Prawne uwarunkowania ochrony informacji niejawnych

Transkrypt

1 Prawne uwarunkowania ochrony informacji niejawnych Ochrona informacji w aktach prawa midzynarodowego Prawo do wolnoci informacji jest uznawane przez prawo midzynarodowe jako podstawowe prawo człowieka. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka ONZ, Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolnoci (nazywana Europejsk Konwencj Praw Człowieka) oraz Midzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych ONZ (nazywany Paktem Praw Człowieka) przyjmuje jako reguł swobodny dostp do informacji. Prawo midzynarodowe dopuszcza jednak moliwo, uregulowanego ustaw, ograniczenia dostpu do informacji w okrelonych sytuacjach. Zgodnie z Deklaracj dostp do informacji podlega ograniczeniom wyłcznie w celu zapewnienia uznania i poszanowania praw i wolnoci innych oraz w celu czynienia zado słusznym wymaganiom moralnoci, porzdku publicznego i powszechnego dobrobytu demokratycznego społeczestwa. Konwencja za przewiduje ograniczenie prawa do informacji w celu zapewnienia ochrony interesów bezpieczestwa narodowego, integralnoci terytorialnej lub bezpieczestwa publicznego, ochrony porzdku i ze wzgldu na konieczno zapobiegania przestpstwom, z uwagi na ochron zdrowia i moralnoci, ochron dobrego imienia i praw osób trzecich, ze wzgldu na konieczno zapobiegania rozpowszechnianiu informacji poufnych, a take w celu zachowania autorytetu i bezstronnoci władzy sdowniczej. Natomiast Pakt Praw Człowieka jako przesłanki dopuszczajce ograniczenie dostpu do informacji wskazuje poszanowanie praw i dobrego imienia osób trzecich, ochron bezpieczestwa narodowego, porzdku publicznego, zdrowia i moralnoci publicznej. Przepisy prawa midzynarodowego chronic informacj działaj w dwóch kierunkach. Z jednej strony zabezpieczaj prawo do wolnoci wypowiedzi i otrzymywania informacji, z drugiej - ograniczaj je. Naley w tym miejscu podkreli, e prawo midzynarodowe swobod w dysponowaniu prawem do informacji przyznaje jednostce, wolno jej czyni wszystko z wyjtkiem tego, co prawo zakazuje. Natomiast pastwu wolno, w sposób władczy, ogranicza obywatelom dostp do informacji tylko w zakresie cile okrelonym w ustawie, przy zachowaniu standardów w zakresie ochrony informacji wypracowanych przez społeczno midzynarodow np. w rezolucjach Rady Europy nr (73)22 i nr (74)29 dotyczcych danych osobowych gromadzonych w elektronicznych bankach danych, w sektorze prywatnym i publicznym; w Konwencji nr 108 z 28 stycznia 1981 r. o ochronie osób w zwizku z automatycznym przetwarzaniem danych osobowych czy sporzdzon w Brukseli w dniu 6 marca 1997 r. Umow miedzy Stronami Traktatu Północnoatlantyckiego o ochronie informacji. Ochrona informacji niejawnych w polskim prawie Konstytucja RP okrela w art. 61 prawo obywatela do uzyskiwania informacji o działalnoci organów władzy publicznej oraz osób pełnicych funkcje publiczne a take samorzdu terytorialnego, zawodowego, jak równie osób i jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonuj zadania władzy publicznej i gospodaruj mieniem Skarbu Pastwa i mieniem komunalnym. Ograniczenia tego prawa mog by wprowadzone wyłcznie w ustawach ze wzgldu na ochron bezpieczestwa pastwa, porzdku publicznego, wanego interesu gospodarczego pastwa oraz wolnoci i praw innych osób. W zakresie regulacji prawa do informacji Konstytucja jest zgodna z uznanymi aktami prawa midzynarodowego - przyjmuje jako reguł dostp do informacji a ograniczenie dostp do

2 niej traktuje jako konieczny wyjtek. Ustawa z dnia 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych jest aktem prawnym precyzujcym okolicznoci ograniczenia prawa do informacji o działalnoci organów władzy publicznej. Z uwagi na wyjtkowy charakter wprowadzonych przez ni ogranicze, nie naley jej przepisów interpretowa rozszerzajco, a wrcz przeciwnie zawajco. Przepisy ustawy maj zastosowanie do: organów władzy publicznej, w szczególnoci: o Sejmu i Senatu Rzeczpospolitej Polskiej o Prezydenta RP o organów administracji rzdowej o organów jednostek samorzdu terytorialnego o sdów i trybunałów o organów kontroli pastwowej i ochrony prawa Sił Zbrojnych RP Narodowego Banku Polskiego i banków pastwowych pastwowych osób prawnych i innych ni wymienione w pkt. 1) 3) pastwowych jednostek organizacyjnych przedsibiorców, jednostek naukowych lub badawczo - rozwojowych, ubiegajcych si o zawarcie lub wykonujcych umowy zwizane z dostpem do informacji niejawnych, albo wykonujcych na podstawie przepisów prawa zadania na rzecz obronnoci i bezpieczestwa pastwa, zwizane z dostpem do informacji niejawnych. Przedmiotowa ustawa okrela zasady ochrony informacji niejawnych stanowicych tajemnic pastwow lub słubow (niezalenie od formy i sposobu ich wyraania), a w szczególnoci: organizowania ochrony informacji niejawnych klasyfikowania informacji niejawnych udostpniania informacji niejawnych postpowania sprawdzajcego, w celu ustalenia, czy osoba nim objta daje rkojmi zachowania tajemnicy szkolenia w zakresie ochrony informacji niejawnych ewidencjonowania, przechowywania, przetwarzania danych uzyskiwanych w zwizku z prowadzonymi postpowaniami o ustalenie rkojmi zachowania tajemnicy (w zakresie okrelonym w ankiecie bezpieczestwa osobowego oraz w ankiecie bezpieczestwa przemysłowego) organizacji kontroli przestrzegania zasad ochrony informacji niejawnych ochrony informacji niejawnych w systemach i sieciach teleinformatycznych stosowania rodków fizycznej ochrony informacji niejawnych. Przepisy Ustawy o ochronie informacji niejawnych zgodnie z art. 1 ust. 3 nie naruszaj przepisów innych ustaw o ochronie tajemnicy zawodowej lub innych tajemnic prawnie chronionych. Tajemnice takie podlegaj ochronie zgodnie z procedurami okrelonymi w ustawach regulujcych te tajemnice. Za ochron informacji niejawnych odpowiada kierownik jednostki organizacyjnej, w której takie informacje s wytwarzane, przetwarzane, przekazywane lub przechowywane. Kierownikowi podlega bezporednio pełnomocnik ds. ochrony informacji niejawnych, który odpowiada za zapewnienie przestrzegania przepisów o ochronie informacji niejawnych.

3 Pełnomocnik kieruje wyodrbnion, wyspecjalizowana komórk organizacyjn do spraw ochrony informacji niejawnych (pionem ochrony), do której zada naley: zapewnienie ochrony informacji niejawnych ochrona systemów sieci teleinformatycznych zapewnienie ochrony fizycznej jednostki organizacyjnej kontrola ochrony informacji niejawnych oraz przestrzegania przepisów o ochronie tych informacji okresowa kontrola ewidencji materiałów i obiegu dokumentów opracowywanie planu ochrony jednostki organizacyjnej i nadzorowanie jego realizacji szkolenie pracowników w zakresie ochrony informacji niejawnych. Ponadto do obowizków pełnomocnika ochrony naley podejmowanie działa zmierzajcych do wyjanienia okolicznoci naruszenia przepisów o ochronie informacji niejawnych oraz zawiadamianie o tym kierownika jednostki organizacyjnej, a w przypadku naruszenia przepisów o ochronie informacji oznaczonych klauzul poufne lub wysz, równie właciwej słuby ochrony pastwa. Nad przestrzeganiem przepisów o ochronie informacji niejawnych czuwaj słuby ochrony pastwa, którymi s Urzd Ochrony Pastwa oraz Wojskowe Słuby Informacyjne. S one uprawnione do: kontroli ochrony informacji niejawnych oraz kontroli przestrzegania przepisów wydanych w tym zakresie realizacji zada w zakresie bezpieczestwa systemów i sieci teleinformatycznych prowadzenia postpowania sprawdzajcego według zasad okrelonych w ustawie ochrony informacji niejawnych wymienianych przez Rzeczpospolit Polsk z innymi pastwami i organizacjami midzynarodowymi szkolenia i doradztwa w zakresie ochrony informacji niejawnych wykonywania innych zada w zakresie ochrony informacji niejawnych, okrelonych odrbnymi przepisami. Ustawa o ochronie informacji niejawnych opiera ochron informacji niejawnych na nastpujcych załoeniach: informacje niejawne s chronione od momentu wytworzenia przez czas okrelony w ustawie, uzaleniony od treci informacji i przyznanej klauzuli tajnoci informacje niejawne musz by wytwarzane, przetwarzane, przechowywane lub przekazywane w warunkach uniemoliwiajcych ich nieuprawnione ujawnienie, co jest zapewnione przez stosowanie właciwych rodków ochrony fizycznej informacje niejawne mog by udostpniane w zakresie niezbdnym do wykonania pracy (słuby, zlecenia, umowy lub zadania) wyłcznie osobie uprawnionej i przeszkolonej w zakresie ochrony informacji niejawnych. Klasyfikowanie informacji niejawnych W rozumieniu ustawy: tajemnic pastwow jest informacja niejawna okrelona w wykazie rodzajów informacji niejawnych, stanowicym załcznik nr 1 do ustawy, której nieuprawnione ujawnienie moe spowodowa istotne zagroenie dla podstawowych interesów RP, a w szczególnoci dla niepodległoci lub nienaruszalnoci terytorium, interesów obronnoci, bezpieczestwa pastwa i obywateli albo narazi te interesy na znaczn szkod

4 tajemnic słubow jest informacja nie bdca tajemnic pastwow, uzyskana w zwizku z czynnociami słubowymi albo wykonywaniem prac zleconych, której nieuprawnione ujawnienie mogłoby narazi na szkod interes pastwa, interes publiczny lub prawnie chroniony interes obywateli albo jednostki organizacyjnej. Klasyfikowanie informacji niejawnej to przyznanie jej w sposób wyrany jednej z klauzul tajnoci i oznaczeniu materiału lub dokumentu, w którym jest zawarta, t klauzul. Informacjom niejawnym zaklasyfikowanym jako stanowice tajemnic pastwow nadaje si klauzul: cile tajne - gdy ich nieuprawnione ujawnienie mogłoby spowodowa istotne zagroenie dla niepodległoci, nienaruszalnoci terytorium albo polityki zagranicznej lub stosunków midzynarodowych RP, albo zagraa nieodwracalnymi lub wielkimi stratami dla interesów obronnoci, bezpieczestwa pastwa i obywateli lub innych istotnych interesów pastwa, albo narazi je na szkod w wielkich rozmiarach (załcznik nr 1 do ustawy okrela 30 rodzajów takich informacji, dotycz one newralgicznych zagadnie zwizanych z siłami zbrojnymi, łcznoci, prac operacyjna słub i instytucji pastwowych, informacji wymienianych z organizacjami midzynarodowymi i pastwami oznaczonych jako cile tajne) tajne - w przypadku, gdy ich nieuprawnione ujawnienie mogłoby spowodowa zagroenie dla midzynarodowej pozycji pastwa, interesów obronnoci, bezpieczestwa pastwa i obywateli, innych istotnych interesów pastwa, albo narazi je na znaczn szkod ( załcznik nr 1 okrela 40 rodzajów informacji tajnych ze wzgldu na obronno, bezpieczestwo pastwa oraz porzdek publiczny, które dotycz działalnoci sił zbrojnych, słub ochrony pastwa i porzdku publicznego w zakresie struktury, zada, organizacji i pracy operacyjnej, prowadzenia dzienników korespondencyjnych, informacji wymienianych z innymi pastwami oznaczonymi jako tajne oraz planowanych, wykonywanych czynnociach dochodzeniowo - ledczych, gdy ich ujawnienie mogłoby stanowi przeszkod dla prawidłowego toku postpowania karnego, oraz 26 rodzajów informacji ze wzgldu na wany interes pastwa, które dotycz zagadnie finansów publicznych, techniki i technologii funkcjonowania urzdze sygnalizacyjno-alarmowych w miejscach przechowywania materiałów jdrowych, polityki zagranicznej słuby dyplomatycznej). Natomiast informacjom niejawnym zaklasyfikowanym jako stanowice tajemnice słubow nadaje si klauzul: poufne - w przypadku, gdy ich nieuprawnione ujawnienie powodowałoby szkod dla interesów pastwa, interesu publicznego lub prawnie chronionego interesu obywateli zastrzeone - w przypadku, gdy ich nieuprawnione ujawnienie mogłoby spowodowa szkod dla prawnie chronionych interesów obywateli albo jednostki organizacyjnej. Klauzul tajnoci przyznaje osoba, która jest upowaniona do podpisania dokumentu lub oznaczenia innego ni dokument materiału. Osoba ta ponosi odpowiedzialno za przyznanie klauzuli tajnoci i bez jej zgody, albo zgody jej przełoonego klauzula nie moe by obniona lub zniesiona (materiały otrzymane z zagranicy oraz wysyłane za granic w celu wykonania ratyfikowanych umów midzynarodowych oznacza si odpowiedni do ich treci klauzul tajnoci okrelona w ustawie oraz jej zagranicznym odpowiednikiem). Zawyanie lub zanianie klauzuli tajnoci jest niedopuszczalne. Informacje niejawne stanowice tajemnic pastwow podlegaj ochronie w sposób okrelony ustaw przez okres 50 lat od daty ich wytworzenia, przy czym Rada Ministrów moe okreli w drodze rozporzdzenia, które sporód informacji niejawnych oznaczonych

5 klauzul tajne przestały stanowi tajemnic pastwow, jeeli od ich powstania upłynło, co najmniej 20 lat. Chronione bez wzgldu na upływ czasu pozostaj: dane identyfikujce funkcjonariuszy i ołnierzy słub ochrony pastwa wykonujcych czynnoci operacyjno-rozpoznawcze dane identyfikujce osoby, które udzieliły pomocy w zakresie czynnoci operacyjno-rozpoznawczych organom, słubom i instytucjom pastwowym uprawnionym do ich wykonywania na podstawie ustawy informacje niejawne uzyskane od innych pastw lub organizacji midzynarodowych, jeeli taki był warunek ich udostpnienia. Informacje niejawne stanowice tajemnice słubow podlegaj ochronie w sposób okrelony ustaw przez okres: 5 lat oznaczone klauzul poufne, 2 lat oznaczone klauzul zastrzeone (o ile osoba upowaniona do podpisania dokumentu nie okreli okresu krótszego). Ustawodawca przyjł, e dokumenty wytworzone w okresie od dnia 10 maja 1990 r. do dnia wejcia w ycie ustawy, zawierajce wiadomoci stanowice tajemnic pastwow lub słubow i oznaczone stosownie do przepisów obowizujcych do dnia wejcia w ycie ustawy klauzulami: tajne specjalnego znaczenia, tajne lub poufne, staj si na mocy tej ustawy dokumentami oznaczonymi odpowiednio klauzulami: cile tajne, tajne lub poufne. Natomiast dokumenty zawierajce wiadomoci stanowice tajemnic pastwow, wytworzone przed dniem 10 maja 1990 r. uwaa si do czasu ich przegldu za oznaczone odpowiednio wymienionymi wyej klauzulami, chyba, e przepisy odrbne stanowi inaczej. Przegld tych dokumentów w terminie 36 miesicy od dnia wejcia w ycie ustawy, tj. do 11 marca 2002 r. jest obowizkiem osób upowanionych do podpisania dokumentów lub ich nastpców prawnych. Po upływie tego terminu dokumenty, w stosunku, do których nie dokonano przegldu, staj si jawne, z wyjtkiem dokumentów chronionych bez wzgldu na upływ czasu, które staj si dokumentami oznaczonymi klauzul cile tajne. rodki ochrony fizycznej Ustawa o ochronie informacji niejawnych nakłada obowizek stosowania rodków ochrony fizycznej w celu uniemoliwienia dostpu do informacji niejawnych osobom nieupowanionym. W szczególnoci rodki ochrony maj chroni przed: działaniem obcych słub specjalnych zamachem terrorystycznym lub sabotaem kradzie lub zniszczeniem materiału prób wejcia osób nieupowanionych nieuprawnionym dostpem do materiałów oznaczonych wysz klauzul tajnoci. Zakres stosowania rodków ochrony fizycznej musi odpowiada klauzuli tajnoci i iloci informacji niejawnych, liczbie oraz poziomowi dostpu do takich informacji osób zatrudnionych lub pełnicych słub oraz uwzgldnia wskazania słub ochrony pastwa dotyczce w szczególnoci ochrony przed zagroeniami ze strony obcych słub specjalnych, take w stosunku do pastwa sojuszniczego. W celu uniemoliwienia osobom nieuprawnionym dostpu do informacji niejawnych naley w szczególnoci: wydzieli czci obiektów tzw. strefy bezpieczestwa, które s poddane szczególnej kontroli wej i wyj oraz przebywania

6 wydzieli wokół stref bezpieczestwa strefy administracyjne słuce do kontroli osób lub pojazdów wprowadzi system przepustek lub inny system okrelajcy uprawnienia do wejcia, przebywania i wyjcia ze strefy bezpieczestwa, a take przechowywania kluczy do pomieszcze chronionych, szaf pancernych i innych pojemników słucych do przechowywania informacji niejawnych stanowicych tajemnic pastwow zapewni kontrol stref bezpieczestwa i stref administracyjnych przez przeszkolonych zgodnie z ustaw pracowników pionu ochrony stosowa wyposaenie i urzdzenia słuce ochronie informacji niejawnych, którym na podstawie odrbnych przepisów przyznano certyfikaty lub wiadectwa kwalifikacyjne. W uzasadnionych przypadkach dla zapewnienia informacji niejawnych stanowicych tajemnic pastwow, w szczególnoci rozmów i spotka, których przedmiotem s takie informacje, wydziela si specjalne strefy bezpieczestwa, które s poddawane stałej kontroli w zakresie stosowania rodków ochrony fizycznej informacji niejawnych. Do tych stref zakazuje si wnoszenia oraz wynoszenia przedmiotów i urzdze bez uprzedniego ich sprawdzenia przez upowanionych pracowników pionu ochrony. Pomieszczenia znajdujce si w strefach bezpieczestwa musz by wyposaone w rodki zabezpieczajce je przed podgldem i podsłuchem. Systemy i sieci teleinformatyczne, słuce do wytwarzania, przetwarzania, przechowywania lub przekazywania informacji niejawnych, stanowicych tajemnic pastwow musz składa si z certyfikowanych urzdze. Przekazywanie informacji za ich pomoc moe nastpi przy stosowaniu kryptograficznych metod i rodków ochrony, dopuszczonych do eksploatacji na podstawie szczególnych wymaga bezpieczestwa. Natomiast przesyłanie informacji niejawnych bez zastosowania systemów i sieci teleinformatycznych odbywa si za porednictwem przewoników zgodnie z przepisami Rozporzdzenia Ministrów Spraw Wewntrznych i Administracji oraz Obrony Narodowej z dnia 26 lutego 1999 r. w sprawie trybu i sposobu przyjmowania, przewoenia, wydawania i ochrony materiałów. Kluczow rol w systemie ochrony fizycznej pełni kancelaria tajna. Musi by zorganizowana w wyodrbnionym pomieszczeniu, zabezpieczonym zgodnie z przepisami o rodkach ochrony fizycznej informacji niejawnych. Stanowi ona wyodrbniona komórk organizacyjn podległ bezporednio pełnomocnikowi ochrony, obsługiwan przez pracowników pionu ochrony, która odpowiada za właciwe rejestrowanie, przechowywanie, obieg i wydawanie dokumentów niejawnych uprawnionej osobie. Jej organizacja musi zapewnia fizyczne oddzielenie od siebie dokumentów o rónych klauzulach i moliwo ustalenia w kadych okolicznociach, gdzie znajduje si dokument niejawny pozostajcy w dyspozycji jednostki organizacyjnej. Dokumenty oznaczone klauzulami cile tajne i tajne mog by wydawane poza kancelari tajn jedynie w przypadku, gdy odbiorca zapewnia warunki ochrony takich dokumentów przed nieuprawnionym ujawnieniem. W razie wtpliwoci, co do zapewnienia warunków ochrony dokument udostpnia si wyłcznie w kancelarii tajnej. Udostpnianie informacji niejawnych Informacje niejawne mog by udostpniane wyłcznie osobie dajcej rkojmi zachowania tajemnicy i tylko w zakresie niezbdnym do wykonywania przez ni pracy lub pełnienia słuby na zajmowanym stanowisku albo innej zleconej pracy. Rkojmia zachowania tajemnicy oznacza spełnienie ustawowych wymogów zapewnienia ochrony informacji

7 niejawnych przed ich nieuprawnionym ujawnieniem. Rada Ministrów rozporzdzeniem z dnia 9 lutego 1999 r. okreliła stanowiska i rodzaje prac zleconych w organach administracji rzdowej, których wykonywanie moe łczy si z dostpem do informacji niejawnych stanowicych tajemnic pastwow. Równie kierownik jednostki organizacyjnej jest zobowizany do okrelenia stanowisk lub rodzajów prac zleconych, z którymi moe łczy si dostp do informacji niejawnych, odrbnie dla kadej klauzuli tajnoci. Pełnomocnik ochrony prowadzi wykaz stanowisk i prac zleconych, z którymi wie si dostp do informacji niejawnych. Zgodnie z Ustaw o ochronie informacji niejawnych nie mog by dopuszczone do pracy lub pełnienia słuby na stanowisku albo do wykonywania prac zleconych, z którymi wie si dostp do informacji niejawnych stanowicych tajemnic pastwow, osoby nie posiadajce obywatelstwa polskiego, a take skazane prawomocnym wyrokiem za przestpstwo umylne cigane z oskarenia publicznego, take popełnione za granic, lub które nie posiadaj powiadczenia bezpieczestwa, z wyjtkiem osób, o których mowa w art. 27 ust. 2, 3, 6 i 8 (Prezydenta RP, Marszałka Sejmu i Senatu, posłów i senatorów, za wyjtkiem tych, których obowizki wymagaj dostpu do informacji oznaczonych klauzul cile tajne, osób zajmujcych stanowiska innych naczelnych i centralnych organów pastwa i osób, wobec których odstpiono od przeprowadzenia postpowania sprawdzajcego za zgod Prezydenta RP lub Prezesa Rady Ministrów). Dopuszczenie do pracy lub pełnienia słuby na stanowisku albo zlecenie pracy, z któr wie si dostp do informacji niejawnych, moe nastpi po: przeprowadzeniu postpowania sprawdzajcego (specjalnego przy dostpie do dokumentów oznaczonych cile tajne, poszerzonego przy dostpie do dokumentów oznaczonych tajne i zwykłego przy dostpie do dokumentów oznaczonych poufne), którego celem jest ustalenie, czy osoba sprawdzana daje rkojmi zachowania tajemnicy; koczy si ono wydaniem powiadczenia bezpieczestwa albo odmow jego wydania przeszkoleniu tej osoby w zakresie ochrony informacji niejawnych. W szczególnie uzasadnionych przypadkach udostpnienie informacji niejawnych stanowicych tajemnic pastwow okrelonej osobie lub instytucji moe nastpi na podstawie pisemnej zgody odpowiednio Szefów Kancelarii: Prezydenta RP, Sejmu, Senatu lub Prezesa Rady Ministrów albo ministra właciwego dla okrelonego działu administracji rzdowej lub kierownika urzdu centralnego, a w przypadku jej braku na podstawie pisemnej zgody właciwej słuby ochrony pastwa. Zgod na udostpnienie informacji niejawnych stanowicych tajemnice słubow moe wyrazi na pimie kierownik jednostki organizacyjnej, wyłcznie do informacji wytworzonych w tej jednostce. Wyraenie zgody na udostpnienie informacji niejawnych nie oznacza zmiany lub zniesienia klauzuli tajnoci tej informacji oraz musi okrela zakres podmiotowy i przedmiotowy udostpnienia. Zasady zwalniania od obowizku zachowania tajemnicy pastwowej i słubowej w postpowaniu przed sdami i innymi organami okrelaj przepisy odrbnych ustaw, np. zasady zwalniania z obowizku zachowania tajemnicy pastwowej i słubowej w postpowaniu karnym i w postpowaniu karno-skarbowym zawieraj art. 179 i art kpk. Zgodnie z art. 179 osoby obowizane do zachowania tajemnicy pastwowej mog by przesłuchane, co do okolicznoci, na które rozciga si ten obowizek, tylko po zwolnieniu tych osób od zachowania tajemnicy przez uprawniony organ przełoony. O zwolnienie wiadka od obowizku zachowania tajemnicy moe zwróci si sd lub prokurator do właciwego naczelnego organu administracji rzdowej. Wolno odmówi

8 zwolnienia tylko wtedy, gdyby złoenie zeznania mogło wyrzdzi powan szkod pastwu. Natomiast zgodnie z art osoby obowizane do zachowania tajemnicy słubowej lub tajemnicy zwizanej z wykonywaniem zawodu lub funkcji mog odmówi zezna, co do okolicznoci, na które rozciga si ten obowizek, chyba, e sd lub prokurator zwolni te osoby od obowizku zachowania tajemnicy. Adam Kamiski Specjalista ds. prawnych Centrum Euro Info w Białymstoku