Raport z konsultacji społecznych - rewitalizacja zespołu pałacowo parkowego w Podzamczu gmina Mełgiew.

Transkrypt

1 Załącznik nr 8 do SIWZ Raport z konsultacji społecznych - rewitalizacja zespołu pałacowo parkowego w Podzamczu gmina Mełgiew. str. 1

2 WSTĘP W związku z realizacją projektu pn. Wzmocnienie spójności społecznej, gospodarczej i terytorialnej w Obszarze Funkcjonalnym Szlaku Jana III Sobieskiego w województwie lubelskim, współfinansowanego przez Islandię, Lichtenstein i Norwegię w ramach Mechanizmu Finansowego EOG oraz środków krajowych zrealizowano konsultacje społeczne wykonania inwestycji kluczowej " Rewitalizacja zespolu pałacowo parkowego w Podzamczu - gmina Mełgiew". Konsultacje prowadzone były z bardzo dużym zaangażowaniem młodzieży, nauczycieli i przedstawicieli samorządu gminnego. Osiągnięto zakładane cele zadania. Uczestnicy konsultacji złożyli kilkadziesiąt wniosków w postaci opisów pomysłu na rewitalizację terenu pałacu w Podzamczu, zaangażowano ponad 100 osób w proces konsultacji. Konsultacje zakończyły się powstaniem dwóch koncepcji, które były wynikiem badania ankietowego oraz prac grup nad makietą. Niniejszy raport podsumowuje prace zespołu, który koordynował i nadzorował merytorycznie proces konsultacji. I. Pojęcie konsultacji społecznych. Definicja Konsultacje społeczne to proces, w którym przedstawiciele władz przedstawiają obywatelom swoje zamierzenia bezpośrednio lub pośrednio ich dotyczących. Zamierzenia poddawane konsultacjom mogą dotyczyć zmian prawnych, jakichś zmian organizacji życia publicznego, przeprowadzenia inwestycji, sposobu rozwiązania ważnego problemu społecznego lub innych działań, których powodzenie w dużej mierze zależy od akceptacji ze strony obywateli. Zasadniczym celem konsultacji jest podjęcie decyzji, która nie będzie antagonizować społeczności lokalnej, a jednocześnie pozwoli na rozwiązanie ważnej kwestii. Celem konsultacji społecznych jest nawiązanie dialogu pomiędzy mieszkańcami a władzą samorządową. Występowanie komunikacji zwrotnej pozwala na uniknięcie wielu konfliktów i przyspiesza proces decyzyjny. Porządek prawny i zwyczajowy wyznacza bardzo szerokie spektrum podmiotów i instytucji uczestniczących w konsultacjach społecznych. Zasadniczym kryterium zaproszenia tych podmiotów i instytucji do udziału w konsultacjach jest ocena wpływu przedsięwzięcia i jego skutków na interesy tych podmiotów. W praktyce państw stosujących idee społeczeństwa obywatelskiego nie stwarza się specjalnych barier do udziału w konsultacjach, a wręcz przeciwnie: konsultacje są dostępne dla wszystkich, którzy mogą wskazać na wpływ podejmowanych działań na ich sytuację. str. 2

3 Z merytorycznego punktu widzenia, konsultacje społeczne są jedną z form społecznej komunikacji. Komunikacja społeczna jest procesem wytwarzania, przekształcania i przekazywania informacji pomiędzy jednostkami, grupami, organizacjami i innymi podmiotami. Komunikacja jest skuteczna jedynie wtedy, gdy komunikujące się strony przekazują informacje w języku dla siebie zrozumiałym oraz gdy istnieje skuteczny nośnik tej informacji, który zapewni dotarcie przekazu do odbiorcy. Rola nadawcy i odbiorcy w procesie komunikacji jest przechodnia. Nadawca po wysłaniu przekazu oczekuje jego odbioru i oceny, staje się odbiorcą. Dla skutecznej komunikacji ważne jest więc sprzężenie zwrotne pomiędzy nadawcą i odbiorcą. Cele Konsultacje społeczne są szeregiem aktów komunikacyjnych, w ramach których poszukuje się satysfakcjonującego rozwiązania. Etapy procesu konsultacji społecznych obejmują 5 kroków przedstawionych poniżej: informowanie o zamierzeniach prezentacja poglądów na sposoby rozwiązania problemu wymiana opinii poszukiwanie rozwiązań informowanie o podjętej decyzji Przejście do kolejnego kroku w procesie jest możliwe po skutecznym zakończeniu działań zawartych we wcześniejszym etapie. W praktyce, sposób prowadzenia konsultacji z mieszkańcami określają uchwały rad odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego (gmin, powiatów, województw). Uchwały te powinny regulować zasady i tryb przeprowadzania konsultacji, obowiązujące procedury, zakres czasowy i merytoryczny. Najważniejszym zadaniem pozostaje jednak tworzenie odpowiedniego klimatu współdziałania i współodpowiedzialności, które są fundamentem skutecznych konsultacji. Konsultacje społeczne pełnią następujące funkcje: informacyjną, tj. dostarczają mieszkańcom wiedzy o zamiarach samorządu, zaś samorząd uzyskuje informacje o ocenie tych zamiarów przez mieszkańców; partycypacyjną, tj. umożliwienie szerokiego udziału mieszkańców w decyzjach władz oraz upowszechnianie mechanizmów oddziaływania na decyzje władz samorządowych; str. 3

4 identyfikacyjną - wokół projektu tworzą się wyraźne grupy interesów związane z określonymi rozwiązaniami; mieszkańcy utożsamiają się z nimi; identyfikacja pozwala na prowadzenie komunikacji wokół określonych rozwiązań i podnosi skuteczność konsultacji; kreatywną - brak aprobaty dla proponowanego rozwiązania często skutkuje poszukiwaniem innych, alternatywnych rozwiązań; można więc powiedzieć, że konsultacje wywołują rozwiązania innowacyjne, wskazujące na inne ujęcie problemu, dla którego rozwiązania planuje się określone działania; korygującą - w wyniku konsultacji społecznych możliwe jest opracowanie nowych rozwiązań w realizacji polityki samorządu w zakresie rozwiązywanych spraw; korekta polityki umożliwia sprawniejszą realizację projektów dzięki uzyskaniu społecznej akceptacji dla tego rozwiązania; organizacyjną - polegającą na regulacji współdziałania różnych urzędów, instytucji, organizacji pozarządowych, grup nieformalnych w związku z dyskusją i podejmowaniem decyzji w ważnej kwestii społecznej; edukacyjną - obie strony konsultacji, tj. władza i obywatele, w toku procesu konsultacji wdrażają i upowszechniają zasady demokracji; zasady te mogą przechodzić na inne sfery życia publicznego; prewencyjną - konsultacje społeczne mogą chronić władze samorządowe przed popełnieniem błędu przy podejmowaniu ważnej z punktu widzenia życia społeczności lokalnej decyzji; mogą też zapobiegać konfliktom, które wybuchłyby tak czy inaczej, gdyby nie podjęto wcześniej społecznego dialogu. Planning for Real- opis techniki. 1 Jest to technika służąca planowaniu rozwoju społeczności lokalnych, pozwalająca na wyartykułowanie przez mieszkańców danej społeczności swoich potrzeb w sposób niekonfrontacyjny. Pozwala na zasięganie opinii mieszkańców zarówno w kwestiach bardzo małych i lokalnych (np. ścieżki rowerowe na osiedlach i place zabaw), jak i nieco szerszych - planowanie strategiczne obejmujące rozwój nieco większych obszarów. Jednak trzeba pamiętać, że techniki tej nie należy stosować do znacznych obszarów, gdyż traci ona wówczas swój niezaprzeczalny walor czytelny i trójwymiarowy model. W czasie spotkań uczestnicy przy wykorzystaniu zapewnionych przez organizatorów materiałów przygotowują duże trójwymiarowe modele przestrzenne danej okolicy. Budowanie modelu jest praco- i czasochłonne, dlatego w niektórych wypadkach modele 1 Za str. 4

5 te są wykonywane wcześniej np. przez uczniów w pobliskiej szkole. Na gotowym modelu uczestnicy umieszczają karty przedstawiające różne lokalne kwestie (np. dostępna miejska infrastruktura, ochrona zdrowia, transport publiczny, rynek lokalny itd.). Część kart jest pustych i wypełniają je dopiero w czasie spotkania sami uczestnicy, wypisując na nich kwestie, o których wcześniej nie pomyśleli organizatorzy. Idea polega na tym, by kładąc na modelu kartę wypowiedzieć jednocześnie sugestię dotyczącą rozwiązań z tym związanych. Kart powinno być dużo (ok. 300 gotowych + puste), co powoduje, że w czasie tak prowadzonego procesu pada wiele sugestii. Następnie konieczne jest ich priorytetyzowanie w małych grupach. Na tej podstawie wspólnie przygotowywane są plany działań. Technika wykorzystywana jest w czasie spotkań z mieszkańcami. W niektórych wypadkach są to spotkania otwarte, organizowane łącznie dla wszystkich grup mieszkańców, czasem jednak potrzebna jest seria spotkań, w których uczestniczą grupy bardziej sprofilowane - np. osobno młodzi ludzie, osobno mamy z dziećmi itd. Warto jednak zaznaczyć, że jedną ze słabych stron tej metody jest fakt, że łatwo może być zdominowana przez osoby, które lubią pracować w dużych grupach (pracuje się w jednej dużej grupie). Planning for Real (TM) zostało opracowane jako technika zasięgania opinii przez The Neighbourhood Initiatives Foundation (NIF) i opatrzone znakiem ochronnym. Jej użycie wymaga uzyskania zgody NIF, ale nie wiąże się z żadnymi kosztami uzyskania licencji. Metoda ta była już wielokrotnie stosowana w Wielkiej Brytanii, np. przy planowaniu rozwoju osiedla we wschodniej części Londynu, czy ustanowienia tzw. Home Zone w Morice Town. Ciekawym przykładem było wykorzystanie tej techniki w 2006 r. w Leicester, gdzie rozmawiano o St. Matthew's Estate. Celem było zebranie opinii, które miały zostać wykorzystane do przygotowania Neighbourhood Management Delivery Plan. W osiemnastu spotkaniach wzięło łącznie udział ponad 500 mieszkańców. St. Matthew s Estate jest zamieszkane przez multietniczną ludność. Planning for Real (TM) jest taką metodą, która pozwala na przeprowadzenie konsultacji, w których biorą udział cudzoziemcy nieznający perfekcyjnie języka danego kraju i z racji tego nie mogący brać udziału w konsultacjach, które opierają się przede wszystkim na mówieniu. II. Rewitalizacja zespolu pałacowo parkowego w Podzamczu. Zespół przeprowadzający konsultacje. W skład zespołu prowadzącego konsultacje społeczne weszły 3 osoby. Pan Michał Wróblewski właściciel firmy Centrum Szkoleń Europejskich specjalista ds. konsultacji społecznych, pani Agata Grzyb architekt specjalista ds. rewitalizacji, pani Magdalena Boguszewska ekspert ds. przestrzeni publicznej. str. 5

6 Konsultacje Rewitalizacja zespolu pałacowo parkowego w Podzamczu - opis zadania: Na zabytkowy zespół pałacowo-parkowy w Podzamczu składa się: barokowy pałac, późnobarokowa oficyna kuchenna, brama wjazdowa z XVIII w., mur z neogotycką bramą z przełomu XIX i XX w., furty folwarczne z pocz. XX w., barokowa kapliczka św. Jana Nepomucena. Obszar ten w zamierzeniu przeznaczony jest na funkcje kulturowe, turystyczne i okołoturystyczne. Obecnie mieści się tam szkoła podstawowa. W ramach prac powstała makieta całego obszaru. Mapka nr 1 Umiejscowienie kompleksu w Gminie Mełgiew. str. 6

7 Fot.nr. 1 Pałac wczoraj i dziś - źródło zasoby Internetu. str. 7

8 str. 8

9 Fot. nr. 2 Dawne zdjęcia kompleksu. str. 9

10 Konsultacje miały następujący przebieg: Najpierw odbyło się spotkanie otwarte dla wszystkich mieszkańców Gminy, mimo szerokiej kampanii informacyjnej nie cieszyło się zbyt dużym zainteresowaniem. Udało się jednak uzyskać wiele ankiet które były kolportowane w szkołach i miejscach pracy. Opracowaną wcześniej makietę udostępniono w budynku zamku. W drugim spotkaniu uczestniczyły głównie dzieci i nauczyciele jak również przedstawiciele samorządu. Warsztaty polegały na pracy z makietą. Uczestnicy otrzymali kolorowe karty papierowe, każdy kolor oznaczał inną funkcję (legenda poniżej). Zadaniem było przestrzenne pokazanie pomysłów na zagospodarowanie placu wynikających z ankiet oraz tych wymyślonych bezpośrednio przy pracy z makietą. Rys. nr. 1. Legenda karty pracy z makietą. Wyniki prac pod kierunkiem architektów zaprezentowano poniżej opis funkcji oraz na zdjęciach pięć koncepcji zagospodarowania terenu: grupa 1 1) ścieżka rowerowa/spacerowa dookoła parku + ławki wzdłuż 2) punkty info przy wejściach do parku 3) boisko multidyscyplinarne/ zimą lodowisko + siłownia 4) stanowiska wędkarskie wokół dużego stawu + molo 5) parkingi na wjeździe 6) odtworzenie fontanny 7) hotel w czworakach str. 10

11 8) kawiarnia w budynku przylegającym do szkoły 9) stanowiska do grillowania przy pałacu 10) powiększenie placu zabaw 11) park linowy grupa 2 1) pomosty wędkarskie 2) ścieżka biegowa/lekkoatletyczna w parku 3) boisko + siłownia plenerowa + wypożyczalnia sprzętu sportowego 4) miejsca do grillowania przy stawie 5) lodziarnia przed pałacem 6) fontanna 7) park linowy 8) toalety publiczne grupa 3 1) stanowiska wędkarskie 2) park linowy + ścieżka rowerowa 3) ścieżki biegowe w parku 4) 3 fontanny 5) lodziarnia 6) powiększenie placu zabaw 7) boisko + siłownia 8) pomnik H Sienkiewicza (patrona szkoły) w klombie przed pałacem 9) kemping/miejsce do biwakowania grupa 4 1) droga rowerowa przez park 2) kwiaty i krzewy w klombie przed pałacem 3) molo + stanowiska wędkarskie 4) park linowy str. 11

12 5) boisko 6) fontanna 7) plac zabaw 8) kino/koncerty w czworakach 9) kemping/miejsce do biwakowania 10) miejsca grillowe 11) park dla psów 12) toalety grupa 5 1) odtworzenie historycznego układu parku ( ścieżki + nasadzenia) 2) boisko szkolne 3) warsztaty rzemiosło + artyści w czworakach 4) biblioteka + mediateka w budynku przy pałacu 5) odtworzenie mostu pomiędzy stawami, za główną bramą str. 12

13 str. 13

14 Fot. nr 3. propozycja grupy 1.. str. 14

15 str. 15

16 Fot. nr 4. propozycja grupy 2. str. 16

17 str. 17

18 Fot. nr 5. propozycja grupy 3. str. 18

19 str. 19

20 Fot. nr 6. propozycja grupy 4. str. 20

21 str. 21

22 Fot. nr 7. propozycja grupy 5. str. 22

23 Propozycje wszystkich grup zostały omówione na warsztatach, w wyniku dyskusji i zgodnie z założeniami przyjętymi dla metody Planning for real w tych konsultacjach, ostatecznie wykonano dwie zwizualizowane koncepcje obszaru, które mogą być podstawą do dalszych prac projektowych. str. 23

24 str. 24

25 str. 25

26 Rys. 2 Koncepcja nr 1. str. 26

27 str. 27

28 Rys. 3 Koncepcja nr 2. str. 28

29 str. 29