ABC komputera. Wydanie III

Transkrypt

1 IDZ DO PRZYK ADOWY ROZDZIA KATALOG KSI EK ZAMÓW DRUKOWANY KATALOG Wydawnictwo Helion ul. Chopina Gliwice tel. (32) helion@helion.pl TWÓJ KOSZYK CENNIK I INFORMACJE ZAMÓW INFORMACJE O NOWOŒCIACH ZAMÓW CENNIK CZYTELNIA SPIS TREŒCI KATALOG ONLINE DODAJ DO KOSZYKA FRAGMENTY KSI EK ONLINE ABC komputera. Wydanie III Autor: Piotr Wróblewski ISBN: Format: B5, stron: 320 ABC Komputera. Wydanie III to prosty w u yciu podrêcznik przeznaczony dla osób, które dotychczas nie mia³y adnego kontaktu z komputerem, a teraz pragn¹ szybko nauczyæ siê jego obs³ugi; jest uaktualnion¹ wersj¹ pierwszej edycji ksi¹ ki wydanej w 1999 roku, która spotka³a siê z yczliwym przyjêciem licznego grona Czytelników. Ksi¹ ka jest napisana prostym jêzykiem. Jej lekturê u³atwiaj¹ ilustracje i indeks pojêæ. Podrêcznik ten jest owocem osobistych doœwiadczeñ autora zdobytych podczas prowadzenia kursów komputerowych. Kupujemy komputer -- porady Obs³uga komputera od podstaw Opis najnowszego systemu Windows XP Praca z drukark¹ Walka z wirusami komputerowymi Gry komputerowe Microsoft Word 2002 (XP) Microsoft Excel 2002 (XP) Obliczanie sp³aty kredytów i lokat z odsetek Kompresja dokumentów Internet w domu Darmowa poczta elektroniczna Komunikatory internetowe Grupy dyskusyjne Poszukiwanie pracy przez Internet

2 Wstęp...z...11 Część I Obsługa systemu Windows XP Rozdział 1. Wizyta w sklepie...z...15 Co zatem warto wiedzieć przed wejściem do sklepu komputerowego?...16 Elementy podstawowe widoczne na zewnątrz...r...16 Elementy podstawowe ukryte wewnątrz...r...18 Oprogramowanie podstawowe...r...18 Dostęp do sieci Internet...r...19 Podsumowanie...r...r...19 Rozdział 2. Tuż po włączeniu komputera...z...21 Samodzielna instalacja systemu...r...21 Rozdział 3. Klawiatura i myszka...z...25 Myszka...r...r...25 Co to jest menu podręczne?...r...26 Klawiatura...r...r...27 Esc...r...r CapsLock...r...r...30 Shift...r...r Polskie znaki...r...r...30 Poruszanie się po tekście...r...31 Klawisze kierunkowe...r...32 Pozostałe klawisze...r...r32 Lewy Alt kontra prawy Alt...r...33 Rozdział 4. Windows znaczy okna!...z...35 Zmiana rozmiaru i położenia okien...r...36 Przesuwanie zawartości okna...r...37 Rozdział 5. Zakończenie pracy komputera lub programu...39 Coś dziwnego stało się z programem...r...40 Rozdział 6. Zapis i odczyt dokumentów...z...43 Zasoby komputera...r...r...43 Zapisujemy dokument...r...r.45 Odczytujemy dokument...r...46 Organizacja systemu plików w komputerze...r...47 Szybkie otwieranie dokumentów...r...51

3 2 ABC komputera Rozdział 7. Eksploracja zasobów komputera...z...53 Kopiowanie dokumentów (poznajemy Schowek Windows)...54 Technika przeciągnij i upuść...r...56 Usuwanie (i odzyskiwanie) dokumentów...r...57 Poruszamy się w oknie programu Eksplorator...r...59 Nagrywarka CD-R, CD-RW...r...61 Rozdział 8. Drukowanie dokumentów...z...63 Drukowanie na drukarce w pracy...r...63 Kupiłeś drukarkę i co dalej?...r...65 Przypadek 1. Kupiłeś nową drukarkę...r...65 Przypadek 2. Masz starą drukarkę, bez instrukcji i dyskietek instalacyjnych...66 Ustawienia drukarek...r...r...67 Rozdział 9. Kopiowanie i wklejanie...z...69 Program graficzny Paint...r...69 Wielozadaniowość systemu Windows...r...72 Schowek Windows...r...r...73 Kopiowanie i wklejanie w praktyce...r...74 Operowanie tekstem...r...r...75 Rozdział 10. Czas na odpoczynek...z...77 Skąd się biorą gry?...r...r Jak zainstalować nową grę w komputerze?...r...78 Gry dostarczane z systemem Windows...r...78 Saper...r...r Pasjans...r...r Praca, gry i nauka!...r...r...81 Rozdział 11. System Pomocy Windows...z...85 Pomoc z zakresu obsługi systemu Windows...r...85 Systemy pomocy...r...r...87 System pomocy dla konkretnego programu...r...88 Rozdział 12. Programy narzędziowe...z...89 Program Sprawdzanie błędów...r...91 Program Defragmentator dysków...r...93 Program Oczyszczanie dysku...r...94 Rozdział 13. Wirusy komputerowe...z...97 Skąd się biorą wirusy?...r...r.97 Wirusy w Internecie...r...r...98 Środki zapobiegawcze...r...r.98 Program MkS_Vir (demo)...r...99 Program VirusScan firmy McAfee...r Rozdział 14. Muzyka w komputerze (i inne drobiazgi) Program Windows Media Player...r Menu Dokumenty...r...r Program Kalkulator...r...r Ostatnio używane programy...r Wyszukiwanie dokumentów...r Rozdział 15. Konfiguracja systemu...z Pasek zadań...r...r Panel sterowania...r...r...14 Ustawianie daty i godziny w komputerze...r Dźwięki systemowe...r Zmiana tła wypełniającego ekran komputera...r...117

4 Spis treści 3 Ustawienie wygaszacza ekranu...r Ustawienie rozmiaru pulpitu...r Ustawienia klawiatury i polskie znaki w systemie...r119 Polskie znaki w systemie...r Myszka dla osób leworęcznych...r Udziwnianie systemu Windows...r Użytkownicy systemu Windows...r Rozdział 16. Kompresja i archiwizacja danych...z.125 Obsługa plików ZIP w Windows XP...r Obsługa plików ZIP w starszych wersjach Windows...r..128 Instalacja programu WinZip...r Współpraca programu WinZip z Eksploratorem Windows Odczyt i wykorzystanie archiwów ZIP...r Część II Microsoft Word XP...s Rozdział 17. Uruchamianie programów pakietu Microsoft Office XP Rozdział 18. Opcje startowe i menu programu Word Paski narzędzi i widoki dokumentu...r Sposób na przywrócenie standardowego wyglądu ekranu Worda Praca z menu programu Word...r Rozdział 19. Zasady pracy z dokumentami...z Wersje dokumentów Worda...r Kilka porad praktycznych...r Rozdział 20. Formatowanie tekstów...z Pojęcie akapitu i jego wyrównanie względem marginesów Rzeczywisty rozmiar dokumentu...r Wyróżnianie elementów tekstu...r Pojedyncze litery...r...r.157 Grupy wyrazów...r...r Błędy, błędy!...r...r Word i schowek...r...r Powiększanie lub zmniejszanie tekstu...r Odstępy pomiędzy akapitami...r Wypunktowanie i numerowanie...r Rozdział 21. Czcionki w systemie Windows...z Rozdział 22. Tabelki i układ wielokolumnowy...z Rysowanie tabel...r...r Klasyczne tworzenie tabel...r Tryb wielokolumnowy (gazetowy)...r Automatyczne formatowanie tabeli...r Operacje na komórkach, wierszach i kolumnach...r Bardzo długie tabele (wielostronicowe)...r Tabelki z elementami obliczeń...r Rozdział 23. Równania matematyczne...z Praca z obiektem Równanie matematyczne...r Rozdział 24. Stopki i nagłówki...z Tworzenie i edycja dokumentów wielostronicowych...r..185 Przemieszczanie się...r...r Wyszukiwanie tekstu...r Wyszukiwanie i zamiana tekstu...r...188

5 4 ABC komputera Różne stopki i nagłówki dla odrębnych części dokumentu Stopki i nagłówki dla zaawansowanych...r Numeracja stron dla zaawansowanych...r Rozdział 25. Zaawansowane formatowanie...z Podwieszony akapit...r...r Automatyczne dzielenie wyrazów...r Wielkie i małe litery...r...r..195 Pola i znaki specjalne cd....r Wstawianie daty i godziny...r Wstawianie informacji o dokumencie (i nie tylko)...r197 Rozdział 26. Spis treści, przypisy i odsyłacze...z Numerowanie nagłówków i spis treści...r Przygotowanie dokumentu...r Tworzenie spisu treści...r Przypisy...r...r Odsyłacze...r...r Rozdział 27. Pożyteczne drobiazgi...z Word zapamiętuje listę ostatnio otwartych dokumentów Druk w orientacji poziomej...r Sprawdzanie pisowni...r...r.208 Autokorekta...r...r Ochrona dokumentu...r...r..210 Asystent pakietu Office...r Problemy z Wordem...r...r..211 Rozdział 28. Grafika...z Dołączanie gotowych plików graficznych...r Edytor graficzny programu Word...r Operacje na obiektach graficznych programu Word...r Przesłanianie się obiektów...r Grupowanie...r...r Praca z polami tekstowymi...r Ustalanie ziarnistości obrazu...r Część III Microsoft Excel XP...s Rozdział 29. Opcje startowe i menu programu Excel XP Wprowadzanie danych...r Formatowanie komórek...r Kilka zaskakujących ćwiczeń praktycznych...r Nagłówki i opisy tabel...r Rozdział 30. Automatyczne obliczenia...z Wzory matrycowe...r...r Operatory matematyczne w Excelu...r Funkcje matematyczne w Excelu...r Rozdział 31. Ćwiczenia praktyczne...z Ćwiczenie 1: Lokata bankowa...r Ćwiczenie 2: Kredyt bankowy...r Troszkę teorii...r...r Formatowanie komórek...r Harmonogram spłat kredytu w Excelu...r Edycja komórek Excela...r Operacje na wierszach i kolumnach...r...248

6 Spis treści 5 Rozdział 32. Wykresy...z Rozdział 33. Analiza danych...z Przykład analizy programowej danych...r Formatowanie warunkowe komórek...r Rozdział 34. Symulowanie bazy danych...z Rozdział 35. Drukowanie arkuszy...z Regulacja marginesów...r Ustawienia wydruku...r...r..262 Nagłówki i stopki...r...r263 Kondensowanie wydruku...r Część IV Internet...s Rozdział 36. Podłączenie do sieci Internet...z Konfiguracja podłączenia do Internetu...r Instalacja modemu...r...r Kłopoty z połączeniem?...r Rozdział 37. Poruszanie się po sieci Internet...z Internet Explorer...r...r Przeglądanie strony internetowej...r Opis przycisków programu Internet Explorer...r Wyszukiwanie informacji...r Ściąganie plików z sieci Internet...r Netscape groźna konkurencja firmy Microsoft...r Sprawne poruszanie się po sieci, czyli zakładki...r Protokół transferu plików (ftp)...r Rozdział 38. Poczta elektroniczna ( )...z Darmowa poczta na portalu internetowym...r Darmowa poczta w Internecie...r Obsługa programu pocztowego Outlook Express...r Konfigurowanie dostępu...r Odbieranie poczty...r Czytanie poczty...r...r Pisanie i wysyłanie poczty...r Książka adresowa...r...r302 Rozdział 39. Internet dla zaawansowanych...z Grupy dyskusyjne...r...r Komunikatory...r...r Banki internetowe...r...r Praca w Internecie?...r...r Muzyka w Internecie...r...r.314 Po pracy na wakacje?...r...r314 Aktualizacja systemu Windows XP...r Skorowidz...s

7 Rozdział 20. Otwórz teraz program Word i wpisz kilka dłuższych zdań przypomnij sobie przy okazji omówione na samym początku książki zasady używania klawiatury. Po napisaniu zdań naciśnij 2 3 razy klawisz Enter i wpisz kilka kolejnych zdań. Naciśnij kilka razy spację, potem znowu Enter i wpisz jedno zdanie, po którym nie naciskaj klawisza Enter. Wypróbuj także działanie klawisza Tab. Odszukaj teraz na listwie przycisków Worda przycisk Pokaż, Ukryj ( ). Jest to specjalny przełącznik wyświetlania trybu znaków ukrytypch (niedrukowanych). Po kliknięciu przycisku powinieneś na ekranie uzyskać efekt zbliżony do poniższego (oczywiście tekst na Twoim ekranie będzie nieco inny): Pewnie zastanawiasz się teraz, co się stało z tak pieczołowicie wpisanym dokumentem i dlaczego zależy nam na upstrzeniu go znakami ukrytymi? Jaki cel ma wyświetlenie na ekranie znaków niedrukowanych?

8 154 Część II Microsoft Word XP Znaki niedrukowane (wprowadzane np. spacją, klawiszem Tab lub Enter) mają swoje funkcje wstawiają puste miejsce, wstawiają nowy wiersz), ale nie są drukowane w jakiś szczególny sposób. Ich wyświetlanie daje pełniejszą kontrolę nad tekstem i pozwala lepiej wytłumaczyć dziwne zachowywanie się zawartości dokumentu w momencie wykonywania niektórych czynności uedycyjnych. Na edycję dokumentów składają się dwie czynności: pisanie i formatowanie, tzn. ustawianie wielkości liter, wyrównywanie tekstu do marginesów itp. W następnych rozdziałach omówimy kolejno najpopularniejsze sposoby formatowania, bazując na przykładzie wyimaginowanego listu do wujka. Fragment tego listu miałeś już okazję zobaczyć na poprzednim rysunku. Poj cie akapitu i jego wyrównanie wzgl dem marginesów Wydzielony blok tekstu, zakończony znakiem końca wiersza (klawisz Enter), zwany jest akapitem. Spróbuj pisać tekst bez zwracania uwagi na prawy margines. Zauważysz, że komputer potrafi samodzielnie poukładać wyrazy tak, aby tekst zajmował optymalną powierzchnię na stronie. Wpisz teraz w oknie programu Word dłuższy akapit, tzn. taki, który zajmuje na ekranie kilka wierszy. Pisz w sposób ciągły, a na koniecp naciśnij klawisz Enter. Kliknij następnie myszką gdzieś w obrębie nowo napisanego akapitu, aby zaczął tam migać kursor tekstowy (pionowa kreska). Wypróbuj następnie poniższe przyciski, obserwując, co się dzieje z tekstem: Przycisk i skrót (Ctrl+L) (Ctrl+E) (Ctrl+R) (Ctrl+J) Opis Wyrównanie do lewego marginesu kartki (opcja domyślnna); pochodzi od angielskiego słowa left Wyśrodkowanie względem lewego i prawego marginesu knartki; pochodzi od angielskiego słowa center Wyrównanie do prawego marginesu kartki; pochodzi odn angielskiego słowa right Wyrównanie do lewego i prawego marginesu kartki, tznw. justyfikacja; pochodzi od angielskiego słowa justify Kliknięcie przycisku opcja domyślna Worda. (wyrównanie do lewej) nie powinno nic zmienić, gdyż jest to Ciekawsze efekty daje kliknięcie przycisku i prawego marginesu kartki): (wyśrodkowanie względem lewego

9 Rozdział 20. Formatowanie tekstów 155 przydaje się ra- Wyrównanie do prawego marginesu kartki za pomocą przycisku czej przy pisaniu dat niż zwykłego tekstu: Wyrównanie do lewego i prawego marginesu kartki wygląd: nadaje akapitowi estetyczny Kolejnym parametrem, który wpływa na wygląd akapitu, jest jego wcięcie względem lewego marginesu, które regulujemy przyciskami: Przycisk Opis Przesuwa akapit w lewo Przesuwa akapit w prawo Przykład: Aby uzyskać efekt, taki jak przedstawiono na rysunku, kliknij gdzieś w obrębie akapitu zaczynającego się od słów Chcielibyśmy... (możesz także przemieścić tam za pomocą strzałek kursor tekstowy), a następnie kliknij raz przycisk (zwiększ wcięcie w prawo). Wcięcie względem prawego marginesu ustawia się nieco inaczej:

10 156 Część II Microsoft Word XP Rzeczywisty rozmiar dokumentu Obszar, jaki zajmuje tekst na ekranie, niekoniecznie odpowiada temu, jaki zajmie on podczas wydruku. Duży wpływ na wygląd ma powiększenie, z jakim każemy wyświetlać dokument tekstu na ekranie. Otwórz menu Widok i wybierz opcję Powiększenie: Używając przycisków 200%, 100%, 75% i Szerokość strony, dobierz optymalny dla Ciebie widok (taki, który nie męczy Twojego wzroku) i zatwierdź go kliknięciem przycisku OK. To, co zobaczysz na ekranie, jest odpowiednikiem funkcji Zoom w urządzeniach optycznych regulujesz jedynie swój sposób widzenia, nie zmieniasz jednak samego dokumentu.

11 Rozdział 20. Formatowanie tekstów 157 Wiesz już, że komputer wcale nie pokazuje na ekranie rzeczywistości. Aby się przekonać, jak naprawdę będzie wyglądał dokument po wydrukowaniu, kliknij przycisk (podgląd wydruku). Uruchomisz w ten sposób specjalny tryb widoku dokumentu, z którego możesz zrezygnować, klikając przycisk Zamknij lub naciskając klawisz Esc. Tryb podglądu dokumentu udostępnia ciekawe funkcje, które możemy wywołać za pomocą odpowiednich przycisków, wyświetlonych na ekpranie: Oczywiste jest jednak, że oglądanie wielu stron naraz ma sens jedynie w przypadku dużego, wielostronicowego dokumentu, a nie naszych kilku wierszy tekstu warto jednak na przyszłość pamiętać o tej możliwości. Wyrórnianie elementów tekstu Na pewno widziałeś w profesjonalnych publikacjach specjalne sposoby wyróżniania tekstu, takie jak pogrubianie, pochylanie i podkreślanie. Word pozwala uzyskać te efekty w bardzo prosty sposób, wyłącznie przy użyciu standardowych przycisków ekranowych: Przycisk i skrót klawiszowy (Ctrl+B) (Ctrl+I) (Ctrl+U) Opis Wytłuszczenie tekstu; pochodzi od angielskiego słowa bold Pochylenie tekstu; pochodzi od angielskiego słowa Italic Podkreślenie tekstu; pochodzi od angielskiego słowan Underline Pojedyncze litery Kliknij gdzieś wewnątrz wyrazu (albo przenieś tam kurspor klawiszami kierunkowymi z symbolami,,, )

12 158 Część II Microsoft Word XP Wciśnij kliknięciem przyciski, lub, aby pogrubić, pochylić lub podkreślić litery. Możesz wcisnąć kilka przycisków napraz, np., co spowoduje pogrubienie i podkreślenie. W dowolnym momencie możesz zwolnić raz wciśnięty przycisk, aby zrezygnować z wyrópżnienia (dopóki wyraz pozostaje zaznaczony). Grupy wyrazów Aby dokonać formatowania grupy wyrazów, musisz ją najpierw zaznaczyć ( zaczernić ): wstaw kursor tekstowy w miejscu, od którego zamierzasz rozpocząć zaznaczanie, naciśnij i trzymaj klawisz Shift (lewy lub prawy) i jednocześnie naciskaj jeden z klawiszy strzałkowych, które przesuną obszar zaznaczenia w wybranym kierunku:,,,. Po zaznaczeniu tekstu kliknij wybrane przyciski, np. oraz, i naciśnij klawisz kierunkowy, aby zlikwidować zaczernienie. W efekcie otrzymasz: Bł dy, bł dy! Podczas edytowania dokumentu można dość łatwo zepsuć pieczołowicie wykonany dokument i to jednym kliknięciem myszki. Na szczęście Word pozwala wycofać się z pochopnie wykonanej czynności: Przycisk i skrót klawiszowy (Ctrl+Z) (Ctrl+Y) Opis Cofnięcie ostatniej czynności Przywrócenie cofniętej czynności Word i schowek Poznałeś już możliwości zastosowania Schowka Windows. Jak każdy dobrze napisany program, także Word umożliwia współpracę ze Schowkiem. Służą temu następujące przyciski i skróty klawiszowe:

13 Rozdział 20. Formatowanie tekstów 159 Przycisk i skrót klawiszowy (Ctrl+C) (Ctrl+X) (Ctrl+V) Opis Kopiowanie Wycinanie Wklejanie Powi kszanie lub zmniejszanie tekstu Jedną z wielu możliwości upiększania tekstów, pisanych w Wordzie, jest zmiana wielkości czcionek. Czynność ta jest równie łatwa, jak zastosowanie pogrubienia i innych tego typu efektów. Aby zmienić rozmiar czcionki pnależy: 1. Zaznaczyć fragment tekstu (jak w poprzednim przykładzipe), np.: 2. Rozwinąć kliknięciem trójkącika listę z rozmiarami czcpionek. Domyślnie zobaczysz tam rozmiar 10 pkt. Ustaw inny rozmiar czcionki, np. 16. Naciśnij klawisz, aby usunąć zaznaczenie i już możesz podziwiać efekt: Odst py pomi dzy akapitami Tworząc dokument w Wordzie, wielokrotnie używałeś klawisza Enter, aby wstawić odstępy pomiędzy poszczególnymi akapitami. Nie zawsze jest to dobra metoda, gdyż klawisz Enter tworzy wiersz o wysokości aktualnie wybranej czcionki, np. 10 pkt. Ale czy można zrobić inny odstęp, np. 5 pkt., zmieniając czcionkę? Odpowiedź jest przewrotna: owszem, możesz tak to zrobić, ale nie jespt to zalecane. Polecanym rozwiązaniem jest używanie polecenia Akapit z menu Format. Możesz także wywołać to polecenie, klikając prawym klawiszem myszki wewnątrz akapitu i wybierając lewym klawiszem polecenie Akapit:

14 160Część II Microsoft Word XP Okno Akapit pozwala na dokładne ustawienie wszystkich parametrpów: Łatwo można zauważyć, że ustawienia z tego okienka są zbliżone znaczeniowo do niektórych przycisków, które omówiliśmy wcześniej w tym rozdziale. Wyjątkiem są właśnie Odstępy. Za pomocą tej opcji możesz precyzyjnie, w punktach ustalać wielkość odstępu pomiędzy akapitami. Aby zastosować formatowanie akapitu, musisz wcześniej ustawić w nim kursor (najprościej zrobisz to klikając myszką akapit) i dopiero wówczas przejść do menu Format, Akapit. Przykład dla ustawienia 30 pkt Przed akapitem i 2 pkt Po akapicie:

15 Rozdział 20. Formatowanie tekstów 161 Jak widzisz, pojedyncze wciśnięcie klawisza Enter na końcu pierwszego akapitu spowodowało pojawienie się sporego odstępu między akapitami, właśnie dzięki ustawieniu owych 30 punktów w następnym akapicie. Wypunktowanie i numerowanie Word umożliwia tworzenie list numerowanych i wszelkiego rodzaju list wypunktowanych. Jeżeli zechcesz ponumerować listę zdań, to kliknij przycisk. Word automatycznie będzie prowadził numerację kolejnych zdań (Enter powoduje zwiększenie licznika o 1). Przykład: Zakończenie numerowania polega na zwolnieniu (przez pkliknięcie) przycisku. Ciekawe efekty daje również wypunktowanie (przycisk ), np.: Jeśli nie podobają Ci się standardowe kropki ( ), możesz je zmienić, wchodząc do odpowiedniego menu. Naciśnij w obrębie akapitu zwierającego kropki prawy klawisz myszki i z menu podręcznego wywołaj lewym klawiszem polecenie Punktory i numeracja: Menu podręczne (prawy klawisz myszki): Menu Format Możesz wówczas do woli wybierać znaki:

16 162 Część II Microsoft Word XP Zakończenie wypunktowania polega na zwolnieniu (za ppomocą kliknięcia) przycisku. Na zakończenie tego rozdziału proponuję zabawę z okienkiem, które można wywołać przez naciśnięcie przycisku Dostosuj. Spróbuj samodzielnie wybrać takie opcje, aby na ekranie pojawiła się lista wyglądająca tak, jak pprzedstawiona poniżej: