Węzeł wartowniczy (sentinel lymph node) w czerniaku skóry

HTML
DOWNLOAD

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Węzeł wartowniczy (sentinel lymph node) w czerniaku skóry"

Antoni Grzelak
8 lat temu
Przeglądów:

1 Zakład Medycyny Nuklearnej Kierownik: dr. St. Pilecki Węzeł wartowniczy (sentinel lymph node) w czerniaku skóry lek. Cyprian Świętaszczyk, dr. Stanisław Pilecki, dr. Krzysztof Łuka

2 słowo nuklearny :

3 Medycyna nuklearna: -endokrynologia -kardiologia -neurologia -onkologia -...

4 Medycyna nuklearna: substrat normalny szlak metaboliczny produkt radioznacznik Radionuklid czyni substancję widzialną.

5 Medycyna nuklearna a radiologia: Zmiana funkcji (metabolizmu) poprzedza zmianę morfologii.

7 Węzeł wartowniczy (sentinel node) definicja: (Pierwszy) Węzeł chłonny, do którego spływa chłonka bezpośrednio z guza a więc węzeł, który ma największe ryzyko posiadania komórek złośliwych bezpośrednio od guza Morton DL, Wen DR, Wong JH, Economou JS, Cagle LA, Storm FK et al.: Technical details of intraoperative lymphatic mapping for early stage melanoma. Arch.Surg. 1992; 127: 392-9

8 Węzeł wartowniczy (sentinel node) definicja praktyczna: (Pierwszy) Węzeł chłonny, do którego spływa (radio)znacznik z (okolic) guza Chakera A, Hesse B et al.: EANM-EORTC general recommendations for sentinel node diagnostics in melanoma. Eur.J.Nucl.Med.Mol.Imaging. 2009; 36:

9 Anatomia węzły chłonne drenujące z obszaru zmienionego patologicznie:

10 Problem t.zw. węzłów przejściowych (interval / in transit nodes) LeŜą wzdłuŝ drogi odpływu do SN, zazwyczaj w tkance podskórnej Występują u ok. 3-10% pacjentów Zawierają meta tak często, jak SN Ich wystąpienie i pozostawienie jest związane w czerniaku z gorszą prognozą usunąć je wraz z SN Uren RF, Howman-Giles R, Thompson JF, McCarthy WH, Quinn MJ, Roberts JM, Shaw HM.: Interval nodes: the forgotten sentinel nodes in patients with melanoma. Arch Surg Oct; 135(10): Chakera AH, Hansen LB, Lock-Andersen J, Drzewiecki KT, Hesse B.: In-transit sentinel nodes must be found: implication from a 10-year follow-up study in melanoma. Melanoma Res Oct; 18(5):

11 Badanie SN moŝna przeprowadzić w przypadku prawie kaŝdego guza, w praktyce robi się to przede wszystkim w czerniakach, rzadziej w guzach sutków, wyjątkowo w innych.

12 Czerniak złośliwy C43 (melanoma malignum, malignant melanoma) 5-7% nowotworów skóry Zachorowalność (PL, 2003): 3,8/ /rok (16% nowotworów złośliwych) Umieralność: 1,5/ /rok u kobiet, 2,0/ /rok u męŝczyzn NajwyŜsza zachorowalność Australia (prawie 30/ /rok) Trend wzrostowy w zachorowalności

13 Czerniak złośliwy C43 (melanoma malignum, malignant melanoma) czynniki rokownicze Skala Clarka: I. zmiany dotyczą wyłącznie naskórka II. zmiany przechodzą do górnych części warstwy brodawkowatej III. zmiany zajmują całą warstwę brodawkowatą skóry IV. zmiany przechodzą do warstwy siateczkowatej V. zmiany sięgają tkanki podskórnej

14 Czerniak złośliwy C43 (melanoma malignum, malignant melanoma) czynniki rokownicze Skala Breslowa: I. Średnica guza pierwotnego < 0,75 mm II. 0,76-1,50 mm III. 1,51-3,99 mm IV. > 4,0 mm

15 Czerniak złośliwy C43 (melanoma malignum, malignant melanoma) czynniki rokownicze Indeks mitotyczny, indeks apoptotyczny, Stan regionalnych węzłów chłonnych Balch CM, Soong SJ, Gershenwald JE, Thompson JF, et al.: Prognostic factors analysis of 17,600 melanoma patients: validation of the American Joint Committee on Cancer melanoma staging system. J Clin Oncol Aug 15; 19(16):

16 Usunięcie i badanie SN w czerniaku: procedura minimalnie inwazyjna, udowodnione znaczenie prognostyczne, ale (jeszcze) nie lecznicze. Morton DL, Cochran AJ, Thompson JF, Elashoff R, et al.: Sentinel node biopsy for early-stage melanoma: accuracy and morbidity in MSLT-I, an international multicenter trial. Ann Surg Sep; 242(3): ; discussion Morton DL, Thompson JF, Cochran AJ, Mozzillo N, et al.: Sentinel-node biopsy or nodal observation in melanoma. N Engl J Med Sep 28; 355(13): Erratum in: N Engl J Med Nov 2; 355(18): 1944.

17 Usunięcie i badanie SN w czerniaku wskazania: guz bez stwierdzonego rozsiewu

18 Usunięcie i badanie SN w czerniaku przeciwwskazania: stwierdzony rozsiew planowane szerokie wycięcie węzłów (bo kierunek odpływu moŝe się zmienić po zabiegu usunięcia SN)

19 Prawdopodobieństwo meta w SN w czerniaku: guz 0,75 mm: 1% guz 0,75-1mm: 5% guz 1-4 mm: 8-30% guz > 4 mm: 40% (w klinicznie niezajętych węzłach) }biopsja rekomendowana Chakera A, Hesse B et al.: EANM-EORTC general recommendations for sentinel node diagnostics in melanoma. Eur.J.Nucl.Med.Mol.Imaging. 2009; 36:

20 Radiofarmaceutyki: znakowane nuklidem 99m Tc cząstki koloidu (MAA, S, Sb 2 S 3 i in.) Rozmiar: 5-80 nm (Nanocoll) ~100 nm (Nanocis) nm (Sentiscint) Rekomendowane: nm, chociaŝ nie wykazano róŝnic klinicznych

21 Radiofarmaceutyki kinetyka po iniekcji śródskórnej: -średni czas tranzytu do SN: 10 min. - T 1/2 wymywania z SN: 7,5 h Glass EC, Essner R, Morton DL.: Kinetics of three lymphoscintigraphic agents in patients with cutaneous melanoma. J Nucl Med Jul; 39(7):

22 Przygotowanie pacjenta do badania nie jest konieczne

23 Wstrzyknięcie radioznacznika: - wokół guza lub blizny pooperacyjnej - w przypadku niektórych nowotworów dopuszcza się iniekcję bezpośrednio do guza (nie w czerniaku)

24 Badanie γ-kamerą: kierunek odpływu chłonki (do jakiej grupy węzłów chłonnych) kierunek odpływu chłonki do węzła wartowniczego okolica guza (przykryta)

25 Dokładna lokalizacja: γ-próbnik lub źródło γ (moŝna zaznaczyć na skórze pacjenta, gdzie znajduje się węzeł)

26 Badanie SPECT/CT: moŝe być pomocne w określeniu stosunku do sąsiednich struktur, ale tylko w niektórych sytuacjach.

27 Badanie SPECT/CT: SN miejsce iniekcji (grzbiet)

28 Budowa γ-próbnika Ołowiany (pochłaniający promieniowanie) kolimator sprawia, Ŝe do detektora dotrą tylko te fotony γ, których kierunek padania znajduje się w osi detektora

29 Budowa γ-próbnika

30 Działanie γ-próbnika Wskazania aparatu są zaleŝne od tego, czy próbnik nakierowany jest obok źródła (strona lewa), czy na źródło promieniotwórcze (strona prawa).

31 Badanie SN a PET PET/CT z zastosowaniem analogu glukozy 18 FDG jest metodą średnio czułą w określaniu stadium zaawansowania czerniaka (nawet przy wysokim wychwycie FDG) PET wykrywa ok. 90% guzów o objętości 78 mm 3 (średnica ok. 5 mm) i tylko 14% guzów poniŝej tych wymiarów. Badanie SN jest czułą metodą wykrycia mikroprzerzutów w regionalnych węzłach chłonnych pacjenci z potwierdzonymi przerzutami nie potrzebują badania SN. Veit-Haibach P, Vogt FM, Jablonka R, Kuehl H, Bockisch A, Beyer T, Dahmen G, Rosenbaum S, Antoch G.: Diagnostic accuracy of contrast-enhanced FDG-PET/CT in primary staging of cutaneous malignant melanoma. Eur J Nucl Med Mol Imaging Jun; 36(6): Wagner JD, Schauwecker DS, Davidson D, Wenck S, Jung SH, Hutchins G.: FDG-PET sensitivity for melanoma lymph node metastases is dependent on tumor volume. J Surg Oncol Aug; 77(4):

32 Nasz Zakład

33 Nasz Zakład

34 Pytania, wątpliwości: Zakład Medycyny Nuklearnej tel. (+48) ,

Podobne dokumenty

Ocena odsetków identyfikacji, niepowodzeń, wyników fałszywie ujemnych i czułości biopsji węzła wartowniczego w grupie 292 chorych na czerniaka skóry

NOWOTWORY Journal of Oncology 2008 volume 58 Number 5 423 429 Ocena odsetków identyfikacji, niepowodzeń, wyników fałszywie ujemnych i czułości biopsji węzła wartowniczego w grupie 292 chorych na czerniaka