Górnictwo i energetyka oparta na węglu brunatnym w Polsce - stan aktualny i przyszłość

Transkrypt

1 Górnictwo i energetyka oparta na węglu brunatnym w Polsce - stan aktualny i przyszłość (element bezpieczeństwa energetycznego państwa) dr hab. inż. Zbigniew Kasztelewicz prof. nadzw. AGH Kraków przy współpracy: prof. dr hab. inż. Piotr Czaja AGH Kraków prof. dr hab. inż. Antoni Tajduś AGH Kraków Sulechów rok

2 Cały świat, a w tym i Polska potrzebuje do 2050 roku znacznego zwiększenia produkcji energii elektrycznej!

3 Udział poszczególnych paliw w światowej produkcji energii elektrycznej

4 Udział paliw w europejskiej produkcji energii elektrycznej Paliwo Energia elektryczna [%] Węgiel 28,0 Atom 27,7 Gaz 23,0 OZE 18,3 Olej opałowy 3,0 Razem 100,0

5 Emisja CO 2 główni emitenci na świecie

6 Świat węgiel i energetyka Łączne wydobycie węgla kamiennego na świecie wynosi obecnie wynosi ponad 6,7 mld mln ton, a węgla brunatnego ponad 1,04 mld ton, Na świecie z węgla wytwarza się ponad 41% energii elektrycznej,

7 Chiny wydobywają obecnie blisko 4 mld ton węgla co stanowi 55% światowej produkcji i jeszcze importują ponad 200 mln ton węgla, W roku 2030 w samych Chinach wydobycie ma wynosić ponad 5 mld ton a świat ma do tego czasu podwoić wydobycie węgla!

8 Wzrost i spadek wydobycia węgla kamiennego na świecie w latach Na świecie wzrost wydobycia węgla wyniósł ponad 70%!

9 Należy zauważyć, że tylko w 2008 roku w samych Chinach i Indiach w budowie było ponad 160 elektrowni wykorzystujących paliwo węglowe. W USA - 20 elektrowni, Europie - 17 elektrowni, Pozostałych krajach 17 elektrowni węglowych. Łącznie na przełomie dekady było w budowie ponad 200 elektrowni opartych na węglu kamiennym i brunatnym.

10 Wydobycie węgla brunatnego i udział procentowy energii elektrycznej w niektórych krajach w 2010 roku Lp. Kraj Wydobycie [mln ton] Udział w krajowej produkcji energii elektrycznej [%] 1. Niemcy 169,4 23,5 2. Indonezja 162,6 bd 3. Rosja 76,0 7,0 4. Turcja 69,0 33,0 5. Australia 67,0 27,0 6. USA 64,8 2,0 7. Grecja 56,6 59,6 8. POLSKA 56,5 (62,0 za 2011 r.) 34,0 9. Czechy 43,9 51,3 10. Serbia 37,2 68,9 11. Kanada 34,2 10,0 12. Indie 33,1 5,0 13. Rumunia 32,8 36,7 14. Bułgaria 29,2 36,0 15. Tajlandia 18,5 4,0 16. Węgry 9,5 24,7 17 Reszta świata 93,8 bd Ogółem świat 1042,9

11 Obecnie polskie wydobycie węgla stanowi poniżej 2% produkcji światowej. W 2030 roku na świecie planuje się wydobycie węgla kamiennego i brunatnego na poziomie około 13,5 mld ton, a w Polsce około 80 mln ton!!! Nasze wydobycie będzie stanowiło mniej niż 1 % ogólnego światowego zużycia węgla.

12 Polska posiada - jako jeden z nielicznych krajów na świecie - wszystkie najważniejsze atuty dla rozwoju branży węgla brunatnego. Podobnie jest z górnictwem węgla kamiennego. Nasz kraj winien te atuty wykorzystać.

13 Atut 1: Potrzeba zwiększenia produkcji energii elektrycznej w Polsce Roczny przyrost zapotrzebowania na energię elektryczną 3-4 % W 2010 roku moc zainstalowana kk.35 tys. MW Do 2030 roku wypadną stare bloki Do 2030 roku należy zainstalować nowych mocy i zmodernizować W 2030 roku moc zainstalowana powinna wynieść MW 30 do MW 50 do MW?

14 Stopień dekapitalizacji Dekapitalizacji środków trwałych krajowego systemu elektroenergetycznego 80% 60% 73% 51% 59% 63% 40% 20% 0% elektrownie sieci przesyłowe sieci dystrybucyjne ciepłownictwo

15 Atut 2: Doświadczenia branży węgla brunatnego Rozwój stosowanej w polskich kopalniach techniki i technologii górniczej należy do najszybszych na świecie, a stosowane rozwiązania stawiają nasze górnictwo w czołówce światowej. Od początku działalności w polskich kopalniach węgla brunatnego wydobyto około 2,544 mld ton węgla, zdejmując łącznie ponad 10,00 mld m 3 nadkładu.

16 Charakterystyka geologiczno-górnicza kopalń od początku działalności do końca 2011 roku Kopalnia Wydobycie węgla od początku działalności Zdejmowanie nadkładu od początku działalności Wskaźnik eksploatacyjny N:W od początku działalności Ilość wody wypompowanej Średni wskaźnik zawodnienia [mln ton] [mln m 3 ] [m 3 /ton] [mln m 3 ] [m 3 /ton] Adamów 191, ,7 6, ,3 16,85 Bełchatów 919, ,2 4, ,4 8,61 Konin 562, ,9 5, ,7 8,29 Turów 871, ,2 2,26 967,6 1,11 Łącznie 2 544, ,0 3, ,0 6,59

17 Atut 3. Złoża węgla brunatnego W naszym kraju rozpoznano ponad 150 złóż i obszarów węglonośnych. Polska posiada bardzo bogate zasoby węgla brunatnego zaliczane do jednych z największych na świecie. Zasoby geologiczne węgla brunatnego o cechach bilansowych wynoszą ponad 22 mld ton. Natomiast zasoby prognostyczne określane są na ponad 35 mld ton.

18 Atut.4. Rekultywacja i rewitalizacja terenów pogórniczych w polskich kopalniach węgla brunatnego Wykonane prace rekultywacyjne w polskich kopalniach są bardzo wysoko oceniane przez specjalistów polskich i zagranicznych. Polska rekultywacja może i powinna - być przykładem i wzorcem dla innych krajów europejskich, które prowadzą odkrywkową eksploatację złóż. Kopalnie od 1945 roku nabyły około ha z tej ilość zrekultywowały ponad ha. Kopalnie nie posiadają zaległości w rekultywacji terenów pogórniczych.

19 Kopalnia ADAMÓW

20 Kopalnia Adamów panorama zbiornika wodnego Przykona

21 Kopalnia Adamów zabudowa letniskowa nad zbiornikiem Przykona

22 Kierunek rolny rekultywacji w KWB Adamów

23 Koncepcja połączenia sześciu zbiorników wodnych wybudowanych w wyrobiskach końcowych w KWB Adamów z rzeką Wartą i zbiornikiem w Jeziorsku.

24 Kopalnia KONIN

25 Rekultywacja o kierunku rolnym, uprawa rzepaku i słoneczników Kopalnia Konin

26 Kopalnia Konin zbiornik wodny w wyrobisku odkrywki Pątnów o powierzchni 400 ha

27 Lotnisko Aeroklubu Konińskiego na zwałowisku O/Kazimierz w Kopalni Konin

28 Kierunki rekultywacji terenów pogórniczych w PGE KWB Turów S.A.

29 Okres zalesiana zwałowiska zewnętrznego KWB Turów

30 Zwałowisko zewnętrzne KWB Turów

31 Panorama zwałowiska zewnętrznego Kopalni Turów

32 Kopalnia Sieniawa

33 Nasadzenia terenów pogórniczych Kopalni Sieniawa

34 Kopalnia Sieniawa

35 Kopalnia Sieniawa Siodło III niwelacja terenu i nasadzenia

36 Rekultywacja w KWB Bełchatów

37 Rekultywacja KWB Bełchatów

38 Uprawa sztucznej trawy dla umocnienia skarp w KWB Bełchatów

39 Farma wiatraków 15x2 MW na Górze Kamieńsk

40 Wyciąg narciarski na Górze Kamieńsk Kopalnia Bełchatów

41 Wyciąg narciarski na Górze Kamieńsk Kopalnia Bełchatów

42 500 metrowy tor saneczkowy na Górze Kamieńsk Kopalnia Bełchatów

43 Sprzęt rekreacyjny dla wypoczywających na Górze Kamieńsk w Kopalni Bełchatów

44 Koncepcja zagospodarowania terenów PGE KWB Bełchatów jako największego ośrodka rekreacyjnego w Polsce tor formuły I stok narciarski (kryty) zaplecze toru formuły I ścieżka rowerowa hipodrom pole golfowe, zaplecze hotelowo-gastrnomiczne park technologiczny (koparki, zwałowarki) kanał łączący odkrywki O/SZCZERCÓW O/BEŁCHATÓW park z zapleczem hotelowo-gastronomicznym plaża przystań żeglarska przystań motorowa plaża sztuczny tor wodny

45 Atut 5. Zaplecze naukowe Nasz kraj ma wyśmienite uczelnie techniczne kształcące na najwyższym światowym poziomie kadry techniczne w różnych specjalnościach, umożliwiających kompleksową realizację całego procesu geologicznogórniczego: od poszukiwań i dokumentowania złóż po projektowanie, budowę i eksploatację kopalń - podziemnych, otworowych i odkrywkowych. Do zaplecza naukowego należy zaliczyć między innymi: Akademię Górniczo-Hutniczą w Krakowie, Politechnikę Wrocławską we Wrocławiu, Politechnikę Śląską w Gliwicach, GIG w Katowicach i PIG w W-wie oraz szereg uczelni technicznych kształcących kadrę techniczną dla kopalń i wiele placówek i instytutów naukowych pracujących na rzecz branży węgla brunatnego.

46 Atut 6. Zaplecze projektowo-techniczne Do zaplecza projektowego w głównej mierze należy zaliczyć: Poltegor-projekt i Poltegor- Instytut we Wrocławiu, SKW w Zgorzelcu, KOPEX - FAMAGO w Zgorzelcu Główny Instytut Górnictwa w Katowicach Instytut Energetyki w Warszawie. W zakresie budowy maszyn i urządzeń głównym zapleczem branży są: KOPEX - FAMAGO S.A. w Zgorzelcu, FUGO S.A. W Koninie FAMAK S.A. w Kluczborku, SEMPERTRANS Grupa SEMPREIT SEMPERTRANS Bełchatów S.A., Fabryka Taśm Transporterowych Stomil Wolbrom S.A., Huta Stalowa Wola S.A., MAAG GEAR ZAMECH w Elblągu, BOT KWB Bełchatów S.A. ZAKŁAD PRODUKCYJNO-REMONTOWY w ROGOWCU, ELEKTROBUDOWA S.A. w Katowicach

47 Polska myśl projektowa i urządzenia są stosowane i pracują w wielu krajach świata. Przykładem może być obecnie Grecja, Bułgaria czy Indie. Polscy inżynierowie projektują i budują maszyny i urządzenia dla przemysłu węgla brunatnego, tak dla górnictwa jak i energetyki. W ostatnich latach wybudowano maszyny i urządzenia dla kopalń węgla brunatnego, które nie ustępują pod względem technicznym produktom renomowanych firm światowych. Przykładem mogą być koparki wielonaczyniowe; KWK- 1400, 1500, KWK-910 a ostatnio KWK-250, czy zwałowarki taśmowe ZGOT 8000, ZGOT i

48 Koparka KWK 910 w KWB Turów projekt SKW Zgorzelec, wykonawca Mostostal Konin i FUGO Konin

49 Zwałowarka ZGOT w KWB Bełchatów projekt SKW Zgorzelec, wykonanie FAMAK Kluczbork, ZPR Bełchatów i ZRE Katowice

50 Koparka KWK 1500 produkcji (producent FAMAGO Zgorzelec)

51 Pierwsza polska koparka kompaktowa KWK 250 wg SKW Zgorzelec w Kopalni Konin (producent FUGO Konin)

52 Atut 7 : Inwestycje i zaangażowanie branży węgla brunatnego w czyste technologie węglowe Najważniejszym wyzwaniem jest zgodnie z polityką ekologiczną Unii Europejskiej ograniczenie emisji dwutlenku węgla. Pilotażowy projekt instalacji CCS, tj. wychwytywanie i składowanie CO 2 realizowany obecnie przez Elektrownię Bełchatów jest przykładem zaangażowania branży w czyste technologie węglowe. Pierwszym podejściem powinno być zwiększanie sprawności elektrowni.

53 Emisja CO 2 Wg RWE wzrost sprawności bloku energetycznego o 10% wiąże się z ograniczeniem emisji CO 2 o ok % w zależności od punktu startu. Wymiana starych bloków na nowe w zupełności wystarczyłaby do spełnienia wymogów obniżenia emisji o 20%.

54 Atut 8: Efektywność produkcji energii elektrycznej z węgla brunatnego Rozpatrując kryteria konkurencyjności ekonomicznej należy stwierdzić, że węgiel brunatny jest liderem w tej kategorii, bowiem koszty wytworzenia energii elektrycznej z węgla brunatnego są około 20% niższe niż te same koszty dla węgla kamiennego i około dwa razy mniejsze niż gazu czy energii wiatrowej.

55 Całkowity koszt produkcji energii elektrycznej z kosztami praw do emisji CO2 40 euro wg prof. Mielczarskiego po 2020 roku Elektrownia rodzaj paliwa Koszt produkcji energii elektrycznej [zł/mwh] Elektrownia atomowa Powyżej 500 zł ( ) Elektrownie korzystające ze źródeł odnawialnych Elektrownie na węgiel kamienny Elektrownie na gaz Elektrownie na węgiel brunatny Powyżej 400 zł 375 zł ( w tym koszt praw do emisji CO2-139 zł) 370 zł ( w tym koszt praw do emisji CO2-87 zł) 365 zł (w tym koszt praw do emisji CO2-165 zł)

56 Atut 9: Inne możliwe wykorzystanie węgla brunatnego poza produkcją bezemisyjnej energii elektrycznej! PRODUKCJA BRYKIETU PRODUKCJA PYŁU WĘGLOWEGO PRZETWARZANIE NA PALIWA PŁYNNE I GAZOWE w tym: - GAZ SYNTEZOWY - WODÓR czyli zgazowanie naziemne węgla brunatnego; metoda ta jest opanowana i stosowana na świecie! Ewentualnie w przyszłości po dokonaniu badań i pozytywnych wynikach z badaniami zgazowanie w złożu wybranych złóż węgla brunatnego!

57 Atut: 10. Miejsca pracy a rozwój branży węgla brunatnego Obecnie w branży paliwowo-energetycznej na węglu brunatnym pracuje ponad 25 tys. pracowników. Jedno miejsce generuje 4 do 5 miejsc pracy wokół branży. Można stwierdzić, że branża dziś daje około 100 tys. miejsc pracy!

58 Przyszłość branży węgla brunatnego w Polsce!

59 Kopalnie węgla brunatnego w Polsce Polska w 5 kopalniach węgla brunatnego wydobyła około 60 mln ton węgla brunatnego rocznie. Powyższe wydobycie plasuje nasz kraj na 8 pozycji na świecie. Węgiel zużywa się w 5 elektrowniach o mocy ponad 9000 MW - co plasuje naszą energetykę opartą na węglu brunatnym na 6 miejscu na świecie.

60

61 Elektrownia Bełchatów z nowym blokiem 858 MW o łącznej mocy 5308 MW największa elektrownia na paliwo węglowe na świecie!

62 Strategia branży węgla brunatnego na I połowę XXI wieku bez nowych kopalń

63 Stan zasobów operatywnych kopalń węgla brunatnego na które kopalnie posiadają koncesje na wydobywanie Kopalnia Stan zasobów przemysłowych na które kopalnie posiadają koncesje [mln ton] stan na r. Okres zakończenia działalności przy obecnym wydobyciu-lata Adamów 40, Bełchatów 789, Konin 100, Turów 348, Sieniawa 1, Łącznie 1280,5 Przy wydobyciu ok. 60,0 mln ton/rok zasoby wystarczą na 21 lata

64 Strategia branży węgla brunatnego na I połowę XXI wieku Łączne wydobycie węgla brunatnego dotychczasowych złóż w I połowie XXI wieku- bez złóż perspektywicznych

65 Strategia branży węgla brunatnego z nowymi kopalniami

66 Główne parametry geologiczno-górnicze wybranych perspektywicznych złóż węgla brunatnego do ewentualnego zagospodarowania w XXI w. Nazwa złoża/ kompleksu złożowego Kategoria rozpoznania Zasoby geologiczne (mln Mg) Wartość opałowa (kj/kg) Zawartość siarki (%) Zawartość popiołu (%) Liniowe N:W Legnica-Ścinawa od B do D ,54 2,58 11,20 18,58 6,6 do 9,1 Gubin Mosty Brody Złoczew C ,18 21,67 4,5 Dęby C ,46 25,19 9,0 Szlacheckie- Izbica Kujawska od B do D ,55 1,26 14,10 19,58 6,7 do 11,7 Rogóźno od C 1 do D ,32 21,73 4,3 Radomierzyce D ,65 31,61 4,3 Tomisławice B+C ,49 10,8 6,9 Piaski B+C 1 +C ,69 12,1 7,7 Ościsłowo C ,15 13,57 8,7 Mąkoszyn- Grochowiska C 1+ C ,38 12,1 7,8 Grochowy- Siąszyce E Szacunkowe ,33 34,4 - Poniec-Krobia i Oczkowice E Szacunkowe

67 Region: Adamów-Bełchatów-Konin

68 Kopalnia Adamów Realna perspektywa do 2017 roku z możliwością przedłużania pracy po ew. zagospodarowaniu złóż Grochowy- Siąszyce i Piaski

69 Kopalnia Konin planuje zagospodarować nowe złoża: Ościsłowo, Mąkoszyn- Grochowiska i Dęby Szlacheckie oraz złoże Piaski i prowadzić wydobycie do 2050 roku.

70 Region Kopalni Konin i Adamów nowe złoża Poniec Krobia czy Rogóźno przedłużają pracę do końca 2100 roku!

71 Kopalnia BEŁCHATÓW Kopalnia Bełchatów planuje zagospodarować złoże Złoczew i prowadzić wydobycie do 2055 roku.

72 Kopalnia Turów na złożu Turów planuje prowadzić wydobycie do 2048

73 Region Legnicy Mapa zasobów węgla brunatnego w kompleksie złożowym Legnica-Ścinawa o zasobach udokumentowanych w różnych kategoriach to ponad 14,5 mld ton, a prognostycznych ponad 30 mld ton!

74 Rozważania teoretyczne: Jeżeli przyszłościowo Inwestor chciałby wydobyć węgiel z Legnicy w ilości 10 mld Mg - przy wydobyciu 10 mln Mg na rok czas trwania eksploatacji ponad lat - przy wydobyciu 25 mln Mg/rok - czas trwania eksploatacji -ponad 400 lat, - przy wydobyciu 50 mln Mg/rok - czas trwania eksploatacji ponad 200 lat,

75 Region Legnicy Max. wydobycie może wynosić 25 lub 50 mln ton/rok. Moc elektrowni 4600 a nawet 9000MW!

76 REGION LUBUSKI o zasobach około 3,0 mld ton

77 Pytanie! Dlaczego należy zagospodarować złoża lubuskie! Dlatego że: - Straty na przesyle energii elektrycznej, - Są tylko dwie elektrownie w tej strefie: Dolna Odra i Turów okres pracy tych elektrowni jest określony! - Po likwidacji KWB Turów i KGHM duże bezrobocie!

78 Realny scenariusz! Wydobycie max. ok.45 mln ton/rok i łączna moc elektrowni nawet 7000MW!

79 Porównanie elektrowni na węgiel brunatny i atom w przypadku zagospodarowania złóż lubuskich! Wg gazety Rzeczpospolitej budowa dwóch kopalń i dwóch elektrowni na złożach lubuskich tj. wydobycie roczne około 45,5 mln ton i dwóch elektrowni o mocy 7700 MW to kwota około 75 mld złotych! Natomiast koszt budowy dwóch elektrowni atomowych o mocy 6000 MW to kwota około 140 mld złotych.

80 Max. możliwości branży węgla brunatnego w I połowie XXI wieku ze złożami perspektywicznymi

81 Dlaczego należy rozwijać branże węgla brunatnego! Nawet podwojenie obecnego wydobycia węgla brunatnego pozwoli tylko na pokrycie 30 % zapotrzebowania na energię elektryczną. Pozostaje 70 % na inne paliwa a w tym energetykę atomową!

82 Dlaczego tak ważny jest rozwój branży węgla brunatnego! Dlatego, że rozwój energetyki atomowej czy branży węgla kamiennego jest czy może być zagrożony!

83 Energetyka odnawialna

84 Stan na koniec 2011 roku Moc zainstalowana energetyki odnawialnej przekroczyła 3000 MW z tego: - Elektrownie wiatrowe ,361 MW, - elektrownie wodne - 951,39 MW, - elektrownie na biomasę - 409,680 MW, - biogazownie - 103,487 MW, - Elektrownie słoneczne - 1,125 MW.

85 Energetyka wiatrowa Energetyka wiatrowa jest bardzo ważna dla uzupełnienia energetyki podstawowej. W Polsce obecnie mamy ok MW zainstalowanej w tej energetyce. Ta energetyka wyprodukowała 0.5% energii w 2010 roku. Dam przykład ograniczający efektywności tej energetyki; w lato 2010 roku wg informacji prasowej pracowało tylko 10 MW!!! Na przykład zastąpienie E. Bełchatów (5308 MW) wymagałoby wybudowanie ok elektrowni wiatrowych 1 MW ale i tak należałoby mieć E. Bełchatów w rezerwie na wypadek braku wiatru!!!

86 Problem górnictwa węgla kamiennego!

87 Wydobycie węgla kamiennego w latach

88 Zasoby bilansowe węgla kamiennego Zasoby bilansowe w czynnych kopalniach (zagospodarowane) 16,1 mld ton Zasoby bilansowe na poz. czynnych (udostępnione) 10,7 mld ton Zasoby bilansowe nieudostępnione 5,4 mld ton Zasoby przemysłowe udostępnione 3,3 mld ton Zasoby przemysłowe 4,9 mld ton Zasoby przemysłowe nieudostępnione 1,6 mld ton Zasoby operatywne udostępnione 2,0 mld ton Zasoby operatywne 2,9 mld ton Zasoby operatywne nieudostępnione 0,9 mld ton

89 Charakterystyka polskiego górnictwa węgla kamiennego - techniczne i socjalne skutki restrukturyzacji górnictwa Wskaźnik 1989r. 1995r. 2000r. 2005r. 2006r. 2007r. 2008r. 2009r. 2010r 2011r Wydobycie Węgla [mln ton] Zatrudnienie [tys. osób] 177,4 135,4 102, ,4 87,4 83,6 77,4 76,2 75, Liczba kopalń Liczba aktywnych ścian Wydajność dołowa [ton/rdn] Średnia głębokość eksploatacji Liczba wypadków ogółem Liczba wypadków śmiertelnych

90 147,4 135,3 102,2 97,1 76,0! 60,0 40,0 30,0 28,0 Prognozowane wydobycie węgla kamiennego w Polsce do 2050 roku [mln ton]

91 Wydobycie / import węgla mln ton Wydobycie węgla kamiennego i brunatnego w Polsce na tle importu węgla kamiennego i prognozowanego zapotrzebowania na energię elektryczną do roku 2050 (opracowanie własne) Zapotrzebowanie na energię elektryczną TWh zapotrzebowanie na energię elektryczną [TWh] Założenia do wykresu: - duży wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną (większy niż zakładany w Polityce Energetycznej Polski z 2009 r.) - brak inwestycji w górnictwie węgla kamiennego i brunatnego - opóźniony rozwój energetyki atomowej

92 Polityka klimatyczna UE Mapa drogowa 3x20% redukcji CO 2 spowoduje podwojenie kosztów produkcji energii elektrycznej. Mapa drogowa do 2050 roku (redukcja 80% CO 2) spowoduje prawie 3-krotny wzrost kosztów produkcji energii elektrycznej w Polsce.

93 Polityka klimatyczna UE!!! Świat i Europa jest w kryzysie gospodarczo-finansowym!!! Czy stać Nas na droższą energię elektryczną i następnie droższe produkty krajowe i europejskie!!!

94 Prezydent USA Barack Obama* - Stany Zjednoczone rezygnują z wprowadzania nowych standardów czystości powietrza! * z doniesień prasowych 05 WRZEŚNIA 2011 w tej chwili nie możemy wprowadzić nowych ograniczeń, bo nasza ekonomia nigdy nie wyrwie się ze stagnacji! ich nałożenie byłoby szkodliwe dla gospodarki!

95 Wniosek końcowy Należy wykorzystać w XXI wieku na bazie bogatych złóż węgla brunatnego i kamiennego wieloletni polski dorobek naukowy i techniczny, który stworzył POLSKĄ ŚWIATOWĄ SPECJALNOŚĆ : polską szkołę górnictwa węgla dla dalszego rozwoju GÓRNICTA I ENERGETYKI, który pozwoli zapewnić bezpieczeństwo energetyczne Polski i wiele tysięcy stabilnych miejsc pracy!!!

96 Dziękuję za uwagę