Klub Parlamentarny. Warszawa, dnia r. Iwona Kozłowska Jan Vincent-Rostowski Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska

Transkrypt

1 Warszawa, dnia r. Iwona Kozłowska Jan Vincent-Rostowski Pani Ewa Kopacz Marszałek Sejmu RP Szanowna Pani Marszałek! Na podstawie art. 191 i 192 Regulaminu Sejmu RP niniejszym składam na Pani ręce interpelację poselską skierowaną do Macieja Grabowskiego Ministra Środowiska w sprawie aktywizacji gospodarczej rzek w regionie Dolnej Wisły. Z poważaniem,

2 Warszawa, dnia r. Iwona Kozłowska Jan Vincent-Rostowski Pan Maciej Grabowski Minister Środowiska INTERPELACJA w sprawie aktywizacji gospodarczej rzek w regionie Dolnej Wisły. Szanowny Panie Ministrze! Dolina Dolnej Wisły, w tym Bydgoski Węzeł Wodny to obszar Polski na którym skupiają się główne działania w zakresie kompleksowego zagospodarowania tej rzeki. Dolna Wisła obejmuje fragment dwóch międzynarodowych dróg wodnych, a mianowicie fragment drogi wodnej E40 na odcinku od ujścia Narwi do Gdańska i E70 na obszarze od Bydgoszczy do ujścia Nogatu w miejscowości Biała Góra. Dla wytworzenia w tym obszarze zdecydowanej poprawy bezpieczeństwa przeciwpowodziowego, energetycznego, gospodarczego i ekologicznego, konieczne jest przyspieszenie procesu gospodarczej aktywizacji rzek w oparciu o kilka kluczowych działań. Pierwsze działanie dotyczy regionu województwa kujawsko-pomorskiego i zabezpieczenia stopnia wodnego we Włocławku. Drugie to rozwiązanie problemu dynamicznego wzrostu ładunków w portach morskich województwa pomorskiego, dla którego sensowne byłoby przeniesienie części transportu z dróg lądowych na żeglugę śródlądową i zbudowanie zaplecza portowego w głębi lądu, jednak nie dalej niż 200 km.

3 Trzecim działaniem jest ochrona przeciwpowodziowa, bowiem od Torunia do Grudziądza, wzdłuż brzegów Wisły ciągnie się około 180 km wałów przeciwpowodziowych. Zawale na większości odcinków jest zagospodarowane, często zurbanizowane. W regionie Doliny Dolnej Wisły niezbędna jest budowa nowej i modernizacja istniejącej infrastruktury hydrotechnicznej w tym m.in.: kompleksowa adaptacja nabrzeży pod względem transportowym, jak również turystyczno-rekreacyjnym, budowa kolejnych stopni wodnych, budowa portów i przystani, budowa i utrzymanie urządzeń ochrony przeciwpowodziowej, oznakowanie szlaku żeglugowego, rozwój systemów melioracyjnych oraz lokalizacja platformy multimodalnej. Przeniesienie części przewożonych ładunków na drogi wodne wpłynie bezpośrednio na wyeliminowanie negatywnych skutków jakie generuje transport lądowy (m.in. emisja gazów, wysokie koszty przewozów). Budowa stopnia wodnego przyczyni się do wykluczenia problemu tzw. stepowiejących Kujaw, zapewni ochronę przeciwpowodziową na odcinkach uregulowanych oraz wpłynie na rozwój sieci energetycznej regionu (elektrownie wodne). Platforma multimodalna w Bydgoszczy-Solcu Kujawskim zapewni częściową obsługę kontenerową dla trójmiejskich portów morskich oraz będzie stanowiła zaplecze logistyczne dla aglomeracji bydgosko toruńskiej. Wszystkie wymienione aspekty wpłyną pośrednio na redukcję bezrobocia w regionie, zapewnią korzyści ekonomiczne i wzrost potencjału rolniczego, szczególnie w rejonie Kujaw. Ponadto należy pamiętać o niewymiernych korzyściach związanych z ochroną środowiska oraz z rozwojem gospodarczym regionu. Zakładane efekty związane z budową stopnia wodnego Siarzewo-Ciechocinek w skali regionalnej i krajowej to: Zapewnienie bezpieczeństwa zapory we Włocławku (likwidacja erozji dennej poniżej zapory, zdecydowana poprawa stateczności zapory, redukcja kosztów zabezpieczeń zapory - ok. 10 mln złotych rocznie, eliminacja kosztów spowodowanych potencjalną katastrofą budowlaną) Zapewnienie bezpieczeństwa powodziowego w dolinie Wisły (znaczący wzrost bezpieczeństwa powodziowego dla miast poniżej Włocławka, eliminacja zagrożenia dostawy zanieczyszczeń dla Morza Bałtyckiego) Produkcja energii elektrycznej w oparciu o potencjał odnawialny rzeki (znaczący wzrost produkcji energii elektrycznej odnawialnej o 400 GWh rocznie, poprawa bezpieczeństwa energetycznego regionu i kraju)

4 Budowa nowych połączeń komunikacyjnych przez rzekę (połączenie komunikacyjne między autostradą A1 i drogą szybkiego ruchu S10) Poprawa bezpieczeństwa infrastruktury technicznej (likwidacja zagrożeń dla infrastruktury tranzytowej - rurociągi gazu i ropy pod dnem Wisły) Rozwój turystyki (poszerzenie oferty turystycznej województwa - powstanie unikalnego obszaru turystyczno-rekreacyjnego dwóch zbiorników wodnych Włocławskiego i Siarzewo Ciechocinek, powstanie około 400 nowych miejsc pracy wg K-PBPP) Powstanie drogi wodnej (poprawa warunków nawigacyjnych na Wiśle poniżej Włocławka, stworzenie warunków do powstania węzła multimodalnego w Bydgoszczy, nowe miejsca pracy w regularnej żegludze) Nawodnienia obszarów rolnych na Kujawach (nawodnienie ok 400 tys. ha terenów rolniczych, wzrost plonów i ogólnych zbiorów roślin uprawnych o ok. 40%, nowe miejsca pracy w produkcji rolnej, usługach oraz innych działach produkcji ) Koncepcja rewitalizacji Dolnej Wisły związana z zabezpieczeniem stopnia wodnego we Włocławku obejmuje również projekt jej kaskadyzacji w formie budowy zespołu tam od Warszawy do Gdańska. Projekt z lat sześćdziesiątych XX w. zakładał budowę zapór w 8 miejscowościach: w Wyszogrodzie, Płocku, Włocławku, Nieszawie (lub Ciechocinku), Solcu Kujawskim, Chełmnie, Opaleniu i Tczewie. Obecnie przygotowywane są decyzje środowiskowe dla stopnia wodnego, który ma powstać w rejonie Ciechocinka. Na terenie woj. kujawsko-pomorskie potencjalnie ma się zatem znajdować największa pod względem konieczności zapewnienia sprawnego administrowania liczba budowli hydrotechnicznych na Wiśle. Barierą w podjęciu drugiego działania, rozwoju żeglugi na Dolnej Wiśle stanowi stan rzeki i jej parametry tranzytowe. W związku z ograniczonym prowadzeniem na Dolnej Wiśle prac bagrowniczych rzeka zarasta, a koryto ulega zamuleniu, co powoduje zmniejszenie głębokości i uniemożliwia transport. Podobnie sytuacja przedstawia się w przypadku umocnień brzegowych i regulacyjnych, które w niewystarczającym stopniu są budowane i naprawiane. Ostatnią kwestię stanowi brak infrastruktury takiej jak porty i nabrzeża przeładunkowe, które stanowiłby zaplecze dla śródlądowego transportu wodnego. Niemniej

5 jednak przyjęta w 2013 roku przez Ministerstwo Transportu i Gospodarki Morskiej Strategia Rozwoju Transportu Polski przewiduje w dłuższej perspektywie transportowe wykorzystanie Dolnej Wisły, szczególnie do redystrybucji towarów przybywających do portów morskich. W przyjętych działaniach do 2020 roku przewiduje się rozpoczęcie zagospodarowania Dolnej Wisły, szczególnie ze względu na pilną potrzebę zabezpieczenia stopnia wodnego we Włocławku. Do 2030 roku planowane jest również przywrócenie parametrów eksploatacyjnych na drogach wodnych pełniących funkcję transportową i przystosowanie do parametrów II klasy polskiego odcinka MDW E70. Historycznie zarówno w przypadku Bydgoszczy jak Torunia transport rzeczny przyczynił się do największego wzrostu miast. Aktualnie w regionie nie odgrywa prawie żadnego znaczenia. Przyczyn takiego stanu jest kilka poza wcześniej wymienionymi m.in. brak efektywnych rozwiązań prawnych i administracyjnych. Na rzeki można przenieść transport kontenerów, ładunków masowych i wielkogabarytowych. Jako idealna lokalizacja portu multimodalnego na Wiśle wskazywany jest obszar położony w regionie kujawsko-pomorskim w gminie Solec Kujawski. Oddziaływanie terminalu, według wstępnych prognoz, obejmie swoim zasięgiem takie miasta jak Poznań, Łódź, Olsztyn, Trójmiasto, a także pozostałe miejscowości znajdujące się w promieniu 200 km od Solca Kujawskiego. Dzięki lokalizacji terminalu kontenerowego i centrum logistyczno-dystrybucyjnego, region zyska nową specjalizację, szansę na dynamiczny rozwój gospodarczy, a mieszkańcy dodatkowe miejsca pracy. Port ma zostać sfinansowany z budżetu województwa kujawsko-pomorskiego, budżetów gmin, środków z programów współfinansowanych przez Unię Europejską oraz sektor prywatny w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego. Urząd Marszałkowski województwa kujawsko-pomorskiego wypracował wspólnie z ościennymi województwami koncepcję rewitalizacji śródlądowej drogi wodnej E70. Dokonano analizy popytu na przewozy ładunków i pasażerów oraz analizę społecznoekonomiczną dla przedsięwzięcia rewitalizacji MDW E70. Wszystkie wymienione działania podkreślają potencjał dróg wodnych w Polsce. Do najważniejszych zalet transportu rzecznego na E70 należy zaliczyć stymulowanie rozwoju gospodarki turystycznej i jej przywrócenie we wszystkich rodzajach jako czynnika aktywizacji gospodarczej regionów w strefie oddziaływania MDW E70. Wskazać należy

6 także na poprawę jakości i organizacji przestrzeni obszarów nadwodnych, rozbudowę systemu portów i przystani niwelujących negatywny wpływ ruchu turystycznego i żeglugi towarowej na stan środowiska naturalnego. Powstanie narzędzi wspierających wykorzystanie zasobów gospodarczych, przyrodniczych i kulturowych regionów. Niekorzystna jest obecna sytuacja, w której obsługa śluz w Bydgoszczy, a co za tym idzie kontrola nad Bydgoskim Węzłem Wodnym, w praktyce jest zależna od RZGW w Poznaniu i Gdańsku. Taki stan rzeczy skutecznie ogranicza możliwość rozwoju i koordynacji żeglugi turystycznej i transportowej na drodze wodnej E70 z powodu opóźnionych reakcji na bieżącą sytuację na węźle wodnym. Reforma administracji odpowiedzialnej za gospodarkę wodną i żeglugę śródlądową na terenie RP jak się wydaje daje szansę na poprawę tej niekorzystnej dla transportu rzecznego sytuacji. Dla odcinka Dolnej Wisły zaplanowano szereg przedsięwzięć infrastrukturalnych. Propozycje inwestycji w zakresie rozwoju żeglugi towarowej to projektowana odbudowa nabrzeża przeładunkowego elewatora w Bydgoskim Fordonie, port multimodalny w gminie Solec Kujawski, projektowana budowa przeładowni publicznej Głogówko Królewskie, projektowany port multimodalny Czerniewice Brzoza, rozbudowa i modernizacja istniejącej infrastruktury zaplecza remontowo-stoczniowego w Porcie Zimowym w Toruniu, projektowana przeładownia publiczna w Leszkowach oraz Górkach Zachodnich. Istniejący port handlowy i stocznia do restrukturyzacji, modernizacji i rozbudowy Wisła Śmiała. Zinwentaryzowano również możliwe przedsięwzięcia w zakresie budowy i rozbudowy infrastruktury turystycznej, w tym m.in. budowa i modernizacja portów bazowych, przystani turystycznych, miejsc postojowych dla jednostek jachtów i łodzi motorowych, jak również przebudowę i modernizację śluz. Funkcjonuje porozumienie regionalne na rzecz MDW E40 i E70 (województwa lubuskie, wielkopolskie, kujawsko-pomorskie, mazowieckie, warmińsko-mazurskie). Dzięki prężnie działającym samorządom lokalnym powstają mariny (na zbiorniku we Włocławku, na Brdzie w Bydgoszczy), przystanie i tory kajakowe (m.in. we Włocławku). W Bydgoszczy kładziony jest duży nacisk na edukację w zakresie rewitalizacja dróg Wodnych. W 2012 roku powstał nowy kierunek studiów inżynierskich na Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy rewitalizacja dróg wodnych działający w przy współpracy międzynarodowej z: St. Petersburg State University for Waterways Communications (Rosja), (Koblenz,

7 Darmsztadt, Berlin (Niemcy). W Nakle nad Notecią znajduje się jedna z dwóch szkół średnich w Polsce gdzie prowadzi się kształcenie w ramach żeglugi śródlądowej. Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, wspólnie z Marszałkiem województwa oraz Prezydentem Bydgoszczy dążą do powołania Centrum Rewitalizacji Dróg Wodnych w Bydgoszczy (CRDW), które stanowiłoby instytucję kreującą politykę rozwoju dróg wodnych w województwie kujawsko-pomorskim oraz ośrodek dla wzmocnienia potencjału badań na rzecz aktywizacji gospodarczej rzek, rozwoju żeglugi śródlądowej i wdrażania wyników badań w gospodarce na terenie całego kraju. Ważnym elementem scalającym jest dorobek historyczny i wodna marka regionu Dolnej Wisły, w tym miasta Bydgoszczy nadana przez rozpoznawalność Bydgoskiego Węzła Wodnego i zrewitalizowanej Wyspy Młyńskiej oraz Kanału Bydgoskiego. Kluczowym miejscem dla zarządzania gospodarką wodną regionu Dolnej Wisły jest obszar Bydgoskiego Węzła Wodnego, pretendującego do miana Krajowego Węzła Multimodalnego, jako połączenia portu gdańskiego i gdyńskiego z drogami wodnymi Europy przez Bydgoszcz i Kanał Bydgoski. Bydgoszcz stała się również miejscem organizacji cyklicznych Międzynarodowych Targów Żeglugi Śródlądowej i Gospodarki Wodnej WaterWays EXPO. Wcześniej impreza była organizowana we Wrocławiu. Na Kujawach i Pomorzu powstaje Kujawsko-Pomorski Klaster Wodny, który w swoim założeniu skupiać ma zarówno przedsiębiorców z regionu, jak również środowisko naukowe (w obecnym stanie organizacyjnym reprezentowane przez UKW w Bydgoszczy) oraz edukacji, reprezentowane przez Zespół Szkół Żeglugi Śródlądowej w Nakle n. Notecią. Dotychczas deklaracje złożyło 19 firm, instytucji i stowarzyszeń, które zainteresowane są gospodarczym i turystycznym wykorzystaniem rzek, a kilkanaście kolejnych przejawiło zainteresowanie. Celem nadrzędnym Klastra jest pobudzenie żeglugi śródlądowej i rozwoju gospodarczego regionu poprzez kompleksowe (gospodarcze) wykorzystanie rzek. Dzięki merytorycznemu wsparciu pracowników Katedry Rewitalizacji Dróg Wodnych udało się zebrać powyższe informacje dla uargumentowania potrzeby podjęcia działań zmierzających do przyspieszenia procesu aktywizacji gospodarczej rzek w regionie Dolnej Wisły. Jest to także uzasadnienie dla ustanowienia w regionie kujawsko-pomorskim instytucji odpowiedzialnej za gospodarkę wodną.

8 W związku z trwającymi w Ministerstwie Środowiska pracami nad reformą Prawa wodnego oraz ze znaczeniem przedstawionego zagadnienia dla gospodarczego rozwoju państwa, proszę Pana Ministra o zajęcie stanowiska wobec przedstawionych informacji, a także odpowiedź na następujące pytania: 1. Czy Ministerstwo Środowiska prowadzi aktualnie działania mające na celu wsparcie aktywizacji gospodarczej rzek w regionie Dolnej Wisły? 2. Czy Ministerstwo Środowiska dysponuje danymi statystycznymi obrazującymi gospodarcze wykorzystanie rzek w Polsce na tle pozostałych państw Unii Europejskiej? 3. Czy w związku z reformą Prawa wodnego podjęto już decyzję co do ustanowienia w Bydgoszczy instytucji odpowiedzialnej za gospodarkę wodną i żeglugę śródlądową? Z poważaniem,