UCO jeszcze I czy już II generacja biopaliw? Szanse i zagrożenia związane z wykorzystaniem oleju posmażalniczego w produkcji biodiesla

Transkrypt

1 3-cia Konferencja na Temat Biopaliw. Rozwój czy stagnacja? 25 września 2014, Warszawa UCO jeszcze I czy już II generacja biopaliw? Szanse i zagrożenia związane z wykorzystaniem oleju posmażalniczego w produkcji biodiesla Dawid Berny Rafineria Trzebinia S.A 1

2 3-cia Konferencja na Temat Biopaliw. Rozwój czy stagnacja? 25 września 2014, Warszawa Agenda Co to jest UCO? Status UCO FAME Rynek UCO Technologie przerobu UCO Szanse / Zagrożenia związane z wykorzystaniem UCO jako biopaliwa 2

3 Co to jest UCO? 3

4 Olej posmażalniczy pochodzenie Olej posmażalniczy (ang. UCO czyli used cooking oil ) - mieszanina tłuszczy zużytych głównie z procesu głębokiego smażenia otrzymywany w przemysłowych fabrykach chipsów, frytek, itp., jak również w wielu restauracjach i barach szybkiej obsługi. Osobna kategoria to olej posmażalniczy z gospodarstw domowych. W branży gastronomicznej wykorzystuje się przede wszystkim oleje rzepakowe, oleje sojowe, oleje palmowe oraz na masową skalę wykorzystywane są również tłuszcze zwierzęce. W coraz częstszym użyciu występują także oliwa oraz rozmaite mieszanki tłuszczowe. Olej rzepakowy rafinowany Olej posmażalniczy Olej palmowy rafinowany 4

5 Parametry oleju posmażalniczgo ANALIZY Olej Olej posmażalniczy rzepakowy Wolne kwasy tłuszczowe % (m/m) 3,4 0,64 Zawartość wody % (m/m) 1,8 0,02 Zawartość zanieczyszczeń % (m/m) 0,54 0,01 temperatura krzepnięcia C od +2 do +20 ok. -13 Profil kwasowy: laurowy C12:0 % (m/m) 0,3 poniżej 0,1 mirystynowy C14:0 % (m/m) 0,7 poniżej 0,1 palmitoleinowy C16:1 % (m/m) 0,7 0,2 palmitynowy C16:0 % (m/m) 20,1 4,4 linolenowy C18:3 % (m/m) 3,2 8,1 linolowy C18:2 % (m/m) 14,4 18,9 oleinowy C18:1 % (m/m) 49,5 59,2 stearynowy C18:0 % (m/m) 4,3 1,6 arachidynowy C20:4 % (m/m) 0 poniżej 0,1 gadoleinowy C20:1 % (m/m) 0,8 1,3 arachidowy C20:0 % (m/m) 0,4 0,5 erukowy C22:1 % (m/m) 0,2 0,3 behenowy C22:0 % (m/m) 0,4 0,3 nerwonowy C24:1 % (m/m) 0,3 0,5 lignocerynowy C24:0 % (m/m) 0,2 0,2 pozostałe % (m/m) 4,5 4,5 Zawartość fosforu mg/kg 16,6 <10 Zawartość siarki mg/kg 14,7 3,2 5

6 Status UCO FAME 6

7 Propozycje UE zmian w dyrektywach Propozycja grecka z dnia 3 czerwca 2014 przyjęta przez Radę UE: CAP 7% na I generację 1% dobrowolny cel pośredni dla biopaliw II generacji (Część A załącznika IX) z podwójnym naliczaniem (efektywnie 0,5%) Biodiesel z UCO i tłuszczy zwierzęcych kat. I i II z podwójnym naliczaniem, ale wyłączony z biopaliw zaawanasowanych nie wliczany do limitu dla I generacji (Część B załącznika IX) ILUC w Dyrektywie RED na poziomie raportowania przez kraje członkowskie Zmniejszona emisyjność surowców rolnych uprawianych na terenach zdegradowanych 5-krotne naliczanie odnawialnej energii elektrycznej w transporcie drogowym, 2,5-krotne naliczanie elektryczności w kolei 60% ograniczenie emisji dla biopaliw wyprodukowanych na instalacjach uruchomionych po 1 lipca 2014 Przesuniecie o rok (od ) obowiązku ograniczenia emisji do 50% dla instalacji uruchomionych przed wejściem w życie dyrektywy 7

8 Status oleju posmażalniczego w Europie UCO/tłuszcze zwierzęce możliwość podwójnego zaliczania do realizacji celów krajowych w Europie. UCO TZ I/II TZ III Uwagi Niemcy X - - Wielka Brytania X X - Włochy X X - UCO pochodzenia europejskiego Francja X X - udział UCO limitowany do max. 5% Holandia X X - Austria X X X Irlandia X X - Węgry X X X Finlandia X X X Dania - X - 8

9 Status oleju posmażalniczego w Polsce UCO/biopaliwa zaawansowane status w Polsce Nowelizacja ustawy o biopaliwach art. 23 ust. 4a-4c. 4a. Udział biokomponentów wytworzonych z odpadów, pozostałości, niespożywczego materiału celulozowego oraz materiału lignocelulozowego, liczony według wartości opałowej, uznaje się za dwukrotnie wyższy ( ) 4c. Minister właściwy do spraw gospodarki określi, w drodze rozporządzenia, szczegółową listę surowców, o których mowa w ust. 4a, oraz limit biokomponentów wytworzonych z tych surowców ( ) Na dzień dzisiejszy takiej listy nie ma. Olej posmażalniczy jako odpad: Surowce i produkty nie nadające się do spożycia i przetwórstwa (oleje roślinne) Oleje i tłuszcze jadalne 9

10 Olej posmażalniczy a kryteria zrównoważonego rozwoju Szacunkowe wartości ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w procesach produkcji biopaliw wartości typowe ograniczenie emisji emisja gco2/eq UCO RME SME PME PME wychwyt metanu SFME olej napędowy 88% 45% 40% 36% 62% 58% 0% ,8 10

11 Rynek oleju posmażalniczego 11

12 Rynek UCO Europa Rynek UCO FAME naliczanych podwójnie szacunki. tys. t Źródło: Greenea 12

13 Produkcja UCO FAME, rynek UCO w Europie Szacunkowa Produkcja UCO FAME w Europie w 2013r. tys. ton Niemcy 250 Wielka Brytania 200 Hiszpania 148 Holandia 135 Austria 70 Norwegia 67 Włochy 60 Francja 36 Węgry 30 Slowacja 18 Portugalia 18 Irlandia 15 Czechy 10 Grecja 10 Dania 1,5 Σ 1068,5 Źródło: Greenea 13

14 Rynek UCO w Europie Rynek UCO w Europie 2013 szacunki tys. ton Niemcy 140 Wielka Brytania 86 Holandia 64 Hiszpania 56 Włochy 50 Francja 36 Polska 31 Portugalia 27 Belgia 19 Rumunia 18 Austria 15 Grecja 13 pozostali 67 Σ 622 Rynek biodiesla w Wielkiej Brytanii tys. ton Biodiesel 760 w tym: z KZR 557 UCO ME 432 TME 85 UCO ME z UK 119 TME z UK 40 W zestawieniu 63 kraje pochodzenia UCO Źródło: Greenea Import UCO do Europy ok. 440 tys. ton 14

15 Technologie przerobu oleju posmażalniczego 15 15

16 Biopaliwa podział wg technologii otrzymywania i rodzaju surowca Technologie I generacji Bioetanol fermentacja surowców cukrowych i skrobiowych Czyste oleje roślinne z procesów tłoczenia i ekstrakcji Biodiesel (FAME) Biogaz - fermentacja Surowce jadalne Oleje Tłuszcze zwierzęce Sur. skrobiowe Sur. cukrowe Algi Gliceryna surowa Surowce niejadalne Sur. Celulozowe/lignocelulozowe UCO Tłuszcze zwierzęce kat. I i II Odpady z przemysłu Odpady rolnicze Odpady komunalne Technologie II generacji Uwodornienie olejów roślinnych Fermentacja na bazie celulozy i lignocelulozy - Bioetanol Zgazowanie węglowodory z F-T (BtL), BioDME, BioMeOH, BioSNG, H 2 Piroliza - biooleje Katalityczna konwersja biomasy - węglowodory 16

17 Produkcja UCO FAME Przygotowanie oleju posmażalniczego: Odwadnianie: Podgrzewanie Dekantacja (sedymentacja, wirowanie) Usuwanie zanieczyszczeń: Filtracja, wirowanie Proces produkcji estrów: Płukanie: Przemywanie wodą, rozdział na dekanterach Odkwaszanie: Chemiczne (ługowanie zasadą) Fizyczne (destylacja) Destylacja estrów UCO można przerabiać na instalacjach dedykowanych oraz w mieszance z olejami (po odpowiednim przygotowaniu surowca) 17 17

18 Produkcja HVO - Uwodornienie olejów Produkcja HVO: 1. Uwodornienie: ~ 18 % 2. Izomeryzacja Źródło:

19 Produkcja HVO - Uwodornienie olejów cd. Wdrożona przez Neste Oil NExBTL 2 instalacje o wydajności t/rok (2007,2009) w rafinerii Porvoo (Finlandia). Kolejne 2 instalacje (po t/rok) (Singapur 2010r., Rotterdam 2011 r.) Surowiec : oleje roślinne tłuszcze odpadowe Produkt : ciekłe węglowodory parafinowe Instalacja NExBTL - Neste Oil rafineria Porvoo Instalacja NExBTL - Neste Oil Singapur

20 Szanse/Zagrożenia 20 20

21 Szanse związane z wykorzystaniem oleju posmażalniczego w produkcji biodiesla Szanse Wysokie ograniczenie emisji CO 2 dla UCO FAME - 88% dla wartości typowych Brak ILUC UCO i tłuszcze zwierzęce kat 1 i 2, nie liczone do cap I G i cap II G pod warunkiem limitowania ich wykorzystania Surowiec odpadowy brak konkurencji z rynkiem żywności Alternatywny w stosunku do olejów roślinnych wsad na instalacje produkcji estrów 21 21

22 Zagrożenia wynikające z wykorzystania oleju posmażalniczego w produkcji biodiesla Zagrożenia Podwójne naliczanie do realizacji NCW (produkcja w Europie w 2013 estrów z UCO oraz tłuszczy zwierzęcych odpowiednio 1 mln t i 0,5 mln t) Przykłady: W roku 2010 w Holandii udział biodiesla naliczanego podwójnie (przede wszystkim z UCO) wyniósł aż 59% konsumpcji biodiesla. W Wielkiej Brytanii w % biodiesla spełniającego KZR pochodziło z UCO i tłuszczy zwierzęcych Francja wprowadziła ograniczenia w ilości wykorzystywanego UCOME i TME (0,35%) Rynek UCO w Europie mniejszy niż zapotrzebowanie (w 2013 import ok. 440 tys. ton UCO do Europy) Włochy zaliczają do realizacji NCW UCO pochodzenia europejskiego 22 22

23 Dziękuję za uwagę Dawid Berny 23