Programy ochrony gatunków. prof. dr hab. Wanda Olech

Transkrypt

1 Programy ochrony gatunków prof. dr hab. Wanda Olech Warszawa, r. Projekt "O bioróżnorodności dla przyszłości - czyli jak uczyć, że sarna nie jest żoną jelenia" korzysta z dofinansowania w kwocie zł pochodzącego z Islandii, Liechtensteinu i Norwegii w ramach funduszy EOG.

2 Aktualnie mamy szósty okres wymierania LICZBA RODZIN NA ZIEMI Miliony lat temu

3 Przyczyny współczesnego wymierania 100% 50% obce gatunki zmiany siedliska nadmierna eksploatacja 0%

4 IUCN - THE WORLD CONSERVATION UNION UNIA OCHRONY PRZYRODY Zadaniem IUCN jest wspieranie, branie udziału, inicjowanie i asystowanie wszelkim podmiotom na świecie w ochronie wartości i różnorodności przyrody oraz upewnienie się, że jakiekolwiek użytkowanie zasobów przyrody nie będzie dla niej zagrożeniem. Podnoszenie poziomu wiedzy i świadomości społecznej. Dostarczanie naukowych ekspertyz. IUCN powstała w październiku 1948 roku IUCN jest wielokulturową, wielojęzyczną organizacją z 1100 pracownikami w 40 krajach. Główną siedzibą jest w Gland, Szwajcaria.

5 KOMISJE DZIAŁAJĄCE W RAMACH IUCN Species Survival Commission (SSC) techniczne aspekty ochrony gatunków i akcje ich ochrony liczba członków: World Commission on Protected Areas (WCPA) promuje powstawanie i efektywne utrzymywanie terenów chronionych liczba członków: Commission on Environmental Law (CEL) wspieranie zmian prawa w kierunku ochrony przyrody liczba członków: 800. Commission on Education and Communication (CEC) - edukacja w kierunku zrównoważonego użytkowania zasobów liczba członków: 600. Commission on Environmental, Economic and Social Policy (CEESP) dostarcza ekspertyz i porad na temat ochrony i zrównoważonego użytkowania przyrody liczba członków: 500. Commission on Ecosystem Management (CEM) - ekspertyzy z zakresu użytkowania ekosystemów, w tym też zmodyfikowanych liczba członków: 400.

6 CZERWONE KSIĘGI GATUNKÓW

7 KATEGORIE W CZERWONEJ KSIĘDZE EXTINCT (EX) - wymarłe EXTINCT IN THE WILD (EW) - wymarłe na wolności CRITICALLY ENDANGERED (CR) - krytycznie zagrożone ENDANGERED (EN) - zagrożone VULNERABLE (VU) - narażone NEAR THREATENED (NT) - bliskie zagrożenia LEAST CONCERN (LC) - najmniejszej troski DATA DEFICIENT (DD) - dane niedostateczne NOT EVALUATED (NE) - nie oceniane

8 KRYTERIA PODZIAŁU W CZERWONEJ KSIĘDZE A. REDUKCJA WIELKOŚCI POPULACJI OBSERWOWANA W CIĄGU 10 LAT LUB TRZECH POKOLEŃ B. OGRANICZONE ROZMIESZCZENIE C. MAŁA POPULACJA I SPADEK D. BARDZO MAŁA LUB OGRANICZONA POPULACJA E. ANALIZA ILOŚCIOWA

9 CR C Procapra przewalskii Saiga tatarica CR A

10 Kręgowce Opisane Ocenione Zagrożone % opisanych % ocenionych Ssaki ,8% 20,8% Ptaki ,2% 12,2% Gady ,8% 30,5% Płazy ,0% 30,4% Ryby ,2% 36,6% Razem ,7% 22,4% Bezkręgowce Owady ,1% 49,7% Mięczaki ,2% 44,2% Skorupiaki ,5% 34,9% Razem ,2% 40,5% Rośliny ,8% 70,2% Grzyby ,0% 50,0% RAZEM ,0% 37,8% Liczba gatunków zagrożonych

11 Vertebrates Mammals Birds Reptiles Amphibians Fishes Subtotal 0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0, ,0% 100,0% 15,9% 98,6% 11,3% 43,4% Invertebrates Insects Molluscs Crustaceans Subtotal Plants Lichens TOTAL 0,1% 2,7% 4,3% 0,5% 4,0% 0,0% 2,7% PROCENT OCENIONYCH WŚRÓD OPISANYCH Udział ocenionych w opisanych

12 Vertebrates Mammals Birds Reptiles Amphibians Fishes Subtotal 0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9 1 20,8% 12,2% 4,8% 30,0% 4,2% 9,7% Invertebrates Insects Molluscs Crustaceans Subtotal Plants Lichens TOTAL 0,1% 1,2% 1,5% 0,2% 2,8% 0,0% 1,0% PROCENT ZAGROŻONYCH WŚRÓD OPISANYCH Udział zagrożonych w opisanych

13 Vertebrates Mammals Birds Reptiles Amphibians Fishes Subtotal Invertebrates Insects Molluscs Crustaceans Subtotal Plants Lichens TOTAL 0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9 1 20,8% 12,2% 30,5% 30,4% 36,6% 22,4% PROCENT ZAGROŻONYCH WŚRÓD OCENIONYCH 49,7% 44,2% 34,9% 40,5% 70,2% 50,0% 37,8% Udział zagrożonych w ocenionych

14

15 INDEKS OBRAZUJĄCY SYTUACJĘ TAKSONU

16 GLOBALNA OCENA STOPNIA ZAGROŻENIA GATUNKÓW SSAKÓW Efektem jest kompleksowa ocena stanu zagrożenia 5489 gatunków ssaków (bez Homo sapiens) według zasad Czerwonych Ksiąg IUCN Red List of Threatened Species ( Ocena była prowadzona w latach głównie poprzez Grupy Specjalistów (29/120) działające w komisji SSC/IUCN oraz przeprowadzenie 28 spotkań roboczych. W pracy brało udział ponad 1700 ekspertów i wiele instytucji.

17 KLASYFIKACJA GATUNKÓW SSAKÓW WEDŁUG 2001 IUCN RED LIST CATEGORIES AND CRITERIA EX EW CR EN VU razem NT LC DD Suma Wszystkie ,44 0,04 3,43 8,18 9,18 20,79 5,88 56,64 15,21 Słodkowodne ,07 0,69 1,38 16,55 19,31 37,24 5,52 41,38 13,10 Morskie ,99 0,00 2,24 9,70 11,94 23,88 5,97 32,84 34,33

18 ROZMIESZCZENIE ZAGROŻONYCH GATUNKÓW SSAKÓW (1141 GAT.)

19 NAJISTOTNIEJSZE ZAGROŻENIA DLA GATUNKÓW SSAKÓW utrata siedliska eksploatacja obce gatunki zanieczysz czenia choroby wszystkie 40,0% 16,9% 5,7% 4,0% 2,1% słodkowodne 58,6% 37,9% 9,7% 31,7% 5,5% morskie 19,4% 50,8% 3,7% 60,5% 11,9%

20 UDZIAŁ GATUNKÓW ZAGROŻONYCH ZALEŻNIE OD BOGACTWA RODZIN (NUMEROWANE RODZINY ODBIEGAJĄ ISTOTNIE OD PRZECIĘTNEJ)

21 OCHRONA GATUNKÓW ZWIERZĄT The Golden Toad Bufo periglenes (EX)

22 Tradycje ochrony różnorodności biologicznej w Polsce sięgają XV - XVII wieku, kiedy ukazały się edykty królewskie dotyczące ochrony cisa i tura, poprzez wiek XVIII, w których podjęto pierwsze próby ochrony ex situ (w specjalnie stworzonym zwierzyńcu) już wtedy zagrożonego wyginięciem tarpana, do wieku XIX, w którym ukazała się ustawa zabraniająca polowania na świstaka i kozicę (1868 r.), a równolegle podjęto dyskusje nad powołaniem w Tatrach parku narodowego.

23 KONWENCJE MIĘDZYNARODOWE MAJĄCE DUŻE ZNACZENIE DLA OCHRONY BIORÓŻNORODNOŚCI

24 KONWENCJA O OBSZARACH WODNO- BŁOTNYCH MAJĄCYCH ZNACZENIE MIĘDZYNARODOWE, ZWŁASZCZA JAKO ŚRODOWISKO ŻYCIA PTACTWA WODNEGO (KONWENCJA RAMSARSKA) Z DNIA 2 LUTEGO 1971 ROKU. RATYFIKOWANA PRZEZ POLSKE R.

25 KONWENCJA O MIĘDZYNARODOWYM HANDLU DZIKIMI ROŚLINAMI I ZWIERZĘTAMI GATUNKÓW ZAGROŻONYCH WYGINIĘCIEM (KONWENCJA WASZYNGTOŃSKA) Z 3 MARCA 1973 ROKU (CITES). RATYFIKOWANA R.

26 KONWENCJA O OCHRONIE DZIKIEJ FAUNY I FLORY EUROPEJSKIEJ ORAZ ICH SIEDLISK NATURALNYCH (KONWENCJA BERNEŃSKA) Z R. PODPISANA 24 MARCA 1995 R. RATYFIKOWANA 1 STYCZNIA 1996 R.

27 KONWENCJA O RÓŻNORODNOŚCI BIOLOGICZNEJ (CBD) PRZYJĘTA 22 MAJA 1992 ROKU, PODPISANA W RIO DE JANEIRO 5 CZERWCA 1992 R., RATYFIKOWANA W 1996R.

28 KONWENCJA O OCHRONIE WĘDROWNYCH GATUNKÓW DZIKICH ZWIERZĄT KONWENCJA BOŃSKA Z 23 CZERWCA 1979 ROKU WESZŁA W ŻYCIE R.

29 PRAWNA OCHRONA PRZYRODY Do głównych aktów prawnych zajmujących się szeroko rozumianą ochroną przyrody w Polsce należą następujące ustawy: Ustawa o ochronie przyrody (2004) Ustawa o lasach (2000) Ustawa Prawo łowieckie (2002) Ustawa o rybactwie śródlądowym (1999) Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych (1995) Ustawa o ochronie zwierząt (1997)

30 FORMY OCHRONY PRZYRODY 1. Formami ochrony przyrody są: 1) parki narodowe; 2) rezerwaty przyrody; 3) parki krajobrazowe; 4) obszary chronionego krajobrazu; 5) obszary Natura 2000; 6) pomniki przyrody; 7) stanowiska dokumentacyjne; 8) użytki ekologiczne; 9) zespoły przyrodniczo-krajobrazowe; 10) ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów.

31 LICZBA OBIEKTÓW OCHRONY PRZYRODY 23 parki narodowe, 120 parków krajobrazowych, 1346 rezerwatów przyrody, 310 obszarów chronionego krajobrazu. 122 zespoły przyrodniczo-krajobrazowe, 63 stanowiska dokumentacyjne.

32

33 ART. 46 USTAWY O OCHRONIE PRZYRODY 1. Ochrona gatunkowa obejmuje okazy gatunków oraz siedliska i ostoje roślin, zwierząt i grzybów. 2. Ochrona gatunkowa ma na celu zapewnienie przetrwania i właściwego stanu ochrony dziko występujących na terenie kraju lub innych państw członkowskich Unii Europejskiej rzadkich, endemicznych, podatnych na zagrożenia i zagrożonych wyginięciem oraz objętych ochroną na podstawie przepisów umów międzynarodowych, których Rzeczpospolita Polska jest stroną, gatunków roślin, zwierząt i grzybów oraz ich siedlisk i ostoi, a także zachowanie różnorodności gatunkowej i genetycznej.

34 ART Minister właściwy do spraw środowiska opracowuje programy ochrony zagrożonych wyginięciem gatunków roślin, zwierząt i grzybów. 2. Programy, o których mowa w ust. 1, zawierają: 1) opis sposobów prowadzenia działań ochronnych zmierzających do odbudowy populacji zagrożonych wyginięciem gatunków; 2) określenie czasu i miejsca; 3) wskazanie odpowiedzialnego; 4) informacje o kosztach i źródłach finansowania.

35 PROGRAMY OCHRONY GATUNKÓW Programy dzielą się na dwie powiązane ze sobą grupy: in situ (ochrona w miejscu występowania może być bierna i/lub czynna) ex situ (poza tym środowiskiem, czynna)

36 INTERAKCJA MIĘDZY METODAMI OCHRONY GATUNKU IN SITU I EX SITU

37 PROGRAMY OCHRONY ZAGROŻONYCH GATUNKÓW ZWIERZĄT W POLSCE - istnieją lub są zaawansowne dla gatunków: cietrzew, głuszec, żubr, - 10 opracowanych w ramach projektu bliźniaczego (Poland Natura 2000 Habitats PL/UK/NL Twinning Project), 6 opracowanych w ramach projektu POIŚ, 2 opracowane przez WWF - brak krajowych strategii dla większości gatunków chronionych, a plany gospodarowania populacjami praktycznie nie są opracowane

38

39 Zasięg historyczny

40 Założyciele Dwie linie genetyczne LB LC

41 Międzynarodowe Towarzystwo Ochrony Żubrów Księga Rodowodowa Żubrów

42 WIELKOŚĆ POPULACJI REJESTROWANEJ W KRŻ

43 Żubry w Polsce Międzyzdroje Puszcza Borecka 1962 Zachodniopomorskie 1980 Gołuchów Puszcza Knyszyńska 1973 Białowieża 1929 Puszcza Białowieska 1952 Pszczyna 1865 Smardzewice 1934 Niepołomice 1938 Bieszczady 1964 Wolne 1033 populacje OHŻ 140 Inne 51

44 Zagrożenia: Niewielka liczebność, fragmentacja Brak możliwości swobodnego rozprzestrzenienia Ograniczona pula genowa i negatywne skutki inbredu Choroby i pasożyty Krzyżowanie z bizonem fot. P.Duell Fot. T.Budziński

45 PROBLEM little space reconstruct compact geographic range fragmentation limited gene pool and high inbred uneven contribution of founders losses of founder genes specific to LC line inappropriate management Krzyżowanie z bizonem weak resistance to diseases balanoposthitis parasites poaching conflicts of interest not clear legal status

46 Działania w skrócie: Propagowanie małych stad Koordynowany program hodowli i wymiany osobników w Polsce Import żubrów w celu wzbogacenia puli genowej Poprawa komfortu bytowania żubrów Monitorowanie stanu zdrowia i profilaktyka Utworzenie banku genów (nasienia) fot. P.Duell

47 WZBOGACANIE POPULACJI ŻUBRÓW BISON BONASUS W BIESZCZADACH

48 Monitoring Obserwacje bezpośrednie, także z użyciem paralotni Pomiary telemetryczne

49 DZIAŁANIA Przygotowanie podręcznika utrzymywania żubra w niewoli i zasad sprzedaży zwierząt Konferencje Edukacja

50

51 Opracowanie krajowych strategii gospodarowania wybranymi gatunkami zagrożonymi lub konfliktowymi Katedra Genetyki i Ogólnej Hodowli Zwierząt SGGW w Warszawie Czas trwania Projektu: r. 85% dofinansowanie przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, działanie 5.3 priorytetu V (umowa o dofinansowanie nr: POIS /08-00) 15% współfinansowanie przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej - umowa o współfinansowanie wydatków kwalifikowanych Projektu realizowanego w ramach V osi priorytetu POIiŚ nr: 496/2009/Wn-50/OP-IN-PS/D

52 Konsultacje społeczne: Dla każdego gatunku organizowane są specjalistyczne warsztaty z udziałem naukowców, przedstawicieli administracji centralnej, lokalnej, organizacji pozarządowych, leśników, zarządców terenów, służb ochrony przyrody oraz wszystkich innych podmiotów związanych pozytywnie lub negatywnie z danym gatunkiem Cel Projektu: Opracowanie krajowych strategii ochrony (gospodarowania) sześcioma wybranymi gatunkami zwierząt. Projekt obejmuje gatunki: wilk, rys, niedźwiedź, wydra, kormoran i żuraw. Wypracowanie zasad postępowania gwarantujących ochronę krajowych populacji tych gatunków oraz wskazanie rozwiązań ograniczenia konfliktów oraz minimalizacji szkód. Każdy gatunek prowadzony jest przez eksperta wiodącego.

53 Ryś Lynx lynx Dr hab. Krzysztof Schmidt Instytut Biologii Ssaków PAN Potrzeba oceny stanu populacji, Kwestia reintrodukcji

54 Wilk Canis lupus Celem jest diagnoza aktualnego stanu oraz wypracowanie przy zaangażowaniu wszystkich zainteresowanych grup społecznych sposobu postępowania z wilkiem w Polsce. Prof. dr hab. Henryk Okarma Instytut Ochrony Przyrody PAN

55 Niedźwiedź Ursus arctos Dr Nuria Selva Fernandez Instytut Ochrony Przyrody PAN Cel oszacowanie wielkości populacji oraz jej rozmieszczenia i określenie wymagań siedliskowych gatunku (min. pokarm, miejsce schronienia, miejsce gawrowania). Wyniki inwentaryzacji uzupełnione będą o dane uzyskane z nadleśnictw metodą ankietową.

56 Dr hab. Jerzy Romanowski Centrum Badań Ekologicznych PAN Dyskusja koncentruje się wokół problemów ochrony wydry i ochrony stawów rybnych przed drapieżnictwem wydry, a także zagadnienia metodyki monitoringu tego gatunku w Polsce. Wydra Lutra lutra

57 Kormoran czarny Phalacrocorax carbo Dr Szymon Bzoma Phalacrocorax carbo Odbyło się liczenie par lęgowych we wszystkich koloniach kormorana na terenie Polski, trwa ocena dynamiki przelotu w wybranych regionach kraju oraz ocena liczby kormoranów zabijanych rocznie w Polsce. Podczas warsztatów omawiano miejsce i rolę kormorana w naturalnym ekosystemie oraz realiom gospodarowania na stawach rybackich w obliczu rosnącej liczby tych ptaków.

58 Żuraw Grus grus Celem planu jest określenie miejsc istotnych dla utrzymania stabilnej populacji żurawia. Określenie miejsc o największej skali konfliktów z rolnikami oraz wypracowanie metod ich łagodzenia. Mgr inż. Iwona Mirowska-Ibron

59 Warsztaty wilk ryś niedźwiedź w. międzynarodo wydra kormoran żuraw

60 Programy

61 Głównym celem proponowanych działań jest zachowanie populacji wilków w obecnie zajmowanym przez nią areale występowania w Polsce oraz stworzenie warunków do ekspansji na dotychczas niezasiedlone tereny leśne i zapewnienie ciągłości między subpopulacjami tych drapieżników.

62 Gatunek chroniony (ochrona ścisła) Wymieniony w zał II Dyrektywy Siedliskowej

63 Cele szczegółowe Strategii 1. Zachowanie liczebności i areału populacji wilków na wschód od Wisły przy jednoczesnym ograniczeniu konfliktu z hodowlą zwierząt gospodarskich i gospodarką łowiecką. 2. Zapewnienie warunków do stabilizacji, a następnie wzrostu liczebności wilków w zasiedlonych kompleksach leśnych na zachód od Wisły, przy jednoczesnym ograniczeniu i zapobieganiu eskalacji konfliktu z gospodarka łowiecką oraz zapobieganiu szkodom wśród zwierząt gospodarskich. 3. Zapewnienie warunków do zasiedlania przez wilki kompleksów leśnych posiadających wystarczającą bazę pokarmową. 4. Zwiększenie akceptacji wilka przez grupy społeczne o kluczowym znaczeniu dla ochrony gatunku: myśliwych, leśników i hodowców.

64 Środki realizacji celów 1. Proaktywny system zarządzania populacją wilków oparty o dwa głównie elementy: Grupę Roboczą ds. Zarządzania Populacją Wilka i krajowy system monitoringu wilka. 2. Strefowe zróżnicowania zarządzania populacją oparte o wyznaczone pojemności poszczególnych kompleksów leśnych. 3. Co najmniej stabilizacja lub ograniczenie liczby szkód w pogłowiu zwierząt gospodarskich wyrządzanych przez wilki. 4. Modyfikacja sposobu uwzględniania drapieżnictwa wilków w planowaniu łowieckim pozyskania ssaków kopytnych. 5. Działania na rzecz wdrożenia systemu ochrony korytarzy ekologicznych umożliwiających łączność pomiędzy populacjami dzikich zwierząt (w tym wilków) bytującymi w poszczególnych kompleksach Polski. 6. Działania na rzecz propagowania rzetelnych informacji o wilkach.

65 Czy ryś jest w Polsce zagrożonym gatunkiem? Czy ochrona rysia napotyka w Polsce problemy? Jakie czynniki mogą obniżać skuteczność ochrony gatunku?

66 DYNAMIKA POPULACJI RYSIA W KRAJACH BAŁTYCKICH I W POLSCE W LATACH Estonia Łotwa Polska Litwa Źródło: Linnell et al. 2005

67 WYSTĘPOWANIE RYSIA W POLSCE Źródło: Jędrzejewski et al. 2002

68 Przyczyny zagrożenia Dostępność pokarmu Ciągłość środowiska Jakość środowiska

69 ZMIENNOŚĆ GENETYCZNA RYSIA W EUROPIE WSCHODNIEJ (CR MTDNA) Haplotypy: H 1 H 2 H 3 F ST = 0.464, P < Φ ST = 0.570, P < * 48* 25 H 4 H 8 H 9 Źródło: Ratkiewicz et al. unpubl. * Hellborg et al H 10 H 11 NE Poland Białowieża Forest Carpathians

70 STRATEGIA OCHRONY RYSIA W POLSCE Baza pokarmowa Środowisko Fragmentacja Struktura

71 Reintrodukcja Kontynuacja i monitoring efektów reintrodukcji w północnowschodniej Polsce W planie dalszym rozszerzenie zasięgu występowania rysia na zachodnią Polskę etapy: - szczegółowa analiza dostępności środowiska, - analiza dostępności kopytnych, - poprawa jakości i łączności środowiska, - analiza pojemności środowiska dla rysia, - wyznaczenie miejsc reintrodukcji, - planowanie liczby i miejsc pochodzenia zwierząt.

72

73 Występowanie niedźwiedzi brunatnych w Polsce (wg. Jakubiec 2008, raport dla Komisji Europejskiej)

74 Wstępne wyniki oznaczenia liczebności z użyciem metod molekularnych Region Zebrane próbki Przeanalizowane próbki Zgenotypowane próbki Unikalne genotypy Powtarzające się genotypy Tatry Bieszczady Razem

75 Cele programu ochrony 1) Zachowanie siedlisk niedźwiedzia i ich odpowiedniej jakości. 2) Ochrona i poprawa łączności pomiędzy dwoma obszarami reprodukcyjnymi zachodniej i wschodniej części populacji. 3) Utrzymanie stabilnej i ciągłej populacji wzdłuż zachodnich Karpat aż po Bieszczady.

76 Cele programu ochrony 4) Zapobieganie, reagowanie i rozwiązywanie wszystkich rodzajów sytuacji konfliktowych na linii człowiekniedźwiedź. 5) Unikanie habituacji i warunkowania pokarmem. 6) Minimalizacja szkód powodowanych przez niedźwiedzie. 7) Kontrola i obniżenie śmiertelności niedźwiedzi. 8) Poprawa warunków życia niedźwiedzi w niewoli. Fot. FAPAS

77 Cele programu ochrony 9) Wprowadzenie jednolitego i spójnego programu monitoringu oraz utworzenie Banku Danych. 10) Promocja skoordynowanych działań zarządzania populacją i przepływu informacji pomiędzy zaangażowanymi sektorami. 11) Ustanowienie stałej i ścisłej współpracy ze Słowacją i Ukrainą oraz zwiększenie współpracy międzynarodowej.

78 Cele programu ochrony 12) Podniesienie poziomu naukowej i powszechnej wiedzy. 13) Bieżące informowanie społeczeństwa. 14) Podniesienie świadomości i poziomu partycypacji społeczeństwa. 15) Promocja edukacji ekologicznej. 16) Zagwarantowanie właściwego wdrożenia istniejących przepisów i rzeczywista ochrona niedźwiedzi i ich siedlisk.

79 KOORDYNACJA, 1. Grupa Robocza ds. Niedźwiedzi 2. Grupa Interwencyjna ds. Niedźwiedzi 3. Bank Danych 4. Standardowe Protokoły

80 OGRANICZENIE ZABURZEŃ ANTROPOGENICZNYCH I ŚMIERTELNOŚCI NIEDŹWIEDZI SPOWODOWANEJ PRZEZ LUDZI

81 Od 2001 roku - habituacja, brak uwarunkowania pokarmem

82 POPRAWA DOBROSTANU NIEDŹWIEDZI W NIEWOLI

83 PROMOWANIE EDUKACJI I PODNOSZENIE ŚWIADOMOŚCI SPOŁECZNEJ Fot. A. Głuszak

84 CIETRZEW TETRAO TETRIX Aktualnie populacja w Polsce wykazuje silny regres, a izolowane populacje znajdują się w stanie krytycznym. Ostatnia ocena, dokonana w roku 2007, podaje liczbę osobników. Występuje najliczniej: na Mazurach, Podlasiu i Suwalszczyźnie, Karpatach Zach. I Dolnym Śląsku.

85 ZASIĘG CIETRZEWIA

86 GŁUSZEC TETRAO UROGALLUS Aktualnie w Polsce głuszec żyje w 4 izolowanych populacjach (Puszcza Augustowska, Lasy Janowskie z Puszczą Solską, Karpaty oraz Sudety wraz z Borami Dolnośląskimi), a łączna liczebność gatunku nie przekracza 500 osobników.

87 ZASIĘG GŁUSZCA

88 PROPOZYCJE DZIAŁAŃ W RAMACH OCHRONY CZYNNEJ DLA GŁUSZCA I CIETRZEWIA dokarmianie owocami jarzębiny i borówek zimą, przed okresem lęgowym; zabezpieczenie tokowisk w formie stref o surowym reżimie ochronnym; okresowe zamykanie szlaków turystycznych przebiegających przez tokowiska; redukcja liczebności drapieżników; odbudowa zniszczonej małej retencji; wspomaganie populacji wypuszczaniem ptaków z hodowli.

89 REINTRODUKCJA PUCHACZA BUBO BUBO 7 szt. upadki w wolierach w trakcie procesu udziczania Od 1992 roku wypuszcz ono 34 osobniki 6 szt. śmiertelność ptaków w pierwszym roku życia 11 szt. potwierdzone przebywanie ptaków na wolności w pierwszym okresie po wypuszczeniu 10 szt. brak wiadomości migracje długodystansowe, śmierć?

90 REINTRODUKCJA SOKOŁA WĘDROWNEGO

91 REINTRODUKCJA SUSŁA MORĘGOWANEGO SPERMOPHILUS SUSLICUS

92 Dziękuje za uwagę