Wybory samorzadowe `98 (3)

Transkrypt

1 Wybory samorzadowe `98 (3) Ludzie uczestnicza w wyborach samorzadowych dlatego, ze chca miec wplyw na to, kto bedzie we wladzach lokalnych - uwaza 41% Polaków. Zdaniem 32%, ci, którzy poszli do wyborów, uwazali, ze jest to ich obywatelski obowiazek. Mniejsze znaczenie maja sympatie wobec partii i kandydatów (28%) oraz ich programy (23%). W opinii 19% osób, do wyborów samorzadowych z przyzwyczajenia chodza ci, którzy glosowali we wszystkich wyborach. Najwazniejszym powodem decydujacym o absencji w wyborach do wladz lokalnych, jest przeswiadczenie ludzi, ze ich glos nie ma znaczenia i niczego nie jest w stanie zmienic (57%). O tym, ze ludzie nie biora udzialu w wyborach samorzadowych, bo nie maja zaufania do wladz lokalnych mówi 31% pytanych. Tyle samo osób uwaza, ze przyczyna niskiej frekwencji jest brak informacji na temat tego, kto startuje w wyborach. Jedynie 11% osób uznalo, ze ludzie nie uczestnicza w wyborach samorzadowych, bo nie podoba im sie program wyborczy kandydatów, a 10% - ze nie popieraja zadnego ugrupowania ani osoby ubiegajacej sie o mandat we wladzach lokalnych. Warszawa, pazdziernik 1998 r. OBOP Sp. z o.o., ul. Dereniowa 11, Warszawa, tel. (0-22) , , fax 644

2 Cytowanie, publiczne odtwarzanie, kopiowanie oraz wykorzystywanie w innej formie danych, informacji i opracowan zawartych w tej publikacji jest dozwolone pod warunkiem podania zródla. * * * W pierwszych dniach pazdziernika OBOP przeprowadzil badanie dotyczace wyborów samorzadowych 1. Uzyskane wówczas niektóre wyniki (dotyczace stosunku Polaków do polityki, zblizajacego sie wówczas glosowania i oczekiwan zwiazanych z powolaniem nowych wladz lokalnych) prezentowalismy w dwóch poprzednich komunikatach. Teraz przedstawimy opinie wyborców na temat przyczyn, dla których ludzie decyduja sie uczestniczyc w wyborach samorzadowych - z jednej strony - i najczestszych powodów decydujacych o absencji wyborczej - z drugiej. Zwazywszy na niska frekwencje, szczególnie istotne wydaja sie byc poglady dotyczace tej ostatniej sprawy. * * * Zanim przejdziemy do przedstawienia wyników, przypomnijmy pokrótce wazniejsze informacje, które pojawily sie w poprzednich komunikatach. Wiekszosc Polaków polityka sie nie interesuje (62%), zwracajac uwage na informacje dotyczace tej sfery naszego zycia tylko w szczególnie waznych momentach w zyciu kraju (tj. np. wybory, czy zmiana rzadu - 42%). Tylko nieco mniej niz dwie piate mieszkanców naszego kraju poszukuje informacji na ten temat, ale tylko 6%, to osoby, które regularnie staraja sie sledzic wszystko co sie dzieje w swiecie polityki. Z powyzszych deklaracji wynikaloby, ze wybory samorzadowe przyciagna nasza uwage. I rzeczywiscie ponad polowa pytanych wyrazila zainteresowanie tym glosowaniem. Ale tylko 15% osób oswiadczylo, ze bardzo sie nim interesuje. Czy wiec wybory samorzadowe maja dla Polaków znaczenie? Dwie trzecie osób posiadajacych prawa wyborcze odpowiedzialo tak, ale w tym jedynie 12% 1 Sondaz Osrodka Badania Opinii Publicznej przeprowadzony miedzy 3 a 5 pazdziernika 1998 r. na 1001-osobowej ogólnopolskiej reprezentatywnej próbie losowej mieszkanców kraju powyzej 15 roku zycia. W komunikacie zaprezentowano opinie 936 pelnoletnich Polaków. Maksymalny blad dla takiej wielkosci próby wynosi +/- 3%, przy wiarygodnosci oszacowania równej 95%. 2

3 zadeklarowalo, ze udzial w wyborach samorzadowych jest sprawa bardzo wazna. Zobaczmy teraz, jak deklaracje te przekladaja sie na udzial w wyborach i na czym - zdaniem Polaków - polega waga udzialu w tym glosowaniu. Ludzie biora udzial w wyborach, dlatego, bo chca miec wplyw na to, kto bedzie we wladzach lokalnych - ten powód byl w opinii badanych najwazniejszym z wymienionych - wskazalo go 41% pytanych. Nieco mniej osób (32%), uznalo, ze do udzialu w wyborach popycha ludzi potrzeba spelnienia obywatelskiego obowiazku. Kolejne dwie odpowiedzi dotyczyly: glosowania na ulubiona partie (28%) i - nieco rzadziej (23%) - glosowania na tych, którzy maja najlepszy program. Najmniej osób (19%) uczestnictwo w wyborach samorzadowych wiazalo z zachowaniami wynikajacymi z przyzwyczajenia. POWODY DLA KTÓRYCH LUDZIE BIORA UDZIAL W WYBORACH SAMORZADOWYCH 2 chca miec wplyw na to, kto bedzie we wladzach lokalnych 41% uwazaja, ze jest to ich obywatelski obowiazek 32% chca, zeby wygrali kandydaci tej partii lub ugrupowania, które popieraja 28% uwazaja, ze ugrupowania lub kandydaci, na których beda glosowac, maja dobry program z przyzwyczajenia, bo na ogól brali udzial we wszystkich wyborach 19% z innych powodów 1% trudno mi powiedziec 3% 23% Respondenci mieli mozliwosc wskazania dwóch odpowiedzi Uczestniczenie w wyborach jest - w spolecznym odbiorze - wartoscia sama w sobie, ale - jak wynika z doswiadczen - nie pociagajaca jednak za soba w praktyce osobistych zobowiazan. W pytaniach o gotowosc uczestnictwa w wyborach zdecydowanie wiecej osób zapowiada aktywnosc niz ma to w rzeczywistosci pózniej miejsce. Polacy niechetnie przyznaja sie, ze nie uczestniczyli lub nie zamierzaja uczestniczyc w powszechnych glosowaniach. Odnotowywana od pewnego czasu niska frekwencja (zwlaszcza w wyborach samorzadowych) sklania do refleksji nad przyczynami takiego stanu rzeczy. Najczesciej przez ankietowanych wymieniane powody absencji odnosily 2 Z jakich przede wszystkim powodów, Pana(i) zdaniem, ludzie biora udzial w wyborach samorzadowych? - pytanie to, jak i nastepne mozna traktowac, jako pytanie o charakterze projekcyjnym. 3

4 sie do kampanii informacyjnej. Najwazniejszy dotyczy informacji o roli wyborów i ksztaltowaniu panstwa obywatelskiego, ale zwiazany jest jednoczesnie z poczuciem wyalienowania i negatywna (w tym kontekscie) ocena instytucji wladzy. Drugi natomiast odnosi sie bezposrednio do kampanii - informacji o kandydatach i ugrupowaniach oraz postulatach programowych. Motywy negatywne - odwolujace sie do sprzeciwu wzgledem kandydatów, ugrupowan i gloszonych postulatów - maja drugorzedne znaczenie. Ponizej prezentujemy szczególowe rozklady odpowiedzi. Niemal trzy piate pytanych, dlaczego ludzie nie biora udzialu w wyborach samorzadowych, wskazuje na przekonanie o braku wplywu na otaczajaca rzeczywistosc. Inne powody wymieniane byly znaczenie rzadziej. Relatywnie najwiecej osób (po 31%) przyczyn absencji wyborczej upatrywalo w braku wiedzy o ugrupowaniach i kandydatach startujacych w wyborach oraz w braku zaufania do wladz samorzadowych. W porównaniu z poprzednimi przyczynami, pozostale mialy juz znaczenie marginalne: brak akceptacji dla programów, brak poparcia dla kandydatów lub ugrupowan - wymieniane byly przez znacznie mniejszy odsetek osób (odpowiednio 11% i 10%). POWODY DLA KTÓRYCH LUDZIE NIE BIORA UDZIALU W WYBORACH SAMORZADOWYCH 3 uwazaja, ze ich glos nie ma znaczenia i niczego nie zmieni 57% nie orientuja sie jakie ugrupowania i osoby kandyduja w wyborach 31% nie maja zaufania do wladz samorzadowych 31% nie podoba sie im program wyborczy zadnego ugrupowania lub kandydata 11% nie popieraja zadnego ugrupowania lub kandydata 10% z lenistwa, nie chce im sie 1% z innych powodów 1% trudno powiedziec 5% Respondenci mieli mozliwosc wskazania dwóch odpowiedzi Z analiz wynika, ze najwazniejszym czynnikiem wplywajacym na zainteresowanie udzialem w wyborach samorzadowych jest swiadomosc posiadania wplywu na ksztalt 3 A jak Pan(i) sadzi, dlaczego niektórzy ludzie nie biora udzialu w wyborach samorzadowych?. 4

5 wladz lokalnych, a co za tym idzie - otaczajaca rzeczywistosc. Z kolei najwazniejsza przyczyna absencji wyborczej - jest przeswiadczenie, ze glos oddany w wyborach niczego nie zmieni. Najpowazniejszym problemem jest wiec swiadomosc (a nie tylko deklaratywna wiedza) roli i wagi wyborów w demokratycznym panstwie. Deklaracje badanych wskazuja bardzo wyraznie na niedoinformowanie polskiego spoleczenstwa: w kwestii funkcjonowania panstwa demokratycznego i jego mechanizmów oraz w kwestii dotyczacej - w tym konkretnym przypadku - kandydatów i partii ubiegajacych sie o nasze poparcie oraz ich programów. 5

6

7