PAKIET DOTYCZĄCY UNII ENERGETYCZNEJ KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "PAKIET DOTYCZĄCY UNII ENERGETYCZNEJ KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY"

Transkrypt

1 KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia r. COM(2015) 82 final PAKIET DOTYCZĄCY UNII ENERGETYCZNEJ KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY Osiągnięcie docelowego poziomu 10 % w zakresie elektroenergetycznych połączeń międzysystemowych Przygotowanie europejskiej sieci elektroenergetycznej na 2020 r. PL PL

2 1. Połączenia międzysystemowe zasadniczymi elementami unii energetycznej W ostatnich dziesięcioleciach Unia Europejska prowadziła intensywnie działania w celu stworzenia najbardziej zintegrowanego, konkurencyjnego i zrównoważonego w skali światowej wspólnego rynku energii. Integracja rynków energii w UE przynosi konkretne rezultaty: hurtowe ceny energii elektrycznej spadły o jedną trzecią 1 ; konsumenci mają większy wybór, gdyż dostawcy energii konkurują ze sobą oferując niższe ceny i lepszą jakość usług; dzięki ulepszonym ramom prawnym wzrosła konkurencja w tym sektorze. Wiele pozostaje jeszcze jednak do zrobienia. Biorąc pod uwagę zależność od importu, przestarzałą infrastrukturę i brak inwestycji, nie w pełni działający rynek detaliczny, wysokie ceny energii odbiorców indywidualnych i podmiotów gospodarczych niekorzystnie wpływające na konkurencyjność naszych przedsiębiorstw, konieczność przejścia na gospodarkę niskoemisyjną w celu przeciwdziałania zmianie klimatu, jak również wyzwania związane z naszą pozycją lidera w dziedzinie technologii, wyciągnąć można jeden wniosek: UE musi przezwyciężyć rozdrobienie rynku energii, w pełni integrując rynki krajowe. Unia Europejska musi zmienić swój sposób wytwarzania, transportowania i zużywania energii. Polityka energetyczna w Europie musi powrócić na właściwą drogę: drogę w kierunku unii energetycznej. Z tych względów Komisja Europejska przyjęła strategię ramową na rzecz stabilnej unii energetycznej z przyszłościową polityką przeciwdziałania zmianie klimatu. Niniejszy komunikat dotyczący osiągnięcia celu w postaci elektroenergetycznych połączeń międzysystemowych na poziomie 10 % jest jednym z konkretnych kroków w tym kierunku. Europejska sieć energetyczna z połączeniami międzysystemowymi ma zasadnicze znaczenie dla bezpieczeństwa energetycznego Europy, zwiększenia konkurencji na rynku wewnętrznym, prowadzącego do bardziej konkurencyjnych cen, jak również dla sprawniejszej realizacji celów polityki w zakresie dekarbonizacji i przeciwdziałania zmianie klimatu, jakie postawiła sobie Unia Europejska. Sieć obejmująca połączenia międzysystemowe przyczyni się do realizacji ostatecznego celu unii energetycznej, jakim jest zapewnienie bezpiecznej, zrównoważonej energii po przystępnej cenie, jak również wzrostu gospodarczego i zatrudnienia w całej UE. Między niektórymi państwami wciąż brakuje połączeń międzysystemowych. Budowa takich połączeń będzie wymagać pełnej mobilizacji sił na wszystkich szczeblach, w trybie pilnym, aby osiągnąć wspólny cel, to jest w pełni funkcjonujący wewnętrzny rynek energii z dobrze rozbudowaną siecią połączeń. Infrastruktura energetyczna stanowi jeden z priorytetów europejskiej strategii energetycznej. Na szczycie w październiku 2014 r. Rada Europejska wezwała do szybkiego wdrożenia wszystkich środków służących osiągnięciu celu polegającego na uzyskaniu poziomu połączeń międzysystemowych odpowiadającego co najmniej 10 % ich zainstalowanej zdolności 1 Odnosi się to do okresu ; por. COM(2014)21/2. 2

3 produkcji energii elektrycznej w odniesieniu do wszystkich państw członkowskich. Niniejszy komunikat 2 stanowi odpowiedź na to wezwanie. Przedstawiono w nim strategię w celu zapewnienia pełnej integracji wewnętrznego rynku energii elektrycznej poprzez osiągnięcie odpowiedniego poziomu połączeń międzysystemowych, które staną się również integralną częścią unii energetycznej. 2. Korzyści wynikające z połączonych systemów energetycznych Połączenie ze sobą odizolowanych krajowych systemów elektroenergetycznych i stworzenie prawdziwie europejskiego systemu elektroenergetycznego przyniesie Unii Europejskiej i jej państwom członkowskim szereg ważnych korzyści. Dzięki elektroenergetycznym połączeniom międzysystemowym zwiększy się bezpieczeństwo dostaw w Europie. Przyczynią się one do poprawy niezawodności systemu elektroenergetycznego, a tym samym do poprawy jakości usług i zmniejszenia zakłóceń w dostawach energii i strat związanych ze spadkiem wydajności w sektorach handlu i przemysłu. Osiągnięcie ambitnego poziomu elektroenergetycznych połączeń międzysystemowych stanowić będzie również wkład w zmniejszanie zależności Europy, ponieważ optymalizacja systemu umożliwi zmniejszenie importu paliw, otwierając przed Europą większe szanse na inwestycje, wzrost gospodarczy i nowe miejsca pracy. Ponadto połączenia międzysystemowe ułatwiają udzielanie sobie nawzajem natychmiastowej pomocy przez operatorów systemów przesyłowych (OSP), prowadząc do ściślejszej współpracy i solidarności między nimi. Sieć obejmująca połączenia międzysystemowe umożliwia uzyskanie bardziej przystępnych cen na rynku wewnętrznym, dzięki większej konkurencji i zwiększonej wydajności, a także lepsze i bardziej opłacalne wykorzystanie dostępnych zasobów. Połączenia międzysystemowe oznaczają większy stopień integracji rynku europejskiego, zwiększając jednocześnie rozmiary rynku, poziom konkurencji oraz wydajność rynku. Na poniższym wykresie przedstawiono znaczny wzrost przesyłów transgranicznych od końca lat 90-tych, czyli początku procesu otwarcia rynku. 2 Zgodnie z mandatem udzielonym przez Radę Europejską w niniejszym komunikacie skoncentrowano się na energii elektrycznej. W odniesieniu do gazu nie przedstawiono propozycji docelowego poziomu połączeń międzysystemowych, ponieważ ze względu na bezpieczeństwo dostaw państwa członkowskie są już zobowiązane do posiadania rozwiązań na wypadek awarii największej pojedynczej części składowej ich infrastruktury gazowniczej (tzw. zasada N-1 ). Por. rozporządzenie (UE) nr 994/

4 Legenda: Rozwój wymian transgranicznych ogółem od 1975 r. między państwami członkowskimi, których OSP są członkami ENTSO-E ENTSO-E Wymiany zewnętrzne Większy stopień integracji rynku uzyskany dzięki połączeniom międzysystemowym zmniejsza również potrzebę inwestowania w moce wytwórcze w okresach szczytowego zapotrzebowania i w magazynowanie energii, ponieważ elektrownie istniejące w poszczególnych państwach nie musiałyby wytwarzać energii w tym samym czasie. Przyniosłoby to znaczne korzyści gospodarcze i polityczne w państwach członkowskich, umożliwiając im zmniejszenie inwestycji kapitałowych oraz skutków dla środowiska, skoro nie byłoby już potrzeby budowania nowych elektrowni. Zwiększenie stopnia wzajemnego świadczenia usług bilansowania systemu przynosi również zmniejszenie krótkoterminowych kosztów operacyjnych systemu. Niższe koszty wytwarzania energii lub mniejsze nakłady na inwestycje w wytwarzanie energii oraz uniknięcie zbędnych kosztów paliwa dzięki połączeniom między krajowymi sieciami energii elektrycznej przekładają się na bardziej konkurencyjne ceny energii dla przedsiębiorstw i gospodarstw domowych. Europejska sieć energetyczna o odpowiedniej liczbie połączeń międzysystemowych niesie ze sobą korzyści w postaci rynku bliskiego potrzebom obywateli Europy. Mogłaby ona przynieść konsumentom oszczędności w wysokości mld EUR rocznie do roku Dobrze rozwinięta sieć połączeń międzysystemowych jest niezbędnym warunkiem zrównoważonego rozwoju i dekarbonizacji koszyka energetycznego, ponieważ umożliwia ona zagospodarowanie w sieci zwiększonych poziomów zmiennej energii ze źródeł odnawialnych w bardziej bezpieczny i opłacalny sposób. Stawianie na wytwarzanie energii w większym stopniu ze źródeł odnawialnych, a tym samym zmniejszenie emisji CO 2, jest jednym z kroków w kierunku realizacji unijnych celów w zakresie przeciwdziałania zmianie klimatu i zwiększa również bezpieczeństwo dostaw. Większa liczba połączeń 3 Analiza: Korzyści wynikające ze zintegrowanego europejskiego rynku energii, lipiec 2013 r., Booz & Co. 4

5 międzysystemowych jest także niezbędna do osiągnięcia przez UE upragnionej pozycji światowego lidera w dziedzinie energii odnawialnej, co nie jest tylko kwestią odpowiedzialnej polityki w zakresie przeciwdziałania zmianie klimatu, ale także koniecznością z punktu widzenia polityki przemysłowej. Przedsiębiorstwa działające w branży odnawialnych źródeł energii i powiązanych technologii stają się podmiotami przemysłowymi o dużym znaczeniu (w 2012 r. zatrudniały około 1,2 mln osób), tworzącymi stabilne miejsca pracy na szczeblu regionalnym i lokalnym, a także generującymi zrównoważony wzrost. Podsumowując, zwiększenie liczby połączeń międzysystemowych przyczyni się do uzyskania bardziej przystępnych cen energii elektrycznej w perspektywie długoterminowej dzięki większej efektywności rynku, poprawy bezpieczeństwa, stopnia niezawodności i jakości dostaw energii elektrycznej, które to elementy mają zasadnicze znaczenie dla działalności społecznej i gospodarczej, przy jednoczesnym zapewnieniu wysokiego standardu ochrony środowiska. Rozwój w tym zakresie umożliwi również zmniejszenie naszej zależności energetycznej, ze względu na zmniejszenie zużycia importowanych paliw, i ułatwi dokonywanie nowych inwestycji w Europie dzięki bardziej konkurencyjnym cenom energii elektrycznej oraz zwiększonemu poziomowi konkurencji w sektorach przemysłu europejskiego. Większa liczba połączeń międzysystemowych zmniejszy również skutki dla środowiska, ze względu na zaniechanie budowy kolejnych elektrowni i zmniejszenie emisji CO 2, przynosząc jednocześnie zwiększenie zdolności do integracji energii odnawialnej dzięki uwolnieniu w większym stopniu potencjału wzrostu europejskiego przemysłu energii odnawialnej i zapewniając temu przemysłowi pozycję światowego lidera w tym zakresie, a tym samym większe zdolności tworzenia miejsc pracy w Europie, ze wzrostem liczby miejsc pracy netto w Europie. Z wymienionych wyżej względów połączenia międzysystemowe między rynkami energii elektrycznej muszą stać się w nadchodzących latach priorytetem politycznym Unii Europejskiej na wszystkich szczeblach. 3. Gruntownie zmodernizowana unijna polityka w zakresie infrastruktury energetycznej Zdając sobie sprawę z korzyści płynących z energetycznych połączeń międzysystemowych, państwa członkowskie zwiększyły w ostatnich dziesięcioleciach swoje zdolności w tym zakresie. Jednak w dwunastu państwach członkowskich, głównie na obrzeżach UE, elektroenergetyczne połączenia międzysystemowe są wciąż na poziomie niższym od docelowego poziomu 10 %, państwa te są zatem nadal odizolowane od wewnętrznego rynku energii elektrycznej. 5

6 Poziomy elektroenergetycznych połączeń międzysystemowych w 2014 r. Państwo członkowskie Państwa członkowskie o poziomie połączeń międzysystemowych wyższym niż 10 % AT 29 % BE 17 % BG 11 % CZ 17 % DE 10 % DK 44 % FI 30 % FR 10 % EL 11 % HR 69 % HU 29 % LU 245 % NL 17 % SI 65 % SE 26 % SK 61 % Państwa członkowskie o poziomie połączeń międzysystemowych niższym niż 10 % IE 9 % IT 7 % RO 7 % PT 7 % EE 4 4 % LT 4 4 % LV 4 4 % UK 6 % ES 3 % PL 2 % CY 0 % MT 0 % Źródło: ENTSO-E, Scenario Outlook and Adequacy Forecast 2014 (Przewidywania w formie scenariuszy i prognoza wystarczalności, 2014 r.). 4 Trzy państwa bałtyckie Estonia, Łotwa i Litwa nie są jeszcze zsynchronizowane z siecią europejską, należy je w związku z tym traktować jak jeden system. Sieci tych trzech państw są ze sobą w pełni zintegrowane, wartość 4 % w odniesieniu do nich odzwierciedla poziom ich połączeń międzysystemowych z europejskim rynkiem energii elektrycznej (poprzez połączenia z Finlandią). Wartość ta odnosi się do początku 2014 r., przed oddaniem do użytku połączenia Estlink2. Wraz z zakończeniem budowy tego połączenia poziom połączeń międzysystemowych państw bałtyckich zwiększył się znacząco do około 10 %. 6

7 Z tych względów w Unii Europejskiej zaczęto stopniowo wprowadzać odpowiednie narzędzia polityczne, aby umożliwić dokonanie niezbędnych inwestycji w infrastrukturę sieci, przy czym inwestycjom w połączenia międzysystemowe nadano nadrzędne znaczenie. W następstwie kryzysu gospodarczego Komisja Europejska przedstawiła Europejski program energetyczny na rzecz naprawy gospodarczej (EPENG), który obejmował, między innymi, zidentyfikowanie projektów potrzebnych połączeń międzysystemowych w całej UE oraz mobilizację unijnych środków finansowych na ten cel. Program ten przyczynił się do realizacji kilku projektów połączeń międzysystemowych między państwami członkowskimi, których nie udało się wcześniej zbudować z powodu braku wystarczających funduszy. W ramach EPENG na elektroenergetyczne połączenia międzysystemowe wydano około 650 mln EUR (załącznik 1). Mapa połączeń międzysystemowych zrealizowanych przy wsparciu EPENG Legenda Linie wysokiego napięcia Istniejąca sieć elektroenergetyczna Źródło: granice administracyjne Eurogeographics; bazowa sieć energetyczna PLATTS. Kartografia: Komisja Europejska, DG ds. Energii, styczeń 2015 Kilometers Przyjęte w 2013 r. rozporządzenie w sprawie transeuropejskich sieci energetycznych (TEN- E) 5, w połączeniu z instrumentem Łącząc Europę 6, tworzy trwały europejski instrument 5 Rozporządzenie (UE) nr 347/2013 w sprawie wytycznych dotyczących transeuropejskiej infrastruktury energetycznej, Dz.U. L 115 z

8 służący określeniu projektów potrzebnych w Europie w obrębie 12 priorytetowych korytarzy i obszarów i zapewnieniu ich terminowej realizacji. Narzędzia te wraz z, między innymi, wprowadzeniem projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania (PWZ), poprawą regulacji w zakresie wydawania pozwoleń i przyspieszeniem stosownej procedury stanowią znaczący krok naprzód. Jak podkreśliła Rada Europejska, docelowy poziom połączeń międzysystemowych należy osiągnąć przede wszystkim w drodze realizacji projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania. Pierwsza unijna lista projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania została przyjęta w 2013 r. Znalazło się na niej 248 projektów, z których 137 dotyczy energii elektrycznej, w tym 52 elektroenergetycznych połączeń międzysystemowych i jeden inwestycji przygotowawczych umożliwiających budowę takiego połączenia w przyszłości w 37 z tych projektów uczestniczą państwa członkowskie o poziomie połączeń międzysystemowych niższym niż 10 %. Mapa umieszczonych na pierwszej liście PWZ dotyczących elektroenergetycznych połączeń międzysystemowych w państwach członkowskich o poziomie takich połączeń niższym niż 10 % Legenda Linie wysokiego napięcia Morskie węzły energetyczne Integracja i synchronizacja systemów państw bałtyckich Istniejąca sieć elektroenergetyczna Źródło: granice administracyjne Eurogeographics; bazowa sieć energetyczna PLATTS. Kartografia: Komisja Europejska, DG ds. Energii, styczeń 2015 Kilometers Lista PWZ podlega zmianom i jest aktualizowana co dwa lata. Prace nad drugą listą toczą się obecnie w grupach regionalnych ustanowionych rozporządzeniem TEN-E. Przyjęcie listy 6 Rozporządzenie (UE) nr 1316/2013 ustanawiające instrument Łącząc Europę, Dz.U. L 348 z

9 przez Komisję planowane jest na jesień 2015 r. Szczególny priorytet zostanie przyznany projektom, które umożliwią znaczne zwiększenie obecnych zdolności połączeń międzysystemowych w tych państwach, w których ich poziom jest znacznie niższy od ustanowionego celu 10 %, zwłaszcza w przypadku gdy cel ten jest szczególnie trudno osiągnąć. Projekty będące przedmiotem wspólnego zainteresowania są opracowywane i realizowane zarówno przez operatorów systemów przesyłowych (OSP), jak i przez projektodawców prywatnych. Toczące się obecnie projekty znajdują się na różnych etapach, niektóre z nich wkroczyły już w fazę budowy, ale wiele pozostałych nadal znajduje się na wczesnym etapie przygotowań. Około 75 % wszystkich PWZ zamieszczonych na pierwszej liście unijnej ma zostać ukończone do 2020 r. Poniżej przedstawiono kilka przykładów projektów EPENG i projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania, które, ukończone, przyczynią się do osiągnięcia przez państwa członkowskie celu 10 %, kilka z nich spełni swą rolę już w nadchodzących miesiącach, pozostałe w perspektywie średnioterminowej. Projekt połączenia między Baixas we Francji a Santa-Llogaia w Hiszpanii otrzymał wsparcie ze środków EPENG. Po uruchomieniu połączenia w lutym 2015 r. zdolności elektroenergetycznego połączenia między systemem Francji a systemem Półwyspu Iberyjskiego podwoiły się. PWZ dotyczący połączenia między Akwitanią (Francja) a Krajem Basków (Hiszpania) jest obecnie przedmiotem szczegółowej analizy finansowanej z dotacji unijnych. Jego realizacja przyniosłaby kolejne dwukrotne zwiększenie zdolności połączeń międzysystemowych. Należy zmobilizować wszystkie wysiłki w celu ukończenia tego projektu w 2020 r., wraz z którym poziom połączeń międzysystemowych osiągnie wartość bliższą docelowemu poziomowi 10 %. Umieszczony na pierwszej liście PWZ projekt nowego połączenia międzysystemowego między Portugalią (Vila Fria Vila do Conde Recarei) a Hiszpanią (Beariz Fontefría) umożliwi zwiększenie do 2016 r. zdolności połączeń międzysystemowych między Portugalią a Hiszpanią, aktualnie na poziomie 7 %, a Portugalii zapewni osiągnięcie poziomu powyżej docelowych 10 %. Systemy Estonii, Łotwy i Litwy są dobrze ze sobą połączone, za to poziom połączeń międzysystemowych z unijnym rynkiem energii elektrycznej wynosił w 2011 r. zaledwie 4 % w odniesieniu do tych trzech państw członkowskich. Sytuacja ta ulega jednak szybko poprawie. W 2015 r. państwa bałtyckie osiągnęły 10 % poziom połączeń międzysystemowych z unijnym rynkiem energii elektrycznej dzięki realizacji w ramach EPENG projektu Estlink2 dotyczącego połączeń z Finlandią. Połączenie między systemami Szwecji (Nybro) i Litwy (Kłajpeda) przedmiot projektu Nordbalt1 finansowanego ze środków EPENG od połowy 2016 r. zwiększy jeszcze bardziej stopień integracji przyszłego rynku energii obejmującego bałtyckie państwa członkowskie i giełdę Nord Pool Spot. 9

10 Ukończenie budowanego w ramach PWZ połączenia międzysystemowego między Litwą a Polską, pod nazwą LitPol Link, dwukrotnie zwiększy do końca roku 2015 poziom połączeń międzysystemowych Polski, do 4 %. Połączenie to stanowi również postęp na drodze do synchronicznego połączenia między systemami państw bałtyckich a systemami Europy kontynentalnej. Kolejne PWZ na liście, połączenie międzysystemowe między Vierraden (Niemcy) a Krajnikiem (Polska), zwiększyłoby poziom połączeń międzysystemowych Polski do ponad 10 % do 2020 r. Poprzez realizację PWZ w Zjednoczonym Królestwie, obejmujących również połączenia wewnątrz kraju i zapewniających połączenia międzysystemowe z Belgią, Francją, Irlandią i Norwegią, państwo to osiągnęłoby docelowy poziom 10 %, zmniejszając jednocześnie ograniczenia w przepustowości swych połączeń międzysystemowych. Po planowanym do 2020 r. ukończeniu kilku PWZ w sektorze energii elektrycznej we Włoszech, zwłaszcza projektów dotyczących połączeń międzysystemowych między Włochami a Francją, Szwajcarią i Austrią oraz niezbędnych usprawnień w sieci krajowej, zdolności przesyłowe połączeń elektroenergetycznych tego państwa z systemami krajów sąsiadujących zwiększyłyby się do około 12 %. Dzięki temu zapewniono by we Włoszech wyższy stopień niezawodności dostaw energii elektrycznej i zmniejszono ryzyko ograniczeń przesyłu. Irlandia może również znacznie zwiększyć zdolności swoich połączeń międzysystemowych dzięki realizacji kilku PWZ umieszczonych na pierwszej liście. W 2011 r. poziom połączeń międzysystemowych Irlandii wynosił 3 %. W 2013 r. zwiększył się on do 7 % w wyniku projektu finansowanego ze środków EPENG, w ramach którego zbudowano połączenie między Irlandią a Zjednoczonym Królestwem, a w 2020 r. może nawet przekroczyć 15 %, po ukończeniu w ramach planowanego PWZ budowy kolejnego połączenia ze Zjednoczonym Królestwem (Irlandią Północną i Wielką Brytanią) oraz ewentualnie z Francją. Poziom połączeń międzysystemowych Rumunii, obecnie 7 %, wzrośnie do ponad 9 %, zbliżając się tym samym do poziomu docelowego, wraz z ukończeniem do 2017 r. budowy połączenia międzysystemowego z Serbią. Cypr jest wyspą energetyczną w znacznym stopniu zależną od ropy i borykającą się z wysokimi cenami energii elektrycznej. Planowane połączenie międzysystemowe pod nazwą Euroasia Interconnector, obecnie na etapie wstępnej analizy wykonalności, znalazło się już na pierwszej unijnej liście PWZ. W przedmiotowym projekcie przewidziano budowę połączenia o zdolności przesyłowej wynoszącej MW, co oznaczałoby uzyskanie przez Cypr połączeń międzysystemowych na poziomie ponad 100 % po zakończeniu projektu w 2023 r. Dzięki wsparciu ze środków EPENG poziom połączeń międzysystemowych Malty, obecnie 0 %, zwiększy się do ok. 35 % wraz z budową połączenia wysokonapięciowego z Sycylią (Włochy) w 2015 r. 10

11 PWZ przyczynią się w znacznym stopniu do osiągnięcia przez Europę w 2020 r. celu w postaci elektroenergetycznych połączeń międzysystemowych na poziomie 10 % między państwami członkowskimi, jeśli przedmiotowe projekty zostaną zrealizowane 7 (zob. mapa poniżej). Należy zwiększyć starania w celu umożliwienia państwom z poziomem niższym od docelowego osiągnięcia progu 10 % do 2020 r., szczególnie w przypadku Hiszpanii i Cypru, poprzez lepiej skoordynowane podejście i z wykorzystaniem wszystkich dostępnych narzędzi. Mapa poziomów połączeń międzysystemowych w 2020 r. po realizacji bieżących PWZ < 5 % > 5 % i < 10 % > 10 % i < 15 % > 15 % 4. Konieczne jest pełne wdrożenie europejskich ram regulacyjnych i ich stosowanie Stabilne ramy regulacyjne są warunkiem wstępnym realizacji niezbędnych inwestycji w infrastrukturę. Od 2013 r. Unia Europejska stosuje całościowe podejście do planowania i budowy infrastruktury. Rozporządzeniem w sprawie transeuropejskich sieci energetycznych (TEN-E) uregulowano po raz pierwszy kwestie związane z projektami transgranicznymi lub projektami, które mają wpływ na przesył transgraniczny. W rozporządzeniu TEN-E uznano potrzebę wprowadzenia specjalnych uregulowań w odniesieniu do takich projektów i zaproponowano przeprowadzenie analizy kosztów i korzyści, która wyraźnie wykaże płynące z danego przedsięwzięcia korzyści ponadnarodowe i umożliwi transgraniczną alokację kosztów w zależności od korzyści, jakie realizacja projektu przyniesie każdemu z zainteresowanych państw członkowskich. Nałożono w nim również na krajowe organy regulacyjne obowiązek zapewnienia zachęt regulacyjnych współmiernych do 7 W załączniku 2 przedstawiono przegląd projektów w państwach członkowskich, w których zdolności połączeń międzysystemowych są na poziomie niższym niż 10 %. 11

12 poziomu ryzyka ponoszonego w ramach takich projektów. Oznacza to, że przy ustalaniu opłat za korzystanie z infrastruktury należy uwzględnić np. odpowiedni okres czasu, w którym inwestycje powinny się zwrócić, biorąc pod uwagę okres amortyzacji, potrzebę inwestycji przygotowawczych (wybiegających w przyszłość) itp. Projektodawcami znacznej większości projektów są operatorzy systemów przesyłowych, przy czym organy regulacyjne zatwierdzają lub określają wysokość opłat taryfowych. Zdarzają się również projekty, w tym niektóre PWZ, w których projektodawcami są podmioty prywatne i które dotyczą tak zwanych połączeń komercyjnych. Koszty ponoszone w ramach tych projektów są przeważnie odzyskiwane poprzez różnicę między cenami na dwóch końcach połączenia. Ponoszone w przypadku tych projektów ryzyko ma zatem zupełnie inny charakter. Z tych względów, mimo iż przepisy rozporządzenia TEN-E dotyczące wydawania pozwoleń mają zastosowanie do takich połączeń, często przyznaje się w ich przypadku zwolnienia z obowiązku przestrzegania części ram regulacyjnych, takich jak uregulowania dotyczące dostępu stron trzecich czy stosowania opłat z tytułu zatorów. W rozporządzeniu TEN-E po raz pierwszy podjęto również kwestię długotrwałych procedur wydawania pozwoleń i akceptacji społecznej, które stanowią główne przeszkody w rozwoju infrastruktury, w szczególności w odniesieniu do napowietrznych linii energetycznych. Rozporządzeniem ustalono wynoszący 3,5 roku wiążący termin ogólny, w jakim należy wydać pozwolenie, co powinno radykalnie skrócić obecny średni czas oczekiwania na decyzję, to jest lat. Uprawnieniami do wydawania pozwoleń musi władać jeden właściwy organ ( punkt kompleksowej obsługi ). W wyniku zdecydowanego egzekwowania tego wymagania przez Komisję, wiosną 2015 r. 8 będą je spełniać wszystkie państwa członkowskie. Wprowadzono również nowe przepisy służące usprawnieniu procedury konsultacji i poprawie przejrzystości, w celu zwiększenia zaangażowania obywateli w proces planowania. Przepisy te mają zwiększyć efektywność tego procesu, gwarantując jednocześnie przestrzeganie unijnych wysokich standardów w zakresie ochrony środowiska 9. Pełne wdrożenie i stosowanie przez państwa członkowskie przepisów rozporządzenia TEN-E ma kluczowe znaczenie, umożliwi to bowiem uniknięcie opóźnień w realizacji niezbędnych projektów. Komisja dopilnuje, by rozporządzenie zostało w pełni wdrożone i będzie zdecydowanie egzekwować jego przestrzeganie. 5. Pełne wykorzystanie wszystkich dostępnych instrumentów finansowych, instrumentu Łącząc Europę, europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych i Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych 8 Termin określony w tym zakresie w rozporządzeniu TEN-E przypadał na jesień 2013 r. 9 Ponadto służby Komisji opracowały wytyczne dotyczące usprawnienia procedur oceny oddziaływania na środowisko projektów z zakresu infrastruktury energetycznej, będących przedmiotem wspólnego zainteresowania (PWZ). 12

13 Komisja szacuje, że do 2020 r. trzeba będzie przeznaczyć około 200 mld EUR na budowę infrastruktury niezbędnej do połączenia w odpowiedni sposób wszystkich państw członkowskich UE, tak by zapewnić bezpieczeństwo dostaw i większy stopień zrównoważenia. Na projekty w zakresie energii elektrycznej potrzebnych będzie około 105 mld EUR, z czego ok. 35 mld EUR na projekty dotyczące budowy połączeń międzysystemowych, którym przyznano status PWZ i które są niezbędne do osiągnięcia połączeń na docelowym poziomie 10 % w całej UE. Znaczenie połączeń międzysystemowych w sieci energetycznej znalazło w dużym stopniu odbicie w wieloletnich ramach finansowych UE na lata W ramach instrumentu Łącząc Europę, który obejmuje trzy sektory: transportu, energetyki i telekomunikacji, z łącznego budżetu w wysokości około 30 mld EUR na inwestycje energetyczne przeznaczono kwotę 5,35 mld EUR 10. Finansowanie ze środków instrumentu Łącząc Europę stanowi zaledwie około 3 % funduszy potrzebnych na inwestycje do 2020 r., może ono być jednak pomocne w zdobywaniu dalszych środków poprzez zastosowanie instrumentów finansowych, takich jak obligacje projektowe, przetestowane już na etapie pilotażowym w latach Istotna część inwestycji w ramach instrumentu Łącząc Europę będzie więc realizowana za pomocą takich właśnie instrumentów. Dotacje ze środków instrumentu Łącząc Europę przyniosą wymierne rezultaty tylko wtedy, gdy zawęzi się je do kilku kluczowych projektów i połączy ze staraniami organów regulacyjnych zmierzającymi do finansowania projektów za pomocą wpływów z taryf sieciowych i innych źródeł finansowania. Państwa członkowskie mogą również korzystać na określonych warunkach z europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych. Ze wstępnych szacunków wynika, że około 2 mld EUR ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) zostanie najprawdopodobniej przeznaczonych na projekty w zakresie dużej infrastruktury elektroenergetycznej i gazowej. Na przykład Republika Czeska (orientacyjnie około 200 mln EUR) i Litwa (orientacyjnie 69,5 mln EUR) planują skorzystać z tych środków i przewidują sfinansowanie w ramach EFRR projektów dotyczących inteligentnych sieci przesyłowych wysokiego napięcia. W dniu 13 stycznia 2015 r. Komisja przedstawiła wniosek dotyczący utworzenia Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS) w celu znaczącej poprawy dostępności finansowania długoterminowego dla projektów inwestycyjnych w UE. Środki z tego instrumentu mogłyby zostać przeznaczone na PWZ lub inne zgłoszone projekty w zakresie połączeń międzysystemowych, umożliwiając tym samym przyspieszenie ich realizacji i stanowiąc uzupełnienie istniejącej struktury wsparcia dla PWZ i innych przedsięwzięć. EFIS, który zostanie ustanowiony w ścisłej współpracy z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym (EBI), będzie oferował nowe możliwości finansowania komercyjnego. Fundusz ten stanowi trzon pakietu Komisji dotyczącego wzrostu gospodarczego, miejsc pracy i inwestycji. Przy pomocy EFIS uruchomionych zostanie co najmniej 315 mld EUR w ramach inwestycji prywatnych i publicznych w całej UE, przy 10 W danych tych uwzględniono niedawny wniosek Komisji dotyczący ustanowienia Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS). 13

14 czym wkład z budżetu unijnego wyniesie 16 mld EUR, a wkład EBI 5 mld EUR. Szacuje się więc, że efekt mnożnikowy EFIS osiągnie wartość co najmniej 15. Energetyka zajmuje ważne miejsce wśród priorytetów funduszu. Operacje inwestycyjne funduszu muszą być zgodne z polityką Unii i służyć realizacji ogólnych celów, takich jak rozwój infrastruktury, w tym infrastruktury energetycznej, w szczególności energetycznych połączeń międzysystemowych. Obok instrumentu Łącząc Europę EFIS może wkrótce stać się ważnym narzędziem wspomagającym projektodawców we wdrażaniu PWZ i innych projektów. Tworzony jest portal inwestycyjny, którego zadaniem będzie zwiększenie przejrzystości procedury realizacji projektów współfinansowanych z funduszy unijnych i udostępnienie odnośnych informacji potencjalnym inwestorom. EFIS ułatwia nawiązywanie kontaktów między projektodawcami i inwestorami oraz zapewnia większe wsparcie w zakresie ryzyka finansowego. Większość projektów w zakresie infrastruktury posiada dobre uzasadnienie ekonomiczne, dlatego też EFIS może odegrać kluczową rolę w uruchamianiu niezbędnych inwestycji wraz z innymi bankami inwestycyjnymi i komercyjnymi. Szybkie i terminowe przygotowanie projektu będzie miało podstawowe znaczenie przy uzyskiwaniu dostępu do finansowania ze środków EFIS. Grupy regionalne uczestniczące w procesie wyboru PWZ będą miały istotną rolę do odegrania w tym zakresie. W oparciu o istniejące struktury doradcze EBI i Komisji Europejskie Centrum Doradztwa Inwestycyjnego (ECDI) będzie świadczyć usługi doradcze w zakresie wyboru projektów inwestycyjnych, ich przygotowania i realizacji oraz będzie pełnić funkcję kompleksowego punktu doradczego (również w kwestiach prawnych) w dziedzinie finansowania projektów w UE. Zadania ECDI będą obejmować udzielanie wsparcia w zakresie wykorzystania pomocy technicznej przy konstruowaniu projektów, wykorzystania innowacyjnych instrumentów finansowych oraz wykorzystania partnerstw publiczno-prywatnych. Doradztwo ECDI nie będzie się ograniczało do EFIS, w centrum będzie można uzyskać również porady dotyczące innych dostępnych możliwości finansowania projektów w zakresie infrastruktury, w tym finansowania ze środków instrumentu Łącząc Europę i europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych. Należy również podkreślić znaczenie wkładu ze strony inwestorów prywatnych, wnoszonego w ramach EFIS lub poprzez inne instrumenty rynkowe, takie jak europejskie długoterminowe fundusze inwestycyjne, które umożliwiają pozyskanie funduszy prywatnych na inwestycje długoterminowe, takie jak inwestycje w infrastrukturę energetyczną. Polityka w zakresie transeuropejskich sieci energetycznych przynosi pierwsze rezultaty, ale konieczne są dalsze działania. W celu przyspieszenia osiągnięcia docelowego poziomu połączeń międzysystemowych Komisja zamierza zintensyfikować prace grup regionalnych, ustanowionych rozporządzeniem TEN-E, powierzając im zadanie ścisłego monitorowania postępów poszczególnych PWZ oraz, w razie konieczności, przedstawiania propozycji ukierunkowanych działań naprawczych na wczesnym etapie, szczególnie w państwach członkowskich najdalszych od osiągnięcia celu 10 %. Komisja zwiększy także swoje wsparcie dla projektów o krytycznym znaczeniu, podejmując ukierunkowane działania. 14

15 Komisja dokona oceny każdego z projektów osobno, zwracając uwagę na wszelkie przeszkody i zagrożenia, które mogą doprowadzić do opóźnienia budowy, i podejmie w zależności od potrzeb działania, takie jak: ułatwienie projektodawcom połączenia sił w celu znalezienia rozwiązań kwestii technicznych, związanych z planowaniem, opracowywaniem i wdrażaniem, a także nawiązania kontaktu z EBI i innymi bankami; zapewnienie dostępu do pomocy technicznej w celu lepszego opracowania projektu i dostosowania go, tak by kwalifikował się do finansowania przez banki; współpraca z Agencją ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki i krajowymi organami regulacyjnymi w celu określenia najlepszych zachęt; zapewnienie przestrzegania rozporządzenia TEN-E i wszczęcie odpowiednich procedur w przypadku braku wdrożenia przepisów, na przykład dotyczących wydawania pozwoleń; ułatwienie osiągnięcia porozumienia między państwami członkowskimi co do rozwiązywania kwestii politycznych. 6. Konieczna jest ściślejsza współpraca na szczeblu regionalnym PWZ o krytycznym znaczeniu, w szczególności projekty dotyczące połączeń międzysystemowych, są zazwyczaj przedsięwzięciami na dużą skalę, niezwykle złożonymi i szczególnie narażonymi na ryzyko opóźnień. Projektodawcy wskazali na procedury wydawania pozwoleń i akceptację społeczną jako główne czynniki ryzyka, mogące doprowadzić do opóźnień w realizacji. W związku z tym aby umożliwić przyspieszenie realizacji projektów konieczne jest podjęcie wspólnych działań przez wszystkie zainteresowane strony, w tym państwa członkowskie, operatorów systemów przesyłowych oraz projektodawców, organy regulacyjne i organy ds. planowania przestrzennego. We wszystkich projektach będących przedmiotem wspólnego zainteresowania należy przyjąć perspektywę szerszą niż granice pojedynczego projektu. Ścisła współpraca na poziomie regionu, w ramach ustanowionych rozporządzeniem TEN-E grup regionalnych, ma kluczowe znaczenie dla realizacji projektów. Cztery grupy regionalne ds. energii elektrycznej (sieć przesyłowa morskiej energii wiatrowej na morzach północnych, plan działań w zakresie połączeń międzysystemowych na rynku energii państw bałtyckich (ang. Baltic Energy Market Interconnection Plan, BEMIP), połączenia międzysystemowe północ-południe w Europie Zachodniej i połączenia międzysystemowe północ-południe w Europie Środkowo-Wschodniej i Południowo- Wschodniej) przyjmują regionalne listy PWZ w ramach przygotowania do opracowania listy ogólnounijnej. Grupy te monitorują realizację PWZ w swym regionie i składają sprawozdania o ewentualnych trudnościach, mogą również proponować działania naprawcze. 15

16 Jednak prace prowadzone w ramach grupy regionalnej mogą być czasem niewystarczające. W szczególności należy zintensyfikować współpracę regionalną i przenieść ją na wyższy poziom w celu realizacji priorytetów politycznych o szerszym zakresie, wykraczających poza kwestie dotyczące planowania i wdrażania pojedynczego projektu. Obejmują one między innymi potrzebę znalezienia innowacyjnych rozwiązań technologicznych, ściślejszego połączenia planowania sieci z planowaniem infrastruktury wytwórczej, pilnej reakcji na zagrożenia bezpieczeństwa dostaw poprzez równoległe wprowadzanie środków regulacyjnych i środków w zakresie infrastruktury, czy też zwiększenia zaangażowania w poszukiwanie trwałych i możliwych do zaakceptowania rozwiązań w regionach, w których wymagane jest szczególne uwzględnienie kwestii ochrony środowiska. Zdaniem Komisji konieczne jest usprawnienie prac grup regionalnych TEN-E w następujących obszarach: W przypadku regionu Morza Bałtyckiego, obecna forma wzmocnionej współpracy regionalnej w ramach BEMIP przynosi rezultaty, a region uzyska dobrze rozwiniętą sieć połączeń międzysystemowych, zarówno elektroenergetycznych, jak i gazowych, do roku Komisja dokonuje obecnie przeglądu struktur BEMIP, w ścisłej współpracy z zainteresowanymi państwami członkowskimi, w celu wprowadzenia usprawnień i zogniskowania działań na pozostałych wyzwaniach, w tym w szczególności na synchronicznych połączeniach państw bałtyckich z europejską siecią kontynentalną, integracji odnawialnych źródeł energii i środkach na rzecz zwiększenia efektywności energetycznej. Proces przeglądu powinien zakończyć się planowanym podpisaniem nowego protokołu ustaleń podczas łotewskiej prezydencji w Radzie UE. Kolejnym regionem wskazanym w konkluzjach ze szczytu Rady Europejskiej w październiku 2014 r. jest Półwysep Iberyjski. Współpraca w zakresie połączenia tego obszaru z innymi systemami uległa niedawno intensyfikacji wraz z podpisaniem w styczniu 2015 r. przez operatorów systemów przesyłowych Hiszpanii, Francji i Portugalii porozumienia o wspólnej strategii na rzecz rozwoju połączeń międzysystemowych. W porozumieniu o wspólnej strategii zawarto wykaz wspólnych celów i przedstawiono kilka propozycji dotyczących projektów. Komisja aktywnie wspomagała tę inicjatywę i zamierza utworzyć nową grupę wysokiego szczebla, by nadać przedmiotowej współpracy konkretne ramy. W celu wsparcia działań w tym zakresie Komisja rozpoczęła badanie na temat korzyści, kosztów i możliwości technicznych budowy kolejnych połączeń między systemem Półwyspu Iberyjskiego a systemami pozostałej części UE. W marcu 2015 r. odbędzie się szczyt szefów państw i rządów trzech wspomnianych państw. Komisja jest przekonana, że szczyt ten zapewni temu procesowi nowe impulsy w tym procesie, i udzieli odpowiedniego wsparcia wszelkim nowym przedsięwzięciom. Systemy państw w basenie mórz północnych są obecnie połączone ze sobą w stopniu niewystarczającym do optymalnego wykorzystania istniejących i przewidywanych mocy wytwórczych na lądzie i na morzu. Morza północne oferują jedyną w swoim rodzaju możliwość dostarczania znacznej ilości niskoemisyjnej energii z lokalnych źródeł, 16

17 produkowanej w pobliżu jednych z najbardziej energochłonnych regionów Europy. Do roku 2030 ich potencjał wytwarzania energii może osiągnąć 4 12 % zużycia energii elektrycznej w UE. Celem, do jakiego należy dążyć w tym regionie, jest rozbudowanie połączeń międzysystemowych ułatwiających integrację rynku i przepływy handlowe oraz integracja ogromnych zasobów energii ze źródeł odnawialnych produkowanej na morzu, w szczególności energii wiatrowej. Na obszarze tym panują również dobre warunki do rozwoju technologii innowacyjnych, takich jak wychwytywanie i składowanie dwutlenku węgla, magazynowanie energii lub przetwarzanie energii elektrycznej w gaz. Komisja aktywnie wspiera prace odnośnej grupy regionalnej oraz opracowanie planu działania i będzie to czynić nadal. Komisja zainicjowała zacieśnienie współpracy w zakresie priorytetów rozwoju infrastruktury w Europie Środkowej i Europie Południowo-Wschodniej. Rynek energii elektrycznej w tym regionie musi osiągnąć wyższy poziom połączeń międzysystemowych i zostać poddany modernizacji, również w celu umożliwienia wykorzystania istotnego potencjału w zakresie energii odnawialnej. Ma to szczególne znaczenie zwłaszcza teraz, gdy po rezygnacji z projektu South Stream w regionie tym panuje wyjątkowo trudna sytuacja w odniesieniu do dostaw gazu. W związku z tym w styczniu 2015 r. powołano grupę wysokiego szczebla, a jej pierwsze posiedzenie odbyło się dnia 9 lutego w Sofii. Komisja będzie uczestniczyć w pracach państw członkowskich zaangażowanych w każdą z tych form ściślejszej współpracy regionalnej w celu opracowania strategii dla poszczególnych regionów w zakresie najpilniejszych kwestii i działań. W każdym z czterech regionów opracowany zostanie plan działania zawierający konkretne kluczowe etapy realizacji, w tym konkretne propozycje dotyczące połączeń międzysystemowych umożliwiających osiągnięcie docelowego poziomu 10 % ustalonego na szczeblu UE. W odniesieniu do szczególnych przypadków, w których osiągnięcie poziomu 10 % jest wyjątkowo trudne, Komisja posiada informacje o kilku przedstawionych już propozycjach (np. w przypadku państw bałtyckich nowy etap projektu LitPol Link lub w przypadku Półwyspu Iberyjskiego następujące połączenia międzysystemowe z Francją: Navarra-Bordeaux, Sabiñanigo-Marsillon lub Monzón-Cazaril). W takich przypadkach Komisja będzie udzielać zainteresowanym stronom wsparcia w postaci pomocy i doradztwa w celu włączenia nowych projektów do stosownych planów działania. Komisja będzie uważnie monitorować wdrażanie planów działania. Komisja będzie propagować ujednolicanie, w miarę możliwości, metod pracy poszczególnych grup regionalnych. Komisja będzie również ściśle współpracowała z europejską siecią operatorów systemów przesyłowych energii elektrycznej (ENTSO-E), aby zapewnić rozszerzenie zakresu dziesięcioletniego planu rozwoju sieci, który stanowi jedyne narzędzie stosowane w celu wyboru projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania (PWZ), oraz jednoznaczne określenie w nim projektów na rzecz osiągnięcia połączeń międzysystemowych na docelowym poziomie 10 %, a jednocześnie przedstawienie konkretnych propozycji działań, w tym możliwość uzupełnienia tego planu, jeśli okaże się to konieczne. 17

18 Komisja będzie co roku składać Radzie Europejskiej sprawozdanie z realizacji PWZ oraz z postępów na drodze do osiągnięcia celu 10 %, które będzie istotnym elementem kompleksowego podsumowania rocznego przewidzianego w ramach strategicznych unii energetycznej. Komisja zadba o to, aby grupy regionalne mogły wykorzystać w swych pracach synergię ze stosownymi działaniami EFIS, kiedy już fundusz ten zostanie ustanowiony. Komisja będzie również kierować prowadzonymi w grupach regionalnych debatami nad innymi pilnymi kwestiami, takimi jak modernizacja sieci. Ponadto pod koniec 2015 r. Komisja zwoła pierwsze forum poświęcone infrastrukturze energetycznej, umożliwiające prowadzenie dyskusji i znalezienie rozwiązań kwestii wspólnych dla wszystkich regionów w Europie oraz, w stosownych przypadkach, obejmujących również państwa sąsiadujące. 7. Perspektywa do 2030 r. W odpowiedzi na wezwanie Rady Europejskiej, wystosowane na szczycie w marcu 2014 r., Komisja przedstawiła w maju 2014 r. propozycję podwyższenia obecnego docelowego poziomu elektroenergetycznych połączeń międzysystemowych z 10 % do 15 % do roku 2030, z uwzględnieniem aspektów kosztowych i potencjału wymian na warunkach komercyjnych w regionach, których to dotyczy. Na szczycie w październiku 2014 r. Rada Europejska zwróciła się do Komisji, by regularnie przedstawiała jej ona stosowne sprawozdania, mając na uwadze realizację celu wynoszącego 15% do 2030 r.. Cel ten należy osiągnąć głównie poprzez realizację projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania. Celów unijnej polityki energetycznej oraz celów dotyczących energii i przeciwdziałania zmianie klimatu ustanowionych na 2020 i 2030 rok nie będzie można osiągnąć bez w pełni rozwiniętego systemu połączeń w europejskiej sieci elektroenergetycznej z większą liczbą transgranicznych połączeń międzysystemowych, potencjału w zakresie magazynowania i inteligentnych sieci umożliwiających zarządzanie popytem i zapewnienie bezpieczeństwa dostaw energii w systemie o wyższym udziale zmiennej energii odnawialnej. W tym zakresie zasadnicze znaczenie będzie miało również stopniowe tworzenie ogólnoeuropejskiego systemu autostrad elektroenergetycznych. W stycznia 2014 r. Komisja zapowiedziała, iż zamierza monitorować wdrażanie inteligentnych sieci oraz poziom połączeń międzysystemowych między państwami członkowskimi, który jest kwestią szczególnie pilną w przypadku tych państw, które są najdalsze od realizacji uzgodnionego celu w postaci 10 % zainstalowanej mocy produkcyjnej. Do zakończenia tworzenia wewnętrznego rynku energii elektrycznej, w szczególności zlikwidowania izolacji wysp energetycznych, zapewnienia wszystkim konsumentom bezpiecznych dostaw energii oraz zwiększenia udziału wytwarzania energii elektrycznej ze zmiennych odnawialnych źródeł energii, konieczne jest uzyskanie połączeń międzysystemowych o zdolnościach na poziomie wyższym niż 10 %, a starania UE i państw członkowskich muszą być ukierunkowane na osiągnięcie przez wszystkie państwa członkowskie poziomu co najmniej 15 % do roku Jednocześnie różnice pomiędzy 18

19 państwami członkowskimi pod względem położenia geograficznego, struktury koszyka energetycznego i dostaw energii oznaczają, iż niezbędne jest podejście indywidualne w oparciu o szczegółową analizę punktów o niedostatecznej przepustowości, z uwzględnieniem kwestii kosztów. Regionalne struktury współpracy stanowić będą użyteczne ramy na potrzeby dyskusji i uzgadniania przyszłych działań. Komisja wykorzysta te formy ściślejszej współpracy regionalnej również do osiągnięcia celu 15 %. 8. Podsumowanie Do 2020 r. Unia Europejska musi osiągnąć poziom połączeń międzysystemowych odpowiadający poziomowi 10 % zainstalowanej mocy wytwórczej, jeżeli chce stworzyć trwałą unię energetyczną z przyszłościową polityką przeciwdziałania zmianie klimatu. Wyraźnie widać potrzebę podwojenia w Europie wysiłków w celu sprostania wyzwaniom polityki w zakresie energii i przeciwdziałania zmianie klimatu. Wprowadzone niedawno ramy regulacyjne i finansowe zaczynają przynosić pierwsze rezultaty. Potrzebna nam jest teraz determinacja polityczna państw członkowskich i wszystkich innych stron w drodze do realizacji celów. Oznacza to intensyfikację prac w grupach regionalnych ustanowionych rozporządzeniem TEN-E oraz podejmowanie przez Komisję kolejnych inicjatyw służących zacieśnieniu współpracy w regionach. Rada Europejska uzgodniła stworzenie rzetelnego i przejrzystego systemu zarządzania bez żadnych zbędnych obciążeń administracyjnych, który ma przyczynić się do zapewnienia osiągnięcia przez Unię jej celów politycznych. Obejmuje to uproszczenie obecnych wymagań dotyczących sprawozdawczości. Komisja sporządzać będzie sprawozdanie na podstawie sprawozdań państw członkowskich. Sprawozdanie to, stanowiące ważny element kompleksowego podsumowania rocznego przewidzianego w ramach strategicznych unii energetycznej, będzie obejmować pełny opis stanu realizacji wszystkich projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania, a także zalecenia dotyczące sposobów przyspieszania realizacji projektów i zwiększenia możliwości wprowadzania zmian w liście PWZ, jeśli wyznaczony na 2020 r. termin osiągnięcia zdolności połączeń międzysystemowych na poziomie 10 % miałby nie zostać dotrzymany. W razie potrzeby Komisja przedstawi propozycje dodatkowych działań w tym celu. Wsparcie na najwyższym szczeblu ma zasadnicze znaczenie dla poczynienia postępów w realizacji dużych projektów, co dobrze obrazuje przykład pozytywnego zaangażowania politycznego w odniesieniu do regionu Morza Bałtyckiego oraz do Półwyspu Iberyjskiego. 19

Wyzwania Energetyki 2012 CEF

Wyzwania Energetyki 2012 CEF Wyzwania Energetyki 2012 CEF Janusz Piechociński Luty 2012 Nowe narzędzie CEF Dnia 29 czerwca 2011 r. Komisja Europejska przyjęła wniosek dotyczący kolejnych wieloletnich ram finansowych obejmujących lata

Bardziej szczegółowo

Europejski rynek energii elektrycznej europejskie spojrzenie na sieci energetyczne

Europejski rynek energii elektrycznej europejskie spojrzenie na sieci energetyczne Europejski rynek energii elektrycznej europejskie spojrzenie na sieci energetyczne Konferencja «Power Ring bezpieczeństwo europejskiego rynku energii» Warszawa, Polska, 31 listopada 2006 Dr Wolfgang Kerner,

Bardziej szczegółowo

Energetyka OZE/URE w strategii Unii Europejskiej: w kierunku promocji odnawialnych źródeł energii w Europie

Energetyka OZE/URE w strategii Unii Europejskiej: w kierunku promocji odnawialnych źródeł energii w Europie Energetyka OZE/URE w strategii Unii Europejskiej: w kierunku promocji odnawialnych źródeł energii w Europie 30/03/2011 Natalia Matyba PLAN PREZENTACJI I. Strategia Europa 2020 nowe kierunki działao Unii

Bardziej szczegółowo

KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW

KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW KOMISJA EUROPEJSKA Strasburg, dnia 12.3.2013 COM(2013) 144 final KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW Inicjatywa na rzecz

Bardziej szczegółowo

EUROPEJSKIE PRIORYTETY W ZAKRESIE ENERGII

EUROPEJSKIE PRIORYTETY W ZAKRESIE ENERGII EUROPEJSKIE PRIORYTETY W ZAKRESIE ENERGII Prezentacja J.M. Barroso, przewodniczącego Komisji Europejskiej, na szczyt Rady Europejskiej w dniu 4 lutego 2011 r. Spis treści 1 I. Dlaczego polityka energetyczna

Bardziej szczegółowo

Sprawozdanie nt. planu działań KE w zakresie energii do roku 2050: bezpieczny, konkurencyjny i niskoemisyjny sektor energetyczny

Sprawozdanie nt. planu działań KE w zakresie energii do roku 2050: bezpieczny, konkurencyjny i niskoemisyjny sektor energetyczny Bruksela, dnia 16 grudnia 2011 r. Sprawozdanie nr 111/2011 Sprawozdanie nt. planu działań KE w zakresie energii do roku 2050: bezpieczny, konkurencyjny i niskoemisyjny sektor energetyczny Bruksela, dnia

Bardziej szczegółowo

Komisja przygotowała pakiet na rzecz infrastruktury energetycznej

Komisja przygotowała pakiet na rzecz infrastruktury energetycznej MEMO/11/710 Bruksela, dnia 19 października 2011 r. Komisja przygotowała pakiet na rzecz infrastruktury energetycznej Dlaczego są nam potrzebne nowe gazociągi i sieci elektroenergetyczne? Infrastruktura

Bardziej szczegółowo

PL Zjednoczona w różnorodności PL A8-0409/11. Poprawka. Angelo Ciocca w imieniu grupy ENF

PL Zjednoczona w różnorodności PL A8-0409/11. Poprawka. Angelo Ciocca w imieniu grupy ENF 6.12.2018 A8-0409/11 11 Motyw 3 (3) Celem programu powinno być wspieranie projektów łagodzących zmianę klimatu, zrównoważonych pod względem środowiskowym i społecznym oraz, w stosownych przypadkach, działań

Bardziej szczegółowo

11294/09 TRANS 257 AVIATION 96 MAR 96 ENV 457 ENER 234 IND 76

11294/09 TRANS 257 AVIATION 96 MAR 96 ENV 457 ENER 234 IND 76 RADA UNII EUROPEJSKIEJ Bruksela, 5 października 2009 r. (06.10) (OR. en) 14075/09 TRANS 373 MAR 136 AVIATION 156 ENV 634 ENER 320 IND 121 NOTA Od: Do: Nr wniosku Kom.: Dotyczy: Sekretariat Generalny Rady

Bardziej szczegółowo

Perspektywa rynków energii a unia energetyczna. DEBATA r.

Perspektywa rynków energii a unia energetyczna. DEBATA r. Perspektywa rynków energii a unia energetyczna DEBATA 20.05.2015 r. Unia Energetyczna - dokumenty Dokumenty Komunikat Komisji Europejskiej: Strategia ramowa na rzecz stabilnej unii energetycznej opartej

Bardziej szczegółowo

Dokument z posiedzenia B7-0000/2013 PROJEKT REZOLUCJI. złożony w następstwie pytania wymagającego odpowiedzi ustnej B7-0000/2013

Dokument z posiedzenia B7-0000/2013 PROJEKT REZOLUCJI. złożony w następstwie pytania wymagającego odpowiedzi ustnej B7-0000/2013 PARLAMENT EUROPEJSKI 2009-2014 Dokument z posiedzenia 22.4.2013 B7-0000/2013 PROJEKT REZOLUCJI złożony w następstwie pytania wymagającego odpowiedzi ustnej B7-0000/2013 zgodnie z art. 115 ust. 5 Regulaminu

Bardziej szczegółowo

Plan inwestycyjny dla Europy

Plan inwestycyjny dla Europy Plan inwestycyjny dla Europy ma na celu stymulowanie inwestycji w strategiczne projekty w całej Unii Europejskiej. W ramach Planu do roku 2018 wsparciem zostaną objęte inwestycje o łącznej wysokości co

Bardziej szczegółowo

Wojciech Grządzielski, Adam Jaśkowski, Grzegorz Wielgus

Wojciech Grządzielski, Adam Jaśkowski, Grzegorz Wielgus SIEĆ DYSTRYBUCYJNA OGNIWEM STRATEGICZNEJ ROZBUDOWY SYSTEMU GAZOWEGO ZWIĘKSZAJĄCEGO BEZPIECZEŃSTWO DOSTAW GAZU ZIEMNEGO ORAZ STOPIEŃ DOSTĘPU SPOŁECZEŃSTWA DO SIECI Wojciech Grządzielski, Adam Jaśkowski,

Bardziej szczegółowo

Magazyny energii w obecnych i przyszłych programach wsparcia Magdalena Kuczyńska

Magazyny energii w obecnych i przyszłych programach wsparcia Magdalena Kuczyńska Magazyny energii w obecnych i przyszłych programach wsparcia Magdalena Kuczyńska II Konferencja Magazyny energii Kołobrzeg, 6-7 listopada 2018 r. Rosnąca skala potrzeb inwestycji związanych z magazynowaniem

Bardziej szczegółowo

Środowisko w polityce spójności Spotkanie plenarne uczestników sieci Partnerstwo: Środowisko dla Rozwoju 8-9 grudnia 2011 r.

Środowisko w polityce spójności Spotkanie plenarne uczestników sieci Partnerstwo: Środowisko dla Rozwoju 8-9 grudnia 2011 r. Środowisko w polityce spójności Spotkanie plenarne uczestników sieci Partnerstwo: Środowisko dla Rozwoju 8-9 grudnia 2011 r. Agata Payne Dyrektoriat Środowisko Polityka spójności i ocen oddziaływania na

Bardziej szczegółowo

8944/17 dj/mi/gt 1 DG G 3 C

8944/17 dj/mi/gt 1 DG G 3 C Rada Unii Europejskiej Bruksela, 12 maja 2017 r. (OR. en) 8944/17 COMPET 305 IND 103 NOTA Od: Do: Sekretariat Generalny Rady Komitet Stałych Przedstawicieli Nr poprz. dok.: 8630/17 COMPET 278 IND 96 Dotyczy:

Bardziej szczegółowo

Tendencje związane z rozwojem sektora energetyki w Polsce wspieranego z funduszy UE rok 2015 i co dalej?

Tendencje związane z rozwojem sektora energetyki w Polsce wspieranego z funduszy UE rok 2015 i co dalej? Miasto 2010 efektywność energetyczna w miastach Tendencje związane z rozwojem sektora energetyki w Polsce wspieranego z funduszy UE rok 2015 i co dalej? Elżbieta Bieńkowska Minister Rozwoju Regionalnego

Bardziej szczegółowo

ZAPROSZENIE DO SKŁADANIA WNIOSKÓW EAC/S20/2019. Sport jako narzędzie integracji i włączenia społecznego uchodźców

ZAPROSZENIE DO SKŁADANIA WNIOSKÓW EAC/S20/2019. Sport jako narzędzie integracji i włączenia społecznego uchodźców ZAPROSZENIE DO SKŁADANIA WNIOSKÓW EAC/S20/2019 Sport jako narzędzie integracji i włączenia społecznego uchodźców Niniejsze zaproszenie do składania wniosków ma na celu wdrożenie rocznego programu prac

Bardziej szczegółowo

KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY I EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO

KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY I EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 21.8.2014 r. COM(2014) 527 final KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY I EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO dotyczący strategii UE i planu działania

Bardziej szczegółowo

POLITYKA SPÓJNOŚCI na lata

POLITYKA SPÓJNOŚCI na lata ZINTEGROWANE DZIAŁANIA NA RZECZ ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU OBSZARÓW MIEJSKICH POLITYKA SPÓJNOŚCI na lata 2014-2020 Komisja Europejska przyjęła propozycje ustawodawcze dotyczące polityki spójności na lata 2014-2020

Bardziej szczegółowo

ZAŁĄCZNIKI KOMUNIKATU KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

ZAŁĄCZNIKI KOMUNIKATU KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 25.2.2015 r. COM(2015) 82 final ANNEXES 1 to 2 ZAŁĄCZNIKI do KOMUNIKATU KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY Osiągnięcie docelowego poziomu 10 % w zakresie elektroenergetycznych

Bardziej szczegółowo

WSPÓLNA POLITYKA ROLNA W LICZBACH

WSPÓLNA POLITYKA ROLNA W LICZBACH WSPÓLNA POLITYKA ROLNA W LICZBACH Poniższe tabele zawierają podstawowe dane statystyczne dotyczące różnych obszarów związanych ze wspólną polityką rolną (WPR), a mianowicie: sektora rolnictwa i przemysłu

Bardziej szczegółowo

(Tekst mający znaczenie dla EOG) (2017/C 162/05)

(Tekst mający znaczenie dla EOG) (2017/C 162/05) C 162/4 PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 23.5.2017 Informacje przekazane przez Komisję zgodnie z art. 8 akapit drugi dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/1535 ustanawiającej procedurę

Bardziej szczegółowo

KONSULTACJE NA TEMAT RÓŻNORODNOŚCI W MIEJSCU PRACY ORAZ ANTYDYSKRYMINACJI

KONSULTACJE NA TEMAT RÓŻNORODNOŚCI W MIEJSCU PRACY ORAZ ANTYDYSKRYMINACJI KONSULTACJE NA TEMAT RÓŻNORODNOŚCI W MIEJSCU PRACY ORAZ ANTYDYSKRYMINACJI 14.06.2005-15.07.2005 Znaleziono 803 odpowiedzi z 803 odpowiadających wybranym kryteriom Proszę wskazać główny sektor działalności

Bardziej szczegółowo

Dr Agnieszka Nitszke IE ćw. 2016/17 (12) POLITYKA ENERGETYCZNA UE

Dr Agnieszka Nitszke IE ćw. 2016/17 (12) POLITYKA ENERGETYCZNA UE Dr Agnieszka Nitszke IE ćw. 2016/17 (12) POLITYKA ENERGETYCZNA UE GENEZA EWWiS EWEA EWG Kryzys naftowy 1973 r. Bilans energetyczny UE Podstawy traktatowe Art. 194 TFUE 1. W ramach ustanawiania lub funkcjonowania

Bardziej szczegółowo

DECYZJA WYKONAWCZA KOMISJI

DECYZJA WYKONAWCZA KOMISJI L 356/78 Dziennik Urzędowy Europejskiej 22.12.2012 DECYZJA WYKONAWCZA KOMISJI z dnia 7 grudnia 2012 r. w sprawie dodatkowego wkładu finansowego w programy państw członkowskich na 2012 r. w dziedzinie kontroli

Bardziej szczegółowo

Rada Unii Europejskiej Bruksela, 10 maja 2017 r. (OR. en)

Rada Unii Europejskiej Bruksela, 10 maja 2017 r. (OR. en) Rada Unii Europejskiej Bruksela, 10 maja 2017 r. (OR. en) 8964/17 NOTA DO PUNKTU I/A Od: Do: Sekretariat Generalny Rady Komitet Stałych Przedstawicieli / Rada ENV 422 FIN 290 FSTR 40 REGIO 56 AGRI 255

Bardziej szczegółowo

Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów. dla Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii

Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów. dla Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii PARLAMENT EUROPEJSKI 2009-2014 Komisja Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów 2011/0300(COD) 4.4.2012 PROJEKT OPINII Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów dla Komisji Przemysłu, Badań Naukowych

Bardziej szczegółowo

ZAŁĄCZNIK ZAKTUALIZOWANY PLAN DZIAŁANIA W ZAKRESIE UNII ENERGETYCZNEJ

ZAŁĄCZNIK ZAKTUALIZOWANY PLAN DZIAŁANIA W ZAKRESIE UNII ENERGETYCZNEJ KOMISJA UROPJSKA Bruksela, dnia 18.11.2015 r. COM(2015) 572 final ANNX 1 ZAŁĄCZNIK ZAKTUALIZOWANY PLAN DZIAŁANIA W ZAKRSI UNII NRGTYCZNJ do KOMUNIKATU KOMISJI DO PARLAMNTU UROPJSKIGO, RADY, UROPJSKIGO

Bardziej szczegółowo

EUROPEJSKA WSPÓŁPRACA TERYTORIALNA

EUROPEJSKA WSPÓŁPRACA TERYTORIALNA EUROPEJSKA WSPÓŁPRACA TERYTORIALNA Europejska współpraca terytorialna to instrument polityki spójności służący rozwiązywaniu problemów wykraczających poza granice państw oraz wspólnemu rozwijaniu potencjału

Bardziej szczegółowo

TABELA I: FLOTY RYBACKIE PAŃSTW CZŁONKOWSKICH (UE-28) W 2014 R.

TABELA I: FLOTY RYBACKIE PAŃSTW CZŁONKOWSKICH (UE-28) W 2014 R. EUROPEJSKIE RYBOŁÓWSTWO W LICZBACH Poniższe tabele zawierają podstawowe dane statystyczne dotyczące różnych obszarów związanych ze wspólną polityką rybołówstwa (WPRyb), a mianowicie: floty rybackie państw

Bardziej szczegółowo

EUROPEJSKI BANK INWESTYCYJNY

EUROPEJSKI BANK INWESTYCYJNY EUROPEJSKI BANK INWESTYCYJNY Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) realizuje cele Unii Europejskiej poprzez zapewnianie długoterminowego finansowania projektów, udzielanie gwarancji i doradztwo. Wspiera projekty

Bardziej szczegółowo

Recykling odpadów opakowaniowych

Recykling odpadów opakowaniowych GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY URZĄD STATYSTYCZNY W KATOWICACH Wskaźniki Zrównoważonego Rozwoju. Moduł krajowy Więcej informacji: w kwestiach merytorycznych dotyczących: wskaźników krajowych oraz na poziomie

Bardziej szczegółowo

Delegacje otrzymują w załączeniu dokument na powyższy temat, w brzmieniu uzgodnionym przez Radę ds. WSiSW w dniu 20 lipca 2015 r.

Delegacje otrzymują w załączeniu dokument na powyższy temat, w brzmieniu uzgodnionym przez Radę ds. WSiSW w dniu 20 lipca 2015 r. Rada Unii Europejskiej Bruksela, 22 lipca 2015 r. (OR. en) 11130/15 ASIM 62 RELEX 633 NOTA Od: Do: Sekretariat Generalny Rady Delegacje Nr poprz. dok.: 10830/2/15 REV 2 ASIM 52 RELEX 592 Nr dok. Kom.:

Bardziej szczegółowo

Sytuacja społeczno-ekonomiczna Unii Europejskiej i Strategia Lizbońska

Sytuacja społeczno-ekonomiczna Unii Europejskiej i Strategia Lizbońska Sytuacja społeczno-ekonomiczna Unii Europejskiej i Strategia Lizbońska Anna Ruzik CASE Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych Instytut Pracy i Spraw Społecznych Plan prezentacji Wyzwania demograficzne

Bardziej szczegółowo

Joanna Kopczyńska Departament Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko

Joanna Kopczyńska Departament Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko Joanna Kopczyńska Departament Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 1 22 grudnia 2014 Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary Wiejskie, przyjęta przez Radę

Bardziej szczegółowo

"Plan Junckera szansą na inwestycyjne ożywienie w Europie. Korzyści dla Polski."

Plan Junckera szansą na inwestycyjne ożywienie w Europie. Korzyści dla Polski. "Plan Junckera szansą na inwestycyjne ożywienie w Europie. Korzyści dla Polski." Danuta JAZŁOWIECKA Posłanka do Parlamentu Europejskiego BIPE, 1 czerwiec 2015 Dlaczego Europa potrzebuje nowej strategii

Bardziej szczegółowo

Gospodarka niskoemisyjna

Gospodarka niskoemisyjna Pracownia Badań Strategicznych, Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Gospodarka niskoemisyjna dr hab. Joanna Kulczycka, prof. AGH, mgr Marcin Cholewa Kraków, 02.06.2015

Bardziej szczegółowo

13543/17 pas/mi/mf 1 DG G 3 B

13543/17 pas/mi/mf 1 DG G 3 B Rada Unii Europejskiej Bruksela, 24 października 2017 r. (OR. en) 13543/17 UD 239 NOTA Od: Do: Sekretariat Generalny Rady Komitet Stałych Przedstawicieli / Rada Nr poprz. dok.: ST 12287/5/17 REV 5 Dotyczy:

Bardziej szczegółowo

7495/17 mo/mf 1 DGG 1A

7495/17 mo/mf 1 DGG 1A Rada Unii Europejskiej Bruksela, 21 marca 2017 r. (OR. en) 7495/17 ECOFIN 223 ENV 276 CLIMA 67 FIN 205 WYNIK PRAC Od: Do: Dotyczy: Sekretariat Generalny Rady Delegacje Sprawozdanie specjalne nr 31 Europejskiego

Bardziej szczegółowo

IP/10/211. Bruksela, 1 marca 2010 r.

IP/10/211. Bruksela, 1 marca 2010 r. IP/10/211 Bruksela, 1 marca 2010 r. Tabela wyników rynku wewnętrznego: państwa członkowskie osiągnęły najlepszy dotychczasowy wynik, ale nadal potrzeba działań w zakresie praktycznego stosowania przepisów

Bardziej szczegółowo

Fundusze unijne dla odnawialnych źródeł energii w nowej perspektywie finansowej. Warszawa, 3 kwietnia 2013 r.

Fundusze unijne dla odnawialnych źródeł energii w nowej perspektywie finansowej. Warszawa, 3 kwietnia 2013 r. Fundusze unijne dla odnawialnych źródeł energii w nowej perspektywie finansowej Warszawa, 3 kwietnia 2013 r. Dokumenty strategiczne KOMUNIKAT KOMISJI EUROPA 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego

Bardziej szczegółowo

PL Zjednoczona w różnorodności PL A8-0482/3. Poprawka. Sven Giegold, Jordi Solé, Tilly Metz, Bas Eickhout w imieniu grupy Verts/ALE

PL Zjednoczona w różnorodności PL A8-0482/3. Poprawka. Sven Giegold, Jordi Solé, Tilly Metz, Bas Eickhout w imieniu grupy Verts/ALE 10.1.2019 A8-0482/3 3 Motyw 13 a (nowy) (13a) Program InvestEU powinien umocnić pozycję obywateli i społeczności chcących inwestować w bardziej zrównoważone, zdekarbonizowane społeczeństwo, w tym w transformację

Bardziej szczegółowo

Mapa Unii Europejskiej

Mapa Unii Europejskiej Mapa Unii Europejskiej 1. Cele lekcji a) Wiadomości Uczeń zna: nazwy państw Unii Europejskiej, nazwy stolic państw Unii Europejskiej, flagi państw Unii Europejskiej. b) Umiejętności Uczeń potrafi: wskazać

Bardziej szczegółowo

Spotkanie konsultacyjne na temat polsko-słowackiej współpracy transgranicznej w latach

Spotkanie konsultacyjne na temat polsko-słowackiej współpracy transgranicznej w latach Spotkanie konsultacyjne na temat polsko-słowackiej współpracy transgranicznej w latach 2014-2020 Nowy Targ, 15.01.2014 r. Spotkanie realizowane w ramach mikroprojektu pt. Polsko-słowacka strategia działania

Bardziej szczegółowo

BAROMETR RYNKU ENERGII RWE najbardziej przyjazne rynki energii w Europie

BAROMETR RYNKU ENERGII RWE najbardziej przyjazne rynki energii w Europie BAROMETR RYNKU ENERGII RWE najbardziej przyjazne rynki energii w Europie Janusz Moroz Członek Zarządu RWE Polska 17. listopada 2011 RWE company name 17.11.2011 PAGE 1 Barometr Rynku Energii RWE narzędzie

Bardziej szczegółowo

Regulacje dla rozwoju gospodarczego opartego na nowych źródłach energii (gaz, OZE, inteligentne sieci, przesył)

Regulacje dla rozwoju gospodarczego opartego na nowych źródłach energii (gaz, OZE, inteligentne sieci, przesył) Regulacje dla rozwoju gospodarczego opartego na nowych źródłach energii (gaz, OZE, inteligentne sieci, przesył) dr Robert Zajdler Warszawa, 3.10.2013 r. Kierunki zmian regulacyjnych 1. Przemysł energochłonny

Bardziej szczegółowo

inwestowanie w działania na rzecz klimatu inwestowanie w program LIFE

inwestowanie w działania na rzecz klimatu inwestowanie w program LIFE inwestowanie w działania na rzecz klimatu inwestowanie w program LIFE PRZEGLĄD NOWEGO PODPROGRAMU LIFE DOTYCZĄCEGO DZIAŁAŃ NA RZECZ KLIMATU NA LATA 2014 2020 Czym jest nowy podprogram LIFE dotyczący działań

Bardziej szczegółowo

10130/10 mik/kt/kd 1 DG C IIB

10130/10 mik/kt/kd 1 DG C IIB RADA UNII EUROPEJSKIEJ Bruksela, 26 maja 2010 r. (27.05) (OR. en) 10130/10 TELECOM 58 COMPET 171 RECH 200 NOTA Od: COREPER Do: Rada Nr wniosku Kom.: 9981/10 TELECOM 52 AUDIO 17 COMPET 165 RECH 193 MI 168

Bardziej szczegółowo

Bogusław Kotarba. Współpraca transgraniczna w świetle założeń umowy partnerstwa Polska Unia Europejska

Bogusław Kotarba. Współpraca transgraniczna w świetle założeń umowy partnerstwa Polska Unia Europejska Bogusław Kotarba Współpraca transgraniczna w świetle założeń umowy partnerstwa Polska Unia Europejska 2014-2020 Europejska współpraca terytorialna (EWT) EWT stanowi jeden z dwóch celów polityki spójności

Bardziej szczegółowo

Sulechów, 18 Listopad 2011 r. Podłączenie do sieci elektroenergetycznych jako główna bariera w rozwoju odnawialnych źródeł energii w Polsce

Sulechów, 18 Listopad 2011 r. Podłączenie do sieci elektroenergetycznych jako główna bariera w rozwoju odnawialnych źródeł energii w Polsce Podłączenie do sieci elektroenergetycznych jako główna bariera w rozwoju odnawialnych źródeł energii w Polsce Pełnomocnik Wojewody Zachodniopomorskiego ds. Bezpieczeństwa Energetycznego Witold KĘPA 2020

Bardziej szczegółowo

13585/15 pas/kt/kal 1 DG G 3 C

13585/15 pas/kt/kal 1 DG G 3 C Rada Unii Europejskiej Bruksela, 5 listopada 2015 r. (OR. en) 13585/15 IND 168 COMPET 487 COMER 143 ENER 377 EMPL 422 NOTA Od: Do: Dotyczy: Prezydencja Komitet Stałych Przedstawicieli / Rada Przygotowania

Bardziej szczegółowo

Dostęp p do informacji naukowej i jej rozpowszechnianie w kontekście konkurencyjności ci oraz innowacyjności

Dostęp p do informacji naukowej i jej rozpowszechnianie w kontekście konkurencyjności ci oraz innowacyjności Dostęp p do informacji naukowej i jej rozpowszechnianie w kontekście konkurencyjności ci oraz innowacyjności ci Unii Europejskiej dr hab. Diana Pietruch-Reizes, prof. ŚWSZ w Katowicach IX Krajowe FORUM

Bardziej szczegółowo

ZAŁĄCZNIK WYTYCZNE DLA PAŃSTW CZŁONKOWSKICH DOTYCZĄCE KRAJOWYCH PLANÓW W ZAKRESIE ENERGII I KLIMATU W RAMACH ZARZĄDZANIA UNIĄ ENERGETYCZNĄ

ZAŁĄCZNIK WYTYCZNE DLA PAŃSTW CZŁONKOWSKICH DOTYCZĄCE KRAJOWYCH PLANÓW W ZAKRESIE ENERGII I KLIMATU W RAMACH ZARZĄDZANIA UNIĄ ENERGETYCZNĄ KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 18.11.2015 r. COM(2015) 572 final ANNEX 2 ZAŁĄCZNIK WYTYCZNE DLA PAŃSTW CZŁONKOWSKICH DOTYCZĄCE KRAJOWYCH PLANÓW W ZAKRESIE ENERGII I KLIMATU W RAMACH ZARZĄDZANIA UNIĄ

Bardziej szczegółowo

KOMUNIKAT KOMISJI DO RADY. Informacje finansowe dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju

KOMUNIKAT KOMISJI DO RADY. Informacje finansowe dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 14.6.2017 r. COM(2017) 299 final KOMUNIKAT KOMISJI DO RADY Informacje finansowe dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Europejski Fundusz Rozwoju (EFR): prognoza dotycząca

Bardziej szczegółowo

Komisja Transportu i Turystyki. w sprawie budżetu ogólnego Unii Europejskiej na rok budżetowy 2016 wszystkie sekcje (2015/XXXX(BUD))

Komisja Transportu i Turystyki. w sprawie budżetu ogólnego Unii Europejskiej na rok budżetowy 2016 wszystkie sekcje (2015/XXXX(BUD)) Parlament Europejski 2014-2019 Komisja Transportu i Turystyki 2015/XXXX(BUD) 23.6.2015 PROJEKT OPINII Komisji Transportu i Turystyki dla Komisji Budżetowej w sprawie budżetu ogólnego Unii Europejskiej

Bardziej szczegółowo

Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej. Plan działań na rzecz zrównoważonej energii

Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej. Plan działań na rzecz zrównoważonej energii Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej oraz Plan działań na rzecz zrównoważonej energii jako elementy planowania energetycznego w gminie Łukasz Polakowski 1 SEAP Sustainable Energy Action

Bardziej szczegółowo

Zalecenie ZALECENIE RADY. w sprawie krajowego programu reform Danii na 2015 r.

Zalecenie ZALECENIE RADY. w sprawie krajowego programu reform Danii na 2015 r. KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 13.5.2015 r. COM(2015) 255 final Zalecenie ZALECENIE RADY w sprawie krajowego programu reform Danii na 2015 r. oraz zawierające opinię Rady na temat przedstawionego przez

Bardziej szczegółowo

Wniosek DECYZJA RADY

Wniosek DECYZJA RADY KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 8.4.2016 r. COM(2016) 183 final 2016/0094 (NLE) Wniosek DECYZJA RADY w sprawie stanowiska, jakie należy przyjąć w imieniu Unii Europejskiej w odniesieniu do międzynarodowego

Bardziej szczegółowo

POLITYKA SPÓJNOŚCI NA LATA 2014-2020

POLITYKA SPÓJNOŚCI NA LATA 2014-2020 ZINTEGROWANE INWESTYCJE TERYTORIALNE POLITYKA SPÓJNOŚCI NA LATA 2014-2020 W grudniu 2013 r. Rada Unii Europejskiej formalnie zatwierdziła nowe przepisy i ustawodawstwo dotyczące kolejnej rundy inwestycji

Bardziej szczegółowo

KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO. na podstawie art. 294 ust. 6 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. dotyczący

KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO. na podstawie art. 294 ust. 6 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. dotyczący KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 24.10.2016 r. COM(2016) 691 final 2013/0015 (COD) KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO na podstawie art. 294 ust. 6 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

Bardziej szczegółowo

DZIEŃ DOSTAWCY. Perspektywa strategiczna rozwoju GAZ-SYSTEM. TOMASZ STĘPIEŃ Prezes Zarządu GAZ-SYSTEM S.A.

DZIEŃ DOSTAWCY. Perspektywa strategiczna rozwoju GAZ-SYSTEM. TOMASZ STĘPIEŃ Prezes Zarządu GAZ-SYSTEM S.A. DZIEŃ DOSTAWCY Perspektywa strategiczna rozwoju GAZ-SYSTEM TOMASZ STĘPIEŃ Prezes Zarządu GAZ-SYSTEM S.A. Celem pierwszego bloku tematycznego jest przedstawienie perspektywy strategicznej rozwoju GAZ-SYSTEM

Bardziej szczegółowo

Łączność szerokopasmowa: zmniejszają się różnice między europejskimi krajami o najlepszych i najgorszych wynikach

Łączność szerokopasmowa: zmniejszają się różnice między europejskimi krajami o najlepszych i najgorszych wynikach IP/08/1831 Bruksela, dnia 28 listopada 2008 r. Łączność szerokopasmowa: zmniejszają się różnice między europejskimi krajami o najlepszych i najgorszych wynikach Jak wynika ze sprawozdania opublikowanego

Bardziej szczegółowo

ZAŁĄCZNIKI_. do Sprawozdania Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady Fundusz Solidarności Unii Europejskiej - Sprawozdanie roczne za 2015 r.

ZAŁĄCZNIKI_. do Sprawozdania Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady Fundusz Solidarności Unii Europejskiej - Sprawozdanie roczne za 2015 r. KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 30.8.2016 r. COM(2016) 546 final ANNEXES 1 to 2 ZAŁĄCZNIKI_ do Sprawozdania Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady Fundusz Solidarności Unii Europejskiej - Sprawozdanie

Bardziej szczegółowo

KOMUNIKAT KOMISJI DO RADY

KOMUNIKAT KOMISJI DO RADY KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 25.10. COM(2017) 622 final KOMUNIKAT KOMISJI DO RADY Europejski Fundusz Rozwoju (EFR): prognozy zobowiązań, płatności i wkładów państw członkowskich na lata budżetowe

Bardziej szczegółowo

8874/16 ap/lo/mm 1 DGG 1A

8874/16 ap/lo/mm 1 DGG 1A Rada Unii Europejskiej Bruksela, 13 maja 2016 r. (OR. en) 8874/16 ECOFIN 392 UEM 157 FIN 296 WYNIK PRAC Od: Do: Dotyczy: Sekretariat Generalny Rady Delegacje Trybunał Obrachunkowy, sprawozdanie specjalne

Bardziej szczegółowo

PRZECIWDZIAŁANIE I ADAPTACJA DO ZMIAN KLIMATU

PRZECIWDZIAŁANIE I ADAPTACJA DO ZMIAN KLIMATU PRZECIWDZIAŁANIE I ADAPTACJA DO ZMIAN KLIMATU W ŚWIETLE PROJEKTÓW ROZPORZĄDZEŃ DOTYCZĄCYCH POLITYKI SPÓJNOŚCI NA LATA 2014-2020 Piotr Żuber Dyrektor Departamentu Koordynacji Polityki Strukturalnej Ministerstwo

Bardziej szczegółowo

SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 27.6.2016 r. COM(2016) 414 final SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY zawierające ocenę wymaganą na mocy art. 24 ust. 3 i art. 120 ust. 3 akapit trzeci

Bardziej szczegółowo

Nowe perspektywy finansowania inwestycji poprawiających efektywność energetyczną. Departament Funduszy Europejskich Wisła, 4 kwietnia 2019

Nowe perspektywy finansowania inwestycji poprawiających efektywność energetyczną. Departament Funduszy Europejskich Wisła, 4 kwietnia 2019 Nowe perspektywy finansowania inwestycji poprawiających efektywność energetyczną Departament Funduszy Europejskich Wisła, 4 kwietnia 2019 KE o efektywności energetycznej w Polsce Kluczowym czynnikiem,

Bardziej szczegółowo

Perspektywa europejska rynku energii. Prof. Krzysztof Żmijewski Sekretarz Generalny. Rynek Energii w Polsce r.

Perspektywa europejska rynku energii. Prof. Krzysztof Żmijewski Sekretarz Generalny. Rynek Energii w Polsce r. SPOŁECZNA RADA NARODOWEGO PROGRAMU REDUKCJI EMISJI Perspektywa europejska rynku energii Prof. Krzysztof Żmijewski Sekretarz Generalny Rynek Energii w Polsce 13.4.211 r. Warszawa Społeczna Rada NPRE Struktura

Bardziej szczegółowo

Wkład w utworzenie sieci transeuropejskich w zakresie transportu, energetyki i telekomunikacji poprzez ukierunkowane wsparcie finansowe UE (5.8.1).

Wkład w utworzenie sieci transeuropejskich w zakresie transportu, energetyki i telekomunikacji poprzez ukierunkowane wsparcie finansowe UE (5.8.1). FINANSOWANIE SIECI TRANSEUROPEJSKICH Sieci transeuropejskie (TEN) są częściowo finansowane przez Unię Europejską, a częściowo przez państwa członkowskie. Pomoc finansowa UE służy za katalizator, zaś zapewnienie

Bardziej szczegółowo

KOMUNIKAT KOMISJI DO RADY. Informacje finansowe dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju

KOMUNIKAT KOMISJI DO RADY. Informacje finansowe dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 15.6.2018r. COM(2018) 475 final KOMUNIKAT KOMISJI DO RADY Informacje finansowe dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Europejski Fundusz Rozwoju (EFR): prognoza dotycząca

Bardziej szczegółowo

BIOGOSPODARKA. Inteligentna specjalizacja w Województwie Zachodniopomorskim SZCZECIN 20 \06 \ 2013

BIOGOSPODARKA. Inteligentna specjalizacja w Województwie Zachodniopomorskim SZCZECIN 20 \06 \ 2013 SZCZECIN 20 \06 \ 2013 BIOGOSPODARKA Inteligentna specjalizacja w Województwie Zachodniopomorskim ul. Hoża 20 \ ul. Wspólna 1/3 \ 00-529 Warszawa \ tel. +48 (22) 529 27 18 \ fax +48 (22) 628 09 22 BIOGOSPODARKA

Bardziej szczegółowo

Zrównoważona intensyfikacja rolnictwa jako kombinacja efektywności ekonomicznej i środowiskowej. prof. Andrzej Czyżewski mgr Jakub Staniszewski

Zrównoważona intensyfikacja rolnictwa jako kombinacja efektywności ekonomicznej i środowiskowej. prof. Andrzej Czyżewski mgr Jakub Staniszewski Zrównoważona intensyfikacja rolnictwa jako kombinacja efektywności ekonomicznej i środowiskowej prof. Andrzej Czyżewski mgr Jakub Staniszewski XV Międzynarodowa Konferencja Naukowa Globalne problemy rolnictwa

Bardziej szczegółowo

Wsparcie gospodarki niskoemisyjnej w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko 2014-2020. Warszawa, 20 marca 2015 r.

Wsparcie gospodarki niskoemisyjnej w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko 2014-2020. Warszawa, 20 marca 2015 r. Wsparcie gospodarki niskoemisyjnej w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 Warszawa, 20 marca 2015 r. UMOWA PARTNERSTWA Dokument określający strategię interwencji funduszy europejskich

Bardziej szczegółowo

Nowy początek dialogu społecznego. Oświadczenie europejskich partnerów społecznych, Komisji Europejskiej i prezydencji Rady Unii Europejskiej

Nowy początek dialogu społecznego. Oświadczenie europejskich partnerów społecznych, Komisji Europejskiej i prezydencji Rady Unii Europejskiej Nowy początek dialogu społecznego Oświadczenie europejskich partnerów społecznych, Komisji Europejskiej i prezydencji Rady Unii Europejskiej Promowanie dialogu pomiędzy partnerami społecznymi jest uznawane

Bardziej szczegółowo

Kraków, 8 maja 2015 r.

Kraków, 8 maja 2015 r. EUROPEJSKA POLITYKA ENEGETYCZNA W OBSZARZE ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM BIOMASY A NOWA PERSPEKTYWA FINANSOWA NA LATA 2014-2020 Kraków, 8 maja 2015 r. Plan prezentacji: STRATEGIA

Bardziej szczegółowo

Keep on Track! - nasze działania dla monitorowania realizacji celów wspólnotowych w różnych krajach

Keep on Track! - nasze działania dla monitorowania realizacji celów wspólnotowych w różnych krajach Keep on Track! - nasze działania dla monitorowania realizacji celów wspólnotowych w różnych krajach Anna Pobłocka-Dirakis eclareon Consulting Warszawa, 24 Wrzesień 2014 Strategy Consulting Policy Consulting

Bardziej szczegółowo

Wniosek OPINIA RADY. w sprawie programu partnerstwa gospodarczego przedłożonego przez Maltę

Wniosek OPINIA RADY. w sprawie programu partnerstwa gospodarczego przedłożonego przez Maltę KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 15.11.2013 r. COM(2013) 909 final 2013/0399 (NLE) Wniosek OPINIA RADY w sprawie programu partnerstwa gospodarczego przedłożonego przez Maltę PL PL 2013/0399 (NLE) Wniosek

Bardziej szczegółowo

Polityka spójności UE na lata 2014 2020

Polityka spójności UE na lata 2014 2020 UE na lata 2014 2020 Propozycje Komisji Europejskiej Unii Europejskiej Struktura prezentacji 1. Jakie konsekwencje będzie miała polityka spójności UE? 2. Dlaczego Komisja proponuje zmiany w latach 2014

Bardziej szczegółowo

DOKUMENT ROBOCZY SŁUŻB KOMISJI STRESZCZENIE OCENY SKUTKÓW. Towarzyszący dokumentowi: WNIOSEK DOTYCZĄCY ROZPORZĄDZENIA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

DOKUMENT ROBOCZY SŁUŻB KOMISJI STRESZCZENIE OCENY SKUTKÓW. Towarzyszący dokumentowi: WNIOSEK DOTYCZĄCY ROZPORZĄDZENIA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 13.9.2017 r. SWD(2017) 305 final DOKUMENT ROBOCZY SŁUŻB KOMISJI STRESZCZENIE OCENY SKUTKÓW Towarzyszący dokumentowi: WNIOSEK DOTYCZĄCY ROZPORZĄDZENIA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

Bardziej szczegółowo

9073/15 lo/mik/gt 1 DG E2b

9073/15 lo/mik/gt 1 DG E2b Rada Unii Europejskiej Bruksela, 1 czerwca 2015 r. (OR. en) 9073/15 ENER 185 CLIMA 56 NOTA Od: Komitet Stałych Przedstawicieli (część I) Do: Dotyczy: Rada Projekt konkluzji Rady w sprawie wdrażania unii

Bardziej szczegółowo

POLITYKA SPÓJNOŚCI na lata

POLITYKA SPÓJNOŚCI na lata ZINTEGROWANE INWESTYCJE TERYTORIALNE POLITYKA SPÓJNOŚCI na lata 2014-2020 Komisja Europejska przyjęła propozycje ustawodawcze dotyczące polityki spójności na lata 2014-2020 w październiku 2011 roku Niniejszy

Bardziej szczegółowo

Internet szerokopasmowy dla wszystkich Europejczyków: Komisja rozpoczyna debatę na temat przyszłości usługi powszechnej

Internet szerokopasmowy dla wszystkich Europejczyków: Komisja rozpoczyna debatę na temat przyszłości usługi powszechnej IP/08/1397 Bruksela, dnia 25 września 2008 r. Internet szerokopasmowy dla wszystkich Europejczyków: Komisja rozpoczyna debatę na temat przyszłości usługi powszechnej W jaki sposób UE może zapewnić wszystkim

Bardziej szczegółowo

ZAŁĄCZNIKI. wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady. w sprawie utworzenia Programu wspierania reform

ZAŁĄCZNIKI. wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady. w sprawie utworzenia Programu wspierania reform Ref. Ares(2018)3022837-08/06/2018 KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 31.5.2018 COM(2018) 391 final ANNEXES 1 to 3 ZAŁĄCZNIKI do wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie

Bardziej szczegółowo

Zgodnie z szacunkami PFR transformacja w kierunku gospodarki niskoemisyjnej wymaga inwestycji ok. 290 mld PLN do 2030 roku

Zgodnie z szacunkami PFR transformacja w kierunku gospodarki niskoemisyjnej wymaga inwestycji ok. 290 mld PLN do 2030 roku Zgodnie z szacunkami PFR transformacja w kierunku gospodarki niskoemisyjnej wymaga inwestycji ok. 290 mld PLN do 2030 roku Elektroenergetyka Transport Ciepłownictwo i chłodnictwo 32% Kapitał 20% 51% Ogólnoeuropejski

Bardziej szczegółowo

POLITYKA EKOINNOWACYJNA UNII EUROPEJSKIEJ

POLITYKA EKOINNOWACYJNA UNII EUROPEJSKIEJ POLITYKA EKOINNOWACYJNA UNII EUROPEJSKIEJ Katowice, dnia 17 maja 2012 rok Wyzwaniem w zakresie innowacji w obecnym stuleciu będzie wydłużenie okresu wykorzystywania zasobów osiąganie więcej mniejszym kosztem

Bardziej szczegółowo

WEWNĘTRZNY DOKUMENT ROBOCZY SŁUŻB KOMISJI. Streszczenie oceny skutków. Towarzyszący dokumentowi: ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

WEWNĘTRZNY DOKUMENT ROBOCZY SŁUŻB KOMISJI. Streszczenie oceny skutków. Towarzyszący dokumentowi: ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 19.10.2011 SEK(2011) 1234 wersja ostateczna WEWNĘTRZNY DOKUMENT ROBOCZY SŁUŻB KOMISJI Streszczenie oceny skutków Towarzyszący dokumentowi: ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

Bardziej szczegółowo

13107/19 1 LIFE. Rada Unii Europejskiej. Bruksela, 28 października 2019 r. (OR. en) 13107/19 PV CONS 52 AGRI 503 PECHE 446

13107/19 1 LIFE. Rada Unii Europejskiej. Bruksela, 28 października 2019 r. (OR. en) 13107/19 PV CONS 52 AGRI 503 PECHE 446 Rada Unii Europejskiej Bruksela, 28 października 2019 r. (OR. en) 13107/19 PV CONS 52 AGRI 503 PECHE 446 PROJEKT PROTOKOŁU RADA UNII EUROPEJSKIEJ (Rolnictwo i Rybołówstwo) 14 i 15 października 2019 r.

Bardziej szczegółowo

Micha Ćwil Polska Izba Gospodarcza Energii Odnawialnej

Micha Ćwil Polska Izba Gospodarcza Energii Odnawialnej Micha Ćwil Polska Izba Gospodarcza Energii Odnawialnej Bieslko-Bia a 15.10.2010 Konferencja: Odnawialne źród a energii perspektywy rozwoju Agenda 2 1. Wyzwania dla rynku energii w ujęciu dyrektywy 2009/28/WE

Bardziej szczegółowo

DOKUMENT ROBOCZY SŁUŻB KOMISJI STRESZCZENIE OCENY SKUTKÓW. Towarzyszący dokumentowi: Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady

DOKUMENT ROBOCZY SŁUŻB KOMISJI STRESZCZENIE OCENY SKUTKÓW. Towarzyszący dokumentowi: Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 17.5.2018r. SWD(2018) 188 final DOKUMENT ROBOCZY SŁUŻB KOMISJI STRESZCZENIE OCENY SKUTKÓW Towarzyszący dokumentowi: Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego

Bardziej szczegółowo

14127/16 jp/mo 1 DGG 2B

14127/16 jp/mo 1 DGG 2B Rada Unii Europejskiej Bruksela, 8 listopada 2016 r. (OR. en) 14127/16 WYNIK PRAC Od: Sekretariat Generalny Rady Data: 8 listopada 2016 r. Do: Delegacje Nr poprz. dok.: 13265/16 Dotyczy: FIN 774 FSTR 77

Bardziej szczegółowo

STRATEGIA EUROPA 2020 PODSTAWOWE WSKAŹNIKI

STRATEGIA EUROPA 2020 PODSTAWOWE WSKAŹNIKI STRATEGIA EUROPA 2020 PODSTAWOWE WSKAŹNIKI Strategia Europa 2020 to unijny program wzrostu i rozwoju społeczno-gospodarczego na aktualne dziesięciolecie. Strategia ta, ze względu na czas jej tworzenia,

Bardziej szczegółowo

Gaz ziemny w nowej perspektywie. Unii Europejskiej w okresie transformacji gospodarki europejskiej

Gaz ziemny w nowej perspektywie. Unii Europejskiej w okresie transformacji gospodarki europejskiej Gaz ziemny w nowej perspektywie TYTUŁ budżetowej PREZENTACJI Unii Europejskiej w okresie transformacji gospodarki europejskiej radca prawny Kamil Iwicki radca prawny Adam Wawrzynowicz Przewidywane zapotrzebowanie

Bardziej szczegółowo

12.08.2014, Łódź. Szkolenie z zakresu krajowych Programów Operacyjnych na lata 2014-2020

12.08.2014, Łódź. Szkolenie z zakresu krajowych Programów Operacyjnych na lata 2014-2020 12.08.2014, Łódź Szkolenie z zakresu krajowych Programów Operacyjnych na lata 2014-2020 Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 12.08.2014, Łódź PLAN PREZENTACJI 1. Opis Programu Operacyjnego

Bardziej szczegółowo

CARS 2020 Plan działania na rzecz konkurencyjnego i zrównoważonego przemysłu motoryzacyjnego w Europie

CARS 2020 Plan działania na rzecz konkurencyjnego i zrównoważonego przemysłu motoryzacyjnego w Europie Dyrekcja Generalna Przedsiębiorstwa i przemysł CARS 2020 Plan działania na rzecz konkurencyjnego i zrównoważonego przemysłu motoryzacyjnego w Europie Maciej Szymanski Zawiercie, 12 czerwca 2013 Przemysł

Bardziej szczegółowo

Nowa perspektywa finansowa założenia do nowego okresu programowania.

Nowa perspektywa finansowa założenia do nowego okresu programowania. Nowa perspektywa finansowa 2014-2020 założenia do nowego okresu programowania.. Spotkanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Podstawa prawna: - Pakiet

Bardziej szczegółowo

KOMUNIKAT PRASOWY KOMISJA EUROPEJSKA. Bruksela, 19 marca 2013 r.

KOMUNIKAT PRASOWY KOMISJA EUROPEJSKA. Bruksela, 19 marca 2013 r. KOMISJA EUROPEJSKA KOMUNIKAT PRASOWY Bruksela, 19 marca 2013 r. Bezpieczeństwo na drogach: UE odnotowuje najniższą w historii liczbę ofiar śmiertelnych i rozpoczyna prace nad strategią na rzecz zmniejszenia

Bardziej szczegółowo

DOKUMENT ROBOCZY SŁUŻB KOMISJI STRESZCZENIE OCENY SKUTKÓW. Towarzyszący dokumentowi: Wniosek w sprawie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady

DOKUMENT ROBOCZY SŁUŻB KOMISJI STRESZCZENIE OCENY SKUTKÓW. Towarzyszący dokumentowi: Wniosek w sprawie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady KOMISJA EUROPEJSKA Strasburg, dnia 8.3.2016 r. SWD(2016) 53 final DOKUMENT ROBOCZY SŁUŻB KOMISJI STRESZCZENIE OCENY SKUTKÓW Towarzyszący dokumentowi: Wniosek w sprawie dyrektywy Parlamentu Europejskiego

Bardziej szczegółowo

Europejski rynek gazu wdrażanie Dyrektywy UE w sprawie gazu

Europejski rynek gazu wdrażanie Dyrektywy UE w sprawie gazu Europejski rynek gazu wdrażanie Dyrektywy UE w sprawie gazu Konferencja «Power Ring bezpieczeństwo europejskiego rynku energetycznego» Warszawa, Polska, 1 grudnia 2006 dr Wolfgang Kerner, DG TREN, B1 1

Bardziej szczegółowo