Wit Chmielewski Oddział Pszczelnictwa ISK - WPROWADZENIE

Transkrypt

1 PSZCZELNICZE ZESZYTY NAUKOWE Rok XXXI 1987 PARAMETRY ROZWOJU POPULACJI GLYCYPHAGUS DESTRUCTOR (SCHR.) (ACARIDA, GLYCYPHAGIDAE) - GATUNKU ROZTOCZY SPOTYKANEGO W ULACH PSZCZELICH Wit Chmielewski Oddział Pszczelnictwa ISK - Puławy WPROWADZENIE Ule pszczele są siedliskiem wielu gatunków roztoczy towarzyszących pszczole miodnej. Jednym z nich jest roztoczek owłosiony - Glycyphagus destrućtor (Schr.). Jego obecność stwierdzano dosyć często w osypie zimowym, bo prawie z 20% rodzin pszczelich (Ch m i e l e w s k i 1971a). Z innych badań (C h m i e l e w s ki 1975; 1978) wiadomo, że gatunek ten może rozwijać się w niektórych produktach pszczelich (pyłek, pierzga), Jest to pospolity szkodnik magazynowy, znany w wielu krajach na całym świecie. W Polsce, poza środowiskiem ulowym, występuje powszechnie w magazynach ziarna zbóż, nasion traw i buraków cukrowych, pasz i różnych produktów spożywczych. Często spotyka się go także w gniazdach ptaków i gryzoni. Do uli pszczelich trafia zwykle zawlekany z materiałami służącymi do ich ocieplania, takimi jak siano, słoma itp. W przechowalniach i pracowniach pasiecznych.może rozwijać się na resztkach produktów pszczelich, w różnych odpadkach i w kurzu gromadzącym się w szczelinach i zakamarkach podłóg, ścian budynków i pomieszczeń. W literaturze akarologicznej, w grupie szkodników wymieniany jest często jako szkodnik żywności, pasz i innych produktów magazynowanych. J ego opisy morfologiczne znaleźć można w wielu opracowaniach podręcznikowych (Bo c z e k, 1980; H u g h e s, 1976; T li r k, T li r k 1957; Z a c n- vat k i n, 1941). W związku z powszechnym występowaniem tego roztocza w warun- 213

2 kach naszego kraju, podjęto badania mające na celu poznanie jego potencjału biologicznego, który w dużym stopniu decyduje Q szkodliwości gatunku. MATERIAŁ I METODY Materiał do badań stanowiły roztocze otrzymywane z masowych hodowli gatunku prowadzonych w warunkach laboratoryjnych: temperatura C, wilgotność względna powietrza - około 85%, pokarm - zarodki pszenicy z dodatkiem drożdży piekarskich (suszonych). Przy konstrukcji komórek hodowlanych do doświadczeń z roztoczami korzystano z opisów znalezionych w literaturze (B o c z e k, 1954; R o b e r,t S'0 n, 1944; S o- 10m o n, C u n n i n g t o n, 1964), które używane są przez akarologów i entomologów do hodowli małych stawonogów. Materiał wyjściowy - osobniki G. destructor, do założenia hodowli w laboratorium uzyskano z magarynów zielarskich (zioła suszone) i nasiennych (nasiona traw), w których gatunek ten występował masowo; wykorzystano także roztocze znalezione w osypie zimowym z rodzin pszczelich, pobranym w czasie wiosennego przeglądu pasiek. Badania przeprowadzono w 16 kombinacjach doświadczalnych uwzględniając 4 kombinacje temperatury: 5, 15, 20 i 25 C, w 4 różnych wilgotnościach względnych powietrza: 65, 75, 85 i 95%. Pożywkę stanowiła mieszanka drożdży piekarskich z zarodkami pszenicy w proporcji 1: 1. W badaniach płodności i długości życia roztoczy, w każdej kombinacji doświadczalnej było powtórzeń - par roztoczy ( samica +samiec). Do doświadczeń brano jednodniowe osobniki dorosłe, które po wylęgu łączono w pary, umieszczając je w komórkach na pokarmie, w określonej kombinacji wilgotności i temperatury (w obecności nasyconych, odpowiednich roztworów soli w termostatach). Co 1-2 dni liczono i usuwano składane przez samice jaja i martwe roztocze, uzupełniając w miarę potrzeby pokarm. W doświadczeniach nad rozwojem roztoczy, w każdej kombinacji było 100 jednodniowych jaj, które umieszczano w obecności pokarmu w komórkach hodowlanych, po 10 sztuk w każdej (łącznie 10 powtórzeń). Obserwacje rozwoju roztoczy prowadzono co 1-2 dni, notując stan jego zaawansowania i śmiertelność roztoczy w czasie jego trwania, aż do uzyskania ima gin es. Uzyskane dane biologiczne (liczba złożonych jaj, długość życia i rozwoju, śmiertelność, stosunek płci) stanowiły podstawę do obliczenia parametrów charakteryzujących możliwości wzrostu populacji G. destructor, takich jak: tempo reprodukcji netto, czyli wzrost liczebności populacji roztoczy w czasie rozwoju jednego ich pokolenia (Ro), średni czas rozwoju jednej generacji (T), Wrodzone tempo wzrostu populacji, tj. przyrost naturalny na jednego osobnika w jednostce czasu - w ciągu doby (r m ) i koń- 214

3 Tabela 1 - Table 1 Niektóre dane z biologii Glycyphagus destructor (Schrank) uzyskane w różnych warunkach temperatury WC) i wilgotności względnej powietrza (w. w.p, %); pokarm - zarodki pszenicy + drożdże piekarskie; liczba zbadanych roztoczy osobników w każdym wariancie doświadczenia Some bionomics of Glycyphagus destructor (Schrank) obtained at various temperature WC) and relative humidity (r. h. %) conditions; food - wheat. germs + baker's yeast; number of examined mites specimens at every variant of experiment toc Całkowita długość życia (dni) (okres Długość rozwoju (dni) Śmiertelność form młodociaprzedimaginalny + imaginalny) Długowieczność nych(%) W.W.p. Complete longevity (days) (preimaginal imago (dni) Life history (days) Mortality of juvenile form s (%) r. h. + imaginal periods) Longevity of wszystkich embrionalny całkowity jaj % adult (days) stadiów samiec - male I samica - female embrional whole eggs au instars ,86 ± 26,24 91,02 ± 50,44 36,08 20,00 79,83 51,0 77, ,26 ± 26,49 91,26 ± 29,14 45,91 18,40 69,46 32,0 75, ,86 ± 27,50 100,90 ± 28,57 53,61 16,10 70,06 47,0 58, ,94 ± 21,96 57,86 ± 27,00 41,48 19,60 67,02 33,0 88, ,94 ± 10,65 34,34 ± 8,77 19,15 8,80 31,05 55,0 78, ,70 ± 11,61 44,42 ± 11,27 28,02 7,10 33,83 43,0 88, ,46 ± 10,60 38,66 ± 8,57 22,69 6,90 32,73 41,0 70, ,10 ± 16,48 48,34 ± 11,02 28,80 6,20 30,38 35,0 57, ,26 ± 18,76 42,06 ± 16,76 24,51 6,50 24,88 64,0 87, ,30 ± 18,73 40,10 ± 21,59 24,41 6,10 23,67 65,0 88, ,90 ± 23,90 60,34 ± 24,19 30,38 5,40 20,17 51,0 76, ,74 ± 22,05 62,86 ± 22,27 30,59 5,10 21,25 39,0 80, ,34 ± 5,23 22,34 ± 5,22 17,10 5,70 32,00 84,0 99, ,98 ± 13,72 34,30 ± 10,87 17,07 3,90 17,00 74,0 99,0 ~ ,86 ± 11,80 39,26 ± 8,33 17,48 4,10 16,27 49,0 69, ,90 ± 8,50 30,94 ± 11,15 20,33 3,30 16,77 60,0 63,0 C1l

4 cowe tempo zwielokrotnienia liczebności populacji, czyli średni przyrost liczebności osobników młodego pokolenia, przypadający na jedną samicę pokolenia matecznego 0), które obliczano według metodyki zaczerpniętej z piśmiennictwa (A n ci r e war t h a, B i r c h, 1954) i stosowanej w opracowywaniu tabel życiowych dla różnych gatunków stawonogów. WYNIKI I DYSKUSJA Wyniki uzyskane w badaniach biologiczno-ekologicznych G. destructor, przy różnym układzie warunków termicznych i wilgotnościowych wskazują, że roztocze żyją naj dłużej w temperaturze niskiej (5 C), co wiąże się prawdopodobnie z mniejszą ich aktywnością życiową w tych warunkach (mniejsza płodność, zwolnione procesy życiowe) (tab. 1, 2). Dotyczy to obu płci, z tą różnicą, że samice żyją przeciętnie nieco dłużej od samców. Ich długowieczność (okres przedimaginalny i imaginalny łącznie) waha się od około 1 miesiąca w temperaturze 25 C do 3 miesięcy w 5 C. Również rozwój zarodkowy i postembrionalny ulega wydłużeniu w temperaturze niskiej. W wyższej temperaturze rozwój osobniczy trwa krócej, ale śmiertelność roztoczy w tym czasie wzrasta, zwłaszcza przy niskiej wilgotności względnej powietrza (65%). Młode osobniki dorosłe wkrótce po wylęgu kopulują, a następnie po kilku (w temperaturze niższej nawet po kilkunastu) dniach od zapłodnienia samice składają jaja. Zakres temperatury w granicach C wydaje się bardziej sprzyjający płodności G. destructor od temperatury niższej (5-15 C). Okres składania jaj może trwać, zależnie od warunków otoczenia, od kilku dni do około 1 miesiąca, po czym ustaje i zwykle następuje bezpłodny okres starości i śmierć roztoczy. Opracowane na podstawie danych biologicznych wskaźniki rozwoju populacji roztoczka owłosionego dla różnego układu czynników cieplnego i wilgotnościowego wykazują, że Ro - tempo reprodukcji netto, r m - wro dzone tempo wzrostu populacji i A - końcowe tempo zwielokrotnienia jej liczebności, mają wartości najwyższe w temperaturze C i w wilgotności względnej powietrza w granicach 75-85%, co w zestawieniu z wynikami badań biologicznych - płodności i rozwoju osobniczego gatunku zdaje się świadczyć, że są to warunki cieplne i wilgotnościowe, w granicach których znajduje się optimum dla wzrostu populacji tych roztoczy (tab. 3). Najwyższa wartość wskaźnika T - średniego czasu rozwoju jednego pokolenia przypada w temperaturze niższej (5 C), co jest skutkiem mniejszej aktywności ogólnej, a zwłaszcza rozrodczej, roztoczy w tych warunkach (mniejsza liczba składanych jaj przypadająca na dzień płodny i dzień życia), rzutującej na długowieczność poszczególnych osobników wchodzących w skład populacji gatunku. Z porównania uzyskanych danych biologicznych i wskaźników rozwoju populacji G. destructor z odpowiednimi danymi z tabel życiowych innego 216

5 Tabela2-Table2 Składanie jaj przez Glycyphagus destructor (Schrank) w różnych warunkach temperatury (t C) i wilgotności względnej powietrza (w. w. p. %); pokarm - zarodki pszenicy + drożdże piekarskie; liczba zbadanych roztoczy osobników w każdym wariancie doświadczenia Egg laying of Glycyphagus destructor (Schrank) at various temperature (t C) and relative humidity (r. h. %) conditions; food - weat germs + baker's yeast; number of examined mites specimens at every variant of experiment w.w.p. re r. h. (%) Liczba jaj składanych przez samicę na: Liczba dni bezpłodnych Frekwencja Number of eggs laid by female per: Liczba dni pło- Number of unfecundity days, \ samic dnych samicy przed okresem skła- po okresie składa- Frequency dzień płodny dzień życia całe życie Number of fecun- dania jaj nia jaj offemales fecundity day life day whole life I dity days of female preoviposition postoviposition % period period ,3 1,6 0,5 42,3 /1-117) 26,0 (1-64) 12,3 (5-32) 29,4 (2-151) 75 60,8 1,8 0,3 27,7 ( ,4 (5-38) 10,2 (4-29) 40,1 (7-69) 85 63,1 1,2 0,4 40,1 (4-111) 32,2 (6-56) 17,3 (6-55) 26,7 (3-72) 95 68,2 1,2 0,2 12,5 (1-30) 10,1 (1-25) 18,9 (6-45) 42,2 (1-72) ,9 2,8 1,6 59,2 (7-141) 21,2 (7-37) 5,2 (3-20) 4,4 (0-16) 75 92,0 2,7 1,4 63,9 (5-166) 23,6 (5-47) 8,0 (3-20) 6,3 (0-30) 85 25,5 2,5 1,6 63,0 (3-173) 24,8 (3-41) 4,9 (3-8) 6,0 (0-27) 95 73,3 1,9 1,1 51,1 (1-139) 27,4 (1-49) 5,9 (3-17) 6,7 (0-45) ,3 3,7 2,2 88,6 ( 7-260) 24'2 (7-58) 5,2 (3-14) 7,2 (0-43) 75 73,3 3,6 2,3 100,2 (11-330) 27,8( 8-61) 4,4 (3-15) 6,4 (1-48) 85 79,1 2,7 1,3 84,0 ( 1-191) 29,3 (1-75) 5,9 (2-27) 17,8 (2-42) 95 57,1 1,9 0,9 66,3 ( 1-165) 34,8 (1-73) 4,8 (3-11) 16,1 (0-69) ,7 0,5 11,5 ( 1-43) 6,8 (1-16) 10,0 (3-15) 4,8 (0-18). 75-2,8 1,5 52,5 ( 6-144) 18,4 (6-35) 4,9 (2-13) 6,3 (1-39) 85 50,0 4,9 2,9 140,2 (35-255) 28,8 (8-43) 3,2 (2-5) 3,5 (0-18) t.:> ~ 95 14,1 1,9 0,9 27,7 ( 1-90) 14,6 (1-25) 6,3 (3-17) 7,4 (0-16) -J

6 Table 3 - Tabela 3 Tempo reprodukcji netto (Rs), wrodzone tempo wzrostu populacji (r m, na dzień), średni czas ro~woj\l pokol;nia (II dni) i Końcowe tempo zwielokrotnienia liczebności populacji (J.., sarniej samicę/dzień) Glycyphagus destructor (Schrank) w różnych warunkach temperatury (t C) i wilgotności względnej powietrza (w. w. p. %); pokarm - zarodki pszenicy + drożdże piekarskie Net reproductive rates (Ro), innate capacities for increase (rm, per day), mean lengths of generations (T, days) and the finite rates of increase (A.,females per female per day) of Glycyphagus destructor (Schrank) at various temperature (t C) and relative humidity (r. h. %) conditions; food - wheat germs + baker's yeast w. w. p. Wskaźniki Parameters r. h. % Ro rm A- T ,14 0, , , ,38 0, , , ,06 0, ,024 ]23, ,16 0, , , ,32 0, ,070 50, ,16 0, ,058 61, ,10 0, ,063 55, ,54 0, ,056 59, ,40 0, ,083 49, ,56 0,07897 ],082 48, ,54 0, ,075 50, ,16 0,06506 ],067 51, ,80 0, ,032 49, ,00 0, ,098 34, ,54 0, ,134 33, ,90 0, ,082 37,10 szkodnika produktów pasiecznych - roztoczka suszowego (Carpoglyphus lactis (L.» (C h m i e l e w s k i, 1971b; 1972) wynika, że ten ostatni charakteryzuje się jeszcze większym potencjałem biologicznym. Parametry R o, r m i A.C. lactis mają bowiem wyższe wartości od odpowiednich parametrów G. destructor. Roztoczek owłosiony rozwija się i zwiększa swoją liczebność wolniej, ale roztocze te w tych samych warunkach cieplnych i wilgotnościowych żyją przeciętnie dłużej (wartość wskaźnika T), niż w przypadku roztoczka suszowego. W sprzyjających warunkach życiowych dla tych gatunków, w wyniku intensywnego namnażania się, mogą one stanowić realne zagrożenie dla produktów przechowywanych, w których się pojawią. Wyniki doświadczeń nad płodnością i żywotnością G. destructor na pokarmie mieszanym, złożonym z zarodków pszenicy i drożdży piekarskich wykazały, że jest to pokarm atrakcyjny, a nawet efektywniejszy i wygodniejszy w stosowaniu od pyłku kwiatowego zbieranego przez pszczoły. 218

7 Mieszanka ta daje zadowalające wyniki w prowadzeniu hodowli masowych tego gatunku w całkowitej izolacji od pszczół i środowiska ulowego i dobrze spełnia rolę pożywki dla roztoczy w doświadczeniach laboratoryjnych. WNIOSKI 1. Całkowita długość życia G. destructor (okres przedimaginalny+ imaginalny) waha się, zależnie od warunków cieplnych i wilgotnościowych, w granicach od około 1 do 3 miesięcy. 2. W temperaturze niskiej (5 C) aktywność rozrodcza i ogólna roztoczy maleje, a ich długowieczność wzrasta; wraz ze wzrostem temperatury aktywność życiowa roztoczy wzrasta, a ich wiek ulega skróceniu. 3. Samice G. destructor żyją przeciętnie dłużej od samców. 4. Rozwój osobniczy G. destrućtor (embrionalny i postembrionalny) ulega skróceniu wraz ze wzrostem temperatury (od 5 do 25 C), a śmiertelność roztoczy w czasie jego trwania wzrasta, zwłaszcza przy niskiej wilgotności względnej powietrza (65%). 5. Stosunek płci u G. destructor kształtuje się na korzyść samic, ich frekwencja bowiem jest na ogół większa niż samców i wynosi średnio około 57%. 6. Wskaźniki wzrostu populacji G. destructor (Ro, r m, l, T), oparte na danych biologicznych, wskazują na dosyć duży potencjał biologiczny i możliwości rozwoju tego szkodnika. 7. Pokarm w formie mieszanki drożdży piekarskich z zarodkami pszenicy stanowi dobrą pożywkę dla G. destructor w warunkach masowej hodowli laboratoryjnej, przy korzystnym dla tego gatunku układzie temperatury i wilgotności. LITERATURA A n d r e war t h a H. G., B i r c h L. C. (1954) - The distribution and abundance of animals. Chicago, 782 ss. B o c z e k J. (1954) - Metoda hodowli małych owadów i roztoczy w kontrolowanych warunkach wilgotności powietrza. Ekol, Pol., 2(4) : B o c z e k J. (1980) - Zarys akarologti rolniczej. PWN, Warszawa, 356 ss. C h m i e l e w s kiw. (1971a) - Badania nad składem gatunkowym roztoczy w zasiedlonych ulach pszczelich i w przechowalniach miodu. Pszczelno Zesz. Nauk., 15, 1-2: C h m i e l e w s kiw. (1971b) - Morfologia, biologia i ekologia Carpoglyphus lactis (L., 1758) (Glycyphagidae, Acarina). Prace Naukowe Inst. Ochro Roślin, 13, 2: C h m i e l e w s kiw. (1972) - Ziznennyje tablicy suchofruktovogo kleśća - Carpoglyphus lactis (L.). Zeszyty Problemowe Post. Nauk Roln., 129:

8 C h m i e l e w s kiw. (1975) - Roztocze (Acarina) występujące w zbieranym przez pszczoły i przechowywanym pyłku kwiatowym. Zeszyty Problemowe Post. Nauk Roln., 171: ~ h m i e 1e w sk i W. (1978) - Płodność i rozwój niektó.rych gatunków roztoczy ulowych na pyłku. Pszczelno Zesz. Nauk., 22 : H u g h e s A. M. (1976) - The mites of stored food and houses. Min. Agric., Fish., Food. London, 400 ss. R o b e r t s o n P. L. (1944) - A technique for biological studies. Bull. Ent. Res., 35(3) : S o lo m o n M. E., C u n n i n g t o n A. M. (1964) - Rearing acarold mites. Fasc. h. s. (C. R. I-er Congr śs Int. d'acarologie, Fort Collins, Col., U.S.A., 1963) : T li r k E., T li r k F. (1957) - Systematik und Okolegie der Tyroglyphiden Mitteleuropas. Zoo1. Inst. Friedrich-Alex. Univ, Erlangen, Akad. Verlagsges. Leipzig, Bd l, Teil 1, Abschn. 1, 231 ss. Z a c h vat k i n A. A. (1941) - Paukoobraznyje, Tiroglifoidnyje kleśći (Tyroglyphoidea). Akademia Nauk SSSR Moskwa - Leningrad, 6(1), 375 ss. IIAPAMETPbI PA3BJ1TJ1.ll IIOIIYJIHUJ1J1 GLYCYPHAGUS DESTRUCTOR (SCHR) (ACARIDA, GLYCYPHAGIDAE) - BJ1.l1.A KJIEIUEl1 BCTPElIAEMOrO B IIlIEJIJ1HbIX YJIHX BHT XMeJIeBCKH Pe3IOMe Pe3YJIbTaTbl HCCeJIo.n;BaHHH o6hapyjkhbaiot, 'łto npo.n;ojijkhtejibhoctb JKH3HH Glycyphagus destructor (Schr.) (npe.n;j1marhhajibhblh H HMarJ1HaJIbHbIH nepacn) 6a- JIaHCJ1pyeT MeJK.n;yOKOJIO1 a 3 MecH~a, B 3aBJ1CJ1MOCTJ1OT TeMnepaTypbl H OTHOCH- TeJIbHOH BJIaJKHOCTHaosnyxa. AKTHBHOCTb9THX KJIe~eH ymehblllaetch, HO HX cpezt- HHH AOJIrOBe'łHOCTb y.n;jij1hhetchb HJ13KOH TeMnepaType (5 0 11;). Koporuraa npozron- JKJ1TeJIbHOCTb JKJ13HJ1 KJIe~eH B BblCllIeH TeMnepaType ( U) 9TO pe3yjibtat HX 60JIblllOH JKH3HeHHoH aktj1bhocthb 9THX ycjiobhhx.camkh 06blKHOBeHHO JKJ1ByT 60JIee nonro 'lem caausr. IIpOAYK~HH HHq 3aBJ1CHTOT YCJIOBHHTeMnepaTypbl H BJIaJK- HOCTH.UHKJI pa3bj1thh (9M6pJ10HaJIbHbIH H noct9m6pj10hajibhblh nepaoa) G. destruc: tor npo.n;ojijkaetchb OKOJIO16 AHeH B 25 U, AO casnne 2 MecHq B 5 U. Harypamsnaa CMepTHOCTbnOTOMCTBaBO BpeMH ~J1KJIa pa3bj1tj1h B03paCTaeT BMeCTe c noasnueaaess resmeparypar (OT 5 AO 25oLI;), oc06ehho B HJ13KOHOTHOCJ1TeJIbHOHBJIaJKHOCTJ1aoaziyxa (65%). Ilporropnaa nojiob G. destructor yxaasraaer, 'łto nocemaeuocrr, camok ecrr, BbICllIaH 'lem cam~ob J1 pabhhetch 57%. Texm perrpoztyxuna HeTTO (!ł.,), BpOJK.n;eHHbIH resm ybejij1'1ehj1h nonyjih~hj1 (r m ) H OKOH'łaTeJIbHbIH TeMn ybejih'iehhh eh 'łj1cjieh- HOCTJ1(ł..) J1MeIOTHaH60JIllIJ1e CTOHMOCTHB U H B OTHOCJ1TeJIbHOHBJIaJKHOCTJ %. Bce 3TH nauasre BMeCTe c AOJIrOBe'łHOCTbIOG. destructot H cpenaew npe- MeHJ1 pa3bj1thh ozmoro nokojiehj1h (T) nonraepacnaror 60JIblllHe B03MOJKHOCTHyae- JIH'IeHJ1H nonyjih~j1j1 sroro Bpe.n;J1TeJIH.IIHTaTeJIbHaH CMeCb CJIOJKeHHaHH3 nexapsasrx.n;pojkjkehh aapozrsnnea mneuausr HBJIHeTCH xopourea nhtatejibhoh cpenoa.n;jih G. destructor paasoztenoro B JIa60paTopHbIX ycjiobj1hx. 220

9 PARAMETERS OF POPULATION DEVELOPMENT OF GLYCYPHAGUS DESTRUCTOR (SCHR.) (ACARIDA, GLYCYPHAGIDAE) - MIT E SPECIES FOUND IN BEE-HlVES W i t C h m ie l e w s'k i Summ ary The results of these studies show, that longewity of Glycyphagus destructor (Schr.) (preimaginal and imaginal periods) oscilate between about 1 and 3 months in dependence on temperature and relative humidity, Activity of these mites decrease and their mean longevity increase at low temperature (5 C). The shorter mite longevity at higher temperature (20-25 C) is a result of their higher life activity at these conditions. Females live usually longer than males, Egg produetlon depends on temperature and humidity conditions, The highest fecundity of females - on averagę about 100 eggs during their whole life, was stated at C and relative humidity 8f1J/o. The life history (embrionie and postembrionic period s) of G. destructor takes from about 16 days at 25 C to over 2 months at 5 C. Natural mortality ot progeny during the development period increse wit h the increase of temperaturę (from 5 to 25 C), especially at low relative humidity (65"/0). Sex ratio of G. destructor shows that the frequency of females is usualy higher than males and amount on average 57 per cent. Net reproductive rate (R o ), inna te capacities for increase (r m ) and the finite rates of increase (I.) have the highest value at C and 75-85P/o rh. All these data together wit h the longevity of G. destructor and mean lenght development of generatron (T) indicate the great possibilities of population increase of this pest. The mixed diet consisting of baker's yeast and wheat germs is an attractive nutri ment for G. destructor reared under the laboratery conditions.