HOLIZM LOGISTYKI, EKSPLOATACJI, DIAGNOSTYKI I BEZPIECZE STWA OBIEKTÓW TECHNICZNYCH

Transkrypt

1 HOLIZM LOGISTYKI, EKSPLOATACJI, DIAGNOSTYKI I BEZPIECZE STWA OBIEKTÓW TECHNICZNYCH STANISŁAW NIZI SKI, WŁODZIMIERZ KUPICZ Streszczenie W pracy przedstawiono koncepcj systemu logistycznego obiektów technicznych. Rozpatrzono podsystemy składowe systemu, tzn.: diagnostyczny, eksploatacji, bezpiecze stwa i zaopatrzenia. Stwierdzono, e system jest elementem nadsystemu logistycznego dowolnego podmiotu gospodarczego. Słowa kluczowe: logistyka eksploatacja diagnostyka bezpiecze stwo sterowanie 1. Wprowadzenie Istnieje potrzeba cało ciowego uj cia problematyki: logistyki, diagnostyki, eksploatacji i bezpiecze stwa obiektów technicznych. Wynika to z nast puj cych powodów: - logistyka to całokształt działa maj cych na celu zabezpieczenie prawidłowego funkcjonowania systemów działania, w tym systemu: obiekt techniczny człowiek otoczenie. Istotnym zagadnieniem jest zabezpieczenie systemów w materiały, - diagnostyka to ustalenia stanu: obecnego, przyszłego i przeszłego systemów, jako podstawy wszelkiego rozs dnego działania, - eksploatacja to realizowanie zada zgodnie z przeznaczeniem, za pomoc obiektów zdatnych, - systemom: obiekty techniczne ludzie otoczenie nale y zapewni szeroko rozumiane bezpiecze stwo. Dla uzasadnienia tytułu opracowania, ni ej podano podstawowe definicje. Holizm (od gr. holos cało ) to pogl d (przeciwstawny redukcjonizmowi), według którego wszelkie zjawiska tworz układy cało ciowe, podlegaj ce swoistym prawidłowo ciom, których nie mo na wywnioskowa na podstawie wiedzy o prawidłowo ciach rz dz cych ich składnikami. Cało ci nie da si sprowadzi do sumy jej składników [7]. Cybernetyka analizuje (odnajduje) analogie (homologie) mi dzy zasadami działania organizmów ywych, układów społecznych (społeczno ci) i maszyn (holizm), odkrywa ogólne prawa wspólne dla ró nych nauk i umo liwia przenoszenie tych praw z jednej dziedziny na drug. Według C. Cempela [1] nowe holistyczne, systemowe podej cie do rozwi zywania problemów, ma co najmniej trzy istotne cechy: - uj cie cało ciowe (systemowe holistyczne), - zastosowanie modeli matematycznych i symulacji, - podej cie zespołowe (team approach).

2 205 Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 47, Logistyka Współczesna logistyka zajmuje si procesami: zaopatrzenia, transportowymi, dystrybucji, marketingu, ekonomicznymi. Takie uj cie procesów jest niepełne, poniewa poza tym zbiorem znajduje si du a grupa procesów, które maj istotne, wr cz podstawowe znaczenie jako elementy ogólnego procesu funkcjonowania systemów działania. Nale do nich procesy [2, 5]: - zu ycia elementów maszyn, które maj podstawowy wpływ na niezawodno elementów maszyn, a tym samym niezawodno funkcjonowania systemów działania, - diagnozowania urz dze technicznych, - u ytkowania urz dze technicznych, - obsługiwania rodków trwałych w tym maszyn, - organizacji utrzymania rodków trwałych, w tym maszyn w stanie zdatno ci funkcjonalnej i zadaniowej, - praktycznej realizacji procesów obsługiwania rodków trwałych w tym urz dze technicznych. Proponuje si dwie definicj logistyki, w sensie szczegółowym i ogólnym [5]. Definicja szczegółowa Logistyka jest to dziedzina wiedzy o: zasilaniu w przedmioty i rodki pracy, dystrybucji produktów, transporcie ładunków, eksploatacji rodków trwałych, ochronie rodowiska, systemów działania oraz racjonalnym, kompleksowym i ekonomicznym sterowaniu (zarz dzaniu, kierowaniu) podsystemem logistycznym, przy istniej cych zasobach, ograniczeniach i zakłóceniach, w zadanych warunkach i czasie. Definicja ogólna Logistyka jest to dziedzina wiedzy o racjonalnym, kompleksowym i ekonomicznym, masowoenergetyczno-informacyjnym zabezpieczeniu funkcjonowania systemów działania, przy istniej cych zasobach, ograniczeniach, zakłóceniach, w zadanych warunkach i czasie. Przedmiotem naszego zainteresowania jest system logistyczny dowolnego nadsystemu działania, który mo na opisa nast puj co (rys. 1) [3, 4, 5]: L = S L = < S LR, S LZ, R PZ > (1) L = S L podsystem logistyczny dowolnego systemu działania, S LR logistyczny podsystem roboczy, S LZ podsystem zarz dzania logistyk, R PZ S LR S LZ relacje.

3 206 Stanisław Nizi ski, Włodzimierz Kupicz Holizm logistyki, eksploatacji, diagnostyki i bezpiecze stwa obiektów technicznych Rysunek 1. Ilustracja graficzna systemu logistycznego w aspekcie sterowania U L - oddziaływanie otoczenia na system (wielko ci wej ciowe); Y L - oddziaływanie systemu na otoczenie (wielko ci wyj.); Z L - zakłócenia; u L - wielko ci wej ciowe dost pne pomiarowo; y L, y WL - wielko ci wyj ciowe dost pne pomiarowo; u LS - wielko ci steruj ce Bior c pod uwag przeznaczenie systemu logistycznego, jego podsystem roboczy S LP opisuje wyra enie (rys. 2): L = S L = < S LR, S LZ, R PZ > (2) Z L podsystem zasilania (zaopatrzenia), T L podsystem transportowy, D L podsystem dystrybucji, O L podsystem ochrony rodowiska, E L podsystem eksploatacji rodków trwałych, R LR relacje mi dzy systemami.

4 207 Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 47, 2011 Rysunek 2. Model podsystemu roboczego systemu logistycznego 3. System logistyczny obiektów technicznych System logistyczny obiektów technicznych zdefiniowano nast puj co (rys. 3): S IL = < S DP, S DE, S B, S Z, R DE > (3) S DP podsystem diagnostyczny, S DE podsystem eksploatacji, S B podsystem bezpiecze stwa, S Z podsystem zasilania, R DE relacje.

5 208 Stanisław Nizi ski, Włodzimierz Kupicz Holizm logistyki, eksploatacji, diagnostyki i bezpiecze stwa obiektów technicznych SYSTEM LOGISTYCZNY OBIEKTÓW TECHNICZNYCH PODSYSTEM DIAGNOSTYCZNY PODSYSTEM EKSPLOATACJI PODSYSTEM BEZPIECZE STWA PODSYSTEM ZASILANIA kontroli stanu u ytkowania lokalizacji uszkodze utrzymania (obs ługiwania) prognozowania stanu wykorzystania obiektów krytycznych obs ługiwania zagro e ustalania potrzeb materiałowych wykorzystania obiektów istotnych napraw analiz ryzyka zamawiania i dostaw wykorzystania obiektów mniej istotnych przechowywania alarmów magazynowania BAZA WIEDZY LOGISTYCZNEJ OPERATOR (KIEROWCA) ZAŁOGA, DOWÓDCA Rysunek 3. Schemat funkcjonalny systemu logistycznego obiektów technicznych 4. diagnostyczny We współczesnych systemach eksploatacji obiektów technicznych podstawow rol spełnia podsystem diagnostyczny [2, 5]. Ze wzgl du na spełnianie funkcji rozró nia si dwa rodzaje podsystemów diagnostycznych (rys. 4, 5, 10): - podsystem zwi zany bezpo rednio lub po rednio z obiektem, który nazwano podsystemem rozpoznania stanów, jako narz dzie diagnozy; - podsystem zwi zany bezpo rednio z systemem utrzymania obiektów jako jego zasadniczy element, zatem narz dzie sterowania stanami obiektów, czyli likwidacji obiektów niezdatnych.

6 209 Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 47, 2011 y diagnostyczne obiektów technicznych Rozpoznanie stanów (narz dzia diagnozy) Narz dzie sterowania stanami Rysunek 4. Ilustracja graficzna rodzajów podsystemów diagnostycznych obiektów technicznych Istot podsystemu diagnostycznego jako narz dzia diagnozy przedstawiono na rys. 5. Podmiot diagnozy (diagnosta) Narz dzie diagnozy (podsystem rozpoznania stanów) Informacja o stanie obiektu Przedmiot diagnozy Obiekt techniczny Diagnoza (prognoza, geneza) Rysunek 5. Ilustracja graficzna układu diagnosta-narz dzie diagnozy-obiekt techniczny Pokładowy lub/i stacjonarny system rozpoznania stanu obiektów mo na zdefiniowa nast puj co: System rozpoznania stanu jest zbiorem elementów pomiarowych, dopasowuj cych, obliczeniowych i programów, przeznaczonych do: wydobywania, zbierania, gromadzenia, przetwarzania i przedstawiania informacji o stanie maszyn. Synonimami systemu rozpoznania stanu maszyn s : system diagnostyczny, urz dzenie diagnostyczne, rodek diagnozy, rodek diagnozowania.

7 210 Stanisław Nizi ski, Włodzimierz Kupicz Holizm logistyki, eksploatacji, diagnostyki i bezpiecze stwa obiektów technicznych Centralne miejsce w podsystemie obsługiwania w aspekcie obiegu informacji o stanie obiektów, zajmuje podsystem diagnostyczny D G, opisany nast puj co (rys. 6): D G = <O T, M D, A D, T D, S S, D D, R DT > (4) O T zbiór maszyn, M D zbiór modeli diagnostycznych maszyn, A D zbiór algorytmów diagnozowania maszyn, T D zbiór procesów technologicznych diagnozowania i obsługiwania maszyn, S S zbiór systemów rozpoznania stanów maszyn ( rodków diagnozowania, urz dze diagnostycznych, rodków diagnozy), D D zespół diagnostów, R DT relacje. PODSYSTEM DIAGNOSTYCZNY Maszyny Oddziaływanie u ytkownika, naprawa bie ca itp. Oddziaływanie: zmiana urz dze diagnostycznych Doskonalenie organizacji procesów obsługiwania, itp. Modele diagnostyczne obiektów DIAGNO CI Zbiór algorytmów diagnozowania, generowania i prognozowania. rodki diagnozy DIAGNOZA DECYDENT Rysunek 6. Ilustracja graficzna podsystemu diagnostycznego jako narz dzie sterowania stanem obiektów technicznych

8 Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 47, Na podstawie zebranych informacji w podsystemie diagnostycznym diagnosta musi podj nast puj ce decyzje: - stan obiektu w chwili t (obiekt zdatny, obiekt niezdatny); - w przypadku zdatno ci maszyny jej stan w chwili t+δt termin nast pnego diagnozowania; - resurs obiektu do likwidacji, w celu skierowania obiektu do podsystemu recyklingu; - resurs obiektu do naprawy głównej; - stany w chwili t-δt, czyli zlokalizowanie uszkodzonych elementów obiektu. 5. eksploatacji obiektów technicznych Zadania systemu eksploatacji obiektów s nast puj ce [2]: - racjonalne u ytkowanie obiektów zgodnie z ich przeznaczeniem; - utrzymanie obiektów w stanie zdatno ci funkcjonalnej i zadaniowej, umo liwiaj cych ich prawidłowe funkcjonowanie; - zminimalizowanie negatywnego wpływu obiektów technicznych na rodowisko naturalne; - efektywne zarz dzanie eksploatacj obiektów technicznych. System eksploatacji E p obiektów technicznych opisuj wyra enia (rys. 7): E p = <E TR, E TZ, R ER > E TR = <P U, P O, R OU > (5) C ETZ = <E ZK, E ZF, E ZI, R KI > P O = <P BP, P PP, P SP, P GP, D g, R GP > E TR roboczy podsystem eksploatacji, E TZ podsystem zarz dzania eksploatacj, P U podsystem u ytkowania, P O podsystem obsługiwania, P BP, podsystem obsługiwania i napraw bie cych, P PP podsystem przechowywania, P SP podsystem napraw rednich, P GP podsystem napraw głównych, D g podsystem diagnostyczny, E ZK podsystem kierowania eksploatacj, E ZF podsystem ekonomiczno-finansowy, E ZI podsystem informatyczny eksploatacji, R ER, R OU, R GP, R KI relacje.

9 212 Stanisław Nizi ski, Włodzimierz Kupicz Holizm logistyki, eksploatacji, diagnostyki i bezpiecze stwa obiektów technicznych roboczy E TR zarz dzania E TZ E T obsługiwania P O P BP P PP u ytkowania P U Pojazdów Maszyn górniczych E ZK E ZF E ZI P SP Obrabiarek P SG D g N-tego obiektu technicznego... Rysunek 7. Schemat systemu eksploatacji obiektów technicznych Narz dziem sterowania utrzymaniem obiektów technicznych w stanie zdatno ci jest podsystem diagnostyczny. 6. bezpiecze stwa Z analizy bezpiecze stwa techniki wynikaj nast puj ce podstawowe wnioski [6, 7]: - straty mog pojawi si we wszystkich fazach ycia obiektu. S one nie do unikni cia. Co najwy ej mo na i nale y je kształtowa w fazach ich projektowania i wytwarzania, a sterowa nimi w fazie eksploatacji, - bezpiecze stwo obiektów technicznych mo na i nale y kształtowa w fazach ich projektowania i wytwarzania, a sterowa nim w fazie eksploatacji, - bezpiecze stwem mo na i nale y zarz dza. Kompleksowe (globalne) bezpiecze stwo obiektu jako systemu antropotechnicznego okre la zale no (rys. 8): B K = B Z B P B O (6) B K stan bezpiecze stwa globalnego, B Z stan bezpiecze stwa załogi, B P stan bezpiecze stwa obiektu, B O stan bezpiecze stwa otoczenia. Wielko ci oceny bezpiecze stwa systemów technicznych jest ryzyko. Ryzyko oznacza miar

10 Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 47, (ocen ) zagro enia, czy bezpiecze stwa wynikaj cego, albo z prawdopodobnych zdarze od nas niezale nych, albo z mo liwych konsekwencji podj cia decyzji. Najogólniej, ryzyko jest wska nikiem stanu lub zdarzenia, które mo e prowadzi do strat. Jest ono proporcjonalne do prawdopodobie stwa wyst pienia tego zdarzenia i do wielko ci strat, które mo e spowodowa. Miar ryzyka dla systemu technicznego wyznacza si na podstawie wyra e [3]: R=<S, P, K> (7) R=P K R ryzyko systemu technicznego, S potencjalne zdarzenie niebezpieczne (awaryjne), spowodowane okre lonym zagro- eniem, P prawdopodobie stwo zaj cia zdarzenia niebezpiecznego (np. uszkodzenia), K okre lona szkoda (strata) spowodowana zaj ciem zdarzenia niebezpiecznego. bezpiecze stwa S B b dzie realizował nast puj ce zadania: - monitorowanie słabych ogniw obiektu, - alarmy o zagro eniu ycia ludzkiego, - alarmy o zagro eniu rodowiska naturalnego, - alarmy o zagro eniu istnienia obiektu. bezpiecze stwa okre la wyra enie: S B = < S BZ, S BR, S BA,R BA > (8) S BZ podsystem zagro e, S BR podsystem analizy ryzyka, S BA podsystem alarmów, R BA relacje.

11 214 Stanisław Nizi ski, Włodzimierz Kupicz Holizm logistyki, eksploatacji, diagnostyki i bezpiecze stwa obiektów technicznych Rysunek 8. Przykładowa ilustracja graficzna kategorii bezpiecze stwa Kołowego Transportera Opancerzonego 7. zasilania Proces zaopatrzenia (zaopatrywania, zasilania) obiektów technicznych obejmuje elementy (rys. 9): - rodzaje materiałów, - normowanie materiałów, - planowanie potrzeb materiałowych, - zakupy materiałów, - transportowanie materiałów, - zapasy materiałów, - magazynowanie materiałów. W zwi zku z tym w podsystemie zasilania (zaopatrzenia) Z LB systemu logistycznego obiektów technicznych mo na wyró ni nast puj ce podsystemy: Z LB = < Z PM, Z ZD, Z ZM,Z IF, R PM > (9) Z PM podsystem ustalania potrzeb materiałowych, Z ZD podsystem zamawiania i dostaw materiałów, Z ZM podsystem magazynowania, Z IF podsystem infrastruktury, R PM relacje.

12 215 Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 47, 2011 Procesy zaopatrzeniowe Rodzaje materiałów Normowanie materiałów Planowanie potrzeb materiałowych Zakupy materiałów Transportowanie materiałów Magazynowanie materiałów Zapasy materiałów Rysunek 9. Zasadnicze elementy składowe procesu zaopatrzenia obiektów technicznych 8. Miejsce podsystemu logistycznego obiektów technicznych w nadsystemie działania logistyczny obiektów technicznych jest elementem systemu logistycznego dowolnego nadsystemu działania (rys. 10) [4]. W podsystemie S 1 sterowanym wyró niono dwa elementy: S PR podsystem roboczy; S LR roboczy podsystem logistyczny. Roboczy S LR system logistyczny obejmuje podsystemy: zasilania Z L ; transportowy T L ; eksploatacji E L ; dystrybucji D L ; ochrony rodowiska O L. Z kolei system eksploatacji E L rodków trwałych, w tym urz dze technicznych obejmuje podsystemy: u ytkowania P U ; obsługiwania P O. System obsługiwania P O urz dze technicznych zawiera podsystemy: obsługi i napraw bie cych P BP ; przechowywania P P ; diagnostyczny D G ; napraw rednich P SP ; napraw głównych P SG. System S Z sterowany (zarz dzania) mi dzy innymi obejmuje podsystemy: zarz dzania szczebla najwy szego S ZW ; zarz dzania produkcj S P ; zarz dzania jako ci produkcji S PJ ; zarz dzania logistyk S LZ ; ekonomiczny S E ; marketingu S M ; inne podsystemy S N ; informatyczny S I. W skład systemu S LZ zarz dzania logistyk wchodz podsystemy zarz dzania: zasilaniem, transportem, eksploatacj, dystrybucj i ochrona rodowiska. System S I informatyczny nadsystemu działania S O obejmuje podsystemy informatyczne systemów: ekonomicznego S IE ; zasilania (zaopatrzenia) S I ; produkcji lub/i usług S IP ; logistyki S IL ; administracji S IA ; innych S IN. System informatyczny S IL logistyki stanowi podsystemy: eksploatacji S IE ; dystrybucji S ID ; ochrony rodowiska S IO ; transportu S IT ; zasilania S IC. W skład systemu informatycznego eksploatacji S IE urz dze technicznych wchodz podsystemy informatyczne: u ytkowania S TU ; obsługiwania S IR.

13 216 Stanisław Nizi ski, Włodzimierz Kupicz Holizm logistyki, eksploatacji, diagnostyki i bezpiecze stwa obiektów technicznych S O S 1 Z W U W Y W S PR I PU I ZW Z WL U WL Y L I ZL Y WL S LR I LW Z L T L E L D L O L I LU P O P U P BP P PP D G P SP P SG I SD S ZW S 2 I SE S P I S I DD S PJ I SL S LZ I SM Z LZ T LZ E LZ D LZ O LZ S E I SP I S S M I DD S N S I S IN S IA S IL S IP S IZ S IE S IC S IT S IE S ID S IO S IR S IU Rysunek 10. Ilustracja graficzna dowolnego systemu działania S O system działania (np. przedsi biorstwo przemysłowe, rolnicze, jednostka bud etowa); S 1

14 Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 47, podsystem sterowany (roboczy, wykonawczy); S 2 podsystem steruj cy (zarz dzania); S PR podsystem roboczy np. wyrobów, usług, sprzeda y; S LR roboczy podsystem logistyczny; Z L, T L, E L, D L, O L odpowiednio podsystemu: zasilania, transportowy, eksploatacji, dystrybucji, ochrony rodowiska; P O podsystem obsługiwania; P U podsystem u ytkowania; P BP, P PP, P SP, P SG odpowiednio podsystemy: obsługiwa i napraw bie cych, przechowywania, napraw rednich, napraw głównych; D g podsystem diagnostyczny; S ZW podsystem zarz dzania szczebla najwy szego; S P podsystem zarz dzania produkcj lub/i usługami; S PJ podsystem zarz dzania jako ci produkcji lub/i usług; S LZ podsystem zarz dzania logistyk ; Z LZ, T LZ, E LZ, D LZ, O LZ odpowiednio podsystemy zarz dzania: zasilaniem, transportem, eksploatacj, dystrybucj, ochron rodowiska; S E podsystem ekonomiczny; S N inne podsystemy; S I podsystem informacyjny (informatyczny); U W wej cie podsystemu roboczego; Z W zakłócenia podsystemu roboczego; Y WL wyj cie podsystemu roboczego realizowane przez podsystem dystrybucji; Y L wyj cie podsystemu logistycznego; S IE, S IZ, S IP, S IL, S IA, S IN odpowiednio podsystemy informatyczne systemów: ekonomicznego, zarz dzania systemem działania, produkcji lub/i usług, logistycznego, administracji, innych; S IE, S ID, S IO, S IT, S IC, S IU, S IR odpowiednio podsystemy informatyczne systemów: eksploatacji, dystrybucji, ochrony rodowiska, transportu, zaopatrzenia, u ytkowania, obsługiwania; I LU, I LW, I PU, I ZL, I ZW odpowiednio informacje o: stanie zewn trznych zasile logistycznych, stanie logistycznego zabezpieczenia produkcji (usług), stanie oddziaływania otoczenia na produkcj (usługi), stopniu realizacji zada ; I S informacje przetworzone przez system informatyczny; I SD, S DD decyzje podsystemu zarz dzania szczebla najwy szego; I SL decyzje kierownika logistyki; I SE decyzje kierownika eksploatacji Informatyczny system S I nadsystemu działania zbiera wszelkie informacje (I LU, I LW, I PU, I ZL, I ZW ), w tym logistyczne o jego funkcjonowaniu. Przetworzone w systemie S IL informatycznym logistyki informacje s kierowane do podsystemu zarz dzania S LZ logistyk, gdzie s segregowane i przekazywane do poszczególnych podsystemów zarz dzania, w tym podsystemem E LZ zarz dzania eksploatacj urz dze technicznych. Kierownik podsystemu eksploatacji wypracowuje decyzje (I SE ), którymi oddziaływuje na roboczy element E L systemu eksploatacji urz dze technicznych tak, aby: - u ytkowa urz dzenia techniczne zgodnie z przeznaczeniem; - utrzyma urz dzenia techniczne w stanie zdatno ci funkcjonalnej i zadaniowej; - uzyska efekt dodatni (zysk) funkcjonowania systemu eksploatacji obiektów technicznych; - eliminowa niezdatne obiekty z podsystemu i kierowa je do podsystemu recyrkulacji. Centralne miejsce w systemie działania, w aspekcie obiegu informacji o stanie urz dze technicznych, zajmuje podsystem diagnostyczny D g. diagnostyczny D g zbiera informacje o stanie wszystkich obiektów technicznych, które funkcjonuj w systemie działania. Informacje I ST o stanie obiektów s przesyłane do podsystemu informacyjnego S I systemu działania S O, gdzie s przetwarzane informacje I SP, do postaci potrzebnej podsystemowi zarz dzania E LZ eksploatacj urz dze. Podkre li nale y, e w podsystemie diagnostycznym D g informacje o stanie obiektów mog by przetworzone i dostarczane bezpo rednio do podsystemu informacyjnego S I. Jest to uwarunkowane organizacj systemu informacyjnego (informatycznego) danego systemu działania.

15 218 Stanisław Nizi ski, Włodzimierz Kupicz Holizm logistyki, eksploatacji, diagnostyki i bezpiecze stwa obiektów technicznych zarz dzania E LZ eksploatacj obiektów technicznych przekazuje do podsystemu zarz dzania S LZ logistyki, meldunki I SM o stanie urz dze technicznych. Jednocze nie podejmuje decyzje I SE w zakresie obsługi, naprawy bie cej, naprawy redniej, sprzeda y lub likwidacji urz dze technicznych. S LZ przekazuje informacje I S o stanie urz dze technicznych do innych podsystemów (np. S P, S PJ, S E ), a tak e do podsystemu zarz dzania S ZW szczebla najwy szego. S LZ podejmuje równie decyzje I SL z zakresie utrzymania obiektów technicznych w stanie zdatno ci funkcjonalnej i w stanie zdatno ci zadaniowej. Decyzje I SD, w tym zakresie powinien podejmowa tak e podsystem S ZW. Przedstawiony obieg informacji o stanie obiektów technicznych w systemie działania wymaga zrealizowania w celu prowadzenia praktycznej działalno ci dotycz cej utrzymania obiektów technicznych w ruchu. Istotnym zadaniem jest zabezpieczenie rodowiska naturalnego przed szkodliwym oddziaływaniem obiektów technicznych. Do osi gni cia tego celu jest niezb dne pełne wł czenie informacji o stanie obiektów technicznych, w obieg informacji o funkcjonowaniu systemu działania, ze szczególnym uwzgl dnieniem procesu podejmowania decyzji, na szczeblu najwy szym. 9. Podsumowanie Reasumuj c zagadnienie współczesnych problemów logistyki w aspekcie technicznym, mo na stwierdzi, co nast puje: 1) istnieje zwi zek: logistyki, diagnostyki, eksploatacji i bezpiecze stwa, co uzasadnia wprowadzenie poj cia: system logistyczny obiektów technicznych, 2) dowolny system działania powinien mie wła ciwie funkcjonuj cy podsystem logistyczny, a w nim podsystem logistyczny obiektów technicznych, 3) centralne miejsce w systemie działania, w aspekcie obiegu informacji o stanie obiektów technicznych, zajmuje podsystem diagnostyczny, 4) podsystem diagnostyczny steruje utrzymaniem obiektów technicznych w ruchu oraz ich bezpiecze stwem dzi ki diagnozowaniu, prognozowaniu i genezowania ich stanów, 5) ze wzgl du na to, e wła ciwie funkcjonuj ce obiekty techniczne maj istotny wpływ na efektywno funkcjonowania dowolnych systemów działania, tej problematyce nale ałoby po- wi ci wi cej uwagi zarówno w kontek cie poznawczym jak i utylitarnym.

16 219 Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 47, 2011 Bibliografia 1. Cempel Cz., Teoria i in ynieria systemów, ITE, Radom Nizi ski S., Eksploatacja obiektów technicznych, ITE, Radom Nizi ski S., Ligier K., Proekologiczny podsystem logistyczny dowolnego systemu działania. TECHNICAL SCIENCES Abbrev.: TEch. Sc., Pap. and Rep., No Y Nizi ski S., Kolator B., Problemy logistyki w aspekcie utrzymania ruchu obiektów technicznych. 5. Nizi ski S., urek J., Logistyka ogólna, WKŁ, Warszawa Nizi ski S. i inni, Systemy diagnostyczne wojskowych pojazdów mechanicznych, ITE, Radom HOLISM LOGISTICS, MAINTENANCE, DIAGNOSTICS TECHNICAL AND SAFETY OF OBJECTS Summary The paper presents the concept of logistic system of technical objects. Subsystems, components of the system were considered, namely: diagnostic, operation, safety and supplies. It was found that the system is part of the logistics super system any operator. Keywords: logistics operating diagnostics security control Stanisław Nizi ski Wojskowy Instytut Techniki Pancernej i Samochodowej Katedra Eksploatacji Pojazdów i Maszyn Uniwersytet Warmi sko Mazurski w Olsztynie nizinski@uwm.edu.pl Włodzimierz Kupicz Wojskowy Instytut Techniki Pancernej i Samochodowej w Sulejówku