Katedra Teorii i Filozofii Prawa Poznań, dnia 27 września 2016 r. OPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS)

Transkrypt

1 Katedra Teorii i Filozofii Prawa Poznań, dnia 27 września 2016 r. OPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu Teoria i filozofia prawa na kierunku Prawo I. Informacje ogólne 1. Nazwa modułu : Teoria i filozofia prawa 2. Kod modułu : 10TFP 22 pj-s; 10 TFP 22 pj-n 3. Rodzaj modułu (obowiązkowy albo fakultatywny): Obowiązkowy 4. Kierunek studiów: Prawo 5. Poziom studiów (I lub II stopień albo jednolite studia magisterskie): Jednolite studia magisterskie (5-letnie) 6. Rok studiów: IV rok 7. Semestr (zimowy lub letni): Semestr zimowy i letni 8. Rodzaje zajęć i liczba godzin: Studia stacjonarne: 45 godzin wykładu oraz 15 godzin ćwiczeń Studia niestacjonarne: 45 godzin wykładu 9. Liczba punktów ECTS: 8 punktów ECTS 1

2 10. Imię i nazwisko, tytuł lub stopień naukowy, adres wykładowcy lub osoby prowadzącej zajęcia: prof. dr hab. Marek Smolak (smolak@amu.edu.pl) prof. dr hab. Sławomira Wronkowska (bazie@amu.edu.pl) prof. UAM dr hab. Marzena Kordela (kordela@amu.edu.pl) dr Maciej Dybowski (dybowski@amu.edu.pl) dr Michał Krotoszyński (krotoszyński@amu.edu.pl) 11. Język wykładowy: Język polski II. Informacje szczegółowe 1. Cel modułu : a) zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami teorii i filozofii prawa: omówienie sporów o istotę prawa: ontologia prawa, jego obowiązywanie, poznanie prawa, w tym także relacje między prawem a moralnością, b) w części teoretycznoprawnej prowadzonej w konwencji analitycznej teorii prawa celem jest nadto przekazanie słuchaczom wiadomości o trzech procesach: tworzeniu prawa, wykładni tekstów prawnych oraz o stosowaniu prawa; słuchacze zostają zaznajomieni przede wszystkim z różnymi koncepcjami wykładni prawa oraz mają posiąść umiejętność dokonywania aktów wykładni i uzasadnianie konkluzji interpretacyjnych, c) przyswojenie przez studenta wiedzy z zakresu systemu prawa jego elementów, rozumowania i argumentacji prawniczej. 2. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych (jeśli obowiązują): a) podstawowa wiedza w zakresie stanowienia, obowiązywania, funkcjonowania, interpretowania i stosowania obowiązującego prawa polskiego, odpowiadająca treści modułu Prawoznawstwo, b) brak szczególnych wymagań w zakresie umiejętności i kompetencji społecznych. 2

3 3. Efekty w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych dla modułu i odniesienie do efektów dla kierunku studiów: Nazwa modułu : Teoria i filozofia prawa (TFP) Symbol efektów TFP_01 TFP_02 TFP_03 TFP_04 TFP_05 TFP_06 TFP_07 Po zakończeniu modułu (przedmiotu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów student potrafi: Zna podstawowe pojęcia i zagadnienia teorii filozofii prawa. Rozumie zagadnienia jurysprudencji umieszczając je w współczesnym kontekście. Zna źródła prawa, jego podstawy oraz rozwój historyczny, potrafi wskazać drogę ewolucji poszczególnych systemów prawnych, tradycji i praktyki prawniczej. Zna wzajemne powiązania jakie zachodzą między prawem a moralnością oraz innymi społecznymi zjawiskami takimi jak polityczne ideologie, ekonomia czy religijne i moralne konwencje. Potrafi przeprowadzić poprawną wykładnię prawa i wnioskowanie prawnicze. Zna działanie prawa jako narzędzie społecznej kontroli oraz zna wpływ stosowania prawa na sytuację jednostek w kategoriach sprawiedliwości i praw człowieka. Potrafi komunikować się w języku prawnym i prawniczym. Odniesienie do efektów dla kierunku studiów K_W01-04 K_U01 K_W01-04 K_U01, 10 K_W01-04 K_U01 K_W01-04, 07-14, 17 K_U01, 03, 10 K_W01-04, 07-14, 17 K_U01, K_W07-14, 17 K_U01, 05, 07 K_W07-14, 17 K_U01, 06, Treści : Nazwa modułu : Teoria i filozofia prawa (TFP) Symbol treści TK_01 TK_02 TK_03 TK_04 TK_05 Opis treści 1. Teoria prawa a filozofia prawa: odmienność pytań stawianych w filozofii i teorii prawa, status metodologiczny teorii a status metodologiczny filozofii prawa. 2. Filozoficznoprawne spory wokół pojęcia prawa i jego obowiązywania. Podstawy legitymizacji porządku prawnego Pozytywizm prawniczy jusnaturalizm -realizm prawniczy Dyskurs prawniczy oparty na argumentacji prawnonaturalnej dotyczący: źródeł prawa; treści norm prawa naturalnego; stosunku treści norm prawa naturalnego do treści norm prawa pozytywnego; rozwiązywania sprzeczności prawa pozytywnego i prawa natury. Ilustracją powyższych zagadnień są wybrane koncepcje jusnaturalizmu: Św. Tomasz prawo wieczne, prawo boskie, prawo naturalne a prawo ludzkie; G. Radbruch problem nieludzkiego prawa pozytywnego; Arystoteles idea sprawiedliwości; I. Kant prawo natury o zmiennej treści; L. Fuller wewnętrzna moralność prawa; J. Finnis koncepcja dóbr podstawowych Dyskurs prawniczy oparty na argumentacji pozytywistycznej dotyczący: źródeł prawa; treści norm prawa pozytywnego oraz systemu prawnego; stosunku treści norm prawnych do norm moralnych; rozwiązywania sprzeczności prawa pozytywnego a norm moralnych. Ilustracją powyższych zagadnień są wybrane koncepcje pozytywizmu prawniczego: J. Austin prawo jako rozkaz suwerena; H. L. A Hart prawo jako związek reguł pierwotnych i wtórnych, wewnętrzny aspekt reguły pozytywnej, minimum treści prawa natury, dyskrecjonalność Odniesienie do efektów modułu TFP_01-03, 07 3

4 TK_06 TK_07 TK_08 TK_09 TK_10 TK_11 TK_12 TK_13 TK_14 sędziowska i otwarta tekstowość; Prawniczy Pozytywizm Instytucjonalny: O. Weinberger i N. MacCormick prawo jako fakt instytucjonalny; H. Kelsen koncepcja Normy Podstawowej i systemu prawnego Dyskurs prawniczy oparty na argumentacji realistycznej dotyczący: źródeł prawa, (law in books versus law in action); podstaw obowiązywania prawa; podstaw wydania decyzji sędziowskiej. Ilustracją powyższych zagadnień są wybrane koncepcje realizmu prawniczego: L. Petrażyckiego psychologistyczna teoria prawa; Amerykański Realizm Prawniczy. 3. Antypozytywistyczna rewolucja i krytyka prawa natury Ronald Dworkin: integralna koncepcja prawa; reguły a zasady; ważenie zasad; moralność polityczna wspólnoty politycznej; koncepcja jednego właściwego rozstrzygnięcia; prawo jako fakt interpretacyjny; brać prawa poważnie; nieposłuszeństwo obywatelskie Teoria prawa autopojetycznego G. Teubnera: systemowa wizja prawa; operacyjna zamkniętość i poznawcza otwartość systemów autopojetycznych Teoria prawa komunikacyjnego J. Habermasa: akt mowy; roszczenia ważności dyskursu praktycznego; komunikacyjna wizja prawa. 4. Antyliberalny zwrot w filozofii prawa republikanizm: dobro jednostki a dobro wspólne; państwo jako dobro wspólnoty politycznej nowe zadania państwa republikańskiego: postmodernizm w filozofii prawa; jurysprudencja feministyczna; hermeneutyka prawnicza. 5. Tworzenie prawa: proces prawodawczy jako proces polityczny i jako sekwencja czynności konwencjonalnych. pojęcie i rodzaje faktów prawotwórczych. Z. Ziembińskiego rozwinięta koncepcja źródeł prawa. 6. Spory o pojęcie wykładni prawa: wybrane koncepcje wykładni tekstu prawnego: analityczna teoria wykładni i hermeneutyka prawnicza jako metoda interpretacji tekstu prawnego; derywacyjna koncepcja wykładni prawa; pojęcie tekstu prawnego i jego osobliwości; przepis prawny a norma prawna ; fazy wykładni prawa i rodzaje dyrektyw wykładni; analiza językowa i aksjologiczna w procesie wykładni prawa. 7. Stosowanie prawa: modele stosowania prawa; stosowanie prawa a interpretacja prawa; ideologie stosowania prawa. 8. Argumentacje i topiki prawnicze: retoryka prawnicza jako technika zdobywania akceptacji dla głoszonych twierdzeń, norm czy ocen; argumentacja prawnicza jako technika racjonalnego uzasadniania wartości i norm. 9. Sprawiedliwość: spór o pojęcie sprawiedliwości; podmiotom, ktorym należy się sprawiedliwość; sprawiedliwość rozdzielcza i formuły sprawiedliwości; sprawiedliwość wyrównawcza; sprawiedliwość społeczna; teoria sprawiedliwości J. Rawlsa; teoria sprawiedliwości R.Nozicka 10. Doktryna cywilnego nieposłuszeństwa. 11. Spór o koncepcje państwa prawnego. 12. Ekonomiczna analiza prawa. 12.System prawny i jego cechy. 13.Koncepcje normy prawnej. 4

5 5. Zalecana literatura: Literatura podstawowa: Morawski, L. Główne problemy współczesnej filozofii prawa. Prawo w toku przemian, Warszawa 1999.Rozdz. II, III, IV.XI Zirk-Sadowski, M. Wprowadzenie do filozofii prawa, Zakamycze rozdz. piąty, siódmy, ósmy. rozdz. pierwszy części drugiej. Stelmach, J., Sarkowicz, R. Filozofia prawa XIX i XX wieku, Kraków 1998.rozdz.IV,V,VI,VII,VIII. Wronkowska, S, Ziembiński, Z. Zarys teorii prawa, Poznań 1997.Rozdz.1,3,5,7,8,11. Literatura uzupełniająca: Dworkin, R. Biorąc prawa poważnie, Warszawa Finnis, J. Prawo naturalne i uprawnienia naturalne, Warszawa H.L.A. Pojęcie prawa, Warszawa Morawski, L. Główne problemy współczesnej filozofii prawa. Prawo w toku przemian, Warszawa Rawls, J. Teoria sprawiedliwości, Warszawa 1994,. Stelmach, J., Sarkowicz, R. Filozofia prawa XIX i XX wieku, Kraków Ziembiński, Z. Podstawowe problemy prawoznawstwa, Warszawa Zirk-Sadowski, M. Wprowadzenie do filozofii prawa, Zakamycze Informacja o przewidywanej możliwości wykorzystania b-learningu: Informacja o tym, gdzie można zapoznać się z materiałami do zajęć, instrukcjami do laboratoriu, itp.: Informacje o charakterze i dostępności materiałów potrzebnych do zajęć przekazują prowadzący zajęcia na początku roku akademickiego. 5

6 III. Informacje dodatkowe 1. Odniesienie efektów i treści do sposobów prowadzenia zajęć i metod oceniania: Symbol efektu dla modułu Nazwa modułu (przedmiotu): Teoria i filozofia prawa (TFP) Symbol treści realizowanych w trakcie zajęć TFP_01 TK_01 Wykład TFP_02 TK_02-14 Sposoby prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych efektów Multimedialny wykład oraz ćwiczenia TFP_03 TK_01 J.w. J.w. TFP_04 TK_02-14 J.w. J.w. TFP_05 TK_02 J.w. J.w. TFP_06 TK_02-14 J.w. J.w. TFP_07 TK_02-14 J.w. J.w. Metody oceniania stopnia osiągnięcia założonego efektu Egzamin pismeny bądź ustny Egzamin pismeny bądź ustny Przykładowe podstawowe pytania egzaminacyjne są identyczne jak ww. opisy poszczególnych treści. 2. Obciążenie pracą studenta (punkty ECTS): Nazwa modułu (przedmiotu): Teoria i filozofia prawa (TFP) Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem Praca własna studenta (łącznie wszystkie formy) Studia stacjonarne: Studia niestacjonarne: Studia stacjonarne: Studia niestacjonarne: 45 godzin wykładu. 15 godzin ćwiczeń. 45 godzin wykładu. 180 godzin. 195 godzin. Suma godzin 240 godzin Sumaryczna liczba punktów ECTS dla modułu (przedmiotu) 8 6

7 3. Sumaryczne wskaźniki ilościowe: Liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich: 8 punktów ECTS. Student otrzymuje wszystkie ww. punkty ECTS za zaliczenie całego modułu Teoria i filozofia prawa, tzn. za ostateczne zaliczenie z oceną pozytywną egzaminu z tego przedmiotu oraz w przypadku studiów stacjonarnych zaliczenie ćwiczeń. Uprzednie zaliczenie ćwiczeń jest na studiach stacjonarnych warunkiem przystąpienia do egzaminu. 4. Kryteria oceniania: Stosuje się następujące kryteria oceniania studenta: a) poprawność i kultura języka, b) umiejętność poprawnego formułowania myśli i poglądów oraz ich racjonalnego uzasadniania, c) umiejętność poprawnej argumentacji prawniczej i logicznego wyciągania wniosków, d) poziom poszczególnych umiejętności scharakteryzowanych powyżej w ramach opisu efektów dla tego modułu. 7