WSTĘP DO PRAWOZNAWSTWA

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "WSTĘP DO PRAWOZNAWSTWA"

Amelia Grabowska
7 lat temu
Przeglądów:

2 TESTY WSTĘP DO PRAWOZNAWSTWA redakcja naukowa PAWEŁ BYRCZEK MARCIN PILCH PAWEŁ BAKALARZ, ADAM DYRDA NICHOLAS GHAZAL, WOJCIECH SZKADŁUBOWICZ MACIEJ ZIELIŃSKI, RADOSŁAW ZYZIK Warszawa 2012

3 Spis treści Wykaz skrótów...7 Akty normatywne...7 Periodyki...7 Inne...7 Słowo wstępne...9 Wprowadzenie...11 Dział I Zagadnienia wstępne...13 Rozdział 1. Pojęcie i funkcje prawa oraz ogólna charakterystyka nauk prawnych...13 Rozdział 2. Norma prawna a przepis prawny...21 Dział II Elementy prawoznawstwa...33 Rozdział 1. Obowiązywanie prawa...33 Rozdział 2. System prawa...43 Rozdział 3. Tworzenie prawa...53 Rozdział 4. Stosowanie prawa...73 Rozdział 5. Wykładnia prawa...79 Rozdział 6. Stosunki prawne...97 Dział III Wprowadzenie do teorii i filozofii prawa Rozdział 1. Państwo prawa praworządność Rozdział 2. Elementy filozofii prawa Rozdział 3. Elementy argumentacji prawniczej Odpowiedzi Bibliografia...161

5 Wykaz skrótów Akty normatywne k.c. ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) k.k. ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 z późn. zm.) Konstytucja RP ustawa z dnia 2 kwietnia 1997 r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.) Zasady techniki rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie Zasad techniki prawodawczej prawodawczej (Dz. U. Nr 100, poz. 908) u.o.a.n. ustawa z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2011 r. Nr 197, poz z późn. zm.) Periodyki Dz. U. OSNAPiUS OTK Dziennik Ustaw Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego Inne ETS NIK RP Europejski Trybunał Sprawiedliwości Najwyższa Izba Kontroli Rzeczpospolita Polska

6 8 Wykaz skrótów RPO SN TK UE Rzecznik Praw Obywatelskich Sąd Najwyższy Trybunał Konstytucyjny Unia Europejska

7 Słowo wstępne Przedstawiony zbiór pytań testowych i kazusów pomyślany jest jako pomoc dydaktyczna dla studiujących wstęp do prawoznawstwa, teorie prawa czy filozofię prawa na wydziałach prawa i administracji. Pomysł przygotowania zbioru jest oryginalny. Do tej pory opracowania tego rodzaju były zwykle przygotowywane przez pracowników naukowych polskich katedr teorii i filozofii prawa. Oryginalność tego opracowania polega na tym, że zbiór ten od początku do końca został stworzony przez młodych ludzi, studentów Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego pasjonujących się teorią i filozofią prawa, którzy, dostrzegając potrzeby studentów przygotowujących się do egzaminów ze wstępu do prawoznawstwa, teorii prawa czy wreszcie filozofii prawa, wymyślili to opracowanie. Opracowanie składa się z trzech działów. Materia prezentowana w poszczególnych działach to: zagadnienia wstępne, w których przedstawiono pojęcie i funkcje prawa oraz ogólną charakterystykę nauk prawnych, a także problematykę normy prawnej i przepisu prawa, elementy prawoznawstwa oraz zagadnienia teorii i filozofii prawa. Opracowanie zawiera także bardzo pomocne odpowiedzi na pytania oraz cenną bibliografię. Autorzy opracowania żywią nadzieję, że wraz ze zdaniem egzaminów nie skończy się przygoda ze wstępem do prawoznawstwa, lecz będzie to dopiero jej początek. dr Inga Gołowska Katedra Teorii i Filozofii Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego

9 Wprowadzenie Prezentowany zbiór 500 pytań testowych został przygotowany przez osoby skupione w Sekcji Filozofii Prawa Towarzystwa Biblioteki Słuchaczów Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jest on adresowany nie tylko do studentów i doktorantów wydziałów prawa, ale również do wszystkich osób zainteresowanych tematyką wstępu do nauki o państwie i prawie. Przy tworzeniu niniejszej pracy wykorzystano dostępną literaturę przedmiotu w postaci podręczników oraz monografii autorów reprezentujących główne ośrodki uniwersyteckie w Polsce. Systematyka publikacji odzwierciedla program uniwersyteckiego kursu z zakresu wstępu do nauki o państwie i prawie, zapewniając, co zasługuje na podkreślenie, wyczerpujące ujęcie omawianej problematyki w bardzo przystępnej i ciekawej formie. Książka stanowi swego rodzaju novum na rynku wydawniczym (co może dziwić, zważywszy, że rzetelne utrwalenie podstawowych pojęć prawoznawstwa jest niezbędne w dalszej efektywnej nauce dogmatyki prawa).wierzymy, że pozycja ta będzie pomocna w przyswojeniu oraz pogłębieniu wiedzy objętej egzaminem, co niewątpliwie wpłynie na szerokie zastosowanie niniejszej publikacji w dydaktyce. Paweł Byrczek Marcin Pilch

11 Dział I Zagadnienia wstępne Rozdział 1 Pojęcie i funkcje prawa oraz ogólna charakterystyka nauk prawnych 1. W filozofii i metodologii nauk termin nauka funkcjonuje w dwóch podstawowych interpretacjach: a) teleologicznej, odnosząc się do celu, któremu podporządkowane są wyniki badań b) pragmatycznej, oznaczając proces uczenia się i zdobywania wiedzy c) apragmatycznej, odnosząc się do rezultatu procesu zdobywania wiedzy i powstałych w ten sposób twierdzeń, spełniających określone kryteria d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest prawdziwa 2. W metodologii klasyfikuje się nauki według różnych kryteriów, wyróżniając m.in.: a) nauki społeczne i przyrodnicze, które różnią się przedmiotem badań, przy czym w pierwszym przypadku w centrum zainteresowania znajduje się społeczeństwo, a w drugim przyroda b) nauki teoretyczne (deskryptywne) i praktyczne (normatywne), które różnią się naczelnym celem badań, przy czym pierwsze starają się odpowiadać na pytanie jak jest?, a drugie na pytanie jak być powinno? c) nauki empiryczne i formalne, które różnią się ze względu na sposób uzasadniania twierdzeń, przy czym pierwsze opierają się na doświadczeniu, a drugie na regułach wnioskowania z innych twierdzeń

12 14 Dział I. Zagadnienia wstępne d) nauki prawne, które należą do grupy nauk społecznych; przedmiotem ich jest analiza norm prawnych i szeroko rozumianych instytucji polityczno-prawnych 3. Nauki prawne, ujęte globalnie, określa się niekiedy jako: a) judykaturę b) jurysdykcję c) jurysprudencję d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest prawdziwa 4. W ramach filozofii prawa można wyróżnić następujące nurty badawcze: a) analityczny, podejmujący problematykę logiczno-językową b) praktyczny, podejmujący problematykę utraty mocy wiążącej przepisów prawa c) empiryczny, podejmujący problematykę społecznego działania prawa d) metodologiczny, podejmujący problematykę metod stosowanych w prawoznawstwie 5. Szczegółowe nauki prawne stanowią rdzeń nauk prawnych, a ich przedmiotem jest analiza prawa obowiązującego w danym państwie. Wskaż zdania, które poprawnie opisują strukturę systemu prawa. a) System prawa dzieli się na szereg działów, nazywanych gałęziami prawa (np. prawo cywilne, prawo karne). b) Każdej gałęzi prawa odpowiada określona dogmatyka prawnicza (np. nauka prawa cywilnego, nauka prawa karnego). c) Zgodnie z pozytywistycznym modelem nauki zadaniem szczegółowych nauk prawnych jest rozwiązywanie problemów interpretacyjnych, systematyzacyjnych oraz walidacyjnych. d) Szczegółowe nauki prawne zwane bywają dogmatykami prawnymi, ponieważ w ujęciu pozytywistycznym nakazują traktowanie tekstu prawnego jako niepodważalnego dogmatu. 6. Obecna w prawoznawstwie problematyka de lege ferenda dotyczy: a) analizy prawa aktualnie obowiązującego bez formułowania krytyki b) krytycznej analizy obowiązującego prawa i wysuwania projektów reform c) jedynie prawa karnego, z wyłączeniem nauk cywilistycznych d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna

13 Dział I. Zagadnienia wstępne Wskaż, które z metod analizy prawa stanowiły zgodnie z pozytywistycznym modelem nauki właściwe narzędzie pracy prawnika: a) metody socjologiczne b) metody psychologiczne c) metody językowo-logiczne d) metody ekonomiczne 8. Szczególne znaczenie dla dyskursu normatywnego ma logika deontyczna, która wyraża się w: a) niesformalizowanym procesie przytaczania argumentów za (argumenty pro) i przeciw (argumenty contra) b) rachunku logicznym zajmującym się operacjami na zdaniach, w których występują wyrażenia normatywne ( jest nakazane/zakazane/ dozwolone ) c) różnego rodzaju technikach zbierania i opracowywania danych (badania ankietowe, wywiad, wnioskowania statystyczne) d) analizie procesów podejmowania decyzji przez sędziów i ławy przysięgłych 9. Realizm amerykański wprowadził słynne odróżnienie: a) law in books (prawo w książkach) b) law in states (prawo w państwach) c) law in action (prawo w działaniu) d) law in cyberspace (prawo w cyberprzestrzeni) 10. Według J. Austina (ojca pozytywizmu anglosaskiego) elementem/ami konstytutywnym/i prawa jest/są: a) rozkaz b) suwerenność władzy c) obowiązek wykonania d) sankcja przymusu 11. Tezę o rozdziale prawa i moralności, po raz pierwszy sformułowaną w dziele Positivism and the Separation of Law and Morals (Harvard Law Review, 1958, vol. 71), należy łączyć z nazwiskiem: a) R. Posnera b) Ch. Perelmana c) H.L.A. Harta d) N. Bonapartego

Podobne dokumenty

ćwiczenia 24 zaliczenie z oceną

ćwiczenia 24 zaliczenie z oceną Wydział: Prawo i Administracja Nazwa kierunku kształcenia: Administracja Rodzaj przedmiotu: podstawowy Opiekun: prof. dr hab. Stanisław Stadniczeńko Poziom studiów (I lub II stopnia): I stopnia Tryb studiów: