PROFILAKTYKA WAD POSTAWY Kampania Trzymaj się prosto X 2013 r.

Transkrypt

1 PROFILAKTYKA WAD POSTAWY Kampania Trzymaj się prst X 2013 r. ORGANIZATOR : JOANNA MAMOTIUK

2 CELE KAMPANII : - uświadmienie ucznim klas pierwszych gimnazjum znaczenia prawidłwej pstawy dla zdrwia człwieka ; - pmc w zrzumieniu kniecznści krygwania wad pstawy ciała w przypadku ich istnienia. ZADANIA : - pkazanie prawidłwej pstawy w pzycji stjącej i siedzącej - plansze; - uświadmienie ucznim, na czym plega zapbieganie wadm pstawy (pgadanka); - zapznanie z najczęściej występującymi wadami pstawy; - pwtarzanie zaprezentwanych ćwiczeń krekcyjnych na lekcjach w- f (w październiku i listpadzie dla utrwalenia nawyku utrzymywania prawidłwej pstawy) i w dmu (u sób z wadami pstawy) przynajmniej 2 razy w tygdniu. Realizacja zadań : - przeprwadzenie akcji infrmacyjnej -przeprwadzenie na lekcjach wychwania fizyczneg (na sali i basenie) przykładwych ćwiczeń dla pleców krągłych i wklęsłych, dla stóp płaskich raz klan kślawych i szptawych raz ćwiczeń wydłużających kręgsłup; - prezentacja ćwiczeń śródlekcyjnych; - pgadanka na temat zdrweg dżywiania -nwej Piramidy zdrwia, tyłści, niedwagi

3 Pstawa ciała t cecha charakterystyczna każdeg człwieka. Jest wypadkwą warunków współczesneg życia, budwy ciała i sprawnści rganizmu. Według Milanwskiej zależy na d właściwie ukształtwaneg układu kstn - więzadłweg, dbrze rzwinięteg i wydlneg układu mięśniweg, sprawnie działająceg układu nerwweg, d któreg zależy wykształcenie i rzwinięcie prawidłweg druchu pstawy. Pstawa zmienia się w ciągu całeg życia. Zmiany te zależą d wieku, płci, rasy, ale także d trybu życia, rdzaju pracy i wielu innych czynników. Na pstawę ciała wpływa także śrdwisk, w jakim przychdzi nam żyć ( rdzina, szkła). Wyniesine z teg kresu przyzwyczajenia prawidłweg utrzymywania pstawy staną się nawykiem i zawcują lepszym zdrwiem młdeg człwieka. Głównym mankamentem naszeg życia jest jeg sedenteryjnść /przestarzale siedzący, pzbawiny ruchu, siadły tryb życia. Na gdzinny dzień dziecka (zależnie d wieku), przeciętnie przypada: 4 7gdz. siedzenia w szkle, 2 4 gdz. drabiania lekcji (również najczęściej siedząc), 3 gdz. wypczynku (bardz częst także siedząc czytanie, glądanie TV, gra na kmputerze), 1 gdz. łącznie spżywania psiłków także w pzycji siedzącej. C w takiej sytuacji mgą zrbić rdzice i nauczyciele, a więc sby, d których najbardziej zależy tryb życia dziecka? Od mmentu przyjścia dziecka na świat należy stwrzyć dziecku prawidłwe warunki rzwju psychruchweg gwarantujące w przyszłści dbrą sylwetkę, prawidłwą pstawę i zadwalającą wydlnść rganizmu. Kilkugdzinne przebywanie w pzycji siedzącej, graniczenie swbdy ruchwej, wzmżna kncentracja i pdprządkwanie się zupełnie nwym zasadm spędzania czasu dalekie jest d higieniczneg trybu życia. Pierwsze 3 4 lata przypadające na czas nauki w szkle pdstawwej t najczęściej kres intensywneg wzrstu dziecka. Aby zachwać równwagę między przyrstem kśćca, a prawidłwym rzwjem mięśni knieczne jest systematyczne ćwiczenie, wzmacnianie mięśni psturalnych i pdnszenie gólnej wydlnści fizycznej dziecka. Zaszczepienie ptrzeby ruchu, czynneg wypczynku będzie prcentwał w przyszłści. Regularne stswanie prstych ćwiczeń mże uchrnić dzieck przed kniecznścią pddania się leczeniu w wieku djrzałym. Niestety statystyka jest alarmująca. Okł 80 % dzieci ma wady pstawy. Rdzice i nauczyciele muszą być świadmi, że jeśli dzieck ma wady pstawy, t nie miną ne wraz z rzwjem dziecka. Z wad pstawy się nie "wyrasta", mgą ne się pgłębiać i dzieck w drsłe życie wejdzie z ułmnściami, które mgą mu nie tylk utrudniać nrmalne funkcjnwanie, ale także będą miały wpływ na jeg zdrwie i sprawnść. Efektywne działania wymagają żmudnej pracy, wytrwałści i zaangażwanej współpracy sameg dziecka z rdziną i ze szkłą. Wart dłżyć wszelkich starań, aby uchrnić dzieck przed wystąpieniem wady pstawy. Niezbędna jest analiza cdziennych czynnści dziecka, jeg ruchwych i statycznych nawyków w celu wyeliminwania szkdliwych czynników i zastąpienia ich w miarę mżliwści zachwaniami sprzyjającymi prceswi krekcji.

4 Należy t czynić w ramach szerk pjętej prfilaktyki, która wyraża się w szczególnści: cdzienną dbałścią utrzymywanie prawidłwej pstawy, eliminacją czynników stanwiących zagrżenie wystąpieniem wady, zapewnieniem dziecku dpwiedniej dla nieg ilści ruchu umżliwiającej wszechstrnny i harmnijny rzwój fizyczny (w tym również pprzez ćwiczenia śródlekcyjne) dknywaniem regularnej kntrli lekarskiej. OCENA POSTAWY Prawidłwa pstawa ciała charakteryzuje się następującymi cechami: głwa ustawina wprst nad klatką piersiwą, bidrami i stpami lub pdana niec ku przdwi, klatka piersiwa wysklepina ku przdwi przy zachwaniu swbdneg ddychania, brzuch lekk wciągnięty lub płaski plecy łagdnie wygięte, przy czym łpatki nie wystają pza linię pśladków, ręce i ngi prawidłw ukształtwane, stpy wysklepine Istnieją także specjalistyczne metdy badania pstawy ciała np. Metda sylwetkwa wg Wlańskieg plega na przyrównaniu sylwetki badaneg dziecka glądaneg z jeg leweg bku d wzrców. Wg tej metdy ustalany jest stpień nasilenia krzywizn, a w tym przewaga jedneg z zespłów krzywizn kiftycznych, lrdtycznych lub równważnych raz ddatkw ustawienia głwy, brzucha, barków itp. Metdy parte na kryteriach linii pinwych, pzimych, symetrycznych kątów. Isttą tej metdy jest wyznaczenie linii pinwych i pzimych, dzięki którym mżna wniskwać np. czy barki i kąty łpatek znajdują się na jednakwym pzimie, c z klei nam mówi, czy kręgsłup nie wykazuje skrzywień bcznych. Metda punktwa (wg Stbieckiej) plega na cenie punktów ddzielnych elementów pstawy ciała człwieka Za nrmę przyjmuje się 0 pkt i im większe dchylenie d nrmy tym większa liczba przyznawanych punktów (d 3). Punktwane są następujące elementy =ustawienie głwy 0-2, barków 0-2, =zarys kifzy klatki piersiwej 0-3, = dstawanie łpatek 0-2, =kształt klatki piersiwej 0-3,

5 = zarys lrdzy lędźwiwej 0-3, =uwypuklenie brzucha 0-3, = bczne skrzywienie kręgsłupa 0-2, = ustawienie uda 0-1, =klana prste, szptwate lub kślawe 0-2, =ustawienie stępu 0-1, =występwanie płaskstpia 0-1, = jakść palców u nóg raz rzłżenie masy ciała 0-1. Maksymalna liczba przyznawanych punktów, czyli najgrsza pstawa ciała wg tej metdy wynsi 24 punkty, najlepsza - 0 punktów. WADY POSTAWY Wszelkie dchylenia d przedstawinych cech pstawy prawidłwej dają braz pstawy nieprawidłwej. Mówimy wówczas wadzie pstawy. Wadliwa pstawa i każde dchylenie w budwie ciała są brazem mniejszych lub większych zaburzeń czynnści naszeg rganizmu. Wada pstawy jest wyrazem nawyku nieprawidłweg "trzymania się". Dla dziecka nawykwa, nieprawidłwa pstawa jest czymś zwykłym, naturalnym przyjmwanym pdświadmie. Najczęściej występujące wady pstawy t: PLECY OKRĄGŁE (hiperkifza piersiwa) CECHY: Nadmierne uwypuklenie fizjlgiczne ku tyłwi w dcinku piersiwym kręgsłupa. Charakterystyczne dla tej wady jest: garbienie się, wysuwanie barków i głwy ku przdwi, c pwduje dstawanie łpatek i ich ddalenie, klatka piersiwa jest spłaszczna i zapadnięta, słabine i rzciągnięte są mięśnie grzbietu i ściągające łpatki raz mięśnie karku, nadmiernie napięte i przykurczne mięśnie piersiwe raz mięśnie zębate przednie. Dzieck z tą wadą ma graniczną ruchmść klatki piersiwej, skłnnść d schrzeń dróg ddechwych, graniczną pracę serca raz gólnie zmniejszną wydlnść rganizmu.

6 PRZYCZYNY: przyjmwanie złej pstawy pdczas siedzenia i zabawy, niedstswanie wyskści krzesła i ławki d wzrstu dziecka, niedpwiednie nszenie ciężkich przedmitów, niewłaściwe ułżenie ciała pdczas snu, nawyk złej pstawy, słabienie mięśni grzbietu, słabienie p chrbie, słaby wzrk, chęć ukrycia przez dziewczynki rzwijających się piersi, nadmierna, w stsunku d rówieśników, wyskść ciała, schrzenia kręgsłupa. ZALECENIA: pływanie stylem grzbietwym, wyknywanie wszelkich ćwiczeń uwypuklających klatkę piersiwą (np. trzymanie laski na plecach), wyknywanie ćwiczeń ddechwych. siedzenie przez kł 30 min z laseczką trzymaną na plecach słuchanie radia lub muzyki w pzycji leżącej na plecach z raminami dwiedzinymi w bk i ugiętymi w stawach łkciwych, ngi ugięte skulnie przy drabianiu lekcji właściwa wyskść stłu, dbre pdparcie dcinka lędźwiweg i piersiweg dlneg parcie krzesła. PRZECIWWSKAZANIA: intensywne i długie biegi, skki, ćwiczenia z bciążeniem i dźwiganiem w pzycji wyskiej, ćwiczenia gimnastyczne; stanie na rękach, głwie, przewrty w przód i tył, nadmierne skłny w przód, krążenie ramin w przód, jazda na rwerze z niską kierwnicą wszystkie pzycje, które zakrąglają plecy i uwypuklają dcinek piersiwy kręgsłupa. PLECY WKLĘSŁE (hiperlrdza - przdwygięcie lędźwiwe) CECHY: Nadmierne uwypuklenie dcinka lędźwiweg kręgsłupa. Charakterystyczne dla tej wady jest: pgłębina (znaczne wygięcie) lrdza lędźwiwa, zwiększne przdpchylenie miednicy, wypięty brzuch, uwypuklenie pśladków, klatka piersiwa i piersiwy dcinek kręgsłupa mgą być niec spłaszczne.

7 PRZYCZYNY: wrdzne (kręgzmyk, sakralizacja, lumbalizacja) nabyte, będące skutkiem dystnii mięśniwej, czyli nadmierneg napięcia i przykurczu mięśni grzbietu, uda, lędźwi, brzucha, pśladków nieprawidłwy spsób nszenia ciężkich przedmitów, nszenie trnistra ze zbyt długimi paskami, wczesne zakładanie przez dziewczęta butów z wyskimi bcasami, złe ułżenie ciała w czasie snu. Wada ta pwduje złe funkcjnwanie narządów w jamie brzusznej, zaburzenia czynnści trawienia, chrniczne zaparcia, bóle przeciążeniwe kręgsłupa i inne dlegliwści. ZALECENIA: pływanie na grzbiecie, jazda na rwerze, uprawianie sprtów zimwych, udział w ćwiczeniach i zabawach na czwrakach, wyknywanie różnrdnych ćwiczeń wzmacniających mięśnie brzucha. PRZECIWWSKAZANIA: długtrwałe biegi i marsze z bciążeniem, unikanie pzycji zwiększających lrdzę lędźwiwą, uprawianie gimnastyki artystycznej, łyżwiarstwa figurweg i akrbatyki, mstek, kłyska, leżenie przdem wyknywanie skków z zeskkami. PLECY WKLĘSŁO-OKRĄGŁE CECHY: Występują równcześnie cechy charakterystyczne dla pleców krągłych i pleców wklęsłych (pgłębina kifza piersiwa i lrdza lędźwiwa). Charakterystyczne dla tej wady jest: pgłębienie kifzy piersiwej, wysunięcie głwy i barków d przdu, rzsunięcie i dstawanie łpatek d klatki piersiwej, pgłębienie lrdzy lędźwiwej, zwiększenie przdpchylenia miednicy, wypięty brzuch, uwypuklenie pśladków.

8 Wadzie tej twarzyszy duże słabienie (rzciągnięcie) prstwnika grzbietu w dcinku piersiwym, a wzrst jeg napięcia w dcinku lędźwiwym. Osłabieniu ulegają również mięśnie brzucha i pśladkwe, natmiast mięśnie bręczy barkwej i klatki piersiwej ulegają przykurczwi. ZALECENIA: stswać ćwiczenia elngacyjne, ddechwe, stswać ćwiczenia druchu prawidłwej pstawy, pływanie. PRZECIWWSKAZANIA: unikanie pzycji lrdzujących i kiftyzujących. PLECY PŁASKIE CECHY: kifza i lrdza są spłaszczne. Charakterystyczne dla tej wady jest: głwa lekk wysunięta d przdu, barki silnie ściągnięte d tyłu, płaska klatka piersiwa wątła sylwetka układ mięśniwy słab rzwinięty miednica ustawina pinw kręgsłup traci funkcję amrtyzacyjną ZALECENIA: W pstępwaniu krekcyjnym nie należy unikać pzycji lrdzujących i kiftyzujących. PRZECIWWSKAZANIA: ćwiczenia elngacyjne plegające na wydłużeniu kręgsłupa wzdłuż si długiej, ślizgi raz zwisy pływanie na plecach, ćwiczenia w siadach skrzyżnym, prstym.

9 SKOLIOZA (Bczne skrzywienia kręgsłupa I, II, III ) Wielpłaszczyznwe dchylenie linii kręgsłupa d stanu prawidłweg (np. kręgsłup wygina się w bk {w praw, w lew}, pgłębia się wygięcie kiftyczne lub lrdtyczne lub następuje rtacja {brót kręgów} c prwadzi d pwstania garbu). Leczenie skrzywień plega na dciążeniu i krygwaniu kształtu kręgsłupa za pmcą ćwiczeń fizycznych i grsetów krekcyjnych. Skliza występuje w trzech stpniach: 1. Skliza I - jest t skrzywienie, któreg kąt dchdzi d 30. Zmiany dtyczą układu mięśniw wiązadłweg, bez zniekształceń kstnych. Pdlega całkwitej krekcji. 2. Skliza II - skrzywienie wartściach kątwych Występują zmiany strukturalne w kręgach i krążkach międzykręgwych. Kręgsłup ulega zrtwaniu, c bjawia się garbem żebrwym. 3. Skliza III - jest t skrzywienie kącie przekraczającym 60, z dalek psuniętymi zmianami strukturalnymi (sklinwacenie i trsje kręgów, defrmacja żeber i miednicy). Skrzywienie t nie kryguje się. Pstawa sklityczna jest wstępnym stadium wady. Występuje asymetria barków, łpatek, trójkątów talii, ale nie dchdzi d skrzywienia bczneg kręgsłupa lub jest n niewielkie. Pdlega krekcji. Rehabilitacją skrzywień II i III zajmują się placówki służby zdrwia. Skliza pwduje zaburzenia symetrii ciała, zniekształcenie kręgsłupa i żeber, niekrzystne zmiany w układzie krążeniw - ddechwym, w sprawnści i wydlnści fizycznej, a także zaburzenia czynnści narządów wewnętrznych klatki piersiwej. ZALECENIA pływanie, zwłaszcza stylem klasycznym, jazda na nartach, rwerze, zabawy na czwrakach, duż ruchu na świeżym pwietrzu, umiarkwany bieg. PRZECIWWSKAZANIA: wyknywanie intensywnych biegów, długtrwałych marszów, skki i zeskki na twarde pdłże, dźwiganie, wyknywanie mstków, przewrtów.

10 WADY KOŃCZYN DOLNYCH Zniekształcenia kńczyn dlnych pgarszają w znacznym stpniu statykę ciała i zmieniają pstawę. Są ne wadami wrdznymi lub pwstają w wyniku asymetrii w budwie wyżej płżnych dcinków ciała, przeciążeń pracą statyczną alb na skutek innych przyczyn. Klan kślawe czyli skierwane d wewnątrz. Odznacza się charakterystycznym ułżeniem, skierwanym przyśrdkw. Uda w stsunku d pdudzia twrzą literę "X" w pzycji stjącej są d siebie ddalne. Wadę wywłuje przebyta w dzieciństwie krzywica, nadmierna nadwaga, zbyt wczesna nauka wstawania i chdzenia dziecka, nawykwy siad na piętach. Dzieck z tą wadą prócz niewydlnści ruchu ma też płaskstpie. Klan szptawe czyli skierwane na zewnątrz. Kńczyny przyjmują ułżenie w kształcie litery?o? największe wygięcie znajduje się zwykle w górnej części pdudzia. STOPA PŁASKA I PŁASKO - KOŚLAWA (płaskstpie) - wada statyczna kńczyn dlnych. Płaskstpie mże być wrdzne lub pjawić się w kresie przeciążenia nauką. Charakteryzuje się: bniżeniem sklepienia pdłużneg stpy, najczęściej na tle niewydlnści statycznej, kślawści kści piętwej, - - szybkim zmęczeniu się, blesnścią stóp i łydek. Stpy dchylają się na zewnątrz - uwypuklenie tzw. kstki wewnętrznej raz skręcenie pięt na zewnątrz. Dbrym sprawdzianem wysklepienia stpy jest wyknanie plantknturgramu (ślad mkrej stpy pzstawiny na papierze, mkrym piasku). PRZYCZYNY: przynaglanie dziecka d zbyt wczesneg chdzenia, zakładanie małemu dziecku twardych bucików, tyłść, stjący tryb życia, niewydlnść stóp, frswne marsze, niedbór witaminy D3. długtrwałe stanie, biegi i skki na twardym pdłżu, frswne i długtrwałe biegi i marsze.

11 ZALECENIA cdzienne ćwiczenia wyknywane w dmu przez kł 15 min. ćwiczenia mięśni nóg (ruchy chwytne stóp, chdzenie bs p miękkim pdłżu, np. piasku, łące a także grącym piasku i żwirze), chdzenie w buwiu z wkładką rtpedyczną (zlecne wyłącznie przez lekarza). PRZECIWWSKAZANIA długtrwałe stanie, bierne zeskki i skki na twarde nieelastyczne pdłże np. betn rzsuwanie na zewnątrz palców stóp w staniu i chdzie ćwiczenia w dużym rzkrku Stpa wydrążna zniekształcenie plega na pgłębieniu wydrążenia stpy w dcinku między guzem piętwym a głwami kści śródstpia z równczesnym skróceniem teg dcinka. Wada charakteryzuje się tzw. wyskim pdbiciem. WADY STÓP 1. typ stóp wg Bchenka : a) wydrążna b) prawidłwa c) spłaszczna d) płaska

12 2. typ stóp wg Clarke a a) 1-3 stpa wydrążna b) 4-6 stpa prawidłwa c) 7-10 różne pstacie płaskstpia WADY KOLAN W różnych kresach życia dziecka kształtwanie się kńczyn dlnych i stóp jest niec dmienne. Znajmść tych fizjlgicznych dchyleń pzwala nie tylk ustrzec się przed zbędną, a więc szkdliwą ingerencją terapeutyczną, ale także przed przeczeniem wczesneg stadium wady. Zacznijmy jednak d sameg pczątku. W kresie nwrdkwym bserwujemy nieznaczną szptawść klan dziecka raz zgięciwe ustawienie stawów bidrwych i klanwych. Czy wszystk jest zatem w prządku? Oczywiście! Jest t bwiem czysta fizjlgia, która pzstała p ułżeniu wewnątrzmacicznym. I takie ustawienie nóżek dziecka utrzymuje się zazwyczaj d k. 3 rku życia. Gdy dzieck wchdzi w kres przedszklny, fizjlgiczna szptawść przechdzi w fizjlgiczną kślawść, która zanika zwykle sama k. 10 rku życia, niec szybciej u dziewczynek niż u chłpców. Pjawienie się kślawści czy szptawści w kresie pkwitania mże mieć już charakter trwały!

13 I - klana kślawe; II - klana szptawe Kślawść klan (ngi w kształcie litery X) - występuje, gdy przy złącznych i wyprstwanych klanach, między kstkami przyśrdkwymi twrzy się dstęp pwyżej 4-5 cm. Większe predyspzycje d tej wady mają dzieci z bniżnym napięciem mięśniwym. Kślawść klan sprawia, że dzieci mają tendencję d stawania w rzkrku. Takie ustawienie nóg zwiększa bciążenie wewnętrznych brzegów stóp, przez c utrudnia kształtwanie się prawidłweg sklepienia stpy i prwadzi d płaskstpia. Zgłś się d lekarza, gdy: dzieck ma wyraźnie kślawe klana; kślawść się pgłębia. Krekcja kślawści Leczenie zachwawcze jest uzależnine d przyczyny i stpnia zaawanswania wady. Dzieck, które ma skłnnści d kślawści klan: 1. Nie pwinn dług chdzić ani stać w rzkrku. 2. Nie mże w czasie zabawy przebywać w siadzie klęcznym między piętami, z pdudziami i stpami skierwanymi na zewnątrz. 3. Pwinn jak najczęściej siedzieć w tzw. siadzie skrzyżnym ( p turecku ). 4. Pwinn zredukwać nadwagę (jeśli istnieje). 5. Mże stswać wkładki lub buwie z pdwyższnym bcasem p strnie wewnętrznej, ale tylk przy zaleceniu przez lekarza. Zalecenia: gimnastyka krekcyjna, pływanie kraulem, jazda na rwerze, masaż klasyczny, terapia manualna. Przeciwwskazania: łyżwiarstw, jada na nartach technikami kątwymi (pług, łuk). Przykładwe ćwiczenia:

14 siad ugięty, klana rzchylne na zewnątrz, pdeszwy stóp stykają się ze sbą. Opad tułwia w przód z równczesnym ugięciem ramin w stawach łkciwych i chwytem dłńmi stóp, łkcie szerk rzstawine na zewnątrz rzpychają klana; leżenie tyłem, ręce w górze, kńczyny dlne ugięte w stawach klanwych, stpy złączne, skłn tułwia w przód z równczesnym rzchyleniem klan na zewnątrz, stpy pzstają złączne; siad ugięty, klana rzchylne na zewnątrz, pdeszwy stóp stykają się ze sbą, ręce ugięte w stawach łkciwych i wsparte dłńmi na klanach naciskanie dłńmi na klana; leżenie tyłem, kńczyny dlne ugięte w stawach klanwych, między stpami piłka gumwa, ramina wyprstwane w górze, przenszenie piłki w tył za głwę i chwyt piłki dłńmi, pwrót d leżenia, tułów z kńczynami dlnymi ugiętymi w stawach klanwych, ramina z piłką pzstają wyprstwane za głwą, skłn tułwia w przód z rękami wyciągniętymi przed siebie włżenie piłki gumwej między stpy; siad ugięty pdparty, klaskanie pdeszwami stóp; siad skrzyżny, ramina wzdłuż tułwia, przejście d leżenia tyłem i pwrót; siad prsty, piłka między klanami, ręce parte za plecami, wzns bider w górę? przejście d pdpru tyłem; leżenie tyłem ngami d ściany, piłka między klanami? marsz stpami p ścianie w linii pinwej; w staniu tyłem d drabinek stanie zwieszne; unszenie ngi zgiętej w stawie klanwym w górę na zewnątrz, zmiana nóg; w staniu, piłka między klanami, pdskki trzymając piłkę klanami. Szptawść klan (ngi w kształcie litery O) - rzpznajemy, gdy przy złącznych i wyprstwanych klanach twrzy się między klanami dstęp większy niż 4-5 cm. Klana szptawe zazwyczaj zniekształcają całe ngi, ale czasami wygięcie dtyczy tylk pdudzi (ngi pałąkwate). Najczęstszą przyczyną szptawści jest krzywica (niedbór witaminy D), ale wadę te sptyka się również u dzieci z nadwagą, które zbyt wcześnie rzpczęły chdzenie (brak fazy raczkwania). D pwstania klan szptawych uspsabia również długie siedzenie w pzycji ze skrzyżwanymi ngami ( p turecku ). Wada nasila się szczególnie w kresie intensywneg wzrstu i jest zwykle bustrnna. Zgłś się d lekarza, gdy: nóżki dziecka są wyraźnie szptawe; wygięcie bu nóżek jest niesymetryczne; dzieck utyka bądź skarży się na bóle nóg. Krekcja szptawści Leczenie zachwawcze jest uzależnine d przyczyny i stpnia zaawanswania wady. Dzieck, które ma skłnnści d szptawści klan: 1. Pwinn unikać wysiłków i bciążeń w pzycji stjącej. 2. Nie mże w czasie zabawy przebywać w tzw. siadzie skrzyżnym ( p turecku ). 3. Pwinn jak najczęściej siedzieć ze złącznymi klanami i rzstawinymi stpami. 4. Pwinn zredukwać nadwagę (jeśli istnieje).

15 5. Mże stswać wkładki lub buwie z pdwyższnym bcasem p strnie zewnętrznej, ale tylk przy zaleceniu przez lekarza. Zalecenia: gimnastyka krekcyjna, łyżwiarstw, jada na nartach technikami kątwymi (pług, łuk), masaż klasyczny, terapia manualna. Przeciwwskazania: pływanie kraulem, jazda na rwerze. Przykładwe ćwiczenia: siad ugięty pdparty, stpy rzstawine, naprzemienne skręcanie ugiętych kńczyn dlnych d wewnątrz z równczesnym dtknięciem klan d pdłża; leżenie przdem na ławeczce, ramina wyciągnięte i chwyt za brzeże ławki, Ngi pza ławką. Wyknanie ngami wyprstwanymi w stawach bidrwych i klanwych ruchów nżycwych; siad ugięty pdparty, między klanami piłka gumwa, zgniatanie klanami piłki; siedząc na ławeczce, wreczek między klanami, próbujemy prstwać ngi; leżenie tyłem, rzkrk, złączenie kńczyn dlnych przez ugięcie w stawach klanwych d wewnątrz, stpy na zewnątrz; w siadzie skulnym ręce w bk zgięte w stawie łkciwym, pad tułwia w tył, wreczek między klanami; leżenie tyłem, wreczek między klanami, ryswanie kółek w lewą i w prawą strnę; w staniu w lekkim rzkrku, ugięcie klan (półprzysiad) z równczesnym zbliżeniem klan d siebie przez naciskanie dłńmi na bczne klice klan; w staniu tyłem d drabinek (ściany), unszenie ngi zgiętej w stawie klanwym w górę w sks przez ngę przeciwną; pdskki bunóż na materacu, ręce parte na skrzyni (stle), wreczek między kstkami, klana związane. PRZECIWDZIAŁANIE WADOM POSTAWY CIAŁA Maria Kutzner Kzińska prpnuje 24 gdzinny system przeciwdziałania wadm pstawy. Sen dla dzieci młdszych pwinien wynsić minimum gdzin na dbę, dla starszych 8 9 gdzin. Dzieck pwinn spać we własnym łóżku twardym, nie uginającym się materacu, pduszka pwinna być mała, wypełniająca przestrzeń zawartą między barkiem a uchem w pzycji leżenia na bku. Najbardziej wszechstrnne zastswanie dla wszystkich wad ma pzycja leżąc na plecach. Rzruch pranny pwinien trwać 15 minut. Najlepiej gdyby dzieck miał mżliwść przeprwadzenia g przy współudziale rdziców i rdzeństwa. Jeśli t tylk mżliwe pwinn się g przeprwadzać na świeżym pwietrzu chćby tylk przy twartym knie. P rzruchu zaleca się prysznic (nie za ciepłą wdą) raz inne, niezbędne cdziennie zabiegi higieniczne. Djście d szkły becna mda na trnistry i plecaki gwarantuje prawidłwe rzłżenie ciężaru, należałby zwrócić uwagę na dwie sprawy: takie zapakwanie trnistra, by jeg zawartść była równmiernie rzłżna i nie mgła się przesuwać i by ciężar trnistra nie był zbyt duży, c pwdwałby pchylanie się d przdu dla zrównważenia teg bciążenia. Praca w szkle na wiele czynników jak rdzice nie mamy wpływu, jednak chciałaby

16 zwrócić uwagę na fakt zależny właśnie d rdziców zwlnienia z ćwiczeń na lekcjach wychwania fizyczneg. Najgrsze, c mgą zrbić rdzice dziecka z wadą pstawy, t ptraktwać je jak chre i dsunąć d wszelkiej aktywnści fizycznej. Również dzieci zwalniane z pwdu czaswej niedyspzycji zadziwiłyby swich rdziców, kiedy zziajane, mkre d ptu wracają z przerwy międzylekcyjnej, ale na w fie muszą 45 minut przesiedzieć prawie bez ruchu, b rdzice prszą nauczyciela by nie ćwiczyły. 1. Należy dążyć d teg, aby w ramach istniejących mżliwści zapewnić wszystkim ucznim właściwe warunki pracy. Ławki stswne d wzrstu dziecka. Wyskść krzesła pwinna dpwiadać długści pdudzi ( stpy parte pdłgę ), parcie pdpiera dcinek lędźwiw - piersiwy kręgsłupa. 2. Ważnym elementem walki ze zmęczeniem szklnym są krótkie przerwy śródlekcyjne. Prawidłw rganizwane przyczynią się d usunięcia lub przynajmniej zmniejszenia zmęczenia u uczniów. Ćwiczenia śródlekcyjne należy przeprwadzać przy uchylnym knie. Dzieci pwinny wyjść z ławek i zapewnić sbie tyle miejsca, na ile będzie t mżliwe w danych warunkach. W trakcie ćwiczeń mżna wykrzystać ławkę jak przyrząd gimnastyczny. Ćwiczenia pwinny być dla dzieci relaksem, pierać się na zasadzie czynneg wypczynku. Należy je przeprwadzać w spsób miły i radsny. Zachęcam d systematyczneg przeprwadzania tychże ćwiczeń. Dzieci wyknują je z przyjemnścią. Zapminają przez chwilę mmentach emcjnalnych twarzyszących lekcji, dprężają się i zapminają także zmęczeniu fizycznym i psychicznym. 3. Odrabianie lekcji pnieważ dzieck, zwłaszcza starsze, cdziennie kilka gdzin spędza drabiając lekcje, knieczne jest zwracanie uwagi na pzycję, jaką przy tej pracy przyjmuje. Aby jednak miał mżliwść przyjmwania prawidłwej pzycji knieczne jest spełnienie następujących warunków: biurk lub stół z świetleniem padającym z lewej strny i nie rażącym czu, wyskści takiej, by przy siedzeniu dzieck pierając się przedraminami blat miał kręgsłup wyprstwany i barki ustawine pzim wyskść krzesła pwinna dpwiadać długści pdudzi (stpy pwinny być parte pdłgę). Jeśli wyskść stłu i krzesła jest zbyt duża dla dziecka (szczególnie w przypadku dzieci młdszych) mżna zastswać pdnóżek. tułów pwinien być wyprstwany i ddalny d stłu 3-5 cm, ngi pwinny całymi stpami dtykać pdłża głwa pwinna być lekk pchylna nad stłem, a dległść czu d kńca pióra ma wynsić kł cm

17 łkcie nie pwinny leżeć na stle, ale wystawać niec pza jeg brzeg, w czasie czytania dzieck pwinn siedzieć prst, nie pchylać się. Zasadą bwiązującą przy drabianiu lekcji jest zmiennść pzycji. Częściwe dciążenie kręgsłupa uzyskuje się w pzycji klęcznej na tabrecie, z pdparciem na przedraminach. Również przy wyknywaniu każdej innej pracy należy zwracać uwagę na prawidłwą pstawę. Odżywianie pwinn być pełnwartściwe według pwszechnie znanych zasad. W przypadku nadwagi pwinn się pstępwać zgdnie z zaleceniami lekarza! Aby wadę skrygwać, trzeba ćwiczyć i t bezwzględnie cdziennie ( nie mżna pprzestać na zajęciach gimnastyki krekcyjnej. PODSUMOWANIE W trsce prawidłwą pstawę dziecka niezbędna jest współpraca między dzieckiem, rdzicem, nauczycielem, lekarzem. Celem i efektem tej współpracy pwinn być: skrygwanie istniejących zaburzeń statyki ciała i dprwadzenie jej, ile jest t mżliwe, d stanu prawidłweg; niedpuszczenie d pwstania wad pstawy ciała, gdy zaistnieją warunki sprzyjające ich pwstaniu; dprwadzenie sprawnści fizycznej dziecka d stanu uznaneg za prawidłwy pprzez: wyrbienie u dziecka nawyku prawidłwej pstawy ciała we wszystkich sytuacjach i czynnściach dnia cdzienneg; wytwrzenie silnej i wytrzymałej stabilizacji mięśniw więzadłwej kręgsłupa; wdrżenie d rekreacji ruchwej uwzględniającej elementy prfilaktyki i krekcji zaburzeń zagrażających lub istniejących u dziecka.

18 Ocena pstawy ciała Klasa Data badania Ocena punktwa Głwa Klatka Brzuch Plecy piersiwa Łączna cena Słwna cena pstawy I Ocena pstawy ciała Klasa Data badania Ocena punktwa Głwa Klatka Brzuch Plecy piersiwa Łączna cena Słwna cena pstawy I