Intensyfikacja procesu wdrażania działań antykorupcyjnych w Polsce. 1. Informacje Podstawowe 1.1 Numer CRIS: 2005/

Transkrypt

1 Intensyfikacja procesu wdrażania działań antykorupcyjnych w Polsce 1. Informacje Podstawowe 1.1 Numer CRIS: 2005/ Twinning Nr: PL2005/IB/JH/01 2. Cele 1.2 Tytuł: Intensyfikacja procesu wdrażania działań antykorupcyjnych w Polsce 1.3 Sektor: Administracja 1.4 Miejsce: Polska 2.1. Cel(e) Całościowy (-e) Zwalczanie i zapobieganie korupcji Cele projektu - 1 dalsza poprawa zdolności sektora instytucjonalnego i administracyjnego w zakresie zapobiegania i zwalczania korupcji, zwłaszcza poprzez umożliwienie funkcjonariuszom uczestniczenia w złożonych szkoleniach dotyczących: unikania sytuacji sprzyjających korupcji; rozpowszechniania wiedzy na temat niebezpieczeństw społecznych i konsekwencji wynikających z przyjmowania liberalnego stanowiska w sprawie korupcji; osobiste zaangażowanie w tworzenie wizerunku instytucji uniezależnionej od różnych przejawów praktyk korupcyjnych. - 2 dalsze podsumowanie, przegląd i monitoring regulacji prawnej oraz mechanizmów promujących zachowania korupcyjne, na podstawie specjalnej analizy efektów zmian wprowadzonych w prawie, jak również określenie kolejnych działań, które mają być podjęte w tej kwestii. - 3 dostosowanie metod zapobiegania korupcji do standardów Państw Członkowskich Unii Europejskiej; wdrażanie najefektywniejszych unijnych metod i rozwiązań stworzonych do walki z korupcją. Intensyfikacja procesu wdrażania działań antykorupcyjnych w Polsce 1

2 - 4 kontynuacja prac związanych z poprawą świadomości społecznej oraz promocją postaw i zachowań etycznych w dziedzinach życia publicznego szczególnie podatnych na korupcję, jak również wśród urzędników publicznych wysokiego szczebla. Prezentowanie i realizacja pozytywnych rezultatów i tendencji wynikających z stosowania dobrych praktyk Uzasadnienie Całościowy Raport Monitorujący Komisji Europejskiej z dnia 5 listopada 2003 r. dotyczący przygotowań Polski do członkowstwa w Unii Europejskiej kładzie nacisk na dalszy wzrost licznych aktów korupcji, których poziom już wcześniej uważany był za względnie wysoki we wszystkich dziedzinach życia publicznego. Postęp w zakresie działań zorientowanych na zwalczanie problemu był raczej nieznaczny. Wnioski zawarte w Raporcie wskazują, że zwalczanie korupcji powinno zostać uznane za zadanie priorytetowe, co powinno być możliwe w ramach procesu usprawniania struktur koordynacji, jak również wsparcia administracyjnego koniecznego dla efektywnej realizacji celów Strategii Antykorupcyjnej: efektywnego rozpoznawania przestępstw popełnianych w zakresie korupcji, wdrażania efektywnych mechanizmów zwalczania korupcji w administracji publicznej oraz zwiększania świadomości społecznej a także promowania etycznych standardów postępowania, które stanowią bezpośredni cel niniejszego projektu. Zadania priorytetowe określono również w Planie Działań Antykorupcyjnych przyjętych przez Straż Graniczną w czerwcu 2002 r. Obecny projekt stanowi rozszerzenie programu Środków Przejściowych 2004, Intensyfikacja procesu wdrażania działań antykorupcyjnych w Polsce. Należy podkreślić, że niniejsza fiszka obejmuje zarówno działania prewencyjne zorientowane na urzędników administracji publicznej wysokiego szczebla, jak i inicjatywy dla organów ścigania rozpoczęte już w ramach poprzednich programów Phare. 3. Opis 3.1. Tło sytuacyjne oraz uzasadnienie Problem korupcji w krajach wstępujących do Unii Europejskiej, w tym w Polsce, był powodem zaniepokojenia ówczesnych Państw Członkowskich, zaś realizacja polityki antykorupcyjnej była istotnym kryterium politycznym wymaganym przez Komisję Europejską od wielu lat. Korupcja jest w Polsce jednym z głównych problemów społecznych. Po czynnościach podjętych przez polski rząd (administracja, policja, prokuratorzy, wydawanie wyroków), rozpoznano cechy charakterystyczne korupcji w Polsce. Polskie władze znalazły dwa sposoby walki z nią. Pierwszy polega na wykorzystaniu technik policyjnych i prokuratorskich w celu wykrycia i ukarania aktów korupcji na szczeblu wysokim i niskim. Polscy urzędnicy potrzebują wielu seminariów poświeconych zapoznaniu się z technikami wypróbowanymi w UE oraz ich zastosowaniu. Drugim sposobem jest zwiększanie powszechnej świadomości oraz zmiana postawy społecznej. Promowanie norm etyki zawodowej powinno stać się ważnym czynnikiem w kształtowaniu pozytywnych wzorców jako element mający wpływ na podniesienie poziomu etyki w instytucjach publicznych. Etyka zawodowa Intensyfikacja procesu wdrażania działań antykorupcyjnych w Polsce 2

3 ułatwia wykonanie danej pracy, ma wpływ na jej prestiż, dostarcza wzorców norm społecznych, ustala i uzasadnia granice odstępstw od powszechnych standardów, sprawia, że obowiązki powszechnie uznawane za wyjątkowe są traktowane jako podstawowe. 17 września 2002 r. Rada Ministrów Rzeczpospolitej Polskiej przyjęła Program Zwalczania Korupcji Strategię Antykorupcyjną, która stanowi zbiór ukierunkowanych rozwiązań oraz kroków podejmowanych przez administrację rządową w celu zwalczania korupcji. Realizacja Strategii Antykorupcyjnej należy do zadań priorytetowych wykonywanych przez rząd Rzeczpospolitej Polskiej. Do stycznia roku 2005, w ramach kontynuacji Strategii Antykorupcyjnej, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji planuje przygotowanie drugiego pakietu działań legislacyjnych, organizacyjnych, edukacyjnych oraz informacyjnych. Projekt, o którym mowa, zgodny z celami Strategii, będzie efektywnie wspierał jej wdrażanie oraz ocenę przed wejściem w drugą fazę Strategii Antykorupcyjnej. Strategia wskazuje te obszary działalności publicznej, które są w sposób szczególny narażone na powstawanie zachowań korupcyjnych. Udział w rzeczonym projekcie przedstawicieli tych obszarów przyczyni się do bardziej skutecznego zidentyfikowania uregulowań oraz mechanizmów prawnych, które w największym stopniu promują zachowania korupcyjne. Ponadto ten rodzaj współpracy odniesie skutek w postaci rozprzestrzenienia informacji, zwiększenia świadomości zagrożenia korupcją oraz promowania etycznych standardów postępowania wśród najbardziej odpowiednich adresatów projektu. Powyższe realizowane będzie w oparciu o doświadczenia oraz efektywne metody zapobiegania korupcji stosowane w Państwach Członkowskich Unii Europejskiej, jak również o bliższą współpracę z organizacjami pozarządowymi oraz innymi polskimi instytucjami. Co więcej, doświadczenia wyniesione z zakończonych już projektów bliźniaczych (lata ) jak również zalecenia ekspertów UE zostaną wykorzystane przy wdrażaniu projektu.współpraca międzyinstytucjonalna nawiązana zostanie dzięki udziałowi przedstawicieli różnych instytucji zaangażowanych w zapobieganie i zwalczanie korupcji. W ciągu ostatnich lat do polskiego systemu prawnego wprowadzono serię istotnych zmian mających na celu wzmocnienie legislacji antykorupcyjnej. Obejmują one między innymi: prawo o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obiegu finansowego środków pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł, nowe prawo o zamówieniach publicznych, prawo o dostępie do informacji publicznych, nowe prawo wyborcze oraz przepisy o partiach politycznych, prawo o odpowiedzialności jednostek korporacyjnych, jak również wiele nowych poprawek do nowych przepisów antykorupcyjnych, o które poszerzony został kodeks karny. Ponadto Polska ratyfikowała najważniejsze umowy międzynarodowe dotyczące zwalczania korupcji: Prawnokarną Konwencję o Korupcji, Konwencję Cywilnoprawną o Korupcji, Konwencję ODCE o zwalczaniu przekupstwa zagranicznych funkcjonariuszy publicznych w międzynarodowych transakcjach handlowych. Wprowadzono również serię zmian prawnych w celu umożliwienia współpracy międzynarodowej oraz pomocy prawnej w ramach zwalczania korupcji. Pomimo wprowadzenia licznych uregulowań prawnych, problem korupcji pozostaje obecny i dotyczy większości obszarów życia publicznego. Jak dotąd, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, Ministerstwo Sprawiedliwości, Ministerstwo Finansów, Urząd Zamówień Publicznych, Ministerstwo Zdrowia, Komenda Główna Policji oraz Komenda Główna Straży Granicznej wykonały zadania w ramach Strategii Antykorupcyjnej, co spowodowało przyjęcie wielu nowych oraz uzupełnienie już istniejących aktów prawnych, powołanie jednostek odpowiedzialnych za zwalczanie korupcji oraz za podejmowanie wielu inicjatyw mających na celu zwalczanie korupcji. W ramach wprowadzania zmian legislacyjnych, przyjęto, zaakceptowano i wydano 71 aktów legislacyjnych. Pracujemy również obecnie nad 13 innymi aktami. W zakresie działań edukacyjnych i szkoleniowych przeprowadzono 12 kursów, przeszkolono ponad 3 tysiące osób, wydano 8 Kodeksów Etyki dotyczących Intensyfikacja procesu wdrażania działań antykorupcyjnych w Polsce 3

4 pracowników konkretnych urzędów. Niezależnie od powyższego, wydawano broszury oraz informatory, np. Przestępstwa korupcyjne w świetle nowych przepisów dotyczących korupcji w Komendzie Głównej Policji. W zakresie działań edukacyjnych i szkoleniowych, organizowano konkursy oraz działania szkoleniowe przygotowane dla poszczególnych ministerstw. Do najważniejszych programów należały: Program Przyjaznej Administracji w ramach Urzędu Służby Cywilnej; Program Przyjaznego Urzędu - monitorowany przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz pakiet multimedialny pod nazwą: Szkoła przeciw korupcji w ramach działań Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu. W ramach zmian organizacyjnych, w 12 urzędach utworzono odpowiednie departamenty i zespoły posiadające kompetencje w zakresie zwalczania korupcji. Pomimo podjęcia wielu inicjatyw prowadzonych w ramach realizacji Strategii Antykorupcyjnej, nie byliśmy w stanie wdrożyć wszystkich zadań. Najważniejszymi z takich niewdrożonych zadań pozostają projekty zmian w ustawie o Izbach Lekarskich, projekty zmian w ustawie o przychodach przedsiębiorców, określenie zasad ogólnych dla działalności Publicznego Funduszu Celnego. Większość zadań przewidzianych w ramach Strategii Antykorupcyjnej została ukończona; wzrosło zainteresowanie problemem zwalczania korupcji w Urzędach Administracji Publicznej. Jednak, pomimo wielu tendencji pozytywnych, nadal stwierdzamy potrzebę intensyfikacji działań w tym zakresie poprzez wykonywanie większej ilości zadań wielokierunkowych w celu zmaksymalizowania stopnia eliminacji korupcji z życia politycznego i publicznego. Zatem spójny system działań powinien obejmować: dalszą organizację uregulowań prawnych w celu utworzenia jasnego systemu barier antykorupcyjnych; przejrzystość działań administracji rządowej poprzez ujawnienie istniejących procedur i decyzji administracyjnych oraz ich uzasadnień; rozwój współpracy w zakresie działań antykorupcyjnych pomiędzy różnymi instytucjami publicznymi, politycznymi i społecznymi; stworzenie efektywnego systemu kontroli, szczególnie w zakresie owocnej i obiektywnej kontroli wewnętrznej w poszczególnych instytucjach publicznych; współpracę pomiędzy urzędami administracyjnymi a mediami poprzez prowadzenie systematycznych kampanii medialnych w celu rozpropagowania właściwego stosunku oraz potępienia zachowań niezgodnych z prawem; poprawę środków oceny w stosunku do przyjętych zadań antykorupcyjnych poprzez opracowanie wskaźników pozwalających na dokonanie oceny efektywności walki z korupcją; dostosowanie procedur prawa wykonawczego w celu przyspieszenia egzekwowania prawa w przypadkach korupcji; poprawę metody oraz form współpracy pomiędzy Administracją Publiczną, Prokuraturą, Policją oraz instytucjami kontroli odpowiedzialnymi za zwalczanie korupcji; rozpowszechnianie wiedzy o zagrożeniach związanych z oraz konsekwencjami podejmowania działań korupcyjnych poprzez organizację konferencji i kursów szkoleniowych; Intensyfikacja procesu wdrażania działań antykorupcyjnych w Polsce 4

5 wprowadzenie informacji elektroniczny system przesyłania dokumentów w ramach instytucji publicznych oraz poprawa organizacji pracy; nawiązanie przez instytucje publiczne lepszej współpracy z współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz fundacjami (poprzez konferencje, spotkania kwartalne, wymianę doświadczeń i informacji). Według analizy realizacji pierwszej fazy Strategii Antykorupcyjnej oraz analizy programu Środków Przejściowych 2004 istnieją nowe (oprócz Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Ministerstwa Sprawiedliwości, Ministerstwa Finansów, Urzędu Zamówień Publicznych, Ministerstwa Zdrowia, Komendy Głównej Policji oraz Komendy Głównej Straży Granicznej) obszary, w których walka z korupcją powinna zostać zintensyfikowana, np. Główna Inspekcja Sanitarna, która kontroluje wszystkie instytucje prywatne produkujące mięso i inne artykuły spożywcze. Powinniśmy uzasadnić szkolenia dla Policji i Straży Granicznej. Wstąpienie Polski do UE zmieniło sytuację w wielu dziedzinach. Wschodnia granica Polski stała się granicą UE, a pracownicy tych urzędów są szczególnie narażeni na korupcję i przekupstwo. Głównym celem tego projektu jest obudzenie świadomości, będącym kontynuacją seminariów dla członków Policji i Straży Granicznej, zarówno dla ulepszenia technik walki z korupcją, ale także dla pobudzenia świadomości społecznej. Zmiany w strukturze tych dwóch urzędów (tworzenie specjalnych oddziałów do walki z korupcją) wymusza długofalową politykę szkoleń oraz zmianę stosunku urzędników tych urzędów. Zalecenia GRECO Według Zespołu ds. Oceny (GET) w ramach Grupy Państw Przeciwko Korupcji (GRECO), w społeczeństwie polskim panuje powszechne przekonanie, że korupcja jest zjawiskiem powszechnym. Statystyki udostępnione GET wskazują, że w ostatnich latach, przy faktycznym występowaniu korupcji na poziomie porównywalnym z latami poprzednimi, stwierdza się wzrost liczby wykrytych przypadków korupcji lub związanych z korupcją oraz liczby formalnych oskarżeń. Władze polskie są w pełni świadome niebezpieczeństwa, jakie niesie ze sobą korupcja dla dalszego rozwoju kraju; podjęły one rozmaite środki mające na celu zmniejszenie liczby potencjalnych okazji do zachowań korupcyjnych oraz zwiększenie wydajności reakcji społeczeństwa skierowanej przeciwko tej formie przestępczości. Doceniając klarowność oraz wysiłki czynione przez władze polskie w tym zakresie, w swoim raporcie z 8 marca 2002 r. GET uznał, że istnieje nadal znaczna ilość środków, które mogłyby zostać przyjęte i zastosowane w celu stworzenia całościowego podejścia do omawianego problemu oraz skutecznej prewencji, ścigania oraz karania praktyk korupcyjnych w kraju. Wypełnienie poniższych zaleceń jest w sposób bezpośredni związane z projektem: - podjęcie działań mających na celu wypracowanie efektywnej i klarownej rządowej strategii walki z korupcją, włączając w to rozwój wszelkich jej elementów (władze legislacyjne, administracyjne oraz sądowe), koniecznych dla ograniczenia możliwości praktykowania korupcji w sposób właściwy dla wzrastającej liczby wykrywanych przypadków korupcji, jak również zdefiniowanie jasnych priorytetów dla wszystkich organów zaangażowanych w proces zwalczania korupcji; Projekt, o którym mowa, tzn. Intensyfikacja procesu wdrażania działań antykorupcyjnych w Polsce zorientowany jest na intensyfikację wdrażania Strategii Antykorupcyjnej, opracowanej i przyjętej przez Radę Ministrów dnia 17 września 2002 r. Strategia obejmuje szeroki wachlarz działań legislacyjnych, organizacyjnych, edukacyjnych oraz informacyjnych w tych obszarach życia publicznego, które uważane są za najbardziej narażone na występowanie procesów korupcyjnych. Intensyfikacja procesu wdrażania działań antykorupcyjnych w Polsce 5

6 - powołanie Krajowej Rady Konsultacyjnej lub innego podobnego organu, bądź wyznaczenie jednej z istniejących instytucji, odpowiedzialnej za zrzeszanie przedstawicieli kierownictwa odpowiednich organów publicznych wysokiego szczebla zainteresowanych zwalczaniem korupcji oraz koordynowaniem pracy wszystkich organów bezpośrednio zaangażowanych w tej sferze działalności; W marcu 2002 r., na mocy Decyzji Prezesa Rady Ministrów powołano Międzyinstytucjonalną Jednostkę Antykorupcyjną w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji. Podstawowym zadaniem wyżej wspomnianej Jednostki było opracowanie Programu zwalczania korupcji, w rezultacie czego powstał pierwszy pakiet Strategii Antykorupcyjnej. Wyżej wspomniana Jednostka odpowiedzialna jest za opracowanie drugiego pakietu działań (do stycznia 2005 r.), który będzie stanowił kontynuację Strategii Antykorupcyjnej. To właśnie intensyfikacja działań związanych z wdrażaniem Strategii uważana jest za cel projektu. Ponadto na mocy Decyzji nr 36 Dyrektora Generalnego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 września 2003 r., powołano Jednostkę ds. Koordynacji Strategii Antykorupcyjnej. - organizowanie regularnej wymiany informacji z organizacjami pozarządowymi w celu omówienia działań oraz inicjatyw podejmowanych przez Rząd w celu zwalczania korupcji, co ma skutkować zacieśnieniem współpracy w tym zakresie; Wnioskowany projekt, podobnie jak Strategia Antykorupcyjna, ma na celu zwiększenie świadomości społecznej oraz promowanie etycznych standardów postępowania. Powyższy cel zostanie zrealizowane we współpracy z organizacjami pozarządowymi. Na chwilę obecną, wymiana informacji z organizacjami pozarządowymi prowadzona jest głownie na poziomie roboczym. Ponadto działania prowadzące do rozpoznania obszarów szczególnie narażonych na korupcję oraz wypracowanie instrumentów zapobiegania korupcji w życiu publicznym podejmowane są w ramach seminariów, kursów szkoleniowych i konferencji - wdrożenie ogólnego programu szkoleniowego mającego na celu podniesienie poziomu świadomości wśród urzędników publicznych wszystkich szczebli; Projekt przewiduje wiele kursów szkoleniowych dotyczących zwalczania korupcji dla poszczególnych grup zawodowych, tzn. sędziów, prokuratorów, urzędników Policji i Straży Granicznej oraz Służby Cywilnej. Zakres oraz charakter takich szkoleń dostosowany został do rodzaju działań wykonywanych przez każdą poszczególną grupę w taki sposób, aby miały one związek z zakresem odpowiedzialności powierzonym konkretnemu urzędnikowi publicznemu w danym czasie. Ponadto w ramach programu Phare 2003 planowane jest stworzenie systemu szkoleń dla administracji prowadzonych przez trenerów-doradców w sprawach etyki. - podjęcie działań zmierzających do stopniowej redukcji zakresu uznaniowości decyzji podejmowanych przez urzędników administracji, zwiększenia przejrzystości procedur oraz eliminacji, w największym możliwym zakresie, procedur wydawania licencji oraz zezwoleń; W celu poprawienia efektywności działań administracji publicznej oraz zredukowania zakresu uznaniowości decyzji tak dalece, jak to możliwe, o który to projekt się wnioskuje, intensyfikacja działań podejmowanych w ramach Strategii Antykorupcyjnej przewiduje w tym zakresie wiele działań legislacyjnych, organizacyjnych i edukacyjnych. Powyższe stanowi kontynuację działań w ramach projektu Phare 2003, który obejmuje między innymi program szkoleniowy dla grupy urzędników Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz administracji centralnej odpowiedzialnej za wdrożenie Strategii Antykorupcyjnej, jak również organizację konferencji poświęconej kwestii działań antykorupcyjnych, której uczestnikami mają być funkcjonariusze administracji publicznej. Intensyfikacja procesu wdrażania działań antykorupcyjnych w Polsce 6

7 Główne działania w ramach Strategii Antykorupcyjnej obejmują: - Ustawę o kontroli administracji publicznej, której celem jest uregulowanie w sposób jednolity przepisów i procedur sprawowania kontroli w administracji rządowej oraz organach administracji lokalnej, urzędach wchodzących w skład aparatu pomocniczego tych organów oraz jednostek organizacyjnych podlegających pod lub nadzorowanych przez administrację rządową lub powołanych przez organy administracji lokalnej; - program Przyjazne biuro mający na celu wdrożenie standardów funkcjonowania administracji publicznej, szczególnie w odniesieniu do organizacji przyjmowania petentów, kontroli przyjmowania oraz rozpatrywania wniosków, wniosków obywatelskich oraz zażaleń, jak również standardów minimalizacji kosztów procedur administracyjnych; - poprawka do Ustawy o pracownikach administracji lokalnej. Projekt uwzględnia również postanowienia Komunikatu Komisji Wystosowanego do Rady, Parlamentu Europejskiego oraz Europejskiego Komitetu Ekonomiczno - Społecznego ds. Jednolitej Europejskiej Polityki Antykorupcyjnej, skupiając się na Dziesięciu Zasadach Poprawy Walki z Korupcją w Krajach Wstępujących, Kandydujących i Innych Krajach Trzecich. Autorzy projektu zwrócili uwagę na tworzenie kultury antykorupcyjnej oraz ograniczenie korupcji na wszystkich szczeblach polskiej administracji publicznej poprzez zastosowanie narzędzi prewencyjnych, między innymi całościowej krajowej strategii antykorupcyjnej, szkolenia funkcjonariuszy służby cywilnej, kodeksów etyki, kampanii informacyjnej oraz reklamowej prowadzonej w środowisku służby cywilnej Działania powiązane: Phare Twinning 1998 PL (PL/98/IB/JH/02): Zarządzanie Granicą Wschodnią a Infrastruktura II (Straż Graniczna i Policja) program został zakończony. Projekt obejmował między innymi działania skoncentrowane na kontroli organów (środki przeciwdziałania korupcji). Phare Twinning 1999 PL (PL/99/IB/JH/01b): Wzmocnienie administracji spraw wewnętrznych oraz zarządzania granicznego projekt został zakończony. Projekt obejmował między innymi działania skoncentrowane na opracowaniu środków przeciwdziałania podejmowanych w przypadkach korupcji. PL/99/IB/JH/01a: Zwalczanie przestępczości zorganizowanej (Policja) projekt został zakończony. Projekt obejmował między innymi działania skoncentrowane na badaniu poważnych przestępstw finansowych (pranie brudnych pieniędzy oraz korupcja) jak również kontroli wewnętrznej organów z perspektywy zwalczania potencjalnej korupcji. Phare Twinning 2000 PL (PL/2000/IB/JH/03): Współpraca wzajemna (Twinning) w zakresie działań policji projekt został zakończony. Projekt obejmował między innymi działania skoncentrowane na zwalczaniu przestępczości zorganizowanej, między innymi: korupcji, prania brudnych pieniędzy. Intensyfikacja procesu wdrażania działań antykorupcyjnych w Polsce 7

8 Phare Twinning 2001 PL (PL/2001/IB/JH/01a): Współpraca wzajemna (Twinning) w zakresie działań służb granicznych projekt w realizacji. Projekt obejmuje między innymi działania skoncentrowane na szkoleniu w zakresie zwalczania przestępczości zorganizowanej w ramach odpowiedzialnych służb Straży Granicznej, zwalczania korupcji oraz nielegalnego przepływu osób. PL : Współpraca wzajemna (Twinning) w zakresie korpusu służby cywilnej. Projekt rozpoczęty w marcu 2004 r. Projekt współpracy miast skoncentrowany na standardach etycznych w korpusie służby cywilnej. Phare Twinning 2003 PL2003/ (PL/2003/IB/JH/02): Współpraca wzajemna w zakresie działań Służb Granicznych projekt obecnie w fazie przygotowań. Projekt obejmuje między innymi działania skoncentrowane na: zbieraniu i analizie danych oraz ocenie sytuacji w zakresie korupcji; stosowaniu narzędzi prawnych i operacyjnych wykorzystywanych w celu zapobiegania korupcji wśród funkcjonariuszy (aspekty praktyczne): kontrola operacyjna, zakup kontrolowany oraz tajna obserwacja w zakresie produkcji, transportu, przechowywania oraz handlu produktami przestępstwa; metody i sposoby ujawniania posiadania oraz uzależnienia od narkotyków wśród funkcjonariuszy oraz pracowników służby cywilnej w Części III: Środki zwalczania korupcji. PL2003/ (PL/2003/IB/OT/05): Intensyfikacja wdrażania Strategii Antykorupcyjnej (MSWiA) praca w ramach projektu rozpocznie się w styczniu 2005 r. Projekt obejmuje między innymi działania skoncentrowane na: analizie obecnego statusu prawnego działań antykorupcyjnych; opracowaniu systemu, który zapewni koordynację oraz współpracę pomiędzy ministerstwami oraz ich działaniami w celu zwiększenia wydajności egzekwowania prawa; przygotowaniu systemu monitoringu efektów wdrażania Strategii Antykorupcyjnej, zacieśniania współpracy z MSWiA oraz krajowymi organizacjami samorządowymi w zakresie doradztwa na rzecz samorządu w dziedzinie etyki; systemach szkoleniowych dla trenerów - doradców etycznych, grupy urzędników MSWiA, administracji centralnej odpowiedzialnych za Strategię Antykorupcyjną oraz trenerów-prokuratorów i inne osoby odpowiedzialne za zamówienia publiczne w urzędach rządowych i samorządowych; konferencjach na temat kwestii dotyczących działań antykorupcyjnych, skierowanych do urzędników administracji publicznej; podsumowaniu i aktualizacji zawartości przewodnika po Etyce w Administracji Publicznej; przygotowaniu i wyprodukowaniu krótkiego filmu edukacyjnego na temat rozpoznawania konfliktu interesów; opracowaniu i druku broszur i ulotek dotyczących działań antykorupcyjnych do rozprowadzenia wśród obywateli. Transition Facility (Środki Przejściowe) 2004 Intensyfikacja procesu wdrażania działań antykorupcyjnych w Polsce (MSWiA) projekt obecnie w fazie przygotowań. Projekt obejmuje działania skoncentrowane na dalszej poprawie możliwości instytucjonalnych i administracyjnych w celu zapobiegania i zwalczania korupcji, podsumowaniu oceny uregulowań prawnych oraz mechanizmów promujących zachowania korupcyjne, dostosowaniu metod zapobiegania korupcji do standardów Państw Członkowskich Unii Europejskiej, kontynuacji prac związanych z podnoszeniem świadomości społecznej oraz promowaniem etycznych standardów postępowania w tych dziedzinach życia, które są w sposób szczególny narażone na korupcję, jak również wśród urzędników publicznych wysokiego szczebla. Partnerem w tym programie jest Niemieckie Federalne Biuro ds. Administracji Rezultaty Intensyfikacja procesu wdrażania działań antykorupcyjnych w Polsce 8

9 Rezultaty kontraktu 1: Współpraca wzajemna (Twinning) Rezultaty stwierdzone w poszczególnych instytucjach zaangażowanych w projekt: - Przygotowanie wyczerpującej oceny elementów strategii antykorupcyjnej wdrożonych do tej pory, prowadzących do propozycji mających na celu poprawę praktyk zawodowych stosowanych przez prokuratorów; przygotowanie propozycji zmian (do zaprezentowania rządowi) w strukturze organizacyjnej sieci agencji zajmujących się walką z korupcją, które mają za zadanie zwiększyć efektywność badania, wykrywania i karania przypadków korupcji tej antykorupcyjnej sieci w całości. Propozycje te powinny mieć na celu: rozwój współpracy między programami rządowymi, współpracę między organizacjami pozarządowymi a mediami, podniesienie kwestii e-rządu jako sposobu walki z korupcją. Zagadnienia propozycji, jak i plan seminariów będą przygotowane na pierwszym seminarium Grupy Roboczej. Kierownicy tego projektu ponoszą odpowiedzialność za metodologię i znaczący wkład raportu w związku z Celem nr 1; - Aktualizacja baz danych organizacji, w tym organizacji pozarządowych, konieczna do realizacji przygotowanego projektu, w związku z Celami nr 1 i 4; - Intensyfikacja realizacji oraz koordynacji działań Jednostki ds. Koordynacji Strategii Antykorupcyjnej, w związku z Celem nr 1; - Wzrost wykrywalności patologii oraz spadek liczebności przypadków zachowań korupcyjnych w obszarze procedur przyznawania kontraktów publiczny, w związku z Celem nr 2; - Wzrost efektywności działań służb skarbowych oraz celnych odpowiedzialnych za kontrolę wewnętrzną oraz zwalczanie korupcji, powiązany z Celem nr 1; - Zakończenie szkoleń dla Policji, Straży Granicznej, pracowników Ministerstwa Zdrowia, Służb Celnych oraz prokuratorów; szacunkowo około 200 osób z tych urzędów zostanie przeszkolonych w ramach projektu w związku z Celem nr 3; - Zakończenie szczegółowej oceny istoty i skali korupcji w Polsce (zarówno na mniejszą, jak i wielką skalę) przedstawionej w raporcie mającym być powszechnie rozprowadzonym; w związku z Celami nr 1 i 4. - Przygotowanie sprawnej metodologii walki z korupcją (rozpoznanie i wszczęcie dochodzenia); w związku z Celami nr 3 i 4. - Przygotowanie raportów na temat wdrażania Strategii Antykorupcyjnej. Kierownicy tego projektu ponoszą odpowiedzialność za metodologię i znaczący wkład raportu w związku z Celami nr 1, 3 i 4. Kwestie korupcji w Państwach Członkowskich Unii Europejskiej: - Ulepszenie procedur wewnętrznych w zakresie działań skarbowych w zakresie potencjalnych zachowań korupcyjnych; - Rozwój wiedzy, umiejętności oraz rozwiązań praktycznych w zakresie procesu zwalczania korupcji stwierdzony wśród funkcjonariuszy wszystkich poszczególnych instytucji zaangażowanych w projekt oraz dostosowanie do standardów Unii Europejskiej; - Zacieśnienie współpracy europejskiej oraz podniesienie standardów postępowania społecznego oraz prawnego w odniesieniu do kwestii zwalczania korupcji stwierdzone wśród funkcjonariuszy wszystkich poszczególnych instytucji zaangażowanych w projekt; - Dalsza prezentacja narzędzi prawnych i operacyjnych dla zapobiegania i zwalczania korupcji. Intensyfikacja procesu wdrażania działań antykorupcyjnych w Polsce 9

10 Rezultaty kontraktu 2 WT - wzrost świadomości kwestii antykorupcyjnych wraz z przykładami zachowań etycznych wśród odbiorców ogólnokrajowej kampanii medialnej; - aktualizacja danych na stronie internetowej oraz zarządzanie tą stroną; - zapewnienie wolnego dostępu do informacji na tematy związane z korupcją. Rezultaty kontraktu 3 programy małych / średnich dotacji (organizacje pozarządowe) - podnoszenie świadomości społecznej w zakresie działań antykorupcyjnych; - intensyfikacja działań monitoringowych oraz aktywna rola organizacji pozarządowych w dziedzinie działań antykorupcyjnych; - szczegółowe omówienie modelu współpracy między instytucjami administracji publicznej zajmującymi się walką z korupcją a organizacjami pozarządowymi również zaangażowanymi w ten problem. Współpraca ta powinna być oparta na stosunkach partnerskich, tworzeniu wspólnych inicjatyw związanych z kwestiami antykorupcyjnymi, jak również na wspólnej analizie działań podjętych przez obydwie strony. - Kampania na rzecz działań antykorupcyjnych w dziedzinie zwiększania świadomości publicznej powinna obejmować przygotowanie programów radiowych; - Przygotowywanie i drukowanie ulotek dołączanych do gazet, przygotowywanie billboardów; - Przygotowywanie i drukowanie broszur, organizacja konferencji, tworzenie i zarządzanie stronami internetowymi na temat zapobiegania korupcji, tworzenie systemu monitoringu kampanii reklamowych,; - Zwiększenie świadomości istnienia kwestii antykorupcyjnych wraz z przedstawieniem modelu etycznego zachowania wśród odbiorców ogólnokrajowej kampanii medialnej; - Zwiększenie liczby informacji zamieszczanych na stronie internetowej; - Zapewnienie lepszego dostępu do informacji na temat korupcji Działania 1. Kontrakt 1 - Współpraca wzajemna (Twinning) Program walki z korupcją Strategia Antykorupcyjna w większości swoich postanowień proponuje działania mające na celu zapobieganie zachowaniom korupcyjnym oraz sprzyjającym im sytuacjom w tych obszarach życia społecznego, które są szczególnie narażone na korupcję. Fiszki projektu, zarówno te opracowane w ramach programu Phare 2003 jak i te opracowywane obecnie jako swój główny cel przedstawiają promowanie w społeczeństwie zachowań etycznych, moralnych i wolnych od korupcji. Dlatego całość zadań określonych w dokumentacji jak i w Programie walki z korupcją Strategii Antykorupcyjnej przyjętej przez Radę Ministrów dnia 17 września 2002 r., stanowią zestaw inicjatyw prewencyjnych. Intensyfikacja procesu wdrażania działań antykorupcyjnych w Polsce 10

11 Realizacja projektu koordynowana będzie przez Jednostkę ds. Koordynacji Strategii Antykorupcyjnej w Departamencie Administracji Publicznej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. W związku z powyższym, Jednostka będzie w sposób aktywny współpracować z Doradcą Rezydentem ds. Twinningu na poziomie roboczym i oficjalnym. Praca codzienna obejmować będzie wspólne konsultacje, kontakty i współprace na każdym etapie realizacji projektu. Cały projekt poświęcony jest wspieraniu Strategii Antykorupcyjnej rządu polskiego. W ramach projektu utworzona zostanie Grupa Robocza zarządzana przez Doradcę Rezydenta ds. Twinningu (DRT), która zajmie się przygotowaniem wielu propozycji zmian struktury organizacyjnej sieci agencji zaangażowanych w walkę z korupcją. Celem wszystkich działań jest stworzenie propozycji, które pozwolą na zwiększenie efektywności badania, wykrywania i karania przypadków korupcji tej antykorupcyjnej sieci jako całość. Propozycje te powinny być przedstawione rządowi. Kierownicy tego projektu ponoszą odpowiedzialność za metodologię i znaczący wkład raportu. Działania realizowane będą za pomocą różnych środków, włączając w to wizyty badawcze finansowane przez beneficjentów. Szczegółowy opis działań opracowany zostanie w ramach procesu przygotowywania Kontraktu Twinningowego. Działania, które zostaną przeprowadzone w poszczególnych instytucjach biorących udział w projekcie: - rozszerzenie i ciągła aktualizacja bazy danych adresatów projektu (osoby przekazujące informacje organizacja pozarządowe) przez Jednostkę ds. Koordynacji Strategii Antykorupcyjnej w ramach Departamentu Administracji Publicznej w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji; - działania doradcze DRT (Doradca Rezydent ds. Twinningu) adresowane do Jednostki ds. Koordynacji Strategii Antykorupcyjnej, jeżeli chodzi o dalszą organizację regulacji prawnych mających na celu utworzenie jasnego systemu barier przeciwko korupcji; - wykorzystanie technik i metod antykorupcyjnych łącznie z aspektami legislacyjnymi w obszarze procedur przyznawania kontraktów publicznych szkolenie dla około pracowników (kolejna grupa, która nie była szkolona w ramach Środków Przejściowych 2004) Urzędu Zamówień Publicznych. Szkolenia będą przygotowane dla trenerów, którzy powinni te szkolenia przeprowadzić w swoich instytucjach; - zapoznanie ze standardami oraz procedurami związanymi z zapobieganiem korupcji oraz planowanie działań prewencyjnych w celu minimalizacji ryzyka występowania korupcji dla urzędników skarbowych seria szkoleń i seminariów dla około 255 osób kolejna grupa, która nie była szkolona w ramach Środków Przejściowych (w tym około 120 urzędników wysokiego szczebla poziom kierowniczy) z Ministerstwa Finansów i Urzędu Celnego; - analiza zjawiska praktykowania korupcji podczas wykonywania obowiązków służbowych zapobieganie i przeciwdziałanie seria seminariów, szkoleń dla około: 10 oficerów Straży Granicznej (kolejna grupa, która nie była szkolona w ramach Środków Przejściowych 2004), 3 prokuratorów (kolejna grupa, która nie była szkolona w ramach Środków Przejściowych 2004), 5 oficerów służb celnych (kolejna grupa, która nie była szkolona w ramach Środków Przejściowych 2004); przeszkolonych zostanie w sumie około 200 osób w zakresie przeglądu polskich przepisów celnych oraz polskich celnych struktur organizacyjnych, które stworzą bazę dla zwiększenia instytucjonalnych i administracyjnych możliwości zapobiegania i zwalczania korupcji w Polsce; - kursy szkoleniowe i warsztaty w zakresie antykorupcji dla pracowników służb celnych (liczba uczestników: oficerów służb celnych - na wszystkich poziomach organizacyjnych (2 lub 3 osoby z Izb Celnych i 10 z Ministerstwa Finansów). Minimalny zakres szkolenia będzie obejmował zagadnienia konfliktu Intensyfikacja procesu wdrażania działań antykorupcyjnych w Polsce 11

12 interesów, metody korumpowania, mechanizmy promujące zachowania korupcyjne (analiza, wytyczne). Szkolenia te będą przygotowane dla trenerów, którzy powinni te szkolenia przeprowadzić w swoich instytucjach; - szkolenie dla 100 (setki) funkcjonariuszy Wojewódzkiej Inspekcji Weterynaryjnej, Okręgowej Inspekcji Weterynaryjnej oraz Granicznej Inspekcji Weterynaryjnej (trzy osoby z każdego szczebla Inspekcji Weterynaryjnej). Tematyka szkolenia dotyczy zapobiegania korupcji w służbach weterynaryjnych w czasie inspekcji pracowników Wojewódzkiej i Okręgowej Inspekcji Weterynaryjnej w prywatnych instytucjach produkujących mięso i inne artykuły spożywcze. Uczestnicy będą szkoleni na 20 warsztatach; - szkolenie dla około 30 Dyrektorów Jednostek Kontroli Ministerstwa Zdrowia oraz Urzędów Wojewódzkich, 80 funkcjonariuszy Jednostek Kontroli w Wydziale Nadzoru i Kontroli, Departamentu Finansów, Budżetu i Inwestycji oraz Jednostek Kontroli Urzędów Wojewódzkich, 50 funkcjonariuszy Jednostek Legislacyjnych w Ministerstwie Zdrowia, 25 Dyrektorów Jednostek Kontroli w Głównej Inspekcji Sanitarnej na szczeblu centralnym oraz wojewódzkim, 2 Dyrektorów Jednostek Kontroli z biura Urzędu rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych oraz Produktów Biobójczych na szczeblu centralnym (ogółem 187 uczestników). Tematyka szkolenia obejmuje rozpoznawanie oraz eliminację obszarów potencjalnych zachowań korupcyjnych, celem szkolenia będzie podniesienie poziomu etyki osób kontrolujących inne jednostki. Szkolenia te będą przygotowane dla trenerów, którzy powinni je przeprowadzić w swoich instytucjach; - przygotowanie raportu dotyczącego skali i istoty korupcji w Polsce, zawierającego informacje na temat korupcji na małą i wielką skalę oraz wszystkich sfer życia społecznego w Polsce (np. polityka, biznes, bankowość i finanse, porządek publiczny, służby publiczne, zdrowie i edukacja). Aby zapewnić jakościowe dane, Doradca Rezydent ds. Twinningu powinien uczestniczyć w tworzeniu tego dokumentu we współpracy ze wszystkimi odpowiednimi polskimi agencjami i wiarygodnymi źródłami takimi jak społeczeństwo obywatelskie. Co więcej, Doradca Rezydent powinien zaproponować metodologię pomagającą w otrzymywaniu ścisłych i konkretnych danych. Kierownicy tego projektu ponoszą odpowiedzialność za metodologię i znaczący wkład raportu; - przedstawianie propozycji mających na celu poprawę praktyk zawodowych prokuratorów; poprawa efektywności pomyślnie zakończonych dochodzeń w sprawie najpoważniejszych przypadków korupcji na wielka skalę; - stworzenie sprawnie działającej metodologii prowadzącej rozpoznawania i wszczęcia dochodzenia w przypadkach korupcji na wielka skalę w trybie natychmiastowym; - sześć seminariów Grupy Roboczej. W czasie tych seminariów przedstawione zostaną propozycje zmian w strukturze organizacyjnej sieci agencji zajmujących się walką z korupcją. Doradca Rezydent ds. Twinningu będzie przewodniczył tym seminariom, a innymi uczestnikami będą osoby zaangażowane w działalność antykorupcyjną oraz eksperci z dziedziny prawa ze wszystkich znaczących agencji rządowych (Ministerstwo Sprawiedliwości, Komenda Główna Policji, Urząd Zamówień Publicznych, Najwyższa Izba Kontroli, itd.). Kwestie korupcji w Państwach Członkowskich Unii Europejskiej: - szkolenie dla personelu skarbowego i celnego odpowiedzialnego za audyt wewnętrzny oraz zwalczanie korupcji w zakresie form i metod ujawniania i zwalczania przestępstw korupcyjnych wśród pracowników administracji Państw Członkowskich Unii Europejskiej seria szkoleń i seminariów dla około 255 osób kolejna grupa - (włączając w to około 120 urzędników wyższego szczebla poziom kierowniczy) z Ministerstwa Finansów i Służb Celnych; Intensyfikacja procesu wdrażania działań antykorupcyjnych w Polsce 12

13 - zapoznanie z formami i metodami ujawniania i zwalczania korupcji wśród urzędników i pracowników służb unijnych - seria szkoleń i seminariów dla około: 10 oficerów Straży Granicznej (kolejna grupa), 3 prokuratorów (kolejna grupa); 5 oficerów służb celnych (kolejna grupa); - prezentacja współpracy pomiędzy służbami antykorupcyjnymi oraz innymi służbami takimi jak władze podatkowe, audytowe i inspekcyjne w zakresie zwalczania zjawiska korupcji w Państwach Członkowskich Unii Europejskiej seria szkoleń i seminariów dla około: 10 oficerów Straży Granicznej (kolejna grupa), 3 prokuratorów (kolejna grupa); 5 oficerów służb celnych (kolejna grupa); - analiza przepisów prawa dotyczących kwestii antykorupcji oraz strategii antykorupcyjnych w Państwach Członkowskich Unii Europejskiej seria szkoleń, seminariów dla około: 10 oficerów Straży Granicznej (kolejna grupa) oraz 5 oficerów służb celnych (kolejna grupa); - 3 pięciodniowe seminaria szkoleniowe dla 40 oficerów każde (łącznie dla 120 oficerów policji) wyznaczonych przez Centralne Biuro Śledcze spośród oficerów CBŚ oraz Jednostek do zwalczania korupcji istniejących w Wojewódzkich Komendach Policji oraz w Miejskich Komendach Policji dużych miast wyspecjalizowanych konkretnie w zwalczaniu tego rodzaju patologii. Tematyka szkolenia obejmuje metody ścigania sprawców przestępstw korupcyjnych oraz ujawnianie źródeł informacji o zachowaniach korupcyjnych; - po zakończeniu cyklu szkoleniowego dla wybranych uczestników zorganizowane zostanie seminarium oceniające kończące akcję. Tematyka szkolenia obejmuje metody ścigania sprawców przestępstw korupcyjnych oraz ujawnianie źródeł informacji o zachowaniach korupcyjnych. Komenda Główna Policji będzie mieć możliwość udziału we wszystkich szkoleniach organizowanych przez inne poszczególne instytucje uczestniczące w projekcie; - szkolenia dla około 30 oficerów Wewnętrzne Biuro Śledcze zajmujących się w praktyce przeciwdziałaniem korupcji w Straży Granicznej. W szkoleniu uczestniczyć powinny osoby pracujące nad zadaniami związanymi ze zwalczaniem korupcji i przeciwdziałaniem jej. W przyszłości osoby te mogłyby pełnić funkcję osób przekazujących innym informacje. Uczestnicy szkolenia zdobędą wiedzę, którą wykorzystywać będą w swojej codziennej pracy. Tematem szkolenia będzie Współpraca Krajów Wspólnoty Europejskiej w zakresie przeciwdziałania korupcji zakres legislacji w Unii Europejskiej. Promowanie etycznego postępowania i zachowań antykorupcyjnych ; - szkolenie dla pracowników Urzędu Zamówień Publicznych; tematyka szkolenia obejmować będzie kumulację, przetwarzanie oraz analizę informacji dotyczących Rynku Zamówień Publicznych w Unii Europejskiej i poszczególnych Państwach Członkowskich oraz szkolenia kontrolerów dla Urzędu Zamówień Publicznych prowadzone przez instytucje kontrolne Unii Europejskiej (ogółem 20 uczestników); - szkolenie dla obserwatorów obserwatorzy są wyznaczani przez Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych, spośród osób ujętych na liście rozjemców. Obserwatorzy są obecni podczas prac komisji przetargowej od momentu otwarcia przetargu. Są oni odpowiedzialni za przygotowanie notatki informacyjnej na temat prac komisji przetargowej. Mają oni za zadanie dopilnować odpowiedniego egzekwowania Prawa Przetargowego oraz bezstronności i sprawności w przyznawaniu kontraktów. Obserwatorzy są obecni w czasie prac komisji przetargowych, kiedy wartość kontraktu przekracza Euro na zaopatrzenie i usługi oraz Euro w przypadku prac budowlanych. W ramach projektu przeprowadzonych zostanie wiele szkoleń dotyczących Rynku Zamówień Publicznych Unii Europejskiej przeznaczonych dla wybranej grupy osób, które trafiły na listę rozjemców (około 700 osób). Dodatkowo, szczegółowo omówione zostaną metody ścisłej współpracy z instytucjami UE; - szkolenie dla funkcjonariuszy odpowiedzialnych za procedury akredytacyjne oraz certyfikacje (100 uczestników lista funkcjonariuszy przygotowana zostanie przez Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych). Tematyka szkolenia obejmuje wiedzę na temat instytucji Unii Europejskiej odpowiedzialnych za Zamówienia Publiczne, jak również na temat standardów europejskich oraz przepisów dotyczących tych kwestii; Intensyfikacja procesu wdrażania działań antykorupcyjnych w Polsce 13

14 - szkolenie dla władz przetargowych szkolenie dla 16 trenerów wybranych z administracji publicznej na szczeblu centralnym oraz szkolenie dla władz przetargowych (szczebel wojewódzki). Głównym celem tych szkoleń jest przygotowanie członków władz przetargowych zatrudnionych przy udzielaniu licytantom informacji w wyznaczonych do tego punktach. Stanowisko DRT (Doradca Rezydent ds. Twinningu) przewidziane jest w ramach współpracy typu twinning na okres 15 miesięcy. Odpowiedni kandydat na DRT powinien posiadać wystarczające doświadczenie w wyżej omawianych kwestiach jak również zdolności kierownicze oraz wykazywać się płynną znajomością języka angielskiego (wskazany również język polski). DRT zajmować się będzie: - zapewnieniem efektywnej współpracy oraz wdrażaniem celów projektów typu twinning oraz osiąganiem zaplanowanych wyników poprzez bieżące zarządzanie projektem, - konsultacjami z odpowiednimi przedstawicielami władz polskich oraz partnerami w ramach współpracy w celu zapewnienia odpowiedniego wsparcia koniecznego dla wdrożenia projektu, - wspomaganiem zarówno polskiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji jak i Jednostki ds. Koordynacji Strategii Antykorupcyjnej we wdrażaniu założeń projektu (wybór grupy osób z instytucji biorących udział w projekcie, które to osoby wezmą udział w programach szkoleniowych, wybór grupy trenerów, przygotowanie przeglądu przepisów prawa oraz kompetencji niektórych jednostek zaangażowanych we wdrażanie Strategii Antykorupcyjnej w celu wprowadzenia koniecznych zmian prawnych i instytucjonalnych). DRT pracować będzie w ramach MSWiA (Departament Administracji Publicznej). Krótkoterminowo zatrudniani eksperci powinni posiadać rozległą wiedzę na temat acquis europejskiego w zakresie działań antykorupcyjnych w zakresie tematyki objętej niniejszym projektem Twinning, odpowiednie doświadczenie zawodowe oraz zdolność wykorzystania aktywnych metod szkoleniowych. Dla realizacji projektu konieczne jest zarezerwowanie środków finansowych na pokrycie kosztów: Sali konferencyjnej, materiałów, zakwaterowania, transportu. Profil poszukiwanych ekspertów: - funkcjonariusz służby publicznej specjalizujący się w zwalczaniu korupcji oraz kampaniach antykorupcyjnych, - ekspert lub zespół ekspertów zajmujących się na bieżąco aspektami teoretycznymi oraz praktycznymi korupcji w organizacjach rządowych oraz pozarządowych. - oficer policji lub straży granicznej. DRT będzie Przewodniczącym Grupy Roboczej, w skład której wchodzą uczestnicy i eksperci z wszystkich znaczących instytucji rządowych (Ministerstwo Sprawiedliwości, Główna Komenda Policji, Urząd Zamówień Publicznych, Najwyższa Izba Kontroli, itd.). Grupa Robocza zajmie się przygotowaniem wielu propozycji wprowadzenia zmian w strukturze organizacyjnej sieci agencji zaangażowanych w walkę z korupcją. Propozycje te będą prezentowane podczas Intensyfikacja procesu wdrażania działań antykorupcyjnych w Polsce 14

15 seminariów, którym przewodniczyć będzie DRT. Ostateczna wersja propozycji będzie sporządzona przez DRT. Celem wszystkich działań jest stworzenie propozycji, które pozwolą na zwiększenie efektywności badania, wykrywania i karania przypadków korupcji tej antykorupcyjnej sieci w całości. Grupa Robocza będzie zdawać raporty przed kierownikami projektu i Komitetem Sterującym. Propozycje te powinny być przedstawione rządowi. Kierownicy projektu w szczególności ponoszą odpowiedzialność za metodologię i znaczny wkład w raport. Ogólnie chcemy podkreślić, że współpraca pomiędzy DRT i kierownikami projektu powinna być bardzo bliska. Kierownicy projektu są odpowiedzialni za zasadniczy wkład wszystkich czynności twinningowych na wszystkich etapach prac. Kontrakt 2 Wsparcie Techniczne dla MSWiA - opracowanie informacji oraz kampanii reklamowej prowadzonej w mediach we współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz DRT, obejmującej reklamy radiowe, ulotki załączane do gazet, billboardy, banery internetowe, broszury itd. zawierające informacje na temat Strategii Antykorupcyjnej, etapów jej wdrażania, programów antykorupcyjnych, postępów we wdrażaniu acquis communautaire, dane kontaktowe międzynarodowych, europejskich oraz pozarządowych organizacji zaangażowanych w zwalczanie korupcji, jak również aktów korupcji; - przygotowanie programów radiowych; - przygotowanie i drukowanie ulotek dołączanych do gazet; - przygotowanie billboardów; - przygotowanie i drukowanie broszur informacyjnych na temat korupcji, metod walki z nią oraz Strategii Antykorupcyjnej, itd.; - organizacja konferencji, których tematyka obejmować będzie walkę z korupcją we wszystkich dziedzinach życia społecznego w Polsce i Europie; - aktualizacja strony internetowej zawierającej materiały na temat zapobiegania korupcji, raporty, dane statystyczne, badania opinii publicznej w zakresie korupcji, informacje o kursach szkoleniowych, konferencjach, chatach, forach dyskusyjnych, sondach oraz innych wydarzeniach organizowanych zarówno przez administrację rządową jak i polskie i międzynarodowe organizacje, oraz raporty sporządzone w ramach Projektu Phare 2001 dla Urzędu Służby Cywilnej; - wsparcie systemu monitoringu kampanii reklamowej. Kontrakt 3: program małych / średnich dotacji (organizacje pozarządowe) Działania uprawnione: Inicjatywy finansowane w ramach projektu będą mieć związek z następującymi zagadnieniami: 1. Podnoszenie świadomości społecznej w zakresie działań antykorupcyjnych: - Promowanie etycznych standardów postępowania - Rozpowszechnianie informacji o zagrożeniach, wysokich kosztach społecznych oraz konsekwencjach działań korupcyjnych, jak również o akcjach podejmowanych przez władze w celu ich zwalczania oraz zapobiegania. Intensyfikacja procesu wdrażania działań antykorupcyjnych w Polsce 15

16 - Przygotowanie analizy zjawisk korupcji 2. Wzmożenie działań monitoringowych oraz aktywnej roli organizacji pozarządowych w obszarze działań antykorupcyjnych: - Monitoring procesu legislacyjnego oraz przestrzegania prawa (również na poziomie lokalnym) - Monitoring realizacji Strategii Antykorupcyjnej - Ocena nowych regulacji prawnych mogących przyczyniać się do intensyfikacji zjawisk korupcyjnych. Uprawnieni wnioskodawcy: Wezwanie do zgłaszania propozycji przez rozmaite organizacje pozarządowe, których statutowy zakres działań związany jest z działaniami antykorupcyjnymi. Projekt adresowany jest do polskich organizacji pozarządowych określonych w polskiej Ustawie o Działalności Pożytku Publicznego i o Wolontariacie. Do ubiegania się o dotacje w szczególności uprawnione są następujące organizacje: - oficjalnie zarejestrowane; - oparte na działalności wolontariatu; - utworzone w celu innym niż przynoszenie zysku osobistego oraz nie mające na celu promowania komercyjnych interesów swoich członków; - niezależne od rządu lub innych władz publicznych, jak również od organizacji politycznych oraz komercyjnych; - organizacje niedziałające na zasadzie wyłączności, tzn. takie, które nie uzależniają swojego wsparcia lub działań od przynależności ideologicznej, politycznej lub religijnej. Uprawnionym wnioskodawcom mogą być przydzielone dotacje pod warunkiem przygotowania przez nich propozycji zgodnych z celami projektu oraz pod warunkiem zapewnienia współfinansowania na poziomie równym przynajmniej 20% planowanego budżetu dotacji. Uprawnienia projektów: Małe i średnie skala dofinansowania między a ( , dotacje Środków Przejściowych pokryją do 80% kosztów prawnych takiej dotacji). Ogólne kryteria poprawności będą stworzone za pomocą wytycznych planu dotacyjnego. Projekt dotacyjny potrwa do 10 miesięcy. Beneficjenci, eksperci kontraktowi DRT oraz DT (dostawcy usług) będą musieli blisko współpracować ze sobą oraz, w razie takiej potrzeby, z władzami odpowiedzialnymi za wdrożenie, zarządzanie, kontrolę oraz audit programów i projektów w ramach europejskiego Funduszu Spójności (Cohesion Fund) lub europejskich Funduszy Strukturalnych Wcześniejsze Doświadczenia Niniejszy projekt oparty jest na wynikach wcześniejszych i obecnych projektów współpracy typu twinning oraz inicjatyw finansowanych z budżetu państwa oraz koordynowanych przez Biuro Służby Cywilnej. Intensyfikacja procesu wdrażania działań antykorupcyjnych w Polsce 16

17 Projekt uwzględnia zobowiązania oraz zalecenia zawarte zarówno w poprzednich Raportach Ewaluacyjnych jak i w Raporcie Końcowym, Projektów Współpracy Twinning 98, 99, a w szczególności Twinning 2000, które podkreślają konieczność prowadzenia dalszych szkoleń w dziedzinie zwalczania korupcji. PHARE Ocena Ex-post 97/ 97 i raporty twinningowe Ex-post zasugerowały współpracę z policją i strażą graniczną zwłaszcza w kwestii wstąpienia Polski do Unii Europejskiej. Współpraca z administracją powinna nie tylko mieć na celu wprowadzenie zmian legislacyjnych, ale również zwiększenie świadomości publicznej. 4. Ramy Instytucjonalne Beneficjentami projektu są: Kontrakt 1 Twinning (koordynowany przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji Jednostka odpowiedzialna za wdrożenie Strategii Antykorupcyjnej w Departamencie Administracji Publicznej): Ministerstwo Sprawiedliwości - Departament Współpracy Międzynarodowej oraz Prawa Europejskiego; Ministerstwo Zdrowia - Departament Nadzoru i Kontroli, Departament Finansów, Departament Budżetu i Inwestycji, Jednostki Legislacyjne, Główny Inspektor Sanitarny, Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych oraz Produktów Biobójczych; Wojewódzki Inspektor Sanitarny; Komenda Główna Straży Granicznej Urząd Spraw Wewnętrznych; Urząd Zamówień Publicznych - Departament Analizy i Nadzoru; Komenda Główna Policji Wydział Integracji Europejskiej oraz Współpracy Międzynarodowej Biura ds. Międzynarodowej Współpracy Policji; Biuro Ochrony Informacji Niejawnych; Ministerstwo Finansów Departament Prawny; Organizacje Pozarządowe. W celu właściwej koordynacji projektu powołany zostanie Komitet Sterujący składający się z przedstawicieli wszystkich Instytucji. Kierownicy projektu ponoszą odpowiedzialność za metodologię i znaczący wkład w wszystkie czynności związane z projektem. Współpraca między DRT a kierownikami projektu powinna być bardzo ścisła. Kierownicy projektu są odpowiedzialni za zasadniczy wkład wszystkich czynności twinningowych we wszystkie etapy prac. Polski kierownik projektu jest odpowiedzialny za organizowanie seminariów, warsztatów i spotkań w Polsce. Jego zadaniem jest również utworzenie grupy osób ponoszących odpowiedzialność za czynności związane z projektem w biurach beneficjentów. Polskie biuro beneficjentów jest odpowiedzialne za wybór kandydatów do szkoleń. Kierownik projektu jest odpowiedzialny za organizację pracy Ekspertów Zatrudnionych w Projekcie na Czas Określony oraz przygotowanie materiałów na warsztaty i seminaria. Ma on za zadanie przygotować harmonogram i program warsztatów i seminariów we współpracy z DRT. Intensyfikacja procesu wdrażania działań antykorupcyjnych w Polsce 17

18 Kontrakt 2 DT: Jednostka odpowiedzialna za wdrożenie Strategii Antykorupcyjnej w ramach MSWiA Kontrakt 3: program małych / średnich dotacji (organizacje pozarządowe) Informacje na temat jednostki odpowiedzialnej za wdrożenie Strategii Antykorupcyjnej w ramach MSWiA Na mocy Decyzji nr 36 Dyrektora Generalnego MSWiA z dnia 29 września 2003 r., w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji utworzono Jednostkę ds. Koordynacji Strategii Antykorupcyjnej. Prace jednostki mają na celu koordynację oraz monitoring realizacji rządowego programu zwalczania korupcji pod nazwą Strategia Antykorupcyjna, przygotowywanie kwartalnych raportów z realizacji programu, przygotowywanie analiz i ocen poziomu korupcji w życiu publicznym, prezentację opinii i wniosków na powyższy temat, wydawanie opinii na temat aktów normatywnych oraz innych dokumentów dotyczących kwestii zwalczania korupcji oraz na temat współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz organami Unii Europejskiej w zakresie realizacji zadań związanych ze zwalczaniem korupcji. Jednostka składa się z sześciu osób. Nie zakłada się żadnych zmian instytucjonalnych. 5. Szczegółowy Budżet M Środki przejściowe Wsparcie Razem (SP plus wsparcie) Wsparcie Inwestyc yjne Stworzen ie Instytucji Razem SP (=I+IB) Współfinan sowanie Krajowe (*) Inne źródła (**) Całkowite wsparcie projektu Kontrakt 1: Twinning Kontrakt 2: kampania reklamowa (netto) Kontrakt 3: program małych / średnich dotacji 1,6 1,6 0,14 0,14 1,74 0,205 0,205 0,011 0,011 0,216 0,6 0,6 0,02¹ 0,12² 0,14 0,74 Intensyfikacja procesu wdrażania działań antykorupcyjnych w Polsce 18

19 (organizacje pozarządowe) Razem 2,405 2,405 0,171 0,12 0,291 2,696 (*) współudział władz narodowych, regionalnych, lokalnych i miejskich, pożyczki z SP dla jednostek publicznych, dofinansowanie z przedsiębiorstw publicznych (**) prywatne dotacje, pożyczki z SP dla jednostek prywatnych Kwota współfinansowania Kontraktów 1 i 3 jest całkowicie finansowana równolegle. Wszystkie koszty wizyt studyjnych poza granicami Polski jako część programu twinningowego będą pokrywane przez kraj beneficjenta. Kontrakty 2 będą finansowane wspólnie. 1 Kwota Euro będzie zapewniona przez MSWiA za zlecenie firmie zewnętrznej usług związanych z procesem wstępnej selekcji, jak np. drukowanie podań, reklamowanie, drukowanie zbiorów raportów podań i ocen, jak również szczegółowe omówienie inicjatyw finansowanych w ramach projektu. Zgodnie z procedurami PRAG (Praktyczny Przewodnik Procesów Zawierania Umów w ramach Programu Phare), Komisja Oceniająca może przekazać procesy wstępnej selekcji biegłym z zewnątrz: w przypadku, gdy zgłoszonych propozycji jest bardzo dużo lub są one bardzo fachowe, Komisja Oceniająca nie zawsze może być w stanie szczegółowo zbadać każdą z nich. Jeśli to konieczne, całość lub część szczegółowego badania może być przeprowadzona przez biegłych, dlatego też Komisja Kontrolująca może prowadzić obrady na podstawie ocen wystawionych przez biegłych. 2 szacunkowa kwota współfinansowania zagwarantowana przez beneficjentów oferujących dotacje Dostępne będą fundusze współfinansujące przeznaczone na wdrożenie projektu. W przypadku Finansowania Łącznego, gdy końcowy ogólny koszt jest niższy niż przewidywany w fiszce projektu, Narodowe Wsparcie Publiczne i Wsparcie Środków Przejściowych jest zredukowane proporcjonalnie, aby utrzymać ustalony poziom współfinansowania. W przypadku Finansowania Równoległego, gdy końcowy ogólny koszt jest niższy niż przewidywany w fiszce projektu, przedstawiony musi być fakt, że cele całego projektu zostały w pełni osiągnięte. 6. Ustalenia Wdrożeniowe 6.1. Agencja Wdrażająca PAO: Tadeusz Kozek, Podsekretarz Stanu w Biurze Komitetu Integracji Europejskiej, Aleje Ujazdowskie 9, Warszawa; tel.: , fax: CFCU: Fundacja Fundusz Współpracy, ul. Górnośląska, Warszawa: tel.: , fax: Intensyfikacja procesu wdrażania działań antykorupcyjnych w Polsce 19

20 CFCU jest odpowiedzialny jest za obsługę przetargu, kontraktów oraz płatności w ramach kontraktów w imieniu MSWiA. CFCU będzie również odpowiedzialny za kontrakty z końcowymi beneficjentami, zajmowanie się środkami dotacji Twinning DRT: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji (Departament Administracji Publicznej) Osoba kontaktowa: Pani Jolanta Gontarczyk Jednostka odpowiedzialna za koordynację wdrażania Strategii Antykorupcyjnej w ramach MSWiA; ul. Wspólna 2/4, Warszawa, tel.: ; fax: CFCU odpowiedzialny będzie za zarządzanie finansowe Aspekty niestandardowe nie dotyczy 6.4. Kontrakty Kontrakt 1: Twinning za 1,6 mil EURO. Współfinansowanie w wysokości 0,14 mil EURO pokrywa bezpośrednie oraz pośrednie koszty administracji beneficjenta zgodnie z Instrukcją Współpracy Twinning. Kontrakt 2: 0,216 mil EURO wartość brutto (w tym 0,205 mil EURO z funduszy ŚP oraz 0,011 mil EURO łącznie współfinansowania); Kontrakt 3: szacuje się, że finansowanych będzie około 30 projektów, na kwotę 0,6 mil EURO i jeden kontrakt DT na wsparcie wdrażania ( 0,02 mil Euro). 7. Harmonogram Wdrażania 7.1 Rozpoczęcie procedur przetargowych/wezwanie do składania ofert IV kw Rozpoczęcie działań w ramach projektu II kw Zakończenie Projektu III kw Zapewnienie Środków na Realizację Zasoby ludzkie i finansowe są zapewnione. Projekt będzie współfinansowany z budżetów beneficjentów w latach 2006 oraz Uczestnicy szkoleń wykorzystają zdobytą w ramach szkolenia wiedzę i umiejętności w swojej codziennej pracy. 9 Uwarunkowania oraz kolejność Intensyfikacja procesu wdrażania działań antykorupcyjnych w Polsce 20