Historia, podział administracyjny, ustrój polityczny :32:15

Transkrypt

1 Historia, podział administracyjny, ustrój polityczny :32:15

2 2 Włochy Albańczycy wywodzą swoje pochodzenie od ludów iliryjskich, które zamieszkiwały tereny dzisiejszej Albanii przed podbojem rzymskim. Nazwa kraju Albania upowszechniła się dopiero w XI wieku n.e. i pochodzi od nazwy jedno z zamieszkujących kraj plemion. Sami Albańczycy nazywają się shqiptar", zapewne od słowa shqipe" - orzeł. Początki niezależnej państwowości sięgają XII wieku n.e. kiedy w chaosie walk o kontrolę nad krajem pomiędzy Normanami a Bizancjum udało się Albańczykom zjednoczyć pod swoją władzą obszary wokół Kruji pod nazwą Księstwa Arber. Założycielem panującej przez wiek XIII dynastii był wieku książe Progon. W XIV w. tereny Albanii zostały opanowane przez serbskiego króla Stefana Duszana, a po jego śmierci (1355r) tereny te zajęli lokalni władcy toczący ze sobą nieustanne wojny. Na początku XV w. Albanię zajęli Turcy. Albańczycy nie mogąc się pogodzić z sytuacją organizowali powstania i bunty przeciwko rządom tureckim, ale bez sukcesu. W 1433 r. wybuchło powstanie pod wodzą Skanderbega[1], który zjednoczył zwaśnionych lokalnych władców i aż do śmierci w roku 1468 zapewnił Albańczykom niezależność. Dopiero po jego śmierci Albania została włączona do imperium osmańskiego, pozostając pod jego panowaniem przez blisko 500 lat. Niepodległość Albańczycy odzyskali dopiero w początkach XX wieku po okresie intensywnych działań na rzecz budowy poczucia tożsamości. Na skutek wojen bałkańskich i kryzysu imperium osmańskiego grupa albańskich działaczy narodowych ogłosiła 28 listopada 1912 r. w mieście Vlora niepodległość Albanii. W czasie I wojny światowej kraj okupowały wojska Włoch, Grecji, Francji, Serbii, Czarnogóry i Austro-Węgier. Włochy, Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców (SHS) oraz Grecja zainteresowane były utrzymaniem podziału Albanii. Plany te jednak nie powiodły się, a Albania pozostała w granicach z 1913 r. W okresie międzywojennym na czele rządu stanął Fan Stilian Noli, który w roku 1924 został obalony przez Ahmeta Zogu, wprowadzającego w kraju dyktaturę. W 1925 został on prezydentem, a w 1928 koronował się na króla Albańczyków przyjmując imię Zog I. Zog próbował związać kraj politycznie, militarnie oraz gospodarczo z Włochami. Wkrótce jednak sojusz ten zaczął ciążyć królowi, który z pomocą Wielkiej Brytanii podjął próby uniezależnienia się od Włoch. Zakończyły się one zajęciem Albanii przez Włochów oraz obaleniem króla w 1939 r. Po kapitulacji Włoch w 1943 r. Albanię zajęły wojska niemieckie. W czasie II wojny światowej rozwinął się silny komunistyczny ruch oporu wspierany przez Brytyjczyków. W 1941 r. powstała Komunistyczna Partia Albanii z Enverem Hodżą na czele, która utworzyła w 1942 r. Front Wyzwolenia Narodowego, a w 1943 r. Armię Wyzwolenia Narodowego. Po wyzwoleniu kraju w 1944 r. Komunistyczna Partia Albanii przejęła władzę, tworząc rząd z E. Hodżą na czele. W 1946 r. powstała Albańska Republika Ludowa. Pod kierownictwem sekretarza generalnego Albańskiej Partii Pracy Envera Hodży, który został premierem, Albania weszła na drogę budowy socjalizmu przeprowadzając reformę rolną, nacjonalizację przemysłu, konfiskatę własności prywatnej itd.

3 3 Początkowo reżim Hodży wspierany był przez Jugosławię. Jednak w 1948 oba kraje zerwały stosunki, a Albania rozpoczęła współpracę ze Związkiem Radzieckim wprowadzając dyktaturę typu stalinowskiego. Po 1960 r. nastąpiło gwałtowne pogorszenie stosunków z ZSRR i innymi państwami Układu Warszawskiego.W 1967 r. Enver Hoxha ogłosił Albanię państwem ateistycznym i zakazał praktyk religijnych. W 1974 Komitet Centralny Albańskiej Partii Pracy podjął decyzję o wybudowaniu ok.750 tys. bunkrów w celu zapobieżenia imperialistycznej agresji". Budowano je głównie na granicach i wzdłuż wybrzeża, ale można się też na nie natknąć w wielu in. miejscach np. w przydomowych ogródkach, na środku pola z żytem, czy nawet na miejskim trawniku. Na tej kanwie w roku 1996 powstał albańsko-francusko-polski film fabularny pod tytułem " Pułkownik Bunkier", w reż. Kujtima Çashku, w którym jedną z głównych ról zagrała A. Nehrebecka. W 1968 Albania wystąpiła z Układu Warszawskiego. Nowymi sojusznikami stały się Chiny, z którymi Albania nawiązała szeroką współpracę polityczną i gospodarczą trwającą do 1978 r. Przyczyną zerwania stosunków stało się otwarcie CHRL na współpracę międzynarodową. Wtedy Enver Hodża wprowadził w życie jeden ze swoich słynnych sloganów: Raczej będziemy jedli trawę, ale zachowamy swoją niezależność" i ogłosił teorię samowystarczalności doprowadzając kraj do całkowitej międzynarodowej izolacji. Dopiero po śmierci Hodży w roku 1985 jego partyjny następca Ramiz Alia rozpoczął powolny proces liberalizacji represyjnej polityki wewnętrznej. W 1990 r.- roku wielkich zmian w Europie Wschodniej, ok. 5 tys. Albańczyków znalazło schronienie w obcych ambasadach w Tiranie, chcąc uzyskać status uchodźcy. Powstały opozycyjne partie na czele z Partią Demokratyczną, która w wyborach wiosennych w 1991 r. otrzymała jedną trzecią głosów. W wyborach zwyciężyła komunistyczna APP, a prezydentem został Ramiz Alia. Uchwalono nową konstytucję oraz zmieniono nazwę państwa na,,republikę Albanii".Pod presją społeczną w marcu 1992 r. odbyły się wybory parlamentarne. Partia Demokratyczna odniosła zwycięstwo, a jej przewodniczący Sali Berisha został prezydentem. Od tego czasu Albania rozpoczęła proces transformacji wolnorynkowej. W 1997 r. nastąpił krach popularnego systemu piramid finansowych, które obiecywały bardzo szybki i wysoki zysk. Wielu ludzi straciło oszczędności, co wywołało zamieszki. Domagano się zwrotu oszczędności. Protesty nasiliły się zwłaszcza na południu kraju, gdzie w niektórych miastach państwo utraciło kontrolę. W wyniku zamieszek państwo i jego organy przestały działać, a w kraju zapanowała anarchia i chaos opanowany dopiero w wyniku interwencji międzynarodowej. Doprowadzono do przeterminowanych wyborów, które wygrali socjaliści. Na czele rządu stanął Fatos Nano, a prezydentem został Rexhep Mejdani. Sytuacja powoli zaczęła się normalizować. W wyborach 2001 r. ponownie wygrała Partia Socjalistyczna (PS) i jej sojusznicy a wybory parlamentarne w 2005 r. przyniosły zwycięstwo Partii Demokratycznej (PD). W czerwcu 2009 r. odbyły się wybory parlamentarne według nowej ustawy wyborczej w systemie regionalnoproporcjonalnym, wzorowanym na systemie hiszpańskim, które ponownie wygrała PD. Pomimo zwycięstwa PD nie była w stanie rządzić samodzielnie. Powstała zatem koalicja z Socjalistycznym Ruchem na rzecz Integracji. Od 1 kwietnia 2009 Albania jest członkiem NATO. Wejście do NATO zbiegło się z wejściem w życie Układu o Stabilizacji i Stowarzyszeniu między Albanią a Unią Europejską [1] Wielu młodych Albańczyków z rodzin szlacheckich wywożono do Stambułu, żeby wychować ICH na janczarów. Jednym z nich był Jerzy Kastriota (Gjergj Kastrioti), który na dworze tureckim przyjął imię Skander i szybko otrzymał tytuł beg-bej. Skanderbeg był sojusznikiem króla Polski i Węgier Władysława Jagiellończyka w czasie jego wyprawy przeciw Turkom, zakończonej klęską pod Warną w roku 1444.

4 4 Ustrój polityczny. Albania jest republiką parlamentarną. Najwyższą władzę sprawuje prezydent republiki, który jest wybierany przez parlament na 5- letnią kadencję. Do 23 lipca 2012 r. Prezydentem Albanii będzie Bamir Topi, a od 24 lipca 2012 r. wybrany przez parlament albański w czwartym głosowaniu 11 czerwca 2012 r. Bujar Nishani. Główne partie, które wchodzą w skład aktualnego parlamentu albańskiego to: Partia Demokratyczna (Partia Demokratike e Shqipërisë), Partia Socjalistyczna (Partia Socialiste e Shqipërisë), Partia Republikańska (Partia Republikane e Shqipërisë), Socjalistyczny Ruch na rzecz Integracji (Lëvizja Socialiste për Intigrim). Władzę ustawodawczą pełni jednoizbowy parlament (Kuvend). W jego skład wchodzi 140 posłów wybieranych w wyborach powszechnych, na czteroletnią kadencję. Władza wykonawcza sprawowana jest przez Radę Ministrów. Jest ona najwyższym organem wykonawczym i zarządzającym. W skład administracji rządowej wchodzi 14 ministerstw: Duże znaczenia gospodarcze mają Ministerstwo Gospodarki, Handlu i Energetyki, Ministerstwo Robót Publicznych, Transportu i Telekomunikacji, Ministerstwo Środowiska, Lasów i Zagospodarowania, Ministerstwo Turystyki, Kultury, Młodzieży i Sportu, Ministerstwo Rolnictwa, Żywności, Ministerstwo Finansów. Powyższe ministerstwa nadzorują takie agencje państwowe jak: Narodowe Centrum Rejestracji, Albańska Agencja Biznesu i Inwestycji, Departament Znaków Towarowych i Patentów, Agencja ds. Koncesji, Główny Inspektorat Techniczny, Departament Standaryzacji, Główny Urząd Celny itd. Władza sądownicza składa się z Sądów Pierwszej i Drugiej Instancji oraz Sądu Najwyższego.

5 5