REFORMA SLUZBY ZDROWIA - STOPIEN ZAINTERESOWANIA I POINFORMOWANIA

Transkrypt

1 REFORMA SLUZBY ZDROWIA - STOPIEN ZAINTERESOWANIA I POINFORMOWANIA Prawie jedna trzecia Polaków (31%) deklaruje, ze bardzo interesuje sie informacjami o wprowadzanej reformie systemu opieki zdrowotnej, specjalnie sledzi wiadomosci na ten temat. Niewiele ponad dwie piate (43%) naszego spoleczenstwa mówi, ze jest troche zainteresowana wprowadzana reforma. Male zainteresowanie dla zmian w sluzbie zdrowia deklaruje co piaty Polak (19%), a calkowity brak zainteresowania - co czternasty (7%). Wiekszosc naszego spoleczenstwa czuje sie niedobrze poinformowana o nowych zasadach funkcjonowania i korzystania z systemu opieki zdrowotnej w Polsce. Niemal wszyscy (84%) czuja sie zle poinformowani o nowym systemie zarzadzania sluzba zdrowia, cztery piate nie wie jakie swiadczenia przysluguja bezplatnie, a za jakie trzeba bedzie dodatkowo zaplacic (80%) oraz jaki jest nowy system finansowania sluzby zdrowia (79%). Ponad dwie trzecie (68%) Polaków deklaruje, ze nie czuje sie dobrze poinformowana o mozliwosciach leczenia u lekarzy specjalistów, a prawie trzy piate (57%) - o mozliwosciach leczenia u lekarza pierwszego kontaktu. Stosunkowo najlepiej nasze spoleczenstwo jest poinformowane o mozliwosciach wyboru lekarza i placówki sluzby zdrowia - prawie polowa (47%) Polaków czuje sie dobrze poinformowana w tym zakresie i niemal tyle samo (50%) - niedobrze. Glównym zródlem informacji o funkcjonowaniu systemu opieki zdrowotnej dla zdecydowanej wiekszosci naszego spoleczenstwa (76%) jest Telewizja Polska S.A. Drugim waznym zródlem, wymienianym jednak znacznie rzadziej, bo przez ponad dwie piate Polaków (42%), sa rozmowy z ludzmi. Kolejno, niemal przez tyle samo osób (39%), wskazywane byly audycje nadawane przez Polskie Radio. W opinii wiekszosci Polaków (niemal dwie trzecie - 65%) telewizja publiczna poswiecila na informacje o reformie sluzby zdrowia zbyt malo miejsca. Polowa Polaków (52%) jest zdania, ze nadawane przez telewizje publiczna informacje o sytuacji sluzby zdrowia po reformie byly obiektywne, jedna czwarta naszego spoleczenstwa (25%) podziela przeciwny poglad, ze informacje te nie byly obiektywne. Tyle samo osób - 23% - nie ma na ten temat zdania. Opinie o przydatnosci nadawanych przez TVP wiadomosci o korzystaniu ze sluzby zdrowia sa niemal równo podzielone. Ponad dwie piate (44%) Polaków deklaruje, ze programy telewizji publicznej o wprowadzanej reformie systemu opieki zdrowotnej ulatwily im orientacje w nowych zasadach korzystania ze sluzby zdrowia. Niewiele wiecej jest jednak osób, którym programy na ten temat nie pomogly w korzystaniu ze sluzby zdrowia - stanowia oni prawie polowe spoleczenstwa (47%). Warszawa, luty 1999 rok OBOP Sp. z o.o., ul. Dereniowa 11, Warszawa, tel. (0-22) , , fax , obop@obop.com.pl,

2 Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o.o. Reforma sluzby zdrowia - stopien zainteresowania r. Cytowanie, publiczne odtwarzanie, kopiowanie oraz wykorzystanie w innej formie danych, informacji i opracowan zamieszczanych w tej publikacji jest dozwolone pod warunkiem podania zródla. Od poczatku 1999 roku wprowadzana jest reforma sluzby zdrowia. Czy Polacy interesuja sie zachodzacymi zmianami, czy wiedza co sie zmieni i jak oceniaja role telewizji publicznej w informowaniu spoleczenstwa o tej reformie? Odpowiedzi na te pytania przynosi sondaz Osrodka Badania Opinii Publicznej 1. STOPIEN ZAINTERESOWANIA REFORMA SLUZBY ZDROWIA Prawie jedna trzecia Polaków deklaruje, ze bardzo interesuje sie informacjami o wprowadzanej reformie systemu opieki zdrowotnej, specjalnie sledzi wiadomosci na ten temat. Ponadto, niewiele ponad dwie piate naszego spoleczenstwa mówi, ze jest troche zainteresowana te reforma. Male zainteresowanie dla zmian w sluzbie zdrowia deklaruje co piaty Polak, a calkowity brak zainteresowania - co czternasty. Od nowego roku wprowadzona zostala (wprowadzana bedzie) reforma sluzby zdrowia. Czy interesuje sie Pan(i) informacjami na temat: XII.1998 N=1068 I.1999 N=1025 tak, bardzo, specjalnie sledze wiadomosci na ten temat tak, troche sie tym interesuje malo sie tym interesuje w ogóle sie tym nie interesuje 9 7 (dane w %) W porównaniu do wyników badania przeprowadzonego trzy tygodnie przed wejsciem w zycie reformy sluzby zdrowia, stopien zainteresowania tymi sprawami nie ulegl znaczacym zmianom - wiecej jest jedynie (o 5 punktów proc.) osób, które mówia, ze bardzo sie interesuja zmianami w sluzbie zdrowia, specjalnie sledza wiadomosci na ten temat. 2

3 Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o.o. Reforma sluzby zdrowia - stopien zainteresowania r. Stopien zainteresowania reformami ksztaltuja takie cechy spolecznodemograficzne jak: wiek, wyksztalcenie, miejsce zamieszkania, aktywnosc zawodowa, ocena wlasnej sytuacji materialnej oraz ogólne zainteresowanie sprawami zycia publicznego. Zainteresowanie reforma systemu opieki zdrowotnej wzrasta wraz z wiekiem ankietowanych: najmniej osób zainteresowanych jest wsród najmlodszych, do 19 roku zycia (tylko co dziesiaty z nich deklaruje wysokie zainteresowanie reforma sluzby zdrowia), podczas gdy wsród osób starszych - w wieku lat - bardzo zainteresowanych reforma sluzby zdrowia jest niemal polowa ankietowanych. Najwieksze zainteresowanie informacjami o wprowadzanej reformie sluzby zdrowia, deklaruja - co oczywiste - osoby z wyzszym wyksztalceniem (46%), a w miare obnizania sie poziomu wyksztalcenia zainteresowanie to jest coraz mniejsze (do 20% osób z wyksztalceniem podstawowym). Wieksze zainteresowanie wiaze sie równiez z wielkoscia miejsca zamieszkania: im jest ono wieksze, tym wiecej osób deklaruje, ze bardzo interesuje sie reforma i specjalnie sledzi informacje na ten temat (od 25% wsród mieszkanców wsi do 45% wsród mieszkanców duzych miast). Im gorsza ocena wlasnej sytuacji materialnej, tym wieksze zainteresowanie wprowadzana reforma (od 28% wsród osób, którym powodzi sie zle do 36% w grupie tych, którzy zadowoleni sa ze swojej sytuacji materialnej). Wieksze zainteresowanie sprawa reformy deklaruja osoby o pogladach centrolewicowych (49%) i lewicowych (39%) niz o centroprawicowych (32%) i prawicowych (30%) przekonaniach politycznych. Stopien zainteresowania sprawami reform ksztaltuje tez ogólny poziom zainteresowania sprawami polityki - osoby, które mówia, ze interesuja sie polityka w 50% bardzo zainteresowane sa równiez sprawami reformy sluzby zdrowia, podczas gdy wsród osób, które nie deklaruja zainteresowania sprawami politycznymi, odsetek ten wynosi 23%. 1 Badanie na zlecenie Biura Programowego TVP S.A. przeprowadzono w dniach r. na reprezentatywnej losowej próbie mieszkanców Polski powyzej 15 roku zycia. Zrealizowano 1025 wywiadów. Maksymalny blad statystyczny wynosi +/-3,0% przy wiarygodnosci oszacowania równej 95%. 3

4 Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o.o. Reforma sluzby zdrowia - stopien zainteresowania r. STOPIEN POINFORMOWANIA O REFORMIE SLUZBY ZDROWIA Z wyzej przedstawionych wyników sondazu widac, ze Polacy w wiekszosci interesuja sie informacjami na temat reformy sluzby zdrowia. Czy i w jakim stopniu czuja sie jednak poinformowani o nowych rozwiazaniach, czy wiedza jakie sa zasady korzystania z systemu opieki zdrowotnej w Polsce? Zdecydowana wiekszosc naszego spoleczenstwa czuje sie niedobrze poinformowana o nowych zasadach funkcjonowania i korzystania z systemu opieki zdrowotnej w Polsce. Niemal wszyscy (84%) twierdza, ze sa zle poinformowani o nowym systemie zarzadzania sluzba zdrowia, cztery piate nie wie jakie swiadczenia przysluguja bezplatnie, a za jakie trzeba bedzie dodatkowo zaplacic (80%) oraz jaki jest nowy system finansowania sluzby zdrowia (79%). Ponad dwie trzecie (68%) Polaków deklaruje, ze nie jest dobrze poinformowana o mozliwosciach leczenia u lekarzy specjalistów, a prawie trzy piate (57%) - o mozliwosciach leczenia u lekarza pierwszego kontaktu. Stosunkowo najlepiej nasze spoleczenstwo czuje sie poinformowane o mozliwosciach wyboru lekarza i placówki sluzby zdrowia - prawie polowa (47%) Polaków czuje sie dobrze poinformowana w tym zakresie i niemal tyle samo (50%) - niedobrze. Czy w zwiazku z zapowiadana reforma sluzby zdrowia czuje sie Pan(i) dobrze, czy tez niezbyt dobrze, poinformowany(a): o nowym systemie zarzadzania sluzba zdrowia o tym, jakie swiadczenia beda przyslugiwaly bezplatnie, a za jakie trzeba bedzie dodatkowo zaplacic o nowym systemie finansowania sluzby zdrowia o mozliwosciach leczenia u lekarzy specjalistów o mozliwosciach leczenia u lekarza pierwszego kontaktu zdecydowanie dobrze XII.98 I.99 XII.9 8 raczej dobrze I.99 XII.9 8 raczej niedobrze zdecydowanie niedobrze I.99 XII.98 I.99 XII.9 8 trudno powiedziec I.99 4

5 Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o.o. Reforma sluzby zdrowia - stopien zainteresowania r. o mozliwosciach wyboru lekarza lub placówki sluzby zdrowia (przychodnia, szpital) (dane w %) Pierwszy sondaz na ten temat OBOP przeprowadzil na trzy tygodnie przed wejsciem w zycie reformy sluzby zdrowia. W porównaniu do tamtych wyników, obecnie - trzy tygodnie po rozpoczeciu przeksztalcen w systemie opieki zdrowotnej - liczba osób dobrze poinformowanych ulegla nieznacznemu tylko zwiekszeniu. Stosunkowo najwiecej - o 19 punktów proc. - przybylo osób dobrze poinformowanych o mozliwosciach wyboru lekarza lub placówki sluzby zdrowia. Wiecej jest równiez (o 12 p.proc.) osób zorientowanych w mozliwosciach leczenia u lekarzy specjalistów, w zasadach odplatnosci za swiadczenia lecznicze (o 8 p.p.) i nowym systemie finansowania sluzby zdrowia (o 5 p.p.). Wciaz jednak wiekszosc Polaków stwierdza, ze w tych sprawach jest niedobrze poinformowana. Stopien poinformowania o nowych regulach funkcjonowania sluzby zdrowia wzrasta, co oczywiste, wraz z poziomem wyksztalcenia - stosunkowo najwiecej osób dobrze poinformowanych jest wsród badanych z wyksztalceniem wyzszym i srednim, a najmniej - wsród badanych z wyksztalceniem podstawowym (szczególowe dane w tabelach aneksowych). Czesciej na temat mozliwosci wyboru lekarza lub placówki sluzby zdrowia dobrze poinformowani czuja sie mieszkancy srednich i duzych miast niz pozostali, ponadto wraz ze zwiekszaniem sie wielkosci miejscowosci zamieszkania wzrasta liczba osób, które sa poinformowane o nowym systemie zarzadzania sluzba zdrowia. Osoby pracujace zawodowo czesciej niz nie pracujace czuja sie dobrze poinformowane o zasadach odplatnosci za swiadczenia, mozliwosciach wyboru lekarza i placówki sluzby zdrowia, mozliwosciach leczenia u lekarza pierwszego kontaktu i u specjalistów, w tych samych sprawach (oprócz zasad leczenia u lekarzy specjalistów) lepiej poinformowane sa tez osoby w wieku srednim (30-49 lat) niz pozostali. Im lepsza ocena wlasnej sytuacji materialnej, tym wiekszy stopien poinformowania o wszystkich wymienionych w ankiecie aspektach sluzby zdrowia po wprowadzeniu reformy, z wyjatkiem mozliwosci wyboru lekarza lub placówki sluzby zdrowia. Im wieksze zainteresowanie informacjami o reformie sluzby zdrowia, tym bardziej wzrasta stopien poinformowania o nowych zasadach obowiazujacych w sluzbie zdrowia. 5

6 Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o.o. Reforma sluzby zdrowia - stopien zainteresowania r. Lepiej poinformowane czuja sie tez czesciej osoby, które interesuja sie sprawami publicznymi niz ci, którzy nie wykazuja takiego zainteresowania. ROLA TELEWIZJI W INFORMOWANIU SPOLECZENSTWA O REFORMIE SLUZBY ZDROWIA Zródla informacji o sluzbie zdrowia po reformie Zdecydowana wiekszosc naszego spoleczenstwa (trzy czwarte) o funkcjonowaniu systemu opieki zdrowotnej dowiaduje sie z programów nadawanych przez Telewizje Polska. Drugim waznym zródlem informacji, wymienianym jednak juz znacznie rzadziej, bo przez ponad dwie piate Polaków, sa rozmowy z ludzmi. Kolejno, niemal przez tyle samo osób, wskazywane byly audycje nadawane przez Polskie Radio. Mniej osób, okolo jednej piatej naszego spoleczenstwa, dowiaduje sie o nowych zasadach funkcjonowania sluzby zdrowia z platnych ogloszen i reklam zamieszczanych w srodkach masowego przekazu oraz z artykulów zamieszczanych w gazetach codziennych - zarówno centralnych, jak i lokalnych. Jedna szósta korzysta z ulotek i informatorów. W poszukiwaniu wiadomosci o reformie stosunkowo najrzadziej korzystano z tygodników, prywatnych stacji radiowych i telewizyjnych. Skad czerpie Pan(i) informacje o funkcjonowaniu sluzby zdrowia po wejsciu w zycie reformy? 2 z programów nadawanych przez Telewizje Polska 76 z rozmów z ludzmi 42 z audycji nadawanych przez Polskie Radio 39 z platnych ogloszen, reklam zamieszczanych w prasie, radiu, telewizji 21 z artykulów zamieszczanych w codziennych gazetach lokalnych 21 z artykulów zamieszczanych w codziennych gazetach centralnych 19 z ulotek, informatorów 17 z programów nadawanych przez prywatne stacje telewizyjne 14 z audycji nadawanych przez prywatne rozglosnie radiowe 11 z artykulów zamieszczanych w tygodnikach 8 z innych zródel 5 (dane w %) 6

7 Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o.o. Reforma sluzby zdrowia - stopien zainteresowania r. Z powyzszych danych wynika, ze telewizja publiczna jest najwazniejszym zródlem informacji o reformie sluzby zdrowia i funkcjonowaniu systemu opieki zdrowotnej po przeprowadzeniu zmian. Warto wiec zobaczyc jaka jest spoleczna ocena ilosci nadawanych przez TVP na ten temat informacji, ich obiektywnosci i przydatnosci w korzystaniu ze sluzby zdrowia na nowych zasadach. Ocena roli telewizji w informowaniu o reformie sluzby zdrowia W opinii wiekszosci Polaków (niemal dwie trzecie) telewizja publiczna poswiecila na informacje o reformie sluzby zdrowia zbyt malo miejsca. Ilosc przekazywanych przez tego nadawce informacji na ten temat zadawala piata czesc naszego spoleczenstwa, a tylko zupelnie nieliczni sa zdania, ze takich informacji bylo w telewizji publicznej zbyt duzo. Czy, Pana(i) zdaniem, telewizja publiczna poswiecila na informacje o reformie sluzby zdrowia tyle miejsca ile trzeba, czy za malo lub za duzo? za malo 65 tyle ile trzeba 23 za duzo 1 trudno powiedziec 11 (dane w %) Przekonanie o tym, ze telewizja publiczna poswiecila zbyt malo miejsca informacjom o reformie sluzby zdrowia, dominuje we wszystkich grupach spolecznodemograficznych. Opinie taka wyrazaja jednak stosunkowo najczesciej osoby w wieku srednim (30-39 lat - 77%), a w najmniejszym stopniu najstarsi (55%) i najmlodsi (54%). Nadawane przez TVP informacje o reformie sluzby zdrowia okazaly sie niewystarczajace czesciej dla osób z wyksztalceniem zasadniczym zawodowym (73%) niz pozostalych (najmniej niezadowolonych z tego powodu jest wsród respondentów z wyksztalceniem podstawowym - 59%). 2 Wyniki nie sumuja sie do 100% poniewaz mozna bylo wskazac wiecej niz jedna odpowiedz. 7

8 Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o.o. Reforma sluzby zdrowia - stopien zainteresowania r. Ponad polowa Polaków stwierdza, ze nadawane przez TVP informacje o sytuacji sluzby zdrowia po reformie byly obiektywne, przy tym tylko co dwudziesty zdecydowanie wyraza taka opinie. Znacznie mniej osób - jedna czwarta naszego spoleczenstwa - podziela przeciwny poglad, ze informacje te nie byly obiektywne, przy tym równiez jedna dwudziesta sadzi, ze wiadomosci te zdecydowanie nie byly bezstronne. Tyle samo osób - jedna czwarta - nie ma na ten temat zdania. A czy telewizja publiczna obiektywnie informowala o sytuacji w sluzbie zdrowia po wprowadzeniu reformy? zdecydowanie obiektywnie 5 raczej obiektywnie 47 raczej nieobiektywnie 20 zdecydowanie nieobiektywnie 5 trudno powiedziec 23 (dane w %) Obiektywnosc telewizyjnych informacji o sytuacji w sluzbie zdrowia po wprowadzeniu reformy najczesciej dostrzegaja osoby o pogladach centrolewicowych (65%) i centroprawicowych (60%), w mniejszym stopniu respondenci o przekonaniach lewicowych (56%), a w najmniejszym - prawicowych (44%). O tym, ze TVP przekazywala obiektywne informacje na ten temat relatywnie czesciej przekonani sa respondenci z wyksztalceniem srednim (58%), stosunkowo rzadziej natomiast - osoby z wyksztalceniem podstawowym (47%). Opinie o przydatnosci nadawanych przez TVP wiadomosci o korzystaniu ze sluzby zdrowia sa niemal równo podzielone. Ponad dwie piate (44%) Polaków deklaruje, ze programy telewizji publicznej o wprowadzanej reformie systemu opieki zdrowotnej ulatwily im orientacje w nowych zasadach korzystania ze sluzby zdrowia, przy czym jedna dwudziesta zdecydowanie tak twierdzi. Niewiele wiecej jest jednak osób, którym programy na ten temat nie pomogly w zaznajomieniu sie z regulami korzystania ze 8

9 Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o.o. Reforma sluzby zdrowia - stopien zainteresowania r. sluzby zdrowia - stanowia oni prawie polowe spoleczenstwa (47%), przy tym co dziesiaty jest tego pewien. Czy programy telewizji na ten temat ulatwily Panu(i) orientacje w tym, jak obecnie korzystac ze sluzby zdrowia? zdecydowanie tak 5 raczej tak 39 raczej nie 36 zdecydowanie nie 11 trudno powiedziec 9 (dane w %) Osoby, którym podawane informacje pomogly to czesciej niz inni ankietowani z wyksztalceniem srednim (52%) i osoby o pogladach centrolewicowych (54%). Natomiast opinia, ze programy telewizyjne nie ulatwily orientacji w nowych zasadach funkcjonowania systemu opieki zdrowotnej, dominuje wsród osób z wyksztalceniem wyzszym (54%) oraz zasadniczym zawodowym (49%) i podstawowym (47%), mieszkanców najwiekszych miast (54%), osób najmlodszych (w wieku do 19 lat - 47% i w wieku lat - 51%) i starszych (50-59 lat - 47%), ankietowanych o pogladach centroprawicowych (51%) oraz respondentów, którzy malo (52%) lub w ogóle (47%) nie interesuja sie informacjami o tej reformie. 9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20