SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

Transkrypt

1 KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia r. COM(2015) 386 final SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY Ochrona interesów finansowych Unii Europejskiej Zwalczanie nadużyć finansowych Sprawozdanie roczne 2014 r. {SWD(2015) 151 final} {SWD(2015) 152 final} {SWD(2015) 153 final} {SWD(2015) 154 final} {SWD(2015) 155 final} {SWD(2015) 156 final} PL PL

2 SPIS TREŚCI SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY Ochrona interesów finansowych Unii Europejskiej Zwalczanie nadużyć finansowych Sprawozdanie roczne 2014 r.... STRESZCZENIE WPROWADZENIE STRATEGIE ZAPOBIEGANIA NADUŻYCIOM FINANSOWYM NA SZCZEBLU UE Inicjatywy podjęte przez Komisję w 2014 r. w celu zapobiegania nadużyciom finansowym Wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie zwalczania nadużyć na szkodę interesów finansowych Unii za pośrednictwem prawa karnego Wniosek dotyczący rozporządzenia Rady w sprawie ustanowienia Prokuratury Europejskiej Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (UE, EURATOM) nr 966/2012 w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii Zwalczanie korupcji w UE Zgłaszanie nieprawidłowości przepisy w wieloletnich ramach finansowych (WRF) na lata w obszarze wydatków Polityka zwalczania oszustw celnych Zwalczanie nielegalnego obrotu wyrobami tytoniowymi Zwalczanie oszustw związanych z VAT Postanowienia w sprawie zwalczania nadużyć finansowych w umowach międzynarodowych Przepisy dotyczące zamówień publicznych Dyrektywa w sprawie prawnokarnych środków ochrony euro i innych walut przed fałszowaniem Strategia Komisji w zakresie zwalczania nadużyć finansowych (CAFS) Programy Herkules i Perykles Komitet Doradczy ds. Koordynacji w zakresie Nadużyć Finansowych (COCOLAF) Działania następcze dotyczące rezolucji Parlamentu Europejskiego w sprawie ochrony interesów finansowych UE Zwalczanie nadużyć finansowych Sprawozdania roczne za 2012 r. i 2013 r Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 3 lipca 2014 r. w sprawie ochrony interesów finansowych UE Zwalczanie nadużyć finansowych Sprawozdanie roczne za 2012 r

3 Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 11 marca 2015 r. w sprawie ochrony interesów finansowych UE Zwalczanie nadużyć finansowych Sprawozdanie roczne za 2013 r ŚRODKI PODJĘTE PRZEZ PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE W CELU ZWALCZANIA NADUŻYĆ FINANSOWYCH I INNYCH NIELEGALNYCH DZIAŁAŃ NARUSZAJĄCYCH INTERESY FINANSOWE UE Środki służące zwalczaniu nadużyć finansowych i innych nieprawidłowości naruszających interesy finansowe UE Stosowanie przez państwa członkowskie definicji zawartych w przepisach dotyczących zgłaszania nieprawidłowości Wdrożenie zaleceń z 2013 r NADUŻYCIA FINANSOWE I INNE NIEPRAWIDŁOWOŚCI Zgłoszone nieprawidłowości i ogólne tendencje w latach Nieprawidłowości zgłoszone jako nadużycia finansowe Dochody Wydatki Zasoby naturalne (rolnictwo, rozwój obszarów wiejskich oraz rybołówstwo) Polityka spójności (okresy programowania i ) Polityka przedakcesyjna (pomoc przedakcesyjna i Instrument Pomocy Przedakcesyjnej (IPA)) Wydatki zarządzane bezpośrednio przez Komisję Nieprawidłowości niezgłoszone jako nadużycia finansowe Dochody Wydatki Wyniki Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) ODZYSKIWANIE ŚRODKÓW ORAZ INNE ŚRODKI ZAPOBIEGAWCZE I NAPRAWCZE Wydatki: mechanizmy zapobiegawcze Płatności przerwane w 2014 r Zawieszenia Wydatki: korekty finansowe i odzyskane środki w 2014 r Środki odzyskane w związku z dochodami z tytułu zasobów własnych WNIOSKI I ZALECENIA Lepsza koordynacja i współpraca: nowy bodziec w dziedzinie zwalczania nadużyć finansowych Wzmocnienie struktur prawnych i administracyjnych w celu ściślejszej współpracy Środki zwalczania nadużyć finansowych i korupcji w zamówieniach publicznych Środki sektorowe: wydatki

4 Środki sektorowe: dochody Plany na przyszłość Zwiększenie wykrywalności: wyniki i kwestie otwarte Wydatki Dochody: Aktualizacja strategii kontroli

5 STRESZCZENIE Komisja przedstawia, we współpracy z państwami członkowskimi, niniejsze sprawozdanie roczne dotyczące ochrony interesów finansowych Unii Europejskiej na podstawie art. 325 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE). Obejmuje ono działania podejmowane przez Komisję i państwa członkowskie w ramach zwalczania nadużyć finansowych oraz ich wyniki. Jest to pierwsze sprawozdanie, które zostanie przedłożone przez obecną Komisję, która objęła urząd w dniu 1 listopada 2014 r. Zgodnie z priorytetami politycznymi określonymi przez przewodniczącego J.C. Junckera, nowa Komisja realizuje bardziej ukierunkowany program, w którym przywiązuje się szczególną wagę do zasad należytego zarządzania finansami. Wnioski i zalecenia zawarte w niniejszym sprawozdaniu oparto na analizie informacji dostępnych w ostatnich pięciu latach oraz na problemach i zagrożeniach, które zgłoszono w tym czasie. Działania na rzecz ochrony interesów finansowych UE podjęte w 2014 r. na szczeblu UE W 2014 r. Komisja pomyślnie ukończyła działania priorytetowe w ramach swojej wieloletniej strategii w zakresie zwalczania nadużyć finansowych (CAFS), przyjętej w czerwcu 2011 r. W rezultacie wszystkie służby Komisji i agencje wdrożyły i realizują obecnie swoją strategię zwalczania nadużyć finansowych, co jest znacznym osiągnięciem. Komisja nadal wspierała państwa członkowskie w ich wysiłkach ukierunkowanych na zapobieganie nadużyciom finansowym. Państwa członkowskie zarządzają około 80 % budżetu UE, dlatego jest niezmiernie ważne, by Komisja nadal wspierała je w rozwijaniu ich własnych krajowych strategii zwalczania nadużyć finansowych. Jednostki ds. koordynacji zwalczania nadużyć finansowych (AFCOS) w każdym państwie członkowskim mogłyby odegrać ważną rolę w tym zakresie. W 2014 r. dwa wnioski mające na celu wzmocnienie i zwiększenie skuteczności prawa karnego w odniesieniu do ochrony interesów finansowych UE zostały omówione przez Parlament Europejski i Radę, a mianowicie: projekt dyrektywy w sprawie zwalczania nadużyć za pośrednictwem prawa karnego (złożony w lipcu 2012 r.), która powinna przyczynić się do wyeliminowania luk w przepisach państw członkowskich dotyczących zwalczania nadużyć finansowych, które to luki utrudniają skuteczne ściganie oszustów; projekt rozporządzenia w sprawie ustanowienia Prokuratury Europejskiej (złożony w lipcu 2013 r.). Ustanowienie Prokuratury Europejskiej, zgodnie z propozycją Komisji, stanowiłoby znaczący krok naprzód w dążeniu do ochrony interesów finansowych UE. Ponadto przyjęcie w 2014 r. zmienionych dyrektyw w sprawie zamówień publicznych i sektorowej oraz nowej dyrektywy w sprawie koncesji znacznie zwiększa przejrzystość i umacnia przepisy przeciwdziałające nadużyciom finansowym i korupcji poprzez zdefiniowanie konfliktu interesów, uczynienie e-zamówień obowiązkowymi oraz wprowadzenie obowiązków w zakresie monitorowania i sprawozdawczości w celu ograniczenia nadużyć finansowych w zamówieniach publicznych oraz innych poważnych nieprawidłowości. W dniu 18 czerwca 2014 r. Komisja przyjęła wniosek dotyczący częściowego przeglądu rozporządzenia finansowego w celu dostosowania go do zmienionej dyrektywy w sprawie zamówień publicznych. Wymaga to wzmocnienia zasad dotyczących wykluczeń przedsiębiorców i utworzenia nowej bazy danych wczesnego wykrywania i wykluczeń. 5

6 Po stronie wydatków w budżecie UE w 2014 r. omówiono i uzgodniono z państwami członkowskimi warunki zgłaszania nieprawidłowości dotyczących funduszy podlegających zarządzaniu dzielonemu w odniesieniu do nowego okresu programowania Ich przyjęcie zaplanowano na 2015 r. Po stronie dochodów w budżecie w 2014 r. poczyniono znaczne postępy mające na celu dalszą ochronę interesów finansowych UE: Zmienionym rozporządzeniem nr 515/97 w sprawie wzajemnej pomocy administracyjnej w obszarze celnym (które powinno wejść w życie w 2015 r.) tworzy się unijną bazę danych o towarach wwożonych do UE, przewożonych tranzytem przez UE lub wywożonych z UE. Wykazano również w 2014 r., że zawiadomienia w ramach systemu wzajemnej pomocy wystosowane w następstwie wspólnych operacji celnych (JCO) prowadzonych przez OLAF są ważnym źródłem informacji pomocnych przy wykrywaniu nieprawidłowości w transakcjach dotyczących niektórych rodzajów towarów. Zwalczanie przemytu papierosów i innych form nielegalnego handlu wyrobami tytoniowymi pozostaje ważnym priorytetem dla UE, jak i dla państw członkowskich. W 2014 r. Komisja nadal aktywnie wdrażała w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi plan działania wynikający z Komunikatu w sprawie intensyfikacji walki z przemytem papierosów i innymi formami nielegalnego handlu wyrobami tytoniowymi. Program Herkules III, przyjęty w 2014 r., przyczyni się do wzmocnienia działań i zdolności administracyjnych organów celnych i policji w państwach członkowskich. Za pomocą wymienionych środków Komisja nadaje nowy kształt polityce zwalczania nadużyć finansowych na szczeblu UE. Wykrywanie i zgłaszanie nieprawidłowości związanych i niezwiązanych z nadużyciami finansowymi, mających wpływ na budżet UE W 2014 r. państwa członkowskie zgłosiły nieprawidłowości stanowiących nadużycia finansowe (liczba ta obejmuje nadużycia zarówno podejrzewane, jak i stwierdzone), obejmujących kwotę 538 mln EUR ze środków UE. Wzrasta liczba nieprawidłowości związanych z nadużyciami finansowymi po stronie dochodów. Po stronie wydatków ich liczba spadła nieznacznie w 2014 r. w porównaniu z 2013 r., natomiast związane z nimi kwoty wzrosły. Nadal utrzymują się różnice między państwami członkowskimi w zakresie wykrywania i zgłaszania nadużyć, chociaż w mniejszym stopniu niż w latach poprzednich. W ostatnich dwóch latach można było zaobserwować umocnienie niektórych tendencji: nadal utrzymuje się zaangażowanie organów administracji w wykrywanie nieprawidłowości związanych z nadużyciami finansowymi, przy czym najczęściej wykrywanym sposobem działania jest wykorzystywanie sfałszowanych dokumentów. Wzrosła zarówno liczba jak i kwoty nieprawidłowości niezgłoszonych jako nadużycia finansowe. Wynika to w dużej mierze ze stopniowej realizacji różnych programów wydatków oraz z faktu, że systemy kontroli instytucji europejskich i krajowych służb audytu zostały wzmocnione. Środki zapobiegawcze i naprawcze W 2014 r. Komisja podjęła działania dotyczące zapewnienia wydatkowania środków UE zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami oraz odpowiedniej ochrony interesów 6

7 finansowych UE. W dziedzinie polityki spójności i rozwoju obszarów wiejskich podjęto 193 decyzji o przerwaniu płatności (dotyczących kwoty ponad 7,7 mld EUR). Na koniec 2014 r. 145 z nich nadal obowiązywało (dotyczyły one przerwanych płatności opiewających na kwotę około 4,8 mld EUR). Komisja podjęła również szesnaście nowych decyzji o zawieszeniu. Komisja dokonała korekt finansowych w wysokości ponad 2,2 mld EUR i wydała nakazy odzyskania środków w kwocie 736 mln EUR. Środki naprawcze podjęte w 2014 r. pokazują, że interesy finansowe Unii są należycie chronione. Istnieje jednak ryzyko dla budżetów krajowych związane z nieodzyskaniem środków wypłaconych już beneficjentom, ale będących przedmiotem korekt finansowych. Środki przyjęte przez państwa członkowskie Pod koniec 2014 r. wszystkie państwa członkowskie wyznaczyły swoje jednostki AFCOS. Ustrukturyzowana koordynacja między organami odpowiedzialnymi za zwalczanie nadużyć finansowych i innymi organami krajowymi okazała się jedną z najlepszych praktyk. W 2014 r. państwa członkowskie podjęły także szereg innych środków zwalczania nadużyć finansowych, dotyczące zamówień publicznych, przestępstw finansowych, konfliktów interesów, korupcji, definicji nadużyć finansowych i osób zgłaszających nieprawidłowości. Stosowanie przez państwa członkowskie definicji zawartych w przepisach dotyczących zgłaszania nieprawidłowości W tegorocznym sprawozdaniu zwrócono szczególną uwagę na sposób stosowania przez państwa członkowskie definicji odnoszących się do zgłaszania nieprawidłowości (związanych i niezwiązanych z nadużyciami finansowymi) i na terminy ich zgłaszania. Pomimo starań o ujednolicenie stosowania przepisów dotyczących zgłaszania nieprawidłowości wśród państw członkowskich stwierdzono rozbieżności. W oparciu o przepisy dotyczące zgłaszania nieprawidłowości w odniesieniu do nowego okresu programowania, które są obecnie przyjmowane, a także informacje zebrane i przeanalizowane w ramach niniejszego sprawozdania, Komisja ukierunkuje państwa członkowskie ku zharmonizowanemu podejściu do interpretacji tych definicji, co przyczyni się do poprawy porównywalności przekazywanych przez nie danych. 7

8 1. WPROWADZENIE Co roku na mocy art. 325 ust. 5 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) Komisja, we współpracy z państwami członkowskimi, przedstawia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie w sprawie środków podjętych w celu zwalczania nadużyć finansowych i wszelkich innych nielegalnych działań naruszających interesy finansowe Unii. UE i państwa członkowskie wspólnie ponoszą odpowiedzialność za ochronę interesów finansowych UE i zwalczanie nadużyć. Organy krajowe zarządzają około 80 % wydatków UE oraz pobierają tradycyjne zasoby własne (TOR). Komisja sprawuje ogólny nadzór w obu tych obszarach, określa normy i sprawdza zgodność z przepisami. W celu zapewnienia skutecznej ochrony interesów finansowych UE niezbędna jest ścisła współpraca Komisji i państw członkowskich. Jednym z głównych celów niniejszego sprawozdania jest ocena skuteczności tej współpracy w 2014 r. oraz możliwych sposobów jej poprawy. W niniejszym sprawozdaniu opisano również środki podjęte na szczeblu UE w 2014 r. oraz podsumowano i oceniono działania podjęte przez państwa członkowskie w celu zwalczania nadużyć finansowych. Zawarto w nim również analizę głównych osiągnięć organów krajowych i europejskich w zakresie wykrywania i zgłaszania nadużyć finansowych i innych nieprawidłowości związanych z wydatkami i dochodami UE. W sprawozdaniu w szczególności zwrócono uwagę, jak przepisy dotyczące zgłaszania nieprawidłowości są stosowane w każdym państwie członkowskim, ponieważ część analityczna niniejszego sprawozdania opiera się na informacjach otrzymanych w wyniku zgłoszonych w ten sposób nieprawidłowości. Do sprawozdania załączono sześć dokumentów roboczych służb Komisji 1. Dokumenty te obejmują między innymi: Wykonanie art. 325 przez państwa członkowskie w 2014 r., Zalecenia w ramach działań następczych w związku ze sprawozdaniem Komisji w sprawie ochrony interesów finansowych UE Zwalczanie nadużyć finansowych, 2013 r. oraz Analiza statystyczna nieprawidłowości zawierająca tabele podsumowujące główne wyniki poszczególnych państw członkowskich w zakresie zwalczania nadużyć finansowych. 2. STRATEGIE ZAPOBIEGANIA NADUŻYCIOM FINANSOWYM NA SZCZEBLU UE 2.1. Inicjatywy podjęte przez Komisję w 2014 r. w celu zapobiegania nadużyciom finansowym Wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie zwalczania nadużyć na szkodę interesów finansowych Unii za pośrednictwem prawa karnego W lipcu 2012 r. Komisja przedłożyła wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie zwalczania nadużyć na szkodę interesów finansowych Unii za pośrednictwem prawa karnego 2. Celem wniosku jest wzmocnienie istniejących ram prawnych poprzez stworzenie wspólnych minimalnych przepisów dotyczących definiowania przestępstw mających wpływ na interesy finansowe Unii, jak również sankcje oraz ograniczenia czasowe dotyczące takich przypadków. Negocjacje pomiędzy Parlamentem Europejskim a Radą rozpoczęto w drugiej 1 2 Wykonanie art. 325 przez państwa członkowskie w 2014 r.; (ii) Ocena statystyczna nieprawidłowości zgłoszonych w 2014 r. w odniesieniu do zasobów własnych, zasobów naturalnych, polityki spójności i pomocy przedakcesyjnej; (iii) Zalecenia w ramach działań następczych w związku ze sprawozdaniem Komisji w sprawie ochrony interesów finansowych UE Zwalczanie nadużyć finansowych, 2013 r.; (iv) Metodyka dotycząca oceny statystycznej nieprawidłowości zgłoszonych w 2014 r.; (v) Roczny przegląd programu Herkules III wraz z informacjami na temat wyników w 2014 r.; (vi) wdrażanie strategii Komisji w zakresie zwalczania nadużyć finansowych (CAFS). COM(2012) 363 final. 8

9 połowie 2014 r., po przyjęciu podejścia ogólnego przez Radę w dniu 6 czerwca 2013 r. i pierwszym czytaniu w Parlamencie Europejskim w dniu 16 kwietnia 2014 r Wniosek dotyczący rozporządzenia Rady w sprawie ustanowienia Prokuratury Europejskiej W dniu 17 lipca 2013 r. Komisja przyjęła wniosek dotyczący rozporządzenia w sprawie ustanowienia Prokuratury Europejskiej (EPPO) 3, będący jedną z głównych inicjatyw w ogólnej strategii Komisji mającej na celu poprawę ochrony interesów finansowych UE. Głównym celem wniosku jest ustanowienie spójnego i skutecznego europejskiego systemu dochodzenia i ścigania przestępstw przeciwko interesom finansowym Unii, zgodnie z definicją zawartą we wniosku dotyczącym dyrektywy w sprawie zwalczania nadużyć finansowych za pośrednictwem prawa karnego (pkt 2.1.1). Pod koniec 2014 r. negocjacje w Radzie nadal trwały. Parlament Europejski przyjął pierwsze sprawozdanie okresowe w marca 2014 r. 4, a drugie sprawozdanie w kwietniu 2015 r. 5, wyrażając poparcie dla głównych elementów EPPO Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (UE, EURATOM) nr 966/2012 w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii W dniu 18 czerwca 2014 r. Komisja przyjęła wniosek 6 dotyczący częściowego przeglądu rozporządzenia finansowego w celu dostosowania go do zmienionej dyrektywy w sprawie zamówień publicznych. Głównym celem wniosku jest wzmocnienie ochrony interesów finansowych Unii Europejskiej poprzez stworzenie mechanizmu zarządzanego przez Komisję, ułatwiającego wczesne wykrywanie zagrożeń dla interesów finansowych Unii oraz wykluczanie wybranych przedsiębiorców, tak aby nie mogli już uzyskać środków UE, lub nakładanie kar pieniężnych na takich przedsiębiorców. Władza prawodawcza zatwierdziła ten wniosek w czerwcu 2015 r., a odnośne nowe przepisy będą obowiązywać od stycznia 2016 r Zwalczanie korupcji w UE W 2014 r. Komisja opublikowała pierwsze Sprawozdanie o zwalczaniu korupcji w UE, w którym zamieściła rozdział dotyczący korupcji w dziedzinie zamówień publicznych. W sprawozdaniu oceniono, jak każde państwo członkowskie radzi sobie z korupcją, przeanalizowano, jak poszczególne akty prawne i polityki funkcjonują w praktyce oraz zasugerowano, jak każde państwo może zintensyfikować swoje działania antykorupcyjne. W wyniku tego sprawozdania Komisja utworzyła sieć krajowych punktów kontaktowych oraz włączyła cele dotyczące zwalczania korupcji w proces europejskiego semestru zarządzania gospodarczego. W 2014 r. dwanaście państw członkowskich otrzymało zalecenia dotyczące korupcji w ramach europejskiego semestru, które zostały omówione podczas późniejszych wizyt w tych państwach. Komisja poczyniła również przygotowania do uruchomienia programu wymiany doświadczeń wiosną 2015 r COM(2013) 534 final. P7_TA(2014)0234 Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 marca 2014 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Rady w sprawie ustanowienia Prokuratury Europejskiej (COM(2013) /0255(APP)) A8-0055/2015 (APP) 29/04/2015 (COM(2014) 358) 9

10 Zgłaszanie nieprawidłowości przepisy w wieloletnich ramach finansowych (WRF) na lata w obszarze wydatków W ramach nowego okresu programowania konieczne było zdefiniowanie w aktach delegowanych i wykonawczych sposobów zgłaszania nieprawidłowości w odniesieniu do wszystkich obszarów objętych zarządzaniem dzielonym 7. W 2014 r. Komisja negocjowała cztery akty delegowane i cztery rozporządzenia wykonawcze, które zostały omówione i uzgodnione na szczeblu ekspertów z państw członkowskich. Planuje się ich przyjęcie w 2015 r. W celu osiągnięcia jak największej jasności przy jednoczesnym nałożeniu minimalnych obciążeń administracyjnych na państwa członkowskie przepisy te są w możliwie największym stopniu zharmonizowana we wszystkich obszarach wydatków UE. Informacje przekazane przez państwa członkowskie przedstawiono w rocznym sprawozdaniu Komisji na mocy art. 325 TFUE Polityka zwalczania oszustw celnych Wzajemna pomoc administracyjna (wniosek w sprawie zmiany rozporządzenia nr 515/97) W 2013 r. Komisja przyjęła wniosek dotyczący zmiany rozporządzenia nr 515/97 8. W 2014 r. przeprowadzono negocjacje z Parlamentem Europejskim i Radą UE. W ich wyniku w dniu 18 grudnia 2014 r.osiągnięto porozumienie polityczne. Instytucje z zadowoleniem przyjęły to porozumienie, które eliminuje pewne luki w obecnie obowiązujących przepisach dotyczących wzajemnej pomocy między państwami członkowskimi a Komisją. Celem wniosku jest stworzenie unijnej bazy danych o towarach wwożonych do UE, przewożonych tranzytem przez UE lub wywożonych z UE. Ponadto wniosek przewiduje system monitorowania kontenerów, który umożliwi Europejskiemu Urzędowi ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) analizowanie przemieszczeń kontenerów w celu identyfikacji potencjalnych przypadków nadużyć finansowych. Rozporządzenie ma wejść w życie w połowie 2015 r., a odnośne prawodawstwo wtórne zostanie przyjęte na początku 2016 r Wspólne operacje celne (WOC) Wspólne operacje celne są skoordynowanymi i ukierunkowanymi działaniami operacyjnymi wykonywanymi przez określony czas przez organy celne państw członkowskich i państw trzecich w celu zwalczania nielegalnego transgranicznego handlu towarami. W 2014 r. OLAF współpracował z państwami członkowskimi przy siedmiu WOC, zapewniając dane wywiadowcze, wsparcie techniczne lub finansowe, bezpieczny dostęp i wymianę informacji za pośrednictwem platformy AFIS oraz udostępniając swoją infrastrukturę służącą koordynacji operacyjnej w celu optymalizacji działań obejmujących dużą liczbę uczestników: WCO REPLICA 9 : Operacja ta koncentrowała się na przywozie towarów naruszających prawa własności intelektualnej, ze szczególnym uwzględnieniem towarów niebezpiecznych, stwarzających zagrożenie dla środowiska naturalnego lub zdrowia i bezpieczeństwa obywateli. Wskutek tej operacji zajęto 1,2 mln podrobionych towarów, w tym perfum, części zamiennych do rowerów i samochodów, zabawek, dodatków odzieżowych oraz urządzeń Art. 122 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013, Dz.U. 347 z , s. 320, art. 48 i 50 rozporządzenia (UE) nr 10306/2013, Dz.U. 347 z , s. 549, art. 30 rozporządzenia (UE) nr 223/2014, Dz.U. 72 z , s. 1 oraz art. 5 rozporządzenia (UE) nr 514/2014, Dz.U. 150 z , s Dz.U. L 82 z , s Koordynowana przez OLAF i zorganizowana w ramach dialogu Azja-Europa (ASEM), jako część wspólnych wysiłków w zakresie zwalczania podrabianych towarów. Uczestniczyły w niej wszystkie państwa członkowskie UE, Norwegia, Szwajcaria i 11 innych międzynarodowych partnerów spoza UE, jak również Europol, Interpol i Światowa Organizacja Celna. 10

11 elektronicznych, a także 130 mln papierosów. Zajęcie samych papierosów zapobiegło utracie 25 mln euro należnych ceł i podatków. - WOC SNAKE 10 : Operacja ta koncentrowała się na kwestii zaniżania wartości przywożonych wyrobów tekstylnych i obuwia z Chin. Operacja doprowadziła do wykrycia ponad kontenerów, w przypadku których zadeklarowana wartość celna była znacznie zaniżona, oraz pozwoliła zapobiec stratom w wysokości ponad 80 mln EUR należnych ceł. - WOC ERMIS 11 : Celem tej operacji było wykrycie podrobionych towarów wwożonych na obszar UE w małych paczkach, za pośrednictwem poczty z państw trzecich. Zajęto ponad 70 tys. sztuk różnego rodzaju towarów, takich jak telefony komórkowe, okulary przeciwsłoneczne, małe części zamienne do pojazdów, leki i produkty farmaceutyczne. - WOC ATHENA IV 12 : Głównym celem tej operacji było wykrywanie niezadeklarowanych środków pieniężnych, jak również zapobiegania praniu pieniędzy na terytorium Unii Europejskiej. W wyniku tej operacji zatrzymano i zajęto ponad EUR środków pieniężnych w gotówce. - WOC WAREHOUSE II 13 : Operacja ta miała na celu zwalczanie przemytu wyrobów tytoniowych i alkoholu oraz oszustw związanych z podatkiem akcyzowym od tych towarów. Ostateczne wyniki tej operacji nadal są przedmiotem oceny. - Regionalna WOC ICARE 14 : Była to operacja nadzoru morskiego koordynowana przez francuskie organy celne, skupiająca się na wykrywaniu nielegalnego handlu towarami wrażliwymi drogą morską na Oceanie Atlantyckim. - Regionalna WOC ISIS : Działanie operacyjne na morzu koordynowane przez hiszpańskie służby celne, mające na celu zwalczanie nielegalnego handlu towarami wrażliwymi na Morzu Śródziemnym. W wyniku tego działania skonfiskowano 39,3 kg marihuany System informacji w celu zwalczania nadużyć finansowych (AFIS) System informacji w celu zwalczania nadużyć finansowych (AFIS) jest zestawem aplikacji służących zwalczaniu nadużyć finansowych i prowadzonych przez OLAF, których celem jest terminowa i bezpieczna wymiana informacji związanych z nadużyciami finansowymi między administracjami państw członkowskich, jak również przechowywanie i analiza odnośnych danych. Obejmuje on dwa główne obszary: wzajemną pomoc w sprawach celnych oraz zarządzanie nieprawidłowościami. W 2014 r. w bazach danych i modułach AFIS dotyczących wzajemnej pomocy zarejestrowano ogółem przypadków. Do bazy informacji tranzytowych (ATIS) wpłynęły informacje dotyczące siedmiu milionów nowych przesyłek tranzytowych, co stanowi ogółem 31,5 milionów przypadków przepływu towarów. W systemie zarządzania W operacji tej, koordynowanej przez OLAF i biuro ds. pprzeciwdziałania przemytowi Głównego Urzędu Ceł Chińskiej Republiki Ludowej, uczestniczyły administracje celne wszystkich państw członkowskich UE, jak również Chińskiej Republiki Ludowej. Koordynowana przez grecką administrację celną i OLAF, z udziałem państw członkowskich UE, byłej jugosłowiańskiej republiki Macedonii, Czarnogóry, Serbii i Turcji. Koordynowana przez Krajową Izbę Celną Urzędu Skarbowego Republiki Łotewskiej oraz OLAF, przy udziale wszystkich państw członkowskich UE i Europolu. Koordynowana przez włoską agencję ds. ceł i monopoli oraz OLAF. Koordynowana przez francuskie organy celne, z udziałem organów celnych Irlandii, Portugalii, Hiszpanii, Zjednoczonego Królestwa, Niemiec, Włoch i Niderlandów. Koordynowana przez francuskie organy celne, z udziałem włoskich i hiszpańskich służb celnych. 11

12 nieprawidłowościami (IMS) odnotowano komunikatów. W 2014 r. przeprowadzono siedem WOC, z wykorzystaniem wirtualnej jednostki koordynacji działań celnych (VOCU) w ramach systemu AFIS jako narzędzia komunikacji. Budżet programu na 2014 r. wyniósł 6,4 mln EUR Zwalczanie nielegalnego obrotu wyrobami tytoniowymi Komunikatowi w sprawie intensyfikacji walki z przemytem papierosów i innymi formami nielegalnego handlu wyrobami tytoniowymi z 2013 r. 16 towarzyszył kompleksowy plan działania. Od tego czasu Komisja aktywnie wdraża ten plan działania, w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi. W 2014 r. odbyły się trzy spotkania poświęcone temu zagadnieniu z udziałem ekspertów z państw członkowskich Zwalczanie oszustw związanych z VAT W grudniu 2014 r. Rada przyznała Komisji mandat do rozpoczęcia negocjacji z Norwegią dotyczących porozumienia z UE w sprawie współpracy administracyjnej i odzyskiwania wierzytelności podatkowych w dziedzinie VAT. Negocjacje te mają rozpocząć się w czerwcu 2015 r. W czerwcu 2014 r. państwom członkowskim przedstawiono prowadzony przez kraje Beneluksu projekt pilotażowy dotyczący analizy transgranicznej sieci nadużyć w ramach sieci Eurofisc. W konsekwencji znaczna większość członków grupy Eurofisc złożyła wniosek, by ten projekt pilotażowy rozszerzyć na wszystkie państwa członkowskie. Sieć Eurofisc jest nadal wykorzystywana do wymiany informacji operacyjnych dotyczących transgranicznych nadużyć finansowych i poszukuje nowych źródeł informacji, takich jak dane rejestracyjne pojazdów. Ponadto grupa ds. projektu Fiscalis, mająca na celu poprawę współpracy między organami podatkowymi i celnymi, poczyniła znaczne postępy. W odniesieniu do nowych zagrożeń związanych z handlem elektronicznym, powołano grupę zadaniową w celu zebrania najlepszych praktyk w tej dziedzinie od krajowych organów podatkowych Postanowienia w sprawie zwalczania nadużyć finansowych w umowach międzynarodowych Wiele umów międzynarodowych UE zawiera postanowienia dotyczące wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach celnych oraz, w przypadku umów preferencyjnych, przewiduje również środki dotyczące egzekwowania preferencyjnego traktowania. W 2014 r. obowiązywało 48 umów z 71 państwami trzecimi zawierających postanowienia dotyczące wzajemnej pomocy administracyjnej, a także prowadzono negocjacje z 49 państwami, w tym z głównymi partnerami handlowymi, takimi jak USA i Japonia. Sfinalizowano negocjacje z Kanadą i Wietnamem. Zaczęły funkcjonować umowy o wolnym handlu z Gruzją i Mołdawią. Wejście w życie pogłębionej i kompleksowej strefy wolnego handlu (DCFTA) z Ukrainą zaplanowano na 1 stycznia 2016 r. Wszystkie te umowy obejmują postanowienia dotyczące wzajemnej współpracy administracyjnej oraz środki dotyczące egzekwowania preferencyjnego traktowania. Komisja zamierza włączyć postanowienia dotyczące zwalczania nadużyć finansowych do innych unijnych umów międzynarodowych, takich jak układy o stowarzyszeniu i umowy o partnerstwie. W 2014 r. OLAF skutecznie wynegocjował postanowienia dotyczące nadużyć finansowych zawarte w umowie o partnerstwie i współpracy z Republiką Kazachstanu. Trwają negocjacje w sprawie podobnych postanowień w umowie o partnerstwie i współpracy z Malezją. 16 COM(2013) 324 final z

13 Przepisy dotyczące zamówień publicznych W kwietniu 2014 r. weszły w życie zmienione dyrektywy w sprawie zamówień publicznych i sektorowa oraz nowa dyrektywa w sprawie koncesji 17. Te nowe dyrektywy znacznie zwiększają przejrzystość i umacniają przepisy przeciwdziałające nadużyciom finansowym i korupcji poprzez zdefiniowanie konfliktu interesów, uczynienie e-zamówień obowiązkowymi oraz wprowadzenie obowiązków w zakresie monitorowania i sprawozdawczości w celu ograniczenia nadużyć finansowych w zamówieniach publicznych oraz innych poważnych nieprawidłowości. Transpozycja tych nowych dyrektyw stwarza każdemu państwu członkowskiemu możliwość zwiększenia skuteczności, eliminacji luk prawnych, zwiększenia efektywności i przejrzystości swoich procedur zamówień, a także wzmocnienia niezbędnych mechanizmów kontroli i sankcji, bez ograniczania skuteczności tego procesu. Komisja pomaga państwom członkowskim w transpozycji pakietu dotyczącego zamówień publicznych i ściśle współpracuje z niektórymi państwami członkowskimi w sprawie konkretnych podejść krajowych Dyrektywa w sprawie prawnokarnych środków ochrony euro i innych walut przed fałszowaniem Dyrektywa 2014/62/UE 18 w sprawie prawnokarnych środków ochrony euro i innych walut przed fałszowaniem została przyjęta w maju 2014 r. 19. Wspomniana dyrektywa opiera się na decyzji ramowej Rady 2000/383/WSiSW w sprawie zwiększenia ochrony poprzez sankcje karne i inne sankcje za fałszowanie przyjętej w związku z wprowadzeniem euro i zastępuje tę decyzję. Dyrektywa ta wprowadza przepisy dotyczące następujących kwestii: udostępnienia skutecznych narzędzi dochodzeniowych w przypadkach fałszowania pieniędzy; wspólnych maksymalnych kar za najpoważniejsze przestępstwa fałszowania pieniędzy; przekazywania przechwyconych fałszywych banknotów i monet euro Krajowym Centrom Analiz i Krajowym Centrom Analiz Monet w trakcie trwającego postępowania sądowego do celów analizy i identyfikacji, aby umożliwić wykrywanie fałszywych euro w obiegu; oraz zobowiązania do zgłaszania Komisji co dwa lata liczby popełnionych przestępstw fałszowania i liczby skazanych osób Strategia Komisji w zakresie zwalczania nadużyć finansowych (CAFS) Rok 2014 jest drugim rokiem, za który Komisja składa sprawozdanie w sprawie realizacji strategii Komisji w zakresie zwalczania nadużyć finansowych 20. W sprawozdaniu za 2013 r. główny nacisk położono na trzy priorytetowe działania w ramach CAFS: Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/23/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie udzielania koncesji, dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylająca dyrektywę 2004/18/WE i dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/25/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych, uchylająca dyrektywę 2004/17/WE. Dz.U. L 151 z , s. 1. W 2014 r. kompetencje w tym zakresie zostały przeniesione z OLAF-u do DG ECFIN. Zob. dokument roboczy służb Komisji (vi) w sprawie realizacji strategii Komisji w zakresie zwalczania nadużyć finansowych. 13

14 1. Włączenie klauzul dotyczących zwalczania nadużyć finansowych do wniosków ustawodawczych dotyczących wieloletnich ram finansowych na lata Opracowanie strategii zwalczania nadużyć finansowych na poziomie Komisji 3. Przegląd dyrektyw dotyczących procedur udzielania zamówień publicznych W 2014 r. strategie zwalczania nadużyć finansowych na poziomie Komisji rozszerzono na agencje UE. Ponadto w ramach grupy ekspertów Komitetu Doradczego ds. Koordynacji w zakresie Nadużyć Finansowych opracowano dwa dokumenty zawierające wytyczne. Jeden z dokumentów zawierających wytyczne ma na celu wsparcie państw członkowskich przy tworzeniu krajowych strategii zwalczania nadużyć finansowych. Do chwili obecnej pięć państw członkowskich opracowało takie strategie. Drugi dokument zawierający wytyczne przedstawia rolę audytorów w zakresie zapobiegania nadużyciom finansowym i ich wykrywania. Oba dokumenty zostały opracowane w ścisłej współpracy z ekspertami z państw członkowskich. W 2014 r. Komisja zorganizowała serię konferencji oraz wniosła swój wkład w seminaria organizowane przez państwa członkowskie lub agencje w celu podniesienia świadomości na temat nadużyć finansowych w ramach ich krajowych sektorowych strategii zwalczania nadużyć finansowych Programy Herkules i Perykles Realizacja programu Herkules Program Herkules III 21 ( ) propaguje działania na rzecz zwalczania nadużyć finansowych, korupcji i wszelkich innych nielegalnych działań naruszających interesy finansowe Unii Europejskiej. W 2014 r. dostępny był budżet w wysokości 13,7 mln EUR na finansowanie działań mających na celu wzmocnienie zdolności operacyjnych i administracyjnych służb celnych i policji w państwach członkowskich, na szkolenia i konferencje oraz na wsparcie informatyczne 22. W trakcie pierwszego roku wdrażania zapewniono finansowanie z programu Herkules III dla 21 działań dotyczących pomocy technicznej, podjętych przez organy ścigania w państwach członkowskich (8,7 mln EUR). Działania polegały na przykład na zakupie skanerów rentgenowskich rozmieszczonych na granicach zewnętrznych UE w celu badania kontenerów, ciężarówek i innych pojazdów. Skanery przyczyniły się do wykrycia znacznych ilości przemycanych i podrobionych papierosów i tytoniu, jak również alkoholu, narkotyków i broni. Z programu Herkules III sfinansowano również 34 dotacje i zamówienia na zorganizowanie 55 konferencji i seminariów szkoleniowych w 2014 r., które umożliwiły pracownikom organów ścigania z różnych państw członkowskich i państw trzecich spotkanie się i wymianę informacji na temat najlepszych praktyk w zwalczaniu nieprawidłowości, nadużyć finansowych i korupcji. Program Herkules II 23, który zakończył się w 2013 r., został oceniony w 2014 r. przez niezależnego rzeczoznawcę. Ocena potwierdziła, że program przyniósł zamierzone skutki przy rozsądnych kosztach, został dobrze przyjęty przez zainteresowane strony i zapewnił Rozporządzenie (UE) nr 250/2014 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 lutego 2014 r. Zob. dokument roboczy służb Komisji (v) dotyczący rocznego przeglądu programu Herkules III wraz z informacjami na temat wyników w 2014 r. Decyzja nr 878/2007/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 lipca 2007 r., Dz.U. L 193 z , s

15 wartość dodaną. W oparciu o tę ocenę Komisja przyjęła w dniu 27 maja 2015 r. sprawozdanie 24 na temat osiągnięcia celów programu Herkules II na mocy art Realizacja programu Perykles W marca 2014 r. przyjęto rozporządzenie (UE) nr 331/ ustanawiające program Perykles 2020 ; program wymiany, pomocy i szkoleń dla ochrony euro przed fałszowaniem. W 2015 r. ma zostać przyjęty wniosek dotyczący rozporządzenia Rady rozszerzającego stosowanie rozporządzenia (UE) nr 331/2014 na nieuczestniczące państwa członkowskie. W ramach programu Perykles dla ochrony banknotów i monet euro przed nadużyciami finansowymi i fałszowaniem Komisja uczestniczyła w dziesięciu działaniach, w tym w konferencjach, seminariach oraz wymianach pracowników zorganizowanych przez Komisję (OLAF) lub państwa członkowskie. Wydarzenia te dotyczyły w szczególności rozwijania sieci kontaktów i regularnej współpracy w strefach wrażliwych oraz umacniania współpracy między różnymi ekspertami zaangażowanymi w ochronę euro przed fałszowaniem. Do końca 2014 r. rozdysponowano 94,5 % budżetu programu Perykles opiewającego na kwotę EUR Komitet Doradczy ds. Koordynacji w zakresie Nadużyć Finansowych (COCOLAF) Zorganizowane w 2014 r. spotkanie Komitetu Doradczego ds. Koordynacji w Zakresie Nadużyć Finansowych (COCOLAF) 27 z ekspertami z państw członkowskich dało okazję do omówienia między innymi głównych wydarzeń dotyczących zwalczania nielegalnego handlu wyrobami tytoniowymi, a także zgłaszania nieprawidłowości w zakresie wykorzystywania funduszy UE w nowych wieloletnich ramach finansowych na lata Cztery podgrupy COCOLAF spotkały się w 2014 r., co umożliwiło negocjacje dotyczące zgłaszania nieprawidłowości oraz przygotowanie wytycznych wspomnianych w pkt Nowo mianowane AFCOS wymieniły się również doświadczeniami i najlepszymi praktykami w dziedzinie zwalczania nadużyć finansowych Działania następcze dotyczące rezolucji Parlamentu Europejskiego w sprawie ochrony interesów finansowych UE Zwalczanie nadużyć finansowych Sprawozdania roczne za 2012 r. i 2013 r Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 3 lipca 2014 r. w sprawie ochrony interesów finansowych UE Zwalczanie nadużyć finansowych Sprawozdanie roczne za 2012 r. W odpowiedzi na wniosek Parlamentu o dokonanie rozróżnienia między nadużyciami finansowymi, błędami i nieprawidłowościami Komisja podkreśliła różnicę między nieprawidłowościami zgłoszonymi jako nadużycia finansowe (w tym jako podejrzewane nadużycia finansowe, jak i stwierdzone nadużycia finansowe) a nieprawidłowościami niezgłoszonymi jako nadużycia finansowe. Definicja nieprawidłowości obejmuje umyślne (w przypadku podejrzewanego lub stwierdzonego nadużycia finansowego) i nieumyślne naruszenia przepisów UE, mające skutki finansowe dla budżetu UE. Pojęcie błędu nie jest zdefiniowane w prawie UE, lecz wynika z praktyki audytu i nie jest objęte obowiązkami sprawozdawczymi na mocy art. 325 TFUE. Począwszy od 2012 r. podaje się informacje na COM(2015) 221 final z dnia 27 maja 2015 r.: Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady na temat osiągnięcia celów programu Herkules II Dz.U. L 103 z , s. 1. Zob. przypis 18. Decyzja Komisji 94/140/WE z dnia 23 lutego 1994 r., zmieniona w dniu 25 lutego 2005 r. 15

16 temat odsetka nieprawidłowości zgłoszonych jako nadużycia finansowe w przypadkach, w których państwa członkowskie wskazały, że faktycznie stwierdzono nadużycie finansowe. Komisja uznała, że istnieją różnice, jeśli chodzi o podejście państw członkowskich do wykrywania i ścigania nadużyć finansowych. Jednakże w ostatnich latach Komisja zainwestowała sporo czasu i zasobów w podnoszenie świadomości wszystkich podmiotów zaangażowanych w wykrywanie nadużyć finansowych mających wpływ na budżet UE oraz zapobieganie takim nadużyciom. W przepisach dotyczących środków UE wydatkowanych w ramach zarządzania dzielonego w latach wprowadzono obowiązek instytucji zarządzających dotyczący wprowadzenia skutecznych i proporcjonalnych środków zwalczania nadużyć finansowych na podstawie oceny ryzyka wystąpienia takich nadużyć. Krajowe organy kontroli są również zobowiązane do sprawdzenia przestrzegania przez instytucje zarządzające tych obowiązków, tj. ustanowienia skutecznych i proporcjonalnych środków zwalczania nadużyć finansowych z uwzględnieniem stwierdzonych rodzajów ryzyka. W związku z korupcją Komisja od 2012 r. włączyła do sprawozdań dotyczących ochrony interesów finansowych odniesienie do liczby zgłoszonych przypadków korupcji mających wpływ na interesy finansowe UE. Ponadto Komisja będzie co dwa lata publikować sprawozdanie o zwalczaniu korupcji w UE i będzie nadal ściśle współpracować z państwami członkowskimi w celu lepszego wdrażania polityki antykorupcyjnej. Wyjaśniono również, że sprawozdanie roczne OLAF-u będzie zawierało analizę otrzymanych informacji przekazanych OLAF-owi i istotnych dla prowadzonych dochodzeń, w tym podział na publiczne i prywatne źródła i na poszczególne państwa członkowskie. Od 2012 r. Parlament otrzymuje kompleksowy roczny przegląd dotyczący realizacji programu Herkules II. Komisja będzie w dalszym ciągu przekazywać Parlamentowi taki przegląd. Rozporządzenie w sprawie programu Herkules III stanowi solidną podstawę prawną, umożliwiającą Komisji żądanie od państw członkowskich informacji na temat wyników realizacji programu Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 11 marca 2015 r. w sprawie ochrony interesów finansowych UE Zwalczanie nadużyć finansowych Sprawozdanie roczne za 2013 r. W odniesieniu do czasu trwania stwierdzonych nieprawidłowości Komisja wskazała, że weźmie pod uwagę sugestie Parlamentu Europejskiego dotyczące minimalnego, maksymalnego i średniego czasu trwania nieprawidłowości w każdym sektorze polityki w ramach zarządzania dzielonego. Komisja zgodziła się na przeprowadzenie w 2018 r. oceny śródokresowej stwierdzającej, czy nowa struktura regulacyjna polityki spójności w większym stopniu zapobiega nieprawidłowościom i obniża ryzyko ich wystąpienia. W odpowiedzi na wniosek Parlamentu o udzielenie wsparcia finansowego na rzecz transgranicznego dziennikarstwa śledczego Komisja wskazała, że zapewnia finansowanie działalności niezależnym organizacjom zaangażowanym w walkę z korupcją, takim jak Europejskie obserwatorium ds. korupcji, które zajmuje się wspieraniem śledzenia wydarzeń związanych z korupcją w skali ogólnoeuropejskiej oraz zwiększaniem świadomości na temat korupcji. Komisja uznała potrzebę rozszerzenia współpracy z państwami członkowskimi. Zwróciła jednak uwagę, że kompleksowa baza danych o nieprawidłowościach już istnieje, a 16

17 mianowicie system zarządzania nieprawidłowościami (IMS). Za pośrednictwem systemu IMS państwa członkowskie zgłaszają wykryte nieprawidłowości, w tym podejrzewane nadużycia finansowe. Od października 2014 r. prowadzone są działania związane z usprawnieniem systemu IMS i do końca 2015 r. do dyspozycji organów krajowych oddana zostanie nowa wersja. Umożliwi to dalszą racjonalizację procedur sprawozdawczych i analitycznych. Odnośnie do podatku VAT Komisja sponsoruje badania mające na celu ilościowe określenie ubytku VAT w państwach członkowskich. Pomoże to w dopracowaniu polityki mającej na celu poprawę przestrzegania i egzekwowania przepisów dotyczących podatku VAT, a dane mogą służyć jako punkt odniesienia do pomiaru dalszych postępów w tej dziedzinie. 3. ŚRODKI PODJĘTE PRZEZ PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE W CELU ZWALCZANIA NADUŻYĆ FINANSOWYCH I INNYCH NIELEGALNYCH DZIAŁAŃ NARUSZAJĄCYCH INTERESY FINANSOWE UE 3.1. Środki służące zwalczaniu nadużyć finansowych i innych nieprawidłowości naruszających interesy finansowe UE Państwa członkowskie zgłosiły, że w 2014 r. podjęły szereg środków dotyczących ochrony interesów finansowych UE i zwalczania nadużyć finansowych, związanych z przyjęciem dużej liczby przepisów unijnych dotyczących nowego okresu programowania Środki podjęte przez państwa członkowskie dotyczyły całego cyklu zwalczania nadużyć finansowych, głównie w dziedzinie zamówień publicznych, a także środków dotyczących konfliktu interesów, przestępstw finansowych, korupcji, jednostek ds. koordynacji zwalczania nadużyć finansowych (AFCOS) oraz środków dotyczących definicji nadużyć finansowych i definicji osób zgłaszających nieprawidłowości. Do końca 2014 r. wszystkie państwa członkowskie wyznaczyły swoje jednostki AFCOS. W 2014 r. połowa państw członkowskich przyjęła środki zapobiegania nadużyciom lub procedury dotyczące zarządzania funduszami unijnymi 28. Ponadto siedem państw członkowskich przyjęło środki dotyczące zgłaszania nieprawidłowości 29 i siedem państw członkowskich przeprowadziło szkolenia dotyczące podnoszenia świadomości w zakresie nadużyć finansowych 30. Pięć państw członkowskich 31 przyjęło krajową strategię zwalczania nadużyć finansowych na okres programowania Dziewięć państw członkowskich 32 zgłosiło krajowe środki zwalczania nadużyć finansowych w odniesieniu do funduszy w ramach polityki spójności 33, natomiast sześć państw członkowskich 34 przyjęło krajowe środki zwalczania nadużyć finansowych w odniesieniu do funduszy rolniczych 35. Jedno państwo członkowskie 36 przyjęło krajową strategię zapobiegania nadużyciom w obszarze zamówień publicznych, a dwa inne przyjęły krajowy program walki z korupcją Niemcy, Irlandia, Grecja, Włochy, Łotwa, Litwa, Węgry, Niderlandy, Austria, Polska, Słowenia, Słowacja, Finlandia, Szwecja. Bułgaria, Francja, Chorwacja, Austria, Portugalia, Słowacja, Szwecja. Dania, Niemcy, Irlandia, Francja, Węgry, Portugalia, Szwecja. Bułgaria, Grecja, Chorwacja, Malta i Słowacja (krajowe strategie dotyczące działań strukturalnych: Grecja, Chorwacja, Malta, natomiast krajowe strategie dotyczące wszystkich sektorów: Bułgaria i Słowacja). Francja, Chorwacja, Litwa, Węgry, Niderlandy, Portugalia, Rumunia, Finlandia i Zjednoczone Królestwo. Art. 125 ust. 4 lit. c) rozporządzenia (UE) nr 1303/2013, Dz.U. 347 z , s Niemcy, Irlandia, Węgry, Portugalia, Słowacja, Zjednoczone Królestwo. Art. 58 rozporządzenia (UE) nr 1306/2013, Dz.U. 347 z , s Bułgaria. Włochy, Litwa. 17

18 Trzynaście państw członkowskich 38 zgłosiło wykrycie nadużyć finansowych, a sześć państw członkowskich 39 zgłosiło środki dochodzeniowe. Dziewięć państw członkowskich 40 wprowadziło sankcje karne i kary w odniesieniu do przypadków nadużyć finansowych Stosowanie przez państwa członkowskie definicji zawartych w przepisach dotyczących zgłaszania nieprawidłowości W tegorocznym sprawozdaniu zwrócono szczególną uwagę na przeanalizowanie, w jaki sposób państwa członkowskie stosują definicje odnoszące się do zgłaszania nieprawidłowości (związanych i niezwiązanych z nadużyciami finansowymi) i na terminy ich zgłaszania. Zebrane informacje są analizowane przez OLAF w celu udzielania wskazówek państwom członkowskim w kierunku zharmonizowanego podejścia do interpretacji tych definicji i poprawy porównywalności danych przekazywanych przez państwa członkowskie. Prawie wszystkie państwa członkowskie odniosły się do swoich kodeksów dla urzędników służby cywilnej lub kodeksów karnych w kwestii zobowiązań prawnych urzędników publicznych, które przewidują przekazanie organom ścigania lub organom sądowym informacji o wszelkich przestępstwach, o których urzędnik dowiedział się w trakcie wykonywania swoich zadań; natomiast cztery państwa członkowskie 41 nie mają takiego przepisu w ustawodawstwie krajowym. Wszystkie państwa członkowskie poinformowały o posiadaniu i stosowaniu wytycznych dotyczących zgłaszania nieprawidłowości. Dwadzieścia państw członkowskich 42 dostarczyło szczegółowe informacje na temat tego, które definicje są wyraźnie uwzględnione w ich wewnętrznych wytycznych. Siedem państw członkowskich 43 zgłosiło stosowanie definicji przedsiębiorcy zgodnie z odnośnymi rozporządzeniami sektorowymi i wytycznymi UE 44, co jest również zgodne z rozporządzeniem Rady w sprawie ochrony interesów finansowych UE 45, z wyjątkiem państwa członkowskiego wykonującego swoje prerogatywy władzy publicznej. Analiza wykazała, że istnieją pewne różnice w zakresie stosowania przez państwa członkowskie definicji pierwszych ustaleń administracyjnych lub sądowych w zależności od sektora i nieprawidłowości. Jeśli chodzi o zgłaszanie podejrzenia popełnienia nadużycia finansowego, wszystkie państwa członkowskie z wyjątkiem dwóch 46 wskazały, że nie zwracają się o zezwolenie organu sądowego przed zgłoszeniem takiego podejrzenia. Osiem państw członkowskich 47 stosuje definicję podejrzenia popełnienia nadużycia finansowego określoną w prawodawstwie UE i w swoich krajowych wytycznych. Szesnaście państw członkowskich 48 zamieściło w swoim ustawodawstwie krajowym wyraźne odniesienie do nadużycia finansowego na szkodę budżetu UE, zaś dwanaście państw Bułgaria, Republika Czeska, Grecja, Irlandia, Włochy, Łotwa, Luksemburg, Niderlandy, Austria, Polska, Rumunia, Słowenia i Zjednoczone Królestwo. Estonia, Francja, Włochy, Węgry, Niderlandy, Polska. Belgia, Estonia, Grecja, Hiszpania, Francja, Węgry, Malta, Portugalia, Rumunia. Dania, Irlandia, Szwecja, Wielka Brytania. Belgia, Bułgaria, Republika Czeska, Dania, Estonia, Grecja, Chorwacja, Włochy, Cypr, Łotwa, Litwa, Węgry, Malta, Niderlandy, Polska, Rumunia, Słowenia, Słowacja, Finlandia i Szwecja. Belgia, Republika Czeska, Estonia, Łotwa, Niderlandy, Polska, Rumunia. Rozporządzenia (WE) nr 1828/2006 i nr 1848/2006. Art. 7 rozporządzenia (WE, Euratom) nr 2988/95. Włochy systematycznie występują o takie zezwolenie, a Rumunia indywidualnie w zależności od przypadku. Belgia, Bułgaria, Republika Czeska, Estonia, Grecja, Łotwa, Rumunia i Słowacja. Belgia, Bułgaria, Republika Czeska, Dania, Grecja, Hiszpania, Chorwacja, Włochy, Cypr, Węgry, Malta, Portugalia, Rumunia, Słowenia, Słowacja i Szwecja. 18

19 członkowskich 49 stwierdziło, że ich ustawodawstwo krajowe zawiera ogólne definicje takiego zachowania, bez żadnych konkretnych odniesień do poszkodowanego. Połowa państw członkowskich 50 stosuje wewnętrzny system sygnalizacji podejrzeń nieprawidłowości oprócz systemu zarządzania nieprawidłowościami (IMS), stosowanego do zgłaszania Komisji nieprawidłowości. Dziesięć państw członkowskich 51 stosuje jedynie system IMS, a cztery 52 w ogóle nie stosują wewnętrznych systemów informatycznych do sygnalizowania podejrzeń nieprawidłowości. Istnieją różnice w odniesieniu do zgłaszania przypadków podlegających postępowaniu karnemu: osiem państw członkowskich 53 informuje Komisję o dalszych działaniach podjętych po postawieniu zarzutów karnych, siedem państw członkowskich 54 informuje o działaniach podjętych po pierwotnym wyroku, piętnaście państw członkowskich 55 stwierdziło, że przekazują informacje o dalszych działaniach po wydaniu ostatecznego wyroku (ostateczna decyzja sądu), a siedemnaście państw członkowskich 56 wskazało inną praktykę informowania o podjętych dalszych działaniach Wdrożenie zaleceń z 2013 r. W sprawozdaniu dotyczącym ochrony interesów finansowych Unii w 2013 r. Komisja przedstawiła szereg zaleceń skierowanych do państw członkowskich, dotyczących: wyznaczenia krajowych jednostek ds. koordynacji zwalczanie nadużyć finansowych (AFOCS); transpozycji dyrektyw w sprawie zamówień publicznych do prawodawstwa krajowego; wdrażania środków zwalczania nadużyć finansowych; przyjęcia wniosków ustawodawczych dotyczących dyrektywy w sprawie zwalczania nadużyć finansowych, w sprawie Prokuratury Europejskiej oraz w sprawie zmiany rozporządzenia (WE) nr 515/97; środków służących wzmocnieniu kontroli celnych; terminowego zgłaszania i aktualizacji przypadków nadużyć finansowych i nieprawidłowości; a także zwiększenia niskiego poziomu sprawozdawczości. Wdrożenie tych zaleceń co przedstawiono w sprawozdaniu za 2014 r. było ogólnie odpowiednie, chociaż nie uwzględniono w pełni niektórych obaw. Cztery państwa członkowskie 57, które w sprawozdaniu za 2013 r. wyraźnie wezwano do ustanowienia AFCOS, uczyniły to w 2014 r.; wszystkie odnośne jednostki otrzymały uprawnienia koordynacyjne, a jedna jednostka otrzymała zarówno uprawnienia koordynacyjne, jak i dochodzeniowe 58. Wszystkie państwa członkowskie ustanowiły swoje jednostki AFCOS do końca 2014 r. Większość państw członkowskich 59 rozpoczęła przygotowania do transpozycji do prawa krajowego pakietu dyrektyw dotyczących zamówień publicznych. Podjęte przygotowania obejmują: opracowywanie niezbędnego ustawodawstwa krajowego, rozpoczęcie konsultacji i Niemcy, Estonia, Francja, Łotwa, Litwa, Luksemburg, Holandia, Irlandia, Austria, Polska, Finlandia i Zjednoczone Królestwo. Belgia, Bułgaria, Republika Czeska, Estonia, Hiszpania, Chorwacja, Cypr, Łotwa, Litwa, Luksemburg, Węgry, Malta, Rumunia i Słowacja. Niemcy, Irlandia, Francja, Włochy, Niderlandy, Austria, Portugalia, Słowenia, Finlandia i Szwecja. Dania, Grecja, Polska i Zjednoczone Królestwo. Belgia, Dania, Niemcy, Grecja, Łotwa, Polska, Rumunia i Finlandia. Belgia, Niemcy, Grecja, Łotwa, Austria, Rumunia i Finlandia. Belgia, Dania, Niemcy, Grecja, Hiszpania, Łotwa, Luksemburg, Węgry, Malta, Austria, Polska, Rumunia, Słowenia, Słowacja i Finlandia. Belgia, Bułgaria, Republika Czeska, Estonia, Irlandia, Francja, Chorwacja, Włochy, Cypr, Litwa, Niderlandy, Austria, Polska, Portugalia, Słowenia, Szwecja, Zjednoczone Królestwo. Irlandia, Hiszpania, Luksemburg i Szwecja. Zjednoczone Królestwo. Belgia, Bułgaria, Dania, Niemcy, Estonia, Irlandia, Grecja, Hiszpania, Francja, Cypr, Łotwa, Litwa, Luksemburg, Węgry, Malta, Włochy, Słowenia, Szwecja, Finlandia. 19

20 utworzenie grup roboczych. Jednak niektóre państwa członkowskie wciąż jeszcze muszą podjąć działania w tej kwestii. Większość państw członkowskich wdrożyła w 2014 r. środki zwalczania nadużyć finansowych, jednak tylko pięć państw członkowskich 60 przedstawiło Komisji krajowe strategie zwalczania nadużyć finansowych, a trzy inne 61 rozpoczęły proces opracowywania tych strategii. Nadal trwają negocjacje dotyczące dwóch wniosków ustawodawczych (EPPO i dyrektywa w sprawie zwalczania nadużyć finansowych za pośrednictwem prawa karnego) spośród trzech wniosków ustawodawczych (trzeci wniosek dotyczył wzajemnej pomocy administracyjnej w obszarze celnym). Szereg państw członkowskich przedstawiło szczegółowe informacje na temat działań podjętych w 2014 r. w odniesieniu do tych wniosków. W celu skuteczniejszego wykrywania operacji przywozu związanych z nadużyciami finansowymi dziesięć państw członkowskich 62 udoskonaliło systemy informacyjne wykorzystywane w dziedzinie ceł lub jest w trakcie aktualizowania tych systemów, natomiast sześć państw członkowskich 63 skoncentrowało się na opracowaniu strategicznego planu kontroli w tej dziedzinie. Jednakże kilka państw członkowskich nie zgłosiło żadnych zmian. Sześć państw członkowskich 64 wprowadziło lub wprowadza nowe szczegółowe wytyczne, instrukcje lub szkolenia na temat sprawozdań w systemie OWNRES, a osiem państw członkowskich 65 opracowało lub jest w trakcie opracowywania udoskonalonych wewnętrznych zasad i procedur, które zagwarantują dokładność, wiarygodność i aktualność danych w systemie. Ponadto szereg państw członkowskich 66 uważa, że jakość i terminowość ich sprawozdań w bazie OWNRES jest obecnie wystarczająca i nie jest konieczne wprowadzenie nowych środków. Niektóre państwa członkowskie opisały interakcję między odpowiednimi instytucjami zarządzającymi, instytucjami audytowymi i organami odpowiedzialnymi za zwalczanie nadużyć finansowych. W szczególności osiem państw członkowskich 67 przekazało w swoich sprawozdaniach informacje na temat istniejącej współpracy między odpowiednimi organami zarządzającymi i AFCOS. W odniesieniu do stosowanych obecnie narzędzi informatycznych, siedem państw członkowskich odniosło się do narzędzi, które obecnie opracowują, a niektóre państwa członkowskie 70 zaznaczyły, że analizują możliwość wprowadzenia narzędzia zarządzania ryzykiem ARACHNE. W odniesieniu do niskiego poziomu zgłaszania nieprawidłowości niektóre państwa członkowskie 71 wymienione w zaleceniu oświadczyły, że stanowi to odzwierciedlenie niskich poziomów nadużyć, jakie występują w tych państwach, a także działań podjętych w celu zapobiegania nadużyciom. W dziedzinie polityki spójności zarówno Francja jak i Węgry Bułgaria, Grecja, Chorwacja, Malta, Słowacja. Włochy, Rumunia, Słowenia. Belgia, Bułgaria, Estonia, Grecja, Hiszpania, Cypr, Łotwa, Litwa, Włochy, Szwecja. Dania, Niemcy, Chorwacja, Rumunia, Słowenia, Zjednoczone Królestwo. Dania, Estonia, Grecja, Francja, Cypr, Łotwa. Łotwa, Cypr, Republika Czeska, Węgry, Malta, Belgia, Słowacja, Szwecja. Włochy, Republika Czeska, Niemcy, Irlandia, Litwa, Polska. Belgia, Dania, Chorwacja, Włochy, Cypr, Łotwa, Malta, Słowacja. Bułgaria, Republika Czeska, Finlandia, Grecja, Włochy, Węgry, Słowacja. Włoska Guardia di Finanza opracowuje obecnie konkretne narzędzie informatyczne zwane systemem informacji na potrzeby zwalczania nadużyć finansowych (SIAF) mające na celu zapobieganie nadużyciom na szkodę interesów finansowych UE. Prace te są współfinansowane przez OLAF w ramach programu Herkules II. Bułgaria, Hiszpania, Chorwacja, Cypr, Niderlandy, Słowenia. Dania, Irlandia, Luksemburg, Niderlandy. 20

21 przedstawiły swoje wysiłki zmierzające do zwiększenia niskich poziomów zgłoszonych nadużyć, natomiast Litwa, Portugalia i Finlandia opisały swoje wysiłki w obszarze rolnictwa. 4. NADUŻYCIA FINANSOWE I INNE NIEPRAWIDŁOWOŚCI 4.1. Zgłoszone nieprawidłowości i ogólne tendencje w latach W 2014 r. Komisji zgłoszono nieprawidłowości (związanych i niezwiązanych z nadużyciami finansowymi) na kwotę ogółem około 3,24 mld EUR, z czego około 2,27 mld EUR dotyczy sektora wydatków w budżecie UE. Wykryte nieprawidłowości stanowią 1,8 % płatności po stronie wydatków i 4,46 % ogólnej kwoty pobranych tradycyjnych zasobów własnych brutto. W porównaniu z 2013 r. liczba wykrytych nieprawidłowości wzrosła o 48 %, natomiast związane z nimi kwoty wzrosły o 36 %. W latach liczba zgłoszonych nieprawidłowości wzrosła o 9 %, natomiast związane z nimi kwoty wzrosły o 80 %. Niektóre czynniki mające wpływ na ten wzrost: po pierwsze wzrost ten jest związany ze środkami dostępnymi dla budżetu UE, które w 2014 r. były o ponad 10 % większe niż w 2010 r. po drugie istotną rolę odgrywają warunki związane z koniunkturą gospodarczą, takie jak zbliżającego się zamknięcie okresu programowania ; po trzecie nieustannie poprawie ulega kontrola nad zarządzaniem funduszami UE przez właściwe instytucje (Komisję Europejską i Trybunał Obrachunkowy) a także stale poprawia się praca służb krajowych, co można dostrzec, analizując dane dotyczące środków naprawczych i zapobiegawczych Nieprawidłowości zgłoszone jako nadużycia finansowe Liczba nieprawidłowości zgłoszonych jako nadużycia finansowe (obejmujących przypadki podejrzewanego lub stwierdzonego nadużycia finansowego) i związane z nimi kwoty nie są ściśle skorelowane z poziomem nadużyć finansowych mających wpływ na budżet UE. Wskazują one raczej stopień wykrywania przypadków potencjalnych nadużyć finansowych przez państwa członkowskie i organy UE. Ostateczna decyzja dotycząca tego, czy dany przypadek faktycznie stanowi nadużycie finansowe, należy do właściwych organów odnośnego państwa członkowskiego 73. W 2014 r nieprawidłowości zgłoszono jako nadużycia finansowe na kwotę 538,2 mln EUR, obejmujące zarówno wydatków, jak i dochody. Jak przedstawiono w tabeli 1, odnotowano znaczne różnice między sektorami. W porównaniu z 2013 r. liczba nieprawidłowości związanych z nadużyciami finansowymi 74 zgłoszonych w 2014 r. wzrosła o 2 %, natomiast ich skutki finansowe wzrosły o 68 %. Na wykresie 1 przedstawiono ogólne tendencje z ostatnich pięciu lat, które pokazują spadek liczby zgłoszonych przypadków i kwot. Należy jednak zauważyć, że po okresie znacznego spadku między 2010 r. a 2011 r. w kolejnych latach występowała tendencja wzrostowa, jeśli chodzi o liczbę wykrytych i zgłoszonych nieprawidłowości związanych z nadużyciami finansowymi, natomiast wysokość związanych z nimi kwot podlegała znacznym wahaniom. Należy zauważyć, że wahania liczby zgłoszonych przypadków mają większą wartość Zob. pkt 6. Oznacza to, że organy sądowe mogą odrzucić przypadki początkowo zgłoszone przez państwa członkowskie jako potencjalne nadużycia finansowe. Zob. dokument roboczy służb Komisji IV. 21

22 Liczba nieprawidłowości Kwoty (w mln EUR) informacyjną niż wahania związanych z nimi kwot, ponieważ te ostatnie różnią się znacznie z roku na rok ze względu na pojedyncze przypadki obejmujące wysokie kwoty. Wykres 1: nieprawidłowości zgłoszone jako nadużycia finansowe i związane z nimi kwoty w latach Rok Powiązane kwoty Liczba nieprawidłowości zgłoszonych jako nadużycia finansowe Występują także różnice między tendencją w zakresie dochodów (wykazującą niewielki wzrost liczby przypadków, ale znaczący wzrost pod względem wartości w 2014 r.) a tendencją w zakresie wydatków (w przypadku której wydaje się, że wahania są związane z zaawansowaniem wieloletnich cyklów programowania, i odnotowano nieznaczny spadek liczby przypadków po dwóch latach wzrostu ich liczby). 22

23 Tabela 1: Nieprawidłowości zgłoszone jako nadużycia finansowe w 2014 r. 75 Sektor budżetu (wydatki) * Wyliczenia obejmują zgłoszone kwoty szacunkowe. W załączniku 1 przedstawiono podział wszystkich nieprawidłowości związanych z nadużyciami finansowymi, które zgłoszono w 2014 r., z wyszczególnieniem państw członkowskich i sektorów budżetu Dochody Liczba nieprawidłowości zgłoszonych jako nadużycia finansowe Zmiany w porównaniu z 2013 r. Powiązane kwoty (w mln EUR) Zmiany w porównaniu z 2013 r. Jako % płatności Zasoby naturalne % 68,6-10% 0,13% Wsparcie rynku rolnego i płatności bezpośrednie % 48,5 0% 0,11% Rozwój obszarów wiejskich % 13,7 0% 0,11% Oba 7-93% 4,3 N/A N/A Rybołówstwo 11-52% 2,1-79% 0,29% Polityka spójności 306-5% 274,2 76% 0,51% Europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne ,0-0,00% Spójnóść % 250,4 102% 0,48% Structural funds (w tym Fundusz Spójności) 47-36% 23,8-25% 8,56% Pomoc przedakcesyjna 31-26% 14,47-7% 1,74% Pomoc przedakcesyjna ( ) 22-33% 14,4 0% 19,16% Instrument Pomocy Przedakcesyjnej ( ) 9 0% 0,1-92% 0,01% Wydatki bezpośrednie % 4,7 292% 0,03% Wydatki ogółem 939-4% 362,0 46% 0,26% Sektor budżetu (dochody) Liczba nieprawidłowości zgłoszonych jako nadużycia finansowe Zmiany w porównaniu z 2013 r. Powiązane kwoty (w mln EUR) Zmiany w porównaniu z 2013 r. Jako % kwoty brutto TOR pobranych za 2014 r. Dochody (tradycyjne zasoby własne) % 176,2 191% 0.80%* OGÓŁEM % 538,2 74% / Liczba nieprawidłowości zgłoszonych jako nadużycia finansowe w 2014 r. (710) jest o 2 % niższa niż średnia liczba zgłoszona za lata (726). Ogólna ustalona kwota tradycyjnych zasobów własnych zgłoszonych w 2014 r. (157 mln EUR) jest o 54 % wyższa niż średnia za lata (102 mln EUR) 76. W 2014 r. większość przypadków nadużyć finansowych (40 %) zostało wykrytych podczas kontroli celnych przeprowadzonych w czasie odprawy towarów, natomiast 36 % przypadków zostało wykrytych podczas kontroli prowadzonych przez służby zajmujące się zwalczaniem nadużyć finansowych. Jeśli chodzi o związane z nimi kwoty, 43 % ogólnej kwoty TOR obejmującej przypadki nadużyć finansowych ustalono podczas kontroli po odprawie celnej, 27 % podczas kontroli przeprowadzonych przez służby zajmujące się zwalczaniem nadużyć finansowych, a 15 % w ramach kontroli podatkowych Wysoki odsetek środków, których dotyczą nieprawidłowości zgłoszone jako nadużycia finansowe, w stosunku do ogólnych płatności na pomoc przedakcesyjną (ostatnia kolumna tabeli 1) wynika w całości z tego, że płatności dla tego sektora w 2014 r. były bardzo ograniczone (75 mln EUR), ponieważ programy pomocy dobiegały końca. Nieprawidłowości związane z nadużyciami finansowymi wykryte i zgłoszone w 2014 r. dotyczą działań finansowanych w poprzednich latach budżetowych. Aby zapewnić porównywalność, dane za lata oparto na danych wykorzystanych w sprawozdaniach za te lata. 23

24 Wykresy 2 i 3: metoda wykrywania według liczby przypadków i ustalonej kwoty Analiza wykazuje tendencję spadkową liczby przypadków nadużyć w latach oraz wzrost o 12 % w 2014 r. w porównaniu z poprzednim rokiem. Wzrost ustalonych kwot wynika częściowo z jednego konkretnego przypadku dotyczącego kwoty 44 mln EUR stwierdzonego przez Włochy Wydatki Jeżeli chodzi o wydatki UE, odnotowano niewielki spadek, o 4 %, liczby zgłoszonych nieprawidłowości w porównaniu z 2013 r. Spadek ten jest dostrzegalny we wszystkich obszarach budżetu, z wyjątkiem wydatków bezpośrednich. Należy jednak zwrócić uwagę na niektóre istotne różnice między sektorami: zasoby naturalne, wsparcie rynkowe, płatności bezpośrednie i rybołówstwo wszystkie wykazują znaczące spadki, natomiast rozwój obszarów wiejskich wykazuje wzrost o 82 % (zob. pkt ). Odnotowano także spadek w sektorze polityki spójności (-5 %) i polityki przedakcesyjnej (-26 %). Jak już wyjaśniono powyżej, wahania kwot mają zazwyczaj mniejszą wartość informacyjną. Odnośne kwoty zwiększyły się jednak w porównaniu z 2013 r., z wyjątkiem rolnictwa (-10 %) i funduszy przedakcesyjnych (-7 %). Na wykresach 4 i 5 przedstawiono zgłoszone nieprawidłowości związane z nadużyciami finansowymi i związane z nimi kwoty z podziałem na sektory budżetu. Drugi rok z rzędu najwięcej nieprawidłowości zgłoszonych jako nadużycia finansowe (55 %) wykryto w sektorze rolnym. Jednak podobnie jak w latach poprzednich największa część kwot (64 %) związanych z nieprawidłowościami dotyczyła polityki spójności. 24