Praca, biznes, a kultura w relacjach polsko-niemieckich

Transkrypt

1 dr Krzysztof Wojciechowski Praca, biznes, a kultura w relacjach polsko-niemieckich Otwarcie niemieckiego rynku pracy dla obywateli polskich od 1 maja 2011 roku Konferencja Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Zielonej Górze,

2 1. Kultura a relacje gospodarcze Negatywne stereotypy polnische Wirtschaft i in. w kulturze niemieckiej XVIII-XX w. (Hubert Orłowski, Polnische Wirtschaft. Nowoczesny niemiecki dyskurs o Polsce. Olsztyn 1998) Przyczyny: Przewaga cywilizacyjna Niemiec Specyfika ustroju społecznego i gospodarczego Rzeczpospolitej Szlacheckiej Konflikt protestantyzm katolicyzm W doświadczeniu codziennym Niemców, Polak to robotnik sezonowy lub imigrant bez kwalifikacji

3 2. Realne konsekwencje gospodarcze stereotypu Opóźnienie fali inwestycji niemieckich w Polsce w latach 90.-tych Przebieg inwestycji Struktura zagranicznych inwestycji 1995 i 2005 Zamknięcie rynku pracy na lata (jako jeden z motywów)

4 25000 Stan skumulowany niemieckich inwestycji w Polsce Mio. USD Quellen: PAIZ (2005): Polen als Standort für deutsche Investitionen. Gdansk GTAI (2010): Wirtschaftsdaten Kompakt: Polen (Mai und Oktober).

5 3. Zmiana stereotypu Polaka w latach

6 3. Zmiana stereotypu Polaka w latach zięć/synowa sąsiad

7 zięć/synowa sąsiad

8 4. Kłopoty obecnej polsko-niemieckiej komunikacji międzykulturowej Komunikacja Socjalizacja Rozwiązywanie konfliktów Negocjowanie Ciągłość Pojmowanie czasu Poprawność polityczna

9 5. Komunikacja Płaszczyzna personalna vs. płaszczyzna rzeczowa Niemcy widzą komunikację przez pryzmat problemów i zagadnień, Polacy przez pryzmat osób Kultura oralna vs. kultura skryptualna Niemcy piszą list, Polacy dzwonią (mówią) Styl szlachecki vs. styl mieszczański Polacy używają tytułów, Niemcy nazwisk Uwaga: 80% prób nawiązania kontaktów zawodzi przy pierwszym podejściu ze względu na różnice międzykulturowe

10 6. Socjalizacja Płaszczyzna wartości miękkich vs. płaszczyzna wartości twardych Polacy biorą na litość, Niemcy na otwartość Prymat ról prywatnych vs. prymat ról zawodowych Polacy widzą w partnerze człowieka, Niemcy pracownika Kod niedoskonałości vs. kod perfekcyjny Polacy przyznają się do słabości, Niemcy do sukcesów

11 7. Rozwiązywanie konfliktów Negatywna vs. pozytywna kultura konfliktu Dla Polaka konflikt to zło, dla Niemca ważna rzecz Polacy spychają konflikty w ciemną strefę, Niemcy namierzają i oświetlają Polacy konfliktów unikają, Niemcy konflikty tematyzują Polacy wychodzą z konfliktów poranieni, Niemcy znoszą je dobrze

12 8. Negocjowanie Negocjacje jako baza współpracy vs. negocjacje jako pole walki Polacy zasiadają do stołu, by się socjalizować, Niemcy by przeforsować własne zdanie Negocjacje miękkie vs. negocjacje twarde Polacy unikają spraw spornych, podkreślają wspólne, Niemcy stawiają sprawy sporne w centrum Kultura aneksowania vs. kultura solidnej umowy Polacy ustępują, by potem nadrobić stracony teren poza stołem negocjacji, Niemcy trzymają się sztywno ustaleń Polacy lubią uzupełnienia i renegocjacje, Niemcy chcą umów nienaruszalnych

13 9. Ciągłość Kultura fluktuacji vs. kultura trwałości Po polskiej stronie wszystko płynne, po niemieckiej trwałe i długofalowe Kultura elastyczności vs. kultura bezpieczeństwa

14 10. Pojmowanie czasu Poniższe wyrażenie oznacza, że do zamknięcia sprawy zostało zdaniem Polaka zdaniem Niemca Jeszcze dużo czasu 4 miesiące 12 miesięcy Jest jeszcze czas 3 miesiące 9 miesięcy Właściwie wszystko powinno być wyjaśnione 2 miesiące 6 miesięcy Jest już późno 1 miesiąc 3-4 miesiące Ostatni dzwonek 1-2 tygodnie 2 miesiące Jest już niestety za późno mniej niż 1 tydzień 3-4 tygodnie

15 11. Poprawność polityczna Kultura sceptycyzmu vs. kultura ideologicznej powagi Polacy do światopoglądów podchodzą z dystansem i lekko ironicznie, Niemcy z pełnym zaangażowaniem, wręcz zachłystnięciem Kultura my Polacy, inne ptacy vs. kultura political correctness Polacy demonstrują przywiązanie do tradycyjnych wzorców myślenia w odróżnieniu od nowinek z zachodu, Niemcy zwracają silną uwagę na poprawność w mówieniu i myśleniu o pewnych tematach (rasa, naród, orientacja seks., religia, itp.)

16 12. Uwagi końcowe Kwestie interkulturowe to tendencje, a nie reguły (prawdopodobieństwo, wielkości statystyczne, a nie przypadki indywidualne) Problemy interkulturowe można rozwiązywać! (istnieją opracowane techniki, wydawane poradniki) Kwestie interkulturowe jako czynniki miękkie ( twarde to cena, stawka godzinowa, jakość, termin dostawy, itd.) są w stanie zadecydować o niewielkiej części sukcesu. Ale nawet jeśli jest to 5%, to w warunkach dużej homogenizacji gospodarek i rynków pracy, owe 5% może zadecydować o sukcesie! Niemiecki rynek zbytu i pracy to od stuleci najbardziej naturalny rynek dla Polaków (bliskość kulturowa mimo różnic, niski stopień obcości, mała odległość, socjalna otoczka)

17 12. Uwagi końcowe Jeśli nie rozsypie się Europa, to globalizacja dalej przebiegać będzie w tej części świata tak:

18 12. Uwagi końcowe Dla Polski długofalowo nie ma innego wyjścia, niż: włączyć się w proces emigrantów zastępować imigrantami pracować nad nowymi formami migracji (np. praca tam, życie tu ) prowadzić politykę otwartości kulturowej koncentrować się na pozytywach zjawiska (uzupełnienie braków demograficznych, dynamizacja gospodarki, napływ żywej gotówki, silniejsza integracja z Europą),, a nie na negatywach (odpływ fachowców w pewnych grupach, wzrost napięć społecznych i ksenofobii, konieczność zmian legislacyjnych, wzrost przestępczości)