Wiek przedprodukcyjny ( 17 lat i mniej ), produkcyjny, poprodukcyjny ( M:18-65 lat; K: lat) wg płci w latach

Transkrypt

1 SYTUACJA KOBIET NA RYNKU PRACY W POWIECIE OSTROWIECKIM W LATACH Kobiety w demografii I. Kobiety wśród ogółu mieszkańców powiatu ostrowieckiego w latach Lata* Liczba ludności ogółem Kobiety Udział % kobiet w liczbie mieszkańców ogółem , , , , ,1 wg danych GUS informacja roczna Z przytoczonych powyżej danych wynika, że udział kobiet w strukturze ogółu mieszkańców powiatu utrzymuje się na tym samym poziomie. Systematycznie spada liczba mieszkańców powiatu w stosunku do roku 2006 ubyło: Ogółem 1834 mieszkańców ( - 1,6 % ) Kobiet 750 ( - 1,2 % ) Mężczyzn 791 ( - 1,4 % ) Prognozy demograficzne do roku 2035 wyraźnie wskazują na postępujący spadek liczby ludności zamieszkujących powiat: za 10 lat będzie tu zamieszkiwać o blisko 6 % mniej osób, przy czym udział kobiet utrzyma się na zbliżonym poziomie ( 52,2 % ). II. Lata* Wiek przedprodukcyjny ( 17 lat i mniej ), produkcyjny, poprodukcyjny ( M:18-65 lat; K: lat) wg płci w latach Wiek przedprodukcyjny Wiek produkcyjny Wiek poprodukcyjny Ogółem Kobiety udz. Ogółem Kobiety udz. Ogółem Kobiety udz. % % % Wzrost/spadek do roku ,5-11,4 X -1,4-3,6 X 7,5 10,8 X Powyższe zestawienie wskazuje na niekorzystną tendencję: rosnącą liczbę i udział osób w wieku poprodukcyjnym, przy czym dynamika przyrostu w tej grupie jest zdecydowanie większa w odniesieniu do kobiet. str. 1

2 Biorąc pod uwagę bardziej szczegółowe kategorie wiekowe, przewaga liczby kobiet w stosunku do ogółu mieszkańców zarysowuje się już w grupie wiekowej lat i rośnie w kolejnych przedziałach wiekowych. III. Pracujący łącznie w z rolnictwem indywidualnym wg sektorów ekonomicznych i płci na koniec roku 2009 ( wg ostatnich dostępnych danych GUS BDR) Kobiety najczęściej znajdują zatrudnienie w dwóch branżach: Działalność finansowa i ubezpieczeniowa, obsługa rynku nieruchomości oraz Pozostałe usługi. W porównaniu do roku 2005 zmalał udział kobiet zatrudnionych w branżach : Przemysł i budownictwo : -5,6 % Pozostałe usługi : -2,3 % Działalność finansowa i ubezpieczeniowa, obsługa rynku nieruchomości: - 1,5 Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo: -0,4 % Jedyną branżą w której na przestrzeni lat odnotowano wzrost udziału kobiet w strukturze ogółu pracujących była branża Handel, naprawa pojazdów samochodowych, transport i gospodarka mieszkaniowa, zakwaterowanie i gastronomia; informacja i komunikacja : + 5,3 % Sektor ekonomiczny wg PKD 2007 Ogółem Kobiety Udz.% Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i ,3 rybactwo Działalność finansowa i ubezpieczeniowa, ,4 obsługa rynku nieruchomości Handel, naprawa pojazdów ,9 samochodowych, transport i gospodarka mieszkaniowa, zakwaterowanie i gastronomia; informacja i komunikacja Przemysł i budownictwo ,4 Pozostałe usługi ,1 Biorąc pod uwagę główne miejsce pracy osób zatrudnionych na przestrzeni ostatnich 3 lat ( ) zauważa się: spadek liczby zatrudnionych kobiet ( do roku 2008: - 4,8 % ) utrzymanie się poziomu zatrudnionych kobiet w strukturze ogółu zatrudnionych na poziomie % mniejsza dynamika spadku zatrudnionych kobiet niż mężczyzna ( M: - 5,6 % K:-4,8 % ) Ogółem ( wg danych podawanych przez GUS na koniec 2010r. ) liczba pracujących w głównym miejscu pracy w powiecie wynosiła osób, w tym 9309 kobiet ( 46,4 % ). str. 2

3 IV. Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym Lata Ogółem Kobiety ,3 17, ,1 15, ,7 13, ,9 11, ,8 14, ,9 13,2 Biorąc pod uwagę fakt, ze przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w powiecie ostrowieckim jest na poziomie 82,3 % przeciętnego wygrodzenia krajowego (według badań Ogólnopolskiego Badania Wynagrodzeń kobiety zarabiają mniej: na stanowiskach szeregowych różnica sięga do 300 zł miesięcznie a w przypadku stanowisk dyrektorskich, na których pracuje zaledwie ok. 12 % kobiet różnica ta wynosi nawet 3000 zł. ) nie dziwi fakt migracji w których kobiety mają swój znaczny udział. Saldo migracji wewnętrznej i zagranicznej w latach prezentuje poniższe zestawienie Lata Ogółem Kobiety Według ogólnopolskich badań EUROSTAT: przeciętny tygodniowy czas pracy kobiet wynosi 42,4 godz. ( mężczyźni pracują ok. 4 godz. dłużej ) 11,2 % kobiet pracuje w niepełnym wymiarze godzin ( wśród mężczyzn dwukrotnie mniej ) częściej korzystają z dni absencji chorobowej ( 54 % absencji ). W przypadku grup wiekowych lat i lat było to odpowiednio: 65 % oraz 62 % ( dane ZUS ) krótszy staż pracy: średnio o 4 lata. ( faktyczny czas przejścia na emeryturę wynosi dla kobiet 57 lat a dla mężczyzn 61 lat ( przeciętny dla UE : K 60,8 lat. M- 62 lata ) Jako główne przyczyny uznać należy: trudności w znalezieniu pełnoetatowej pracy, opieka nad dziećmi i osobami starszymi, kontynuacja nauki. str. 3

4 Kobiety w statystyce urzędu pracy I. Kobiety w strukturze bezrobocia ogółem w latach Poziom bezrobocia wśród kobiet Wyszczególnienie Ogółem Kobiety % udziału Poziom bezrobocia spadał nieustannie od roku 2001 do końca Dynamika tego spadku wzrastała systematycznie do końca 2007 roku Spowolnienie gospodarcze z roku 2008 przełożyło się na wzrost poziomu bezrobocia ogółem w roku Po spadku w kolejnym, 2010 roku, znów obserwuje się wzrost poziomu bezrobocia, rośnie również udział kobiet w strukturze. Kobiety w wybranych kategoriach bezrobotnych wg stanu na koniec grudnia 2011r. Kategorie bezrobotnych Powiat Ostrowiec Ogółem Kobiety Udział % kobiet Bezrobotni ogółem Z ogółem Zamieszkali na wsi W okresie do 12 miesięcy od daty ukończenia nauki Którzy ukończyli szkołę wyższą, do roku życia Dotychczas niepracujący Osoby będące w szczególnej sytuacji na rynku pracy Z ogółem Ogółem Do 25 roku życia Długotrwale bezrobotni Kobiety, które nie podjęły X 1123 x zatrudnienia po urodzeniu dziecka Powyżej 50 roku życia Bez kwalifikacji zawodowych Bez doświadczenia zawodowego Bez wykształcenia średniego Samotnie wych. co najmniej jedno dziecko do 18 roku życia Którzy po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęły zatrudnienia Niepełnosprawni Po zakończeniu realizacji kontraktu socjalnego str. 4

5 Od lat, w większości spośród kategorii osób będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy, kobiety miały większy udział i to one w rezultacie wpływały zarówno na liczebność jak i strukturę tych grup. Wyjątkami od reguły były kategorie: bezrobotni powyżej 50 roku życia, bez wykształcenia średniego, którzy po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęli zatrudnienia niepełnosprawni ( w tej ostatniej wyraźny wzrost poziomu i w efekcie przewaga w 2011r. 53 %). Kategorią bezrobotnych, w której nieustannie odnotowuje się nie tylko wzrost poziomu bezrobocia, ale i wzrost udziału kobiet to osoby, które ukończyły szkołę wyższą, do 27 roku życia: 66% na koniec XII/07 i 78 % na koniec XII/11. W 2009 roku 65% wszystkich absolwentów studiów stanowiły kobiety. Na przestrzeni lat liczba absolwentek zwiększyła się aż o 71 % ( przyrost ten w odniesieniu do mężczyzn wyniósł 65 % ). Wg raportu Sedlak& Sedlak największy procentowy udział w strukturze ogółu absolwentów dotyczy takich kierunków jak: opieka społeczna ( 94 % ), medyczna ( 82 % ), kierunki: humanistyczne, pedagogiczne, biologiczne, dziennikarstwo ( 70 % ) Kategoriami bezrobotnych kobiet, które doświadczają szczególnych trudności w powrocie na rynek pracy są: kobiety, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka samotnie wychowujące co najmniej jedno dziecko do 18 roku życia Jest to zjawisko szczególnie dotkliwe z uwagi na pełnione przez kobiety ważne role społeczne tak istotne z punktu widzenia sytuacji demograficznej kraju. Liczba bezrobotnych kobiet z dwu powyżej wymienionych kategorii wg stanów grudniowych w latach Wyszczególnienie kobiety, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka X * X * samotnie wychowujące co najmniej jedno dziecko do 18 roku życia 356** 321** *W latach kategoria nie była monitorowana **w latach 2006 i 2007 monitorowano kobiety samotnie wychowujących dziecko do 7 roku życia str. 5

6 Stosunek odpływu z bezrobocia do napływu lepiej oddaje dynamikę zmian na rynku pracy. Na przestrzeni ostatnich 3 lat dla omawianych kategorii kształtował się on następująco: Kobiety, które nie powróciły na rynek pracy po urodzeniu dziecka Lata Liczba zarejestrowanych Wyłączeni ogółem Płynność ( odpływ/napływ ,65 0, ,02 1, ,85 0,99 Płynność dla ogółu bezrobotnych Powyższe zestawienie wyraźnie wskazuje, że w odniesieniu do ogółu bezrobotnych płynność omawianej kategorii była znacznie niższa. Wartość współczynnika poniżej 1 skutkuje wzrostem liczby zarejestrowanych w kategorii ( pomiędzy rokiem 2009 a 2011 w kategorii przybyło 98 kobiet tj. prawie 10 % ). Najważniejszą przyczyną wyłączeń było podjecie zatrudnienia: W 2009 roku osób ( 31,1 % ) W 2010 roku osób ( 23,9 % ) W 2011 roku osób ( 23,0 % ) Fakt, ze w roku 2010 osiągnięty został wysoki współczynnik płynności jest ściśle związany nie tylko z poprawą sytuacji na rynku pracy ale ze zwiększonym poziomem środków finansowych będących w dyspozycji urzędu co powodowało, że większość uprawnionych mogła odbyć staż, który w ponad połowie przypadków dawał efekt zatrudnieniowy. Wśród 1123 kobiet, które po urodzeniu dziecka nie podjęły zatrudnienia jest: 585 kobiet zarejestrowanych przez okres dłuższy niż 12 miesięcy ( 52 % ).Ponad połowa w omawianej kategorii to kobiety zagrożone wykluczeniem społecznym pozostają nieprzerwanie w ewidencji przez okres dłuższy niż 24 miesiące 268 osób ma wykształcenie gimnazjalne i poniżej ( 24 % - taki sam udział mają kobiety z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym). Z drugiej strony aż 172 ma wykształcenie wyższe ( 15%)- oznacza to, ze co 4 bezrobotna kobieta mająca wyższe wykształcenie jest zaliczona do tej kategorii. brak stażu pracy dotyczy 449 kobiet ( 40 % ). Staż pracy do 1 roku ma 262 kobiety ( 23 % ). staż 1-5 lat: 259 kobiet ( 23 % ), staż 5-10 lat : 87 kobiet ( 8 % ), lat stażu ma 61 kobiet ( 5 % ) i tylko 5 ma ponad 20-letni staż pracy najliczniejszą grupą wiekowa są kobiety w wieku lata: 579 kobiet tj. 52 %. Jest to aż 40 % wszystkich zarejestrowanych bezrobotnych kobiet z tego przedziału wiekowego. str. 6

7 Ogółem w wieku największej mobilności zawodowej tj lata jest tu 999 kobiet czyli bez mała 90 % wszystkich kobiet, które nie powróciły na rynek pracy po urodzeniu dziecka. 355 kobiet mieszka na wsi ( 32 % ). Lata Kobiety samotnie wychowujące dziecko do 18 roku życia Liczba zarejestrowanych ( napływ ) Wyłączeni ogółem ( odpływ ) Płynność ( odpływ/napływ ,07 0, ,05 1, ,92 0,99 Płynność dla ogółu bezrobotnych Relacje pomiędzy płynnością dla ogółu bezrobotnych a płynnością dla kobiet samotnie wychowujących dziecko do 18 roku życia są również niekorzystne, aczkolwiek dysproporcja nie jest tak duża jak w przypadku kobiet, które nie powróciły na rynek pracy po urodzeniu dziecka. 2. Struktura bezrobotnych kobiet Kobiety wg wykształcenia ( na tle bezrobocia ogółem w latach ) Wykształcenie Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety Wyższe Policealne i śred. zawod Ogólnokształcące Zasadnicze zawodowe Gimnazjalne i poniżej Razem Udział kobiet w poszczególnych kategoriach wykształcenia wyraźnie wskazuje, że kobiety są lepiej wykształcone. Według stanu na koniec grudnia proporcje te kształtowały się następująco: Wykształcenie wyższe - 72 % Policealne i średnie zawodowe 58 % Ogólnokształcące - 70 % str. 7

8 Zasadnicze zawodowe 44 % Gimnazjalne i poniżej 40% Poziom wykształcenie nie decyduje dzisiaj o szybkości znalezienia zatrudnienia większość pracodawców poszukuje dzisiaj. fachowców w tradycyjnie męskich zawodach (przetwórstwo przemysłowe, branża budowlana, transport i naprawa pojazdów samochodowych ) Udział kobiet wśród podejmujących zatrudnienie: rok 2007: 5692 zatrudnionych w tym 2317 kobiet tj. 41 % rok 2008 : 5254 zatrudnionych w tym 2355 kobiet tj. 45 % rok 2009 : 4513 zatrudnionych w tym 2032 kobiety tj. 45 % rok 2010: 5424 zatrudnionych w tym 2365 kobiet tj. 44 % rok 2011: 4939 zatrudnionych w tym 2063 kobiety tj. 42 % Na koniec grudnia 2011 roku w grupie bezrobotnych z zawodem ( 7993 osoby ) kobiety stanowiły 48 % ( 3872 osoby ). Wśród osób bez zawodu prawie 56 % stanowią kobiety ( 866 kobiet na 1538 bezrobotnych zaliczonych go tej kategorii, a wiec niespełniających jednocześnie dwóch warunków: nieposiadający świadectwa (dyplomu) ukończenia kształcenia szkolnego lub kursowego, nieposiadające udokumentowanej ciągłości pracy w okresie minimum 1 roku w tym samym zawodzie ). Kobiety wg okresu pozostawania bez pracy na tle bezrobocia ogółem w latach Okres pozostawania bez pracy Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety Do 1 miesiąca miesięcy miesięcy miesięcy miesiące Powyżej 24 miesięcy Razem Zaprezentowana tabela, wskazuje na pewne zjawiska i prawidłowości: Im dłuższy okres pozostawania bez pracy tym w kategorii więcej kobietkolejno: 42%, 44 %, 51%, 56%, 58%, 66 %. W ostatniej z wymienionych kategorii ( str. 8

9 powyżej 24 miesięcy, zatem bezrobotni zagrożeni wykluczeniem społecznym ) zawsze utrzymywał się wysoki wskaźnik udziału kobiet ( oscylował w granicach % ) O poziomie bezrobocia na przestrzeni ostatniego roku zdecydował nie tyle przyrost liczby zarejestrowanych co utrwalenie się zjawiska bezrobocia długotrwałego bezrobotni zostający w ewidencji w sposób nieprzerwany ponad dwa lata ( tylko w tej kategorii wystąpił wysoki przyrost: na poziomie 33 %; w pozostałych grupach zaobserwowany został spadek: -13,9 %, -4,4 %, -0,4 %, -5,6 %, -7,3 % ) nasilenie zjawiska długotrwałego bezrobocia jest odbiciem kryzysu z roku 2008: stopniowy wzrost liczby nowozarejestrowanych ( wysoki przyrost w grupie pozostających bez pracy do 1 miesiąca przy jednoczesnym braku odpływu z pozostałych grup ) Bezrobotne kobiety wg wieku na tle bezrobocia ogółem w latach Wiek Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety Razem Największy udział kobiet występuje w kategorii wiekowej lata 61 % do ogółu bezrobotnych zaliczonych do tego przedziału wiekowego. Systematycznie od trzech lat kobiety zwiększają swoją przewagę wśród reprezentujących ten przedział wiekowy Jest to równocześnie najliczniejsza grupa wśród bezrobotnych kobiet ( 36 % udz. ) Kolejne grupy o podobnej liczebności to kobiety w wieku lat ( 55 % w swojej kategorii wiekowej ) oraz lata ( 52 % ). Więcej niż co druga kobieta jest w wieku największej mobilności zawodowej ( lata ). str. 9

10 W okresie trzech ostatnio mijających lat wyraźnie zwiększył się procent kobiet wśród osób w wieku małej atrakcyjności pracowniczej tj lat od 33 % na koniec grudnia 2009 roku do 41 % na koniec grudnia 2011r. II. Instrumenty wsparcia finansowane z FP, EFS i PFRON stosowane w PUP 2011 roku ułatwiające powrót na rynek pracy Wydłużanie się okresu poszukiwania pracy jest efektem głębokiej nierównowagi na rynku pracy. Szczególnie dotkliwie dotyczy on kobiet, które znalazły się na jego marginesie w wyniku urodzenia dzieci. Coraz szybciej dokonujące się zmiany w zapotrzebowaniu na nowe kwalifikacje wymagają już nie tylko nieustannego bieżącego reagowania, ale przewidywania zmian by z wyprzedzeniem uzupełniad deficyt. Aby umożliwid powrót na rynek pracy konieczne jest zastosowanie instrumentów wspierających korzystnych dla obydwu stron. Rodzaj instrumentu Liczba skierowanych bezrobotnych Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety Staże Prace interwencyjne Roboty publiczne Prace społecznie użyteczne Działalność gospodarcza Wyposażenie/doposażenie stanowisk pracy Wiodąca rolę w przywracaniu umiejętności zawodowych i pracowniczych odgrywają staże udział kobiet, które nie powróciły na rynek pracy po urodzeniu dziecka wśród uczestników tej formy przyjmuje zawsze wysoką wartość : w odniesieni do ogółu skierowanych jest to 10% a w stosunku do ogółu kobiet skierowanych na staż na poziomie 15 %. Efektywność zatrudnieniowa ( liczba osób zatrudnionych w okresie do 3 miesięcy od zaprzestania udziału w programie wach się w granicach % ) Liczba kobiet, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka skierowanych na poszczególne formy aktywizacji w 2011 roku ( stan na koniec grudnia 2011 roku ): Szkolenia 6 kobiet Staż 84 osoby Prace interwencyjne 7 kobiet Roboty publiczne 2 kobiety Prace społecznie użyteczne 35 kobiet Usługi poradnictwa zawodowego 160 kobiet zajęcia aktywizacyjne 110 kobiet szkolenie w klubie pracy 10 kobiet Łączna liczba aktywizowanych 612 osób str. 10