Wyniki na podstawie badania SHARE: 50+ w Europie

Transkrypt

1 Wyniki na podstawie badania SHARE: 50+ w Europie

2 Co dalej? Published by Mannheim Research Institute for the Economics of Aging (MEA) L13, Mannheim Phone: Fax: Wyniki na podstawie badania SHARE: 50+ w Europie Nastepnym krokiem w projekcie 50+ w Europieî jest dodanie do istniejacej bazy danych historii zycia respondentûw. Uzupelnienie informacji zebranych dotychczas w dwûch poprzednich falach o wydarzenia, jakie mialy miejsce wczesniej w zyciu badanych osûb, umozliwi naukowcom i osobom odpowiedzialnym za polityke spoleczna lepiej zrozumiec wplyw indywidualnych doswiadczen, zmian w srodowisku spolecznym, ekonomicznym i politycznym na obecna sytuacje zyciowa respondentûw. Badanie 50+ w Europieî jest finansowane przez Komisje Europejska, w szczegûlnosci przez DG Research, przez amerykanski National Institute on Aging, oraz inne krajowe instytucje. Polska czesc badania koordynowana jest przez grupe badawcza z Uniwersytetu Warszawskiego. Michal Myck MMyck@diw.de Design/ Layout by Philip Brückner, Jennifer Kröger Printed by Citydruck Offsetdruck GmbH Bergheimer Str. 119 D Heidelberg Germany (c)mannheim Research Institute for the Economics of Aging,

3 Zrozumienie ZatrudnienieprocesÛw starzenia sie jako jedno z najwiekszych wyzwan XXI-go wieku: Oplaca Wyniki sie dbac na podstawie o zdrowie: badania Osoby cieszace SHARE: sie dobrym 50+ zdrowiem w Europie. przechodza na emeryture okolo dwa lata pûzniej niz pracownicy o zlym Projekt stanie SHARE: zdrowia. 50+ Wydatki w Europie na ochrone rozwija sie zdrowia tworzac rzedu wiodaca 3% wynagrodzenia baze danych za w prace dziedzinie zwracaja sie analiz poprzez procesûw przedluzenie starzenia mozliwosci sie. Udostepnienie wykonywania pracy. drugiej fali badania naukowcom w calej Europie i poza nia, bylo kolejnym Zachety krokiem do wczesniejszej w tym kierunku. emerytury Znaczenioduja badania wczesne opuszczenie zostalo docenione rynku pracy przez i Unie pow- Europejska, niewykorzystanie ktûra w wybrala pelni sily SHARE: roboczej: 50+ w Europie RÛzne systemy jako jeden polityki z 35 spolecznej projektûw wytwarzaja rûzne przyczynic wzorce sie zachowan do uksztaltowania dotyczacych tzw. majacych Europejskiego uczestnictwa w Obszaru rynku pracy Badan i przejscia Naukowych na w emeryture. ciagu najblizszych Czeste przejscia na lat. wczesniejsza emeryture obserwujemy w krajach takich jak Austria, Francja, Polska i kraje poludniowe, gdzie istnieje taka mozliwosc albo wystepuja wysokie Po zakonczonej emerytury sukcesem w stosunku pierwszej do dochodu z rundzie pracy. badania w , w ponownie przeprowadzilismy wywiady z ponad Powszechnosc osûb ubezpieczen w wieku i 50 rent lat od i wiecej niepelnosprawnosci 15 krajach europejskich, nie wiaze sie ze w stanem tym rûwniez w po zdrowia: raz pierwszy Otrzymywanie w Polsce. zasilkûw Ponizej i prezentujemy niepelnosprawnych kluczowe wyniki wsrûd wybrane niepracujacych z ponad 80 rent dla ksiazek, osûb pomiedzy artykulûw 50 a oraz 64 rokiem raportûw zycia opublikowanych bardzo zrûznicowane do tej pory pomiedzy na podstawie krajami, dan- od jest ych 16 procent SHARE. w Danii do 3 procent w Grecji. SHARE jako pierwsza baza pozwala polaczyc te dane z porûwnywalnymi miedzy krajami miarami stanu zdrowia i pokazuje, ze duzego zrûznicowania w zakresie wydatkûw na ubezpieczenia od niepelnosprawnosci w Europie nie mozna wytlumaczyc zrûznicowaniem stanu zdrowia. Potrzeba usprawnienia opieki geriatrycznej: Przyjazne SHARE jest warunki pierwszym pracy opûzniaja badaniem, przejscie zawiera na emeryture: porûwnywalne Jakosc wskazniki zatrudnienia jakosci w ktûre okresie opieki nad przedemerytalnym osobami starszymi. ñ na Wiekszosc przyklad z stopien nich sugeruje kontroli istotny nad wlasna brak profilaktyki praca oraz i stopien, geriatrycznych w jakim doceniany w calej Europie. jest wysilek wlozony w badan wykonywana prace ñ waha sie znacznie miedzy krajami Europy. Warunki pracy sa lepsze w krajach pûlnocnych niz poludniowych. Istnieje silny zwiazek miedzy jakoscia zatrudnienia a satysfakcja z zycia: gorszym warunkom zatrudnienia towarzysza czesto gorszy stan zdrowia i depresja. Czechy = Skandynawia, Polska = kraje srûdziemnomorskie? Wprawdzie transformacja systemowa od gospodarki centralnie planowanej do wolnorynkowej dotyczy w takim samym stopniu CzechÛw co PolakÛw, to jednak populacja 50+ w Czechach jest znacznie bardziej aktywna zawodowo. W Polsce poziom zatrudnienia jest duzo nizszy, a takze warunki na rynku pracy sa gorsze. Mierzona jakoscia pracy sytuacja w Republice Czeskiej jest bardzo podobna do krajûw pûlnocnych SHARE, podczas gdy warunki w Polsce przypominaja te w krajach srûdziemnomorskich

4 Zdrowie Zrozumienie procesûw starzenia sie jako jedno z najwiekszych wyzwan XXI-go wieku: Europejczycy Wyniki na z krajûw podstawie pûlnocnych badania sa zdrowsi SHARE: i 50+ bogatsi, w Europie. ale osoby z poludnia zyja dluzej: Tendencja ta jest szczegûlnie wyrazna u mezczyzn Projekt SHARE: z pûlnocy 50+ i kobiet w Europie z poludnia. rozwija Fakty sie tworzac te stawiaja wiodaca naukowcûw baze danych zajmujacych w sie dziedzinie naukami analiz spolecznymi procesûw i ochrona starzenia zdrowia sie. przed Udostepnienie waznym pytaniem drugiej fali o przyczyny badania naukowcom w czy calej zaobserwowane Europie i poza rûznice nia, bylo maja tego zjawiska: podloze kolejnym genetyczne, krokiem w czy tym wynikaja kierunku. z czynnikûzenie badania socjoekonomicznych zostalo docenione i rûznic przez stylu Unie zy- Znaccia? Europejska, SHARE zawiera ktûra wybrala informacje SHARE: potrzebne 50+ w do znalezienia Europie jako odpowiedzi jeden z 35 na projektûw tego typu majacych przyczynic sie do uksztaltowania tzw. pytania. Europejskiego Lepiej wyksztalceni Obszaru bardziej Badan dbaja Naukowych o zdrowie: w ciagu najblizszych We wszystkich krajach lat. wystepuje silny zwiazek pomiedzy dbaniem o zdrowie a statusem spolecznym. W porûwnaniu z osobami dluzej uczacymi sie, osoby mniej wyksztalcone Po zakonczonej znacznie sukcesem rzadziej pierwszej zazywaja ruchu rundzie i zdecydowanie badania w , czesciej w maja problem z ponownie otyloscia. przeprowadzilismy wywiady z ponad osûb w wieku 50 lat i wiecej w 15 Lepiej krajach wyksztalceni europejskich, rzadziej w tym cierpia rûwniez na depresje: po raz pierwszy Zwiazek w pomiedzy Polsce. Ponizej statusem prezentujemy kluczowe a zdrowiem wyniki obserwujemy wybrane rûwniez z ponad w 80 spolecznym przypadku ksiazek, artykulûw zdrowia psychicznego. oraz raportûw PorÛwnanilikowanych proporcji do osûb tej z pory depresja na podstawie miedzy krajami dan- opub- przypominaja ych SHARE. miedzynarodowe zrûznicowanie edukacji. W obrebie poszczegûlnych krajûw osoby o nizszym dochodzie lub majatku czesciej cierpia na depresje, szczegûlnie w Europie pûlnocnej. Rodzina i kontakty spoleczne Upadek rodziny to mit: Dane SHARE pokazuja, ze czas przeznaczony na opieke nad innymi osobami w rodzinie lub na opieke nad wnukami jest znaczny: okolo jedna trzecia osûb powyzej 65 roku zycia pomaga codziennie innym osobom w rodzinie lub opiekuje sie wnukami poswiecajac tym czynnosciom okolo Potrzeba 4,6 godzin usprawnienia dziennie. opieki Poniewaz geriatrycznej: pokolenia SHARE tej jest samej pierwszym rodziny mieszkaja badaniem, blisko ktûre rûzne zawiera siebie, potencjal porûwnywalne do codziennej wskazniki pomocy jakosci w opieki rodzinie nad jest osobami duzy w starszymi. calej Europie. Wiekszosc z nich sugeruje istotny brak profilaktyki i badan geriatrycznych Na pûlnocy daja w calej rodzice, Europie. podczas gdy na poludniu daja dzieci: Dane SHARE pokazuja, ze miedzypokoleniowe transfery pieniezne stanowia wazne zrûdlo dochodu gospodarstw domowych, przy czym obserwuje sie wyrazne zrûznicowanie miedzy pûlnoca a poludniem. Na pûlnocy osoby mlode dostaja od rodzicûw wiecej. Na poludniu mlodzi czesciej obdarowuja swoich rodzicûw. Wolontariat jest powszechny w pewnych krajach: Praca zarobkowa to nie wszystko: ogûlnie 10 procent osûb w wieku 65ñ74 zajmuje sie wolontariatem, a w Skandynawii i w Holandii odsetek ten jest dwukrotnie wyzszy. Jednak w krajach takich jak Hiszpania, Grecja i Polska wolontariatem zajmuje sie mniej niz 4 procent osûb w wieku

5 Zrozumienie procesûw starzenia sie jako jedno z najwiekszych wyzwan XXI-go wieku: Wyniki na podstawie badania SHARE: 50+ w Europie. Projekt SHARE: 50+ w Europie rozwija sie tworzac wiodaca baze danych w dziedzinie analiz procesûw starzenia sie. Udostepnienie drugiej fali badania naukowcom w calej Europie i poza nia, bylo kolejnym krokiem w tym kierunku. Znaczenie badania zostalo docenione przez Unie Europejska, ktûra wybrala SHARE: 50+ w Europie jako jeden z 35 projektûw majacych przyczynic sie do uksztaltowania tzw. Europejskiego Obszaru Badan Naukowych w ciagu najblizszych lat. Potrzeba usprawnienia opieki geriatrycznej: SHARE jest pierwszym badaniem, ktûre zawiera porûwnywalne wskazniki jakosci opieki nad osobami starszymi. Wiekszosc z nich sugeruje istotny brak profilaktyki i badan geriatrycznych w calej Europie. Po zakonczonej sukcesem pierwszej rundzie badania w , w ponownie przeprowadzilismy wywiady z ponad osûb w wieku 50 lat i wiecej w 15 krajach europejskich, w tym rûwniez po raz pierwszy w Polsce. Ponizej prezentujemy kluczowe wyniki wybrane z ponad 80 ksiazek, artykulûw oraz raportûw opublikowanych do tej pory na podstawie danych SHARE

6 Status ekonomiczny, dochûd i majatek NierÛwnosci w konsumpcji sa duzo nizsze niz nierûwnosci dochodowe: Dane SHARE dotyczace wydatkûw konsumpcyjnych pokazuja zaskakujace rûznice pomiedzy krajami. Poziom wydatkûw na zywnosc jest duzo nizszy na pûlnocy (Szwecja, Dania) niz w pozostalych badanych krajach. We wszystkich krajach nierûwnosci w konsumpcji sa mniejsze niz nierûwnosci dochodowe, a nierûwnosci dochodowe sa mniejsze niz nierûwnosci majatkowe. Srodki niefinansowe lagodza ubûstwo: Wprawdzie ubûstwo to nadal istotna kwestia w niektûrych krajach SHARE, jednak po uwzglednieniu wlasnosci mieszkania/domu poziom ubûstwa dotyczy mniejszej liczby osûb, zwlaszcza na poludniu. Podobnie jak wlasnosc nieruchomosci, mieszkanie blisko dzieci chroni przed ubûstwem. Wyniki na podstawie badania SHARE: 50+ w Europie 10