HIPOTERMIA. Praktyczne zasady postępowania przedszpitalnego. Sylweriusz Kosiński, Józef Janczy TOPR Zakopane

HTML
DOWNLOAD

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "HIPOTERMIA. Praktyczne zasady postępowania przedszpitalnego. Sylweriusz Kosiński, Józef Janczy TOPR Zakopane"

Wacława Janowska
8 lat temu
Przeglądów:

1 HIPOTERMIA Praktyczne zasady postępowania przedszpitalnego Sylweriusz Kosiński, Józef Janczy TOPR Zakopane

2 przykład Norwegia 20 maja :20-29-letnia kobieta zostaje uwięziona w szczelinie, pod wodospadem lodowatej wody 19:00 - ofiara przestaje się poruszać 19:39 - na miejsce dociera grupa ratowników, po wydobyciu rozpoczynają podstawowe zabiegi reanimacyjne 19:56 - na miejsce dociera śmigłowiec z anestezjologiem i aparaturą medyczną 21:10 - śmigłowiec ląduje przy Klinice w Tromso 21:50 - ofiara podłączona do krążenia pozaustrojowego ofiara przeżyła po około 50 minutach zatrzymania krążenia i 3 godzinach reanimacji temperatura zmierzona po dotarciu do szpitala 13.7 C Gilbert M et al Resuscitation from accidental hypothermia of 13,7 C with circulatory arrest. Lancet 355, 2000

3 głęboka hipotermia zwiększa tolerancję na niedotlenienie i może zapewnić ochronę mózgu nawet przez 5 godzin prowadzenia zabiegów resuscytacyjnych Althaus U, Aeberhard P, Schüpbach P, Nachbur BH, Mühlemann W. Management of profound accidental hypothermia with cardiorespiratoryarrest. Ann Surg 1982;195:492-5 Stoneham MD, Squires SJ. Prolonged resuscitation in acute deep hypothermia. Anaesthesia 1993; 48: Fujioka M, Tasaki I, Houbara S, Hayashida Y, Fujiwara S, Takayama H. Revival from deep hypothermia after 4 hours of cardiac arrest without the use of extracorporeal circulation. J Trauma 2008; 65 Hugnes A, Riou P, Day C. neurological recovery from profound (18.0 degrees C) acute accidental hypothermia: successful resuscitation using active invasive rewarming techniques. Emerg Med J 2007; 24: Alfonzo A, Lomas A, Drummond I, McGugan E. Survival after 5-h resuscitation attempt for hypothermic cardiac arrest using CVVH for extracorporeal rewarming. Nephrol Dial Transplant 2009; 24: Walpoth BH, Locher T, Leupi F, Schüpbach P, Mühlemann W, Althaus U. Accidental deep hypothermia with cardiopulmonary arrest: extracorporealblood rewarming in 11 patients. Eur J Cardiothorac Surg 1990;4:390-3

4 pomiar temperatury złotym standardem jest pomiar temperatury centralnej w przełyku pomiar temperatury na błonie bębenkowej jest użyteczny u ofiar spontanicznie oddychających, ale badanie może nie być dokładne przy bardzo niskich temperaturach zewnętrznych, przy obecności śniegu lub wody w uchu, oraz u ofiar z zatrzymaniem krążenia Brugger H, Durrer B et al. Field management of avalanche victims. Resuscitation 2001; 51; 7-15

5 ocena kliniczna dotyk przyłóż dłoń do klatki piersiowej chorego (pod pachą) temperatura skóry? drżenia mięśniowe czy chory ma dreszcze? stan neurologiczny

6 skala oceny hipotermii według IKAR klasyfikacja HT I opis przytomny obecne dreszcze Tc ( C) obniżony poziom świadomości apatia, zaburzenia mowy i koordynacji ruchowej nieobecne dreszcze nieprzytomny możliwe zaburzenia rytmu serca zazwyczaj bardzo wolne, nitkowate tętno, rzadkie, płytkie oddechy HT II HT III HT IV HT V zatrzymanie krążenia, śmierć śmierć, zamarznięcie (?) < 15 (?) Durrer B, Brugger H, Syme D. The medical on site treatment of hypothermia. Commision For Mountain Emergency Medicine, 1998

7 zasady badania wstępnego wstępną ocenę stopnia wychłodzenia przeprowadza się na podstawie wywiadu i badania dokładnego pomiaru temperatury należy dokonać po zapewnieniu izolacji termicznej i wstępnej stabilizacji nie należy klasyfikować hipotermii jedynie na podstawie pomiaru temperatury

8 sposoby ogrzewania spontaniczne/endogenne aktywne zewnętrzne aktywne wewnętrzne

9 mechanizmy obronne drżenia mięśniowe dreszcze pojawiają się, gdy temperatura skóry obniży się do 33 C, a zanikają, gdy temperatura wewnętrzna obniży się do < 30 C dreszcze utrzymują się przez 4-6 godzin - do wyczerpania zapasów glikogenu w mięśniach dreszcze hamowane są przez opioidy, alkohol, oraz współistniejące obrażenia ciała

10 ogrzewanie spontaniczne podstawą postępowania jest odpowiednia izolacja termiczna odizoluj chorego od podłoża i wiatru - ułóż w namiocie, szczelinie albo zwykłym zagłębieniu terenu ryzyko odmrożeń przy dłuższej ekspozycji ryzyko odmrożeń po 10 minutach ekspozycji

11 ogrzewanie spontaniczne ostrożnie zdejmij mokre ubranie (jeżeli to konieczne przetnij) ułóż ofiarę płasko, nie pozwól wykonywać żadnych ruchów dotyczy ruchów tułowia i w dużych stawach - biodrach, kolanach, barkach. Jeżeli to konieczne ruchy tak powolne, jak to możliwe nałóż suche ubranie i czapkę

12 ogrzewanie spontaniczne pojedyncza warstwa materiału izolacyjnego zmniejsza utratę ciepła o 33%, dwie warstwy o 50% właściwym izolatorem jest warstwa/y powietrza każdy dostępny materiał izolacyjny (koc, folia PCV, nawet gruby papier) ma podobną skuteczność, co folia metalizowana termoizolacji musi podlegać jak największa powierzchnia ciała w skrajnych warunkach można wykonać termoizolację nawet na mokrym ubraniu

13 ogrzewanie spontaniczne zazwyczaj wykonuje się termoizolację złożoną z warstw : wewnętrzna - folia metalizowana środkowa - koc zewnętrzna - materiał chroniący przed wiatrem - np. folia PCV

14 ogrzewanie spontaniczne przytomnym chorym podaj do wypicia ciepłe i osłodzone płyny nie podawaj pokarmów stałych jeżeli to możliwe, podaj tlen okryj usta kawałkiem materiału nie okrywaj całej twarzy - możesz zahamować w ten sposób dreszcze

15 ogrzewanie spontaniczne nigdy nie pozostawiaj nawet okrytego chorego na otwartej przestrzeni nie ogrzewaj dłoni ofiary na tułowiu możesz zahamować w ten sposób dreszcze nie pocieraj dłoni ani stóp nie ogrzejesz w ten sposób, a uszkodzisz skórę nie podawaj do picia alkoholu i kawy, nie pozwalaj palić tytoniu zahamujesz dreszcze i dodatkowo odwodnisz ofiarę

16 ogrzewanie spontaniczne aktywność fizyczna metoda bezpieczna tylko w HT I ryzyko wtórnego obniżenia temperatury wewnętrznej

17 ogrzewanie aktywne zewnętrzne najczęstszy sposób ogrzewania, polega na dostarczaniu ciepła z zewnątrz zazwyczaj stosuje się termofory, pakiety grzewcze, koce grzewcze itp. warunkiem skuteczności metody jest adekwatna izolacja termiczna

18 ogrzewanie aktywne zewnętrzne stosuj maksymalnie 2-3 źródła ciepła ułóż je na tułowiu, w pachwinach lub pod pachami, ale nigdy nie na kończynach nigdy bezpośrednio na skórę możesz spowodować oparzenia ryzyko zahamowania dreszczy i obniżenia temperatury wewnętrznej

19 ogrzewanie aktywne wewnętrzne ogrzewanie gazów oddechowych zahamowanie utraty ciepła drogą oddechową pozwala na niewielkiego stopnia ogrzewanie raczej stabilizacja temperatury głębokiej szybka poprawa stanu świadomości poprawa wymiany gazowej i utlenowania szybki efekt psychologiczny, komfort pacjenta

20 ogrzewanie aktywne wewnętrzne ogrzewanie płynów infuzyjnych raczej stabilizacja temperatury głębokiej niż ogrzewanie aby podnieść temperaturę ciała z 32 C do 36 C należałoby przetoczyć 30 litrów płynów infuzyjnych o temperaturze 40 C polecana temperatura płynów infuzyjnych wynosi C stosowanie płynów ogrzanych do temperatury 65 C jest skuteczne i bezpieczne (?) infuzje zimnych płynów powodują dalsze wychładzanie

21 ogrzewanie aktywne wewnętrzne ogrzewanie płynów infuzyjnych ofiara hipotermii jest zazwyczaj odwodniona znaczenie metody polega na uzupełnianiu objętości płynów szybkie i masywne transfuzje są niewskazane maksymalnie 200 ml/godzinę, ewentualnie wstępne obciążenie objętością ml preferowanym płynem jest 0.9% NaCl

22 ogrzewanie aktywne wewnętrzne ogrzewanie płynów infuzyjnych w złych warunkach atmosferycznych zawsze izoluj zestaw do przetoczeń nadmiar drenu można nawinąć na pakiet grzewczy butelkę można ogrzać mocując do niej pakiet grzewczy wkłucie dożylne będzie łatwiejsze, jeżeli ogrzejesz miejsce wkłucia nigdy nie opóźniaj transportu bezskutecznymi próbami uzyskania dostępu dożylnego

23 ogrzewać, czy nie ogrzewać? istnieje ogólnie przyjęte przekonanie, że chory wychłodzony powinien być ogrzany jak najszybciej nie istnieją przekonujące dowody na to, że szybkie ogrzewanie jest lepsze niż powolne śmierć spowodowana wychłodzeniem jest powolna, ale nieprawidłowe i zbyt agresywne postępowanie może zabić bardzo szybko E.L. LLoyd

24 ogrzewać, czy nie ogrzewać? priorytety postępowania przedszpitalnego zahamowanie dalszego wychładzania stałe monitorowanie EKG zwłaszcza przy ruchach ciała i po rozpoczęciu ogrzewania utrzymywanie stabilności krążenia podtrzymywanie czynności fizjologicznych unikanie nadmiernej stymulacji

25 ogrzewać, czy nie ogrzewać? propozycja schematu postępowania obecne drżenia mięśniowe (HT I II) brak drżeń mięśniowych (HT III IV) zapobieganie dalszej utracie ciepła (izolacja) dostarczanie energii i tlenu ewentualnie ogrzewanie aktywne zewnętrzne produkcja ciepła jest minimalna każdy dostępny sposób ogrzewania może ograniczyć obniżanie temperatury wewnętrznej zewnętrzne źródła ciepła istotne zwłaszcza, gdy czas transportu może przekroczyć minut

26 dziękuję za uwagę

Podobne dokumenty

HIPOTERMIA. Praktyczne zasady postępowania przedszpitalnego KWALIFIKOWANA PIERWSZA POMOC. Sylweriusz Kosiński. Tomasz Darocha. www.hipotermia.edu.

HIPOTERMIA. Praktyczne zasady postępowania przedszpitalnego KWALIFIKOWANA PIERWSZA POMOC. Sylweriusz Kosiński. Tomasz Darocha. www.hipotermia.edu. HIPOTERMIA Praktyczne zasady postępowania przedszpitalnego KWALIFIKOWANA PIERWSZA POMOC Sylweriusz Kosiński Tomasz Darocha temperatura człowiek jest stałocieplny zachowuje stałą temperaturę centralną (narządów