie w kategorii korekty optymistycznych nastrojów obserwowanych w poprzednich kwartałach. Prognozy spływu należności pogorszyły się względem poprzedniego kwartału i jest to już czwarty kwartał, w którym obserwowany jest negatywny trend. Niemniej jednak wciąż pozostają one nieznacznie pozytywne, tj. udział przedsiębiorstw, które spodziewają się, że problemy z należnościami wystąpią w skali mniejszej niż do tej pory oraz tych, które spodziewają się całkowitego braku takich problemów jest o,7 pp. większy niż udział firm, które oczekują, że problem ten będzie narastał. W poprzednim kwartale przewaga optymistów wynosiła 6,8 pp. Pomimo, że dochodzi do pogorszenia, to oczekiwania dotyczące portfela należności są wciąż lepsze od średniej z ostatnich lat. Pomimo pogorszenia, ogólny obraz sytuacji w obszarze należności jest pozytywny. Przyczynia się do niego silny wzrost gospodarczy, który ułatwia spłacanie zobowiązań, a także niskie stopy procentowe, które sprawiają, że finansowanie się wymuszonym kredytem kupieckim staje się mniej opłacalne. 2

4 PORTFEL NALEŻNOŚCI POLSKICH PRZEDSIĘBIORSTW STYCZEŃ 1 ODSETEK NALEŻNOŚCI NIEUREGULOWANYCH W PORTFELU POLSKICH PRZEDSIĘBIORSTW STRUKTURA TERMINOWA NALEŻNOŚCI PRZETERMINOWANYCH W POLSKICH PRZEDSIĘBIORSTWACH 1 9 1,3 13, ,9 12,6 4, 3, ,9 14,9 17, 19, , 8, 14,1 14,8 3,8 3,7 3,6 3, 3, ,6 24, ,9 64,2 3,4 3,4 3,3 1 22,7 3,2 22, 27,6 1 3,2 3,1 październik 14 styczeń 1 październik 14 styczeń 1 3, poniżej 1% 1-19% - 29% 3-49% % i więcej średnio do 3 miesięcy od 6 do 12 miesięcy średni okres przeterminowania od 3 do 6 miesięcy powyżej 12 miesięcy W styczniu 1 r. odsetek przeterminowanych należności w portfelach polskich przedsiębiorstw spadł do najniższego poziomu w historii. Obecnie, w grupie firm, które mają problemy z odzyskiwaniem należności jedynie 22,% faktur nie zostało spłaconych w terminie. W grupie wszystkich firm, a zatem uwzględniając również te, które nie mają problemu z odzyskiwaniem należności, a zatem mają % udział przeterminowanych faktur, odsetek niezapłaconych faktur wynosi jedynie 17,6%. Względem poprzedniego badania zmniejszył się udział firm mających w portfelu co najmniej % przeterminowanych faktur. Stanowią one obecnie 13,7% ogółu firm mających problem z opóźnieniami, co oznacza najniższy ich udział w historii. Spadek udziału firm najbardziej dotkniętych opóźnieniami jest korzystnym sygnałem, gdyż ryzyko bankructwa rośnie znacząco w grupie firm dotkniętych problemem opóźnień w większej skali. Niestety, prognozy przedsiębiorstw na nadchodzący kwartał wskazują, że pozytywne tendencje mogą zostać zatrzymane. W badaniu przeprowadzonym w styczniu 1 r. przeciętny okres przeterminowania należności skrócił się do najniższego poziomu w historii osiągając 3 miesiące i 12 dni. Przedsiębiorcy czekają na spłatę należności obecnie aż o ponad dni krócej niż miało to miejsce w latach 1-11, kiedy to wzrost gospodarczy również sięgał ok. 4%. Dla firm oznacza to zdecydowany wzrost bezpieczeństwa obrotu gospodarczego, gdyż nawet w sytuacji gdy część klientów/kontrahentów nie reguluje swoich należności w terminie, to spłata zaległości następuje szybciej. Dla gospodarki oznacza to natomiast większą odporność na szoki. Nawet jeżeli dojdzie do wzrostu trudności z egzekwowaniem należności w pewnej grupie przedsiębiorstw, z dużym prawdopodobieństwem nie będzie się to miało natychmiastowego przełożenia na wzrost zatorów płatniczych. 3

5 Nie możemy regulować terminowo naszych zobowiązań, co pogarsza wizerunek firmy i skutkuje gorszymi warunkami finansowymi dostaw od kontrahentów Musimy ograniczać inwestycje Musimy ograniczać zatrudnienie i/lub redukować fundusz wynagrodzeń Mamy problemy z wprowadzaniem nowych produktów na rynek Musimy podnosić ceny produkowanych przez nas wyrobów i/lub dostarczanych usług Inne PORTFEL NALEŻNOŚCI POLSKICH PRZEDSIĘBIORSTW STYCZEŃ ODSETKI PRZEDSIĘBIORSTW WSKAZUJĄCYCH NA PODEJMOWANIE WYBRANYCH DZIAŁAŃ W ZWIĄZKU Z NIEREGULARNĄ OBSŁUGĄ ZOBOWIĄZAŃ PRZEZ KLIENTÓW/KONTRAHENTÓW 31,8 3,6 27,1 2,9 październik 14 styczeń 1 ODSETEK PRZEDSIĘBIORSTW, KTÓRYCH KOSZTY PONOSZONE W ZWIĄZKU Z NIEREGULARNĄ OBSŁUGĄ ZOBOWIĄZAŃ PRZEZ KLIENTÓW/KONTRAHENTÓW WYNOSZĄ 1 9 8,7 4,3 4,1 7,3,4 17, 12,7 7,4 7, , 11,4 9,2 8,1 4,24, 3,83, ,2 77,7 6,6 7, 6,8 6,6 6,4 1 październik 14 styczeń 1 6,2 poniżej 1% 1-19% - 29% 3% i więcej przeciętny koszt (%) W badaniu Portfel należności polskich przedsiębiorstw przeprowadzonym w styczniu 1 r. spadło znaczenie utrudnień w regulowaniu własnych zobowiązań na skutek trudności w otrzymywaniu należności. Wskazuje na nie obecnie 3,6% firm w polskiej gospodarce. Zmniejszyły się też trudności z wprowadzaniem nowych produktów na rynek. Spadek dokuczliwości tych barier związany jest z bardzo dobrą sytuacją finansową polskich firm i, w konsekwencji, mniejszą rolą opóźnień w kształtowaniu sytuacji przedsiębiorstw. Znacząco wzrósł natomiast udział firm, które deklarują, że muszą ograniczać zatrudnienie lub fundusz płac na skutek problemów z opóźnieniami. Wzrost wyniósł aż prawie 4 pp. i obecnie aż 11,4% deklaruje ograniczenia tego typu. Również na barierę inwestycyjną wskazuje więcej, bo 27,1% badanych. Może to oznaczać, że przedsiębiorcy zaczną w najbliższych miesiącach ograniczać ekspansję w obliczu rosnących obaw o trwałość wzrostu gospodarczego. Dla rynku pracy może to oznaczać zahamowanie kreacji nowych miejsc pracy, a dla inwestycji spowolnienie wzrostu. Nawet jeżeli będzie dochodziło do spowolnienia inwestycji, to trzeba pamiętać, że obecnie rosną one wciąż w tempie ponad 1%. Niski udział przeterminowanych należności w portfelach polskich firm, a także krótki okres oczekiwania na ewentualne opóźnienia przełożyły się na niższe koszty ponoszone przez polskie firmy w związku z nieterminową obsługą zobowiązań przez klientów/kontrahentów. Obecnie wydatki na cele związane ze skutkami i przeciwdziałaniem opóźnieniom stanowią przeciętnie 6,6% ogółu kosztów przedsiębiorstw i są o ok.,4 pp. poniżej długookresowej średniej. 4