ROLA FARMACEUTY W ZESPOLE ŻYWIENIOWYM

Transkrypt

1 Rrrrrrrr R6 ROLA FARMACEUTY W ZESPOLE ŻYWIENIOWYM Kinga Burda-Malarz Dolnośląskie Centrum Onkologii we Wrocławiu

2 POPRAWA ŻYWIENIA CHORYCH W SZPITALU ZAPOBIEGANIE NIEDOŻYWIENIU SZPITALNEMU OPRACOWANIE I REALIZACJA PROGRAMU OPIEKI ŻYWIENIOWEJ

3 CELEM ZESPOŁU ŻYWIENIOWEGO JEST: IDENTYFIKACJA I ODPOWIEDNIE LECZENIE PACJENTÓW NIEDOŻYWIONYCH LUB ZAGROŻONYCH NIEDOŻYWIENIEM

4 ZADANIA ZESPOŁU ŻYWIENIOWEGO organizacja żywienia w oddziałach szpitalnych upowszechnianie wiedzy o żywieniu interwencja żywieniowa u pacjentów niedożywionych i pozostających w grupie ryzyka rozwoju niedożywienia wprowadzenie oceny stanu odżywienia chorych do zestawu podstawowych badań przy przyjęciu do szpitala

5 ZADANIA ZESPOŁU ŻYWIENIOWEGO monitorowanie leczenia żywieniowego, wskazywanie, opiniowanie oraz ocena kierunków działania poszczególnych pionów żywieniowych szpitala edukacja personelu medycznego prowadzącego leczenie żywieniowe, podnoszenie własnych kwalifikacji przedstawianie dyrekcji szpitala dokonanej oceny, a także propozycji ewentualnych zmian działania organizowanie posiedzeń komitetu (w zależności od potrzeb, min. 2-3 w roku)

6 LECZENIE ŻYWIENIOWE JEST POSTĘPOWANIEM ZESPOŁOWYM (Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 15 września 2011r.) LEKARZE PIELĘGNIARKI FARMACEUTA DIETETYK PSYCHOLOG, REHABILITANT KIEROWNICY: LABORARORIUM, DZIAŁU ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH, DZIAŁU EKONOMICZNEGO, DZIAŁU ZAOPATRZENIA

7 LEKARZE specjaliści w dziedzinie żywienia klinicznego anestezjolog lub chirurg kierownik pełni rolę konsultanta żywienia w szpitalu, potrafi samodzielnie prowadzić żywienie dojelitowe i pozajelitowe ds. PIELĘGNIARKI informują lekarzy o wszystkich problemach żywieniowych zauważonych u pacjentów są odpowiedzialne za zapobieganie powikłaniom sztucznego żywienia, zwłaszcza powikłaniom septycznym, i utrzymanie linii żywieniowej

8 DIETETYK potrafi rozpoznać i leczyć zaburzenia odżywiania, ocenić i monitorować stan odżywienia oraz sposób żywienia pacjenta potrafi obliczyć indywidualne zapotrzebowanie na kalorie oraz składniki odżywcze PSYCHOLOG niezbędny w kompleksowym leczeniu chorych z zaburzeniami odżywiania o podłożu psychicznym oraz chorych znajdujących się w przewlekłym stresie

9 FARMACEUTA Zgodnie z Ustawą z dnia 6 września 2001 PRAWO FARMACEUTYCZNE (Dz.U. nr 126 poz.1381) do zadań farmaceutów należy m.in. SPORZĄDZANIE LEKÓW DO ŻYWIENIA POZAJELITOWEGO Podstawowym zadaniem farmaceuty wchodzącego w skład ZESPOŁU ŻYWIENIOWEGO jest: KONTROLA ZGODNOŚCI ZLECENIA LEKARSKIEGO

10 FARMACEUTA organizacja i koordynacja procesu sporządzania mieszaniny odżywczej farmakoekonomiczna analiza żywienia rozwiązywanie problemów interakcji leków kontrola warunków i sposobu sporządzania mieszanin RTU w oddziałach szpitalnych

11 FARMACEUTA kontrola sposobu podłączania oraz warunków i czasu przetaczania mieszanin współuczestniczenie w procesie leczenia (przestrzeganie zasady kompletności i proporcjonalności ŻP) stała konsultacja wszystkich zleceń!! zapewnienie stałego dostępu do szerokiego asortymentu produktów leczniczych, tak aby lekarz mógł podać pacjentowi mieszaninę o najbardziej dopasowanym składzie

12 SKŁAD MIESZANINY ODŻYWCZEJ ZASADA KOMPLETNOŚCI JEDNEGO SKŁADNIKA AMINOKWASY WĘGLOWODANY TŁUSZCZE ELEKTROLITY PIERWIASTKI ŚLADOWE WITAMINY WODA

13 SKŁAD MIESZANINY ODŻYWCZEJ ZASADA PROPORCJONALNOŚCI podaż składników energetycznych (glukoza, tłuszcze) w ilości ok. 150 kcal na 1 g azotu proporcja pomiędzy składnikami energetycznymi glukozą i tłuszczami 3:1 NIEPRZESTRZEGANIE TEJ ZASADY SPOWODUJE NIEWŁAŚCIWE WYKORZYSTANIE BIAŁKA JAKO SKŁADNIKA ENERGETYCZNEGO ZAMIAST MATERIAŁU BUDULCOWEGO LUB MAGAZYNOWANIE SKŁADNIKÓW ENERGETYCZNYCH ORAZ POWIKŁANIA METABOLICZNE

14 SPORZĄDZANIE MIESZANIN W WORKACH GOTOWYCH DO UŻYCIA (RTU) STABILNOŚĆ FIZYKOCHEMICZNA w okresie przechowywania po zmieszaniu zawartości komór po dodaniu preparatów uzupełniających STABILNOŚĆ MIKROBIOLOGICZNA do momentu dodania preparatów uzupełniających

15 SPORZĄDZANIE MIESZANIN W WORKACH GOTOWYCH DO UŻYCIA (RTU) GWARANTOWANE BEZPIECZEŃSTWO STOSOWANIA: znajomość składu przestrzeganie schematu/sposobu mieszania przestrzeganie zakresu dawek preparatów uzupełniających znajomość interakcji

16 SPORZĄDZANIE MIESZANIN W WORKACH GOTOWYCH DO UŻYCIA (RTU) GLU AA GLU + AA DODATKI ET GLU AA ET GLU + AA ET + GLU + AA + DODATKI DODATKI WITAMINY

17 GLUKOZA AA GLUKOZ A + AA DODATKI ET GLUKOZ A + AA + DODATKI

18 GLUKOZA + AA + ET DODATKI

19 WYMAGANIA STAWIANE MIESZANINOM ODŻYWCZYM JAKO DOŻYLNYM POSTACIOM LEKU jałowość apirogenność brak zanieczyszczeń mechanicznych stabilność: fizyczna, chemiczna, toksykologiczna, mikrobiologiczna 24 H

20 PODSTAWOWE REGUŁY POSTĘPOWANIA PRZESTRZEGANIE ZASAD ASEPTYKI PRACY ZNAJOMOŚĆ I UNIKANIE NIEZGODNOŚCI

21 STABILNOŚĆ FIZYKOCHEMICZNA - ODPOWIEDNI DOBÓR: PREPARATÓW STĘŻEŃ KOLEJNOŚCI MIESZANIA WYKWALIFIKOWANY PERSONEL - FARMACEUTA WARUNKÓW PRZYGOTOWYWANIA, PRZECHOWYWANIA I PODAWANIA ODPOWIEDNIO ZAPROJEKTOWANE I ROZMIESZCZONE POMIESZCZENIA

22 OGÓLNE ZASADY SPORZĄDZANIA MIESZANIN DO ŻP DODAWANIE PRODUKTÓW Z FIOLEK I AMPUŁEK PREP. Ca PREP. Mg AA bez fosforanów lub GLU AA lub GLU PIERWIASTKI ŚLADOWE AA PREP. FOSFORANÓW GLU o najwyższym stęż., ewentualnie AA z dodatkiem fosforanów Na, K dowolny płyn WITAMINY ROZP. W WODZIE I TŁUSZCZACH CYMETYDYNA, RANITYDYNA INSULINA GLUKOZA WOREK Z MIESZANINĄ ET

23 OGÓLNE ZASADY SPORZĄDZANIA MIESZANIN DO ŻP PRZETACZANIE PŁYNÓW INFUZYJNYCH: ODPOWIENIA KOLEJOŚĆ PODŁĄCZANIA I PRZETACZANIA PŁYNOW INFUZYJNYCH: GLUKOZA, AA, ET NIE NALEŻY PRZETACZAĆ TYM SAMYM PRZEWODEM PREP. Z FOSFORANAMI I WAPNIEM FOSFORANY MUSZĄ ZNALEŹĆ SIĘ W MAKSYMALNYM ROZCIEŃCZENIU PRZED PRZETOCZENIEM DO NICH PŁYNU INFUZYJNEGO Z PREPARATAMI WAPNIA

24 OGÓLNE ZASADY SPORZĄDZANIA MIESZANIN DO ŻP DODAWANIE PRODUKTÓW LECZNICZYCH Z FIOLEK I AMPUŁEK DO NAPEŁNIONEGO WORKA KOLEJNOŚĆ DOSTRZYKIWANIA: PREP. FOSFORANÓW ELEKTROLITY (Na, K) PREP. Mg PREP. Ca PIERWIASTKI ŚLADOWE POZOSTAŁE SKŁADNKI WITAMINY INSULINA

25 PODSTAWOWE PROCESY PROWADZĄCE DO UTRATY STABILNOŚCI MIESZANINY TO: 1. WYTRĄCANIE OSADU 2. INAKTYWACJA SUBSTANCJI LECZNICZEJ 3. ROZKŁAD ET

26 WYTRĄCANIE OSADU CaHPO4 Iloczyn stężeń jonów wapniowych i fosforanowych Ca +2 x HPO 3-72 mmol 2 /l 2 Calcium chloratum 10 % 18 mg Ca+2 / ml 0,45 mmol / ml Calcium Pliva 10 % 9 mg Ca+2 / ml 0,23 mmol /ml Addiphos - nieorganiczne Fosforany 2,0 mmol/ml Sód 1,5 mmol/ml Potas 1,5 mmol/ml ph = 6,2 6,5 Glycophos - organiczne Fosforany 1 mmol/ml Sód 2 mmol/ml ph = 7,4

27 WYTRĄCANIE OSADU CaHPO 4 1. stężenie elektrolitów Ca/P w mmol/l 1,5; Ca +2 *HPO 3-72 mmol 2 /l 2 2. ph najbardziej optymalne ph to 5,22-6,18 3. skład mieszaniny AA działają stabilizująco, reagują z Ca +2 zmniejszając ich stężenie (lizyna-ph) 4. dodanie soli Mg działa stabilizująco (tworzenie rozpuszczalnych kompleksów z jonami HPO 3 ) 5. stosunek Mg/Ca<2 działa stabilizująco 6. kolejność dodawania składników jony HPO 3 dodawane jako pierwsze, jony Ca +2 jako ostatnie 7. temperatura im wyższa temp. tym mniejsza rozpuszczalność osadu 8. czas 9. dodatek leków lub równoczesny wlew

28 INAKTYWACJA SUBSTANCJI LECZNICZYCH ph tlen światło promieniowanie UV temperatura pierwiastki śladowe siarczyny WITAMINY: DODAWANE DO ET W PRZYPADKU MIESZANINY BEZTŁUSZCZOWEJ BEZPOŚREDNIO PRZED PODŁĄCZENIEM PRZED ZROBIENIEM NA ZAPAS DODAWAĆ BEPOŚREDNIO PRZED PODŁĄCZENIEM

29 INAKTYWACJA SUBSTANCJI LECZNICZYCH ŻÓŁKNIĘCIE MIESZANINY MOŻE BYĆ WYNIKIEM REAKCJI MIILLARDA (REAKCJA POMIĘDZY AA I GLUKOZĄ) POWSTAŁE PRODUKTY MAJĄ DZIAŁANIE ALERGIZUJĄCE I TOKSYCZNE NIE WOLNO PODAWAĆ PACJENTOM!!!!

30 ROZKŁAD ET CZYNNIKI ZMNIEJSZAJĄCE STABILNOŚĆ EMULSJI TŁUSZCZOWEJ: elektrolity - głównie kationy dwu- i trójwartościowe niskie ph < 5 niewłaściwa kolejność dodawania składników dodatek leków temperatura

31 ROZKŁAD ET CAN - miernik trwałości mieszanin - krytyczne stężenie elektrolitów, które może wywołać agregację cząstek ET CAN = a + 64b + 729c < 600 a kationy jednowartościowe [mmol/l] b kationy dwuwartościowe [mmol/l] c kationy trójwartościowe [mmol/l]

32 ROZKŁAD ET ZASADY MIESZANIA: elektrolity i pierwisatki śladowe dodawać do AA ET przetaczać jako ostatnią - NIGDY RAZEM Z GLUKOZĄ EFEKT OCHRONNY AA: mają właściwości buforujące (neutralizują niskie ph glukozy) tworzą kompleksy z jonami metali zmniejszając ilość wolnych kationów (zapobiegają neutralizacji ujemnego ładunku cząstek ET) zwiększają barierę mechaniczną (wzrost trwałości ET) poprzez interakcję pomiędzy ujemnie naładowanymi cząstkami ET i dodatnio naładowanymi AA zasadowymi (arginina, histydyna, lizyna)

33 ROZKŁAD ET NIEKORZYSTNY WPŁYW NA STABILNOŚĆ MAJĄ TAKŻE DUŻE ROZCIEŃCZENIA ET - ISTNIEJE RYZYKO ROZKŁADU: JEŻELI ZAWARTOŚĆ 20% ET W KOŃCOWEJ MIESZANINIE STANOWI MNIEJ NIŻ 10%

34 DODAWANIE LEKÓW Dodawane leki, substancje pomocnicze mogą prowadzić do: wytrącania osadów lub rozkładu ET interakcji ze składnikami mieszaniny reakcji z opakowaniem Duża ilość leków może być bezpiecznie dodawana do mieszanin beztłuszczowych brak danych na temat wpływu substancji leczniczych na trwałość ET!!!

35 DODAWANIE LEKÓW DO MIESZANIN NIE WOLNO DODAWAĆ: LEKÓW W POSTACI LIOFILIZATÓW SOLI WAPNIOWYCH, MAGNEZOWYCH PREPARATÓW O NISKIM I WYSOKIM PH INSULINA: BEZPOŚREDNIO PRZED PODŁĄCZENIEM + KOREKTA ILOŚCIOWA!!

36 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ