Jak metody i narzędzia BPM - w tym BPMN - mogą służyć analitykom? Jarosław Żeliński analityk biznesowy, projektant systemów

Transkrypt

1 Jak metody i narzędzia BPM - w tym BPMN - mogą służyć analitykom? Jarosław Żeliński analityk biznesowy, projektant systemów

2 O mnie Od 1991 roku w branży IT i zarządzania jako analityk projektant rozwiązań Od doradca IT w kilku spółkach akcyjnych Od 2004 roku jako niezależny ekspert i analityk Dziesiątki publikacji w prasie branżowej IT i gospodarczej Członek stowarzyszenia doradców gospodarczych Były wykładowca katedry systemów informacyjnych wydziału przedsiębiorczości Akademii Morskiej w Gdyni Kilkudziesięciu odbiorców usług doradczych, małe, średnie i duże firmy zarówno informatyczne jak i ich klienci. Poświadczenie bezpieczeństwa wydane przez ABW Były ekspert analityk biznesowy przy gabinecie komisji nadzoru finansowego Wykładowca Wyższej Szkoły Informatyki Stosowanej i Zarządzania pod auspicjami Polskiej Akademii Nauk Projekty analityczne między innymi dla Publikacje między innymi w

3 Agenda Czym jest BPM Analiza biznesowa, systemowa a modelowanie Notacje kiedy które Specyfikowanie wymagań jako projektowanie rozwiązania

4 BPM - definicje biznes, business [wym. biznes] «przedsięwzięcie handlowe lub produkcyjne przynoszące zysk; potocznie też: firma realizująca to przedsięwzięcie» (źr. SJP) proces «przebieg następujących po sobie i powiązanych przyczynowo określonych zmian» (źr. SJP) zarządzać «sprawować nad czymś zarząd» (źr. SJP) proces biznesowy: aktywność jako zadanie lub chronologiczny łańcuch zadań, przetwarzająca określony stan wejścia procesu w stan jego wyjścia; wymaga użycia zasobów i może być ograniczony określonymi regułami (opr. własne na podstawie M.E. Porter "On Competition" oraz Rummler, Brache "Improving Business Processes") (patrz także zadanie oraz procedura) Najczęściej stosowana definicja BPM: Zarządzanie procesami biznesowymi (ang. Business Process Management, BPM) podejście do zarządzania koncentrujące się na optymalizacji przebiegu procesów biznesowych w organizacjach. Optymalizacja: 1. «organizowanie jakichś działań, procesów itp. w taki sposób, aby dały jak największe efekty przy jak najmniejszych nakładach» 2. «poszukiwanie za pomocą metod matematycznych najlepszego, ze względu na wybrane kryterium, rozwiązania danego zagadnienia gospodarczego, przy uwzględnieniu określonych ograniczeń»

5 Analiza systemowa jest formalnym i jawnym badaniem wspomagającym działania osób odpowiedzialnych za decyzje lub linie postępowania w określonej sytuacji charakteryzującej się niepewnością. Ma ona na celu określenie pożądanego działania lub linii postępowania przez rozpoznanie i rozważenie dostępnych wariantów i oraz porównanie ich przewidywanych następstw (Edward S. Quade, Wydanie Praca zbiorowa Findejsen 1985). Zbiór metod i technik analitycznych, ocenowych i decyzyjnych służących racjonalnemu rozwiązywaniu systemowych sytuacji decyzyjnych; jest badaniem wspomagającym działania osób odpowiedzialnych za decyzje lub linie postępowania w warunkach niepewności i ryzyka; ma na celu określenie pożądanego postępowania przez rozpoznanie i rozważenie dostępnych wariantów oraz porównanie przewidywanych ich bliższych i dalszych następstw; podstawowe pytania w analizie systemowej to: jak jest i dlaczego jest tak jak jest oraz jak powinno być i co należy uczynić, aby było tak jak być powinno (Sienkiewicz, 1994).

6 Model i modelowanie Model: «konstrukcja, schemat lub opis ukazujący działanie, budowę, cechy, zależności jakiegoś zjawiska lub obiektu» Notacja np. BPMN jest uniwersalnym zamkniętym systemem pojęciowym (semantyka) zawierającym określoną syntaktykę (składnię) Analiza systemowa organizacji wymaga doprecyzowania semantyki i syntaktyki, takim doprecyzowaniem jest nic innego jak właśnie definicja procesu biznesowego oraz założenie (aksjomat), że dowolną organizację można rozłożyć na skończoną liczbę procesów biznesowych. Rzecz w tym, że model np. procesów biznesowych, dla swej użyteczności do dalszych analiz, musi być poprawnym modelem, a będzie takim, jeżeli będzie zamkniętym systemem pojęciowym i syntaktycznym (czyli będzie możliwe budowanie zdań i stwierdzanie ich prawdziwości, takimi zdaniami są w tym przypadku diagramy) Jeżeli nie jesteśmy w stanie dowieść poprawności stworzonego modelu (np. procesów biznesowych) danej organizacji, model ten jest bezużyteczny do jakichkolwiek analiz.

7 Miejsce modeli

8 Od czasu ugruntowywania się pojęcia Architektury Biznesowej/Korporacynej BPMN w analizie wymagań BPMN Semantics Of Business Vocabulary And Rules UML SoaML SysML ML

9 Transformacja od biznesu do aplikacji biznesowych BPMN UML Organizacja OMG zmierza do uporządkowania pojęć wszystkich notacji jakimi zarządza, praktycznie zrównano już definicje pojęć: aktywność w BPMN, usługa aplikacyjna w SoaML i przypadek użycia w UML

10 Trudność z określaniem wymagań stawianych systemowi Problemy, w których rozwiązaniu mają pomóc budowane złożone systemy są zwykle problemami złośliwymi (Rittel i Webber, 1973). Problem złośliwy to taki skomplikowany problem, w którym jest tak wiele powiązanych ze sobą bytów, że nie istnieje jego ostateczna specyfikacja. Prawdziwy charakter problemu objawia się dopiero w miarę opracowywania rozwiązania.

11 Czego wymagać od dostawcy? Podaj listę tego CO można zrobić takim młotkiem?? wymaganie «warunek lub zespół warunków, którym ktoś lub coś musi odpowiadać» (SJP)

12 Narzędzia analizy dla analityków Kluczowe jest przestrzeganie systemów pojęciowych (notacji) aby modele faktycznie były modelami wykonanymi z ich użyciem, a nie tylko rysunkami. Z uwagi na paradygmaty: UML to z zasady obiektowy paradygmat (kluczowe pojęcia to obiekt i klasa obiektów), przeznaczony do modelowania struktury i współdziałania (system to zespół elementów współdziałających), BPMN to z zasady procesowy paradygmat (kluczowe pojęcia to łańcuch aktywności i ich produkty), przeznaczony do modelowania wewnętrznych łańcuchów wartości w organizacjach czyli procesów biznesowych. UML (w analizie wymagań) ma zastosowanie do modelowania dziedziny systemu czyli modelu logiki biznesowej realizowanej przez aplikacje (wzorce analityczne w UML takie jak DDD i BCE) Powyższe ma szczególne zastosowanie do specyfikowanie wymagań poprzez modele a nie listy cech (projekt jako wymaganie)

13 I NIE ZAPOMINAJMY, ŻE ANALIZA BIZNESOWA/SYSTEMOWA TO NIE TYLKO OPROGRAMOWANIE! ONO JEST WYŁĄCZNIE NARZĘDZIEM DLA BIZNESU

14 Dziękuję za uwagę PYTANIA? Jarosław Żeliński IT-Consulting 14