Krajowy przemysł. FarmacEutyczny
|
|
- Daria Bronisława Urban
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 54 grudzień 2015 Polski Związek Pracodawców Przemysłu Farmaceutycznego Wesołych Świąt i Do Siego Roku! Krajowy przemysł FarmacEutyczny Krajowy przemysł farmaceutyczny gwarantuje bezpieczeństwo lekowe polskim pacjentom zapewniając cenowo dostępne leki stosowane w terapii większości chorób. Ma też znaczenie dla rozwoju gospodarki opartej na wiedzy. Wkraju działa około 100 producentów wyrobów farmaceutycznych 1. W 2014 r. wartość polskiego rynku oszacowano na 22 mld zł 2. Rynek farmaceutyków charakteryzuje się tradycyjnie wysokim udziałem leków generycznych. Mimo tego, jest jedną z głównych branż dostarczających innowacje w polskiej gospodarce. Według GUS, w latach połowę przedsiębiorstw, które wykazały aktywność innowacyjną stanowiły firmy farmaceutyczne. Udział w polskim rynku leków krajowych i importowanych ilościowo wartościowo importowane 47% krajowe 53% importowane 70% krajowe 30% 1 Dotyczy firm o zatrudnieniu powyżej 9 osób (GUS, 2014). 2 Wartość sprzedaży w cenach producenta netto, Źródło: IMS Health. Wartość rynku detalicznego (sprzedaż aptek) wyniosła prawie 27 mld zł w 2013 r. wg danych Ministerstwa Finansów (według danych Pharma Expert wielkość ta była większa: 27,9 mld zł). 1
2 LEKI ODTWÓRCZE Ten sam lek może mieć różne nazwy, różnych producentów i różne ceny. Zarejestrowany jako pierwszy nazywany jest oryginalnym. Firma farmaceutyczna, która go wprowadziła na rynek, wykonała badania kliniczne potwierdzające bezpieczeństwo i skuteczność. Dzięki temu przez ok. 20 lat miała monopol rynkowy na jego sprzedaż. Po wygaśnięciu patentu lek zaczyna być produkowany przez inne firmy. Nie muszą one jeszcze raz powtarzać badań klinicznych. Podstawą rejestracji jest badanie sprawdzające, czy nowy lek wchłania się tak samo szybko i ma takie samo stężenie, jak ten, który został zarejestrowany pierwszy. Bezpieczeństwo i skuteczność zostały już bowiem udowodnione. Leki te nazywa się generycznymi. Podlegają one takim samym wymaganiom jakościowym jak oryginalne. Mogą mieć nowocześniejsze formy podania i różnić się substancjami pomocniczymi. Pacjent mimo że lekarz wypisał na recepcie konkretny lek ma prawo zamienić go na inny odpowiednik. Leki generyczne są tańsze, ponieważ istnieje duża konkurencja na rynku. Co drugi kupowany w Polsce lek został wyprodukowany przez krajowe firmy farmaceutyczne. Choć wytwarzane przez lokalnych producentów leki generyczne stanowią połowę wszystkich obecnych na listach refundacyjnych farmaceutyków, NFZ przeznacza na dopłaty do nich zaledwie około 30 proc. budżetu na refundację. Jednak udział ilościowy leków krajowych wytwórców w polskim rynku spada. Udział w polskim rynku leków oryginalnych i generycznych ilościowo 16% oryginalne Udział sprzedaży krajowych leków w polskim rynku farmaceutycznym (ceny prod. netto) źrdlo: IMS Health Leki w Polsce należą do najtańszych w Europie. Mimo tego, dopłaty pacjentów do leków są wysokie. Wynika to m.in. z konstrukcji grup terapeutycznych limitowych, które stanowią podstawę wyliczeń tych dopłat. 84% generyczne Średnia cena leku generycznego (EURO) wartościowo 62% generyczne 38% oryginalne MIDAS MAT 2015/03, ExMan Prices EURO, Retail Market 2
3 Koszt farmakoterapii (wyliczony dla jednego dnia w siedmiu tych samych obszarach terapeutycznych) w poszczególnych krajach Sektor farmaceutyczny a rynek pracy źródło: IMS Udział wydatków publicznych w kosztach wykupu leków jest w Polsce jednym z najniższych w krajach OECD. Tymczasem w projekcie planu finansowego NFZ na 2016 r. wydatki na refundację leków są mniejsze w stosunku do zaplanowanych na 2015 rok. Udział publicznych środków w wydatkach na leki źródło: DELab Struktura form umów z pracownikami w sektorze farmaceutycznym na tle innych firm zatrudniających więcej niż 9 osób. źródło: DELab - obliczenia własne na podstawie BSW 2012, GUS źródło: OECD Gospodarcza lokomotywa Jak pokazuje analiza Laboratorium Gospodarki Cyfrowej Uniwersytetu Warszawskiego DELab, obejmująca lata , krajowa produkcja farmaceutyków przyczyniła się w 2010 r. do wytworzenia prawie 1% PKB. Z tego około 1/3 wygenerowały same firmy farmaceutyczne, 1/4 ich dostawcy, pozostała zaś część wynika z efektu dochodowego. Przemysł ten pośrednio i bezpośrednio zapewnia ponad 100 tys. miejsc pracy, wymagających wyższych kwalifikacji niż w przypadku większości innych branż, a więc także lepiej wynagradzanych. Pracownicy najczęściej zatrudniani są na umowy o pracę i funkcjonują w nowoczesnym reżimie technologicznym. Produkcja leków i wyrobów farmaceutycznych osiągnęła w 2013 r. wartość ponad 14 mld zł. Gdyby zastąpić ją importem, wpływy do budżetu państwa zmalałyby o około 1,2 mld zł, nie licząc środków odprowadzanych do systemu ubezpieczeń społecznych, po doliczeniu których kwota ta osiągnęłaby bez mała 2,4 mld zł. Wypracowana w 2013 r. nadwyżka obrotów handlu zagranicznego byłaby prawie o połowę mniejsza. Spadek zatrudnienia w tym przypadku odczuwalny byłby bardzo boleśnie, ponieważ wiele zakładów produkcyjnych ulokowanych jest poza wielkimi aglomeracjami, gdzie stopa bezrobocia jest wyższa. Sektor farmaceutyczny a budżet państwa źródło: Laboratorium Gospodarki Cyfrowej Uniwersytetu Warszawskiego DELab 3
4 Eksport krajowych leków Wśród krajów Unii Europejskiej Polska znajduje się w środkowej stawce eksporterów leków i wyrobów farmaceutycznych z wartością wywozu na poziomie 2,7 mld euro, co stanowi 1% udziału w całym eksporcie UE-28. Eksport sektora farmaceutycznego w wybranych krajach Unii Europejskiej, mld euro źródło: Laboratorium Gospodarki Cyfrowej Uniwersytetu Warszawskiego DELab W 2014 r. w całej Unii Europejskiej eksport sektora farmaceutycznego najszybciej wzrastał w krajach Europy Środkowej i Wschodniej: w Czechach (41%), na Litwie (34%), na Słowacji (24%), w Bułgarii oraz w Holandii (22%) i Portugalii (20%). W tym roku wzrost polskiego eksportu w tym sektorze wyniósł 14% i był to siódmy wynik w rankingu krajów UE. W całym badanym okresie ( ) wartość polskiego eksportu produktów farmaceutycznych zazwyczaj rosła, ze średnią stopą przyrostu w wysokości 27%. Import wyrobów farmaceutycznych kształtuje się w ostatnich latach na poziomie 4,1-4,4 mld euro. Dzięki rosnącemu eksportowi, ogranicza się deficyt handlowy, którego wartość zmniejszyła się do niecałych 2 mld euro. Mimo rosnącego eksportu utrzymujący się wysoki import (m.in. leków innowacyjnych chronionych patentami) powoduje, że Polska znajduje się, obok Portugalii i Hiszpanii, wśród najbardziej uzależnionych od importu państw UE-28. W regionie Europy Środkowej i Wschodniej najbardziej konkurencyjne w eksporcie są Węgry i Słowenia, notujące w 2014 r. nadwyżkę handlową w wysokości około 1 mld euro. Inkubator innowacyjności Firmy farmaceutyczne działające w Polsce są najbardziej aktywne w zakresie wprowadzania innowacji wynika z najnowszego raportu GUS. Choć krajowy przemysł farmaceutyczny wytwarza leki generyczne, jest jedną z głównych branż dostarczających innowacji polskiej gospodarce. W latach aktywność innowacyjną wykazało zaledwie 18,6% przedsiębiorstw przemysłowych. Prawie połowa z nich to firmy farmaceutyczne. Nieco mniej, bo 39 proc. dotyczyło przedsiębiorstw produkujących chemikalia i wyroby chemiczne. Największy udział wśród przedsiębiorstw, które wprowadziły innowacje produktowe lub procesowe- miały te produkujące substancje farmaceutyczne, leki oraz pozostałe wyroby farmaceutyczne. W branży farmaceutycznej wyróżnia się dwa zasadnicze rodzaje innowacji. Pierwsze to innowacje rewolucyjne i radykalne, polegające na opracowaniu nowych związków chemicznych/ białek lub też nowego sposobu leczenia określonej jednostki chorobowej. Drugi rodzaj to innowacje inkrementalne udoskonalające, ewolucyjne, adaptacyjne, które zmierzają do udoskonalenia dostępnych terapii i dostosowania ich do potrzeb pacjenta. Udoskonalenie to może polegać m.in. na ulepszeniu procesów produkcyjnych (obniżeniu kosztów wytwarzania, zwiększeniu poziomu sterylności produkcji); opracowaniu nowych metod syntezy dostępnych substancji; ograniczeniu zakresu działań niepożądanych; projektowaniu nowych form aplikacyjnych dostępnych produktów ukierunkowanych na zwiększenie komfortu pacjenta itp. Innowacje inkrementalne dotyczyć mogą zarówno produktów oryginalnych jak i generycznych i bionastępczych. Krajowe firmy prowadzą prace badawcze nad ulepszaniem obecnie dostępnych produktów leczniczych m.in. pod kątem zwiększenia bezpieczeństwa i efektywności ich stosowania, czy też ograniczenia skutków ubocznych, a także w celu zwiększenia dostępu pacjenta do nowoczesnych terapii oraz ułatwienia chorym stosowania się do zaleceń lekarza. Wprowadzają też nowoczesne formulacje, np. z zastosowaniem wypełniaczy przyspieszających rozpuszczanie substancji czynnej lub maskujących smak, nowe formy podania, np. tabletki do żucia, przypoliczkowe, przezskórne, o przedłużonym uwalnianiu oraz produkty combo będące kombinacją substancji leczniczych. Ponadto prowadzą prace nad mechanizmami kontrolowanego uwalniania substancji czynnej, które pozwalałyby na osiągnięcie długotrwałego działania leku przy zmniejszonej częstotliwości przyjmowania kolejnych dawek. Poszukiwane są też nowe wskazania dla istniejących leków. Działające w Polsce przedsiębiorstwa wdrażają też ulepszone procesy produkcji, własne, opatentowane metody syntezy, często bezpieczniejsze dla środowiska. Leki bionastępcze Dynamiczny rozwój sektora leków biologicznych, który otworzył przez medycyną nowe perspektywy, dotyczy również naszego kraju. W Polsce działa kilka dojrzałych biznesów biotechnologicznych jak Mabion, Polpharma Biologics, które konsekwentnie rozwijają leki biologiczne i tworzą światową sieć dystrybucji i współpracy. Wprowadzenie na rynek bionastępczego leku biologicznego wymaga badań klinicznych, dlatego jest droższe i bardziej ryzykowne. Przeciętny czas opracowania takiego farmaceutyku to około 8 lat, a koszt badań klinicznych około 50 mln Euro. 4
5 Leki bionastępcze rejestrowane są w procedurze centralnej i pozwolenie na ich wprowadzenie wydaje Komisja Europejska. Producent w badaniach klinicznych musi udowodnić, że jego produkt ma taką samą skuteczność i jest tak samo bezpieczny, jak lek referencyjny. Rejestrator przy ocenie produktu w ogóle nie bierze pod uwagę ceny. Polscy pacjenci liczą, że leki bionastępcze zwiększą dostępność do terapii biologicznych, bo są nawet o 30 % tańsze. Rozwój tego sektora w kraju wymaga stabilnej polityki przemysłowej i lekowej państwa. Udział krajowych leków generycznych w kwocie refundacji (PLN) Zapotrzebowanie na leki będzie rosło Ze względu na starzenie się społeczeństwa udział osób powyżej 60 roku życia wzrośnie w latach z nieco ponad 20 proc. do 28 proc. W tym samym czasie odsetek osób powyżej 65 roku życia zwiększy się z 14 do ponad 22 proc., a osoby powyżej 75 roku życia, które stanowią obecnie 6,6 proc. ludności Polski, stanowić będą 10,6 proc. Oznacza to wzrost zapotrzebowania na leki. Przeciętna wydana i szacowana roczna kwota wydatków na leki Rx na osobę w określonym wieku (PLN) Przeciętne wydatki na leki rosną we wszystkich grupach wiekowych, przy czym najwyższy wzrost (+23%) dotyczy grupy osób w wieku 50 lat i starszych Przeciętna roczna kwota wydatków na preparaty Rx na osobę w danym wieku (PLN) źródło: Sequence Według szacunków Sequence, firmy badającej rynek leków, w okresie zapotrzebowanie na leki RX tylko w samych aptekach wzrośnie o 29 proc. ilościowo. Najwyższy wzrost nastąpi w przypadku chorób, których częstość występowania rośnie wraz wiekiem: choroba Alzheimera, osteoporoza, nadciśnienie, zaburzenia lipidowe, cukrzyca. Rozwiązaniem tego problemu powinna być produkcja leków na rynku lokalnym. źródło: Sequence Branża generuje też dla budżetu państwa równowartość kwoty, którą NFZ przeznacza na refundację produkowanych przez ten sektor leków. Oznacza to, że pieniądze, które NFZ płaci krajowym firmom wracają do budżetu państwa z nawiązką. Co więcej, średnia cena opakowania uzyskiwana przez krajowych producentów obniżyła się w ciągu ostatnich trzech lat bardziej niż średnia cena wszystkich leków refundowanych. Z jednej strony oznacza to oszczędności płatnika publicznego, z drugiej jednak znaczne zmniejszenie rentowności krajowej produkcji leków, co w przypadku kontynuacji takiego trendu może skutkować zahamowaniem jej rozwoju i utratą ważnej pozycji na rynku krajowym. Trzeba też pamiętać, że rodzimi wytwórcy utrzymują pro dukcję kilkudziesięciu nierentownych produktów, których nikt inny nie chce wytwarzać i nie mają one odpowiedników refundowanych. Wśród nich są leki niezbędne dla ratowania życia i zdrowia (adrenalina, rifampicyna, propafenon, wy brane kortykosteroidy). Wydatki refundacyjne a wpływy do budżetu Znaczenie dla budżetu NFZ Leki produkowane w Polsce mają podstawowe znaczenie dla zapewnienia dostępności farmakoterapii milionom obywateli. Pokrywają niemal połowę zapotrzebowania na podstawowe terapie, a ich średnia cena jest niższa od średniej ceny produktów importowanych, dzięki czemu dopłaty pacjentów oraz wydatki NFZ na refundację tych leków są przeciętnie niższe w porównaniu do produktów importowanych. Roczne wydatki na refundację apteczną i szpitalną leków produkcji krajowej Roczne wpływy do budżetu państwa generowane przez krajowy przemysł farmaceutyczny Pełna treść raportu DELab: Makroekonomiczne aspekty znaczenia sektora farmaceutycznego dla polskiej gospodarki na stronie: producencilekow.pl/images/publikacje/e-raport-delabuw-farmacja.pdf 5
6 Dlaczego potrzebna jest nam Strategia rozwoju krajowego przemysłu farmaceutycznego? Strategia rozwoju krajowego przemysłu farmaceutycznego do 2030 r. powinna stać się dokumentem rządowym wyznaczającym kierunki rozwoju tego sektora w Polsce w nadchodzących kilkunastu latach. Przedstawia ona pożądany i możliwy do realizacji scenariusz rozwoju, uwzględniający wykorzystanie silnych stron krajowych firm farmaceutycznych oraz wskazuje czynniki ryzyka i bariery rozwojowe. Wczesna identyfikacja tych zagrożeń pozwoli na ich usunięcie lub ograniczenie negatywnego wpływu. Wobec globalnej konkurencji i postępującej liberalizacji rynku wiele krajów Unii Europejskiej kieruje się tzw. patriotyzmem gospodarczym i wprowadza rozwiązania, których celem jest wspieranie rodzimych przedsiębiorców. Wsparcie to nie łamie zasad swobodnej konkurencji na rynku unijnym, ale koncentruje się na stworzeniu przyjaznego otoczenia administracyjno- prawnego dla rozwoju strategicznych gałęzi przemysłu. Polska posiada wieloletnią tradycję w produkcji leków i może stać się w tej dziedzinie jednym z europejskich liderów. Krajowy przemysł farmaceutyczny ma dla Polski stra- 6 tegiczne znaczenie, gwarantuje bowiem ciągłość dostaw i stałą dostępność leków dla pacjentów, w umiarkowanych cenach. Warunkiem dalszego funkcjonowania i rozwoju przemysłu farmaceutycznego w Polsce jest spójna i wielopłaszczyznowa polityka rządu wypracowana w dialogu z przedsiębiorcami. Przemysł ten podlega silnym regulacjom, zarówno krajowym, jak i europejskim, które wpływają na funkcjonowanie branży i możliwości inwestycji. Szczególnie istotne jest, by instytucje podejmujące decyzje o kluczowym znaczeniu dla branży Ministerstwo Zdrowia i jego organy, a także Ministerstwa Gospodarki, Nauki, Finansów i Spraw Zagranicznych posługiwały się wspólnym kompasem i były otwarte na debatę z przemysłem. Bez spójnej polityki przedsiębiorstwa nie będą mogły się rozwijać i utracą swoją konkurencyjność. To doprowadzi do uzależnienia zaopatrzenia polskiego rynku w leki od dostaw zewnętrznych, a w konsekwencji do wzrostu kosztów terapii oraz wydatków ponoszonych przez pacjentów i NFZ. Potencjał naszego przemysłu jest duży, ale nie w pełni wykorzystany. Szansą dla Polski jest skoncentrowanie środków na rozwoju kilku strategicznych branż, które dzięki swojej innowacyjności, będą w stanie wygrać z międzynarodową konkurencją. Ogromnym impulsem rozwojowym będą fundusze unijne w ramach nowej perspektywww.producencilekow.pl
7 wy budżetowej UE na lata Nowe możliwości stwarza również partnerstwo publiczno-prywatne. Polski przemysł farmaceutyczny może konkurować z zagranicznymi koncernami w zakresie innowacji technologicznych lub produktowych, np. dostarczając nowoczesne, przyjazne dla pacjenta formy leków. Przyczynia się do rozwoju polskiej nauki i komercjalizacji badań. Wpływa na wzrost eksportu i zmniejszenie niekorzystnego bilansu handlowego. Do inwestycji w rozwój potrzebne są jednak nakłady. Ciągłe obniżanie cen krajowych leków odtwórczych pogarsza nasze zdolności inwestycyjne, zwłaszcza w obszarze leków biotechnologicznych, które są przyszłością farmacji. Zmniejszenie zyskowności polskich firm farmaceutycznych sprawia, że mają one problemy z uzyskaniem kredytów na wieloletnie inwestycje rozwojowe. A w tej branży są one szczególnie czasochłonne i obarczone wysokim ryzykiem. Biorąc pod uwagę znaczenie społeczne i gospodarcze tego przemysłu, konieczne jest wdrożenie strategii rozwoju branży farmaceutycznej we współpracy z krajowymi wytwórcami leków. Przyniesie to pozytywne efekty dla polskiej gospodarki i polskich pacjentów nie tylko w chwili obecnej, ale i w perspektywie następnych lat. Jerzy Starak przewodniczący Rady Nadzorczej PZPPF Cele strategiczne zawarte w Strategii Cel 1 Umocnienie pozycji europejskiego lidera w produkcji leków generycznych - Rozwój i wzmacnianie pozycji krajowych firm farmaceutycznych Prace nad nowymi lekami generycznymi i ich postaciami Wzmacnianie własnego potencjału kapitałowego Zacieśnianie współpracy między funkcjonującymi na rynku podmiotami Zwiększanie rangi przemysłu farmaceutycznego w polskiej gospodarce Cel 2 Podnoszenie poziomu innowacyjności krajowego przemysłu farmaceutycznego Poprawa współpracy przemysłu ze sferą nauki Zwiększenie stopnia aplikacyjności kształcenia studentów Rozwój produkcji leków biotechnologicznych Wprowadzenie fiskalnych instrumentów wspierania innowacyjności Współfinansowanie projektów innowacyjnych ze środków publicznych oraz UE Opracowanie własnych leków innowacyjnych Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową wspólnie z branżą przygotował Strategię Rozwoju Krajowego Przemysłu farmaceutycznego do 2030 r. Polska ma wieloletnią tradycję w produkcji leków i szansę, by stać się w tej dziedzinie jednym z liderów w Europie. Krajowy przemysł farmaceutyczny pełni strategiczną rolę, bo utrzymanie produkcji w kraju, w którym lek jest konsumowany to gwarancja ciągłości dostaw leków, dodatkowo w umiarkowanych cenach. Jednak warunkiem dalszego funkcjonowania i rozwoju przemysłu farmaceutycznego w Polsce jest spójna, wielopłaszczyznowa i perspektywiczna polityka rządu wypracowana w dialogu z przedsiębiorcami. Dlatego program określający cele i kierunki rozwoju branży, powinien stać się dokumentem rządowym. Cel 3 Stworzenie spójnej i stabilnej polityki lekowej na poziomie krajowym Powołanie stałego zespołu złożonego z przedstawicieli sektora i publicznych instytucji wpływających na funkcjonowanie branży Opracowanie Polityki lekowej w postaci oficjalnego dokumentu rządowego z uwzględnieniem roli krajowego przemysłu Cel 4 Zmniejszanie ujemnego salda w handlu zagranicznym lekami Zwiększanie udziału leków wyprodukowanych w Polsce na rynku polskim Zwiększanie eksportu Dokument dostępny na stronie: 7
8 Analiza symulacyjna długookresowych skutków polityki refundacyjnej w Polsce Ekonomiści ostrzegają, że dalsze administracyjne obniżki cen krajowych leków refundowanych mogą prowadzić do szybkiego załamania krajowego przemysłu farmaceutycznego. Firmy mogą przenieść nakłady inwestycyjne na produkcję farmaceutyków nieobjętych refundacją. Sytuacja ta spowoduje kryzys na rynku leków refundowanych, co doprowadzi - wcześniej czy później - do rewizji polityki rządowej. W raporcie pt. Analiza symulacyjna długookresowych skutków polityki refundacyjnej w Polsce ekonomiści z zespołu DELab Uniwersytet Warszawski oszacowali wpływ decyzji refundacyjno - cenowych resortu zdrowia na wysokość nakładów inwestycyjnych krajowych firm farmaceutycznych. Swoje prognozy przygotowali w dwóch scenariuszach. Pierwszy bierze pod uwagę spadek cen krajowych leków, który nastąpił po wejściu w życie ustawy refundacyjnej i zakłada, że dalszej presji na ich obniżki nie będzie. Drugi jest prognozą ostrzegawczą, która mówi, co może się stać w przypadku dalszej redukcji cen. Mogłoby to doprowadzić do upadku nowoczesnego i perspektywicznego sektora farmaceutycznego w Polsce, a na to żaden rząd nie może sobie pozwolić. Opracowanie obejmuje lata Konsekwencją obniżek cen leków refundowanych są straty w przychodach i zyskach firm farmaceutycznych, a to z kolei wpływa na ograniczenie inwestycji, także w badania i rozwój. Zmniejszenie nakładów Obniżki cen leków wprowadzone ustawą refundacyjną spowodowały spadek poziomu inwestycji linia trendu wg inwestycje w sektorze, w mln zł Źródło: DElab - obliczenia własne na podstawie danych GUS. Dane dla firm krajowych o zatrudnieniu powyżej 49 osób inwestycyjnych nie wynika jedynie z mniejszych możliwości ich finansowania, ale także z przewidywanego spadku rentowności. Skutkiem redukcji inwestycji może być osłabienie konkurencyjności krajowego sektora farmaceutycznego i zmniejszenie produkcji, a to prowadzi z kolei do spadku eksportu i pogorszenia się pozycji na rynku krajowym wobec importerów. Wpływ redukcji cen na nakłady inwestycyjne Straty, które krajowy przemysł farmaceutyczny poniósł w latach na skutek obniżki cen leków obecnych na wykazach refundacyjnych przed wejściem w życie ustawy refundacyjnej, DELab UW porównał z wartością nakładów inwestycyjnych. Okazało się, że załamanie tendencji 8
9 wzrostowej inwestycji jest znacznie silniejsze, niż wynikałoby to wyłącznie z kwot utraty zysku. Rodzi to pytanie, dlaczego krajowi producenci przestali inwestować? Ekonomiści z DELab UW podkreślają, że - choć mechanizm ograniczania nakładów inwestycyjnych jest złożony - to z pewnością można powiedzieć, iż utrata zysku, a więc obniżenie rentowności spowodowały ograniczenie skłonności do inwestowania oraz możliwości zaciągnięcia kredytu. Zdecydowana obniżka cen leków refundowanych poskutkowała rewizją oczekiwań względem rentowności sektora, co wpłynęło na plany inwestycyjne. Konsekwencje spadku inwestycji w okresie od 2012 r. do 2014 r. stanowiącego 140% strat w zysku odczuwalne będą w następnych latach. Skutki ograniczenia inwestycji dla wartości importu i eksportu Redukcja nakładów inwestycyjnych spowoduje z opóźnieniem osłabienie konkurencyjności, które doprowadzi do spadku eksportu i wzrostu importochłonności. Efekt ten pojawiać się będzie stopniowo przez dziesięć lat po 10% począwszy od następnego roku. Zgodnie z wyliczeniami DELab UW, wzrost lub spadek inwestycji o 1% spowoduje odpowiednio wzrost lub spadek eksportu o 0,12% oraz importochłonności o 0,011%. Te szacunki oparto o założenie, że dalszego spadku cen leków nie będzie. Wtedy straty sektora nie będą rosły, ale nie zostaną też zrekompensowane. Można założyć, że producenci widząc, że polityka cenowa z lat nie będzie zaostrzana, z większym optymizmem oszacują rozwój rynku i wyraźnie zwiększą inwestycje, chcąc nadrobić zaległości z poprzednich lat. Wówczas w 2016 r. nastąpi wyraźne odbicie, ale mimo tego, poziom nakładów inwestycyjnych nie wróci na linię trendu, lecz ukształtuje się na poziomie niższym o połowę straty z 2014 r. (mniej więcej połowa zysku jest inwestowana). Eksport będzie więc niższy niż byłby bez obniżek cen z lat , np. w 2022 r. spadnie o 3,2%, a w 2030 r. o 2%. Ekonomiści wyjaśniają, że choć efekt spadku eksportu będzie wygasał, poniesione z tego tytułu straty będą nie do odrobienia. 9
10 Konsekwencje zmian w imporcie i eksporcie dla PKB, zatrudnienia i dochodów budżetu Niższy eksport i wyższa importochłonność bezpośrednio przeniosą się na poziom PKB, zatrudnienie i wpływy do budżetu państwa. W przypadku PKB spadek ten sięgnie prawie 170 mln zł w 2022 r., a jeśli doliczy się efekt pośredni, obejmujący dostawców związanych z przemysłem farmaceutycznym, przekroczy 400 mln zł. Razem z efektem dochodowym sięgnie nawet 600 mln zł. Scenariusz alternatywny kontynuacja obniżek cen leków refundowanych Ekonomiści z DELab UW przygotowali również prognozę ostrzegawczą. Nie należy zakładać, że zostanie ona zrealizowana, bo producenci leków będą poszukiwać sposobów na uniknięcie narastających strat. Warto jednak mieć świadomość, jakie następstwa ekonomiczne może mieć polityka cenowa resortu zdrowia. W scenariuszu alternatywnym w przypadku kontynuacji obniżki cen w skali prowadzącej do pogłębiania się strat w tempie z lat , długookresowe projekcje wyraźnie wskazują na stosunkowo szybkie załamanie się sektora farmaceutycznego w Polsce. Przy założeniu, że straty rosłyby w dotychczasowym tempie, w 2030 r. wyniosłyby 1,65 mld zł. Wówczas nakłady inwestycyjne szybko spadałyby poniżej zera. Najprostszą reakcją sektora byłoby wycofywanie się z systemu refundacyjnego. Nakłady inwestycje nakierowane zostałyby w większym stopniu na produkcję leków nie objętych refundacją i produkcję eksportową. Sektor przetrwałby, ale jego rozwój z cała pewnością zostałby mocno spowolniony, co mogłoby oznaczać sprowadzenie go do roli podwykonawczej, polegającej w dużym stopniu na świadczeniu usług produkcyjnych dla koncernów światowych. Sytuacja ta spowodowałaby nieuchronny kryzys na rynku leków refundowanych, co doprowadziłoby wcześniej czy później do rewizji polityki rządowej choćby, dlatego, że żaden rząd nie może sobie pozwolić na doprowadzenie do upadku nowoczesnego i perspektywicznego sektora. Projekcje makroekonomiczne wskazują, że dalsze administracyjne obniżanie cen leków refundowanych w dotychczasowym tempie grozi załamaniem krajowego przemysłu farmaceutycznego Roczne wydatki na refundację apteczną i szpitalną leków produkcji krajowej Roczne wpływy do budżetu państwa generowane przez krajowy przemysł farmaceutyczny Pełna treść raportu DELab: Długookresowy wpływ zmian cen leków refundowanych na konkurencyjność sektora farmaceutycznego - analiza symulacyjna na stronie: producencilekow.pl/images/publikacje/ %20delab%20farmacja%202.pdf 10
11 Europa potrzebuje polityki przemysłowej Obecnie bardziej niż kiedykolwiek Europa potrzebuje przemysłu donosi komunikat Komisji Europejskiej. Przedsiębiorcy natomiast oczekują polityki przemysłowej od Europy. Dlatego EGA zrzeszające europejskich producentów leków generycznych i biopodobnych, którego PZPPF jest członkiem, opracowało listę najważniejszych zagadnień, których realizacja pozwalałaby na efektywne konkurowanie z producentami leków m. in. z Azji, USA i Kanady. Koszty produkcji leków rosną, między innymi z powodu nowych unijnych regulacji. Grozi to ograniczeniem możliwości rozwojowych przedsiębiorstw farmaceutycznych, a co za tym idzie osłabieniem ich pozycji konkurencyjnej na rynku światowym. Rozwiązanie tego problemu wymaga współdziałania rządów krajów, które posiadają przemysł farmaceutyczny. Konkurencja spoza Europy nie śpi W wielu krajach pozaeuropejskich coraz częściej stosowane są protekcjonistyczne praktyki mające na celu ochronę rodzimych producentów leków generycznych i produktów bionastępczych. Konkurencja na tych rynkach staje się dla wytwórców z Unii Europejskiej niemożliwa, czego konsekwencją są spadek produkcji i zatrudnienia w Europie. Najczęściej stosowane narzędzia ochrony rynków przez władze tych krajów to dyskryminacja producentów zagranicznych w przetargach publicznych, zachęty do stosowania leków krajowych, nakładanie na produkty farmaceutyczne produkowane w UE opłat i podatków pośrednich, pomimo zwolnień w UE z cła zarówno surowców, jak i gotowych produktów pochodzących od tych samych partnerów handlowych; wykorzystywanie środków pozataryfowych takich, jak bariery regulacyjne, procedury celne, wzmożone kontrole graniczne, bariery dla inwestycji zagranicznych, przepisy o konkurencyjności, przepisy o prawie własności intelektualnej. Dążenie do znoszenia taryfowych i pozataryfowych barier handlowych musi stać się wspólnym przedsięwzięciem Komisji Europejskiej, rządów narodowych oraz przedstawicieli dyplomatycznych w państwach będących partnerami handlowymi. Komisja powinna korzystać z istniejących w porozumieniach o wolnym handlu narzędzi wymuszających znoszenie barier, a także zawierać nowe porozumienia z najbardziej dynamicznymi gospodarkami oraz tymi, gdzie poziom protekcjonizmu jest wysoki. Włączenie w ten proces polskich przedstawicieli działających przy organach europejskich byłoby wsparciem dla polskiego eksportu i wzrostu produkcji. Zbyt restrykcyjne prawo obniża europejską konkurencyjność Istniejąca w prawie unijnym tzw. klauzula Bolara pozwala producentom leków generycznych na prace badawcze i rejestrację generyków i leków bionastępczych jeszcze podczas trwania ochrony patentowej produktów referencyjnych. Przy czym wprowadzenie ich na rynek może nastąpić dopiero po wygaśnięciu tej ochrony. Niestety, zgodnie z europejskim prawem, zabroniona jest też produkcja na rynki w krajach, gdzie ochrona patentowa nie obowiązuje. W związku z tym ograniczeniem wiele europejskich przedsiębiorstw farmaceutycznych zleca produkcję leków swoim partnerom spoza terytorium UE, przenosi zakłady poza Unię, bądź w ogóle nie podejmuje produkcji na rynki tych krajów. Korzystają na tym koncerny farmaceutyczne spoza Unii, gdzie takie restrykcyjne prawo nie obowiązuje. Przyjęcie nowej regulacji dotyczącej tzw. zaawansowanej produkcji, która znosiłaby zakaz produkcji leków generycznych i bionastępczych chronionych patentami w UE na rynki krajów, 11
12 gdzie ochrona taka nie istnieje, poprawiłoby pozycję konkurencyjną przedsiębiorstw unijnych względem wytwórców z krajów trzecich. Według szacunków EGA, w skali całej Unii Europejskiej postulowana zmiana prawa pozwoliłaby na powstanie około kilkadziesiąt tysięcy nowych miejsc pracy w państwach członkowskich, spośród których istotna część przypadłaby na Polskę, jako znaczącego producenta leków generycznych. EGA postuluje też, aby w nowej regulacji zezwolić na wytwarzanie i magazynowanie leków generycznych i bionastępczych będących odpowiednikami produktów, których okres objęcia dodatkową ochroną zbliża się do końca. Możliwe byłoby wówczas natychmiastowe wprowadzenie ich na rynek zaraz po wygaśnięciu tej ochrony, co przyniosłoby wymierne oszczędności dla pacjentów i publicznych płatników. Nie tylko cena ważnym elementem oceny leków generycznych Zważywszy, że KE przyjęła strategię reindustrializacji Europy, a produkcja przemysłowa stała się oficjalnie unijną metodą na kryzys, cena produkowanych przez europejskie firmy generyków nie może być jedynym kryterium ich oceny przy wprowadzeniu na listy refundacyjne. Raport IMS Rola leków generycznych w zapewnieniu trwałości systemów opieki zdrowotnej w Europie sugeruje, że należy brać pod uwagę również politykę przemysłową, ponieważ przemysł generyczny jest istotnym sektorem europejskiej gospodarki, a także strategiczną branżą w niektórych krajach UE. Kolejnymi ważnymi aspektami są stabilność dostaw i zabezpieczenie przed brakiem leków, którym rozwinięty przemysł, np. taki, jak w Polsce, jest w stanie zapobiegać. Znaczącą sprawą jest też zaufanie pacjentów, lekarzy i farmaceutów do leków produkowanych przez europejskich wytwórców. Zdaniem autorów raportu, Europa potrzebuje polityki przemysłowej, która łączyć będzie w sobie podejście horyzontalne dotyczące wszystkich przedsiębiorców na rynku wewnętrznym, jak i sektorowe uwzględniające specyficzne uwarunkowania niektórych branż w poszczególnych krajach członkowskich. Dlatego Polska powinna w ramach polityki przemysłowej koncentrować się na rozwoju kilku strategicznych branż, w tym farmacji, które będą w stanie wygrać z międzynarodową konkurencją. Postulaty European Generic Medicines Association (EGA) 1. Ułatwienie dostępu do rynków pozaeuropejskich oraz wzrost produkcji i zatrudnienia w Europie: a) przyjęcie unijnych regulacji dot. zaawansowanej produkcji leków generycznych i bionastępczych na eksport; b) zagwarantowanie szybszego dostępu do rynków krajów pozaeuropejskich poprzez: - wprowadzenie szybkiej ścieżki rejestracyjnej w krajach pozaeuropejskich dla generyków i leków bionastępczych, - likwidację taryfowych i pozataryfowych barier ograniczających dostęp do rynków krajów pozaeuropejskich, - terytorialne rozszerzenie wzajemnego uznawania inspekcji farmaceutycznej i harmonizacja standardów jakości, - ustanowienie jednolitego programu rozwoju leków generycznych między UE i USA, - ustanowienie struktur regulacyjnych dla światowego rozwoju leków bionastępczych. 2. Poprawa dostępności leków generycznych i bionastępczych na rynku wewnętrznym UE: a) ustanowienie systemów ustalania cen leków generycznych i bionastępczych gwarantujących producentom zwrot kosztów, co zapewniłoby im konkurencyjność; b) przyspieszenie rynkowego dostępu do leków generycznych i bionastępczych poprzez wdrożenie w kraju zmienionej dyrektywy 89/105/ EWG, dotyczącej przejrzystości środków regulujących ustalanie cen; c) zapewnienie lekarzom i pacjentom lepszej informacji na temat leków generycznych i bionastępczych. 3. Lepsze stanowienie prawa w celu uniknięcia nieuzasadnionych obciążeń dla przemysłu poprzez: a) szerokie wykorzystanie oceny skutków regulacji (OSR) w procesie stanowienia prawa; b) badanie wpływu na konkurencyjność nowych aktów prawnych na poziomie unijnym i krajowym, c) p r z e g l ą d o b o w i ą z u j ą c e g o p r a w o d a w - stwa pod kątem jego przystawalności do sytuacji gospodarczej. Więcej informacji na stronie: wydawca: Polski Związek Pracodawców Przemysłu Farmaceutycznego, ul. Wiśniowa 40B/4, Warszawa, tel , , fax biuro@pzppf.com.pl, skład i druk: 12
Krajowy przemysł farmaceutyczny a bezpieczeństwo lekowe i wpływ na gospodarkę.
Krajowy przemysł farmaceutyczny a bezpieczeństwo lekowe i wpływ na gospodarkę. Jakie korzyści przynosi nam krajowy przemysł farmaceutyczny? 1. Zapewnia bezpieczeństwo lekowe Polaków. Co drugi lek na rynku
Bardziej szczegółowoPolityka przemysłowa jako element polityki lekowej. Krajowy przemysł farmaceutyczny w Planie Morawieckiego
Polityka przemysłowa jako element polityki lekowej. Krajowy przemysł farmaceutyczny w Planie Morawieckiego Krzysztof Kopeć, Polski Związek Pracodawców Przemysłu Farmaceutycznego 3. Zadaniem Zespołu jest
Bardziej szczegółowoMISJA HASCO-LEK. " Produkowanie leków najwyższej jakości, skutecznie zaspokajających potrzeby zdrowotne pacjentów "
MISJA HASCO-LEK " Produkowanie leków najwyższej jakości, skutecznie zaspokajających potrzeby zdrowotne pacjentów " Rynek farmaceutyczny - dzień dzisiejszy i obserwowane kierunki zmian Michał Byliniak PPF
Bardziej szczegółowoNowa ustawa refundacyjna.
Nowa ustawa refundacyjna. Co nowego dla pacjenta onkologicznego? Forum Organizacji Pacjentów Onkologicznych - Warszawa, 26 kwietnia 2012 Magdalena Kręczkowska, Fundacja Onkologiczna DUM SPIRO-SPERO USTAWA
Bardziej szczegółowoWyniki ankiety Polityka lekowa
Wyniki ankiety Polityka lekowa Innowacyjna, dostępna, transparentna Ankieta przygotowana przez Izbę Gospodarczą FARMACJA POLSKA i Instytut Innowacji i Odpowiedzialnego Rozwoju INNOWO miała na celu zbadanie
Bardziej szczegółowoLEGISLACJA A DOSTĘP DO NOWOCZESNYCH TERAPII
LEGISLACJA A DOSTĘP DO NOWOCZESNYCH TERAPII INFARMA, Katarzyna Połujan Prawo i finanse 2015 Warszawa 08.12.2014 PLANOWANE KIERUNKI DZIAŁAŃ RESORTU ZDROWIA W ZAKRESIE BEZPIECZEŃSTWA ZDROWOTNEGO OBYWATELI
Bardziej szczegółowoAnaliza symulacyjna. Krajowy przemysł farmaceutyczny
Polski Związek Pracodawców Przemysłu Farmaceutycznego wrzesień 201553 Analiza symulacyjna długookresowych skutków polityki refundacyjnej w Polsce Ekonomiści ostrzegają, że dalsze obniżki cen krajowych
Bardziej szczegółowoKIERUNKI 2015 SEKTOR FARMACEUTYCZNY I MEDTECH
KIERUNKI 2015 SEKTOR FARMACEUTYCZNY I MEDTECH Bezpośredni, pośredni i dochodowy wpływ sektora FAR-MED na gospodarkę (2013) Chociaż sektor FAR-MED jest kluczowy z punktu widzenia zaopatrzenia społeczeństwa
Bardziej szczegółowoJerzy Majchrzak Dyrektor Departamentu Innowacji i Przemysłu
Jerzy Majchrzak Dyrektor Departamentu Innowacji i Przemysłu AUTOEVENT 2014 2 PRZEMYSŁ MOTORYZACYJNY Jeden z największych producentów samochodów i komponentów motoryzacyjnych w regionie Europy Środkowo-Wschodniej.
Bardziej szczegółowoStrategia rozwoju krajowego. i rozwoju przemysłu farmaceutycznego. do roku 2030
Polski Związek Pracodawców Przemysłu Farmaceutycznego luty 201449 Strategia rozwoju krajowego przemysłu farmaceutycznego do roku 2030 - przygotowana przez Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową we współpracy
Bardziej szczegółowoAnaliza strategiczna SWOT innowacyjności gospodarki Małopolski. Kraków, 9 marca 2012 r.
Analiza strategiczna SWOT innowacyjności gospodarki Małopolski Kraków, 9 marca 2012 r. Etap diagnostyczny Diagnoza pogłębiona (załącznik do RSI WM 2012-2020) Synteza diagnozy część 2 dokumentu RSI Analiza
Bardziej szczegółowoPrzyszłość refundacji i modeli cenowych gdzie będzie rynek polski za kilka lat? VI POLAND PHARMA COMMERCE FORUM
Przyszłość refundacji i modeli cenowych gdzie będzie rynek polski za kilka lat? VI POLAND PHARMA COMMERCE FORUM Czerwiec 2015 Total spending on health, % GDP Całkowite wydatki na ochronę zdrowia Polska
Bardziej szczegółowoCARS 2020 Plan działania na rzecz konkurencyjnego i zrównoważonego przemysłu motoryzacyjnego w Europie
Dyrekcja Generalna Przedsiębiorstwa i przemysł CARS 2020 Plan działania na rzecz konkurencyjnego i zrównoważonego przemysłu motoryzacyjnego w Europie Maciej Szymanski Zawiercie, 12 czerwca 2013 Przemysł
Bardziej szczegółowoCel prezentacji: Przedstawienie Unii Europejskiej jako instytucji i jej wpływu na gospodarki wewnątrz sojuszu oraz relacji z krajami spoza UE.
Cel prezentacji: Przedstawienie Unii Europejskiej jako instytucji i jej wpływu na gospodarki wewnątrz sojuszu oraz relacji z krajami spoza UE. Plan prezentacji: 1. Ogólne informacje na temat UE i jej gospodarki
Bardziej szczegółowoBranża cukrownicza w Polsce w obliczu zmian w 2017 r.
Marcin Mucha Związek Producentów Cukru w Polsce Konferencja surowcowa "Postęp w uprawie buraków i gospodarce surowcowej", Toruń, 25 czerwca 2015 r. Plan prezentacji 1. Sytuacja w branży UE / świat 2. Branża
Bardziej szczegółowoPB II Dyfuzja innowacji w sieciach przedsiębiorstw, procesy, struktury, formalizacja, uwarunkowania poprawiające zdolność do wprowadzania innowacji
PB II Dyfuzja innowacji w sieciach przedsiębiorstw, procesy, struktury, formalizacja, uwarunkowania poprawiające zdolność do wprowadzania innowacji Arkadiusz Borowiec Instytut Inżynierii Zarządzania Politechnika
Bardziej szczegółowoHandel z Polską 2015-06-15 17:00:08
Handel z Polską 2015-06-15 17:00:08 2 Szwajcaria zajmuje 23. miejsce jako partner handlowy Polski. W handlu między Polską a Szwajcarią utrzymuje się trend zmniejszania różnicy wartości między eksportem
Bardziej szczegółowoRefundacyjny Tryb Rozwojowy podsumowanie raportu IQVIA. RTR planowany mechanizm wsparcia. Poszukiwanie inspiracji w państwach europejskich
Refundacyjny Tryb Rozwojowy podsumowanie raportu IQVIA. RTR planowany mechanizm wsparcia Pierwsze informacje o planowanym Refundacyjnym Trybie Rozwojowym pojawiły się już w 2016 roku, a jego pierwotnym
Bardziej szczegółowow mld USD MOFCOM UNCTAD SAFE Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych MOFCOM, UNCTAD i SAFE.
A. BEZPOŚREDNI 1. Poprzez działalność produkcyjną lub usługową import technologii ze spółki macierzystej i wykorzystywanie jej w procesie produkcyjnym prowadzenie działalności w branżach wysokiej techniki
Bardziej szczegółowoINWESTYCJE ZAGRANICZNE W POLSCE
Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur INWESTYCJE ZAGRANICZNE W POLSCE 2009-2011 XXI Raport Roczny Warszawa, 20 grudnia 2011 r. Program seminarium Koniunkturalne i strukturalne wyzwania dla sektora
Bardziej szczegółowoKongres Świata Przemysłu Farmaceutycznego. Prezentacja Honorowego Gospodarza. 8 października 2013
Kongres Świata Przemysłu Farmaceutycznego Prezentacja Honorowego Gospodarza 8 października 2013 Kluczowe fakty 1 - Jedna z 25 największych firm generycznych na świecie Pozycja rynkowa - Ponad 1 mld $ obrotu
Bardziej szczegółowoWpływ ustawy refundacyjnej na funkcjonowanie dystrybutorów leków. senacka Komisja Gospodarki, 6 listopada 2013
Wpływ ustawy refundacyjnej na funkcjonowanie dystrybutorów leków senacka Komisja Gospodarki, 6 listopada 2013 Rola dystrybutorów hurtowych w systemie ochrony zdrowia Producent/firma farmaceutyczna Dystrybutor
Bardziej szczegółowoMirosław Gronicki MAKROEKONOMICZNE SKUTKI BUDOWY I EKSPLOATACJI ELEKTROWNI JĄDROWEJ W POLSCE W LATACH 2020-2035
Mirosław Gronicki MAKROEKONOMICZNE SKUTKI BUDOWY I EKSPLOATACJI ELEKTROWNI JĄDROWEJ W POLSCE W LATACH 2020-2035 Krynica - Warszawa - Gdynia 5 września 2013 r. Uwagi wstępne 1. W opracowaniu przeanalizowano
Bardziej szczegółowoDochody i wydatki sektora finansów publicznych w województwie podkarpackim
Dochody i wydatki sektora finansów publicznych w województwie podkarpackim Rzeszów, Październik 2013 I. DOCHODY 1 A: Podsektor centralny 1) obecnie województwo przekazuje dochód do sektora finansów publicznych
Bardziej szczegółowoIle waży krajowy przemysł farmaceutyczny
Nr 32 wrzesień 21 POLSKI ZWIĄZEK PRACODAWCÓW PRZEMYSŁU FARMACEUTYCZNEGO www.producencilekow.pl Raport IBnGR Mimo konkurencyjnych cen, udział sprzedaży krajowych leków w polskim rynku farmaceutycznym zmniejsza
Bardziej szczegółowoREGIONALNE ŚRODKI NA WSPIERANIE DZIAŁÓW R&D. Mariusz Frankowski p.o. Dyrektora Mazowieckiej Jednostki Wdrażania Programów Unijnych
REGIONALNE ŚRODKI NA WSPIERANIE DZIAŁÓW R&D Mariusz Frankowski p.o. Dyrektora Mazowieckiej Jednostki Wdrażania Programów Unijnych Jaka jest Rola MJWPU? Wprowadzanie w świat finansowania innowacji na Mazowszu
Bardziej szczegółowoWpływ nowych terapii na budżet NFZ czy stać nas na refundację?
Wpływ nowych terapii na budżet NFZ czy stać nas na refundację? Leszek Stabrawa W A R S Z A W A, 1 1 s i e r p n i a 2 0 1 6 Dostęp do innowacyjnych terapii w Polsce o Jednym z celów ustawy refundacyjnej
Bardziej szczegółowoPrognozy wzrostu dla Polski 2015-06-02 15:58:50
Prognozy wzrostu dla Polski 2015-06-02 15:58:50 2 Bank of America Merrill Lynch podniósł prognozy wzrostu PKB dla Polski - z 3,3 do 3,5 proc. w 2015 r. i z 3,4 do 3,7 proc. w 2016 r. W raporcie o gospodarce
Bardziej szczegółowoPolska branża motoryzacyjna w II połowie 2012 roku bieżąca kondycja i przewidywania na przyszłość
Polska branża motoryzacyjna w II połowie 2012 roku bieżąca kondycja i przewidywania na przyszłość Branża motoryzacyjna to jeden z największych i najszybciej rozwijających się sektorów polskiej gospodarki.
Bardziej szczegółowoWnioski i rekomendacje na przykładzie niewydolności serca
Priorytety zdrowotne w kontekście demograficznego i gospodarczego rozwoju Polski Wnioski i rekomendacje na przykładzie niewydolności serca Streszczenie raportu Długość życia w dobrym zdrowiu obywateli
Bardziej szczegółowoRysunek 1. Miejsce SRT w systemie zintegrowanych strategii rozwoju kraju
STRESZCZENIE STRATEGII ROZWOJU TRANSPORTU Miejsce i rola Strategii Rozwoju Transportu Strategia Rozwoju Transportu (SRT) jest średniookresowym dokumentem planistycznym, który zgodnie z ustawą z dnia 6
Bardziej szczegółowoJesienna prognoza gospodarcza: stopniowe ożywienie, zewnętrzne ryzyko
KOMISJA EUROPEJSKA KOMUNIKAT PRASOWY Bruksela, 5 listopada 2013 r. Jesienna prognoza gospodarcza: stopniowe ożywienie, zewnętrzne ryzyko W ostatnich miesiącach pojawiły się obiecujące oznaki ożywienia
Bardziej szczegółowoUstawa. z dnia.. Art. 1
PROJEKT Ustawa z dnia.. o zmianie ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty Art. 1
Bardziej szczegółowoOBJAŚNIENIA DO WIELOLETNIEJ PROGNOZY FINANSOWEJ GMINY STRZYŻEWICE NA LATA 2013-2018.
OBJAŚNIENIA DO WIELOLETNIEJ PROGNOZY FINANSOWEJ GMINY STRZYŻEWICE NA LATA 2013-2018. Obowiązek opracowania Wieloletniej Prognozy Finansowej w skrócie WPF wynika z art. 230 Ustawy z dnia 27 sierpnia 2009
Bardziej szczegółowoMakrootoczenie firm w Polsce: stan obecny i perspektywy
Makrootoczenie firm w Polsce: stan obecny i perspektywy Prof. dr hab. Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Makrootoczenie: Otoczenie polityczne Otoczenie ekonomiczne Otoczenie społeczne Otoczenie technologiczne
Bardziej szczegółowoZnaczenie sektora farmaceutycznego dla polskiej gospodarki
Znaczenie sektora farmaceutycznego dla polskiej gospodarki Krajowy przemysł farmaceutyczny odgrywając w Polsce kluczową rolę w systemie ochrony zdrowia pełni również bardzo istotne funkcje w gospodarce.
Bardziej szczegółowoWpływ robotyzacji na konkurencyjność polskich przedsiębiorstw. Krzysztof Łapiński. Warszawa, 20 września 2016 r. Świat
Wpływ robotyzacji na konkurencyjność polskich przedsiębiorstw Krzysztof Łapiński Warszawa, 2 września 216 r. Świat Globalna sprzedaż robotów przemysłowych w latach 21 215 (w tys. sztuk) 3 25 2 15 1 5 78
Bardziej szczegółowoWięcej pieniędzy publicznych lepsza ochrona zdrowia?
Więcej pieniędzy publicznych lepsza ochrona zdrowia? Stefan Bogusławski Partner Zarządzający PEX PharmaSequence Sesja Sequence of Healthcare 1 Planowane finansowanie publiczne ochrony zdrowia do 2024 Miliardy
Bardziej szczegółowoRozwój Polski w warunkach stagnacji gospodarczej Unii Europejskiej
Witold Grostal, Dyrektor Biura Strategii Polityki Pieniężnej w NBP Rozwój Polski w warunkach stagnacji gospodarczej Unii Europejskiej VII Konferencja dla Budownictwa / 14 kwietnia 2015 r. 2005Q1 2006Q1
Bardziej szczegółowoProgram Operacyjny Innowacyjna Gospodarka
Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Cel główny: Rozwój polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa Cele szczegółowe: zwiększenie innowacyjności przedsiębiorstw, wzrost konkurencyjności
Bardziej szczegółowoPEX PharmaSequence raport miesięczny - grudzień 2017 Cały rynek apteczny (raport sell-out)
PEX PharmaSequence raport miesięczny - grudzień Cały rynek apteczny (raport sell-out) Narastająco Prognoza na cały rok Listopad Styczeń 2015 Obrót całkowity (w mln PLN) Cały rynek apteczny 1 2 839 3,1%
Bardziej szczegółowoRaport o sytuacji mikro i małych firm w roku 2013. Wrocław, 9 kwietnia 2014
Raport o sytuacji mikro i małych firm w roku 2013 Wrocław, 9 kwietnia 2014 Już po raz czwarty Bank Pekao przedstawia raport o sytuacji mikro i małych firm 7 tysięcy wywiadów z właścicielami firm, Badania
Bardziej szczegółowoZagraniczna polityka handlowa. Tomasz Białowąs msg.umcs.lublin.pl/bialowas.htm bialowas@hektor.umcs.lublin.pl
Zagraniczna polityka handlowa Tomasz Białowąs msg.umcs.lublin.pl/bialowas.htm bialowas@hektor.umcs.lublin.pl Podstawowe definicje Zagraniczna polityka gospodarcza oddziaływanie państwa na stosunki wymiany
Bardziej szczegółowoSprawozdanie nt. planu działań KE w zakresie energii do roku 2050: bezpieczny, konkurencyjny i niskoemisyjny sektor energetyczny
Bruksela, dnia 16 grudnia 2011 r. Sprawozdanie nr 111/2011 Sprawozdanie nt. planu działań KE w zakresie energii do roku 2050: bezpieczny, konkurencyjny i niskoemisyjny sektor energetyczny Bruksela, dnia
Bardziej szczegółowoWydatki Narodowego Funduszu Zdrowia na refundację po wejściu w życie Ustawy o refundacji
Wydatki Narodowego Funduszu Zdrowia na refundację po wejściu w życie Ustawy o refundacji Wykonawca: MAHTA Sp. z o.o. ul. Rejtana 17/5 02-516 Warszawa Tel. 22 542 41 54 E-mail: biuro@mahta.pl Analiza danych
Bardziej szczegółowoINTELIGENTNE TECHNOLOGIE ENERGETYCZNO PALIWOWE (ITE-P)
Partnerstwo reprezentowane przez ENERGA SA Nauka Przemysł w tym sektor MŚP Samorząd 2 RYNEK-PRODUKTY-USŁUGI-TECHNOLOGIE Rynek: ITE-P są niezbędnym elementem dokonującej się już transformacji energetyki.
Bardziej szczegółowoLEKI BIORÓWNOWAŻNE. Jaka jest ich przyszłość. w Polsce i na świecie POLSKI ZWIĄZEK PRACODAWCÓW PRZEMYSŁU FARMACEUTYCZNEGO
LEKI BIORÓWNOWAŻNE Jaka jest ich przyszłość w Polsce i na świecie POLSKI ZWIĄZEK PRACODAWCÓW PRZEMYSŁU FARMACEUTYCZNEGO Czym jest lek biorównoważny? Lek biorównoważny to odpowiednik zarejestrowanego jako
Bardziej szczegółowoStan i prognoza koniunktury gospodarczej
222 df Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową przedstawia dziewięćdziesiąty trzeci kwartalny raport oceniający stan koniunktury gospodarczej w Polsce (IV kwartał 2016 r.) oraz prognozy na lata 2017 2018
Bardziej szczegółowoWydatkowanie czy rozwój
Wydatkowanie czy rozwój priorytety Polityki Spójności 2014-2020 i nowego RPO Województwa Łódzkiego Agnieszka Dawydzik Dyrektor Departamentu Koordynacji Strategii i Polityk Rozwoju Łódź, 27 maja 2015 r.
Bardziej szczegółowoJesienna prognoza gospodarcza na 2014 r.: powolne ożywienie i bardzo niska inflacja
Komisja Europejska - Komunikat prasowy Jesienna prognoza gospodarcza na 2014 r.: powolne ożywienie i bardzo niska inflacja Bruksela, 04 listopad 2014 Zgodnie z prognozą gospodarczą Komisji Europejskiej
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 2008 r. w sprawie kontroli seryjnej wstępnej produktów leczniczych weterynaryjnych
Projekt 30.09.08 r. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 2008 r. w sprawie kontroli seryjnej wstępnej produktów leczniczych weterynaryjnych Na podstawie art. 65 ust. 10 ustawy z dnia 6 września 2001
Bardziej szczegółowoDostęp pacjentów do nowoczesnych świadczeń, a innowacyjne technologie wyrobów medycznych. Anna Janczewska - Radwan
Dostęp pacjentów do nowoczesnych świadczeń, a innowacyjne technologie wyrobów medycznych Anna Janczewska - Radwan W ciągu ostatnich 25 lat dokonał się ogromny postęp w dostępie polskich pacjentów do innowacyjnych
Bardziej szczegółowoMinisterstwo Zdrowia w interesie społecznym powinno zabiegać w UE o wpis leków generycznych na tzw. białą listę
Polski Związek Pracodawców Przemysłu Farmaceutycznego czerwiec 201347 W polskich aptekach nie stwierdzono sfałszowanych leków informuje GIF. Tymczasem Komisja Europejska chce wprowadzić kosztowne zabezpieczenia
Bardziej szczegółowoXeplion (palmitynian paliperydonu) w leczeniu schizofrenii
1 Wykonawca: Raport został wykonany na zlecenie i sfinansowany przez firmę Janssen-Cilag Polska Sp. z o.o. Autorzy nie zgłosili konfliktu interesów. Wersja 2.0 ostatnia aktualizacja dnia 4 sierpnia 2015
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 2 do Programu Rozwoju Innowacji Województwa Lubuskiego (Załącznik do uzupełnienia)
Załącznik nr 2 do Programu Rozwoju Innowacji Województwa Lubuskiego (Załącznik do uzupełnienia) Szczegółowe nakłady na realizację Programu Rozwoju Innowacji województwa lubuskiego. Dokument przedstawia
Bardziej szczegółowoRYNEK LEKÓW W POLSCE W LATACH Autor Dr Andrzej Cylwik Współpraca Barbara Warzybok
RYNEK LEKÓW W POLSCE W LATACH 2004-2007 Autor Dr Andrzej Cylwik Współpraca Barbara Warzybok Polska na tle UE finansowanie kosztów leków w krajach tzw. Nowej Unii występuje problem finansowania kosztów
Bardziej szczegółowoWszyscy zapłacimy za politykę klimatyczną
Wszyscy zapłacimy za politykę klimatyczną Autor: Stanisław Tokarski, Jerzy Janikowski ( Polska Energia - nr 5/2012) W Krajowej Izbie Gospodarczej, w obecności przedstawicieli rządu oraz środowisk gospodarczych,
Bardziej szczegółowoBAROMETR RYNKU ENERGII RWE najbardziej przyjazne rynki energii w Europie
BAROMETR RYNKU ENERGII RWE najbardziej przyjazne rynki energii w Europie Janusz Moroz Członek Zarządu RWE Polska 17. listopada 2011 RWE company name 17.11.2011 PAGE 1 Barometr Rynku Energii RWE narzędzie
Bardziej szczegółowoWsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej
Wsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej Iwona Wendel Podsekretarz Stanu Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Warszawa, 22 maja 2014
Bardziej szczegółowoDziałanie 1.1 Projekty badawczo-rozwojowe przedsiębiorstw
Szanowni Państwo, Poniżej przedstawiamy szczegółowe informacje dotyczące dostępnych w 2018 roku działań w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2014 2020. Działanie
Bardziej szczegółowoFundusze unijne dla przedsiębiorców wdrażane przez PARP, ze szczególnym uwzględnieniem dofinansowania na tworzenie i świadczenie e-usług
2009 Fundusze unijne dla przedsiębiorców wdrażane przez PARP, ze szczególnym uwzględnieniem dofinansowania na tworzenie i świadczenie e-usług Tomasz Czerwoniak Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości
Bardziej szczegółowoSytuacja ekonomiczno-finansowa sektora cukrowniczego
Sytuacja ekonomiczno-finansowa sektora cukrowniczego dr Piotr Szajner IERiGZ-PIB ul. Świętokrzyska 20 PL 00-002 Warszawa E-mail: szajner@ierigz.waw.pl Plan prezentacji Wyniki finansowe przemysłu cukrowniczego;
Bardziej szczegółowoTendencje związane z rozwojem sektora energetyki w Polsce wspieranego z funduszy UE rok 2015 i co dalej?
Miasto 2010 efektywność energetyczna w miastach Tendencje związane z rozwojem sektora energetyki w Polsce wspieranego z funduszy UE rok 2015 i co dalej? Elżbieta Bieńkowska Minister Rozwoju Regionalnego
Bardziej szczegółowoRaport o sytuacji mikro i małych firm w roku 2013
Raport o sytuacji mikro i małych firm w roku 2013 Warszawa, 11 kwiecień 2014 Już po raz czwarty Bank Pekao przedstawia raport o sytuacji mikro i małych firm 7 tysięcy wywiadów z właścicielami firm, Badania
Bardziej szczegółowoCYKL ŻYCIA LEKU OD POMYSŁU DO WDROŻENIA
CYKL ŻYCIA LEKU OD POMYSŁU DO WDROŻENIA PUNKTY KLUCZOWE PROCESU Wynalezienie substancji Patent Badania Przed- kliniczne Badania Kliniczne Produkcja (skala micro) Ustalenie nazwy handlowej i jej zastrzeżenie
Bardziej szczegółowo"Plan Junckera szansą na inwestycyjne ożywienie w Europie. Korzyści dla Polski."
"Plan Junckera szansą na inwestycyjne ożywienie w Europie. Korzyści dla Polski." Danuta JAZŁOWIECKA Posłanka do Parlamentu Europejskiego BIPE, 1 czerwiec 2015 Dlaczego Europa potrzebuje nowej strategii
Bardziej szczegółowoZnaczenie rodzimej produkcji leków
Polski Związek Pracodawców Przemysłu Farmaceutycznego lipiec 201552 Krajowy przemysł farmaceutyczny istotny dla pacjentów i budżetu NFZ Jak ważny dla polskiego pacjenta i systemu opieki zdrowotnej jest
Bardziej szczegółowoZalecenie ZALECENIE RADY. mające na celu likwidację nadmiernego deficytu budżetowego w Chorwacji. {SWD(2013) 523 final}
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 10.12.2013 r. COM(2013) 914 final Zalecenie ZALECENIE RADY mające na celu likwidację nadmiernego deficytu budżetowego w Chorwacji {SWD(2013) 523 final} PL PL Zalecenie
Bardziej szczegółowoStruktura wydatków na zdrowie Rodzaje ubezpieczeń Rynek ubezpieczeń zdrowotnych w Polsce i Europie Potencjał rozwoju ubezpieczeń zdrowotnych i
Struktura wydatków na zdrowie Rodzaje ubezpieczeń Rynek ubezpieczeń zdrowotnych w Polsce i Europie Potencjał rozwoju ubezpieczeń zdrowotnych i abonamentów medycznych w Polsce Propozycje Ministerstwa Zdrowia
Bardziej szczegółowoBruksela, 8 grudnia, 2015
Bruksela, 8 grudnia, 2015 1 1. 2. 3. 4. 2 1 1. 2. 3. 4. 3 1 KIM JESTEŚMY? (1) Piotr Błaszczyk Polski Związek Pracodawców Przemysłu Farmaceutycznego (PZPPF) zrzesza największych krajowych producentów cenowo
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia r.
PROJEKT 29.12.2004 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia...2004 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ustalenia cen urzędowych hurtowych i detalicznych na produkty lecznicze i wyroby medyczne Na
Bardziej szczegółowoTrendy w robotyzacji przemysłu w Polsce i na świecie.
Trendy w robotyzacji przemysłu w Polsce i na świecie. Potrzeby rozwojowe światowego przemysłu powodują, że globalny popyt na roboty przemysłowe odznacza się tendencją wzrostową. W związku z tym, dynamiczny
Bardziej szczegółowoPrzegląd prognoz gospodarczych dla Polski i świata na lata 2013-2014. Aleksander Łaszek
Przegląd prognoz gospodarczych dla Polski i świata na lata 2013-2014 Aleksander Łaszek Wzrost gospodarczy I Źródło: Komisja Europejska Komisja Europejska prognozuje w 2014 i 2015 roku przyspieszenie tempa
Bardziej szczegółowoRaport o sytuacji mikro i małych firm w roku Szczecin, 18 marca 2014
Raport o sytuacji mikro i małych firm w roku 2013 Szczecin, 18 marca 2014 Już po raz czwarty Bank Pekao przedstawia raport o sytuacji mikro i małych firm 7 tysięcy wywiadów z właścicielami firm, Badania
Bardziej szczegółowoKonieczny wzrost finansowania NAUKI z Budżetu RP
Konieczny wzrost finansowania NAUKI z Budżetu RP Finansowanie Nauki w Budżecie 2017. Nauka w Polsce na tle Europy i Świata Julian Srebrny - SLCJ Uniwersytet Warszawski Komisja Zakładowa NSZZ Solidarność
Bardziej szczegółowoKondycja SPZOZ w 2015 Podsumowanie analizy. (Raport na podstawie analiz Magellan SA i materiałów pochodzących od pozostałych Członków Stowarzyszenia)
Kondycja SPZOZ w 2015 Podsumowanie analizy (Raport na podstawie analiz Magellan SA i materiałów pochodzących od pozostałych Członków Stowarzyszenia) Wyniki szpitali obraz rynku Szpitale wg rentowności
Bardziej szczegółowoPEX PharmaSequence raport miesięczny - listopad 2018 Cały rynek apteczny (raport sell-out)
Cały rynek apteczny (raport sell-out) Narastająco Prognoza na cały rok Listopad Październik Styczeń Listopad 2016 Obrót całkowity (w mln PLN) Cały rynek apteczny 1 3 012-5,3% 1,5% 9,4% 31 446 4,3% 34 563
Bardziej szczegółowoEwaluacja ex ante programu sektorowego INNOMED
Ewaluacja ex ante programu sektorowego INNOMED PLAN PREZENTACJI 1. Krótki opis Programu 2. Cele i zakres ewaluacji 3. Kryteria ewaluacji 4. Metodologia badania 5. Wnioski 6.Analiza SWOT 7.Rekomendacje
Bardziej szczegółowoPolski sektor żywnościowy 5 lat po akcesji
Polski sektor żywnościowy 5 lat po akcesji Andrzej Kowalski Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej PIB Katedra Rozwoju Obszarów Wiejskich Szkoła Główna Handlowa Warszawa kwiecień 2009 Wzajemne
Bardziej szczegółowoPrognoza z zimy 2014 r.: coraz bardziej widoczne ożywienie gospodarcze
KOMISJA EUROPEJSKA KOMUNIKAT PRASOWY Bruksela/Strasburg, 25 lutego 2014 r. Prognoza z zimy 2014 r.: coraz bardziej widoczne ożywienie gospodarcze W zimowej prognozie Komisji Europejskiej przewiduje się
Bardziej szczegółowoWpływ globalnego kryzysu finansowego na polską gospodarkę
Mirosław Gronicki Wpływ globalnego kryzysu finansowego na polską gospodarkę Warszawa 31 maja 2011 r. Spis treści 1. Geneza światowego kryzysu finansowego. 2. Światowy kryzys finansowy skutki. 3. Polska
Bardziej szczegółowoProdukty złożone (combo) stosowane w nadciśnieniu tętniczym a system refundacji leków ocena potencjału oszczędności
Produkty złożone (combo) stosowane w nadciśnieniu tętniczym a system refundacji leków ocena potencjału oszczędności MIEJ SERCE I PATRZAJ W SERCE... I TĘTNICE HEALTH PROJECT MANAGEMENT 23 maja 2016 r. Nieprzestrzeganie
Bardziej szczegółowoMazowieckie Biuro Planowania Regionalnego Projekt Założeń aktualizacji Strategii rozwoju województwa mazowieckiego do 2030 r. Innowacyjne Mazowsze
Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego Projekt Założeń aktualizacji Strategii rozwoju województwa mazowieckiego do 2030 r. Innowacyjne Mazowsze dr Elżbieta Kozubek Dyrektor Mazowieckiego Biura Planowania
Bardziej szczegółowoAKADEMIA MŁODEGO EKONOMISTY
AKADEMIA MŁODEGO EKONOMISTY WAHANIA KONIUNKTURY GOSPODARCZEJ OŻYWIENIE I RECESJA W GOSPODARCE DR JAROSŁAW CZAJA Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu 17 października 2016 r. KONIUNKTURA GOSPODARCZA DEFINICJA
Bardziej szczegółowoDuże firmy obawiają się odpływu pracowników [RAPORT]
Duże firmy obawiają się odpływu pracowników [RAPORT] data aktualizacji: 2018.03.20 Zaplanowane od przyszłego roku zniesienie limitu składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe budzi niepokój zwłaszcza
Bardziej szczegółowoliczbę osób zamieszkującą na terenie naszej gminy i odprowadzających podatek PIT. W zakresie pozostałych dochodów bieżących zaplanowano również
OBJAŚNIENIA przyjętych wartości przy opracowaniu Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Strzyżewice na lata 2012 2018, tj. okres na który zostały zaciągnięte zobowiązania. WSTĘP Dokument pod nazwą Wieloletnia
Bardziej szczegółowoPEX PharmaSequence raport miesięczny - marzec 2018 Cały rynek apteczny (raport sell-out)
Cały rynek apteczny (raport sell-out) Narastająco Prognoza na cały rok Marzec Luty Styczeń Marzec 2016 Obrót całkowity (w mln PLN) Cały rynek apteczny 1 3 111 10,5% 4,8% 4,6% 8 896 1,7% 33 915 2,8% 6,9%
Bardziej szczegółowodr inż. Tomasz Wiktorski inż. Tadeusz Respondek Innowacyjność w przemyśle meblarskim
dr inż. Tomasz Wiktorski inż. Tadeusz Respondek Innowacyjność w przemyśle meblarskim 12.05. 2016 r. CZY POLSKA BRANŻA MEBLARSKA MA POTENCJAŁ? 25 tysięcy podmiotów deklaruje produkcję mebli duże; 100; 0,4%
Bardziej szczegółowoPlany nowelizacji ustawy refundacyjnej - perspektywa pacjentów
Plany nowelizacji ustawy refundacyjnej - perspektywa pacjentów Ewa Borek, Fundacja MY Pacjenci PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ SZWAJCARIĘ W RAMACH SZWAJCARSKIEGO PROGRAMU WSPÓŁPRACY Z NOWYMI KRAJAMI CZŁONKOWSKIMI
Bardziej szczegółowoTURYSTYKI DO 2020 ROKU. Warszawa, 17 września 2015 r.
PROGRAM ROZWOJU TURYSTYKI DO 2020 ROKU Warszawa, 17 września 2015 r. Strategia Europa 2020 Program Rozwoju Turystyki do 2020 roku, a dokumenty strategiczne Polski Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju
Bardziej szczegółowoBank partnerem wspierającym innowacyjne rozwiązania klientów
Bank partnerem wspierającym innowacyjne rozwiązania klientów AGENDA PREZENTACJI INNOWACJE W BIZNESIE POZYSKANIE FINANSOWANIA REALIZACJA ZAŁOŻEŃ od teorii i założeń do faktycznych możliwości i barier wachlarz
Bardziej szczegółowoInstrumenty finansowania w okresie programowania 2014-2020. Przemysław Jura Prezes Zarządu Instytut Nauk Ekonomicznych i Społecznych
Instrumenty finansowania w okresie programowania 2014-2020 Przemysław Jura Prezes Zarządu Instytut Nauk Ekonomicznych i Społecznych Invest Expo, Katowice, 08.12.2014 Fundusze Europejskie 2014-2020 innowacje
Bardziej szczegółowoSTRATEGIA LIZBOŃSKA A POLITYKA ZATRUDNIENIA W POLSCE
STRATEGIA LIZBOŃSKA A POLITYKA ZATRUDNIENIA W POLSCE Wpływ funduszy unijnych na tworzenie nowych miejsc pracy dr Jerzy Kwieciński Podsekretarz Stanu Warszawa, 17 maja 2007 r. 1 Odnowiona Strategia Lizbońska
Bardziej szczegółowoWojciech Buksa Podatek od transakcji finansowych - jego potencjalne implikacje dla rynków finansowych
Wojciech Buksa wojciech.buksa@outlook.com Podatek od transakcji finansowych - jego potencjalne implikacje dla rynków finansowych!1 Wstęp. Pod koniec 2011 roku komisja europejska przedstawiła pomysł wprowadzenia
Bardziej szczegółowoBANK HANDLOWY W WARSZAWIE S.A. Wyniki skonsolidowane za I kwartał 2009 roku -1-
BANK HANDLOWY W WARSZAWIE S.A. Wyniki skonsolidowane za I kwartał 29 roku -1- Sytuacja gospodarcza w I kwartale 29 r. Głęboki spadek produkcji przemysłowej w styczniu i lutym, wskaźniki koniunktury sugerują
Bardziej szczegółowoDR GRAŻYNA KUŚ. specjalność: Gospodarowanie zasobami ludzkimi
DR GRAŻYNA KUŚ specjalność: Gospodarowanie zasobami ludzkimi 1. Motywacja pracowników jako element zarządzania przedsiębiorstwem 2. Pozapłacowe formy motywowania pracowników na przykładzie wybranej organizacji
Bardziej szczegółowoWpływ bieżącej sytuacji gospodarczej na sektor małych i średnich przedsiębiorstw MSP
Wpływ bieżącej sytuacji gospodarczej na sektor małych i średnich przedsiębiorstw MSP Prof. Anna Zielińska-Głębocka Uniwersytet Gdański Rada Polityki Pieniężnej 1.Dynamika wzrostu gospodarczego spowolnienie
Bardziej szczegółowoZalecenie ZALECENIE RADY. w sprawie krajowego programu reform Danii na 2015 r.
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 13.5.2015 r. COM(2015) 255 final Zalecenie ZALECENIE RADY w sprawie krajowego programu reform Danii na 2015 r. oraz zawierające opinię Rady na temat przedstawionego przez
Bardziej szczegółowoStan i prognoza koniunktury gospodarczej
222 df Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową przedstawia osiemdziesiąty dziewiąty kwartalny raport oceniający stan koniunktury gospodarczej w Polsce (IV kwartał 2015 r.) oraz prognozy na lata 2016 2017
Bardziej szczegółowoTendencje i uwarunkowania biznesu międzynarodowego
Tendencje i uwarunkowania biznesu międzynarodowego Dr Bogdan Buczkowski Katedra Wymiany Międzynarodowej Konferencja organizowana w ramach projektu Utworzenie nowych interdyscyplinarnych programów kształcenia
Bardziej szczegółowo