PROGNOZOWANIE ZAPOTRZEBOWANIA NA NOWE

Transkrypt

1

2 PROGNOZOWANIE ZAPOTRZEBOWANIA NA NOWE UMIEJĘTNOŚCI W PRZEMYŚLE TEKSTYLNO- ODZIEŻOWYM ABSTRAKT Raportu z badań przeprowadzonych w lutym marcu Deliverable: Anticipating Skills in the Textile and Clothing Industry Work Package: WP2 Deliverable ID 2.2 WP Lead partner: P9 RO -TUIASI Dissemination level: Public Status: Final Due date of deliverable: 30 April 2015 Actual submission date: 30 April 2015 Responsible partner: Co-responsible partner: P9 RO - TUIASI P8 EL - CRE.THI.DEV.

3 SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie Kontekst projektu Cele projektu Aspekty metodologiczne Partnerzy projektu Streszczenie Wprowadzenie Przegląd sytuacji sektora tekstylno-odzieżowego Przewidywane tendencje w zakresie nowych umiejętności pożądanych do pracy w sektorze tekstno-odzieżowym Główne korzyści dla małych i średnich przedsiebiorstw, płynące ze współinwestowania w kształcenie kadr i uczestnictwa w działaniach uczelni wyższych Aktualne tendencje i praktyka tworzenia atrakcyjnych i efektywnych kursów MOOC Badania wśród respondentów planowanie i metodologia Wnioski Aneksy

4 1. WPROWADZENIE 1.1 Kontekst projektu Przemysł tekstylny i odzieżowy w Unii Europejskiej doświadcza aktualnie silnej konkurencji na arenie międzynarodowej, w szczególności ze strony krajów nowouprzemysłowionych, w których niskie płace i składki na świadczenia społeczne dają im znaczącą przewagę konkurencyjną w sektorze produkcji i logistyki. Jakiekolwiek próby przetrwania na rynku międzynarodowym, podejmowane przez firmy z branży tekstylnej i odzieżowej wymagają dziś zasadniczej zmiany podejścia do kwestii zarządzania i marketingu w firmach, w powiązaniu z pogłębioną świadomością własnych potrzeb oraz procesów i realiów funkcjonowania na rynkach międzynarodowych. Jednocześnie, przedsiębiorstwa europejskie, w tym w szczególności firmy małe i średnie, odczuwają boleśnie skutki kryzysu finansowego. W wielu krajach niemożliwe okazało się uzyskanie kredytów z krajowego systemu bankowego, a dostępne możliwości ekspansji stanowiły dla większości firm nieproporcjonalnie wysokie ryzyko. Ewolucja potrzeb i wymagań w zakresie kwalifikacji kadr, dotyczą także sektora tekstylnego i produkcji odzieży, gdzie zmianę wymuszają głównie zmiany stylu życia społeczeństw i rosnące zainteresowanie rozwiązaniami związanymi ze zrównoważonym rozwojem i działaniami prośrodowiskowymi. W ślad za tymi zmianami nie podążają jednak odpowiednie przemiany w systemie edukacji i kształcenia zawodowego, powodując brak odpowiednio wykwalifikowanych kadr, zwłaszcza kadr zarządzających, odpowiedzialnych za decyzje strategiczne. 4 Wydaje się, że małe i średnie przedsiębiorstwa (MSP) w sektorze tekstylnym i odzieżowym w UE nie dysponują aktualnie wystarczającym potencjałem do wejścia na najbardziej obiecujące rynki międzynarodowe, w wyniku braku strategii wzrostu zorientowanych na eksport oraz braku zdolności do tworzenia warunków niezbędnych do rozwijania eksportu. Jednocześnie, ogólna stagnacja w Unii Europejskiej wpływa negatywnie na rozwój innowacyjności, w szczególności innowacji nietechnologicznych - w zakresie metod organizacyjnych, marketingowych i w zakresie zarządzania. Rozwijanie postaw innowacyjnych jest istotne w każdej gałęzi przemysłu i winno być integralną częścią programów kształcenia w zakresie zarządzania. Z przeprowadzonych badań wynika, że wyższe uczelnie, kształcąc kadry dla branży tekstylnoodzieżowej nie przykładają wystarczającej wagi do tego aspektu kształcenia.

5 Rosnąca świadomość społeczeństw w zakresie ochrony środowiska powoduje, że na każdym szczeblu produkcji zrównoważony rozwój oraz prośrodowiskowe metody produkcji i organizacji stają się coraz bardziej istotne. Tym samym, menedżerowie bardziej niż kiedykolwiek wcześniej muszą skupić się na zagadnieniach związanych z efektywnością energetyczną i kontrolą emisji ze względu coraz większą rolę standardów środowiskowych w kontroli jakości. Jednocześnie należy zauważyć, że podstawowe umiejętności menedżerskie, takie jak umiejętności przywódcze, umiejętność komunikacji i współpracy, a także umiejętności w zakresie zarządzania projektami, finansów i krytycznego myślenia pozostają nadal jednymi z najistotniejszych aspektów kształcenia zawodowego. Założeniem realizowanego projektu jest stworzenie ram oceny i prognozowania potrzeb w zakresie nowych kwalifikacji na rzecz kształcenia lepiej wykwalifikowanych kadr dla branży tekstylnoodzieżowej. Głównym celem projektu jest wypełnienie luki pomiędzy sektorem edukacji i produkcji w celu osiągania w wymagającym zdolności adaptacyjnych kontekście globalnym większej synergii pomiędzy zdolnościami proinnowacyjnymi, umiejętnościami zawodowymi i środowiskiem pracy. Najbardziej istotnymi czynnikami powstawania tejże luki są nieadekwatność dzisiejszego procesu kształcenia i brak jego bezpośredniego związku z potrzebami sektora produkcji, co z kolei prowadzi do niemożności sprostania nowym wymaganiom zawodowym. Ma to miejsce w szczególności w odniesieniu do umiejętności nie-technicznych i strategicznych umiejętności branżowych (głównie ze względu na szybkie i nieprzewidywalne zmiany w otoczeniu rynku UE i rynków międzynarodowych). Dodatkowymi czynnikami są: niemal całkowity brak udziału stowarzyszeń zawodowych i stowarzyszeń pracodawców, dysponujących bezpośrednim doświadczeniem i wiedzą w zakresie potrzeb branży, w opracowywaniu przez uczelnie wyższe programów nauczania i walidacji niezbędnych umiejętności i kwalifikacji zawodowych. 5 Założeniem projektu jest współpraca wszystkich interesariuszy z branży tekstylno-odzieżowej przy walidacji programów kształcenia i szkoleń zawodowych, w celu sprostania zmieniającym się wymaganiom rynków krajowych, międzynarodowych, a także rynków wschodzących, na rzecz zwiększania efektywności i konkurencyjności MSP z sektora tekstylno-odzieżowego. Współpraca stowarzyszeń branżowych, pracodawców i uczelni wyższych w zakresie formułowania programów kształcenia jest jednym z istotnych czynników, mogących przyczynić się do przetrwania i wzrostu branży tekstylno-odzieżowej.

6 Mając na względzie potrzebę modernizacji kształcenia na uczelniach wyższych w Europie oraz fakt, iż w przemyśle tekstylno-odzieżowym w Europie dominują MSP, projekt TECLO ma na celu w szczególności: wzmacnianie innowacyjności szkolnictwa wyższego w zakresie kształcenia kadr dla sektora tekstylnego i odzieżowego poprzez wspólne wypracowywanie metod nauczania i uczenia się, skoncentrowanych na osobach uczących się i odpowiadających na konkretne problemy i wyzwania stojące przed sektorem włókienniczym. Szczególny nacisk położony będzie na zarządzanie eksportem, innowacje nietechnologiczne i marketingowe i zmiany procesowe realizowane zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju, społecznej odpowiedzialności biznesu i zarządzania jakością; rozwijanie postaw i umiejętności przedsiębiorczych wśród nowego pokolenia menedżerów sektora tekstylnego i odzieżowego, poprzez innowacyjne podejście do kształcenia umiejętności ogólnych i przekrojowych, w oparciu o programy kształcenia w ramach szkolnictwa wyższego, opracowywane we współpracy z przedsiębiorstwami ze szczególnym uwzględnieniem takich umiejętności związanych z przedsiębiorczością, jak podejmowanie ryzyka i kreatywność. Biorąc pod uwagę nowe wymagania i presję, jaką wywiera na MSP kryzys finansowy stwierdzić należy, że nawiązanie bieżącej i efektywnej współpracy pomiędzy sektorem edukacji i biznesem jest sprawą pierwszorzędnej wagi, zapewniając - w związku z pojawiającymi się nowymi trendami w produkcji wsparcie dla kształcenia strategicznych umiejętności i podejmowanie nowych inicjatyw z uwzględnieniem perspektywicznych wizji i oceny ryzyka. 6 Ostatecznym celem projektu jest opracowanie, uruchomienie i zarządzanie masowym otwartym kursem on-line (MOOC), który opierać się będzie na wynikach badań i współpracy pomiędzy sektorem edukacji i sektorem przedsiębiorstw. 1.2 Cele projektu Osadzone w kontekście ogólnych celów projektu TECLO, cele prac grupy roboczej 2 (WP2) pt. Potrzeby i trudności rozwojowe sektora tekstylno-odzieżowego, koncentrują się na ocenie potrzeb europejskich MSP z sektora tekstylnego i odzieżowego, w tym w szczególności w zakresie wzrostu, innowacji i zrównoważonego rozwoju. Ta faza projektu służy wymianie dobrych praktyk, wzajemnego uczenia się i wypracowaniu przez interesariuszy z państw-partnerów wspólnych wyników badań.

7 Niniejszy raport Prognozowanie potrzeb w zakresie umiejętności kadr w sektorze tekstylnoodzieżowym jest jednym z rezultatów prac grupy roboczej 2 (WP2) projektu i będzie podstawą dla realizacji następujących celów szczegółowych projektu: rozwój sektorowych metod prognozowania potrzeb w zakresie umiejętności kadr identyfikacja nowych potrzeb w zakresie umiejętności dla przyszłego zawodu Menedżera branży tekstylno-odzieżowej planowanie i wdrażanie nowych inicjatyw zachęcających pracodawców do uczestnictwa i współinwestowania - w odpowiedzi na pojawiające się nowe potrzeby - w działalność uczelni wyższych, instytucji badawczych i centrów biznesu rozwijanie nowych, elastycznych i innowacyjnych metod kształcenia kadr dla sektora tekstylnoodzieżowego, z uwzględnieniem barier we współpracy pomiędzy szkolnictwem wyższym i MSP, i w oparciu eksperymentalne techniki uczenia się i realne sytuacje z praktyki zawodowej. 1.3 Aspekty metodologiczne Prognozując potrzeby dotyczące nowych umiejętności menedżerów przemysłu tekstylnego i odzieżowego, oparto się na badaniach jakościowych z wykorzystaniem metod jakościowych. Metodologia badań jakościowych na bieżącym etapie projektu, opierała głównie się na wykorzystaniu badań wtórnych, polegających na gromadzeniu, zestawieniu i syntezie dostępnych publikacji i raportów, takich jak: raporty sektorowe, komunikaty i badania dostępne na poziomach europejskim, narodowych i lokalnych, dane statystyczne, publikacje (podręczniki, artykuły, białe księgi), studia przypadków oraz dobre praktyki. 7 Badania teoretyczne skupiały sie na jakościowej analizie sytuacji sektora tekstylno-odzieżowego, z uwzględnieniem trendów i zjawisk obserwowanych w sektorze w minionych 8 latach. Pozyskane z wiarygodnych źródeł dane statystyczne zagregowano i zestawiano z krajowymi i międzynarodowymi raportami poświęconymi bieżącym trendom zmian w sektorze oraz przewidywanym potrzebom w zakresie pożądanych umiejętności kadr. Partnerzy projektu pozyskali dane ze źródeł dostępnych na poziomie krajowym, europejskim i światowym, takich jak: zasoby internetowe, artykuły i inne publikacje, podręczniki, oficjalne dokumenty rządowe i dokumenty innych instytucji publicznych, dane wyższych uczelni i instytucji badawczych oraz dane z sektora przemysłu. Wszyscy Partnerzy Projektu dokonali przeglądu źródeł krajowych, zaś analiza źródeł europejskich i międzynarodowych została podzielona pomiędzy Partnerów. W ramach projektu opracowano bazę

8 danych interesariuszy i grup docelowych projektu, która wykorzystana zostanie w ramach prac różnych grup roboczych projektu (WP2, WP3, WP5, WP6 oraz WP7). Badania teoretyczne prowadzono w aspekcie jakościowym, jak i ilościowym (w miarę dostępności wiarygodnych źródeł danych statystycznych), uwzględniając w analizie i opisie stanu sektora następujące aspekty sektora tekstylno-odzieżowego: analiza bieżącej sytuacji sektora tekstylno-odzieżowego w krajach partnerów projektu (i/lub w krajach sąsiedzkich); analiza nowych umiejętności niezbędnych w modernizującym się sektorze tekstylnoodzieżowym - na podstawie europejskich raportów sektorowych (w tym raportów z krajówpartnerów); informacja na temat sektorowych obserwatoriów, stowarzyszeń, centrów badawczych i uczelni wyższych zaangażowanych na poziomie państw-partnerów i na poziomie europejskim w monitoring potrzeb i kształcenia nowych umiejętności na różnych poziomach kształcenia; analiza istniejących inicjatyw stymulujących udział i inwestycje przedsiębiorców w działania instytucji oświatowych, badawczych i centrów biznesu, w związku z pojawiającymi się nowymi potrzebami kształcenia; analiza bieżących trendów i koncepcji związanych z tworzeniem efektywnych i atrakcyjnych platform masowych otwartych kursów on-line (MOOC), jako nowego, elastycznego i innowacyjnego podejścia do uczenia się i kształcenia w sektorze tekstylno-odzieżowym, z uwzględnieniem barier we współpracy mikro, małych i średnich przedsiębiorstw z uczelniami, i w oparciu o doświadczenia praktyczne; bazy danych kontaktowych (z krajowymi władzami, uczelniami, instytucjami badawczymi szkołami zawodowymi, centrami kształcenia zawodowego i innymi placówkami oświatowymi, organizacjami i stowarzyszeniami branżowymi oraz przedsiębiorstwami). 8 Dane do przygotowania raportu, przekazane zostały przez wszystkich partnerów, w oparciu o wskazówki metodologiczne, opracowane w styczniu 2015 roku, zgodnie ze podziałem zadań wskazanym poniżej: przegląd sytuacji sektora tekstylno-odzieżowego w krajach partnerskich (partnerzy zaangażowani: P10-partner odpowiedzialny za realizację zadania, P2, P5, P6, P8, P11, P12, P13, P14); przegląd literatury dotyczącej potrzeb w zakresie kształcenia nowych umiejętności kadr sektora (P9 partner odpowiedzialny, wszyscy partnerzy); analiza sektorowych raportów dotyczących nowych umiejętności niezbędnych dla kadr sektora (zaangażowani partnerzy: P2- partner odpowiedzialny, P4, P13); przegląd sektorowych obserwatoriów, stowarzyszeń, centrów badawczych i uczelni wyższych zaangażowanych w monitoring potrzeb i kształcenia nowych umiejętności na różnych

9 poziomach kształcenia w systemach krajów partnerskich oraz na poziomie europejskim (zaangażowani partnerzy: P5-partner odpowiedzialny oraz, P2, P3, P6, P9, P11, P12, P13, P14); analiza głównych korzyści dla MSP płynących ze współinwestowania przez MSP w działania wyższych uczelni, instytutów badawczych i centrów biznesowych na rzecz kształcenia w zakresie nowych umiejętności (P3- partner odpowiedzialny oraz P4, P7); tendencje i koncepcje związane z tworzeniem efektywnych i interesujących platform MOOC, wspierających bardziej aktywne zaangażowanie w samokształcenie oraz zdecentralizowany, samodzielny, efektywny nowoczesny proces uczenia się, umożliwiający bardziej elastyczne uczenie się w dowolnym czasie i miejscu. 1.4 Partnerzy projektu Numer Partnera Nazwa Partnera P1 P2 P3 P4 P5 P6 P7 P8 P9 P10 P11 P12 P13 P14 Link Campus University Universiteit Gent/ Department of Textiles Material Connexion Italia Srl Associació Agrupació d Empreses Innovadores Tèxtils Universitat Politècnica de Catalunya Technological Education Institute of Piraeus A Fotopoulou GLP Creative Thinking Development Gheorghe Asachi Technical University of Iasi Asociatia Absolventilor Facultatii de Textile-Pielarie din Iasi University of Ljubljana Fundacja Rozwoju Przedsiębiorczości CIAPE - Centro Italiano per l'apprendimento Permanente Maison de la Promotion Sociale 9

10 2. STRESZCZENIE Niniejszy raport pt. Prognozowanie potrzeb w zakresie umiejętności kadr w sektorze tekstylnoodzieżowym powstał w ramach projektu Koalicja wiedzy na rzecz rozwoju kompetencji menedżerów przemysłu tekstylnego i odzieżowego w dziedzinie eksportu, marketingu, innowacji, zrównoważonego rozwoju i przedsiębiorczości, jako rezultat prac grupy roboczej 2 (WP2) Potrzeby i trudności rozwojowe sektora tekstylno-odzieżowego. Raport obejmuje kluczowe - z punktu widzenia osiągania założonych celów - wyniki badań teoretycznych, gromadząc informacje z różnych dostępnych źródeł. Raport zawiera także główne wnioski, przedstawiając - w celu realizacji wsparcia dla MSP za pomocą zaplanowanych rezultatów projektu - opis aktualnej sytuacji przemysłu tekstylno-odzieżowego oraz potrzeb sektora. Najważniejsze kwestie, które obejmuje raport to: krótki przegląd aktualnej sytuacji sektora tekstylnego i odzieżowego w Europie; wykaz głównych sektorowych stowarzyszeń/obserwatoriów, instytucji badawczych i uczelni wyższych na poziomie europejskim i narodowym w krajach uczestniczących w projekcie; opis nowych umiejętności niezbędnych przyszłym menedżerom sektora tekstylnoodzieżowego; przegląd głównych raportów branżowych, poświęconych problematyce nowych potrzeb w zakresie nowych, pożądanych umiejętności kadr przemysłu tekstylno-odzieżowego; analiza w oparciu o istniejące praktyki - głównych korzyści wynikających ze współpracy i wspólnego inwestowania w kształcenie kadr przez przedsiębiorstwa, uczelnie wyższe oraz ośrodki badawcze i ośrodki biznesu; bieżące tendencje i praktyki w przygotowaniu i realizacji nowych, elastycznych, innowacyjnych metod uczenia się z użyciem technologii informacyjno-komunikacyjnych, które mogą znaleźć zastosowanie w kształceniu dla potrzeb sektora tekstylno-odzieżowego na poziomie uczelni wyższych; opis, na podstawie udokumentowanych źródeł, potencjalnych korzyści z wykorzystania masowych otwartych kursów on-line (MOOCs), jako nowej, elastycznej i innowacyjnej koncepcji nauczania i uczenia się; metodologia i narzędzia niezbędne dla przeprowadzenia badań ankietowych, mających na celu z jednej strony identyfikację potrzeb MSP z sektora tekstylno-odzieżowego, z drugiej zaś wsparcia niezbędnego dla poprawy efektywności i innowacyjności firm, a także korzyści płynący z kształcenia z wykorzystaniem MOOC umiejętności przekrojowych i ogólnych związanych z przedsiębiorczością. 10

11 2.1 Wprowadzenie Część wprowadzająca raportu zawiera opis kontekstu realizacji projektu oraz jego cele, wskazując na potrzebę budowy nowej ramy prognozowania pożądanych umiejętności, co w rezultacie przyczyni się do lepszego kształcenia profesjonalnych kadr dla branży tekstylno-odzieżowej. Wymaga to z kolei zaangażowania wszystkich interesariuszy do oceny i walidacji programów nauczania i kursów zawodowych, których celem jest sprostanie przez europejskie MSP z sektora tekstylno-odzieżowego poprzez poprawę efektywności i konkurencyjności - nowym wymaganiom krajowych, międzynarodowych i wschodzących rynków. Część wprowadzająca raportu przywołuje także cele grupy roboczej 2 projektu (WP2) Potrzeby i trudności rozwojowe sektora tekstylnoodzieżowego, którego rezultaty, a wśród nich omawiany raport, stanowić będą podstawę dla realizacji celów projektu. 2.2 Przegląd sytuacji sektora tekstylno-odzieżowego Rozdział drugi raportu zawiera analizę sektora tekstyliów i odzieży, w tym sytuacji w podsektorach oraz wskazuje na czynniki decydujące o możliwościach rozwojowych i przyszłości branży. Dane statystyczne pozyskane z wiarygodnych źródeł, zestawiono z danymi z krajowych i międzynarodowych raportów, poświęconych mechanizmom zmian oraz prognozowaniu potrzeb kadrowych sektora. 11 W europejskim sektorze tekstyliów i odzieży zidentyfikowano i opisano 5 kluczowych czynników zmian: rynki przemysłowe i rynki konsumentów, globalizację, wiedzę i technologię, polityki i mechanizmy regulacyjne oraz kryzys finansowy. Główne wnioski dotyczące trendów i motorów zmian wskazują na czynniki popytowe, strategie przemysłowe, technologie oraz zasoby finansowe i ludzkie. Omawiany rozdział zawiera także wyniki badań źródłowych, poświęconych identyfikacji podmiotów, które zajmują się monitorowaniem i prognozowaniem potrzeb w zakresie pożądanych umiejętności kadr w sektorze, takich jak: władze publiczne, agencje i inne instytucje krajowe, uczelnie, instytucje badawcze, organizacje i stowarzyszenia branżowe, przedsiębiorstwa i inni interesariusze (na różnych szczeblach krajowych i na poziomie europejskim). W wyniku prac zespołu projektu powstała baza danych głównych interesariuszy sektora (stowarzyszenia, obserwatoria, ośrodki badawcze, uczelnie wyższe, etc.), zawierająca dane kontaktowe instytucji europejskich oraz dane narodowe w podziale na kraje. Baza obejmuje różnorodnych interesariuszy z sektora tekstylno-odzieżowego, w tym uczelnie wyższe prowadzące

12 kształcenie w dziedzinie włókiennictwa i odzieżownictwa, instytucje rządowe, narodowe i lokalne agencje, komisje branżowe, organizacje pozarządowe oraz przedsiębiorstwa z sektora Przewidywane tendencje w zakresie nowych umiejętności pożądanych do pracy w sektorze tekstno-odzieżowym Podobnie jak inne sektory wytwórcze, branża tekstylno-odzieżowa jest niezwykle wrażliwa na wyzwania wynikające z postępujących procesów internacjonalizacji, globalizacji i wyłaniania się nowych rynków. Internacjonalizacja jest czynnikiem niezbędnym dla wzrostu, ale uważa się także, że firmy powinny także zachować silną pozycję na rynkach krajowych 1. Przedsiębiorstwa z UE, w celu sprostania popytowi na produkty etyczne i przyjazne środowisku, wykazują coraz większe zainteresowanie inwestowaniem w społeczną odpowiedzialność biznesu, zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju. Przedsiębiorstwa tekstylne i odzieżowe zmuszone są także do przywiązywania większej wagi do innowacyjności produktów, procesów i technologii. Przykładowo, wiele firm europejskich zdecydowało się na wejście na rynki o wyższej wartości, jak np. rynek tekstyliów technicznych. Jednocześnie, sektor musi także utrzymywać swe tradycyjne przewagi, związane z przemysłem mody i markami, kreatywnym projektowaniem, nowymi modelami biznesowymi i dobrymi praktykami. Sprostanie tym wyzwaniom wymaga jednak od firm posiadania wysoko wykwalifikowanego i wszechstronnego personelu. 12 Zgodnie z opinią Europejskiego Komitetu Społeczno-Ekonomicznego 2, wzrost w sektorze tekstylnoodzieżowym winien być INTELIGENTNY (ang. SMART), poprzez kreatywność, innowacje i internacjonalizację. Powinien być także WŁĄCZAJĄCY (ang. INCLUSIVE), poprzez rozwój kastomizacji produktów, a jednocześnie ZRÓWNOWAŻONY (ang. SUSTAINABLE), poprzez rozwój produkcji przyjaznej środowisku. Umiejętności pożądane w pracy w sektorze tekstylno-odzieżowym w UE ewoluują w znacznym stopniu i wg Komisji Europejskiej 3 tendencja do szybkich zmian utrzymywać się będzie w latach Zgodnie z raportem, w związku z obserwowanymi kierunkami rozwoju sektora do roku 2020, obserwować powinniśmy następujące trendy w zakresie umiejętności i kompetencji: 1. umiejętności techniczne związane z produkcją pozostaną kluczowe dla procesu rekrutacji pracowników, jednakże z jednoczesnym popytem na wszechstronne umiejętności personelu, który może wykonywać pracę na różnych stanowiskach; 1 Support and Training Needs Among Swedish Fashion Companies, The Swedish School of Textiles, University of Boras, Opinion of the European Economic and Social Committee on Growth Driver Technical Textiles, Annual Report (2012). European Skills Council -- Textile, Clothing and Leather

13 2. coraz większą rolę odgrywają umiejętności związane z zarządzaniem łańcuchem dostaw, umiejętności biznesowe, a także dotyczące sprzedaży i marketingu (w tym dot. handlu międzynarodowego). W przypadku wielu firm z UE handel zajmuje miejsce produkcji ; 3. europejski przemysł tekstylny i odzieżowy wymaga w dalszym ciągu nabywania nowych umiejętności w dziedzinie technologii, innowacji i zrównoważonego rozwoju. Wiodące dziedziny oparte na technologiach obejmują masową kastomizajcę, modelowanie 3D, zaawansowane umiejętności w zakresie modelowania CAD, a także technologie e-handlu, infrastrukturę internetową dla indywidualizacji produkcji odzieży oraz infrastrukturę e- handlu w relacji biznes-konsument. Sprostanie zmieniającym się warunkom, wymagać będzie od przedsiębiorstw z sektora udanych procesów restrukturyzacyjnych oraz niejednokrotnie także zmiany modelu biznesowego. Głównym celem przedmiotowego Raportu jest prognozowanie potrzeb w zakresie nowych umiejętności niezbędnych w sektorze tekstylno-odzieżowym, ze względu na coraz szybszą ewolucję potrzeb kadrowych i wymagań rynku pracy, w której to sytuacji przyszła praca w sektorze wymagać będzie innych niż dziś umiejętności, kompetencji i kwalifikacji. W kontekście tym, dla menedżerów z sektora coraz ważniejsze będzie nabywanie zróżnicowanych i przekrojowych kompetencji kluczowych, które umożliwią im dostosowanie się do realizacji wielu zróżnicowanych zadań. 13 Analiza poświęcona tej tematyce, zawarta w Rozdziale 3 Raportu, przeprowadzona została na podstawie badań źródłowych, obejmujących przegląd literatury przedmiotu oraz analizę europejskich raportów sektorowych, poświęconych kształtowaniu się nowych potrzeb w zakresie kwalifikacji personelu w sektorze tekstylnym i odzieżowym. Przegląd literatury poświęconej nowym umiejętnościom w branży tekstylno-odzieżowej, wskazuje na potrzebę procesów restrukturyzacyjnych i zmiany modelu biznesowego w przedsiębiorstwach z sektora, a także wymienia czynniki kluczowe dla powstawania popytu na nowe umiejętności. Podstawową potrzebą przedsiębiorstw z sektora tekstylno-odzieżowego stają się w coraz większym stopniu umiejętności menedżerskie. Już obecnie obserwuje się duży popyt na pracowników posiadających zarówno umiejętności techniczne, jak i menedżerskie, w połączeniu z umiejętnościami miękkimi (np. umiejętności interpersonalne i komunikacyjne), a w szczególności umiejętnościami związanymi z przedsiębiorczością. Jak wskazują liczne prognozy ekonomiczne, wraz ze wzrostem popytu na rynkach wschodzących, przemysł tekstylno-odzieżowy powinien zorientować swą strategię na eksport na te rynki, co z kolei wymagać będzie od nowych menedżerów z sektora posiadania jednocześnie umiejętności dotyczących zarządzania marką,

14 marketingowych i związanych z dystrybucją. Jednocześnie, jako kluczową dziedzinę dla przetrwania kryzysu i dalszego wzrostu branży tekstylno-odzieżowej zidentyfikowano także innowacje. Innowacyjność firm z branży T&C nie dotyczy jedynie rozwijania i wdrażania nowych technologii, ale także umiejętność efektywnego przekładania nowych idei i możliwości na sukces rynkowy oraz umiejętność zmiany rutynowych praktyk biznesowych i marketingowych, a także relacji firmy z otoczeniem zewnętrznym. W większości firm, które z sukcesem wdrażają innowacje w branży tekstylnej, kadry menedżerskie nabywają i doskonalą umiejętności w zakresie masowej kastomizacji, zarządzania projektami, zarządzania własnością intelektualną oraz współpracą z ośrodkami badawczymi. W świetle wzrostu konkurencji globalnej, firmy europejskie w coraz większym stopniu kierują swoje działania w stronę badań i innowacji, w celu zapewnienia sobie warunków zrównoważonej konkurencyjności. W procesie tym stale rośnie zastosowanie materiałów i technologii włókienniczych i tekstylnych. Na wielu dużych rynkach, takich jak rynek transportu, budownictwa, energii, ochrony zdrowia, czy ochrony środowiska rozwiązania z dziedziny włókiennictwa i tekstyliów, ze względu na swe unikalne właściwości i trwałość, zastępują stopniowo materiały tradycyjne. Dzieje się to obok działań na dużych i atrakcyjnych rynkach mody i wyposażenia wnętrz, które oferują duży potencjał wzrostu dla firm europejskich, zarówno na rynkach krajowych, jak i światowych, ze względu na wysoką kreatywność, jakość, trwałość oraz wykorzystanie nowych modeli biznesowych, takich jak masowa kastomizacja Główne korzyści dla małych i średnich przedsiebiorstw, płynące ze współinwestowania w kształcenie kadr i uczestnictwa w działaniach uczelni wyższych Rozdział ten prezentuje różne istniejące typy współpracy pomiędzy uczelniami i przemysłem, z uwzględnieniem analizy tych, które uznane zostały za najbardziej strategiczne dla realizacji projektu TECLO. Ponadto, wskazano i przeanalizowano korzyści ze współpracy sektora przedsiębiorstw z uczelniami, ale także bariery, które rozwój bardziej efektywnej współpracy utrudniają. Celem tego zadania projektu jest identyfikacja korzyści, które skłaniają przedsiębiorców do współinwestowania i udziału w działaniach wyższych uczelni, centrów biznesowych oraz ośrodków badawczych, związanych z prognozowaniem potrzeb w zakresie kadr i ich kwalifikacji. Rezultaty tych badań wyposażą europejskie MSP z sektora, stowarzyszenia branżowe oraz związki zawodowe w narzędzie (DEKALOG), motywujące je do szerszego zaangażowania - w charakterze partnerów wyższych uczelni - w planowanie i walidację oraz dostosowanie programów studiów do potrzeb rynku pracy. Służyć temu winna eliminacja granic pomiędzy umiejętnościami i dyscyplinami typowo technicznymi, umiejętnościami związanymi z projektowaniem, umiejętnościami związanymi z

15 przedsiębiorczością oraz umiejętnościami miękkimi, a także kształcenie tychże umiejętności miękkich w zakresie innowacji procesowych, szczególnie istotnych dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw, dla których pilną potrzebą jest wypełnienie luki wydajnościowej. Badania źródłowe tematu odzwierciedlać winny mierzalne wyniki współpracy pomiędzy uczelniami i przemysłem, istniejące polityki w dziedzinie współpracy na linii uczelnie-przemysł, mające na celu maksymalizację transferu wiedzy i potencjału kształcenia, z myślą o minimalizacji luk w przekazywanej wiedzy oraz stymulowaniu rozwoju postaw przedsiębiorczych wśród studentów. Raport winien także wskazywać na potencjalne zachęty, które motywować mogłyby MSP do współpracy sieciowej z uczelniami w celu wypełniania luki wydajnościowej. Przeprowadzony przegląd literatury przedmiotu wskazuje na korzyści płynące z silnych więzi pomiędzy przemysłem i uczelniami wyższymi, uwypuklając formy współpracy i ich efektywność i płynące z nich wzajemne i mierzalne korzyści oraz możliwości, zarówno dla MSP i uczelni wyższych. Zasadnicze korzyści partnerstw pomiędzy przedsiębiorstwami, wyższymi uczelniami i ośrodkami badawczymi odnajdujemy w dziedzinie innowacji i transferu wiedzy. Wielu autorów (Perkmann, 2007, Bonaccorsi and Piccaluga, 1994, Blumenthal i in., 1996, Webster, 1994, Urayaa, 2010 i Etzkowitz, 2008) podkreśla nową rolę uczelni, ich wpływ na gospodarkę i społeczeństwo, potrzebę proaktywnego nastawienia i strategicznego myślenia oraz konstruowania długoterminowych planów rozwojowych. Rola uniwersytetów ewoluuje od podstawowej roli w zakresie nauczania i badań w stronę komercjalizacji, której najistotniejszym elementem jest partnerstwo z przedsiębiorstwami. 15 W ostatnich 20 latach znacząco wzrosła liczba partnerstw pomiędzy korporacjami, ośrodkami badawczymi i uczelniami. Duży wpływ na ten fakt miały potrzeby przedsiębiorstw w zakresie utrzymania konkurencyjności poprzez outsourcing projektów badawczych do ośrodków badawczych i uczelni lub współpracę z uczelniami i ośrodkami badawczymi. Utrzymanie konkurencyjności w gospodarce globalnej wymaga bowiem od korporacji przyspieszenia procesów innowacyjnych. Zgromadzone w ramach badań przykłady dobrych praktyk i studia przypadków, skupiają się wokół piętnastu przykładów już istniejącej współpracy pomiędzy wyższymi uczelniami i MSP oraz opisują cele tejże współpracy. Współpraca z uczelniami stanowić może istotny element strategii innowacyjnej firmy. Z drugiej strony, przedsiębiorstwa tworzą dla uczelni warunki dla prowadzenia badań stosowanych i uzyskiwania ich mierzalnych rezultatów. Kluczowe dla współpracy uczelni z przedsiębiorstwami są

16 wiedza, pozyskana w ramach tej współpracy i sposób, w jaki każdy z partnerów przyczynić się może do poprawy wyników i działań realizowanych przez drugiego partnera. Zapewnienie zbieżności programów kształcenia z potrzebami MSP dotyczy wszystkich typów współpracy. Także kształcenie ustawiczne prowadzone może być przez uczelnie, jednak ten typ współpracy w szczególności wymaga realizacji form i treści kształcenia zbieżnych z potrzebami MSP. Kształt, jaki przyjmą programy kształcenia musi sprzyjać eliminacji barier stojących przed MSP, np. brakiem czasu na dokształcanie. Przykładowo, w celu eliminacji takich barier, programy szkoleniowe mogą przybierać formę szkoleń realizowanych w firmie, lecz przez trenerów zewnętrznych, bądź formę e-learningu. 2.5 Aktualne tendencje i praktyka tworzenia atrakcyjnych i efektywnych kursów MOOC. Przyszły scenariusz rozwoju branży tekstylnej i odzieżowej najwięcej ciężarów nakłada na barki menedżerów małych przedsiębiorstw z sektora, wymagając od nich nabywania nowych umiejętności. Pojawiające się potrzeby zatrudniania wyżej wykwalifikowanych pracowników, dotyczą w głównej mierze umiejętności: wdrażania strategii zorientowanych na eksport, innowacji nietechnologicznych i marketingowych, zmiany procesów w kierunku ich zgodności w zasadami zrównoważonego rozwoju, społecznej odpowiedzialności biznesu i zarządzania jakością, a przede wszystkim obok ogólnie wysokiego poziomu wykształcenia, także umiejętności związanych z przedsiębiorczością, niezbędnych dla uzyskania zdolności adaptacji do zmiennych warunków otoczenia. 16 Tym samym, w Europie powstaje potrzeba wypracowania nowego, innowacyjnego podejścia do kształcenia menedżerów w branży tekstylnej i odzieżowej, umożliwiającego stałe uzyskiwanie aktualnych kwalifikacji niezbędnych do: (1) wdrażania strategii zorientowanych na eksport; (2) wdrażania innowacji nietechnologicznych i marketingowych; (3) zmiany procesów pod kątem zrównoważonego rozwoju, społecznej odpowiedzialności biznesu i jakości; (4) realizacji zmian i zwiększania efektywności poprzez innowacyjne umiejętności w zakresie przedsiębiorczości. W ostatniej dekadzie, najbardziej istotne zmiany w edukacji dotyczą rozwoju masowych otwartych kursów on-line. W tym właśnie kontekście, celem niniejszego raportu jest wskazanie i udokumentowanych korzyści wykorzystania kursów MOOC, jako nowego, elastycznego i innowacyjnego podejścia do nauczania i uczenia się. Opracowanie efektywnego i angażującego uczestników kursu MOOC (jako nowej formuły kształcenia w zakresie włókiennictwa i odzieżownictwa na wyższych uczelniach, opartej na

17 eksperymentalnym uczeniu się/realnych sytuacjach, zapewniającej większą aktywność uczących się przy jednoczesnym uwzględnieniu barier, których doświadczają mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa), wymaga właściwego udokumentowania zagadnienia. Przeprowadzone badania literaturowe, poświęcone aktualnym trendom i metodom opracowywania efektywnych i angażujących uczestników kursów MOOC miały na celu analizę dotychczasowych doświadczeń i dostępnych rozwiązań, umożliwiających przygotowanie elastycznego narzędzia informatycznego, skierowanego do menedżerów z sektora tekstylnoodzieżowego, oferującego podejście praktyczne - zorientowane na praktykę zawodową i oparte w znacznej mierze na symulacjach realnych sytuacji. Otwarta edukacja otwiera nowe perspektywy dla innowacji w szkolnictwie wyższym. Umożliwi to uczelniom i ich pracownikom eksplorowanie i wykorzystanie w nauczaniu i uczeniu się nowych modeli i innowacyjnych narzędzi on-line. Dlatego też, jednym z głównych działań zaplanowanych w projekcie TECLO było przeprowadzenie badań teoretycznych, poświęconym głównym tendencjom i praktyce tworzenia efektywnych kursów MOOC. Aktualne informacje na temat MOOC zawarto w następujących sekcjach Rozdziału 5 raportu: Przegląd literatury na temat kursów MOOC, obejmujący historię tej formy nauczania oraz analizę jej stanu obecnego, zawiera także klasyfikację kursów MOOC, listę głównych platform dystrybucji kursów oraz opis różnych profili uczestników kursów MOOC. 17 Studia przypadków, dotyczące wykorzystania MOOC wraz z ogólną charakterystyką kursów różnego typu, wskazujące na czynniki, które stanowią o efektywności i atrakcyjności kursów. Głównym celem jest tutaj analiza struktury kursów i organizacji programów nauczania w ramach różnych typów MOOC. Baza danych kursów MOOC, których celem jest wsparcie kształcenia zawodowego. Na podstawie dostępnych statystyk uczestnictwa oceniono efektywność kursów MOOC. Analizie poddano także systemy sprawdzianów wiedzy i certyfikacji absolwentów, ponieważ większość uczestników bierze udział w kursach w charakterze uczestników-duchów, jedynie przeglądając ich zawartość i nie ubiegając się o certyfikaty. Metodologie uczenia się, które mogą zostać wykorzystane w ramach MOOC. Rozważa się wykorzystanie gamifikacji uczenia się i przeniesienie do kursów MOOC korzyści uczenia opartego o gry edukacyjne i grywalizację. Ostatnia sekcja rozdziału 5 zawiera zalecenia do planowania kursu MOOC, w formie listy sprawdzającej. W sekcji tej zamieszczono także infografikę, ilustrującą podstawowe zagadnienia związane z opracowaniem kursów MOOC.

18 2.6 Badania wśród respondentów planowanie i metodologia Ostatni rozdział raportu poświęcony jest metodologii i narzędziom planowanego badania, którego celem jest stworzenie mapy kompetencji i budowa macierzy nowych kompetencji, które nabywać winni przyszli menedżerowie sektora odzieżowego i tekstylnego. Badanie to stanie się podstawą opracowania programów kształcenia w zakresie nowych umiejętności zawodowych dla profilu zawodowego Menedżera sektora tekstylno-odzieżowego, wyposażonego w zaawansowane umiejętności menedżerskie. Narzędziem realizacji badania są kwestionariusze ankiet dla MSP i wyższych uczelni, których celem jest identyfikacja głównych potrzeb i rodzajów wsparcia, których potrzebują małe i średnie przedsiębiorstwa, aby stać się innowacyjnymi i efektywnymi, a także głównych korzyści z kształcenia przy pomocy MOOC w zakresie umiejętności ogólnych i przekrojowych, zwłaszcza umiejętności związanych z przedsiębiorczością. Celem badania ankietowego jest uzyskanie informacji na temat: Głównych problemów, których doświadczają mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa tekstylne i odzieżowe w zakresie: (1) wdrażania strategii zorientowanych na eksport; (2) wdrażania innowacji nietechnologicznych i marketingowych; (3) zmiany procesów zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju, społecznej odpowiedzialności biznesu i jakości; (4) poprawy efektywności poprzez rozwijanie innowacyjnych umiejętności w zakresie przedsiębiorczości; oraz pożądanego zakresu wsparcia; Głównych barier/zachęt, odpowiednio utrudniających i sprzyjających wykorzystaniu innowacyjnych kursów MOOC; Głównych korzyści płynących z kształcenia umiejętności przekrojowych, w szczególności związanych z przedsiębiorczością. 18 Szczególną uwagę w badaniu przywiązuje się do tematów i wyzwań uznanych za kluczowe dla europejskiego sektora tekstylno-odzieżowego: Znaczenia strategii zorientowanych na eksport, wymagających od menedżerów posiadania łącznie umiejętności związanych z zarządzaniem marką, marketingiem i dystrybucją, ale także zdolności do tworzenia warunków dla eksportu, takich jak ochrona własności intelektualnej, uzyskiwanie dostępu do kredytów eksportowych oraz instrumentów finansowych umożliwiających wdrażanie i komercjalizację wyników działalności innowacyjnej; Poszerzenia koncepcji innowacji także na innowacje nietechnologiczne, polegające na wdrażaniu nowych metod organizacyjnych i marketingowych. Wymaga to dobrej komunikacji z konsumentami i większej wiedzy z zakresu innowacji marketingowych (lokowanie produktu, promocja i polityka cenowa), a także posiadania umiejętności związanych z masową

19 kastomizacją, zarządzaniem projektami, zarządzaniem własnością intelektualną oraz relacjami z ośrodkami badawczymi. Zagadnień związanych ze zrównoważonym rozwojem, w odniesieniu do ochrony środowiska i globalnej odpowiedzialności społecznej. Wymagać będą one od menedżerów skupienia się na kwestiach efektywności energetycznej i kontroli emisji (skoncentrowanie kontroli jakości na standardach środowiskowych) i doskonalenia umiejętności zmiany procesów zgodnie z zasadami społecznej odpowiedzialności biznesu i kontroli jakości, a także budowy zaufania konsumentów do produktów firmy, jako wytwarzanych z zachowaniem zasad sprzyjających ograniczeniu negatywnego wpływu na środowisko. Znaczenia podstawowych umiejętności związanych z przedsiębiorczością i przywództwem, tj. umiejętności podejmowania decyzji w oparciu o ocenę ryzyka (podejmowanie ryzyka), umiejętność rozpoznawania i wykorzystania szans rozwojowych (kreatywność i krytyczne myślenie), a także innych umiejętności miękkich, takich jak: komunikacja, współpraca, zarządzanie kosztami, zarządzanie projektem, zarządzanie czasem oraz zarządzanie jakością. W kontekście tym, badanie ankietowe adresowane do wyższych uczelni skupiać się będzie zarówno na nowych umiejętnościach, które nabywać mają menedżerowie oraz na innowacyjnym podejściu do uczenia się i nauczania, opartym na powszechnie dostępnych kursach on-line, w których duży nacisk położony jest na symulacje realnych sytuacji i zjawisk. W toku projektu rozważane będą różne formaty nauczania on-line i blended learning, jednak najwięcej uwagi położono w badaniu na masowe otwarte kursy on-line (ang. Massive Open Online Courses MOOC) oraz dotychczasowe doświadczenia i/lub zainteresowanie MOOC oraz potrzebę rozwijania tej formy kursów on-line. 19 Oczekuje się, ze wyniki badania umożliwią wskazanie zarówno barier, ograniczających możliwości wdrażania innowacyjnych kursów MOOC przez uczelnie kształcące kadry dla sektora tekstylnego i odzieżowego, jak i korzyści dla uczelni, które mogą wspierać wdrażanie tego typu rozwiązań. Wyniki badania ankietowego mają na celu stworzenie mapy kompetencji i projektowanie macierzy pożądanych nowych umiejętności menedżerów z sektora i staną się podstawą do opracowania nowych europejskich programów nauczania dla nowego profilu zawodowego Menedżera branży tekstylno-odzieżowej, zakładających kształcenie zaawansowanych umiejętności menedżerskich oraz umiejętności związanych z przedsiębiorczością. Kwestionariusze ankiet oparte są na standardowej metodologii z wykorzystaniem wyników badań teoretycznych. Ankiety adresowane będą głównie do menedżerów z mikro, małych i średnich przedsiębiorstw, a także do interesariuszy z uczelni wyższych związanych z sektorem tekstylnym i odzieżowym. Ankiety mogą być jednak kierowane także do innych ekspertów, interesariuszy oraz władz regionalnych i krajowych.

20 Celem badania ankietowego jest identyfikacja barier w wykorzystaniu kursów MOOC przez uczelnie kształcące specjalistów dla branży, ale także korzyści oraz czynników, które mogą ułatwić wykorzystanie tej formy kształcenia przez uczelnie. Ankieta ma przynieść także odpowiedź na pytania o główne korzyści kształcenia umiejętności przekrojowych i ogólnych, w tym w szczególności związanych z przedsiębiorczością. Głównym efektem badania będzie porównawczy Raport z badania, wskazujący główne zagadnienia istotne z punktu widzenia planowania produktów projektu, który dostarczy także informacji niezbędnych dla budowania strategii dla przyszłych wiedzo chłonnych i innowacyjnych MSP z sektora tekstylno-odzieżowego. W badaniu zakłada się wykorzystanie 400 ankiet, przeprowadzonych we wszystkich krajach partnerskich projektu (po 50 w każdym z krajów), które umożliwią ocenę potrzeb oraz aktualnych postaw i opinii przedstawicieli europejskich MSP i wyższych uczelni z sektora. Wybrani respondenci należą do dwóch różnych grup: menedżerowie (i inne osoby na stanowiskach kierowniczych) zatrudnienie w europejskich mikro, małych I średnich przedsiębiorstw w branży tekstylnej i odzieżowej (ok. 40 respondentów z każdego kraju partnerskiego); interesariusze zatrudnieni w wyższych uczelniach europejskich, kształcących na kierunkach włókienniczych i odzieżowych (osoby na stanowiskach kierowniczych oraz nauczyciele akademiccy) (ok. 10 osób z każdego kraju) Wnioski Celem powstania Koalicji wiedzy TECLO (tekstylia i odzież, ang. Textile and Clothing) jest poprawa sektorowych metod identyfikacji i prognozowania potrzeb w zakresie umiejętności menedżerskich i włączenie ich do ram kwalifikacji odnoszących się do kształcenia na poziomie uczelni wyższych; rozwijanie kwalifikacji menedżerskich w sektorze w kontekście zmian na europejskim rynku pracy; doskonalenie programów kształcenia na uczelniach zgodnie z potrzebami sektora; wyposażenie absolwentów uczelni w niezbędne umiejętności i nastawienie wobec rynku pracy, poprzez promocję ściślejszej współpracy z pracodawcami z sektora tekstylno-odzieżowego. Docelowym zamysłem projektu jest modernizacja system kształcenia w uczelniach wyższych w Europie w dziedzinie kierunków włókienniczych i odzieżowych, poprzez lepsze prognozowanie potrzeb w oparciu o rozwój niezwykle potrzebnych trwałych partnerstw pomiędzy sektorem edukacji a rynkiem pracy. Rozdział poświęcony wnioskom podsumowuje analizę przeprowadzoną w ramach raportu oraz wskazuje kierunki dalszych badań. Rozdział ten ocenia także potrzeby europejskich MSP w sektorze

21 tekstylno-odzieżowym, skupiając się na kwestiach wzrostu, innowacji i zrównoważonego rozwoju, za pomocą ram dla prognozowania potrzeb służących kształceniu lepiej wykwalifikowanych kadr. Zauważyć należy, że jednym z istotnych czynników dla przetrwania kryzysu i przyszłego wzrostu sektora tekstylno-odzieżowego jest współpraca organizacji branżowych, pracodawców i szkolnictwa wyższego w opracowywaniu kursów i programów nauczania dla specjalistów z sektora. Rezultatem badań przeprowadzonych wśród respondentów będzie raport porównawczy z badań, wskazujący na główne elementy i czynniki, które wzięte zostaną pod uwagę przy planowaniu produktów projektu, z uwzględnieniem informacji niezbędnych do budowania strategii przyszłych wiedzochłonnych i innowacyjnych MSP w branży tekstylnej i odzieżowej. Potencjalnymi adresatami raportu na poziomie europejskim, krajowym i lokalnym - są: instytucje oświatowe (uczelnie), przedsiębiorstwa (MSP, centra technologiczne/rozwojowe), inne instytucje, w tym instytucje publiczne (izby gospodarcze, samorządy lokalne, stowarzyszenia branżowe i zawodowe) oraz studenci, firmy, nauczyciele, naukowcy, projektanci, menedżerowie projektów. 2.8 Aneksy Do raportu dołączono 6 aneksów uzupełniających. ANEKS 1 zawiera listę głównych instytucji publicznych, stowarzyszeń, instytutów naukowych oraz wyższych uczelni związanych z sektorem tekstylno-odzieżowym na poziomie europejskim, jak i krajowym. ANEKS 2 zawiera listę wybranych publikacji poświęconych analizie potrzeb w zakresie nowych umiejętności niezbędnych w pracy w sektorze tekstylno-odzieżowym. ANEKS 3 zawiera listę wybranych raportów sektorowych, poświęconych nowym kwalifikacjom. ANEKS 4 prezentuje dobre praktyki i studia przypadków współpracy pomiędzy MSP i uczelniami wyższymi. ANEKS 5 dotyczy aktualnych tendencji w opracowaniu efektywnych programów szkoleniowych typu MOOC. W Aneksie tym odnajdziemy analizę 76 kursów MOOC, a także listę studiów przypadków/dobrych praktyk związanych z nauczaniem w ramach MOOC umiejętności przekrojowych. W ANEKSIE 6 odnajdujemy dwa kwestionariusze badania ankietowego, adresowane odpowiednio do przedsiębiorstw oraz do wyższych uczelni. Kwestionariusze opracowano z wykorzystaniem standardowej metodologii badawczej, w oparciu o rezultaty badań teoretycznych wskazanych w raporcie. Badania przeprowadzone zostaną wśród menedżerów z mikro, małych I średnich przedsiębiorstw w sektorze oraz pracowników uczelni wyższych, związanych z sektorem tekstylno-odzieżowym. Badania mają na celu rozpoznawanie barier/trudności we wdrażaniu MOOC przez wyższe uczelnie kształcące kadry dla sektora tekstylno-odzieżowego oraz korzyści, jakie mogą płynąć dla uczelni z realizacji kursów MOOC. Celem badania jest także uzyskanie wiedzy o potrzebach i korzyściach kształcenia pracowników MSP w zakresie umiejętności ogólnych/przekrojowych np. w zakresie przedsiębiorczości. 21

22 22