TOWAROZNAWSTWO (mercologia)

Transkrypt

1 TOWAROZNAWSTWO (mercologia) przedmiot podstawowy 5 ECTS dr hab. inż. Krzysztof Tereszkiewicz dr inż. Irena Nowotyńska dr inż. Tomasz Cebulak

2 GŁÓWNY CEL KSZTAŁCENIA Celem jest przekazanie wiedzy o systemach klasyfikacji, właściwościach, metodach oceny towarów przemysłowych i spożywczych oraz wiedzy z zakresu roli towarów i opakowań w funkcjonowaniu współczesnej logistyki.

3 TREŚCI WYKŁADÓW Geneza, istota i zakres towaroznawstwa, systemy klasyfikacji towarów, rola i funkcje klasyfikacji towarów, klasyfikacje światowe, europejskie, polskie, systemy powiązań klasyfikacji. Metody badań i oceny jakości towarów i wyrobów, zasady pobierania i przygotowywania próbek do oceny jakości. Automatyczna identyfikacja towarów, charakterystyka systemu automatycznej identyfikacji towarów, międzynarodowy system oznaczeń kodowych, zastosowanie systemu identyfikacji w magazynowaniu towarów. Opakowania w systemach logistycznych, definiowanie i klasyfikacja opakowań artykułów żywnościowych i przemysłowych, wymagania stawiane opakowaniom, znakowanie opakowań, typowe tworzywa opakowaniowe. Kierunki rozwoju i współczesne trendy w towaroznawstwie. Towaroznawstwo w rozwoju zrównoważonym.

4

5 TOWAROZNAWSTWO DEFINICJE TOWAROZNAWSTWO Towaroznawstwo jest rozległą dziedziną wiedzy, której przedmiotem poznania jest towar (Myson). Nauka której przedmiotem jest towar oraz czynniki (dobór materiałów, proces technologiczny, warunki magazynowania i transportu, opakowania) wpływające na jego zdolność zaspokajania określonych potrzeb człowieka. Nauka o właściwościach towarów, metodach ich badania i oceny, zjawiskach i procesach rzutujących na ich jakość i wartość użytkową, o właściwym kształtowaniu jakości w sferach przedprodukcyjnej, produkcyjnej i poprodukcyjnej (Słownik pojęć towaroznawczych).

6 TOWAROZNAWSTWO - ZAKRES Wiedzę o grupach towarowych i poszczególnych towarach, a w tym o ich pochodzeniu, poprawnym nazewnictwie, o zarysie procesu technologicznego, właściwościach, zastosowaniu, asortymencie, wymaganiach normatywnych i prawnych, metodach badania i oceny; Wiedzę na temat kształtowania, ochrony i kontroli jakości, obejmującą teorię jakości oraz metody sterowania jakością w określonej branży, optymalizowanie jakości oraz kontrolę jakości w procesach wytwarzania i kontrolę jakości wyrobów finalnych;

7 TOWAROZNAWSTWO - ZAKRES Wiedze z zakresu logistyki towarów, obejmującą również zabezpieczanie i ochronę ich jakości, w tym opakowalnictwo, oznaczanie towarów i przesyłek, transport, przeładunki, magazynowanie towarów i kompletacje dostaw, kody kreskowe; Wiedzę dotyczącą metodyki badania i oceny jakości wyrobów, w tym również metody testowania jakości towarów; Znajomość zagadnień ogólnych, wspólnych dla większości lub dla wszystkich grup towarowych, w tym: zasady klasyfikacji rodzajowej, znakowania i kodowania towarów, normalizacji, podstaw i zasad atestacji i certyfikacji towarów, zagadnień ekologicznych związanych z gospodarka towarową itp.

8 WAŻNE DATY W ROZWOJU TOWAROZNAWSTWA Johann Beckman publikuje dzieło pt. Wprowadzenie do towaroznawstwa czyli wiedzy o najprzedniejszych towarach zagranicznych - usystematyzowanie towarów, - Identyfikacja i badanie towarów, - Ustalenie pochodzenia towarów, - Objaśnianie i opisywanie metod otrzymywania towarów, - uzasadnienie znaczenia towarów w życiu gospodarczym, 1935 Powstanie Japońskiego Towarzystwa Towaroznawczego (NSG), 1959 Powstanie Austriackiego Towarzystwa Towaroznawczego i Technologicznego, 1963 Powstanie Polskiego Towarzystwa Towaroznawczego (PTT), 2004 Towaroznawcze Problemy Jakości (Polish Journal of Comodity Science).

9

10 ETAPY ROZWOJU TOWAROZNAWSTWA FAZA I TOWAROZNAWSTWO PIERWOTNE (prehistoria), FAZA II TOWAROZNAWSTWO ENCYKLOPEDYCZNE (średniowiecze), FAZA III TOWAROZNAWSTWO SUROWCOWE (XVI XVII wiek), FAZA IV TOWAROZNAWSTWO TECHNOLOGICZNE (XVIII XIX wiek), FAZA V TOWAROZNAWSTWO STRATEGICZNE ( XX wiek), FAZA VI TOWAROZNAWSTWO GLOBALNE (początek XXI wieku),

11 INTERDYSCYPLINARNOŚĆ TOWAROZNAWSTWA MIEJSCE TOWAROZNAWSTWA W DZIEDZINOWEJ KLASYFIKACJI NAUK NAUKI EKONOMICZNE EKONAMIA FINANSE ZARZĄDZANIE TOWAROZNAWSTWO

12 INTERDYSCYPLINARNOŚĆ TOWAROZNAWSTWA

13 TOWAROZNAWSTWO TOWAROZNAWSTWO JEST NAUKĄ INTERDYSCYPLINARNĄ ŁĄCZĄCĄ ELEMENTY NAUK EKONOMICZNYCH, PRZYRODNICZO -TECHNICZNYCH I SPOŁECZNYCH TOWAROZNAWSTWO TOWAROZNAWSTWO PRZEMYSŁOWE (MINERALNE) TOWAROZNAWSTWO ŻYWNOŚCI (ORGANICZNE)

14 TOWAROZNAWSTWO OGÓLNE Towaroznawstwo ogólne obejmuje zagadnienia wspólne dla całej nauki o towarach i ich właściwościach takich jak: Normalizacja Certyfikacja, Metody badań i oceny, Opakowanie i znakowanie Przechowywanie Transport

15 TOWAROZNAWSTWO ŻYWNOŚCI Towaroznawstwo żywności zajmuje się badaniem i oceną wszystkich grup wyrobów spożywczych (pochodzenia roślinnego, zwierzęcego, syntetycznego) określa ich jakość w tym wartość odżywczą i jej zmiany podczas procesów technologicznych.

16 TOWAROZNAWSTWO PRZEMYSŁOWE Towaroznawstwo przemysłowe zajmuje się określeniem wartości użytkowej i jakości wszystkich grup artykułów przemysłowych głównie artykułów powszechnego użytku.

17 TOWAROZNAWSTWO - WSPÓŁCZESNOŚĆ Zadaniem współczesnego towaroznawstwa jest procesowe kształtowanie, ochrona i ocena jakości wyrobów oraz interakcja ze środowiskiem. Współczesne towaroznawstwo traktuje wyrób jako konsekwencję procesów realizacyjnych we wszystkich sferach jego powstania tj. przedprodukcyjnej, produkcyjnej i poprodukcyjnej. Zgodnie z tą koncepcja towaroznawstwo wychodzi poza znawstwo towarów a swym zasięgiem ogarnia całą specyfikę cyklu życia produktu uwzględniając aspekty techniczne ekonomiczne i środowiskowe.

18 TOWAROZNAWSTWO - WSPÓŁCZESNOŚĆ Towaroznawstwo obecnie swoim obszarem zainteresowań obejmuje zintegrowany cykl życia produktu od fazy planowania, poprze fazę wykonania, logistykę, użytkowanie aż do korzystnej gospodarczo oraz przyjaznej dla środowiska utylizacji. W analizie cyklu życia (LCA) wyróżnia się trzy obszary (filary współczesnego towaroznawstwa) wiedzy i rozumowania Technosferę (opis cyklu życia) Ekosferę (opis zmian i wpływu na środowisko) Sferę wartości

19 WSPÓŁCZESNE TRENDY TOWAROZNAWCZE W SFERZE WARTOŚCI Rola i znaczenie towaroznawstwa w obszarze społecznym Promowanie i inicjatywa rozwiązań prawnych w obszarze produkcji i konsumpcji, technologii przyjaznych środowisku, Promowanie towarów i usług przyjaznych środowisku, Likwidowanie obszarów niedinformowania konsumentów i błędnych stereotypów, Oddziaływanie na sferę zamówień publicznych, Popularyzacja wyników badań,

20 Segregacja odpadów Surowce wtórne eksploatacja koncepcja ZAMKNIETY CYKL ŻYCIA PRODUKTU Pakowanie, przechowywanie projektowanie transport produkcja

21 TOWAROZNAWSTWO - PRZYSZŁOŚĆ Przyszłość towaroznawstwa należy wiązać z umiejętnym przeniesienia odczuć i oczekiwań konsumenckich do sfery projektowej, wykonawczej, logistycznej, doskonaląc wyroby pod kątem satysfakcji klientów i środowiska naturalnego.

22 TOWAROZNAWSTWO NAUKĄ O JAKOŚCI

23 JAKOŚĆ OGÓŁ WŁAŚCIWOŚCI OBIEKTU, WIĄŻĄCYCH SIĘ Z JEGO ZDOLNOŚCIĄ DO ZASPOKAJANIA POTRZEB OCZEKIWANYCH I STWIERDZONYCH.

24 TOWAROZNAWSTWO NAUKĄ O JAKOŚCI cechy jakościowe towarów Cechy techniczne - parametry konstrukcji i technologii wyrobu (wymiary, właściwości fizykochemiczne, parametry działania i pracy). Cechy użytkowe związane są z funkcjonalnością, dogodnością i bezpieczeństwem, niezawodnością. Cechy estetyczne wygląd zewnętrzny i staranność wykończenia z uwzględnieniem tendencji wzornictwa. Cechy ekonomiczne koszty nabycia instalacji, eksploatacji przechowywania, konserwacji. Cechy ergonomiczne dostosowanie do anatomicznych fizjologicznych potrzeb użytkowników. Cechy ekologiczne określają relacje produktu i środowiska z uwzględnieniem zużycia surowców i energii. Cechy logistyczne warunkujące optymalny przepływ surowców, materiałów cechy wpływające na pakowanie transport, magazynowanie warunkujące koszty produkcji i obrotu.

25 TOWAROZNAWSTWO NAUKĄ O JAKOŚCI czynniki determinujące jakość towarów Jakość towarów jest funkcja wielu zmiennych i czynników o różnym charakterze, zależnych w znacznym stopniu od wzrastających wymagań odbiorców i użytkowników. Czynniki natury technicznej, Czynniki natury ekonomicznej, Czynniki natury psychologicznej, Czynniki natury organizacyjnej. Determinanty wzrostu wymagań jakościowych: Wzrost oczekiwań klientów, Nowe uregulowania prawne, Cele i strategie przedsiębiorstw, Zaostrzona konkurencja.

26 TOWAROZNAWSTWO NAUKĄ O JAKOŚCI jakość optymalna Optimum jakości jest funkcją kosztów jakości i korzyści z jakości. Maksymalizacja poziomu jakościowego pociąga za sobą koszty przekraczające korzyści wynikające z jego podnoszenia, Minimalizacja jakości prowadzi do marnotrawstwa, Jakość powinna być dostosowana do wymagań i upodobań konsumentów oceniających wyrób od strony użytkowej, emocjonalnej i ceny, Dostosowanie jakości do wymagań możliwie szerokiej grupy odbiorców pozwala rozwój firmy.

27

28 TOWAROZNAWSTWO NAUKĄ O JAKOŚCI JAKOŚĆ ETYMOLOGICZNIE ROZUMIANA JEST JAKO WŁAŚCIWOŚĆ, PRZYMIOT W TOWAROZNAWSTWIE POJĘCIE JAKOŚĆ ZMIENIAŁO SIĘ NASTEPUJACO: - ZGODNOŚĆ Z WARUNKAMI TECHICZNYMI - PRZYDATNOŚC DO UŻYTKU WARTOŚĆ UŻYTKOWA - PRZYDATNOŚĆ DLA UŻYTKOWNIKA - ZDOLNOŚĆ ZASPOKAJANIA POTRZEB

29

30