MIĘDZYSZKOLNA LIGA PRZEDMIOTOWA

Transkrypt

1 Mazowieckie Samorządowe Centrum Doskonalenia Nauczycieli w Warszawie Numer kodowy ucznia:: Imię i nazwisko ucznia: Liczba uzyskanych punktów: MIĘDZYSZKOLNA LIGA PRZEDMIOTOWA Zadania konkursowe z przyrody dla klasy V Opracowanie: mgr Anna Zdunek Sokołowska Warszawa, kwiecień 2010r. 1

2 Drogi Uczniu! Masz przed sobą test składający się z 25 zadań. Przeczytaj uwaŝnie kaŝde polecenie, a odpowiedzi zapisz w wyznaczonych miejscach. Odpowiedzi do zadań wielokrotnego wyboru zaznacz krzyŝykiem x. Za test moŝesz uzyskać maksymalnie 60 pkt. Na rozwiązanie zadań masz 90 minut. Zadanie 1 2p W poznawaniu właściwości substancji duŝą rolę odgrywają nasze zmysły. Spośród podanych właściwości oznaczonych numerami 1 7 wybierz te, które rozpoznasz przy pomocy zmysłów i wpisz w wyznaczonym miejscu: 1. przewodnictwo, 2. barwa, 3. twardość, 4. smak 5. dźwięk, 6. zapach, 7. gęstość węch smak dotyk słuch wzrok Zadanie 2 3p Substancje stałe, ciekłe i gazowe mają budowę drobinową, którą moŝna przedstawić w postaci modelu. NiŜej przedstawiono modele trzech substancji: glinu, wody i tlenu. Rozpoznaj je, a ich nazwy wpisz pod rysunkiem: a). b). C) Zadanie 3 Wybierz zestaw zawierający tylko substancje w stanie gazowym i zaznacz X przy wybranej odpowiedzi: A siarka, alkohol, azot B. tlen, wodór, metan C. węgiel, wodór, siarka D. rtęć, tlen, metan 2

3 Zadanie 4 4p Która z substancji mogłaby się tak przedstawić: a) jestem gazem bezbarwnym, bezwonnym, nazywają mnie cichym zabójcą, gdy kanały wentylacyjne słabo działają: Odpowiedź: b) w temperaturze pokojowej jestem cieczą, mam srebrzysty kolor i metaliczny połysk. Czasem zmieniam barwę, gdy napełniają mną termometry, moje opary są trujące. Odpowiedź: c) jestem ciałem stałym, mam czarną barwę i połysk. Kiedy uderzysz mnie, łatwo rozsypuję się na mniejsze kawałki. Często uŝywają mnie do ogrzewania wody i mieszkań Odpowiedź: d) jestem ciałem stałym, mam barwę ceglasto czerwoną z połyskiem, robią ze mnie blachę do krycia dachów i druty, jestem bardzo dobrym przewodnikiem prądu elektrycznego. Pod wpływem zimna kurczę się, a ciepła rozszerzam. Odpowiedź: Zadanie 5 3p PoniŜej wymieniono róŝne mieszaniny. Wybierz i podkreśl te spośród nich, które są mieszaninami jednorodnymi: stopy metali, roztwór wodny soli kuchennej, woda z mąką, benzyna, woda z olejem, woda ze sproszkowaną kredą, alkohol z parafiną, cukier w wodzie, woda z piaskiem, ocet, denaturat. Zadanie 6 W niŝej podanych zdaniach podkreśl tylko to, które jest nieprawdziwe: A. powietrze jest mieszaniną gazów B. powietrze jest niezbędne do oddychania C. powietrze wywiera nacisk na powierzchnię Ziemi D. Powietrze występuje w ciekłym stanie skupienia Zadanie 7 2p Uczniowie klasy V chcieli sprawdzić, czy w powietrzu obecny jest dwutlenek węgła. W tym celu przeprowadzili doświadczenie. Do zlewki wlali 10ml wody wapiennej i zostawili otwartą zlewkę na dwa dni. Po czym sprawdzili wynik doświadczenia. Co zaobserwowali? Sformułuj spostrzeŝenia i zapisz wniosek wynikający z tego doświadczenia 3

4 SpostrzeŜenia:.. Wniosek: Zadanie 8 W powietrzu występują gazy, których nie widać i nie czuć. Rozszyfruj rozsypankę literową, a dowiesz się, który gaz stanowi największy udział w składzie powietrza. Z T A O Zadanie 9 4p Rysunek obok przedstawia budowę pewnej komórki. Przeanalizuj schemat, a następnie dokończ zdania: 2 A. Rysunek przedstawia komórkę.. B. Cechą charakterystyczną tej komórki są dwa składniki i C. Na rysunku zaznaczono: Zadanie 10 2p Na rysunku przedstawiajacym proces odŝywiania charaktrystyczny dla roślin zielonych oznaczono cyframi czynniki, bez których przebieg tego procesu byłoby niemoŝliwy. Rozpoznaj je i wpisz nazwy tych czynników w wyznaczonych miejscach:

5 Zadanie 11 Organizm cudzoŝywny przedstawiono na rysunku: a) b) c) d) Zadanie 12 5p Las, jak wiesz ma budowę warstwową. W kaŝdej warstwie panują inne warunki i zamieszkują je inne organizmy. Na rysunku przedstawiającym warstwową budowę lasu: A. określ wilgotność, uŝywając przymiotników: mała, średnia, duŝa, bardzo duŝa i wpisz w prostokąty: B. znajdź właściwe miejsce niŝej podanym organizmom leśnym i wpisz ich numery w kółka: 1. wiewiórka, 2. jeŝ, 3. dzik 4. sikora bogatka, 5. dzięcioł, 6. mech płonnik, 7. trzmielina 5

6 Zadanie 13 KaŜdą strefę Ŝycia w jeziorze zamieszkują charakterystyczne gatunki roślin. WskaŜ zestaw zawierający wyłącznie rośliny całkowicie zanurzone w wodzie i zaznacz X przy wybranej odpowiedzi: A. grąŝel Ŝółty, tatarak zwyczajny, moczarka kanadyjska B. pałka szerokolistna, rzęsa wodna, rogatek sztywny C. glony, moczarka kanadyjska, rogatek sztywny D. grzybień biały, Ŝabiściek pływający, trzcina pospolita Zadanie 14 4p Woda jest niezwykłą substancją, a jej właściwości decydują o warunkach Ŝycia organizmów. W podanych zdaniach skreśl błędne określenia tak, aby kaŝde było prawdziwe: A. Warunki świetlne zmieniają się / nie zmieniają się wraz z głębokością. Im głębiej tym mniej / więcej światła dociera do dna jeziora. B. Woda w jeziorze nagrzewa się powoli / szybko, co powoduje, ze wahania temperatury w wodzie są mniejsze / większe niŝ na lądzie. C. Podczas zamarzania woda zamienia się w ciało stałe i zmniejsza / zwiększa swoją objętość. D. Ilość rozpuszczonego tlenu w wodzie maleje / wzrasta wraz ze wzrostem Zadanie 15 temperatury. Niektóre ptaki związane są ze środowiskiem wodnym. Przyjrzyj się uwaŝnie rysunkom i napisz po dwa przystosowania kaczki krzyŝówki i czapli siwej do Ŝycia w tym środowisku: 4p kaczka krzyŝówka czapla siwa 6

7 Czapla: a) b). Kaczka: a) b). Zadanie 16 3p Na terytorium Polski występują róŝnorodne krainy geograficzne o urozmaiconej rzeźbie terenu. Rozpoznaj wskazane na mapie hipsometrycznej Polski krainy geograficzne i wpisz w kwadrat cyfrę, którą daną krainę oznaczono: 1. Kotlina Sandomierska 2. śuławy Wiślane 3. Sudety 4. WyŜyna Śląska 5. Nizina Podlaska 6. Nizina Szczecińska Zadanie 17 NajwyŜszy szczyt polskich Tatr to: A. ŚnieŜka 1602m.n.p.m. C. Rysy m.n.p.m B. Gerlach 2655m.n.p.m. D. Babia Góra 1725m.n.p.m. 7

8 Zadanie 18 3p W przyrodzie zachodzi ciągły obieg materii. Organizmy zaleŝą od siebie. ZaleŜności pokarmowe między organizmami Ŝywymi moŝna przedstawić w postaci łańcucha pokarmowego. Uzupełnij zdania określeniami podanymi w ramkach w taki sposób, aby zdania zawierały grupy organizmów i ogniwa łańcucha pokarmowego: organizmy roślinoŝerne i mięsoŝerne, grzyby i bakterie, rośliny zielone reducenci, konsumenci, producenci A. Szczątki roślin i i zwierząt są pokarmem, głównie.. i.. Są to B. Na początku łańcucha znajdują się..., Są to.. C. Dalsze miejsca w łańcuchu zajmują... i.., Są to.. Zadanie 19 Wilk w łańcuchu pokarmowym jest: A. producentem B. reducentem C. konsumentem I rzędu D. konsumentem II rzędu Zadanie 20 Rośliny są producentami, poniewaŝ: A. produkują tlen podczas fotosyntezy B. produkują duŝe ilości nasion C. wytwarzają związki organiczne D. wytwarzają duŝo energii cieplnej Zadanie 21 Uzupełnij dwa brakujące ogniwa łańcucha pokarmowego, wybierając z ramki odpowiednie nazwy organizmów: dzięcioł, lis, kornik, mysz, Ŝaba pszenica... orzeł 8

9 Zadanie 22 2p Polska graniczy z państwami europejskimi. Ma równieŝ granice naturalne. Połącz graniczące z Polską kraje z ich granicą naturalną, wpisując w prostokąt przypisaną danemu krajowi literę: A. Niemcy - Tatry, Bieszczady B. Ukraina - Odra i Nysa ŁuŜycka C. Czechy - Bug D. Słowacja - Sudety Zadanie 23 3p Korzystając z mapy i podanych w ramce nazw państw, wpisz do odpowiedniego wiersza tabeli nazwy państw sąsiadujących z Polską: Białoruś, Czechy, Litwa, Łotwa, Niemcy, Rosja (Federacja Rosyjska), Słowacja, Ukraina Nr Nazwa państwa Zadanie 24 Polska ma najdłuŝszą granicę z: A. Litwą B. Łotwą C. Czechami D. Słowacją 9

10 Zadanie 25 RozwiąŜ krzyŝówkę, w dowiesz się, jak nazywa się stolica kraju, z którym graniczy Polska od zachodu: p Znaczenie wyrazów: 1. Ogół cech wyróŝniających określony teren; 2. MoŜe być Koszalińskie lub Szczecińskie; 3. Teren leŝący poniŝej poziomu morza; 4. Wklęsła forma terenu o wydłuŝonym kształcie; 5. Góry wapienne, których atrakcją są spływy Dunajcem; 6. ObniŜenie terenu między wyŝynami, a górami. 10

11 KARTA ODPOWIEDZI DLA NAUCZYCIELA Klasa V Nr zadania (punktacja) 1. (0 2) Węch 6 Smak 4 Dotyk 3 Słuch 5 Wzrok - 2 Proponowana odpowiedź Proponowana punktacja 2p za 4 poprawnie właściwości za 3-2 właściwości 2. (0 3) a) glin b) tlen c) woda 3. (0 1) B. tlen, wodór, metan za rozpoznanie 1 modelu budowy substancji 4. (0 4) a) tlenek węgla (czad) b) rtęć c) węgiel d) miedź 5. (0 3) stopy metali, roztwór wodny soli kuchennej, benzyna, cukier w wodzie, ocet, denaturat. 6. (0 1) D. Powietrze występuje w ciekłym stanie skupienia za kaŝdą rozpoznaną substancję 3p podkreślenie 6 substancji 2p za podkreślenie 5-4 substancji za podkreślenie 3-2 substancji 7. (0 2) SpostrzeŜenia: na powierzchni wody wapiennej pojawił się biały osad (nalot) Wniosek: Biały osad (zmętnienie) wody wapiennej świadczy o obecności dwutlenku węgla (CO 2 ) w powietrzu 8. (0 1) AZOT za zapisanie spostrzeŝeń za sformułowanie wniosku 9. (0 5) A. komórka roślinna B. ściana komórkowa i chloroplasty (ciałka zieleni) C. 1. błona komórkowa 2. jadro komórkowe 3. mitochondria 10. (0 2) A. woda B. dwutlenek węgla za rozpoznanie komórki za wskazanie 2 elementów za rozpoznanie 1 elementu na rysunku za 1 czynnik 11. (0 1) B - rosiczka 11

12 12. (0 5) Wysokie drzewa mała; 1. wiewiórka, 5. sikora bogatka, pień 6. dzięcioł Podszyt średnia; 3. sarna, 8. trzmielina Runo leśne duŝa; 7. mech płonnik, 2. jeŝ Ściółka bardzo duŝa; 4. mrówki 13. (0 1) C. glony, moczarka kanadyjska, rogatek sztywny 2p za właściwe określenie wilgotności w 4 piętrach za właściwe określenie w 3 2 3p za umieszczenie we właściwych piętrach 8 7 organizmów 2p za umieszczenie 6 5 organizmów. za umieszczenie 4 3 organizmów 14. (0 4) Wyrazy skreślone: A. nie zmieniają się; więcej B. szybko; większe C. zmniejsza D. wzrasta 15. (0 4) Czapla siwa: 1. długie nogi 2. długi i cienki dziób Kaczka krzyŝówka: 1. palce kończyn spięte błoną pławną 2. szeroki, płaski dziób 16. (0 3) Południe Polski od lewej: 3,5,1 Północ Polski: 7,2,6 za kaŝde prawidłowe skreślenie w zdaniu za kaŝdą cechę 3p za zaznaczenie 6 krain 2p za zaznaczenie 5 4 za zaznaczenie (0 1) C. Rysy m.n.p.m 18. (0 3) A. grzyby i bakterie reducenci B. rośliny zielone producenci C. organizmy roślinoŝerne i mięsoŝerne - konsumenci 1 p za uzupełnienie całego zdania (2 tabelki) 19. (0 1) D. konsumentem II rzędu 20. (0 1) C. wytwarzają związki organiczne 21. (0 1) pszenica mysz lis orzeł za uzupełnienie 2 ogniw łańcucha 22. (0 2) A. Niemcy Odra i Nysa ŁuŜycka B. Ukraina Bug C. Czechy Sudety D. Słowacja Tatry, Bieszczady 2p za połączenie 4 krajów z naturalnymi granicami za połączenie 3 2 krajów z naturalnymi granicami 12

13 23. (0 2) A. Od wschodu Polska graniczy z Ukrainą - P B. Granica Polski z Czechami jest najdłuŝsza, a ze Słowacją najkrótsza - F C. Polska od południa granicy z Obwodem Kaliningradzkim - F D. Naturalną granicę Polski od północy stanowi Morze Bałtyckie - P 24 (0 1) C. ze Słowacją 2p prawidłowe wskazanie 4 zdań za prawidłowe wskazanie 3 2 zdań 25. (0 6) K R A J O B R A Z P O B R Z E ś E D E P R E S J A D O L I N A P I E N I N Y K O T L I N A HASŁO: Berlin Razem: 60p za kaŝde hasło 13