Jak rozmawiać o czystości przedmałżeńskiej? (ks. dr Marek Dziewiecki) Przygotowanie do małżeństwa i cudzołóstwo. wykluczają się zupełnie!

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Jak rozmawiać o czystości przedmałżeńskiej? (ks. dr Marek Dziewiecki) Przygotowanie do małżeństwa i cudzołóstwo. wykluczają się zupełnie!"

Transkrypt

1 Jak rozmawiać o czystości przedmałżeńskiej? (ks. dr Marek Dziewiecki) Przygotowanie do małżeństwa i cudzołóstwo wykluczają się zupełnie! Pytanie Mam 19 lat i z zasady pozostaję dziewicą. Zamierzam trzymać się tego postanowienia do ślubu. Niestety, mój chłopak nie potrafi zrozumieć mojego punktu widzenia. Kiedy jesteśmy sami, stara się mnie namówić na seks za pomocą czułości, szeptów i pocałunków. Oczywiście wyzwalam się zawsze z jego objęć, ale to wprowadza nieprzyjemną atmosferę i w ostateczności doprowadza do sprzeczek. W jaki sposób mam rozmawiać z chłopakiem, by zrozumiał moje myślenie? Jak mam powiedzieć nie, by nasz związek dalej mógł się rozwijać we wzajemnym szacunku i zrozumieniu? Czy w związku dwóch osób o zupełnie różnych światopoglądach jest to w ogóle możliwe? 1 / 7

2 Odpowiedź Sposób myślenia zależy od sposobu postępowania Cieszę się, że pytasz o to, w jaki sposób rozmawiać z Twoim chłopakiem o najważniejszych dla Waszego związku sprawach, do jakich należą zasady moralne i życie w czystości. Nie wszyscy młodzi ludzie zdają sobie sprawę z wagi słów i z potrzeby rozmawiania wprost o tym, co dzieje się między chłopakiem a dziewczyną. Niektórzy ulegają mitowi, że wszystkich ludzi oraz każde ich zachowanie należy tolerować, a nawet akceptować. Kto przyjmuje tego typu błędne założenie, ten zaczyna wierzyć w to, że nie ma prawa mówić tej drugiej osobie o własnych normach moralnych i aspiracjach. Inni liczą na to, że druga osoba sama się domyśli tego, co jest dla nas ważne i co byśmy chcieli, by on czy ona w nas respektowali. Jeszcze inni obawiają się nieprzyjemnej sytuacji, jaka pojawia się wtedy, gdy druga strona nie reaguje na nasze argumenty i dlatego milczą nawet wtedy, gdy ta druga osoba nie respektuje ich sumienia i gdy lekceważy ich ideały. Swoją postawą Jezus upewnia nas o tym, że kto jest człowiekiem dojrzałym i potrafi kochać, ten potrafi też trafnie dobierać argumenty w dyskusji, a gdy trzeba, umie rozmawiać w sposób otwarty i stanowczo powiedzieć nie, gdy zachodzi taka potrzeba. Również w tej dziedzinie wzorem może być dla nas Jezus. On tak precyzyjnie wyjaśniał mądre zasady postępowania, że Jego rozmówcy mieli tylko dwie możliwości: zrozumieć prawdę, którą Jezus głosił i zastosować ją w swoim życiu, albo zrozumieć tę prawdę i ją odrzucić. Nie mieli natomiast trzeciej możliwości: wierzyć w to, że to oni a nie Jezus mają rację. Gdy ktoś bał się prawdy czy uciekał od najbardziej nawet oczywistych argumentów, wtedy takiego rozmówcę Jezus nie próbował przekonywać na siłę, ale stwierdzał, że to ktoś o zatwardziałym sercu. Wiedział, że taki człowiek musiałby najpierw zmienić swoje postępowanie, gdyż nasze myślenie o normach moralnych czy o czystości zależy zdecydowanie bardziej od naszego sposobu postępowania niż od naszego ilorazu inteligencji, wiedzy czy wykształcenia. Piszesz: Osobiście wierzę, że każdy człowiek jest w stanie zmienić swoje myślenie i postępowanie na lepsze, jeśli tylko ukaże się mu odpowiednie argumenty. Masz rację i dlatego sprawdzaj, czy Twój chłopak reaguje na argumenty, które mu przedstawiasz. Pamiętaj o zasadzie, która mówi, że komu trudno jest panować nad popędami, 2 / 7

3 ten nie przyjmuje najbardziej nawet trafnych argumentów na rzecz abstynencji przedmałżeńskiej i czystości. Milczenie wprowadza w błąd Najgorszym sposobem rozmawiania jest milczenie wtedy, gdy druga osoba potrzebuje naszych słów, wyjaśnień, argumentów. Dla przykładu, jeśli jakiś chłopak zadaje ból dziewczynie, gdyż nie respektuje jej wrażliwości moralnej czy proponuje jej zachowania sprzeczne z jej sumieniem, a ona mimo to milczy, wtedy niechcący wprowadza tego chłopaka w błąd, gdyż nasze milczenie w danej sprawie traktowane jest przez drugą osobę jako ciche przyzwolenie, a nie jako znak protestu przeciw postawie tej drugiej osoby. Można bez słów razem jeść, wspólnie podziwiać piękno gór czy grać w szachy, ale nie można bez słów budować przyjaźń, uczyć się miłości, dorastać do małżeństwa, weryfikować stopień dojrzałości moralnej osoby, z którą się wiążemy. Wszystko, co piękne i trudne, wymaga rozmawiania i coraz lepszego rozumienia się nawzajem. Słowa są potrzebne po to, by wspólnie uczyć się miłości i by komunikować miłość drugiej osobie, która ma przecież inną historię, inne wychowanie, a także inny niż ja sposób myślenia o sobie i świecie oraz inny sposób przeżywania siebie i świata. Na początku miłości jest słowo Na początku było Słowo (J 1, 1) - ta prawda odnosi się także do miłości, jakiej uczą się ona i on we wzajemnej relacji. Dorastanie do miłości małżeńskiej zaczyna się od spotkania chłopaka i dziewczyny, którzy - poza rzadkimi raczej chwilami wspólnego milczenia coś do siebie mówią. Szczery sposób rozmawiania daje szansę na to, że wzajemna więź między ludźmi będzie dla obu stron coraz bardziej czytelna i że przyniesie dobre owoce. Kocha człowiek, a nie miłość. Miłość nie potrafi komunikować ani wyjaśniać samej siebie. Może to uczynić jedynie człowiek. Werbalne komunikowanie miłości to nie tylko potwierdzanie słowami tego, że kocham. To także wyjaśnianie sensu moich zachowań i moich gestów wobec kochanej osoby. To również wyjaśnianie powodów, dla których z miłości! powstrzymuję się tu i teraz od określonych sposobów okazywania tejże miłości. Czasem także od tych sposobów, których druga osoba 3 / 7

4 pragnie, albo nawet domaga się ode mnie. Moje słowa i wyjaśnienia konieczne są po to, by ta druga osoba wiedziała, jaki mam projekt naszej wspólnej więzi i jakie ewentualnie stawiam granice co do sposobów okazywania sobie nawzajem miłości tu i teraz. Nasze zachowania, gesty i znaki mogą być dla drugiej osoby wieloznaczne, jeśli nie towarzyszą im słowa. Można komuś okazywać znaki zainteresowania i życzliwości nie tylko z miłości, ale na przykład z powodu własnych potrzeb emocjonalnych, ze współczucia, z litości, z lęku przed samotnością, z poczucia obowiązku. Tam, gdzie jest mało słów, tam wzajemna bliskość słabnie. Wtedy inne osoby wchodzą w to miejsce te, z którymi łączą mnie nie tylko wspólne wartości, normy moralne i aspiracje, ale także wspólne słowa i wspólne rozmowy na ważne tematy. Jeśli mężczyzna, który pokochał kobietę, zauważa, że jest ona zamyślona, że przeżywa jakieś trudności, ale nie podejmuje z nim rozmów na te ważne dla niej tematy, to on zaczyna się od niej oddalać. Odkrywa, że nie jest tym człowiekiem, z którym ona chce rozmawiać o tym, co dla niej istotne tu i teraz. Budowanie miłości zaczyna się od wypływania na głębię w rozmawianiu. Nikt nie kochał tak bardzo jak Jezus, a przecież nikt też tak cierpliwie i dokładnie jak On nie komentował słowami swoich czynów i swoich sposobów okazywania miłości poszczególnym osobom. Potrzebne jest rozmawianie po to, by siebie coraz lepiej wzajemnie rozumieć, owocniej motywować do rozwoju i uwrażliwiać na to, co jest ważne dla tej drugiej osoby. A także po to, by coś we wzajemnej więzi korygować. Nie jesteśmy przecież miłością lecz uczniami miłości. Słowa są tym ważniejsze, im ważniejsza jest więź, którą dwoje ludzi tworzy. Bez zdolności do komunikowania za pomocą słów tego, co nas cieszy, ale także tego, czego sobie nie życzymy w kontakcie z kochaną osobą, nie jest możliwe dorastanie do dojrzałej miłości i do radosnych więzi we dwoje. Kto kocha, ten potrafi bronić własnego sumienia Kto kocha, ten w każdej sytuacji czerpie mądrość i motywację od Jezusa. A Jezus mówi wyraźnie: Jeśli brat twój zawini, upomnij go! (Łk 17, 3). Miłość jest mądrą i odważną postawą, dzięki której kochany przez nas człowiek może się rozwijać, pokonywać swoje słabości i dobrze radzić sobie z twardą rzeczywistością. Oczywiście już sam fakt, że ktoś mnie kocha, dodaje mi sił, nadziei, motywacji. Ale samo to na długo mi nie wystarczy. Miłość to czasem poważna i odważna rozmowa z kochaną osobą o tym, co mnie we mnie czy w niej niepokoi. Słowa są szczególnie ważne wtedy, gdy bliską więź budują osoby odmiennej płci. Kobieta i mężczyzna to dwa wyraźnie różne sposoby myślenia, przeżywania i wyrażania miłości, a także dwa różne sposoby interpretowania tych samych znaków i gestów. Ona czy on nie wiedzą tego, co dzieje się w świadomości czy w sercu tej drugiej osoby. Każdy mężczyzna i każda kobieta potrafią wziąć kogoś za rękę, przytulać, doradzać, pocieszać. Jednak dopiero wtedy, gdy zaczną wprost 4 / 7

5 mówić o swoim sposobie przeżywania miłości i o tym, jakie myśli, motywy, przeżycia, wartości, normy moralne czy pragnienia kryją się za ich zachowaniami i gestami, ta druga osoba ma szansę nas rozumieć oraz uszanować nasze przekonania i nasze sumienie. Argumenty za czystością Można przytoczyć dosłownie dziesiątki argumentów na uzasadnienie faktu, że powstrzymywanie się od współżycia przed ślubem i zachowanie czystości to najpewniejsza droga do miłości i szczęścia między przyszłymi małżonkami. Czytając wcześniejsze rozdziały tej książki, znajdziesz tam wiele takich argumentów. Tutaj dodam kilka innych jeszcze argumentów, do których możesz się odwoływać wtedy, gdy Twój chłopak próbuje doprowadzić do współżycia seksualnego. Pierwszym argumentem jest oczywisty fakt, iż om więcej par współżyje przed ślubem, tym więcej mamy małżeństw, które są w kryzysie oraz tym bardziej rośnie liczba rozwodów. Wyjaśniaj też, że kto uczy się kochać i dla kogo najważniejszym pragnieniem jest szczęśliwe małżeństwo oraz trwała rodzina, ten żyje w czystości przedmałżeńskiej i ten nie ma żadnych konkretnych oczekiwań w odniesieniu do przyszłego współżycia seksualnego po zawarciu małżeństwa. Jedyne, czego taka osoba oczekuje, to ścisłe powiązanie współżycia seksualnego z wzajemną miłością małżonków oraz z ich sposobami komunikowania sobie tej wzajemnej miłości. Kto twierdzi, że trzeba się wypróbować przed ślubem czy że po zawarciu małżeństwa będzie współżył z góry określoną częstotliwością, ten w centrum uwagi stawia popęd, a nie osobę, a ponadto grozi mu uzależnienie od sfery seksualnej. Komuś takiemu trudno będzie dochować w przyszłości wierności małżeńskiej oraz okazać się kimś delikatnym i czułym we współżyciu małżeńskim. Człowiekowi skupionemu na seksualności grozi to, że będzie egoistycznie skupiał się głównie na własnych doznaniach cielesnych i że w konsekwencji będzie w przyszłości traktował małżonka jak narzędzie do zaspakajania własnych potrzeb fizjologicznych. W takiej sytuacji współżycie będzie miało coraz mniej wspólnego z komunikowaniem i potwierdzaniem miłości, a coraz więcej wspólnego z rodzajem masturbacji, z wykorzystaniem ciała tej drugiej osoby. 5 / 7

6 Sprawdzić trzeba dojrzałość, a nie popędowość Jeśli młodzi ludzie, którzy odnoszą się do siebie z coraz większą miłością i przygotowują do zawarcia małżeństwa, cieszą się wzajemną bliskością fizyczną, jeśli odczuwają normalne i spontaniczne poruszenia cielesne i emocjonalne, gdy są blisko siebie, to jest to wystarczający znak, że będą umieli komunikować sobie wzajemną miłość także poprzez współżycie seksualne. Gdyby jedna ze stron takich poruszeń nie odczuwała, to wtedy taka osoba powinna porozmawiać ze specjalistą w danej dziedzinie, na przykład z lekarzem czy psychologiem. Próba rozwiązania tego problemu poprzez dążenie do współżycia seksualnego przed ślubem jedynie problem ten by powiększyła i dołożyła nowe poważne problemy: utratę czystości oraz wyrządzenie wielkiej krzywdy moralnej samemu sobie oraz tej drugiej osobie. Dojrzali i szczęśliwi narzeczeni wiedzą, że po zawarciu małżeństwa mogą pojawić się takie miesiące, w czasie których ich radością będzie wiele zbliżeń seksualnych. Wiedzą też, że mogą pojawić się również i takie okresy, w czasie których z różnych względów na przykład z powodów zdrowotnych czy emocjonalnych współżycie seksualne będzie raczej epizodem albo pojawi się dłuższa przerwa w tego typu okazywaniu miłości, na przykład z powodu wyjazdu jednego z małżonków. Kto kocha, ten rozumie argumenty kochanej osoby Stwierdzasz fakt, który mnie niepokoi: Niestety, mój chłopak nie potrafi zrozumieć mojego punktu widzenia. Sam, w przeciwieństwie do mnie, nie jest zaangażowany religijnie i nie widzi przeciwwskazań do przedślubnego współżycia. Twierdzi, że to naturalny element każdego związku, że nie żyjemy w średniowieczu i że nie ma miłości bez seksualności. Warto, byś wyjaśniła Twemu chłopakowi, że przeciwwskazania do przedślubnego współżycia nie wynikają jedynie z motywów religijnych, ale także z analizowania rzeczywistości, gdyż chrześcijaństwo opiera się nie tylko na zawierzenie, ale też na myśleniu, mądrości i prawie naturalnym. Wyjaśniaj chłopakowi, że prawdziwa jest dokładnie odwrotna zasada niż ta, którą on głosi. On twierdzi, że nie ma miłości bez seksualności. W rzeczywistości nie powinno być seksualności bez miłości, gdyż seksualność bez miłości to prostytucja, pedofilia, pornografia czy przemoc seksualna do gwałtów włącznie. Istnieje natomiast miłość bez seksualności, na przykład miłość rodziców do dzieci, wychowawców do wychowanków, a także małżonków, którzy kochają siebie nawzajem, ale z jakichś względów powstrzymują się od współżycia. Miłość między małżonkami nie jest zależna od popędu, ani nie kończy się wtedy, 6 / 7

7 gdy on czy ona przestają odczuwać potrzeby seksualne. Wyjaśniaj Twojemu chłopakowi, że nie masz zamiaru wiązać się z kimś, kto dopuszcza współżycie przed ślubem i kto chce seksualnie sprawdzać osoby, które poznaje. W kontakcie z nim broń, proszę, stanowczo Twoich ideałów i Twego sumienia. Pytaj go o to, czy chce mieć żonę, która sprawdzała się wcześniej seksualnie z innymi mężczyznami? A może marzy o żonie, która ma władzę nad swoimi emocjami i nad popędem seksualnym oraz jest tak mądra, że dla niej miłość i wierność to wartości znacznie ważniejsze niż popędy i przyjemność? Pytasz: Jak mam powiedzieć <nie>, by nasz związek dalej mógł się rozwijać we wzajemnym szacunku i zrozumieniu? Otóż trzeba o tym mówić w sposób asertywny, czyli szczery, otwarty, stanowczy i bez potrzeby tłumaczenia się czy usprawiedliwiania Twoich przekonań moralnych. Gdy okazujemy niepewność albo gdy szukamy setek argumentów na uzasadnienie naszych postaw, wtedy prowokujemy tę drugą osobę do dalszych dyskusji i do kolejnych prób podważenia naszych zasad moralnych. Nie można być szczęśliwym razem z kimś, kto ma inne wyobrażenie na temat bycia szczęśliwym razem. Podsumowanie Małżeństwo nie opiera się na bezosobowej miłości lecz na konkretnych osobach i na ich dojrzałości. To nie miłość nas rozumie (lub nie), ale konkretna osoba. Podobnie to nie miłość nas kocha (lub nie), lecz konkretny człowiek. Jednym z najważniejszych sprawdzianów dojrzałości i miłości tej drugiej osoby jest to, że wsłuchuje się w moje słowa i że respektuje moje sumienie oraz zasady moralne, którymi się kieruję. Można zbudować szczęśliwe i trwałe małżeństwo z kimś, kto ma inny światopogląd, jednak pod warunkiem, że inność ta nie odnosi się do zasad moralnych czy do hierarchii wartości. Nie można przecież zbudować trwałych i harmonijnych więzi z kimś, kto ma odmienne poglądy na temat bycia szczęśliwymi we dwoje. W przypadku rozbieżności poglądów i zasad moralnych warto cierpliwie i precyzyjnie przedstawiać drugiej osobie argumenty, który potwierdzają wartość czystości i panowania nad popędem. Jeśli najbardziej nawet oczywiste argumenty nie docierają do jej świadomości, to znaczy, że osoba ta ma nie tylko trudności z logicznym myśleniem, ale także ze szlachetnym postępowaniem. Takiej osobie - przynajmniej w obecnej fazie jej życia - nie warto zawierzać własnego życia i losu przyszłych dzieci. 7 / 7

CZY MIŁOŚĆ POTRZEBUJE SŁÓW?

CZY MIŁOŚĆ POTRZEBUJE SŁÓW? CZY MIŁOŚĆ POTRZEBUJE SŁÓW? Z ks. Markiem Dziewieckim psychologiem i autorem książek na temat komunikacji międzyludzkiej rozmawia Magdalena Korzekwa Słowa są potrzebne to, by komunikować miłość, która

Bardziej szczegółowo

niektóre pytania, na które Czytelnik będzie mógł znaleźć odpowiedź w trakcie lektury książki 7 Wstęp 9

niektóre pytania, na które Czytelnik będzie mógł znaleźć odpowiedź w trakcie lektury książki 7 Wstęp 9 Spis treści niektóre pytania, na które Czytelnik będzie mógł znaleźć odpowiedź w trakcie lektury książki 7 Wstęp 9 Rozdział 1 Na czym opiera się nauczanie Kościoła o seksualności? 13 Wyjaśniać prosto jak

Bardziej szczegółowo

Józef Augustyn SJ INTEGRACJA SEKSUALNA PRZEWODNIK. w poznawaniu i kształtowaniu własnej seksualności

Józef Augustyn SJ INTEGRACJA SEKSUALNA PRZEWODNIK. w poznawaniu i kształtowaniu własnej seksualności Józef Augustyn SJ INTEGRACJA SEKSUALNA PRZEWODNIK w poznawaniu i kształtowaniu własnej seksualności Wydawnictwo WAM Kraków 2009 SPIS TREŚCI Wprowadzenie... 5 ROZDZIAŁ I ROZWÓJ SEKSUALNY W OKRESIE DZIECIŃSTWA

Bardziej szczegółowo

Osoba, która Ci przekazała tego ebooka, lubi Cię i chce, abyś poświęcał wiele uwagi swojemu rozwojowi osobistemu.

Osoba, która Ci przekazała tego ebooka, lubi Cię i chce, abyś poświęcał wiele uwagi swojemu rozwojowi osobistemu. Osoba, która Ci przekazała tego ebooka, lubi Cię i chce, abyś poświęcał wiele uwagi swojemu rozwojowi osobistemu. Zależy jej na Twoim sukcesie, w każdej sferze życia. Im więcej szczęśliwych ludzi na świecie,

Bardziej szczegółowo

WZAJEMNY SZACUNEK DLA WSZYSTKICH CZŁONKÓW RODZINY JAKO FUNDAMENT TOLERANCJI WOBEC INNYCH

WZAJEMNY SZACUNEK DLA WSZYSTKICH CZŁONKÓW RODZINY JAKO FUNDAMENT TOLERANCJI WOBEC INNYCH WZAJEMNY SZACUNEK DLA WSZYSTKICH CZŁONKÓW RODZINY JAKO FUNDAMENT TOLERANCJI WOBEC INNYCH Dla każdego z nas nasza rodzina to jedna z najważniejszych grup, wśród których i dla których żyjemy. Nie zawsze

Bardziej szczegółowo

Składa się on z czterech elementów:

Składa się on z czterech elementów: Asertywność umiejętność powiedzenia nie, odmowy lub obrony własnych postaw, granic, psychologicznych w taki sposób, aby z jednej strony nie odczuwać wyrzutów sumienia, że sie powidzialo nie, kiedy ktoś

Bardziej szczegółowo

ks. dr Marek Dziewiecki Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego MIŁOŚĆ I MAŁŻEŃSTWO

ks. dr Marek Dziewiecki Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego MIŁOŚĆ I MAŁŻEŃSTWO ks. dr Marek Dziewiecki Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego MIŁOŚĆ I MAŁŻEŃSTWO Bóg wymyślił małżeństwo i rodzinę po to, by nie być kimś jedynym, kto kocha człowieka. Katolicka nauka o małżeństwie

Bardziej szczegółowo

Bunt nastolatka. Przejawy buntu. Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Akademia Młodego Ekonomisty. dr Paweł Kwas. łamie wcześniejsze zasady

Bunt nastolatka. Przejawy buntu. Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Akademia Młodego Ekonomisty. dr Paweł Kwas. łamie wcześniejsze zasady Bunt nastolatka Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Akademia Młodego Ekonomisty dr Paweł Kwas Przejawy buntu łamie wcześniejsze zasady nie wykonuje poleceń próbuje używek wchodzi w złe towarzystwo... 1 Dlaczego

Bardziej szczegółowo

I. Okazywanie szacunku innym ludziom, docenianie ich wysiłku i pracy, przyjęcie

I. Okazywanie szacunku innym ludziom, docenianie ich wysiłku i pracy, przyjęcie PODSTAWA PROGRAMOWA PRZEDMIOTU WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE III etap edukacyjny: gimnazjum Cele kształcenia wymagania ogólne I. Okazywanie szacunku innym ludziom, docenianie ich wysiłku i pracy, przyjęcie

Bardziej szczegółowo

Asertywność E M I L I A L I C H T E N B E R G - K O K O S Z K A

Asertywność E M I L I A L I C H T E N B E R G - K O K O S Z K A Asertywność E M I L I A L I C H T E N B E R G - K O K O S Z K A Asertywność To umiejętność pełnego wyrażania siebie w kontakcie z inną osobą czy osobami To bezpośrednie, uczciwe i stanowcze wyrażenie wobec

Bardziej szczegółowo

ROZDZIAŁ 7. Nie tylko miłość, czyli związek nasz powszedni

ROZDZIAŁ 7. Nie tylko miłość, czyli związek nasz powszedni ROZDZIAŁ 7 Nie tylko miłość, czyli związek nasz powszedni Miłość to codzienność Kasia: Czy do szczęścia w związku wystarczy miłość? Małgosia: Nie. Potrzebne są jeszcze dojrzałość i mądrość. Kiedy dwoje

Bardziej szczegółowo

CZEGO DZIECI POTRZEBUJĄ? 1

CZEGO DZIECI POTRZEBUJĄ? 1 CZEGO DZIECI POTRZEBUJĄ? 1 Wprawdzie nie jesteśmy rodzicami doskonałymi, ale wystarczająco dobrymi, jeżeli kochamy nasze dzieci i staramy się, najlepiej jak potrafimy, dobrze je wychować. Bruno Bettelheima

Bardziej szczegółowo

1 Uzależnienia jak ochronić siebie i bliskich Krzysztof Pilch

1 Uzależnienia jak ochronić siebie i bliskich Krzysztof Pilch 1 2 Spis treści Wprowadzenie......5 Rozdział I: Rodzaje uzależnień...... 7 Uzależnienia od substancji......8 Uzależnienia od czynności i zachowań.... 12 Cechy wspólne uzależnień.... 26 Rozdział II: Przyczyny

Bardziej szczegółowo

Wybór podstawowych myśli z nauczania Kościoła o ludzkiej płciowości..

Wybór podstawowych myśli z nauczania Kościoła o ludzkiej płciowości.. Wybór podstawowych myśli z nauczania Kościoła o ludzkiej płciowości.. 1. Trudności dziś a) kiedyś kultura była przesiąknięta szacunkiem dla wartości, strzegła tych wartości, by je zachowywać, b) dziś dzieci

Bardziej szczegółowo

SZTUKA SŁUCHANIA I ZADAWANIA PYTAŃ W COACHINGU. A n n a K o w a l

SZTUKA SŁUCHANIA I ZADAWANIA PYTAŃ W COACHINGU. A n n a K o w a l SZTUKA SŁUCHANIA I ZADAWANIA PYTAŃ W COACHINGU K r a k ó w, 1 7 l i s t o p a d a 2 0 1 4 r. P r z y g o t o w a ł a : A n n a K o w a l KLUCZOWE UMIEJĘTNOŚCI COACHINGOWE: umiejętność budowania zaufania,

Bardziej szczegółowo

Nie mów dziecku, jak bardzo je kochasz, pokaż to, poświęcając mu czas.

Nie mów dziecku, jak bardzo je kochasz, pokaż to, poświęcając mu czas. Nie mów dziecku, jak bardzo je kochasz, pokaż to, poświęcając mu czas. Ulrich Schaffer WSZYSCY CHCEMY, ABY NASZE DZIECI WYROSŁY NA MĄDRYCH, DOBRYCH I SZCZĘŚLIWYCH LUDZI. JEST NA TO SPOSÓB - CZYTAJMY DZIECIOM!

Bardziej szczegółowo

I. Poznanie siebie. 1. Jakie są twoje mocne strony, zalety? 2. Jakie widzisz mocne strony, zalety partnera?

I. Poznanie siebie. 1. Jakie są twoje mocne strony, zalety? 2. Jakie widzisz mocne strony, zalety partnera? Co pewien czas zdarza mi się rozmawiać z osobą żyjącą w małżeństwie (najczęściej z żoną) o trudnościach w związku. Podczas długiej rozmowy często dochodzimy do tego, że te trudności mają swe korzenie daleko

Bardziej szczegółowo

Jesper Juul. Zamiast wychowania O sile relacji z dzieckiem

Jesper Juul. Zamiast wychowania O sile relacji z dzieckiem Jesper Juul Zamiast wychowania O sile relacji z dzieckiem Dzieci od najmłodszych lat należy wciągać w proces zastanawiania się nad różnymi decyzjami i zadawania sobie pytań w rodzaju: Czego chcę? Na co

Bardziej szczegółowo

Co to jest asertywność

Co to jest asertywność ASERTYWNOŚĆ Co to jest asertywność To umiejętność, dzięki której ludzie otwarcie wyrażają swoje myśli, preferencje, uczucia, przekonania, poglądy, wartości, bez odczuwania wewnętrznego dyskomfortu i nie

Bardziej szczegółowo

Skala Postaw Twórczych i Odtwórczych dla gimnazjum

Skala Postaw Twórczych i Odtwórczych dla gimnazjum Krakowska kademia im. ndrzeja Frycza Modrzewskiego Skala Postaw Twórczych i Odtwórczych dla gimnazjum utor: gnieszka Guzik, Patrycja Huget Instrukcja: Poniżej przedstawione zostały do wyboru po dwa stwierdzenia

Bardziej szczegółowo

Ankieta. Instrukcja i Pytania Ankiety dla młodzieży.

Ankieta. Instrukcja i Pytania Ankiety dla młodzieży. Ankieta Instrukcja i Pytania Ankiety dla młodzieży www.fundamentywiary.pl Pytania ankiety i instrukcje Informacje wstępne Wybierz datę przeprowadzenia ankiety w czasie typowego spotkania grupy młodzieżowej.

Bardziej szczegółowo

marzec 2010 WYCHOWANIE DO WOLNOŚCI Autor: Edyta Gronowska Dyrektor Przedszkola Lokomotywa

marzec 2010 WYCHOWANIE DO WOLNOŚCI Autor: Edyta Gronowska Dyrektor Przedszkola Lokomotywa marzec 2010 WYCHOWANIE DO WOLNOŚCI Autor: Edyta Gronowska Dyrektor Przedszkola Lokomotywa Osoba, która ma poczucie własnej wartości będzie wolna od nacisków, trendów społecznych, mody Nie będzie przejmowała

Bardziej szczegółowo

Przygotuj kredki lub flamastry, długopis lub ołówek oraz kilka kartek.

Przygotuj kredki lub flamastry, długopis lub ołówek oraz kilka kartek. Pamiętaj! Ø Poniższa praca jest do wykonania przez Ciebie, nie przez dziecko/dzieci. Ø Jej wykonanie nie jest warunkiem czytania, rozmowy z dzieckiem, ale wydaje nam się, że to może Ci pomóc. Ø Znajdź

Bardziej szczegółowo

Przejawy buntu. Bunt nastolatka. Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. dr Paweł Kwas. łamie wcześniejsze zasady. nie wykonuje poleceń.

Przejawy buntu. Bunt nastolatka. Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. dr Paweł Kwas. łamie wcześniejsze zasady. nie wykonuje poleceń. Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Bunt nastolatka dr Paweł Kwas Uniwersytet w Białymstoku 25 marzec 2010 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Przejawy buntu łamie wcześniejsze

Bardziej szczegółowo

Zauważcie, że gdy rozmawiamy o szczęściu, zadajemy specyficzne pytania:

Zauważcie, że gdy rozmawiamy o szczęściu, zadajemy specyficzne pytania: Nie potrafimy być szczęśliwi tak sobie, po prostu dla samego faktu; żądamy spełnienia jakichś tam warunków. Mówiąc dosadnie - nie potrafimy wyobrazić sobie, że można być szczęśliwym bez spełnienia tych

Bardziej szczegółowo

VI PRZYKAZANIE. Nie cudzołóż

VI PRZYKAZANIE. Nie cudzołóż Nie cudzołóż źródła YK 400-415, 424-425 KKK 2331-2359, 2380-2391 seksualność a miłość (YK 400-403) Bóg stworzył mężczyznę i kobietę, by byli dla siebie nawzajem i dla miłości. Stworzył ich, uzdalniając

Bardziej szczegółowo

1 Odpowiedzialna pomoc wychowawcza Marek Dziewiecki

1 Odpowiedzialna pomoc wychowawcza Marek Dziewiecki 1 Spis treści 2 Spis treści I Wychowanie a psychologia...... 8 1. Psychologizacja wychowania......8 2. Właściwa relacja między psychologią a pedagogiką.... 10 3. Psychologia a wychowanie: przykłady oddziaływania

Bardziej szczegółowo

mnw.org.pl/orientujsie

mnw.org.pl/orientujsie mnw.org.pl/orientujsie Każdy związek oparty na miłości i szacunku zasługuje na szczególną opiekę i ochronę państwa. natalia i marek Czy osobom hetero jest teraz lepiej, bo lesbijkom, gejom i osobom bi

Bardziej szczegółowo

MISJA "UCZYMY NIE DLA SZKOŁY, LECZ DLA ŻYCIA"

MISJA UCZYMY NIE DLA SZKOŁY, LECZ DLA ŻYCIA Gimnazjum im. Jana Pawła II w Iwierzycach 39-124 Iwierzyce 186 tel. 17 745 50 94 fax. 17 222 15 25 www.gimiwierzyce.pl adres e-mail: gimnazjum@iwierzyce.pl MISJA "UCZYMY NIE DLA SZKOŁY, LECZ DLA ŻYCIA"

Bardziej szczegółowo

Izabella Mastalerz siostra, III kl. S.P. Nr. 156 BAJKA O WARTOŚCIACH. Dawno, dawno temu, w dalekim kraju istniały następujące osady,

Izabella Mastalerz siostra, III kl. S.P. Nr. 156 BAJKA O WARTOŚCIACH. Dawno, dawno temu, w dalekim kraju istniały następujące osady, Laura Mastalerz, gr. IV Izabella Mastalerz siostra, III kl. S.P. Nr. 156 BAJKA O WARTOŚCIACH Dawno, dawno temu, w dalekim kraju istniały następujące osady, w których mieszkały wraz ze swoimi rodzinami:

Bardziej szczegółowo

GRAŻYNA KOWALCZYK. Zadanie finansowane ze środków Narodowego Programu Zdrowia na lata

GRAŻYNA KOWALCZYK. Zadanie finansowane ze środków Narodowego Programu Zdrowia na lata GRAŻYNA KOWALCZYK SĄ TYLKO DWA SPOSOBY NA ŻYCIE. JEDEN TO ŻYCIE TAK, JAKBY NIC NIE BYŁO CUDEM. DRUGI TO ŻYCIE TAK, JAKBY WSZYSTKO BYŁO CUDEM (Albert Einstein) Wykaz rzeczy niszczących i zagrażających życiu

Bardziej szczegółowo

2. Na to zaś wszystko przyobleczcie miłość, która jest więzią doskonałości (Kol 3, 14).

2. Na to zaś wszystko przyobleczcie miłość, która jest więzią doskonałości (Kol 3, 14). Miłość jest cnotą teologalną, dzięki której miłujemy Boga nade wszystko dla Niego samego, a naszych bliźnich jak siebie samych ze względu na miłość Boga. 1. "Bóg jest miłością" (1 J 4, 8. 16): miłość jest

Bardziej szczegółowo

Nie istnieje miłość bezobjawowa

Nie istnieje miłość bezobjawowa Nie istnieje miłość bezobjawowa Z księdzem Markiem Dziewieckim rozmawia Marta Jacukiewicz Księże Doktorze, o miłości małżeńskiej można wiele mówić, ale czasami widzimy rozpadające się małżeństwa naszych

Bardziej szczegółowo

10 SEKRETÓW NAJLEPSZYCH OJCÓW 1. OKAZUJ SZACUNEK MATCE SWOICH DZIECI 2. DAJ DZIECIOM SWÓJ CZAS

10 SEKRETÓW NAJLEPSZYCH OJCÓW 1. OKAZUJ SZACUNEK MATCE SWOICH DZIECI 2. DAJ DZIECIOM SWÓJ CZAS 10 SEKRETÓW NAJLEPSZYCH OJCÓW 1. OKAZUJ SZACUNEK MATCE SWOICH DZIECI Jedną z najlepszych rzeczy, jaką ojciec może zrobić dla swoich dzieci, to okazywać szacunek dla ich mamy. Jeśli jesteś żonaty, dbaj

Bardziej szczegółowo

Dzięki ćwiczeniom z panią Suzuki w szkole Hagukumi oraz z moją mamą nauczyłem się komunikować za pomocą pisma. Teraz umiem nawet pisać na komputerze.

Dzięki ćwiczeniom z panią Suzuki w szkole Hagukumi oraz z moją mamą nauczyłem się komunikować za pomocą pisma. Teraz umiem nawet pisać na komputerze. Przedmowa Kiedy byłem mały, nawet nie wiedziałem, że jestem dzieckiem specjalnej troski. Jak się o tym dowiedziałem? Ludzie powiedzieli mi, że jestem inny niż wszyscy i że to jest problem. To była prawda.

Bardziej szczegółowo

I. Okazywanie szacunku innym ludziom, docenianie ich wysiłku i pracy, przyjęcie. postawy szacunku wobec siebie. Wnoszenie pozytywnego wkładu w Ŝycie

I. Okazywanie szacunku innym ludziom, docenianie ich wysiłku i pracy, przyjęcie. postawy szacunku wobec siebie. Wnoszenie pozytywnego wkładu w Ŝycie Podstawa programowa obowiązująca od roku szkolnego 2009/2010 III etap edukacyjny (klasy I III gimnazjum) Cele kształcenia wymagania ogólne I. Okazywanie szacunku innym ludziom, docenianie ich wysiłku i

Bardziej szczegółowo

OCZEKIWANIA MŁODZIEŻY LICEALNEJ WOBEC PRZEDMIOTU WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE I OSÓB GO PROWADZĄCYCH

OCZEKIWANIA MŁODZIEŻY LICEALNEJ WOBEC PRZEDMIOTU WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE I OSÓB GO PROWADZĄCYCH OCZEKIWANIA MŁODZIEŻY LICEALNEJ WOBEC PRZEDMIOTU WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE I OSÓB GO PROWADZĄCYCH W ROKU 2001 I DWANAŚCIE LAT PÓŹNIEJ WSTĘPNE DONIESIENIE Anna Putyńska, Leszek Putyński OCZEKIWANIA

Bardziej szczegółowo

1. Czy uważasz się za osobę tolerancyjną?

1. Czy uważasz się za osobę tolerancyjną? Czy z tolerancją nam po drodze? Ankietę przeprowadzono w związku z Tygodniem Tolerancji obchodzonym 13-17 listopada 2017 r. w I Liceum Ogólnokształcącym im. Obrońców Westerplatte w Mrągowie. W badaniu

Bardziej szczegółowo

1 Jak nie należy kochać dziecka? Józef Augustyn SJ

1 Jak nie należy kochać dziecka? Józef Augustyn SJ 1 2 Spis treści Brak akceptacji dziecka.....8 Niesprawiedliwe karanie dziecka.....9 Stwarzanie dziecku poczucia zagrożenia... 10 Przyjmowanie postawy paternalizmu... 11 Niesłuszne ograniczanie wolności

Bardziej szczegółowo

PROFILAKTYKA INTEGRALNA KIERUNKIEM ZMIAN ZAPOBIEGANIA UZALEŻNIENIOM

PROFILAKTYKA INTEGRALNA KIERUNKIEM ZMIAN ZAPOBIEGANIA UZALEŻNIENIOM PROFILAKTYKA INTEGRALNA KIERUNKIEM ZMIAN ZAPOBIEGANIA UZALEŻNIENIOM dr Piotr Owczarek Prezes FSL Na podstawie : M. Dziewiecki, Nowoczesna profilaktyka uzależnień, Kielce 2005 r. MOŻE WRESZCIE SOBIE UZMYSŁOWISZ,

Bardziej szczegółowo

Być kochanym a kochać

Być kochanym a kochać Niektórzy ludzie sądzą naiwnie, że rozwiązaniem wszelkich trudności w sferze seksualnej czy w relacji kapłana do kobiet byłaby rezygnacja Kościoła katolickiego z celibatu. Tymczasem dojrzały ksiądz to

Bardziej szczegółowo

Jak praktycznie przeprowadzić dobrą rozmowę z osobą doświadczającą przemocy w rodzinie i osobą stosującą przemoc w rodzinie

Jak praktycznie przeprowadzić dobrą rozmowę z osobą doświadczającą przemocy w rodzinie i osobą stosującą przemoc w rodzinie Jak praktycznie przeprowadzić dobrą rozmowę z osobą doświadczającą przemocy w rodzinie i osobą stosującą przemoc w rodzinie Paula Klemińska Stowarzyszenie Niebieska Linia Olsztyn, 2017 r. Po co w ogóle

Bardziej szczegółowo

WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE Program nauczania w gimnazjum

WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE Program nauczania w gimnazjum Maria Urban WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE Program nauczania w gimnazjum Wydawnictwo Edukacyjne Zofii Dobkowskiej Warszawa 2009 SPIS TREŚCI Założenia programu...........................................

Bardziej szczegółowo

WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE. w Zespole Szkół Nr 1 im. C. K. Norwida w Świdniku

WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE. w Zespole Szkół Nr 1 im. C. K. Norwida w Świdniku WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE w Zespole Szkół Nr 1 im. C. K. Norwida w Świdniku 1 Wprowadzenie do nauczania w szkole zajęć Wychowanie do życia w rodzinie stawia przed nauczycielem ważne cele edukacyjne:

Bardziej szczegółowo

PODSTAWA PROGRAMOWA PRZEDMIOTU WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE IV ETAP EDUKACYJNY

PODSTAWA PROGRAMOWA PRZEDMIOTU WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE IV ETAP EDUKACYJNY PODSTAWA PROGRAMOWA PRZEDMIOTU WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE IV ETAP EDUKACYJNY Cele ogólne programu: 1. Pogłębianie wiedzy związanej z funkcjonowaniem rodziny, miłością, przyjaźnią, pełnieniem ról małżeńskich

Bardziej szczegółowo

PROGRAM ZAJĘĆ PROFILAKTYCZNYCH. Nie tak, jak u zbójców - dzieci Króla. program opracowany na podstawie książki Urszuli Marc pt. Nie tak, jak u zbójców

PROGRAM ZAJĘĆ PROFILAKTYCZNYCH. Nie tak, jak u zbójców - dzieci Króla. program opracowany na podstawie książki Urszuli Marc pt. Nie tak, jak u zbójców PROGRAM ZAJĘĆ PROFILAKTYCZNYCH Nie tak, jak u zbójców - dzieci Króla program opracowany na podstawie książki Urszuli Marc pt. Nie tak, jak u zbójców ZAJĘCIA I: Zbójecki chłopiec CELE: Nawiązanie kontaktu,

Bardziej szczegółowo

Jak zapobiegać przemocy domowej wobec dzieci i młodzieży.

Jak zapobiegać przemocy domowej wobec dzieci i młodzieży. Jak zapobiegać przemocy domowej wobec dzieci i młodzieży. (Terapia Krótkoterminowa Skoncentrowana na Rozwiązaniu) Kontakt tel.: +48 600779294 e-mail: iwona@gabinetterapeutyczny.eu Iwona Czerwoniuk psychoterapeuta

Bardziej szczegółowo

Seksualność w służbie miłości. Dr hab. Urszula Dudziak, prof. KUL

Seksualność w służbie miłości. Dr hab. Urszula Dudziak, prof. KUL Seksualność w służbie miłości Dr hab. Urszula Dudziak, prof. KUL Bibliografia: Spis treści Człowiek to ktoś, kto kocha (Biblia, teologia, filozofia personalizmu, etyka, psychologia, familiologia) Sposoby

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA DLA MŁODYCH PRZEWODNIK TRENERA. PRACA ŻYCIE UMIEJĘTNOŚCI

AKADEMIA DLA MŁODYCH PRZEWODNIK TRENERA.  PRACA ŻYCIE UMIEJĘTNOŚCI PRACA ŻYCIE UMIEJĘTNOŚCI www.akademiadlamlodych.pl PODRĘCZNIK WPROWADZENIE Akademia dla Młodych to nowa inicjatywa mająca na celu wspieranie ludzi młodych w rozwijaniu umiejętności niezbędnych w ich miejscu

Bardziej szczegółowo

TYDZIEŃ PROFILAKTYKI UZALEŻNIEŃ

TYDZIEŃ PROFILAKTYKI UZALEŻNIEŃ TYDZIEŃ PROFILAKTYKI UZALEŻNIEŃ 1. Definicja asertywności Asertywność oznacza zdolność człowieka do szczerego, zrównoważonego i precyzyjnego wyrażania własnych myśli, przekonań, przeżyć i pragnień, w sposób

Bardziej szczegółowo

Wartości mówią o tym kim jesteśmy. Są naszymi drogowskazami. Kodeks Wartości.

Wartości mówią o tym kim jesteśmy. Są naszymi drogowskazami. Kodeks Wartości. W naszej szkole nie chcemy zaniedbywać procesu wychowania. Ważne jest, by każdy uczeń kształtował własne postawy i swój charakter. Wartości mówią o tym kim jesteśmy. Są naszymi drogowskazami. Charakter,

Bardziej szczegółowo

PRZEKRACZANIE PROGU EDUKACYJNEGO Z KLASY TRZECIEJ DO CZWARTEJ

PRZEKRACZANIE PROGU EDUKACYJNEGO Z KLASY TRZECIEJ DO CZWARTEJ PRZEKRACZANIE PROGU EDUKACYJNEGO Z KLASY TRZECIEJ DO CZWARTEJ Właściwości rozwojowe typowe dla tego wieku: dojrzałość poznawczo intelektualna - opanowanie myślenia abstrakcyjnego - wzbogacenie mowy i zasobu

Bardziej szczegółowo

nego wysiłku w rozwiązywaniu dalszych niewiadomych. To, co dzisiaj jest jeszcze okryte tajemnicą, jutro może nią już nie być. Poszukiwanie nowych

nego wysiłku w rozwiązywaniu dalszych niewiadomych. To, co dzisiaj jest jeszcze okryte tajemnicą, jutro może nią już nie być. Poszukiwanie nowych Od Autora Rozwój jakiejkolwiek dziedziny wiedzy polega na umiejętności rozwiązywania jej niewiadomych i wyjaśniania często zawiłych zagadek. Cieszy nas pokonywanie kolejnych barier i zdobywanie coraz to

Bardziej szczegółowo

Wędrując ku dorosłości I Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Wyspiańskiego w Szubinie

Wędrując ku dorosłości I Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Wyspiańskiego w Szubinie Wędrując ku dorosłości I Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Wyspiańskiego w Szubinie Program nauczania wg: Teresa Król Maria Ryś Wydawnictwo Rubikon 30-376 Kraków, ul. Zakrzowiecka 39 D tel./fax: 12

Bardziej szczegółowo

KOMUNIKACJA INTERPERSONALNA SZUKAJ POROZUMIENIA Z DZIECKIEM

KOMUNIKACJA INTERPERSONALNA SZUKAJ POROZUMIENIA Z DZIECKIEM KOMUNIKACJA INTERPERSONALNA SZUKAJ POROZUMIENIA Z DZIECKIEM Dlaczego trudno być rodzicami nastolatka? W okresie wczesnej dorosłości następuje: budowanie własnego systemu wartości (uwalnianie się od wpływu

Bardziej szczegółowo

Relacje seksualne stanowią temat tabu w wielu kulturach. Generalnie są one traktowane jak coś grzesznego. Niemniej jednak, Biblia uczy, że Bóg

Relacje seksualne stanowią temat tabu w wielu kulturach. Generalnie są one traktowane jak coś grzesznego. Niemniej jednak, Biblia uczy, że Bóg Lekcja 6 na 11. maja 2019 Relacje seksualne stanowią temat tabu w wielu kulturach. Generalnie są one traktowane jak coś grzesznego. Niemniej jednak, Biblia uczy, że Bóg stworzył mężczyznę i kobietę, nie

Bardziej szczegółowo

POSTAWY RODZICIELSKIE

POSTAWY RODZICIELSKIE POSTAWY RODZICIELSKIE Wychowanie bez błędów jest mitem. Nic takiego nie istnieje. I nie tylko nie istnieje, ale wręcz nie powinno istnieć. Rodzice są ludźmi. Popełniają więc błędy i nie wiedzą wszystkiego.

Bardziej szczegółowo

WSZYSCY CHCEMY, ABY NASZE DZIECI WYROSŁY NA MĄDRYCH, DOBRYCH I SZCZĘŚLIWYCH LUDZI. JEST NA TO SPOSÓB - CZYTAJMY DZIECIOM!

WSZYSCY CHCEMY, ABY NASZE DZIECI WYROSŁY NA MĄDRYCH, DOBRYCH I SZCZĘŚLIWYCH LUDZI. JEST NA TO SPOSÓB - CZYTAJMY DZIECIOM! CAŁA POLSKA CZYTA DZIECIOM "Nie mów dziecku, jak bardzo je kochasz, pokaż to, poświęcając mu czas." Ulrich Schaffer WSZYSCY CHCEMY, ABY NASZE DZIECI WYROSŁY NA MĄDRYCH, DOBRYCH I SZCZĘŚLIWYCH LUDZI. JEST

Bardziej szczegółowo

ASERTYWNOŚĆ W RODZINIE JAK ODMAWIAĆ RODZICOM?

ASERTYWNOŚĆ W RODZINIE JAK ODMAWIAĆ RODZICOM? 3 ASERTYWNOŚĆ W RODZINIE JAK ODMAWIAĆ RODZICOM? Czy potrzeby Twoich rodziców są ważniejsze niż Twoje? Czy kłócisz się z mężem o wizyty u mamy i taty? A może masz wrażenie, że Twoi rodzice nie zauważyli,

Bardziej szczegółowo

b) grozi im rutyna, codzienność odwraca ich od istotnych pytań: kim jesteśmy dla siebie, co jest najważniejsze w naszym małżeństwie,

b) grozi im rutyna, codzienność odwraca ich od istotnych pytań: kim jesteśmy dla siebie, co jest najważniejsze w naszym małżeństwie, Wiem, że na pytanie, jakie znaczenie ma dialog w małżeństwie, najlepiej by odpowiedzieli sami małżonkowie. Choć nie żyję w małżeństwie, to na co dzień doświadczam, jak ważny jest dialog między ludźmi,

Bardziej szczegółowo

Problemem głównym mojej pracy są przyczyny podejmowania miłości u młodzieży ponadgimnazjalnej

Problemem głównym mojej pracy są przyczyny podejmowania miłości u młodzieży ponadgimnazjalnej Zakończenie Problemem głównym mojej pracy są przyczyny podejmowania miłości u młodzieży ponadgimnazjalnej Do problemu głównego zostały sformułowane następujące problemy szczegółowe, które przedstawię poniżej.

Bardziej szczegółowo

7 Złotych Zasad Uczestnictwa

7 Złotych Zasad Uczestnictwa 7 Złotych Zasad Uczestnictwa Złota Zasada nr 1: Zrozumienie moich praw Powinno mi się przekazać informacje dotyczące przysługujących mi praw. Muszę zrozumieć, dlaczego ważne jest, aby mnie słuchano i poważnie

Bardziej szczegółowo

WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE III etap edukacyjny: gimnazjum

WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE III etap edukacyjny: gimnazjum WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE III etap edukacyjny: gimnazjum Cele kształcenia - wymagania ogólne 1. Okazywanie szacunku innym ludziom, docenianie ich wysiłku i pracy, przyjęcie postawy szacunku wobec

Bardziej szczegółowo

Granice. w procesie wychowania. Iwona Janeczek

Granice. w procesie wychowania. Iwona Janeczek Granice w procesie wychowania Iwona Janeczek Czym są granice? w świecie fizycznym są to płoty, szlabany, żywopłoty; informują o tym gdzie zaczyna się moja własność; w świecie duchowym są równie rzeczywiste,

Bardziej szczegółowo

mnw.org.pl/orientujsie

mnw.org.pl/orientujsie mnw.org.pl/orientujsie Jesteśmy razem, kochamy się. Oczywiście, że o tym mówimy! Ale nie zawsze jest to łatwe. agata i marianna Określenie bycie w szafie nie brzmi specjalnie groźnie, ale potrafi być naprawdę

Bardziej szczegółowo

NASTOLETNIA DEPRESJA PORADNIK

NASTOLETNIA DEPRESJA PORADNIK NASTOLETNIA DEPRESJA PORADNIK Upadłam Nie mogę Nie umiem Wstać Sama po ziemi stąpam w snach Sama, samiutka próbuję wstać. Nie umiem Chcę się odezwać Nie wiem do kogo Sama tu jestem, nie ma nikogo Wyciągam

Bardziej szczegółowo

Podziękowania dla Rodziców

Podziękowania dla Rodziców Podziękowania dla Rodziców Tekst 1 Drodzy Rodzice! Dziękujemy Wam za to, że jesteście przy nas w słoneczne i deszczowe dni, że jesteście blisko. Dziękujemy za Wasze wartościowe rady przez te wszystkie

Bardziej szczegółowo

akceptuję siebie, choć widzę też własne akceptuję innych, choć widzę ich wady jestem tak samo ważny jak inni ludzie Copyright by Danuta Anna

akceptuję siebie, choć widzę też własne akceptuję innych, choć widzę ich wady jestem tak samo ważny jak inni ludzie Copyright by Danuta Anna akceptuję siebie, choć widzę też własne wady akceptuję innych, choć widzę ich wady jestem tak samo ważny jak inni ludzie 1 1. Uległy (wycofany): Druga osoba jest ważniejsza niż ja 2. Agresywny (intruzywny):

Bardziej szczegółowo

Małżeństwo: Wierność. Związki. Charakter. Rodzice: Rodzicielstwo. Wychowanie

Małżeństwo: Wierność. Związki. Charakter. Rodzice: Rodzicielstwo. Wychowanie Lekcja 5 na 4. maja 2019 Księga Przysłów jest bogata w porady dotyczące związków. Zapoznajmy się z poradami Księgi Przysłów na temat rodziny, relacji między małżonkami oraz między rodzicami i dziećmi.

Bardziej szczegółowo

Serdecznie zapraszamy na warsztaty rozwojowe dla Kobiet

Serdecznie zapraszamy na warsztaty rozwojowe dla Kobiet Serdecznie zapraszamy na warsztaty rozwojowe dla Kobiet z cyklu: Czas tylko dla Mnie D r o g a K O B I E T O! Czas pomyśleć trochę o Sobie! Praca, dom, obowiązki ciągle coś, ciągle w biegu Umysł na wysokich

Bardziej szczegółowo

JAK RADZIĆ SOBIE Z NASTOLATKIEM W SYTUACJACH KONFLIKTOWYCH?

JAK RADZIĆ SOBIE Z NASTOLATKIEM W SYTUACJACH KONFLIKTOWYCH? JAK RADZIĆ SOBIE Z NASTOLATKIEM W SYTUACJACH KONFLIKTOWYCH? Podstawowa zasada radzenia sobie w sytuacjach konfliktowych:,,nie reaguj, tylko działaj Rodzice rzadko starają się dojść do tego, dlaczego ich

Bardziej szczegółowo

WSTĘP. Ja i Ojciec jedno jesteśmy (J 10, 30).

WSTĘP. Ja i Ojciec jedno jesteśmy (J 10, 30). WSTĘP Ja i Ojciec jedno jesteśmy (J 10, 30). Wszyscy potrzebujemy ojca, tęsknimy za nim: dzieci i dorośli, mężczyźni i kobiety, świeccy i duchowni. Ojcostwo jest wpisane w każdą komórkę naszego ciała,

Bardziej szczegółowo

Wykres 27. Często rozmawiasz z rodzicami na temat agresji, autoagresji lub innych problemów?

Wykres 27. Często rozmawiasz z rodzicami na temat agresji, autoagresji lub innych problemów? 1. Wpływ środowiska rodzinnego na zachowania autoagresywne Do czynników środowiskowych wskazujących na źródła agresji zalicza się rodzinę, także jej dalszy wpływ na wielopokoleniowe rodziny, przekazywanie

Bardziej szczegółowo

AUDIO B1 KONFLIKT POKOLEŃ (wersja dla studenta)

AUDIO B1 KONFLIKT POKOLEŃ (wersja dla studenta) AUDIO B1 KONFLIKT POKOLEŃ (wersja dla studenta) 1. Proszę napisać odpowiedzi na pytania: 1. Jak rozumiecie tytuł tekstu? 2. Czy wy buntowaliście się przeciw rodzicom i nauczycielom? W jaki sposób i dlaczego?

Bardziej szczegółowo

ZANIM POWSTAŁY PODŚWIADOME BLOKADY POZNAJ BŁOGIE PIĘKNO SWOJEJ SEKSUALNEJ NATURY

ZANIM POWSTAŁY PODŚWIADOME BLOKADY POZNAJ BŁOGIE PIĘKNO SWOJEJ SEKSUALNEJ NATURY ZANIM POWSTAŁY PODŚWIADOME BLOKADY POZNAJ BŁOGIE PIĘKNO SWOJEJ SEKSUALNEJ NATURY UMYSŁ TOTALNA AKCEPTACJA IMPULSÓW wszystko co we mnie jest, jest dobre SERCE - EMOCJE IMPULS DO BLISKOŚCI miłość, radość,

Bardziej szczegółowo

Zatem może wyjaśnijmy sobie na czym polega różnica między człowiekiem świadomym, a Świadomym.

Zatem może wyjaśnijmy sobie na czym polega różnica między człowiekiem świadomym, a Świadomym. KOSMICZNA ŚWIADOMOŚĆ Kiedy mowa jest o braku świadomi, przeciętny człowiek najczęściej myśli sobie: O czym oni do licha mówią? Czy ja nie jesteś świadomy? Przecież widzę, słyszę i myślę. Tak mniej więcej

Bardziej szczegółowo

Szkolny Program Profilaktyki

Szkolny Program Profilaktyki Szkolny Program Profilaktyki Publicznego Gimnazjum nr 1 w Żaganiu Motto: Papierosy, alkohol, narkotyki, AIDS... czyli jak się nie zgubić w supermarkecie świata. Wstęp PROFILAKTYKA jest chronieniem człowieka

Bardziej szczegółowo

Odpowiedzi na to pytanie możesz udzielić sobie tylko Ty, pod warunkiem że przeczytasz tę książkę (lub jej część). Oczywiście ryzykujesz Ty sam, gdyż

Odpowiedzi na to pytanie możesz udzielić sobie tylko Ty, pod warunkiem że przeczytasz tę książkę (lub jej część). Oczywiście ryzykujesz Ty sam, gdyż Wstęp Jeśli nieprzypadkowo wzięłaś czy wziąłeś do ręki tę książkę, to chyba znaczy, że: jesteś młodym człowiekiem dziewczyną lub chłopakiem. A jeśli jesteś kimś młodym, to już dużo wiesz o sobie i o relacjach

Bardziej szczegółowo

Tolerancja (łac. tolerantia - "cierpliwa wytrwałość ) termin stosowany w socjologii, badaniach nad kulturą i religią. W sensie najbardziej ogólnym

Tolerancja (łac. tolerantia - cierpliwa wytrwałość ) termin stosowany w socjologii, badaniach nad kulturą i religią. W sensie najbardziej ogólnym TOLERANCJA Tolerancja (łac. tolerantia - "cierpliwa wytrwałość ) termin stosowany w socjologii, badaniach nad kulturą i religią. W sensie najbardziej ogólnym oznacza on postawę wykluczającą dyskryminację

Bardziej szczegółowo

Kwestionariusz stylu komunikacji

Kwestionariusz stylu komunikacji Kwestionariusz stylu komunikacji Z każdego stwierdzenia wybierz jedno, które uważasz, że lepiej pasuje do twojej osobowości i zaznacz jego numer. Stwierdzenia w parach nie są przeciwstawne, przy wyborze

Bardziej szczegółowo

R A Z E M. Relacje Aktywność Zabawa Emocje Miejsce. Joanna Matejczuk. Instytut Psychologii Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

R A Z E M. Relacje Aktywność Zabawa Emocje Miejsce. Joanna Matejczuk. Instytut Psychologii Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu R A Z E M Relacje Aktywność Zabawa Emocje Miejsce czyli jak efektywnie ucząc dzieci mieć z tego przyjemność? Joanna Matejczuk Instytut Psychologii Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Uczelnie

Bardziej szczegółowo

Poradnik kampanii Rak. To się leczy! z dn. 14. 03.2013

Poradnik kampanii Rak. To się leczy! z dn. 14. 03.2013 Poradnik kampanii Rak. To się leczy! z dn. 14. 03.2013 Materiały prasowe mogą być wykorzystane przez redakcję ze wskazaniem źródła: Fundacja Rosa / Rak. To się leczy! W naszym poradniku redagowanym przy

Bardziej szczegółowo

ROZKŁAD MATERIAŁU Z WYCHOWA IA DO ŻYCIA W RODZI IE DLA KLAS PIERWSZYCH

ROZKŁAD MATERIAŁU Z WYCHOWA IA DO ŻYCIA W RODZI IE DLA KLAS PIERWSZYCH ROZKŁAD MATERIAŁU Z WYCHOWA IA DO ŻYCIA W RODZI IE DLA KLAS PIERWSZYCH NR LEKCJI 1. 2. 3. 4. TEMAT LEKCJI TREŚCI CELE:Po przeprowadzonej lekcji uczeń powinien O czym będziemy Zapoznanie uczniów z 1.Wiedzieć,

Bardziej szczegółowo

Grupa docelowa - rodzice

Grupa docelowa - rodzice Wyniki badań ankietowych badania przeprowadzone przed wdrożeniem projektu Z seksem za pan brat problematyka okresu dojrzewania i dorastania" Grupa docelowa - rodzice Na 37 osób uczestniczących w spotkaniu

Bardziej szczegółowo

Bóg a prawda... ustanawiana czy odkrywana?

Bóg a prawda... ustanawiana czy odkrywana? Bóg a prawda... ustanawiana czy odkrywana? W skali od 1 do 10 (gdzie 10 jest najwyższą wartością) określ, w jakim stopniu jesteś zaniepokojony faktem, że większość młodzieży należącej do Kościoła hołduje

Bardziej szczegółowo

KONCEPCJA PRACY PRZEDSZKOLA NIEPUBLICZNEGO Nr 1 Pod Topolą w Szczytnie. Kochać dziecko, to służyć mu, jak daleko jest to tylko możliwe. M.

KONCEPCJA PRACY PRZEDSZKOLA NIEPUBLICZNEGO Nr 1 Pod Topolą w Szczytnie. Kochać dziecko, to służyć mu, jak daleko jest to tylko możliwe. M. KONCEPCJA PRACY PRZEDSZKOLA NIEPUBLICZNEGO Nr 1 Pod Topolą w Szczytnie Kochać dziecko, to służyć mu, jak daleko jest to tylko możliwe. M. Montessori MISJA PRZEDSZKOLA Nasze przedszkole jest drogowskazem

Bardziej szczegółowo

ASERTYWNOŚĆ W ZWIĄZKU JAK DBAĆ O SIEBIE BĘDĄC RAZEM

ASERTYWNOŚĆ W ZWIĄZKU JAK DBAĆ O SIEBIE BĘDĄC RAZEM 2 ASERTYWNOŚĆ W ZWIĄZKU JAK DBAĆ O SIEBIE BĘDĄC RAZEM Czy zdarza Ci się od czasu do czasu twierdzić, że Twój partner powinien się domyślić pewnych rzeczy? Czy strzelasz z tego powodu fochy? Czy pasje Twojego

Bardziej szczegółowo

Zasady Byłoby bardzo pomocne, gdyby kwestionariusz został wypełniony przed 3 czerwca 2011 roku.

Zasady Byłoby bardzo pomocne, gdyby kwestionariusz został wypełniony przed 3 czerwca 2011 roku. Opieka zdrowotna przyjazna dziecku - Dzieci i młodzież: powiedz nam co myślisz! Rada Europy jest międzynarodową organizacją, którą tworzy 47 krajów członkowskich. Jej działania obejmują 150 milionów dzieci

Bardziej szczegółowo

Realizacja podstawy programowej w klasach IV VI szkoły podstawowej poprzez różne formy aktywności

Realizacja podstawy programowej w klasach IV VI szkoły podstawowej poprzez różne formy aktywności Realizacja podstawy programowej w klasach IV VI szkoły podstawowej poprzez różne formy aktywności Małgorzata Tubielewicz tubielewicz@womczest.edu.pl Co to są metody aktywizujące? Metody aktywizujące to

Bardziej szczegółowo

WYNIKI BADANIA ILOŚCIOWEGO DOTYCZĄCEGO DEPRESJI DLA

WYNIKI BADANIA ILOŚCIOWEGO DOTYCZĄCEGO DEPRESJI DLA WYNIKI BADANIA ILOŚCIOWEGO DOTYCZĄCEGO DEPRESJI DLA SPIS TREŚCI 1. Informacje o badaniu 2. Charakterystyka respondentów 3. Doświadczenia z depresją 4. Stopień poinformowania o depresji 5. Wiedza i wyobrażenia

Bardziej szczegółowo

Wędrując ku dorosłości Program nauczania WDŻ klasa IV Wychowanie do życia w rodzinie Nowa podstawa programowa

Wędrując ku dorosłości Program nauczania WDŻ klasa IV Wychowanie do życia w rodzinie Nowa podstawa programowa Wędrując ku dorosłości Program nauczania WDŻ klasa IV Wychowanie do życia w rodzinie Nowa podstawa programowa Cele kształcenia wymagania ogólne I.Ukazywanie wartości rodziny w życiu osobistym człowieka.

Bardziej szczegółowo

Człowiek jest wielki nie przez to, co ma, nie przez to, kim jest, lecz przez to, czym dzieli się z innymi Jan Paweł II

Człowiek jest wielki nie przez to, co ma, nie przez to, kim jest, lecz przez to, czym dzieli się z innymi Jan Paweł II Człowiek jest wielki nie przez to, co ma, nie przez to, kim jest, lecz przez to, czym dzieli się z innymi Jan Paweł II Wolontariat szkolny to bezinteresowne zaangażowanie społeczności szkoły - nauczycieli,

Bardziej szczegółowo

ZADANIA EDUKACJI ELEMENTARNEJ

ZADANIA EDUKACJI ELEMENTARNEJ ZADANIA EDUKACJI ELEMENTARNEJ 1. Wspieranie dziecka w poznawaniu oraz wykorzystywaniu własnego potencjału rozwojowego i budowaniu pozytywnego obrazu własnego ja. 2. Tworzenie warunków umożliwiających dziecku

Bardziej szczegółowo

Proszę bardzo! ...książka z przesłaniem!

Proszę bardzo! ...książka z przesłaniem! Proszę bardzo!...książka z przesłaniem! Przesłanie, które daje odpowiedź na pytanie co ja tu właściwie robię? Przesłanie, które odpowie na wszystkie twoje pytania i wątpliwości. Z tej książki dowiesz się,

Bardziej szczegółowo

Warsztaty grupowe z zakresu kluczowych umiejętności społeczno - zawodowych istotnych z punktu widzenia rynku pracy

Warsztaty grupowe z zakresu kluczowych umiejętności społeczno - zawodowych istotnych z punktu widzenia rynku pracy Warsztaty grupowe z zakresu kluczowych umiejętności społeczno - zawodowych istotnych z punktu widzenia rynku pracy II ETAP AKTYWIZACJI MATERIAŁY DLA BENEFICJENTÓW/BENEFICJENTEK CO TO SĄ EMOCJE? EMOCJE

Bardziej szczegółowo

BĄDŹ SOBĄ, SZUKAJ WŁASNEJ DROGI - JANUSZ KORCZAK

BĄDŹ SOBĄ, SZUKAJ WŁASNEJ DROGI - JANUSZ KORCZAK BĄDŹ SOBĄ, SZUKAJ WŁASNEJ DROGI - JANUSZ KORCZAK Opracowała Gimnazjum nr 2 im. Ireny Sendlerowej w Otwocku Strona 1 Młodzież XXI wieku problemy stare, czy nowe, a może stare po nowemu? Co jest największym

Bardziej szczegółowo

Gimnazjum Nr 9 im. Mikołaja Kopernika w Toruniu

Gimnazjum Nr 9 im. Mikołaja Kopernika w Toruniu NON SCHOLAE SED VITAE DISCIMUS GIMNAZJUM NR 9 W TORUNIU Gimnazjum Nr 9 im. Mikołaja Kopernika w Toruniu MISJA Non scholae sed vitae discimus Nie dla szkoły lecz dla życia uczymy się Seneka Młodszy WIZJA

Bardziej szczegółowo

WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE

WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE Szanowni Rodzice! W związku z realizacją podstawy programowej dotyczącej przedmiotu WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE informuję, że w bieżącym roku szkolnym zajęcia te zostały wyłączone z tygodniowej siatki

Bardziej szczegółowo

P R O T O K Ó Ł ROZMÓW KANONICZNO-DUSZPASTERSKICH Z NARZECZONYMI PRZED ZAWARCIEM MAŁŻEŃSTWA

P R O T O K Ó Ł ROZMÓW KANONICZNO-DUSZPASTERSKICH Z NARZECZONYMI PRZED ZAWARCIEM MAŁŻEŃSTWA Diecezja Włocławska Pieczęć parafii Formularz 29 L. p.... L.p. zapowiedzi... Data ślubu... godz.... P R O T O K Ó Ł ROZMÓW KANONICZNO-DUSZPASTERSKICH Z NARZECZONYMI PRZED ZAWARCIEM MAŁŻEŃSTWA I. Dane personalne

Bardziej szczegółowo

Kwestionariusz PCI. Uczniowie nie potrafią na ogół rozwiązywać swoich problemów za pomocą logicznego myślenia.

Kwestionariusz PCI. Uczniowie nie potrafią na ogół rozwiązywać swoich problemów za pomocą logicznego myślenia. Kwestionariusz PCI Instrukcja: Poniżej znajduje się czternaście stwierdzeń odnoszących się do szkoły, nauczycieli i uczniów. Proszę określić swój stosunek do każdego z tych stwierdzeń, korzystając ze skali

Bardziej szczegółowo