NAJLEPSZE PRAKTYKI W ZAKRESIE OCHRONY WYBRANYCH GATUNKÓW I SIEDLISK

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "NAJLEPSZE PRAKTYKI W ZAKRESIE OCHRONY WYBRANYCH GATUNKÓW I SIEDLISK"

Ryszard Pawłowski
8 lat temu
Przeglądów:

1 NAJLEPSZE PRAKTYKI W ZAKRESIE OCHRONY WYBRANYCH GATUNKÓW I SIEDLISK

2 Szkolenie Najlepsze praktyki w zakresie ochrony żubrów Część maja 2014 r. Hotel Perła Bieszczadów w Czarnej Prowadzący: Wanda Olech - SGGW w Warszawie

3 Fot. M.Hławiczka Żubr największy lądowy ssak Europy

4 Systematyka Rząd Podrząd Rodzina Rodzaj Gatunek Cetartiodactyla Ruminantia Bovidae Bison żubr Bison bonasus bizon Bison bison

5 Status ochronny żubra w Polsce i w Unii Europejskiej Żubr (Bison bonasus L.) to gatunek o znaczeniu wspólnotowym - Konwencja Berneńska, załącznik III (wykaz gatunków zwierząt, których eksploatacja powinna być regulowana tak, aby populacje tych gatunków były utrzymane na odpowiednim poziomie), fot. Z.Krasiński Dyrektywa siedliskowa, załącznik II (Gatunki zwierząt będące przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, których ochrona wymaga wyznaczenia Specjalnych Obszarów Ochrony) i IV (Gatunki zwierząt ważnych dla Wspólnoty, które wymagają ścisłej ochrony), gatunek priorytetowy (kod gatunku: 2647).

tak, aby populacje tych gatunków były utrzymane na odpowiednim poziomie), fot. Z.

6 Status ochronny żubra w Polsce i w Unii Europejskiej W Polsce gatunek podlegający ochronie prawnej od ponad 200 lat, wymieniony w rozporządzeniu jako gatunek podlegający ochronie ścisłej (ustawa o ochronie przyrody), również jeden z gatunków za szkody od których odpowiada skarb Państwa - rekompensata strat za szkody w uprawach, płodach rolnych, W innych krajach UE podlega ochronie prawnej w Litwie, Słowacji, Rumunii krajach w których bytuje w wolnych populacjach, w pozostałych krajach nie ma odrębnych przepisów chroniących żubra, czasem (w Szwecji, niektórych landach Niemiec) gatunek traktowany jako jedna z grup bydła domowego, Kategoria zagrożenia wg Czerwonej Księgi Kręgowców (Głowaciński i in. 2001): ENzagrożony z powodu niewielkiej liczebności populacji, Kategoria zagrożenia według Red List (IUCN 2009) VU narażony, przy czym linia białowiesko-kaukaska ma status EN zagrożony ze względu na niewielką liczebność i notowane lokalnie duże tempo jej spadku.

Litwie, Słowacji, Rumunii krajach w których bytuje w wolnych populacjach, w pozostałych krajach nie ma odrębnych przepisów chroniących żubra, czasem (w Szwecji, niektórych landach Niemiec) gatunek

7 Samiec samica Masa ciała: kg kg Wys. w kłębie: 172 cm 152 cm Dojrzałość płciowa: Aktywność reprod.: 7-12 lat 2-3 lata od 4 roku życia

8 Krzywa wzrostu żubra

9 Rozród Ruja sierpień-październik - Wycielenia maj-lipiec Częstotliwość bliźniąt < 0,001 Współczynnik płodności średnio 50-66% Ciąża 264 dni ( ) Poród trwa od 1 do 2,5 godzin, cielę podnosi się po minutach i zaczyna ssać

średnio 50-66% Ciąża 264 dni (254-270) Poród trwa od 1 do

85% Rozkład wycieleń w rezerwatach i ogrodach zoologicznych w latach 1954-1965 8% 0,3 0,25 78% Rozkład wycieleń w

10 85% Rozkład wycieleń w rezerwatach i ogrodach zoologicznych w latach % 0,3 0,25 78% Rozkład wycieleń w rezerwatach i ogrodach zoologicznych w latach ,2 0,15 0,1 0, % I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

11 Fot. M.Hławiczka Przed porodem samica opuszcza stado na kilka dni

12 Grupy mieszane Najczęściej liczą do 20 osobników. Składają się z samic z cielętami oraz młodzieży 2-3 letniej. Okresowo w czasie rui dołączają do nich dorosłe byki. Grupy takie penetrują latem obszar do 100 km², zimą ok. 8 km²

13 Fot. M. Januszczak

14 Byki Podczas gdy młode samce tworzą grupy kawalerskie (3-5 os.), starsze byki z reguły są samotne Fot. M. Januszczak

15 Fot. M. Januszczak

16 Zimowe ugrupowania mieszane W sezonie z pokrywą śnieżną, żubry tworzą duże ugrupowania liczące nawet 60 osobników i więcej. Fot. M. Januszczak

17 Fot. M. Januszczak

18 Fot. M. Januszczak

19 Mapa historycznego zasięgu żubra w Europie Historia ochrony i restytucji gatunku

20 Lokalizacja dwóch ostatnich naturalnych populacji żubra 1900 Dwie ostatnie naturalne populacje Bison bonasus bonasus Bison bonasus caucasicus

21 Liczebność żubrów w Puszczy Białowieskiej w latach

22 Międzynarodowy Kongres Ochrony Przyrody w Paryżu w 1923 r wystąpienie Jana Sztolcmana (v-ce dyr. Państwowego Muzeum Przyrodniczego w Warszawie) prezentującego ogólny plan ochrony żubra 1923 r. założono w Berlinie Międzynarodowe Towarzystwo Ochrony Żubra (MTOŻ) (Internationale Gesellschaft zur Erhaltung des Wisents) postawiono cel zinwentaryzowania wszystkich żyjących na świecie żubrów (wykonał je powołany do prowadzenia Księgi Rodowodowej Goerd von der Groeben) stan na dzień 31 grudnia 1924 r osobników (33,33), z których 54 (29,25) z potwierdzone czyste gatunkowe żubry sporządzenie rodowodowego spisu żubrów, obejmującego wszystkie żyjące zwierzęta, ich możliwych do ustalenia przodków z pokolenia rodziców, aby można było ustalić pochodzenie każdego osobnika (ze szczególnym naciskiem na rozpoznanie i wyłączenie z dalszej hodowli mieszańców z bizonem amerykańskim)

23 Księga Rodowodowa Żubrów

24 Żubry w hodowlach zamkniętych stan w 1924 roku 1924 r. Tylko w niewoli 54 (29,25)

25 Polka (fot.j.j.karpiński za Biscaya z cielakiem urodzonym latem 1933 roku (fot.j.j.karpiński za

27 byk Hagen z 1911 r., syn Kaukasusa i krowa Gatczyna z 1911 r. czystej linii białowieskiej. Piątego kwietnia 1924 roku zakupiono za kwotę marek od Heiricha van Beyme parę hodowlaną żubrów.

28 19 września 1929 r. z ZOO w Berlinie do specjalnie przygotowanej zagrody przywieziono pierwsze dwa samce

29 Przyjazd Borusse i Kobolda do Białowieży 19 września 1929 (fot.j.j.karpiński)

30 Pomoc Polonii Kanadyjskiej (?) Rok 1934 dwuletni byk YUCON oraz 3-letnie jałówki MUNTIOYA, ALBERTA i ACADIA

występowanie i liczebność w Europie i w Polsce Żubry w Polscelokalizacje Międzyzdroje Zachodniopomorskie 1980 Gołuchów Puszcza Borecka 1962 Puszcza

32 występowanie i liczebność w Europie i w Polsce Żubry w Polscelokalizacje Międzyzdroje Zachodniopomorskie 1980 Gołuchów Puszcza Borecka 1962 Puszcza Knyszyńska 1973 Białowieża 1929 Puszcza Białowieska 1952 Pszczyna 1865 Smardzewice 1934 Niepołomice 1938 Bieszczady 1964 Wolne 1138 populacje OHŻ 132 Inne 95

33 Nazwa hodowli Rok Liczba samce samice utworzenia osobników Bałtów Białowieża Białystok Bydgoszcz Człuchów Gdańsk-Oliwa Gołuchów Jabłonowo Karolew Kiermusy Łódź Międzyzdroje Muczne Niepołomice Poznań Pszczyna Pszczyna Park Smardzewice 1934/ Strzelinko Sycowice Toruń Ustroń Warszawa Wrocław Razem Liczba żubrów w polskich hodowlach zamkniętych na dzień 30 IV 2014 roku 227 osobników

34 Liczba żubrów w polskich stadach wolnych BIESZCZADY 270 PUSZCZA BIAŁOWIESKA 505 PUSZCZA BORECKA 103 PUSZCZA KNYSZYŃSKA 128 STADO ZACHODNIOPOMORSKIE 132 RAZEM 1138

35 Wielkość populacji w Polsce

36 Rozmieszczenie hodowli żubrów obu linii w Europie

37 Liczebność populacji na świecie (KRŻ 2012 Dane dla Polski na koniec 2013 roku) Kraj Stada w niewoli Wolno żyjące półwolne RAZEM l.stad l.osobn. l.stad l.osobn. l.stad l.osobn. l.stad l.osobn. Polska Białoruś Rosja Niemcy Ukraina Francja Szwecja Litwa Rumunia Anglia Hiszpania Czechy Słowacja Łotwa Holandia Szwajcaria Bułgaria Węgry Dania Belgia Estonia Irlandia Austria Kanada Finlandia Brazylia Włochy Mołdowa Chorwacja Portugalia Macedonia Serbia RAZEM

Podobne dokumenty

Żubr w Polsce i na świecie

Żubr w Polsce i na świecie Wanda Olech prezentuje Zuza Nowak, Katedra Genetyki i Ogólnej Hodowli Zwierząt SGGW Zdjęcia: Janusz Sochacki, Mieczysław Hławiczka, Jacek Więckowski, Piotr Wawrzyniak Pozwólcie